KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anne Paulowna
Attentie. Dames. Attentie.
No. 3758
Woensdag 10 Februari 1909
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoou 50.
Tegen 55 cent per kwartaal (franco
per post 65 cent) kan men inteekenen
op „Het Nieuwe Modeblad" een „Modegids",
bij uitnemendheid, ter grootte van acht
groot folio bladzijden bezaaid met afbeel"
dingen van elegante toiletten, hand
werken, etc. By elk nummer wordt
gevoegd een patronenblad, duidelijk
aangevend, hoe verschillende toiletten
door de dames zelve kunnen worden
gemaakt.
Zy, die dit by uitstek practisch en
fraaie modetijdschrift willen ontvangen,
abonneeren zich by den Uitgever dezer
courant.
Inteels.enl>ll] et.
De ondergeteekende verlangt geregelde
toezending van „Het Nieuwe Modeblad",
tegen 55 cent per 3 maanden, franco per
post 65 cent.
Woonplaats Naam
Vereenigd Zuid-AfrikaHet lievelings
denkbeeld van Kruger is verwezentlijkt, al
is het ook eenigszins anders, dan de groote
oude man 't zich had voorgesteld. Toch kan
ook Zuid-Afrika, zy het dan ook onder recht-
streeksch Engelsch protectoraat, een goede
toekomst te gemoet zien. Geen oneenigheid
meer tusschen de voormalige drie stukken,
geon douaneformaliteiten, geen naijver zal
ben nu nog verdeelen, houdt allen bij elkaar
en zal allen aanvuren het jonge land vooruit
te brengen.
- We dachten er onwillekeurig weer aan
toen we lazen deze week van de heftige
debatten over de taalkwestie in 't Belgische
Ëirlement en de idem in de Oostenryksche
amer.
Wat de eerste aangaat.
De Vlamingen, de grootste helft van Bel-
gië's bevolking, heeft het dan toch zoover
gebracht dat ze niet meer behandeld worden
als stiefkinderen. Ze hebben echter hun
volkomen gelykberechtigheid, nog niet bereikt.
Stapje voor stapje ondanks het tegenspar
telen der Transkiljons komen zy vooruit.
De Kamer heeft thans aangenomen dat de
grifhor* der rechtbanken in het geheele land
Vlaamsch moeten kennen.
Vroeger was dat niet zoo; en zoo kon
het gebeuren dat verhooren plaats hadden,
getuigenissen werden afgelegd,die te boek moes
ten worden gesteld door iemand die de taal
niet verstond. Dat sal nu althans uit zyn.
Maar de taalstryd in België gaat niet zonder
itryd dan zou 't ook geen strijd zijn.
Nu de Oostenryksche monarchie. Vooreerst
le kwestie van een eigen hoogeschool voor
le Italianen in Oostenryk wonende, waardoor
le verhoudingen tusschen Italië en Oostenryk
aog altyd gespannen is.
En nu weer de Oostenryksche Kamer ont-
>onden als een gevolg van de behandeling
Ier Boheemsche taalwet, 't Ouwe leventje
was in de Kamer weer aan den gang. De
Tsjechen woedend op de ministers, de Duit-
ichers hen dezen toejuichend.
De ontbinding van de Kamer heeft te
Weenen diepen indruk gemaakt. De Duitsche
>artyen verklaren eenstemmig, dat alleen
le Tsjechen verantwoordelijk zyn voor het
gebeurde, daar zy de regeering door hun
inbeBuiBd optreden hebben genoodzaakt tot
Ion thans genomen maatregel.
In een zeer scherp gestelden oproep ver
jaart de ehrietelyk-sociale vereoniging, dat
le Tsjechen geen andere bedoeling hadden
lan de totstandkoming van de wet, die den
Tede onder de nationaliteiten zou bevorderen,
e verhinderen en zy noemt het een geweten-
oosheid den arbeid van het parlement on-
logelyk te maken, juist op het oogenblik,
at zyn arbeid zoo vruchtbaar kon zijn.
De Tsjechische kamerleden werden echter
s Praag met gejuich ontvangen en als
elden vereerd. Zoo komt aan de twisten
ooit een einde, tot schade van 't land.
De Californische Huis van afgevaardigden
toort zich niet veel aan den luid uitgespro-
en wensch dat het door zyn uitzonderings
wetten „bevriende landen" niet zal ontstemmen,
ïu is er weer een wetsontwerp aangenomen
raarby bepaald wordt dat Japansche kinderen
iet op de gewone scholen worden toegelaten,
och verwezen worden naar openbare scholen,
ïatuurlijk zal dit besluit in Japan grooten
wrevel wekken.
