KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, WSerlngen en Anne Paulowna.
1
leid of Liefd
No. 3627.
Woensdag 20 November 1907.
35ste Jaargang.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telef. 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Intere.-Telef. 50.
Abonnement
Vliegend Blaadje p. 8 m. 50 ct., fr. p. poet 75 et., Bnitenl. fl.25
1 Zondagsblad37'45 »0.75
Modeblad 55 80 0.00
Muzik. Bloemlezing» »»60»»»»85» >0.00
Voor 't Buitenland by vooruitbetaling.
Ad.vert©ntlön
van 1 tot 4 regels25 Cent.
Elke regel meer6
Bewys-exemplaar21/,
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Geheel volgens het program is dan Donderdag
to St. Petersburg do eerste bijeenkomst der
Rgksdoema geopend.
Was by de opening der beide vorige
Doema's de toeloop van belangstellenden groot,
thans was dit niet het geval. Slechts
bevoorrechten hadden oon kaart voor de
publieke tribune en de politie weerde Btreng
wie geen kaart had.
In de Catharina-saal van het Tanrische
Paleis waar de rittingen zullen
worden, werd een godsdienstoefening gehouden
en hield de metropolitaan een toespraak tot
de Doema leden. By de plechtigheid waren
niet aanwezig de Polen, de Mohammedanen
en de socialisten. De Polen hadden te
verklaard als protest tegen de kieswet niet
te zullen meestemmen voor een voorzitter der
Doema. Mot algemeene stemmen op 3 na
werd de Octobrist Chomjakof tot president
gekozen. Hij werd Vrydag door den Czaar
reeds op Tsarskoje Zelo ontvangen. De heer
Chomjakof kreeg uit hot gesprek met den
beheeracher aller Russen de overtuiging dat
aan deze Doema de gewonschte gelegenheid
tot arbeiden zal worden gegeven en dat de
eerste zitting der Doema zal eindigen in
Mei 1908.
Onder de gematigde elementen is men van
oordeel dat deze Doema wèl veel goeds zal
knnnen uitrichtenmen verlangt overal naar
rust wyl men genoeg heeft van de aanslagen.
Als de Doema nu maar de hervormingen
aanneemt beloofd in het manifest van 30
October en voorts controle oefent, waartoe
sy het recht heeft, dan zal zy voor Rusland
zegenryk werken. De meer vooruitstrevenden
zyn met de verkiezing van den nieuwen
president niet tevreden, omdat hg veel te
reactionnair zal blijken. WJj zullen moeten
afwachten, maar zeker is het dat deze derde
proef met eene Doema een beslissende zyn
zal. In een interview verklaarde de president
dan ookAlles hangt af van de derde Doema.
Ik ben er niet zeker van, dat er nog een
vierde Doema byeen zal komen, wanneer wy
ditmaal schipbreuk lijdon. Men kan niet tot
in het oneindige voortgaan met proeven nemen.
Mislukken wy weder, dan bewijzen wy
daarmee, dat wy niet ryp zyn voor een
volksvertegenwoordiging. Maar ik acht het
zeker, dat de Doema tot werken in staat zal
zyn. De beste, ernstigste mannen hebben er
zitting in. Zien wy naar het gering aantal
Kadetten, dan bemerken wy onder hen
slechts ernstige, zakelyke mannen. Wanneer
wy dos weder mislukken,, hebben wy geen
reden van verontschuldiging. Wy hebben geen
reserves meer, dit is onze laatste inzet.
Daarom zeg iköf deze Doema beleeft haar
natuurlijk einde, öf zy zal de laatste zyn."
Op de BaltiBche werf te St. Petersburg
zyn oen aantal in aanbonw synde torpedo
booten door brand vernield.
De schade wordt op een half millioen
roebel geschat.
Moulay Hafid, sultan no. 2, schynt gebrek
aan geld te krygen en dus ook gebrek aan
vrienden en trouwe aanhangers. Men zegt
dat hy reeds voorstellen gedaan heeft om zich
over te geren. In de Moskee te Tanger is
een brief van sultan Abd-el-Asis voorgelezen
waarin bij meedeelt dat hy sterke legers naar
verschillende deelen des lands hooft gezonden
om de ordo te herstellen. De sultan zwaait
grooten lof toe aan den kaid van Mogador
en voorspelt dat binnen korten tjjd weder
overal vrede zal heerschon. Van Zaterdag
werd dan ook door Reuter uit Tanger bericht
gezonden dat de krijgsmacht van Moulay Ha
fid geheel en al ii
hundel te Londen een brief werd voorgelezen
van den secretaris der admiraliteit, waarin
werd aangekondigd, dat met hot oog op de
geringe resultaten die de vredesconferentie
had opgeleverd en de teleurstellingen die zy
had gewekt, de admiraliteit besloten had voort
tc gaan met den bouw van oorlogsschepen.
