KLEINE COURANT
f ifllenentf Binedje
li
voor Heldor, Texel, Wlerlogen en Anna Paulowna
GA NIET OP REIS,
HERMAN NYPELS,
No. 3670.
Zaterdag 18 April 1908
86ste Jaargang.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Go., te HELDER
BureauxSpoorstraat en Koningstraat.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telef. 59.
Bureau: Konlngstr. 29.
lntero.-Telef. 50.
Abonnement
Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., Buitenl. f 1.25
(Zondagsblad. 37*» 45 >0.75
>0.90
>0.90
igsblac
Modeblad. ..>>>55> 80
Mozik. Bloemlezing» 60 85
Voor 't Buitenland bg vooraitbetaling.
Aavertontlön
van 1 tot 4 regel*25
Elke regel meer6
öewfla-exemplaar21/,
Vignetten en groote letters worden naar plaateruimte berekend.
Cent.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
EerstejBlad.
Hoewel het Congo-vraagstuk voor België
een zuiver nationaal vraagstuk is, dat men
alleen uit nationaal oogpunt moest bekaken
en oplossen, treedt de partygeest, nu
land aan den vooravond der verkiezingen
staat, sterk op den voorgrond". Deie
woorden van de jpTemps" teekenen den
huidigen toestand zeer juist.
p^De uiterste linkerzij heeft besloten bg de
behandeling der Congo-kwestie (in de Kamer)
de krachtigste obstructie te voeren, de liberale
linkerzijde wil de kat uit den boom sien.
De radicalen en een deel der liberalen willen
een uitspraak van het volk vóór dat de Kamer
hare meening zegt. De socialistische groep
heeft het consigne gekregen sich op alle
mogelgke manieren te verzetten tegen de
stemming over het overnemingsontwerp. De
rechterzijde wil de zaak beëindigd zien voor
de verkiezingen van 24 Mei en zg rekent
daarbg °P de hnlp van de gematigd liberalen
die de anexatie gunstig gezind zgn. 't Is
echter nog seer de vraag of het der minder
heid niet gelukken zal door obstructie de
zaak sleepende te honden tot nh de verkiezingen.
De regeering van den Congo-staat publiceert
een antwoord tegen het Engelsche witboek
en zegt daarin dat de mededeeling der
Ëngelsche consuls meerendeels onjuist zgn,
vooral wat betreft de kwestie van de hefÜDg
eener belasting in caoutchouc of in geld. De
Congoregeering betoogt dat de beschuldigingen
voornamelijk strekken om de exploitatie van
den Congostaat te benadeelen.
En in Engeland? Daar hield Zondag de
Voorzitter van de «Conge-Reform-Association"
te Liverpooi een rede, die zeer de aandacht
trekt.
Hg verklaarde, daarin o.a., dat, indien
België tussohen nu en Juni den Congo-staat
niet op voor Engeland aannemelijke voor
waarden heeft overgenomen, dit land besloten
heeft, in overeenstemming met de Vereenigde
Staten, de noodige maatregelen te nemen, om
de regeering van den Congo-staat te dwingen
haar verplichtingen na te komen. Engeland
wil geen onreohtvaardigen druk uitoefenen
op het Belgisch volk het erkent het gegronde
der oppositie, die zich in den boezem van het
parlement en de natie geopenbaard heeft
tegen de overhaaste aanneming van het over-
nemingsverdragdoch Groot-Britannië staat
tegenover de regeering van den Congo-staat,
een regeering, die, volgens Sir Edward Grey,
geen enkelen titel meer bezit, om nog door
de andere naties erkend te worden. Als
1 zich over drie maanden nog bevindt
diezelfde regeering, zal het haar
dat zgn geduld ten einde en het
is de rechten te doen eerbiedigen,
die het Engelsche volk bg tractaat verworven
heeft.
Dat is vrg hard geblaft door den buldog.
De heer Regnault zal dezer dagen te Pargs
verslag doen van zjjne zending naar Marokko.
Generaal Lyautey, de algemeene bevelhebber,
komt insgelijks Vrgdag te Pargs, waar hg
dan met den gedelegeerde en de ministers
Clemenceau en Picquart een onderhond
over de Marokkaansche aange-
Tegenover de leveranciers, die bedorven
vleesch leverden voor het Fransche leger,
wordt met kracht opgetreden. Dertig van hen
die onfrissche waar geleverd hadden of getracht
hadden het te doen, afin voortaan van elke
leverantie uitgesloten.
Het syndicaat der patroons in de bouwvak
ken te Pargs heeft den werklieden eenige
lies aangeboden, die echter niet zgn aan-
Besloten is nu de algemeene uitslui
ting van alle mogelijke arbeiders bg de bouw
vakken af te kondigen, waardoor het aantal
werklooseD seer aanzienlijk nog zal toenemen.
