KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulowna,
No. 3739
Woensdag 16 December 1908.
36ste Jaargang.
Nieuwjaarsgroet.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureaii: Spoorstraat.
Telefoon 59.
BnreanKoningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
ABONNEMENT b
Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., Buitenl. f 1.25
S i Zondagsblad 37» 45 f0.75
S J Modeblad 56 „65, f0.90
Muzik. Bloemlez. 60 86 f0.90
Voor 't Buitenland bij vooruitbetaling.
Versckijut Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
ADVERTENTIES!
Van 1 tot 4 regels25 cent
Elke regel meer6
Bew|j a-exemplaar2l
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertenftiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaus bezorgd zijn.
SÊÊÊÊ^" Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
vensocht 't verschuldigde abonnements
geld Vliegend Blaadje en Zondagsblad,
4e kwartaal 1908, te willen overmaken
per Postwissel of in postzegels vóór
5 Januari a.s., zullende anders
duarover met 5 cents verhooging per
post worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2'/, cent
beplakt te worden.
Aan onze abonné's in het Bui-
tenland wordt beleefd verzocht
't verschuldigde abonnementsgeld te willen
overmaken. de UITGEVERS.
Onze lezers, die met 1 Januari a.s. aan
Familie, Vrienden of Begun
stigers in onze Courant een
Welkomsftgpoet
willen plaatsen, worden beleefd uitge-
noodigd hunne opgaven aan ons Bureau
SPOORSTRAAT tijdig in te
zenden.
DE UITGEVERS.
President Gastro van Venezuela is in
Europa aangekomen. Met welk doel is bij
hierheen gekomen Hij zelf zegtom genezing
te zoeken. Meende men aanvankelijk dat
de Fransche regeering hem zou beletten
te landen, dit is niet het geval geweest.
Onmiddellijk nadat hy in Bordeaux aankwam
deelde de onder-directeur van buitenlandsche
zaken hem de voorwaarden mee voor zijn
verblijf in Frankrijk. Hij zou uit het land
worden gezet zoo hij de openbare orde
verstoorde door betoogingen, zoo hij een
interview zou toestaan of eene campagne
in de pers ondernemen.
Castro verklaarde dat hy alleen naar
Frankrijk was gekomen om een operatie te
ondergaan.
Te Pauillac ontving hij in den salonwagen
waarmee hij de reis naar ParyB zou voort
zetten eenige Fransche kooplieden die be
langen hebben in Venezuela.
Menschen die hem gezien hebben, zeggen,
dat hij er niet vervallen uitziet. Te Parys
vervoegden zich een aantal Venezuelanen
aan het hotel waar hij verblijf houdt.
Op de boot en ook op zijne verdere reis
is Castro gevolgd door een tweetal personen
van wie de politie vermoedde dat zij niet
veel goeds in het schild voerden, waarom
zij een wakend oogje op hen hield.
De Fransche bladen zijn niet bijster inge
nomen met de zwakke houding der regeering
tegenover Castro.
Het •Journal" wijst er op dat de regeering
al drie of vier malen van houding is ver
anderd in enkele weken tjjds.
De Libre Parole vindt het schande dat
men Castro niet de deur heeft gewezen. Hij
heeft ten opzichte van Frankrijk heel wat
op zijn geweten en de bladen wijzen er op,
dat de houding uiterst zwak is heel anders
dan die van Nederland hoewel Frankrijk
toch over veel betere middelen beschikt om
zich te doen gelden.
Daar zijn er ook die meenen dat Castro
niet naar Zuid-Amcrika zal terugkeeren
alvorens orde op de zaken te hebben gesteld.
We willen het hopen.
Toen men Castro meedeelde dat Nederland
voornemens was Marcaïbo te bombardeeren
muakte hy een woedend gebaar, maar ver
klaarde, dat hij niet geloofde dat Nederland
zoo iets zou doen in stryd met het algemeen
internationaal recht. Venezuela en ik heb
ben onzen plicht gedaan, zei hy.
De verstandhouding tUBSchen Oostenrijk
en Turkije wordt beter. De Oostenrijksch-
Hougaarsche regeering publiceert het vol
gende communiqué: Sedert het begin van
den boycot in Turkije liet de Oostenryksch-
Hongaarsche regeering niets onbeproefd om
die bewoging te stuiten. De boycot had ten
gevolge, dat helaas de onderhandelingen
werden verbroken, die Oostenrijk met de
Porte had aangeknoopt, ten einde omtrent
Bosnië en Herzegowina tot overeenstemming
to komen. De Oostenrjjksch-Hongaarsche
regeering heeft zich in haar besprekingen
met de Porte steeds geplaatst op het stand
punt, dat zy het recht heeft van Turkye een
behandeling te eischen, overeenkomstig de
artikelen van het handelsverdrag en dat hare
schepen in hunne operaties beschermd moeten
worden. De Turksche regeering verklaarde
officieel, dat de donane-agenten de noodige
instructies hadden ontvangen en dat de
Porte al het mogelyke zou doen om den
boycot tegen te gaan.