En toch noemde de heer Bourgeois, op een
pas gehouden feest van de parlementaire groep
voor internationale arbitrage »de conferentie
evenmin eene mislukking als de vorige, want
in afwachting van do ontwapening had zy
don oorlog menschelyker gemaakt". Zy die
gelooven haasten niet, 't is waar, maar 't
gaat toch wat erg langzaam en 't geeft blik
baar geen vast vertrouwen.
In Frankrijk worden in de kamer de de
batten over de gevolgen van de scheiding van
kerk en staat, wat betreft de kerkelyke be-
zittingon, nog steeds voortgezet. Onder de be
strijders van de .uitlegging'' van den miniB-
tor vonden we o. a. den welbekenden advo
caat uit het Dreyfus-proces Labori, die dit
ontwerp tegen de grondwet noemde.
De studenten aan de hoogeschool te Parijs,
die het optreden van twee nieuwe professoren
't waren geen Paryzenaars maar uit do
provincie onmogelyk maakten, hebben wei
nig pleizier van bun daad. De colleges zyn
tot 31 Dec. geschorst. Zy wenden thans al
pogingen aan om deze straf verlicht to krijgen.
Het Frausche ministerie van Marino werkt
een belangrijk deel sAn de marine-tactiek ge
heel om, o.a. het mobilisatioplan, de plannen
over de geheime plaatsing der onderzeesche
verdedigingsmiddelen en het seinboek. Men
meent dat dit gedaan wordt, wyl geheime
stukken waarschynlyk door Ulmo en andere
vorraders aan een vreemde mogendheid ver
kocht zyn.
verslagen door de troepen
bd-el-Asis
van Anlous, die Abd-el-Asis getrouw geble
ven waren. De slag bad plaats te Bouriki.
De tMatin* deelt meo dat 136 Engelsche
ministrieele afgevaardigden een verzoekschrift
znUen zenden aan den minister-president,
waarin verzocht wordt de koBten voor leger
en marine te verminderen, daar de toestand
nit een militair oogpunt beschouwd, minder
gevaar oplevert dan in de laatste 25 jaar het
geval is geweest. Dat klinkt, gelukkig, iets
anders dan een ander bericht uit Engeland,
slechts een dag ouder cn waarin bericht wordt
dav op een feestmaal van de kamer van koop-
Helder, 19 November 1907.
Wy verwyzen schaakliefhebbers naar
de advertentie van de Helderacbe schaak
club »Morphy".
't Zal het bestuur van de club zeer aan
genaam zyn, indien velen aan de uitnoo-
diging gehoor geven.
De afdeoling Helder der vereeniging
Tot Steun* hield Vrydagavond in do Doops
gezinde Kerk een vergadering, die ook voor
ni et-leden en belangstellenden toegankelijk
was. Het kerkgebouw was flink gevuld.
Nadat de heer Dr. Albada de bijeenkomst
had geopend met een inleidend woord, waar
hij den oprichter en oud-Voorzitter, Ds.
Bosch, lof en waardeering toebracht, verkroeg
de heer Stnmphius het woord.
De volledige naam van de vereenigiug «Tot
Steun', zoo ving de Bpreker aan, is eigenlijk
vereeDiging .Tot Steun van gevallenen en
verwaarloosden*. Gevallenen wenschon wy
op te richten, verwaarloosden te steunen.
Maar daarvoor is o.a. noodig, ik noem u het
woord geld. En nu moge dat woord soms
ruw klinken, een feit is, dat wy met geld
veel goed kunnen doen ik laat daar, dat
het kwaad kan stichten. Op het oogenblik
ik n op om met uw geld iets goeds te
doen. Straks by het heengaan zal aan de
deur gecollecteerd worden.
Na deze inleiding ging de heer Stumphius
over tot zyn eigenlijke rede, getiteld .Levens
strijd'. Hy noemde allereerst don stryd om
het bestaan in het maatschappelijk leveD, een
stryd zoo fel tegenwoordig, dat wy er toe
komen hot leven te veel van den materiëelen
te weinig van den idiëelen kant te bezien.
Gebrek aan eenvoud noemde spreker de
hoofdlint in de tegenwoordige samenleving.
Men wil sohynen, wat men niet is, men wil
doen, wat men niet kan. Daarna behandelde
hy den stryd in het individneele leven, den
stryd namelijk tusschen goed en kwaad. Hy
wees er op, hoe een ieder dien stryd heeft
te stryden en haalde voorbeelden aan uit
de geschiedenis. Spreker noemde de helden
figuren van David en Luther. Ook wees
hy op Jezns en het eerste Christendom.