Gemeld wordt dat de Duitsche keizer bg
zgn terugkeer van het eiland Korfu te Napels
aan land zal stappen en den pans te Rome
een bezoek zal brengen om hem bg zijn pries-
tersjubilenm geluk te wenBchen. Hoewel dit
bericht nog niet officieel is, wgst de Temps
er op, dat de keizer gewoon is om den paus
in een jnbeljaar te gaan geiukwenschen. t
Geschiedde ook in 1888, 1898 en 1903. Bij
zondere politieke beteekenis wordt aan het
bezoek niet gehecht.
De koning van Engeland gaat 26 April
naar Stokholm en 27 April naar Christiania
De koning van Zweden vertrekt 27 April
met zgn familie aan boord van het pantser
schip Oscar II» naar Petersburg om tegen
woordig te zijn bg het huwelijk van prins
Wilhelm van Zweden met grootvorstin Maria
Paulowna van Rusland, welk huwelijk te
Tsarskoje Selo, de residentie van den czaar,
wordt voltrokken.
De gouverneur van Gallicië is door een
Roetheensch student gedood. De moordenaar
verklaarde gehandeld te hebben uit politikken
haat, om de onrechtvaardigheden te wreken,
die door Rusland tegen do Roetheunache natie
zgn gepleegd. In Gallicië hadden tengevolge
hiervan in een aantal plaatsen betoogingen
Het Dienwe Portugeesche parlement zal
direct bg zijne samenkomst de begrooting voor
1908/1909 behandelen. Vervolgens komen aan
de orde herziening der decreten door Franco
uitgevaardigd en de vaststelling van de nienwe
civiele lgst voor den koning. De kooing heeft
zgne uitgaven zeer beperkt en heeft zelf eene
zeer belangrijke vermindering dier lgst voor
gesteld.
Helder, 17 April.
Het aanleggen van den tuin op het
terrein der Ambachtsschool aan de Laan
is, na gehouden inschrijving, opgedragen
aan den he6r Jan van Amesfoort, bloemist
alhier.
- Ds. WB. Onnekes, te Ursem, heeft
het beroep naar de Ned. Herv. Gemeente
alhier aangenomen.
Oefeningen in da Stelling van Helder.
Onder leiding van den commandant van
het 4e reg. ?6stiag-art. en onder toezicht
van den Stellingcom'mandant, wordt van
25 t/m- 27 Augustus een garnizoens-ma-
noeuvre gehouden, bestaande uit een oefe
ning in den vestiagoorlog op kleine schaal
op het fort „Erfprins".
Ambachtsschool.
J.l. Dinsdagavond werd in café .Central',
onder leiding van den hoor Ds. Koers, een
algemeene vergadering gehouden van do Ver-
eeniging .Ambachtsschool Helder e.o.".
Nadat de vergadering met een welkomst
woord geopend was en de notulen waren ge
lezen en goedgekeurd, bracht de Commissie
voor het nazien der rekening van 1907 ver
slag uit. Dit verslag luidde ten opzichte van
het beheer der financiën zeer gunstig, waar
voor den penningmeester lof werd gebracht.
Hierna deed de Voorzitter eenige mede-
deelingen. In de eerste plaatst deelde hg
mede, dat het Bestuur pogingen had aange
wend tot het sluiten van een hypotheek en
meende daarin geslaagd te zgn toen de firma
Keulenaar Co. deze schriftelijk had toege
zegd. Doch toen het op stuk van zaken kwam,
bleek het dat de firma niet bg machte was
hare belofte te voldoen. Het Bestunr
wilde de firma niet langs gereohteljjkec weg
noodzaken tot betaling, maar liever op andere
wgze trachten de gelden te verkrijgen. Daar
op heeft het verschillende pogingen aange
wend om een hypotheek geplaatst te krijgen,
maar deze zgn op teleurstelling uitgeloopen.
Toen heeft het zich tot den Raad der ge
meente gewend, die f 20.000 hypotheek op
het gebouw heeft genomen.
In de 2e plaats deelde de Voorzitter mede,
dat de verwachting, die men stelde in het
ambachtsonderwgs, niet is teleurgesteld. Meld
de zich het vorige jaar 90 leerlingen aan,
waarvan 46 geplaatst werden, dit jaar bedroeg
het aantal aanvragen tot plaatsing 80, en
konden er 29 op de school toegelaten worden.
Hieruit blijkt duidelijk, dat er voldoende be
langstelling bestaat voor ambaohtsonderwgs.
De 8e mededeeling was, dat 80 April a s.
de nienwe school zal geopend worden, het
welk zoo eenvoudig mogelijk zal plaats hebben.