De Oostenrjjksch-Hongaarsche regeering
nam nota van deze verklaring en maakte ef
de Turksche regeering opmerkzaam op, dat
deze, zoo zij hare verplichtingen niet kon
nakomen, verantwoordelijk zon worden ge
steld voor het nadeel, dat daaruit mocht
voortvloeien. Overwegende, dat ten gevolge
van deze verklaring van de Turksche regee
ring eu het antwoord van de Oostenrijksche,
er geen principieel verschil meer bestaat,
verklaart de Ooetenryksch-Hongaarsche re
geering zich bereid een bewijs te geven van
baar welwillende gezindheid om de afgebro
ken onderhandelingen te hervatten.
Het Oostenryksche antwoord betreffende
de aanstaande conferentie tot regeling der
Halkan-zaken is te Petersburg niet ongunstig
ontvangen. De algemeene indruk is ook hier
dat de oulspanuing toeneemt.
Weer werd van keizer Wilhelm een on-
derhoud gepubliceerd dat echter enkele dagen
nadien door den schrijver is ingetrokken.
Met het vroeger gebeurde voor oogen was
de Centrumsafgevaardigde Erzberger niet
geheel gerust dat het interview niet had
plaats gehad. Hy vroeg daarom of op den
schrijver, Hale, soms pressie was uitgeoefend
of mogelijk fondsen waren aangesproken om
De Staatssecretaris Von Schön ver
klaarde, dat den schryver geen .groscher"
uit de schatkist ter beschikking was gesteld,
doch dat het artikel door den schrijver uit
eigen beweging is ingetrokken. Nieuws om
trent de uauhangige belastingplannen is er
niet de Rijksdag is reeds op Kerstreces.
De Russische Rijksdoema heeft een door
den minister van financiën ingediend wets
ontwerp tot het aangaan van een leening
van 450 millioen roebel met groote meerder
heid aangenomen.
De verkiezingen in Turkye gaan kalm haar
gang. Tot uu toe zijn in het geheele Turksche
rijk 20 Grieken tot afgevaardigde gekozen.
Te Konstantinopel werden 10 candidaten
van het Jong Turksche comité verkozen van
wie 5 Turken, 2 tirieksche eu 2 Armenische
advocaten en 1 Israëliet. De grootvizier en
de minister van openbrar onderwijs kregen
geen voldoend aantal stemmen.
In Perzië is nu ook al een kieswet. Zy
hseft het voorrecht zeer eenvoudig te zijn.
De leden van het parlement worden eenvou
dig door den Sjah benoemd en wel voor 2
jaren. Ze zullen tweemaal 's weeks byeen-
komen en oontróle oefenen op de handelin
gen der ministers en op de financiën. Met
wetgeving en interpellatie mogen zy zich
niet te veel vermoeien, en het in ontvangst
nemen van verzoekschriften b.v. mag slechts
in hoogst enkele gevallen plaats hebben
HELDER, 15 December.
- Toegekend als blijk van goedkeuring en
tevredenheid, de gouden eeropenning voor
menschlievend hulpbetoon en een loffelijk
getuigschrift aan
J. Koel, slager te Helder, wogons de door
hem met levensgevaar verrichte poging tot
redding van cenen drenkeling uit het water
van het Heldcrsche Kanaal aldaar, op 1G
November 1907
L. Coltof, winkelier to Helder, wegens do
voor hem met levensgevaar verrichte redding
van eenen drenkeling uit hot water vau het
Heldersche Kanaal aldaar, op 16 November
1907.
Helpt Elkander.
J.l. Zaterdagavond hield het Ziekenfonds
Helpt Elkander" in het lokaal vau den
heer De Koning aan de Hoofdgracht een
vergadering, onder presidium van den heer
P. Goudswaardt.
Volgens de presentielijst waren 159 leden
tegenwoordig. Nadat de vergadering mot een
welkomstwoord was geopend, las de secretaris;
de heer H. 'Bomhoff, de notulen, die goed
gekeurd werden.
Daarna deed de penningmeester, de heer
L. Roggeveen, rekening en verantwoording
over het halfjaar, loopende van 6 Juni tot
21 Nov. 1908. Hieruit bleek, dat in dit tijd
vak het ledental was gestegen tot 256. De
ontvangsten hadden bedragenaan contributiun
f 647,80, aan donatiegelden f74,471, aan inleg-
gelden van nieuwe leden f 11,40 te zamen
f788,67*. De uitgaven waren: ziektegelden
f 585.zaalhuur en andere uitgaven f 132,53,
totaal f 667,53zoodat er een batig saldo
is van f 66,14*. Dit gevoegd bij de f 1368,29,
die op 6 Juni in kas was, geeft een kassaldo
van f 1434,43*, welke gelden voor het grootste
deel rentegevend zijn belegd. De reservekas
had een batig slot van f39,72* en bedroeg
op 21 Nov. f95,28.