Roosevelt heeft onmiddellyk een telegram
ezonden aan den gouverneur van Californië.
.Wat is er aan van het gerucht, dat
de Californische Wetgevende Vergadering
een wetsontwerp heeft aangenomen, dat Ja
pansche kinderen van de openbare scholen
uitsluit? Dit is het beleedigendste wetsont
werp van alle. Naar myn oordeel is het
duidelyk in stryd met de grondwet en wy
zouden het onverwyld in rechte moeten
toetsen. Kan het in de Wetgevende Ver
gadering gestuit of kan er een veto over
uitgesproken worden
Maar meer dan het zenden van dit tele-
;ram kan de president niet doen. En wijl
;eheel Californië, ook in de Kamer door
«n groote menigte tribune-bezoekers verte
genwoordigd, de anti-Japansche maatregelen
oejuicht, zal het den gouverneur moeilyk
allen, het verlangde veto uit te spreken
Iet zou ook trouwens gevaar verwekken,
at de bevolking persoonlyk en met geweld
egen de Jappanners ging optreden en dan
ras men nog even ver van het begeerde
loei: de vrede.
Turkjje verwerpt het Russische voorstel
nzako de Bulgaarsohe schadeloostelling niet
jeheel en al. Naar het heet zal het genoe-
''i0 ,j®men met de aflossing sjjner oude
chuld op die wijze ja het wil nog meer
loen en een deel der schadeloostelling die
iet van Oostenryk krygt nunwenden tot af-
jetaling van het achterstallige. Turkye zou
laarvoor twee dingen bereiken het zou niet
meer telkenjare moeten zwoegen en zorgen
voor rente en aflossing dier oorlogsschatting,
en het zou onaf bankelyker van Rusland wor
den. En dit laatste is ook wat waard.
HELDER, 9 Februari.
Werklieden-Vereeniging.
De vorige week herdacht de Ned. Nat.
Werklieden-Vereeniging onder de zinspreuk
,Door Orde en Spaarzaamheid tot Welvaart"
haar 87-jarig bestaan. Daartoe hield ze in
«Casino" drie feestvierende vergaderingen
n.1. Maandag-, Donderdag- en Zaterdagavond,
lederen avond was de zaal stampvol. Telkens
werd hetzelfde programma uitgevoerd.
De president, de heer P. H. Bos, opende
de vergadering met een toespraak, waarin
hij na allen welkom te hebben geheeten een
beknopt overzicht gaf van den toestand der
Vereoniging. Hieruit bleek, dat men reden
had opgewekt feest te vieren, omdat men
met voldoening op het algeloopen jaar kon
terugzien. De omzet, die het vorige jaar
f 88956.bedroeg, was gestegen tot f40754.
en het ledental geklommen van 807 tot 856.
De kurk, waarop de Vereoniging dry ft, is
het fonds voor uitkeering by overlijden. Niet
minder dan 58 der contributiën kon weder
aan de deelnemers terugbetaald worden, zijnde
een som van f 8000.De andere afdeelingcn
werkten minder gunstig. Het Bestuur is wel
tevreden, maar nog niet voldaan, want 10
jaar geleden was de omzet f 58000. - en telde
de Vereeniging 896 leden. Daarom moeten
alleu doordrongen worden van het denkbeeld,
dat door goeden wil en samenwerking veel
bereikt kan worden, getuige de Texelaars
in zake de eigen stoombootonderneming. Dank
moet gebracht worden aan de bestuurders
voor hun toewijding en met den wensch,
dat de avond allen veel genoegen mocht
verschaffen, eindigde de president.
Hierna was de voorzitter der feestcommissie,
de heer B. T. Heijting, aan het woord. Deze
wees eveneens op de gunstige resultaten en
deelde mede, dat de winkel 7 °/0, de bakkerij
7 en het begrafenisfonds 58 °/0 kon uit-
keeren, drong aan op solidariteit der vrouwen
in het betrekken harer benoodigheden uit
eigen winkel en bakkery, de verzekering
gevende, dat het brood uitmunt door kwaliteit
en gewicht. Verder deelde hy mede, dat de
feestcommissie weer de van ouds bekende
dilettanten had geëngageerd en hetprogramma
mot zorg was samengesteld. Hij hoopte, dat
men opgewekt en vroolyk mocht feestvieren
en de avond zich tevens mocht kenmerken
door orde en netheid.
Vervolgens werd overgegaan tot afwerking
van het feestprogramma, dal bestond in een 2-
tal blyspelen .Papa gaf permissie en .Leen
mij je kamer" en uit eeDige meest luimige
voordraohten, die door de dilettanten vrij
goed werden weergegeven, buitengewoon in
den smaak vielen en luide werden toege
juicht. Dit alles werd afgewisseld door het
zingen van feestliederen en het uitvoeren
van muzieknummers door .Helders Harmonie-
kapel", gedirigeerd door den heer G. H. J.
van den Bogaerde.