Vervolgens las de Secretaris, de heer C.
S. Jaring, het jaarverslag over 1907. Hieruit
bleek, dat bet Bestuur door de geiloten geld
leening van f 12000 in staat was gesteld den
bouwgrond aan de Laan te koopen, waarop
de nienwe school zou verrijzen. De architect
Krijnen werd daarna opgedragen een plan t->
ontwerpen, welk plan door den Inspecteur
van 't middelbaar onderwijs werd goedgekeurd.
Het gebouw werd daarna aanbesteed en door
de Gebrs. Van Pelt aangenomen voor f25814.
De school werd geopend in Aug. en het
onderwijs voorloopig gegeven in de houten
hulpschool aan den Dijkweg, behalve dat
voor de smeden, hetwelk gegeven werd in de
smederg van de erven Leewens.
Met ingang van 1 Juni werd als direct ?ur
benoemd de heer J. Krugs Voorberge en later,
werd het overige personeel aangesteld, d.1.
de heeren J. B. Mulders, A. Smit, A. Korff Jz.,
A. Deelder en R. Th. de Cock. In plaats
van eerstgenoemde, die bedankte, benoemde
men den heer F. Kerstens van Amsterdam.
Er hadden sich 92 leerlingen aangemeld,
waarvan 49 geplaatst werden, waarvan 86
als smid en 14 als timmerman. Een meubel
maker had zich aangemeld en geen enkele
als schilder. Volgens het oordeel des ministers
moest zich het onderwijs aanpassen aan de
behoefte der bevolking, zoodat onder goed
keuring der regeering alleen onderwijs in
smeden en timmeren wordt gegeven, De
leerlingen doen hun best en de leeraren zgn
tot tevredenheid van het bestuur werkzaam.
In de bestaande vacature van het bestuur
werd gekozen de heer C. M. Cremer, terwijl
de aftredende bestuursleden herkozen werden.
Aan den eerstdaags vertrekkenden Voor
zitter werd in het verslag waardeerende woor
den van dank gebracht voor al hetgeen hg
in de moeitevolle periode voor de stichting
der Ambachtsschool had gedaan.
Het aantal lodtn der Vereeniging bedroeg
op 31 Dcc. 1.1. 272 en dat der donateurs 4.
Verder werd met dank gewaagd van den
steun, die do Vereeniging had ondervonden,
in het bijzonder van Rijk, Provincie en Ge
meente voor de verleende subsidie's.
Met den wensch, dat de school een zegen
moge zgn vcor de gemeente sloot het verslag,
dat onder dankzegging werd goedgekeurd.
Dit verslag zal den leden gedrukt tougezon-'
den wordeD.
Alsnu was de penningmeester, de heer C.
M. Cremer, aan het woord tot het uitbren
gen van het flnanciëel verslag. Hieruit bleek,
dat de inkomsten hadden bedragen f 27110,196
en de uitgaven f 25101,44, zoodat er op 31
Dec. 1907 f 2008,75 in Kas was. De ge
wone exploitatiekosten waren f 5738,10 ge-
jost. Onder dankzegging voor zijn beheer
srd de rokening goedgekeurd. 9
Het voorstel om het Bestuur te machtigen
tot uitbreiding der geldleening tot f 16000
werd met op ééu Da algemeene stemmen
goedgekeurd.
Tot bestuurslid, ter voorziening in de va
cature, die eerstdaags door het vertrek van
den Voorzitter ontstaat, werd gekozen de heer
M. de Waardt, officier-machinist.
Tot leden der commissie, volgens art. 13
der Statuten, waarop ontslagen leeraren zich
kunnen beroepen en met het Bestuur de eind
beslissing hebben, werden gekozen de heeren
S.Krgnen, H. Roukens, A. van Pelt, S. Megera,
Dokter, I. Korver, P. de Geus, Van Mierlo,
H. Bomhoff en P. Sohagen en tot plaatsver
vangende leden de heeren K. F. E. v. Breda, H.
de Wit, J. Kluin, B. Burgers en P. Spruit.
Bg de nu volgende rondvraag kwamen nog
onderscheidene zaken ter sprake, waarop de
Voorzitter toelichtingen gaf. Wg vermelden
hiervan: 1. dat de nieuwe school na de ope
ning door leden en belangstellenden kan be
zichtigd worden2. dat getracht zal worden
uit de nabgliggende gemeenten ondersteuning
te krggen8. dat tot uitbreiding der school
zal overgegaan worden, als de belangstelling
blgvend is; 4. dat kinderen van leden bij
voorkeur zullen geplaatst wordenenz.