De commissie belast met het nazien der
rekening, bestaande uit de leden H. C. Douwes
en P. Minneboo, verklaarde de administratie
in volkomen orde te hebben bevonden waar
na de rekening onder dankzegging aan den
penningmeester werd goedgekeurd. De
president wees hierbij op de nuttige werking
van het fonds in een jaar tijds van 14 Dec.
'07 tot 5 Dec. '08 was f 1398 aan ziekengeld
uitgekeerd, waaronder aan 3 leden f 158 ge
rekend is.
Daarna werd overgegaan tot verkiezing
van een vice-president, omdat de tegenwoor
dige functionaris wegens ziekte die betrek
king niet langer kon waarnemen. Gekozen
werd met 80 stemmen de heer F. W. A
Coppens.
Op voorstel van het bestuur besloot men
met meerderheid van stemmen de toelage
van den secretaris, wegenB de vele werk
zaamheden te brengen, van f7,50 op f10.
per jaar.
Vervolgens bracht de Voorzitter eenige
waardeerende woorden aan de nagedachtenis
van den hooggeachten donateur en raadsman
der vereeniging, den heer Jaring. Tevens
wees hij op commissie, die zich gevormd had
tot stichting van een huldeblijk voor den
overledene Besloten werd uit de kas f 10.
aan die commissie af te dragen, terwijl ver
schillende leden een bydragc in het daarvoor
bestemde bnsje stortten.
Nadat de Voorzitter had medegedeeld,
dat het bestuur tot zjjn leedwezen, wegens
wanbetaling, 2 leden had moeten roiëeren
en hy een hartelijk woord van dank aan de
donateurs had gebracht voor den geldclyken
steun, werd overgegaan tot do rondvraag.
Hierbij werden eenige inlichtingen gevraagd
over de werking van den Bond voor Staats-
pensionncering, waarvan de Vereeniging
donatrice is. Door den Voorzitter en een
der aanwezigen werden die gegeven. Ilierna
volgde sluiting.
IJmuiden, 14 December.
Bij de vereeniging tot steun in werkloos
heid hebben zich tot heden 54 werkeloozcu
aangemeld (41 grondwerkers 1 timmerman
5 schilders 5 visschers en 2 metaalbewerkers
Vrijdagavond brak in de Kanaalstraat een
geleiddraad van het Electrisch lichtnet.
Eeu knaap had het ongeluk deze draad
aan te raken maar werd door een paar voorbij
gangers spoedig losgetrokken.
Onmiddellijk werd door de politie een wacht
geplaatst totdat door iemand van de electrischo
centrale de draad was afgeknipt.
Uit de tweede verdieping gevallen.
Een pas gehuwde vrouw, Zaterdag bezig
met glazenlappen aan de acherzijde van een
huis in de Jodenhouttuinen te Amsterdam,
viel uit de tweede verdieping in het water.
Een werkman der stadsreiniging, haar na-
springende, werd in bewnsteloozen toestand,
en de vrouw, na eenig dreggen, levenloos
op het droge gebracht.
Stuurlieden Examens.
's-Gravenhage, 11 Dec. Geslaagd voor
groote stoomvaart eerste stuurman de heer
R. de Weerd voor tweede stuurman de heer
A. Groustravoor derde stuurman de heeren
C. Duinker en P. J. Lefeber.
Nederland en Venezuela.
Een Reuter-bericht uit New-York van 11
Dec. meldt, dat volgens meldingen uit Wil
lemstad de Nederlandsche oorlogsschepen
Jacob van Heemskerck" en .Gelderland"
des morgens naar de Venczolaansche wateren
zyn vertrokken, geheel gereed voor onmiddellijk
optreden. Men meent dat de schepen een
betooging zullen houden ter hoogte van La
Guyara, dat het doel is handelsschepen voor
de Venezolaanschc havens bestemd, aan te
honden en het scheepvaartverkeer met Vene
zuela te beletten.
Voor iemand, die geopereerd moet worden,
toont Castro een buitengewonea eetlust. Zyn
noenmaal te Bordeaux bestond uit de volgen
de gerechten wildsoep, geroerde eieren met
truffels, tong op rolletjes, biefstukjes met ge
bakken aardappelen, chaudfroid van snippen,
eetbare paddestoelen, citroenpudding en na
gerecht. Hy at rykelijk van al deze gerechten
en droeg zorg, ze met een paar uitstekende
Fransche wynen te besproeien, 's Middags
at hij nog uitvoeriger zeven hoofdgerechten
met vier verschillende wynen.