Van Jezus wordt gezegd, zoo sprak hy, dat
hy melHatschen genas, blinden ziende maakte,
kreupelen deed gaan. Laten wy volgelingen
van Christus, er naar streven zedelijk
laatschen te genezen, geestelijk blinden zien
de te maken, moreel kreupelen te doen gaan.
.Als ik u van dat mensch alles moest ver
tellen", dat is de gewone formule om iemand
zonder sproken af te maken. Spreker hield
zich aan dit woord, maar eischte dat men
dan ook alles, werkelijk alles, onderzocht.
Dan zou men veel begrypen en veel vergeven.
Men zon zien, dat ook gevallenen gestreden
hadden, maar dat de stryd hun te zwaar was
geweest. Dikwijls waren zy zwak door om
standigheden buiten hnn schuld. Daarom is
het ook, dat zy steun verdienen, al keuren
wy het kwaad niet goed. Wy moeten ook
Bteunen, omdat wy zelf ook onze tekortko
mingen hebben. .Wie nwer zonder zonde is,
werpe den eersten steen", besloot spreker,
dat is het devies van de vereeniging «Tot
Steun".
Na afloop der met gevoel uitgesproken rede
richtte de heer Van Albada een woord van
dank tot den heer Stumphius en spoorde de
niet-leden aan om toe te treden tot de y
oeniging «Tot Steun".
Daarna ging de openbare vergadering over
tot een huishoudelijke en had een bestuurs
verkiezing plaats. Alle aftredende leden, zjjndi
de dames De BruinRingelstoyn, De Ven-
Boon, KeulenThieme, Van der LeeKui
per, en de keeren G. B. H. Filbri, B. L. v.
Albada, werden herkozen, terwijl ter voor
ziening in de vacature, ontstaan door het ver
trek van den heer Ds. Bosch, gekozen werd
de heer C. Stumphius.
Nadat nog de voorzitter mededeeling ge
daan had over een meisje, wier lot de ver
eeniging zich aantrok, sloot by de vergadering.
De Gymnastiek- en Exercitievereeniging
«Pro Patria' hield Zaterdagavond 1.1. in
Casino* een feestelijke vergadering. De zaal
was goed gevuld, de schoone sekse ruim ver
tegenwoordigd.
De President, de heer Schlahmilch, her
innerde in zyn openingswoord aan het feit,
dat het Juli 1.1. 20 jaar geleden is, dat aan
de [vereeniging een aspiranfen-afdeeliDg toe
gevoegd werd met het doel jongelui lichame
lijk te ontwikkelen en by hen tiefde voor de
gymnastiek aan te kweeken, die later als leden
zouden toetreden tot de vereeniging. Die as
piranten- afdeeling had nimmer gebrek aan
leerlingen, maar velen verlieten later do ver
eeniging, hetgeen hy bejammerde. Krachtig
drong by daarom aan, dat de aspiranten later
lid werden. Na de openingsspeech ging men
over tot bet uitvoeren van de gymnastiek
nummers. Kranig werd er aan de harren ge
werkt, vooral door do hoofdafdeeling. Maar
prachtig waren de staafoeningen der oudste
aspiranten, keurig de vrije oefeningen der
jongste aspiranten en eenig de Btaafoeningen
door de leden uitgevoerd. Wat ging alles
regelmatih en precies I Tor afwisseling kreeg
men een paar leuke voordrachten te hooren
en tot Blot een koddige pantomime te zien,
die een vroolyke, prettige stemming te weeg
brachten.
Na afloop werd een zeer geanimeerd bal
gehouden.
Wakkere mannen, spoedt u heen
Waar is de brand?" vroegen wy j.l.
Zaterdagavond, toen een brandspuit van
de Marine langs de Weststraat zichtbaar
werd. Niemand wist het. Onze nieuws
gierigheid sbrandde" van binnen, wy
vergaten voor een oogenblik onze jour-
nalistischc waardigheid en als een straat
jongen holden wy mee. Wat een gang in
dat karretje 1 Wat een activiteit ontwik
kelde dat brandweerkorps liggend konden
wy den wakkeren stoet bijhouden en hoe
werden wy beloond voor zoovel inspan
ning, voor zooveel opoffering, toen het
terrein, waar men brand verwachtte,
zichtbaar werdWy kwamen terecht in
de cabyheid van »Tivoli," de schouwburg
van den heer Van Twisk, waarboven de
lucht zich vuurkleurig vertoonde. Wy
behoeven zeker niet op te lossen, wat de
oorzaak was van zooveel gloed, waardoor
de Molenstraat schitterend verlicht werd.
De logger, »De goede verwachting"
kwam Zondag alhier binnen met slechts
9 last haring, terwyl er 80 netten zyn
verloren gegaan.