Bg de sluiting der vergadering bracht de
Voorzitter, die voor het laatst gepresideerd
had, een woord van dank voor het vertrou
wen hem geschonken en voor de welwillend
heid hem betoond, en uitte de beste wenschen
voor den bloei der Vereeniging en hoopte,
dat de ambachtsschool een zegen moge zgn
voor de plaats onzer inwoning.
Territoriale quaestie.
In een onzer vorige nummers is uitvoerig
melding gemaakt van de behandeling der
strafzaak voor de Albmaarsche rechtbank
togen schipper De J., te Helder, be
schuldigd van het op »de Kazende Bol"
gestrande Engelsche stoomschip »Volta"
te hebben weggenomen een chronometer.
Geëischi werd toen 2 maanden gevange
nisstraf Mr. Prins, de verdediger van be
klaagde, eischte vernietiging der dagvaar
ding, als zijnde in strjjd met art. 143 W.
v. S., en dat niet bewezen was of het
gedeelte van >de Razende Bol", waarop
de >Volta" vastzat, behoorde tot Neder-
landsch grondgebied, als liggende buiten
de territoriale wateren. Het O. M. meende
echter dat de voortzetting van de zandbank
moest beschouwd worden als een voortzet
ting van ons grondgebied en zag in 's
lands belang gaarne hierover een beslissing
van de rechtbank.
De rechtbank, heden nitspraak doende,
)ende, meldt het blad nu, dat 't onderzoek
niet volledig is geweest, beval alsnog het
oproepen van een deskundig getuige en
wel den heer S. Visser, te LJmuiden. De
zaak komt nu Dinsdag 28 April a.s. opnieuw
voor de rechtbank.
Wg lezen in het Vad
De gep. kapitein ter zee tit. C. Vreede,
officier in de orde van Oranj8-Nassaa, be
kend om zgn langdurigen strgd tegen
onze militaire rechtspleging, heeft heden
in een adres aan den minister van justitie
zijn officierskruis aan den minister terug
gezonden, met eerbiedig verzoek dit aan
de voeten van H. M. de Koningin te willen
nederleggen",
Texel, 15 April.
De schelpzuiger welke van hier vertrok
naar de «Meep", om daar naar grind te
gaan baggeren, schgnt naar wensch te zgn
geslaagd, doordien reeds een met grind
beladen tjalkschip in de haven is binnen-
geloopen, Onder den bond van schelpen-
visachers werd jnist overwogen om de
stoom-sehelpenznigerg tgdelgk stop te zet
ten, wegens het dalen der prgzen van
schelpkalk.
Voor de in don a. s. zomer te houden
huisvlgttentoonstelling.is door den Ed.achtb.
heer Mr. W. F. Hiddingh, Burgemeester
alhier, een zilveren medaille uitgeloofd.
- 'a Rgks betouningsmagazgn te Enk
huizen wordt opgeheven. Geheel onverwacht
ontvingen directeur en werklieden Woens
dag deze mededeeling.
Gisting In West-Sumatra.
De correspondent van de »N. R. Ct."
te Batavia seinde
De toeankoe van de laras Abai is bg
Padang door de bevolking vermoord.
De dader en elf medeplichtigen zgn gevat.
Mogelijk i. dit bericht in verband te
brengen met de quaestie der invoering van
de belasting in West-Sumatra, hoewel liet
wel eens meer voorkomt, dat de bevolking
het met haar larashoofden aan den stok
heeft. Zoo was in 1902 een klein machts
vertoon noodig in de afdeeling Ajer Bangis,
waar de vervalling der betrekking van
larashoofd van Pariet tot eenige beroering
onder de bevolking aanleiding gaf.
Wg vermoeien dat met Padang tiet de
hoofdplaats van het gouvernement is
bedoeld, die ruim 100 kilometers verwgderd
is van het uithoekje der Padangsche
Bovenlanden, waar de laras Abai deel
uitmaakt vaa de XII Kota's. Hier wordt
ook een plaatsje Pandang Ate gevonden,
waar dan mogelgk de moord voorviel.
Bg het ophgschen, van een werkstuk
naar den zolder der ambachtsschool te
Leeuwarden, is een vijftienjarige leerling
door een neervallende balk getroffen. De
edel getroffen
jongen werd op den acht
is na een nur gestorven.