Een dynamietontploffing.
New-York, 12 Dec. UitColon wordt bericht)
dat honderd personen zijn gedood of gewond
ton gevolge van een dynamietontploffing te
Obispo. Een aantal lieden zyn onder het
neerstortend puin begraven.
Byzantijnsche oudheden en kunst
voorwerpen.
De .Daily Mail' verneemt uit Petersburg,
dat er weer een groot schandaal in do amb
tenaarswereld is uitgekomen. Men heeft ont
dekt, dat een groot aantal van de beroemde
Byzantynsche oudheden en kunstvoorwerpen,
deel uitmakende van de Basilefski-verzame-
litigen in de Ermitage en in het Winterspaleis
door namaaksels vervangen zijn. De verzame
ling, dio 460 stuks omvatte, was door tsaur
Alexander III voor 2Vj millioen gulden to
Parys aangekocht. Het is onbekend, wanneer
het bodrog gepleegd is.
Uit de Raadzaal.
Een terugblik.
Hot duurde wel wat lang eer we geroepen
werden door de bel, die altijd het sein geeft
om omhoog te stijgen, en ik geloof stellig
dat we moesten wachten om de heeren boven
gelegonhcid te geven tot voldoende voorbe
reiding voor de zes punten der agenda. Of had
Sint-Nicolaas voor elk een schoen of mandje
gevuld, een verrassing waarvan we geen ge
tuigen mochten zijn Eindelijk, een zacht
•tingeling" zeide, dat het welletjes was en
we dan maar moesten komen. De pers stormde
do fraaie trap op, nam haastig plaats aan de
twee groentjes voor het hek, dat ons bijna
I vjjf uur in bedwang zou houden Vijf uur!
Mn nieuwe, vrouwelijko collega tuurde
zoo vriendelijk, bemoedigend over het hekje
naar al die mannen, dat ik de komende uren
geheel vergat en onwillekeurig eens meeblikte.
Jawel hoor, 't beloofde een varieerend avondje
te worden, nu eenB ernstig dan weer grap
pig, om ten slotte aan te landen bij het on
gedwongen vroolyk-zyn. Ik bemerkte dat aan
veler gezichten, die al maar naar den ,loco"
staarden, alsof zij in koor wilden vragen:
Mijnheer do Voorzitter Onze harten
zijn vol en onze monden Begin asje
blieft
De inleiding was inderdaad een plechtig
oogenblikje, gewijd aan de nagedachtenis van
hem, wiens stem wij belaas nimmer
meer zullen hooren en wiens figuur voor
altijd heeft opgehouden om dc plaats in te
nemen, welke thans een droeve ledigheid
vertoonde.
Wat zegt u, mijnheer de Voorzitter Geen
notulen lezen Éidat bevalt me, ik heb
me altijd verveeld onder het lezen van dio
oudbakken herinneringen. Gelooven de
heeren het? Ja, ja, bergt u ze maar op 1
Na een reeks vau mededeelingen gingen
we in goed gezelschap naar de Trcchtersteeg,
waar de gezondheidscommissie een woning
had gebrandmerkt. Dat hok iB ongeschikt
voor menschen, begrepen Wat Een hok
Een der heeren noemde het nog wel een
kasteeleen kasteel in de Trechtersteeg,
vol scheuren en barsten. Dat laatste bleek
een beetje twijfelachtig en de resnltaten van
het langdurig bezoek waren vrijspraak van
den veroordeelde, d.w.z. het huisje blijft be
woonbaar. Met een gerustgesteld gemoed
gingen wc verder om al spoedig te verne
men op welke wijze men weduwen van ge
storven ambtenaren bedenkt. Die aanvrage
om f500.pensioen werd als 't ware ge
wogen en gemeten, een onaangename, pijn-
Ijjke behandeling als gevolg van de veror
dening, die men werkelijk wel eens beter
mag regelen om bij eventueele gevallen wat
zekerder te kunnen handelen. 250 gulden
is waarlijk geen vetpot, doch het genomen
besluit doet denken aan het .beter eeu half
ei dan een ledigen dop."
Dat brokje Staatspensionneering werd ver
bazend vlug doorgeslikt en zelfs de voorzit
ter der afdeeling van den Bond liet hier de
kaas van zyn brood halen door stilzwijgend
te berusten in het lot van het stiefmoederlijk
bedeelde adres.
De aanmerking van Ged. Staten op de re
geling van het onderwijs is vlot gebracht,
maar over de motie, welke daarbij werd
ingediend, verkeert men nog in onzekerheid.
In een volgende vergadering zullen we daarop
nog eens onthaald worden en we zullen
ons intnsschen voorbereiden op een ver
drinken of behouden van gehuwde onder
wijzeressen in figuurljjken zin, natuurlijk.