Een bal besloot de feostviering.
Nog dient vermeld, dat een collecte werd
gehouden voor twee behoeftige leden, die
opbrachtMaandag f 14,14*, Donderdag f 16,86
en Zaterdag f 13,93, te zamen f 44,43*.
IJmuiden, 8 Februari.
Vrydagavond vergaderden de leden van
de afdeeling IJmuiden van den Nederland-
schen Protestantenbond ter bespreking van
hot voorstel onj die afdeeling met de Doops
gezinde gemeente te vereenigen.
Door den voorganger van de Doopsgezinde
gemeente, welke zal worden beroepen, zul
len dan twee spreekbeurten worden vervuld
tegen één spreekbeurt, te vervullen door een
predikant van den Nederlandschen Prote
stantenbond.
Het genoemde voorstel werd met alge-
meene stemmen aangenomen.
Bond van staatspensionneering.
Het hoofdbestuur van den Bond voor
staatspensionneering heeft een oproep ge
richt ,aan het Nederlandsche volk". De
strekking er van is, de kiezers aan te sporen
om leden van de Tweede Kamor te kiezen,
die voor invoering van staatspensioen zonder
premiebetaling zyn.
De storm en de Eerste Kamer.
Tydens de zitting der Eerste Kamer werd
omstreeks 3 uur Vrijdagmiddag een groote
opschudding veroorzaakt, doordien tengevolge
van den hevigen storm een der bovenruiten
werd ingedrukt en groote glasscherven naar
het midden der zaal werden geslingerd. Ver
schillende leden verlieten verschrikt hun
plaatsen en de Minister van Justitie, die aan
het woord was, moest zyn rede onderbreken.
Op de verslaggeverstafel waaiden de papie
ren door de ontstane tocht weg. De heer
Laan werd door een der scherven licht aan
het hoofd verwond.
Eenige oogenblikken nadat Vrydag een
der ruiten in het Eer8te-Kamer-gebouw door
den storm was ingedrukt, moest ook een ruit
daarnaast het ontgelden. Dozo viel echter in
haar geheel uit de sponning en viel te grui-
zel in het middengedeelte der zaal.
Gelukkig was toen juist de zitting opge
heven.
8 jonge menschen verdronken.
Te Diemorbrug by Amsterdam heeft de
storm Vrydagnamiddag een ontzettend onge
luk veroorzaakt. Omstreeks half vyf eindig
de het werk in de glasfabriek van de firma
Delius. Dit gebouw is gelegen op de breede
strook grond tusschen Muidervaart en Wees-
pervaart, even voorby het kerkhof aan het
Weesperzandpad. De vaart is vry breed en
de verbinding met den vasten wal wordt
onderhouden met een kettingpont. Het was
hierop, dat zich een 25-tal arbeiders, waar
onder vele jongens, inscheepten.
De storm was toen op zyn hevigst. Bul
derende windvlagen joegen over water en
land, en juist toen de pont in het midden
van de vaart was gekomen, werd zij over
stelpt door een hoogen watergolf. Het vaar
tuigje liep vol, zonk en allen geraakten te
water.
Toen moet er een tooneel van ontzettenden
jammer ontstaan zijn. De drenkelingen riepen
wanhopig om hulp, maar aan het eenzame,
bniten het dorp gelegen Zandpad, was nie
mand, en van het fabrieksterrein afkon men
hun geen handreiking verleenen. Toch slaag
den de meesten er nog in, den oever te
bereiken, dezen op eigen gelegenheid, genen
geholpen door anderen. Een jonge man, ge
naamd Scholten, redde zichzelf en zijn drie
broeders.
Maar voor acht -jongelieden, tusschen de
15 en 20 jaar oud, kwam de hulp te laat.
Zij verdronken voor de oogen hunner ka
meraden. Dien avond nog werden hunne
lyken boven water gebracht, om vervolgens
te worden gebracht naar de woning van het
gezin, waartoe zij behoorden.
Verschrikkelijke tooneelen hebben zich
daarby afgespeeld.
De juistb namen van de omgekomenen zyn
de volgendeH. Clements, 18 jaar, David
Smit, 19 jaar, J. Wiggemansen, 11 jaar, J.
van Huizen, 9 jaar, Beene Stuit, 18 jaar,
Gjjs van Norden, 13 jaar, Ph. van Veller,
15 jaar en .Taring Koehoorn, 19 jaar.
Storm.