Zooals wg voor eenige dagen meldden,
werd de geldophaler der gemeente-gasfabriek
te Roermond v. D. in den avond van 31
Maart jl. onverhoeds aan den z.g. Doolhof
aangevallen en mishandeld. De aanvallers
zouden hem peper in het gelaat geworpen
en na de mishandeling hem van het in zgn
bezit zgnde geld, hetwelk hg dien dag
voor de gasfabriek had opgehaald, beroofd
hebben, v. D. wees een geacht inwoner
dezer stad als den dader aan. Te diens
huize werd nog dienzeltden nacht door de
politie een streng onderzoek ingesteld,
alhoewel de verdachte zgn alibi kon bewg-
zen, hield v. D. pertinent vol, dat deze
de dader was. De justitie heeft alstoen
haar onderzoek voortgezet, met het resul
taat, dat v. D. heden, na verschillende
malen een streng verhoor te hebben onder
gaan, op last van den rechter-commissaris
in de gevangenis werd opgesloten, als
verdacht, zich de verwondingen zelf te
hebben toegebracht of zich te laten toe
brengen, ten einde zich het hg hom berustende
geld der gasfabriek toe te eigenen.
Het getuigenverhoor omvat pl. m. 75
getuigen.
Te Dnssen passeerden Dinsdagavond
twee wagens met zigeuners, van wie een
aankomend meisje bg den landbonwer van
Dinteren f 13.25 stal.
Nanwelgks was 't bekend, of de bewoners
liepen te hoop en hebben drie zigeuners,
die 't meisje volgden, tot tweemaal toe
afgeranseld en door 't water De Dassen
gejaagd. De marechaussees, wier hulp
ingeroepen werd, is er in geslaagd het
meisje arresteeren. Behalve bg genoemden
landbouwer had ze nog meer gestolen en
van een paar argelooze huismoeders geld
gerold, 't Was een heele consternatie.
Een relt naar het Verre Ooiten.
Het is een opmerkenswaardig feit dat
het bekende 5/mast schip iPreussen", van
van ds firma F. Laeisz te Hamburg, het
welk gednrende de afgeloopen vjjf a zes
jaren regelmatig voer tusschen Dnitschland
en de Westkust van Zuid-Afrika, thans
gecharterd is om een lading olie in kisten
te vervoeren van New-York naar Japan.
De »Preussen" heeft een bemanning van
58 koppen. Als al haar zeilen bijstaan
bieden zg een oppervlakte aan den wind
van 68000 vierkante voet. Het schip is
geconsigneerd aan de heeren Philip Rup-
recht en Co. te New-York en zal 200.000
kisten olie laden. Naar verluidt zal de
reederg van de vracht ongeveer 36000
dollars netto overhouden.
De »Prenssen" heeft niet minder dan
30 raas en is naar ons weten het eenige
vgfmastschip, dat aan alle masten raas
heeft, ofschoon de >Potosi", een ander
vgfmastBchip van denzelfden reeder, aan
vier masten raas heeft|
Ingezonden Mededeeilngen
a 20 cent per regel.
alvorens een nieuwen hoed te hebben ge
kocht In het Heerenmode- en
Hoedenmagazijn van
Spoorstraat 41 hoek Koningstraat.
HET SPECIALE ADRES 1 I
Ingezonden.
Mij-nhter dt Redacteur,
De vele Aanvragen om ontslag van onder
wijzers en onderwijzeressen in de laatste
raadsvergaderingen heeft mjjne aandacht ge
trokken. Op ondersoek uitgaande wat de oor
saak hiervan was, kreeg ik ten antwoord
«de slechte salaris-regeling*, soodat een der
nieuw benoemden wedei bedankte, ja, men
aelfs de hulp van eene gehuwde onderwijzeres
moest inroepen, om de saken gaande te
houden, daar men geen sollicitanten kreeg,
sells niet aan school 8 met zulke kleine
klassen. Wanneer we nu zien, hoe groot de
belangstelling ia in onderwijszaken hier ter
plaatse, getuigen de oprichting Burgeravond
school en Ambachtschool, dan is tocb zeker
een eerste vereischte heel goed lager onder
wijs, want dengt de grondslag niet dan is
verder bouwen zeer moeielgk, ja dik
wijls onmogelijk. Die sterke wisseling
van personeel is zeker zeer schadelijk
voor deugdelijk onderwijs, 'tis daar
om, dat ik den Edelachtbaren Heeren Raads
leden in overweging geef eene flinke, afdoende
salarisregeling te maken, te meer nu de rijks
subsidie weder is verhoogd, b.v.
Aanvangsjaarwedde f 600
Tien tweejaarlgksche verhoogingen van f 50.
f 100 voor 't bezit der hoofdacte en nog
eens f 100 voor verplichte hoofdaote. Tege
moetkoming in de hnishuur f 100.
Dan zal een onderwijzer met verplichte
hooidaote met 20 dienstjaren komen op f 1400
en een onderwijzer met 20 dienstjaren op
f 1200 met inbegrip huur. De betrekking van
waarnemend hoofd zou kunnen vervallen, daar
do wet hierin voorziet. Kwam deze regeling
tot stand, de mutatiën zouden zeer zeker veel
minder zgn.