Een lang, warm pleidooi hield dc voorstel
ler om f 300.te verlecnen aan het .Tehuis
voor Vrouwen en Meisjes", waarbij ons
een blik werd gegund op bet streven dezer
inrichting, welker bestaan in deze gemeente
noodzakelijk bleek en waarvoor men nu aan
klopte om financiëelen steun. Men kon het
den voorsteller aanzien, dat hy teleurgesteld
was door de meening van B. en W., die van
daag of morgen een stapel verzoek- of bedel
schriften verwachten, zoo aan dit Tehuis een
subsidie wordt toegekend, 't Kan gebeuren,
maar men zal toch zeker wel rekening houden
met de aanleiding der vragers De particu
liere liefdadigheid kan wel eens te kort schie
ten en dan vind ik het billijk als de gemeente
tegemoet komt om een nuttige vereeniging
staande te houden. Do voorsteller behoeft
echter alle hoop nog niet op te geven nadere
inlichtingen zullen waarschijnlijk den door
slag geven.
Een gasfabriek zonder bedrijfskapitaal is
als een snoepwinkel van den vijfden rang,
dio nu en dan eens .teentje buur' moet
spelen. Het gaat hier echter om f 100.000, een
kleinigheidje waarover men niet zoo spoedig
kon heenstappen en precies met 9 om 9
stemmen bleef men op deii geldhoop zitten,
misschien wel tot ergenis van hen, die al
maar en soms tevergeefs licht poogden te
ontsteken. Een gemompel als .wees toch wij
zer of .houd dat maar voor je," deed den
ken aan geheimen, een verwijdering van pu
bliek op de tribune. We mochten blyven.
Een der wethouders zeide het immers zoo
duidelijk: Waarom dit niet in 't openbaar
te behandelen Toch moesten we wach
ten en bléven we bewaard voor wie weet
hoe breedvoerige discussiën. In een volgende
zitting nog eens hierover nader.
Met een zucht van verlichting gingen we
aan het benoemen, 't Marcheerde alles zoo
naar wensch totdat de controleur de belastin
gen uit de bus moest komenEen uitla
ting had tengevolge dat we een oogenblik
rilden van bezorgdheid. Gelukkig, dat die
twee heeren niet naast elkander zaten anders
hadden we een tafereel gezien vanopge
haalde mouwen, gebalde vuisten en Brrr
Ik moet er niet aan denken.
Door een handige wending van den ge
moedelijken voorzitter bedaarde de storm cn
stoven we verschrikt in de Steigersteeg,
waar eeu algemeen gelach opging toen we
daar zoo laat aankwamen om met het doel
het straatbordje door één ruk te verwyderen
dat ding bleek te vast. Spottend zag het
neer op aller gezichten, die lacherig Blaarden
naar de twaalf letters, die jarenlang aan den
muur prijkten en nu vervangen moeten wor
den doorJa, daar zit men nog mee en
de bewoners dier steeg of de eigenaren der
huizen mogen het vraagstuk oplossen.
Nadat een opzichters-kwestie was bespro
ken, waarbij zelfs de galg in herinnering
werd gebracht, togen we ten slotte in vroo-
lijkc stemming naar het Havenplein Foei,
wat een einde, maar we hadden er pret van
monter lachend, waaraan de voorzitter bij
tusschenpoozen deel nam, besloten we den
langen avond, onder het ronken van een
sigaar alsof geen reglementen meer beston
den. Ach, waarom ook niet eens vrooljjk
binnen de muren van een raadszaal
V. R.
DE WEEK.
13 December.
Onbegrypelijk acht ik 't niet, dat er men
schen zyn, voor wie het «parlementarisme",
met al den aankleve van dien, gaandeweg
iets krijgt dat wrevelig en ongedurig maakt...
Ochtenden, middagen, avonden, vele kos
telijke uren heeft de Tweede Kalner
gewijd aan de Begrooting van Binnonlandsche
Zaken, in 't bijzonder aan de afd. Onder
wijs. Vragewat is het groote, practische,
tastbare resultaat van al dezen moeizamen,
afmattenden arbeid Ik weet 't u, met den
besten wil, niet te zeggen. Men had daar
tegenover zich, aan de groene tafel, een
minister, omtrent wiens gevoelens on gezind
heid jegens Staatsschool en bijzonder onder
wijs toch wel geen sterveling in 't onzekere
kan verkeeren. Nog een halfjaar, en 't kie
zersvolk zal hebben uit te maken, of mr.