Het .U. D." deelt eenige bijzonderheden
van den storm op Vrijdag mede. De gemid
delde snelheid tusschen 5 en 6 uur was
20.7 meter per seconde, d. i. een windkracht
van 10 volgens 12-deelige schual van Beaufort.
De grootste windsnelheid bedroeg 27.1 meter
te 5 uur 5 minuten. Sinds Maart 1906 werd
een dergelijke snelheid niet waargenomen.
Treurig
Jacob Koper, die Vrijdagavond zijn broer
Cornelis op het perron te Haarlem mot een
mes een steek in de borst toebracht, be
vindt zich nog in hechtenis. De broers Zand-
voortsche visscherslni, waren naar IJmuiden
geweest om geldzaken af te wikkelen en
kregen onder weg ruzie over de vermissing
van geld uit een portemonnaie. Beiden ver
keerden eenigszins onder den invloed van
sterken drank.
Moord te Rotterdam.
In de Wenastraat in het koffiehuis van A.
v. L. heeft de vorige week een 31-jarige
smid de verlaten vrouw van J. v. Kuyere
met een aantal messteken om het leven ge
bracht.
De dader stond reeds een aantal jaren in
ongeoorloofde betrekking met de vrouw. Bei
den woonden laatstelyk in de Bokelstraat,
na vooraf ook gewoond te hebben te Ant
werpen, te 's-Graveuhage en te Delft. Dezer
dagen besloten zy den inboedel te verkoopen
en beiden naar hunne geboorteplaats Delft
terug te keeren. De vrouw gaf echter aau
dit besluit geen gevolg, waarop de smid uit
Delft overkwam om zijn vroegere beminde
te halen.
Hy trof haar aan in het koffiehuis van L.
waar hy haar, na een weigerend antwoord
van hare zijde, terstond een aantal messte
ken toebracht.
De vrouw vluchtte de straat op, gevolgd
door haren aanvaller, die haar toen nog ver
scheidene steken toebracht, waaronder één
doodelyke aan den hals.
-Naar het ziekenhuis gebracht, overleed de
vrouw aldaar, zonder bij kennis gekomen te
zyn.
De moordenaar had de vlucht genomen,
doch meldde zich daarna vrijwillig aan by
den politiepost Vyverhofstraat. Hy legde een
volledige bekentenis af. (N. v. d. D.)
Vermist.
De berichtgever v. h. •H.blad." ie Rot
terdam meldtdat sedert Zaterdagnamiddag
een 40-jarige gelddrager en incasseerder wo
nende te Fyenoorden in dienst der Incasso-
Bank, die 5000 gld. heeft ontvangen, niet
teruggekeerd is. Alom worden nasporingeu
gedaan, doch tot hiertoe te vergeefs.
Vergiftiging
Men schrift dd. 5 dezer over een vergif
tigingszaak te Sappemeer-Oost (Gr.; het
volgende
Het was in den nacht van don 1 op 2
dezer, dat aldaar op een vensterbank buitens
huis van de woning eener weduwe, die met
haar dochtertje samenwoont, een doosje werd
neergezet, een doosje met wit poeder gevuld
en gewikkeld in een stuk papier met het
opschrift «gratis-proeP', en uit welk opschrift
verder bleek, dat dit poeder als sago toebe
reid wordende, een krachtig, voedzaam eten
zou zyn, voldoende voor 2 personen.
De arme weduwe, nog onder den indruk
van het plotseling afsterven van baar oudste
dochtertje'in November van het vorige jaar,
kreeg bij het vinden van genoemd pakje op
de vensterbank argwaan. Ze sprak met nie
mand anders over haar vermoeden, van
argwaan, enz., dan met den ijverigen rijks
veldwachter te Sappemeer, die daarop een
onderzoek beloofde in te stellen.
De veldwachter kwamJDonderdagmiddag den
officier van justitie by de arr.-rechtbank te
Winschoten dit duistere geval mededeelen
en Donderdagavond nog gingen de heer
mr H. Pelinck, rechter-commissaris, en de
heer mr. baron van Lamsweerde, subst-offi-
cier van justitie by genoemde rechtbank te
Sappemeer, een onderzoek instellen.
Uit dit onderzoek bleek voldoende, dat er
zware vermoedens waren gerezen tegen den
zwager der weduwe, den schoenmaker A. J.
Elsinga, aldaar, zoodat hy werd aangehou
den, om, verdacht van poging tot moord
door vergiftiging, ter beschikking der justitie
te worden gesteld.
Het gerechtelijk onderzoek zal nu moeten
uitwyzen, of het plotselinge sterfgeval van
het oudste dochtertje der wedewe in Novem
ber van hel vorige jaar in verband staat
met de neerlegging van een gift bevattend
pakje in de vensterbank van het woonhuis
der weduwe, die verre van onbemiddeld is
en van wier nalatenschap de aangehoudene
schoenmaker zou proflteeren.