Vertrouwende, dat mfin voorstel de aan
dacht der Edelachtbare Raadsleden niet zal
ontgaan en zij in dien geest 't initiatief wil
len nemen, dan zullen zg 't onderwijs eenen
grooten dienst bewijzen, en de vruchten zul
len zeer zeker niet uitblijven. De fliuke sa
larissen, die nu aan andere ambtenaren zgn
toegekend, deden mg met vrijmoedigheid bo
vengenoemde regeling aanbevelen. De functio
narissen aan Bgbol- en Katholieke scholen
verkeeren in betere conditiën dan bij 't o p e n-
b a a r onderwijs in onae Gemeente.
EEN KINDERVRIEND.
U, Mijnheer, dankzeggende voor de ver
leende plaatsruimte, aag ik gaarne dat andere
plaatselijke bladen 't overnamen in 't belang
van Helders jeugd.
In de 11. gehouden raadszitting is o. m. ook
aangenomen,het aansohafien van werktui
gen voor mechanisohe lossing der steenkolen
ten behoeve onzer gasfabriek».
De heer De Geus deed zioh kennen als
tegenstander dezer nienwe methode en deelde
mede dat er sleohts een voordeel voor de
Gemeente mede was te behalen a f 700 op
een uitgave van f 5000 arbeidsloon.
Over het standpunt bg de behandeling dezer
zaak, door deu heer De Geus ingenomen,
wensch ik niet uit te wgden. Ondergetoekende
heeft altgd gedacht dat de heer De Geus be
hoorde tot de vooruitstrevende partg. Het
sohgnt dat ik mg vergist heb.
Ondergeteekende wenscht echter eenige aan-
daaht te vestigen op de ogfers, door ZEdel
Achtb. genoemd. Ik vertrouw dat deze dan
ook niet zoo klakkeloos door den heer De
Geus zgn gebezigd en door een zeker infor
matie-bureau zijn medegedeeld.
Hoe komt den heer De Geus toch aan die
f 5000 arbeidsloon voor het lossen der steen
kolen Heeft hier geen misverstand zijnerzijds
plaats gehad en het is mg een raadsel dat
niet ééo der raadsleden op deze gegevens is
ingegaan. Is bier onknnde in het spel?
Ter opheldering. M. de R., het volgende
Het jaarlgksch verbruik aan steenkolen be
draagt op het oogenblik 5000 ton. Kosten
der lossing per ton 60 cent, waarbij nog
moet gerekend worden kosten der werklieden-
verzekering tegen ongevallen.
Dit maakt toch een verschil van f2000
aan arbeidsloon.
De heer De Geus zal zeker wel niei na
laten omtrent deze zaak eenige nadere inlich
tingen te willen verschaffen, misschien komen
FEUILLETON
DOROTHEA.
13)
Dorothea legde den krans en het bruids
kleed af om in de pronkkamer alles op te
ruimen. Zg wilde niet, dat alles op de tafel
bleef staan; reeds dien eersten dag wilde zg
eene zorgvuldige huisvrouw wezen.
Hagen verzocht haar dat werk aan de meid
over te laten, het ergerde hem, dat zg dit
weigerde. Wrevelig verliet hg de kamer en
ging naar buiten om te zien, of de schuur
en de stallen goed gesloten waren.
Daar ontmoette hg den knecht, die uit de
schuur
.Wat doet gg hier nog?" vroeg de mole
naar op barschen toon. Wat hebt gg zoo laat
in de schuur uit te voeren?"
>Zgt gg bang dat ik de schuur in brand
wil steken antwoordde de knecht norsch.
Ja als er duizend mud tarwe in lag, dan
zou het eene goede zaak wezen, dunkt u
niet
Hagen kromp ineen van schrik, ontsteld
keek hfi den knecht aan.
«Spot niet", zei hg met trillende stem.
teen ongelok kan licht terug komen
.Was het een ongeluk? Ik denk dat hst
▼oor u een geluk was".
*Wat vermeet gg u?" riep Hagen driftig.
Hoe kunt gg het wagen, zulk een toon tegen
mij aan te slaan Weet gg dan niet dat
.Ik weet meer dan n lief is", viel de
kneoht hem op gedempten toon in de rede;
maar ik zal zwggen, sooals ik tot nu toe ge
zwegen heb, als gij tenminste toont dat m(jn
zwggen n wat wanrd is. Denk daarover na,
ik wil u niet haasten echter hoop ik, dat
gg spoedig een bevredigend antwoord zult
geven".
Langzaam liep hg op den molen toe, en
geheel verbluft keek de molenaar hem na.
Toen hief deze den arm op en schudde drei
gend de vuist, a'sof hg zeggen wilde, dat hg
hem te gelegener tgd een antwoord zon geven,
maar een ander dan verwacht werd.