Zondagmiddag hield de afdeeling Helder
van den Algemeenen Nederlandschen Typo
grafenbond in .Tivoli' een openbare verga
dering, die door een 30-tal typografen bezocht
was. Nadat de heer K. Valkenburg de ver
gadering met een welkomstwoord geopend
had, verkreeg het hoofdbestuurslid van den
A. N. T. B., de heer F. Van der Wal nit
Amsterdam, het woord, die een propaganda-
lezing hield, het nut van organisatie betoogde
en door voorbeelden aantoonde, wat door
vreeniging bereikt is geworden. Spreker be
weerde, dat de organisatiegeest onder de ar
beiders nog gering is en ook onder de typo
grafen. Hy schrijft dit toe aan gebrek aan
geloof in de organisatie, aan gebrek aan in
zicht en aan weinig opofl'oring, om eenige
contributie te betalen. Do heer Van der Wal
woes or vervolgens op, dat na opheffing der
gildon, toen ieder de vrijheid verkreeg fa
brieken op te richten, er voor den workman
een slechte tyd aan brak, zoodat hy voor eon
laag loon moest werken, allen invloed verloor
en geheel afhankelijk werd van deu patroon.
Daardoor ontstond onder de arbeiders een
geest van verzet en kwam er een nieuwe
gilde van leerlingen en gezellen, om hun be
langen te behartigen. Een van dese eerste
vakvereenigingen was die der typografen, die
in 1866 werd opgericht. Met afwisselend ge-
lnk heeft dien bond stryd gevoerd en veel
gedaan om het lot der typografen te verbe
teren. Dat er niet meer verkregen is, schrijft
spreker toe aan de omstandigheden, dat het
werk der typografen aan geen bepaalde plaats
afhankelyk is, zsoals b.v. by de bouwvakken,
maar toch kon men opmerken, dat de toestand
der drukkers, zetters, enz. in die plaatsen,
waar men krachtig optrad, gunstiger arbeids
voorwaarden had dan waar men ongeorga
niseerd was of zwak optrad. Ten bewyze
daarvan werden Amsterdam en Haarlem, Den
Haag en Rotterdam met elk Ander vergeleken.
Omtrent Helder verklaarde hy, dat de toe
stand van de typografen hier niet van de
slechte is, maar toch nog veel te wenschen
overlaat. Van de 6 hier bestaandedrukkerijen
hadden op verzoek 3 hunne loonstaten inge
zonden (de heeren Staalman, Van der Haagen
en De Rey te Texel hadden zulks nagelaten) en
hieruit bleek, dat de gemiddelde loonen van
zetters boven de 23 jaren f 11 was en van
de 46 werklieden 21 dien leeftyd bereikt
hadden.
Spreker ging na, waaraan die lage loon-
8 indaard is toe te schryven en noemde in
de eerste plaats als oorzaak de jongensexploi-
tatie, die door de gezelion krachtig tegen
gegaan moet worden, om het overcompleet
te voorkomen.
Ook de z-tmachine doet ontzettend veel
kwaad, want in Alkmaar werden dezer dagen
in een drukkery door de aanschaffing van zoo
danige machine 5 mannen broodelooa.
Al de noodzakelijke verbeteringen: hooger
loon, verkorte arbeidsduur, bepalingen op het
leerlingenstelsel kannen alleen door organisatie
verkregen worden.
Spreker ging vervolgenB uitvoerig na,
wat in verschillende landen door de vak-
vereoDigingen voor de typografen verkregen
was. In Duitschland had men by een nor
malen werkdag van 9 uur een minimum loon
voor gezellen van 1823 jaar 23 mark
(f 13,80),van 24 jaar 24 mark (f 14,40) en van
25 jaar en onder 25 mark (f 15,terwyl
men in groote plaatsen 25 °/0 toeslag verkrygt.
In Bériyn stijgt het weekloon zelfs tot f 23.
In Zwitserland heeft men een minimum loon
13,5 fr. en bedraagt het gemiddeld loon
18,5. In Engeland is het ook beter dan
hier, in Londen bedraagt het minimam loon
f 24 en het gemiddeld loon f 30,per week
by een werkdag van 8 9 uur. In Dene
marken, Zweden, Frankryk, ja zelfs in België,
waar patroon en pastoor een groote over
macht hebben, is het beter dan in Nederland.
Maar vooral Oostenrijk spant de kroon. Dit
is overal verkregen door een krachtdadig en
eendrachtig optreden der vakorganisatie's.
Dit moet ook hier geschieden, de contributie
mag niemand weerhouden om tot den Bond
toe te treden. Alle gezeUen moeten zioh
aaneensluiten, dan zal men door onderling
overleg met de patroons zeker wel verkrijgen
een behoorlijke loonregeling, enz., zooals men
die in 't buitenland reeds verkregen heeft.