Heemskerk en zijn achttal al of niet ,op 't
kussen" zullen blijven zitten... Was 't dan
nü het aangewezen tijdstip om zulk een princi-
piëel, diepgaand debat te voeren als de hee
ren noodig en nuttig oordeelden 1
Dr. Bos maakt zich ongerust, dat de
schoolstrijd, in de dagen van Mackay's
vredelievend optreden .gepacificeerd* cn na
de wet-Kuyper „voorshands tot rost gekomen",
j weer heropend zal worden. Wat, in trouwe,
moest de minister daarop antwoorden Wiit
anders dan ,'t Zal afhangen van hen, die
de komende verkiezingen hebben voor te be
reiden, niet van mij 4 Dat de heer
Heemskerk .volkomen vrije scholen» wil,
en niet voornemens is .het etiket der chris
telijke op de openbare school te plakken',
gelyk hij *t uitdrukte, ook dit was geen
nieuws! De heer Tydeman ontlokte Z.Exc.
nog de verklaring, dat hij niet van plan is
het Unie-rapport in het regeerings-programma
op te nemen. Gansch de rede van min. Heems
kerk was een waar meesterstuk is alge
meen erkend van handigheid van om de
quaustiën, welke 't betrof, heendraaien en de
kern daarvan behoedzaam te ontwijken. We
hebben aan 's ministers verklaringen geen
houvast 1 is geweeklaagd in de pers. Hij
is onuitputtelijk i i 't uitdenken van moppen,
bon-mot s. vernuftige en oolijke uitvallen, die
de Kamer telkens doen schudden 4an 't
lachen. Hij wedijvert met collega Van Swin-
deron dermate in "t kittelen van de parle
mentaire levers, dat de eenmaal vermaarde
grappigheid van mr. Kolkman erdoor ver
duisterd wordtEdoch, Z.Exc. zegt niets
Hij is wonderdoener in do kunst om de taal
te gebruiken tot 't verbergen der gedachten.
En, in ernst, kon de minister nu anders
Elk woordje, door hem gesproken over het
.kruidje-roer-me-niot», gezegd schoolquaestie,
zal aanstonds voor 't kiezersvolk op goud
schaaltje worden gewogen. Zoo ooit, dan was
hier «oppassen' de boodschap. Inzake 't
onderwijs is men aan de linkerzyde niet een
stemmig wantrouwt men de rechterzijde
Zeker zal het .gevaar», dat men links van
den rechterkant ducht voor de Staatsschool
mocht straks de rechtsche vlag in top gaan,
als strydmiddel bij den stembuskamp worden
gebruikt. Dit alles beseffend, wetend, had
men het onderwys-debat dit jaar althans veel
beknopter kunnen doen zijn, althans wat de
priucipiëele punten betreft. Van Binnon
landsche Zaken* wil ik uit den oceaan vun
woorden, wonschen, grieven, ministeriëele
overweging-beloften etc. (waarvan immers 't
meeste rustig zal blyven sluimeren in het
groote graf der .Handelingen*) nog slechts
aanstippen 'l tikje, door de heer De Stcurs
den minister toegebracht door de Kamer
ertoe te brengen, de f 5000, die zouden
gediend hebben om van het museum—Van
Meerten, te Delft, een tweede Rjjksmusoum*
to maken, te schrappen. I)e ondeugende
grijsaard uit Weert zal geen K. en W. van
Hoofdstuk V laten passeerun zonder te laten
gevoelen dat hy er «ook nog is!...' De
heer Schaper ontlokte den minister de ver
blijdende verklaring dat Z.Exc. subsidie voor
openbure leeszalen wil aanvragen, nadat de
Commissie voor de Statistiek* t verband
tusschen een en ander ljjkt den buitenstaan
der ietwat donker 1) huar licht over deze
quaestie zal hebben doon schijnen. Ik kan
mij zoo denken, hoe, toen, nadat zjjn begroo
ting goed en wel .geborgen" wus, den wak
keren heer Heemskerck, weer .in's Freie*
komend, zy 't in guren winterregen op het
waaierige Binnenhof, een hartgrondig
.oefl* ontsnapte... Do gelukkigste vun liet
ministeriëele negental is tot nu toe dan toch
nog de admiraal Wen t h o 11, hoofd van
hut dep. van Marine. Deze aartsleuke
.zeeman* mot zijn prettige, rondborstige
manier van spreken blijvend, ook al, in de
Ijjn der joligheid* van dit alleramusantste
Kabinet, heeft zy 't niet zonder
.kleerscheuren", toch nog, wat 't voornaam
ste zijner voorstellen betreft, zoggen wij 't
maar duidelijk, overwonnen. Do belagers van
z|jn plunnon; de mannen, die van de twaalf
ton meer voor Hoofdstuk Marine wilden
afknabbelen, ze z|jn in de Vrijdagsche
zitting niet allen neergeveld!