HOOFDSTUK VIL
De bloesems der lente waren door de heete zon
nestralen verdord, en reeds schudde het wilde
spokeuheer der herfststormen aan de boomsn,
om ze van hun laatston tooi te berooven.
Eentonig klapperden de radoren van den
molen en de golfjes der molenbeek zongen
hun eentonig lied daarbg, en even eentonig
was het leven in den molen.
De oude Brigitta bewoog zich knorrig door
het huisRoode Hendrik verrichtte zwggend
en wrevelig zgne bezigheden, en de jonge
vrouw deed ernstig en bedaard haar werk
in de kamers. Men hoorde geen opgewekt
gezang, geen vroolgk gelach, ja als de mole
naar thuis was, ternauwernood een luid woord.
In die weinige maanden was Hagen zeer
verouderd, zgDe trekken waren scherper ge
worden, op zgn voorhoofd vertoonden zich
diepe rimpels, aan de slapen begon het h**r
reeds te grgzen en de onzekere blik was nog
onaangenamer geworden. Hg reed dikwijls
naar de stad, soms bleef hg daar eenige
dagen, en als hg na znlk een laDge afwezig
heid terugkeerde, mocht niemand hem nade
ren of een vraag tot hem richten.
Den molen liet hij aan den kneoht over,
die hét koren in ontvangst nam, het maaldo
en het zneel afleverde. Hg gaf zich niet eens
de moeite na te gaan, en evenmin eischte
hg rekenschap |v»n het ontvangen maalloon.
Ja, hg vermeed Rooden Hendrik, zooveel bg
kon. Ontmoette hg hem toevallig, dan wisselde
hg niet eens een groet met hem.
Ook zgne vrouw bohandelde hg koel en
onverschillig en Dorothea maakte hem geen
verwijt daarvan. Evenals hg haar haren weg
liet gaan en naar hartelust werken, zoo liet
zg ook hem begaan, zonder naar zgn doen
en laten te vragen.
In de eerste weken na de bruiloft scheen
het alsof een hartelijke verstandhouding tus
schen de echtgenooten volstrekt niet onmoge
lijk was. Hsgeu vervulde eiken wensch zijner
vrouw, nog vóór zg dien had uitgesproken,
en Dorothea toonde hem een vroolgk en vrien
delijk gelaat. Maar het was slechts ecbg'd. De
zelfzuchtige liefde van den molenaar bezat
do kracht niet, de stormen te weerstaan,
welke over haar heen woedden, en Doortje
werd voortdurend ernstiger en stiller, naar
mate zg meer en meer tot de zekerheid kwam,
dat zg haar levensgeluk voor goed verloren
had.
Er waren reeds harde woorden gevallen
tussohen mau en vrouw. Dorothea had later
maar gezwegen, als bg zgne kwade luim aan
haar botvierde. Nu zweeg hfi ook. Buiten
zgne zaken scheen hg voor alles onverschil
lig te wezen. Hg zeide nu niet meer, dat bg
weldra den molen verlaten wilde, om in de
stad te gaan wonen. De trotache droomen,
welke hg toenmaals gekoesterd had, schenen
zich niet te willen verwezenlijken. Menigmaal
zat hg tot diep in den nacht voor zgne secre
taire en snuffelde in aoten en brieven. Vaak
hoorde zgne vrouw hem zuchten en steunen,
ook wel razen en vloekenmaar zij
waagde het niet hem te vragen wat hem kwelde.
Het was een treurig huwelijk, een trootseloos
levener bestond geen hartelijkheid, geen
tronw, geene openhartigheid tusschen die
twee; hunne wegen waren gescheiden en
gingen iederen dag verder niteen.
Zoo waren de herfstdagen gekomen en bg
de oude zorgen kwam nu eene nieuwe. Doro-
thea's moedor was ernstig ziek gewordenzg
lag in het kleine hnisje bg den molen, waar
in na den brand Brigitta gewoond had. Door
tje verpleegde haar met opofferende liefde.
Was zg ook dikwijls vertoornd geweest op
hare moeder, nu was alles vergeten. De mole
naar toonde geene belangstelling; hg vroeg
nooit, hoe het met de zieke ging, en zelfs
het vermagerde gelaat en de beschreide oogen
zgner vrouw konden hem geen woord van
deelneming ontlokken.
Op zekeren morgen was hfi naar de stad
g. gaan en Dorothea zat aan het sterfbed der
oude vrouw. Zg peinsde, hoe het haar gaan
zou, als bare moeder ouder de aarde rustte.
Al had z\j bg de oude vrouw nooit troost
gevonden, toch was het haar altgd een troost
rijke gedachte geweest, dat zg in dagen van
nood en droefenis aan het moederlijk hart
kon vluchten.