Na dese rede was er gelegenheid tot debat
hiervan maakte evenwel niemand gebrnik,
zoodat de Voorzitter na den Sprekt r bedankt
te hebben voor zyn lezing en allen op 't hart
te hebben gedrukt het gesprokene te over
denken, sloot hy de vergadering.
Door den heer W. Lohoff van Leip-
zig worden deze week in »Tivoli" Cinema
tografische voorstellingen gegeven. Wy
twyfelen er geen oogenblik aan of hy zal
wel goede zaken makendergelyke voor
stellingen vallen altyd in den smaak van
't publiek. De twee eerste avonden, Zater
dag en Zondag, was de opkomst dan ook
zeer talryk. Én degenen, die er geweest
zyn, hebben hun gang niet beklaagd, want
men krygt hier op cinematografisch gebied
iets goeds te zien. Bovendien ontbreekt
het niet aan afwisseling, nu eens heeft men
een ernstige, dan weder een komische
geschiedenis, een volgend nnmmer geeft
een prachtige landschap te zien. De
beelden zyn duidelijk en van hinderende
trillingen bespeurt men niets. Wy knnnen
aanbevelen.
Texel, 18 November.
Tot onderwijzeres te Castricnm is benoemd
mcj. A. C. Verweel, thans onderwijzeres te
Waal op Texel, en wel met ingang van 1
Januari 1908.
De lichtwachter G. F. Bnningh, thans in
functie op den vuurtoren te Eierland, is te
gen 1 Jan. 1908 overgeplaatst naar Scheve-
ningen.
Vrydag jl. had alhier stemming plaats voor
twee hoofd-ingelanden in het Bestuur van het
waterschap «de 30 gemeenschappelijke pol
ders", volgens periodieke aftreding van de
hooren D. Brnin en K. J. Roeper. 456 gel-
dige stemmen werden uitgebracht, waarvan
de heer K. J. Roeper er 322 verkreeg en dus
herkozen was. Herstemming moet plaats heb
ben tnsschen Jb. Eelman Az. en D. Bruin,
die 200 en 179 stemmen verkregen. De her
stemming is bepaald op Maandag 25 Nov. as.
Langs de kasten van het eiland vliegen
reeds groote vlochten wilde zwanen. Dat ze
don winter voorspellen, kan men wel beweren,
maar dikwijls is het reeds gebleken, dat
dergelyketrekvogelsgeen betrouwbare profeten
zyn. Wéar is het evenwel, dat bet in 't
Noorden van Europa vry sterk vriest, en
daarom stellig komen de zwanen naar hier.
Men meldt nit Haarlem:
Vrijdagochtend heeft de electrische tram
naar Zandvoort op de Leidschevaart een
timmerman, S. genaamd, aangereden. De
man werd voor dood opgenomen en naar
het gasthuis vervoerd. Hy is weduwnaar
en heeft vier zeer jonge kinderen.
Verdronken.
Van W. Terschelling meldt men aan
de »L. C":
Woensdagavond te kwart voor elf is op
de loodskotter Terschelling I" de loods
A. Ruig door een stortzee over boord ge
slagen en verdronken. Rnig stond aan het
roer. Twee mannen, in zyn nabijheid, wisten
zich vast te honden, maar Ruig sloeg over
boord. Direct werd het vaartuig, ondanks
de hooge zeeën, gewend en alle pogingen
in het werk gesteld den drenkeling te
redden. Men heeft echter niets meer van
hem vernomen. Rnig was 42 jaar ond en
laat een vrouw met 6 jonge kinderen
achter.
Op het vinden van het lyk is f20 pre
mie gesteld.
Ds >Run" opde Utrecbtschs Nuts-spaarbank.
Men meldt uit Utrecht
Het vertrouwen in de spaarbank van
het departement Utrecht van 't Nat voor
't Algemeen, geschokt in verband met het
faillissement der firma Chr. [Oortman
Zoon alhier, is nog niet teruggekeerd.
Ook Zaterdagavond hebben een groot
aantal menschen, naar schatting een 300,
geld teruggehaald en opgezegd. Al om
half zeven stonden de menschen te wach
ten en om tien nar was de uitbetaling
nog goed aan de gang. De wachtenden
werden weer by gedeelten in het spaar-
bankgebouw binnengelaten. Daarbuiten
werden de menschen weer netjes door de
politie, die goed voor de orde zorgde, op
een ry gesteld. Alles was weer heel kalm
evenals verleden week Zaterdagavond.
Een lief zoontje.
De 21-jarige zoon uit het hoisgezin H.
te Nieuwveen, die verdaoht werd een ver
giftige stof in de soep gemengd te hebben,
waardoor dat gezin ongesteld is geworden,
heeft een bekentenis afgelegd, 's Morgens
in de woning zyner ouders gekomen, heeft
hy toen iets, men vermoedt arsenicum, in
de soep gedaan, waarna hy zich nog ter
kerke heeft begeven, om de godsdienst
oefening by te wonen.