Nader meldt men
Omtrent het te Sappemeer (Gr.) voorge
komen verdacht geval van vergiftiging wordt
thans nog meegedeeld, dat het in beslag ge
nomen doosje o. u. een hoeveelheid gilt be
vatte, genoeg om 2 menschen aan vergif
tiging te doen sterven, terwijl het opschrift
er van, naai men verzekert, overeenkomt
met het handschrift van den aangehoudene.
Twee vonnissen.
Den politie-rechter in Engeland veroor
deelde een man die eon vrouw tegen den
grond geslagen en over het geheele lichaam
getrapt had „he almost pulversired her",
hij vermorselde haar bijna tot een boete
van 24 gulden.
Een jonge man, die in een tramwagen zyn
arm om den nek van een meisje sloeg en
haar, tegen haar wil, kuste, werd tot een
gevangenisstraf van één maund veroordeeld.
Een vrouw schynt in Engeland het erger
te vinden gekust dan vermorseld te worden.
DE WEEK.
7 Februari.
In gewone omstandigheden onderscheidt
zich de behandeling der Staatsbegrooting
door de Eerste Kamer van de wyze,
waarop het Parlement 't budget pleegt
onderhanden te nemen, door meerdere kalmte
rustiger, zakelyker, daardoor vaak belang
rijker gedachtenwisseling dan de Tweede te
hooreu of te lezen geeft. Tot op zekere
hoogte is 't waar, dat, indien er geen extra
stormpjes en incidenten te duchten zyn, die
senatoriale budget-behandeling eigenlijk niet
veel meer dan*eene «formaliteit" moet hee-
ten. Maar zy geeft gelegenheid, aan mannen
van gezag en groote kunde, om over ge
wichtige vraagstukken van den dag hun
denkbeelden te ontwikkelen en verklaringen
van de regeering uit te lokken.
Gelyk ook ditmaal geschiedde. Onze Senaat
heeft nu reeds vier dagen begrootings-debat
achter den rug, en daarvan vormt de kern,
het belangrykste, wat door de beide kranige
financiers in de Eerste Kamer, mr. Van
N i e r o p en burgemeester Van Leeu
wen gezegd is over den toostand onzer
geldmiddelen en den «noodstand" der ge
meenten. De meeningen dezer by uitstek
deskundigen en gezaghebbonden loopen uit
een op verschillende punten, maar beiden
zyn 't hierover eens, dat versterking onver
mijdelijk is. Ook by de beschouwing van
Nederland's finanliuele situatie vindt men
soms schromelijke overdrijving in pessimis
tische richting! «Zorgwekkend* is te hard
en te somber uitgedrukt, dit geven de
beide senatoren uit Noord-Holland toe.
„Zorgeischend*, dit mag getuigd. En nu
is de burgemeester-senator't «zwartstkykend
nog wel. Hij vindt byv. dat we, van onzen
schuldenlast te weinig amortiseeren. Daar
tegenover hield de oud-minister G\> d i n d e
Beaufort vol, dat in 10 jaar tjjds van
1148 op 1128 millioen gedaald te zyn
gelyk 't geval is toch genoemd en ge
roemd mag worden. Daarby mag toch ook
aangestipt, hoe tegenover het .credit* staat
eeD «debet* van 500 millioen, aan spoor
wegen, hier en in Indië.
Wat alles niet vermindert de groote waar
heid, dat we bedacht moeten zijn op ver
sterking der middelen. Natuurlijk kwam
de hoer Van Nierop, als tolk zyner
geestverwanten al dadelyk met kracht
en met vuur op tegen het denkbeeld om in
protectie heil te zoeken, welke hartstochte
lijke peroratie een glimlachje tooverde op 't
sinds zyn optreden aan de groene tafel toch
werkelijk-ernstiger geworden gelaat van den
vermaarden ex-grappicus minister Kolkman...
Zuinigheid wordt door allen geprezen als
probaat en allereerst te noemen middel. Niet
te duur bouwenraadt de heer Godin
de Beaufort. Niet te veel, te gauw, te
hoog pensionneeren, vermaant de heer
S c h o 11 e n.