Generaal Eland c.swilde de voorgestelde
Verwapening der «ICortenaer' uitstellen. De
minister had gezegd: voor onze kustverde
diging hebben wc vier pantserschepen noo
dig. Wilt gij de .Kortenaor's" niet verwa
penen best, dan moet ik nieuwe «schuitjes"
hebben, en zullen de heeren dus nog hardor
in de zak moeten tassen. Weigert-go mijn
voorstellen, dan sta ik voor de eventueele
handhaving onzer neutraliteit niet in
De Kamer wilde wèl. Hier en daar was
duidelijk kippenvel te bespeurenDe
hoer Van Karnebeek had gesproken van
.het smeulend Europa', en hoe, als straks
de groote brand uitbreekt, ook op ons .een
vonkenregen" zul neordalenDe heeren
dachten aan boozen Castro, omtrent wiens
zieke nieren men in 't onzekere verkeert en
die nu vlak in de buurt isAan de be
richten omtrent onze .vlootdemonstratie' in
de Venezolaansche waterenhun nog
meer verontrustende dingen. Toch namen zij,
en wel met 48 tegen 42 stemmen, het amen
dement Eland, zooeven genoemd aan
Admiraal Wontholt, beter dau collega
Talmu de stemming der Kamer voelend,
had slechts dit amendement niet strikt-onman
nemelijk verklaard!
De heer Patiju had betoogd dut de tijds
omstandigheden thans geen groote uitgaven
voor Marine godoogen? dat .nuttiger" dingen
voor moeten gaan. Hij wilde de aangevraagde
torpedo-jagers weigeren. Met 51 tegen 36
stelde de Kamer den admiraal in 't gelyk.
De poging van generaal Eland om niet twee,
maar één torpedo-jager aan te schaffen,
word (met 51-86) natuurlijk verworpen.
Slechts zeven stemmen verwierf het voorstel-
Hugenholtz om geen onderzeesche boot te
bouwen. Een bevredigende zege dus wel
voor minister Wentholt, waartoe do in menig
opzicht ernstige en troebele internationale
verhoudingen van 't oogenblik ongetwyfeld
toe hebben bjjgedragen. En dat voor een
deel ook te danken is aan de llksche, sym-
pathieko wijze, waarop de admiraal zijn zaak
bepleitte en aan zijn .tact" met betrekking
tot het aangenomen amendement. Hij, minis
ter ontwijkt het gevaar van de grens der
parlementaire bezadigdheid te overschrijden,
ondanks 't wat-luidruchtige van z'n doen on
't joviaal-gemoedelyke van zijn taal. Wanneer
men hem in de redo valt, en hy een hem
hinderend Kamerlid (mr. Troelstra; met sten
tor-stem toeroept: .meneer, ik ben aan 't
woorddan heeft het onhoffelijke lid geen
reden om op te stuivon, zooals mr. T. deed.
Slechts treft den voorzitter (naar wien de
heer T. trouwens terecht verwees) de grief,
dut hy niet krachtiger optreedt tegen de
onhebbelijke, al-meer insluipende gewoonte
om Ministers of Kamerleden telkens in de
rede te vallen. Bij Marine ontspon zich nog
een vrij warm debatje over de quaestie der
bestrijding van de onzedelijkheid onder de
manschappen. Dit is een teer punt, en licht-
kwetsbare overtuiging wordt hierbjj al zeer
spoedig geprikkeld. De heer Van Cilters was
één cn al geestdrift over den minister, die
o. a. het verbod heeft uitgevaardigd van be
zoek in zekere soort beruchte huizen. Kapi
tein Van Twist wil veel verder gaan: het
passagieren veel strenger bekampenden
zeeman brengen onder een vorm van tncht
en toezicht, die den strengen vader van een
.nog baardeloozon knaap" kon bevredigen
Hierbij nam adm. Wentholt eene wat-gere
serveerde houding aan. Zeker schuilt er
waarheid in dr. Blooker s wat-driftig betoog,
dat men bij bet bestryden van dingen,
als hier bedoeld, moet zorgen n'.et de deur
open te zetten voor andere, soms erger geva
ren Ook, dat al hetgeen op den jongen
zeeman een veredelenden invloed kan heb
ben, te bevorderen, machtig strijdmiddel is
in dezen nobelen kamp. En ook, toch, wel,
des heeren Nolting's nuchtcr-practische opmer
king: laten de .meerderen' van den schepe
ling vooral zorgen, steeds, een schoon, hart
verheffend, navolgenswaardig voorbeeld te
geven De Kamer heeft de overtuiging
gekregen, dat adm. Wentholt werkelijk niet
ernst tegen de onzedelijkheid bij 't personeel
wil optreden, dooh ook, dat hy te veel man
van de praktyk, van ervaring en practisch
doorzicht Koo maatregelen door te voeren,
dio op een afstand en zuiver-theoretiacb
bekeken prachtig lyken, doch die in
de werkelijkheid soms .erger dan de kwaal"
konden uitwerken
Rest mij nog aan te stippen, van den par
lementairen week-arbeid, hoe de Kamer den
Rotterdamschen advocaat mr. B. C. J. Loder,
als uo. 1 op 't lijstje, aanwees als aanstaand
Raadsheer in den Hoogen Raad, en met hem
aanbeval' (len raadsheer uit Den Bosch
mr. Bosch en den Amsterdamschen adv.-
generaal mr. Pleyte.