Onmin met zyne ouders, ook financieele
aangelegenheden schynen aan de daad niet
vreemd te zyn. By zyn overbrenging naar
het huis van bewaring toonde hy geen
enkel teeken van berouw. (»Yad").
Ingezonden.
Helder Vooruit!
Het is dan eindelyk zoover gekomen!
Na lang wikken en wegen besloot het
Bestuur van .Helders Belang" initiatief te
nemen tot voorziening in eene lang gevoelde
behoefte. Eene behoefte, niet direct verlangd
door onze plaatsgenooten, maar reikhalsend
begeerd door de die zich metterwoon
hier komen vestigen.
Helaas I weinigen hier begrypen goed de
ver strekkende gevolgen, welke de oprichting
van een Woningbureaude periodieke nitgave
van een Woningcourant en de inrichting van
een Bureau van Vreemdelingenverkeer voor de
gemeente kan hebben I
Begreep men het goed, was men terdege
doordrongen van het te stichten nut, van de
onafwijsbaar te verkrijgen voordeelen, er zou
van den handelsstand eene groote actie uit
gaan tot grondigen steun, een actie die in
bereikbaren tyd de Vereeniging een
loen worden en
nog af
te wikkelen plannen en voorstellen met glans
groot succes deelachtig zou c
haar i
in staat sou stellen de hergen i
te zien slagen.
Laten wy ons aangorden, door eendracht
sterk, faciliteiten te geven aan de vreemde
lingen die hier komen.
Een bloeiend verkeer geeft leven 1
Niet genoeg kan ter harte genomen worden,
dat zy, die hier komen wonen, in alles zoo
veel mogelyk dienen geholpen. Juist de klacht,
zonder degelijk hulp, zonder goede informaties,
alles zelf te moeten bewerkstelligen, stoot af;
doch mochten wy het nog eens zoover kunnen
brengen, dat eenmaal gezegd kan worden
In Helder viert de welwillendheid hoogtij,
daar bejj vert men zioh den vreemden in aUes
ter syde te staan'dan geeft dit onze ge
meente een aantrekkelijkheid te meer; dan
begint men er iets voor te gevoelen, men zal
onwillekeurig van deze veranderde gunstige
stemming uiting geven naar bniten.
Is dit eenmaal zoo, dan kan het niet anders
of de tydelyke vreemdelingen komen eerst
als meerdere enkelingen, langzamerhand by
groepjes.
Plaatsgenooten, laat dit geen utopie zyn,
maar de gezonde waarheid.
Aan n, dit te bevestigen. Maakt n op om
te helpen kampen tegen de moeilijkheden die
der Vereeniging vijandig tegenover staan. De
stryd ie reeds half gewonnen, de zege is zeker
aan haar, indien gy allen u tot het lidmaat
schap aanmeldt.
SDe Vereeniging, geheel werkzaam, in het be-
ig van onze plaats, heeft er recht op a alleo
onder haar vaandel te mogen scharen.
Welnn, toont dat niet alleen het Bestaur,
maar ook gij dit recht ten volle beaamt.
FRIS1US.
PBTJILLETOÏÏ".
B.
15)
Toen de laatste woorden van het lied:
«Dn hast das Herze mein
So g&nt gengmmen ein
Es zittert in Deiner Hand
Thd ihm klein Leid 1"
waren weggestorven, ging hy snel opstaan
van de piano en trad op het bordes. Ook voor
Hanna's zonnige vreugde had zich als het
ware eene donkere schaduw uitgebreid. Zy
luisterde slechts met een half oor, toen Marie
om eene spoedige herhaling van het bezoek
verzocht en haren oom beloofde, zelve ook
eenz binnen kort ten zynen te komen. Toen
het rytnig werd aangekondigd en Hanna's
hoed en shawl waren gebracht, kwam Marie
haar warm instoppen.
.En nu willen wij niet zeggenvaarwel,
maartot een vroolyk woderziens I" zei ze,
terwyl zy het jonge meisje hartelijk kuste. .Ik
hoop van harte, Hanna dat ge my een weinig
lief kunt krygen ik wou, dat het my ge
lukte, mettertijd meer voor u te worden, dan
eene oppervlakkige kennis".
Hanna's hart was een dankbare bodem voor
zulke liefdevolle woorden. Zy beantwoordde
Marie's tegemoetkomon met dezelfde harte
lijkheid. Doch terwyl haar mond glimlachte,
zagen hare oogen toch ernstiger dan tevoren.