Gemakkelijk op te lossen is de «puzzle"
stellig niet! Vele zyn de .desiderata* en de
eischen des tyds*. De h eer Van Velsen
weeklaagt over het nog maar-altijd uitblijven
der ouderdomsverzekering roert het opium-
en het Zuiderzee-vraugstuk aan
Vele gemeenten weten niet moer, hoe
zich uit «het moeras* te wurmen, waarin ze
al-dieper verzinken
Zuinigheid zegt mr. Van Nierop,
is prachtig en onmisbaar, maar wanneer
ik slechts denk aan wat dc Defensie vordert,
dan word ik weemoedig en twijfelziek ge
stemd
Weet ge, herneemt mr. Van Leeu
wen, en zyn zwarte oogen schitteren van
oolijk-spotlu8tige ironie weet ge, wat
prachtig was Het advies van de keeren
Th. Heemskerk en I'ollema, indertyd, die
zoo kranig en krachtig pleiten voor uitkee
ring, uit 's Rijks kas, aan do noodlydendo
gemeentenJa stemt mr. Van Nie
rop in, en zyn tooh-al roode wangen
worden karmijnkleurig van opwinding ja,
toen de heer Th. Heemskerk, de man dier
nota, minister werd, stak de gemeente-ont
vanger te Amsterdam de vrongdevlag uit!...
Doch, laat Z.H.E.G. er op volgen, met een
traan in de stem, nu hangt die vlag
halfstok!... Want de minister Heemskerk
en de wethouder-adviseur van dien naam
zyn twee 1De premier wil nu nog slechts
weten van verruiming van belastinggebied
voor de gemeenten, wat, volgens mr. Van
Leeuwen, bitter weinig geld in 't laadje
zal brengen.
Een ontwerp van die strekking is (ver
klaarde de premier) kant en klaar. Doch de
burgemeestér der hoofdstad nam de mede-
deeling zeer koeltjes op. Van eene zakelijke
bedrijfsbelasting en van het treffen der forensen
en naar hun inkomen in de forens-gemeente
verwacht de heer Van Nierop meer heil.
De premier toonde ook by dit tinantiëel
debat zyn gewone, terecht vermaarde han
digheid.
Zoo nam Z.Exc. geen tittel of jota terug
van wat hy vroeger heeft aangeprezen, doch
wees er slechts op, dathy toen reeds
gezegd heeft, het middel is subliem, doch er
is tijd noodig om 'tin toepassing te bren
gen.... Wèl een kraan in 'l debat moet 'l
wezen, die 't van minister Heemskerk in
spitsvondig-vaardige kunst om le „pareeren'
wint!
Erkend moet intusschen, dat speciaal
in de tweede „instantie" der algefmeene be
schouwingen de premier wél iets toe
schietelijker werd. Ily bepaalt zich voor 't
oogenblik bij het middel der verruiming van
het belastinggebied, maar erkent toch dat
inmiddels, tydclyke hulp, voor-zoover 's,Ryks
kas 't gedoogt, onvermydelyk zal zyn. En de
toon, waarop hij zich ten slotte uitliot over
uitkeering aan de gemeenten, was merkelyk
warmer dan een dag tevoren I
De groote waarde en beteekenis van deze
beraadslaging ligt dan ook hierin, dat het
nypende van den toestand nog eens met
kracht en klem door mannen van algemeen
geëerbiedigd gezag is aangetoond. Al krygt
men daarmee dan ook niet een „dadelyk-
taatbaar" resultaat, in de toekomst zal
de gunstige invloed, van deze discussie, uit
gaand, zich stellig openbaren! Het eigenlyk
«politiek'' deel der algemeene beschouwingen
had, gelyk in de huidige omstandigheden,
voor de hand ligt, weinig om 't ljjf. Zeer trok
de aandacht de uiterst-vriendschappelijke en
toenaderenden toon van den heer Stork
wegens het Kabinet-Heemskerk. Natuurlijk
is protectie hem 'n doorn in het oog en be
pleit hy met vuur de theorie dat export,
en niet hetgeen tot bescherming zou doon
overhellen, Twente doet bloeien. Maar ove
rigens is 't tusschen dit rechtsche kabinet en
dezen liberalen senator .botertje tot den
boom!" De premier had dns slechts dank te
betuigen voor de vriendelijke ontvangst, hem
en zijn achttal ook thans door den senaat
bereid. Hy knoopte eraan vast een korte,
maar duidelijke verklaring dat er by dit
kabinet van „frontverandering' geen sprake
is. 'tls en bljjft: .rechts' van aard en karak
ter; overtuigd, dat .God de bron is van
alle recht en wet". Geen eerljjke tegenstan
der van dit ministerie zal dan ook in billyk-
heid meer kunnen beweren dat men niet
precies weet, wat men, in politieken zin, .aan
dit kabinet heeft!'