Dc Duitsche Greet-zaak is nu dan toch
eindelyk, officieel, ter aarde besteld. Op den
Vragendag heeft minister Nelissen, in ant
woord aan mr. Treub, zoo ondubbelzinnig
mogul|jk de eer van den Iiaagschen hoofd
commissaris ongerept, ongeschonden, ver
klaard. Aangezien het publiek thans wéér
andere Btof uit schandaal-kroniek volop heeft
om over te bespiegelen en nit vruchtbare
duimen te zuigen, mag men aaunemen, dat
de onverkwikkelijke Greet-historie thans tot
't verleden behoort
Inderdaad, we behoeven, aan kletstafel
of in babbolkrans, nu niet verlogen te zijn om
interessante en pikante .snjet de discours".
Wjj hebben gejykvallend met het
.zedelijkheids debat* bij marine, de zittingen,
door den Amsterdamschen Raad gewijd aan
de voorstellen om de uitstalling van stuitende
voorstellingen, alsook het openbaar aan
prijzen van middelen tot het N. Malthusia
nisme bchoorend, te verbieden. De Raad
beeft zijn zegel aan deze voorstellen gehecht,
en iets goeds zal er allicht uit voortspruiten,
maar de wethouder mr. De Vries noemde
't zelf .een schot met kinderpistooltje* I
Van tact en ernstig, volhardend optreden
der politie zal hier alles afhangen. Dat 't
kwaad door de nieuwe artikelen in 't hart
zal worden aangetastdie illusie maken mr.
Fabins on mr. De Vries zeer stellig niet!
Dan is er voor de Hagenaars een
buitenkansje I de „wethouders-crisis' in
de residentie. De pas tot lid van het D. B.
gekozen oud-minister, dr. Lely ziet zyn
havenplannen geketst en moet t gedoogen,
bovendien, dat de Raad, door eene commissie
vin deskundigen aan te wjjzen, hem,
wethouder, feitelyk een votum van wan
trouwen tehuis stuurtVoor geen wethouder
maar zeker niet voor een man als dr.
Lely is iets dergelyks goedschiks te ver
duren. H|j heeft zyn ontslag genomen en zijn
collega Van Sandick volgt hem.... t Ware
voor Den Haag, dat aardig in z'n wethoudertjes
begint te komen, een zware slag. Mjj dunkt,
du Raad is hier zyn boekje te buiten ge
gaan. Ik heb goede hoop, dat men er nog
een mouw aan zal weten te passen. Tot
heimelijke emarte, dan van de velen, die
speciaal in 't Haagje, zich zoo n wethouders-
benoeming wel zouden willen .laten wel
gevallen
Onder de wéér weelderig-opbloeiende in
braken en -braakjes mitsgaders branden en
andere ongelukken, neemt de ramp in de
Ferd. Bolstraat te Amsterdam, waarbij twee
menschen stikten, een bijzondere plaats in.
Dat de woningen in de Pijp-bnnrt der hoofd
stad evenals in zoovele andere nieuwere
bunrten van revolutie-bonw met •lucifers
doosjes* gelijkstaan, zooals commandant
Meier eens zei, we weten 't allen.
Opnieuw is, bij dit treurige geval ge
bleken, hoe noodig 't is dat de menschen b|j
ernstigeu brand naar beneden gaan, en
niet naar den zolder rennen. Zulke voor
schriften kan men dnizend-en-eenmaal ver
spreiden zonder dat iemand erop let. Eerst
wanneer een paar slachtoffers vallen, ja
dan dringt er iets van door de steenharde,
dikke hersepan van pnbliek I
't Zeggen is, dat aan generaal Van Heutsz
verzocht is, nog een jaar aan te blijven. En
reeds nu wordt de heer Van Rees als zijn
opvolger genoemd. Deze laatste is b|j den land
voogd in Itooge mate .persona grata', lijkt
dus kans te hebben. Maar de lieer Idenburg,
hoezeer ook achting gevoelend voor van
Heutsz' groote gaven, is iemand die gaarne
uit eigen oogen kijktZeker in dit geval
't Jaar begint teneinde te spoeden. Reeds
hoort men, zij 't nog maar in vage woorden,
over carnevals-toebereidselen. En ovjer het
eerste Hofbal, dat 4 Januari wordt gehouden.
De Koningin zal hot natuurlijk niet bijwonen
door Haar moeder en Gemaal worden ver
tegenwoordigd. Februari-maand van 1909
belooft voor Nederland dagen van spanning,
geve God ook dagen van jubel en natio
nale vreugde te zullen geven.
Mu. Antonio.