Toen Max zyne gasten in het rijtuig had ge
holpen on hun tot afscheid de hand reikte,
blikte Hanna schuchter tot hem op. Maar zy
ontmoette niet weer dien blik, die haar hart
in blijden schrik had doen kloppen. Zyn oog
zag bedaard en ernstig. Eon plotselinge hui
vering overviel haar zy trok den shawl
vaster om de schonders.
.Stop er n maar goed in, kind 1" zei Kaiser.
«Het is koud geworden; wy krygen ander
weer".
.Wat is die Hanna Kaiser een'lief meisje I"
zei Marie, toen haar broeder weer by haar
in de kamer kwam. .Hoe komt het toch, dat
ge uwe kennismaking met haar vroeger nooit
hebt verteld
«Heb ik niet Ik meen toch, dat ik daar
over mot u had^ gesproken", antwoordde Max
kort, terwyl hy langzaam de kamer op en
neer liep.
Marie liet het gesprek rasten en begon
«wagend de kamer in orde te brongen. Toen
echter de piano was gesloten en. de mnziek
netjes opgeborgen, trad zy vastberaden op
hem too.
.Ik heb een geheim voor u, Max en ik
verlang er naar, het n moe te deelen".
Hij bleef staan en zag haar aan.
«Wat is het?" vroeg hy toen. «Is het iets
tnischen u en Kaiser?"
«Ja Max, maar
«Moogt ge hem ljjden Marie?"
«Dat is het niet; dat is het niet", ant
woordde zy haastig en blozend. «En is geen
sprake van liefde, Max er ia sprake van
geld".
Zy zag niet, dat een smartelyk lachje om
zyne lippen speelde, toen zy hem in haastige
woorden Kaiser's vriendschapsdienst mede
deelde.
«Ik kan niet anders, Max", eindigde zy
ha^r bericht. «Ik kon den armen jongen niet
zonder hulp laten. Thans echter, nn ik zeker
heid heb, dat hy zal worden geholpen, thans
ligt hot my zwaar op het hart, dat ik een
geheim voor u heb. Ik hoop intusschen, dat
de verplichtingen, die ik tegen Kaiser op my
heb genomen, uwe zorgen niet nog sollen
vergrooten".
Bezorgd maakt my nwe mededeeling toch.
Das Richard heeft weer schalden gemaakt
Wat moet het einde zyn, Marie, wanneer
hy vertrouwend op uwe goedheid voortgaat
met meer uit te geven dan hy mag?"
Daarvoor vrees ik niet, MaxUit zijnen
brief spreekt zulk een ernstige, diepe dank
baarheid, zoo'n oprecht berouw over het ge
beurde dat, ik ben daarvan overtuigd een
terugslag niet weer zal plaats vinden. Ge
zult zynen brief lezen. Nog nooit heeft zyn
eerlijk, goed hart zich zoo duidelijk geopen
baard dan by deze gelegenheid. De ernstige
toon zyner woorden hoeft my tranen doen
storten. Hy maakt aanduidingen, die my tot
nadenken stemmen".
Zy haalde uit het andere vertrek den brief,
dion zy haren broeder overreikte. Terwyl hy
las, zag zy hem over den schouder en wees
hier en daar oon plaats aan, waarop zy voor
al zyne aandacht wilde vestigen. Soms glim
lachten beiden onder hot lezen. Toen Max
den brief samenvouwde, zei Marie
Ongetwijfeld is er in dezen geen sprake
van eene zyner vluchtige galanteriën. Uit
ieder woord blykt, dat het eene ernstigdo
liefde is, waarvoor hy op eene even ernstige
wederliefde hoopt, zoo hy daarvan niet reeds
zeker is. In het laatste geval zullen wy spoedig
wel iets naders vernemen".
.Het scbynt my toe, dat er omstandigheden
zyn, die hem verplichten, de zaak voorloopig
geheim te houden", zei Max bedenkelijk.
Uiterlijk in 't laatst van dit jaar hoopt hy
geheel open met ons te kunnen spreken over
zyn geluk. Nu, ik wensch den lieven
jongen het beste succes I
»Zy moet of van voorname geboorte, öf
zeer ryk zyn", zei Marie, weer in den* brief
ziende. ,Ik lees dat nit het volgende hoor
maarSlechts een diepgevoelde en innige
liefde en het edele groothartige karakter eener
vrouw kunnen eenen man verzoenen met de
gedachte, dat hy niet geeft, maar ontvangt".
.Ja hy schryft dat, en ik geef hem daarin
gelyk. Dwingen de omstandigheden echter tot
een ryke party, zelfs zonder liefde, dan vrees
ik, dat een zich zelf gevoelend man eene on
geneeslijke wonde ontvangen zal, die zeer
noodlottig kan worden voor zyn huwelijks
geluk. Hoe ziet ge my zoo vragond aan Marie
Een arm meisje kan, zonder haar geluk schaden
gerust een ryken man huwenwant voor
haar ligt er niets vernederends in, de ont
vangende te zyn. Immers, de man is van
nature ertoe verplicht, voor zijne familie te
zorgen".