Overigens wil de minister ouderdoms- èn
invaliditeits-verzekeriog. Over de verdere
maatregelen der toekomst laat het kabinet
zich zeer omziohtig uit. Minister Kolkman,
wiens pessimistische toon zeer opviel
kan nog niet zeggen, of de suiker-accyns zal
kunnen verlaagd. Eerst zien, wat de drank-
accijns meer opbrengt 1... En het tarief
Protectie 't Is „een gift" genoemd. Wel,
repliceert de minister van Financiën
moet ik 't „gif" tóch gebruiken, dan zal ik
de dosis aldus zien toe te dienen dat «het
gestel van ons volk" er niet door geschaad
wordtIets van mr. Kolkman's voor
malige oolykheid is toch nog ziet men
overgebleven
In eeu kort, keurig speechje gaf minister
Regoüt met golle openhartigheid toe, dat
eene andere wyze van boekhouding by do
staatsbedrijven noodig is. Van dezeu bewinds
man gevoelt men dat hy zyn wil en inzicht
zal laten gelden!
Voortreffelijk diplomaat als hy is, heeft
minister Van S w i n d e r n by de behande
ling van zyn Hoofdstuk III het geval
Van Iieeckeren van Kei aangeroerd. Men
kent de quaostie. De heer Van Heeckeren
is gezant te Stockholm en Kopenhagen
tevens lid van de Eerste Kamer. En nu heeft
deze diplomaat-senator, als Volksvertegen
woordiger, een nota ingediend, waarin hy
zyn' chef, den minister van Buitenlandsche
Zaken, allerlei vragen Btelt over zeer ingrij
pende vraagstukken, o.a. rakende de Noord-
zee-entente. Niet onbegrypelyk is 't, dat de
minister, aldus door een onder zyne bevelen
staanden gezant „ondervraagd', ietwat-ont-
stemd is geworden. Op tamelyk-scherpc wyze,
in de .stukken*, heeft gewezen op 't onhoud
bare dor combinatie van Gezant en Kamerlid
ronde woorden gedreigd heeft dat een ge
zant, die van zyn formeel recht gebruik maakt
om tevens in de volksvertegenwoordiging
zitting te nemen, door hem minister
•in disponibiliteit' zal worden gezet, d.w.z.
weggestuurd. Over die heftigheid nu wéér
wat schampere woorden van ae h.h. Reekers
en Hovy. Een hoffelyk soort-van-excaus door
den minister, Maar vaststaat, dat men derge
lijke dingen sal pogen te voorkomen door
wetswyziging. En dat lykt ook maar 't ver
standigst 1Een ander pnnt van gewicht
is de quaestie van onze grenzen by den
Dollart, waarvan de .vaagheid' gevaarlyk
zou kunnen worden. De minister zal dit zaakje
trachten te regelen
By .Justitie* zijn we, Vrijdagmiddag
op minder prettige wyze blyven steken. Min.
Nellissen had reeds verklaard, dat hy de
echtscheiding niet wil vergemakkelijken (wat
mr. Van don Biosen genoegelyk deed hoofd
schudden van warme instemming) en dat
Z Exc. het ontwerp betreffende onderzoek
van het vaderschap wel handhaaft, wat
mr. Van den Biesen wéér deed hoofdschudden,
toch nu van toornende afkeuring
Toen Er iets schrikkelijks gebeurde 1
De storm, die buiten gierde, kwam, over het
spiegelvlak van den vy ver aanzettend, op de
zaal aan, waar onze senatoren byeen zyn 1
Beukte tegen een der ruiten Hevige ont
steltenis. Een der ramen valt, vergruizeld,
dreigend-rinkelend, midden in den vroeden
kring. Een algemeen Bave-qni-peut 1Kreet
van ontsteltenis. Een glasscherfje was tegen
senator Laan's schedel gekomen. Er vloeide
bloed in het Nederlandsche Hoogerhuis. De
paperassen der persmuskieten* wapperden
weg De wind snerpte door de rnimte
Toen, en op deze tragische wyze,
eindigdo de eerste week, waurin de Eerste
Kamer de Begrooting voor 1909, in Februari
van datzelfde jaar, .in behandeling' nam
Moge 't geen onheilspellend voorteekeu zyn 1
't Is, ook buiten den Senaat, week van
storm, in letterlijken en flgunrlyken zin,
die we achter den mg hebben. Storm, in
letterlijken zin, die by Diemen acht menschen-
levens vergde door het omslaan van een pontje
en by Wieringen twee, door het omslaan van
hun aakje. Die, in allerlei groote en
kleine gemeenten des lands hoornen ont
wortelde, daken wegsloeg, grootere en kleinere
vefwoestingen aanrichtte. Dio aanwakkerde
de vlammen by zoovele branden en brandjes,
als waardoor steeds het begin van een jaar
wordt gekenmerkt, niet in ,t minst ten platte-
lande
En storm in den figuurljjkcn zin ook te-
over De stryd over het arbeidscontract, met
al den aankleve van dien, d. i. staking, tu
mult, vechtery, zoodat 't te Rotterdam
op erger-dan-rcile(jes ging lyken
Storm, aanwellende in de S- D. A. P.
dewelke straks te Deventer, tot orkaan sal
zijn gezwollen I
En in Indië, door het judicium van den
leger-commandant, die gouverneur Swart, in
stryd met tfe opinie van gouv.-generaal Van
Heutsz, ongeschikt acht voor bevordering tot
kolonel. Muisje, de lengte van welks
staartje nog niet te overzien valt
Geen enkel lichtpuntje dns dit keer?