In dagen van nood en droefenis Zg zag
ze komen, zg wist, dat ze komen moesten,
zooals het nu was, kon het niet big ven. Zg
las in het gelaat van haar echtgenoot, dat
hg zich bedrogen zag in zgne verwachtingen,
en zg wist, dat bg alles op het spel zette,
om zgne plannen te verwezenlijken. Eu wat,
als hg arm was geworden Als de schnld-
eischers hem nit zgn hois verdreven Mocht
men verwachten, dat hg zich moedig in zijn
lot zou schikken en een nienw levm
beginnen? Doortje begreep, dat zg die hoop
niet mocht koesteren, zg voorzag dat h(j
aan haar zgn wrok zou koelen.
En zg was voor haar geheele leven aan
hem vastgekekend, zg mocht hem in den nood
niet verlateD, ook al verachtte zg hom 1
De onde vrouw had zich met veel inspan
ning opgericht, eg zat nu in hei bed en haalde
met moeite adem. Haar blik rnstte met innig
medelijden op hot bleeke gelaat harer dochter,
die zacht met een doek over het vochtige
voorhoofd dsr stervende streek.
•Ik moet u verlaten", sprak de moeder
met matte stem, terwijl hare bevende hand
Doortje's hand zocht. «Ach hoe gaarne zou
ik heengaan, als ik wist,' dat gg gelukkig
waart 1"
«Moeder, denk niet aan mg", verzocht
Dorothea, «alles komt nog wel in orde".
>0, als ik dat kon gelooven, das zon het
sterven mfi minder zwaar vallen. Ik weet
het, gij hebt uit liefde voor mg den molenaar
genomen, uw hart hangt nog altgd aau den
ander
«Ik heb hem vergeten".
«Zeg dat niet, ik weet het beter. Gij denkt
alleen aan hem, en dat is de schold van
Hagen. Als dio n zoo liefhad, als hg toen-
maais altgd zeide, dan zoa het beter tuszehen
u zgn geworden. Daarop vertrouwde ik, toen
ik hem mgn kind gaf. Maar hij denkt sleohts
aan zich zelf, en dat loopt niet goed af.
Doortje, ik heb niet tegenover u gehandeld,
zooals het eene goede moeder betaamt. Ver
geel het mg, zeg mg, dat gg niet boos op
mg zgt".
De dorre handen der oude vrouw omklem
den de hand van Doortje, de reeds halfge
broken oogen zagen haar smeekend aan.
«Moedor, ik ben nooit boos op u geweest",
zeide Dorothea met bevende stem, «ik heb
Hagen immers vrijwillig het jawoord gegeven".
«Neen, neen, om mij hebt gij het gedaan,
ten einde mg te behoeden voor armoede en
gebrek. O, hg beeft het iisdg aangelegd eu
het net fijn gesponnen 1"
Dorothea wendde het gelaat af, om de
tranen te verbergen, welke zij niet langer
kon bedwingen.
«Hij is mijn man, en ik zal bg hem blij
ven in vreugde en smart", sprak «ij.
,In vreugde en smart herhaalde de oude
vrouw. «Gij hebt geene vreugde bg hem ge
smaakt, maar smart sal hg u meer veroor
zaken, dan gfi dragen kunt. Ik heb altgd ge
meend, dat hg een rechtschapen man is, nu
geloof ik het niet meer. Hg sal armoede en
ellende over n brengen, hg zalo, mgn
arm kind 1"
Zg zonk terug in de kussens, hare hand
die Dorothea steeds vasthield, werd kouder.
«Wat er 0)k gebeuren moge, de goede
God sal mg kracht geven, om het te dragen",
zeide Dorothea zacht. «Ik zal den moed niet
opgeven, en als armoede en gebrek ons deel
worden, dan hoop ik dat mgn man troost sal
zoeken in den arbeid. Ik kan ook werken,
wg zgn beiden sterk en gezond en ik bsn
met weinig tevreden".
«Ja, ja, als gg hem maar lief hadtl"
«Misschien komt dat wel, wanneer ik zie,
dat hg voor mg werkt. Het ongeluk zal de
harten nader tot elkander brengen".
Geloofde de stervende in dien troost Een
glimlachje gleed als een vluchtige zonnestraal
over haar gelaat, waarover de adem des
doods reeds zweefde.
«Als Kasper terug komt, moet gg hem
voorthelpen", fluisterde sfi. «Hg wist niet wat
hfi deeddu wanhoop heeft hem aangedreven,
zich op den molenaar te wreken. Hg is te hard
gestraft, en wanneer hg weer vrg is, heeft
hg niemand...."
(Wordt vervolgd.)