Terwyl hy zoo sprak boog hy zich tot haar
neer, om haar voorhoofd to kussentoen
scheidden zy.
Eer hy zich ter ruBte bogaf ging Max nog
eerst naar buiten, om te zien of in de fabriek
en in het dorp alles rustig was. Nog een
maal dacht hy na over de gebeurtenissen van
dezen avond en duidelijker dan ooit stond het
voor zynen geest, dat hfi een innig geliefd
meisje niet in den kring zyner zorgen mocht
.Het zon waanzin zyn, wilde ik toegev
te trekken op zoo'n wanklenden
mm
mjjne zwakheid het ware een misdaad,
een huis op te tr>
grond. Zon ik haar, die ik min, misschien
na weinige jaren gebogen zien onder den
last der zorgen, die haar aan myne zyde
wachten Beter eene moedige onthouding, dan
eene lange ellende
Ik zie het in, my blyft slechts de keus
tuBscben een ongetrouwd leven of een
ryk huwelyk".
HOOFDSTUK XI.
De nienwe machines waren onder militaire
bedekking goed en wel in de fabriek aange
komen, maar nog stonden zy ingepakt, zoo
als «y waren gearriveerd, en voorloopig was
ook geen vooruitzicht, dat men ze aan den
loop kon brengen. Want de stryd, die tusschen
de werklieden en den fabrieksheer was uit
gebroken was eene nieuwe phase ingetreden.
Men scheen er van overtuigd te zyn, dat de
tot dusverre aangewende middelen niet de
juiste waren, en dat men naar andere wape
nen moest grijpen, wilde men den gehaten
Pruis het hoofd doen buigen. Sedert eenige
dag»,, had men het werk in de fabriek ge-
etaakt. De klok, die de werklieden 's morgens
aan den arbeid riep, had tevergeefs geklonken.
Niemand had hare roepstem gevolgd.
De werkstaking was dus algemeen, en
zware verliezen stonden den fabrieksheer te
Wachten.
Het waren trenrige en zorgvolle dagen
voor Reinhard, de dagen, die op deze gebeur
tenissen volgden. Hy had den slag langzaam
zien komen, en was toch niet in staat ge
weest, hem af te weren. De machines, die
het hem mogelijk zonden hebben gemaakt de
oproerigste lui te verwyderen en de meer
bedaarde en vertrouwde te houden, waren te
laat gekomen. Thans, nn zich ook het meer
bedaarde gedeelte der werklieden tot openlijk
verzet had laten verleiden, lag een dergelijke
scheiding niet meer in zyne hand. Hjj mi
afwachten, of zy misschien door eigen
op den rechten weg zouden
komen, doch zyne hoop hierop was slechts
zwak. Hy wist maar al te goed, dat do on
tevredenheid met het loon niets anders was
dan een voorwendsel, en dat de eigenlijke
grond van het verzet lag in de haat tegen
de natie, tot welke by behoorde. In de ge-
heele buurt heerschte reeds sedert lang een
geest van ontevredenheid en verzet tegen alles
wat Duitsch was. De geheelo bevolking zy
bestond hoofdzakelijk uit fabrieksarbeiders
scheen besloten, by de eerstvolgende gelegen-
hied in openlijk oproer nit te breken. Het
leven en het eigendom van alle Duitschers
was in gevaar, en hun toestand werd met
iederen dag hachlyker. Zelfs de moedigste
had moeten inzien, dat onder deze omstandig
heden de kracht van den enkele geen vol
doende bescherming bood.
Daarom was door de gezamenlijke Duitsche
eigenaars in het Elmsleber-district een adres
opgezonden aan de bevoegde autoriteit, waar
in deze dringend verzocht om een detachement
soldaten. Het antwoord was toestemmend ge
weest en men kon dus de aankomst der be
loofde manschappen binnenkort verwachten.
Maar wat kon er voor dien tyd nog niot
gebeuren I
Dit alles hadden de beide mannen Max
en Kaiser met elkaar besproken, toen zy
in het kantoor van de fabriek op en neer
wandelden. Het gesprek was ernstig geweest,
doch vreemd genoeg voerde het niet weer tot
die schertsend gemaakte doch ernstig ge
meende verwijtingen, waarmoe Mijnbeer Kaiser
dergelyke verhandelingen placht te
slniten. Integendeel, sjjn voorhoofd was on
bewolkt gebleven tot op het laatst, en nu hy zyne
handschoenen aantrok en zioh gereed maakte om
heen te gaan speelde zelfs een glimlach om zyne
lippen. (Wordt vervolgd.)