Toch wel. Het aardige, mooie succes van
de Wognummers, ouder Willem Saais leiding,
van onze kranigo plattelanders, to Berlyn.
Daar Meeresstille und gliicklicke Fahrt 1
Mr. Antonio.
Ingesonden
M. de R.
Naar aanleiding van het ingezonden stukje
in uw blad van 6 dezer, onderteekend door
den heer J. Korver, lid der commissie van
toezicht op het L. O. alhier, vragen wy be
leefd eenige plaatsruimte voor het volgend*-:
Het schijnt, dat de heer Korver ook al do
allures van onderwysspecialiteit gaat aan
nemen. Misschien meont hy dat te kunnen
doen nit hooide van zyn functie als lid der
plaatselijke schoolcommissie. Afgezien nu van
de vraag, of de heer K. in deze wel het
recht heeft, als lid der commissie van toe
zicht op het Lager Onderwys alhier, op te
treden, wil het ons voorkomen, dat hy het
verslag van Lamers' lezing (VI. BI. 27 Jan.
*09) al heel slecht heeft gelezen.
Wat was toch de strekking van de rede
van onzen algemeenen secretaris. Niet „een
doorgaande acte van beschuldiging tegen het
bizondor onderwys", zooals de heer K. meent
maar een warm pleidooi voor het goed
recht onzer openbare volksschool.
En wy tarten den heer Korver aan te too-
in welken vorm, met welken inhoud
zyner taal, Lamers getracht heeft, haat en
tweedracht te verwekken, zooals do heer
K. schryft, tusschen het personeel van open
bare en byzondere scholen en onder de ouders
der respeotieve kinderen.
Dan zegt de heer Korver: .allee (was)
gekruid met schampere opmerkingen en
woorden van haat en laster, die eens, wie
weet, en waar en by welke gelegenheid en
in welk verband, door een aan hysterie lij
dend persoon zouden zyn gesproken". Welnu
mynheer Korver, op al uw vragen zyn ant
woorden megelyk. Wy weten door wie,
waar, by welke gelegenheid en in welk ver
band die woorden van haat en laster zijn
f;esproken. En zeker sal het u koud op het
yf vallen, als wy u even vertellen, dat die
woorden afkomstig zyn van voorstanders
der bizondero school, van party- enge-
loofsgenooten van u, die u dus uitmaakt
voor hysterici. Is mynheer Korver van
een voorbeeld gediend Ziehier één nit vele.
We hebben er meer
De heer Heemskerk heeft de openbare
school genoemd: een gruwel van af-
godery.
Zulk vuil hoort zeer zeker in een vuilnis
vat, mynheer Korver 1
«De School met den Bybel vertrapt het
beginsel der christelijke liefde niet" zegt u.
Het moge de Heldersche School m. d. Bybel
niet wezen, maar zulke „Christelyke" scholen
zyn er toch. Wat denkt de heer Korver van
het volgende
In éen gezin te Rotterdam met vyf kin
deren en 't zesde op komst, waar de man
weinig verdiende, vroeg de vrouw een
kerstgave aan de Ned. Herv. Diaconie.
Gave geweigerd, want de kinderen
gingen naar de openbare school. Als
ze op de „Christelyke" Diaconieschool
kwamen, zou de kerstgave geschonken
worden. De arme vrouw zag zich einde-
lyk genoodzaakt, toe te geven en kreeg
een kaart. .Volksonderwijs" verschafte
echter steun en nu kon de vrouw geen
vaccinebewys terug krygon, of ze moest
eerst die kaart terug geven. Ziet u, myn
heer Korver, dat is de Christelyke liefde.
Jezus heeft gezegd: „Laat de kinderkous
tot my komen", maar dia Ned. Herv.
Diaconie te Rotterdam voegt er by: „of
l\jdt honger".
Zóó wordt de openbare volksschool be
streden. Deugdelijke middelen hebben de
tegenstanders niet.
En dan, kennen wy hier op Hollands
noordpunt geen haat en verdachtmaking?
Is u dan reeds de jongste verkiezingen ver
geten? U hadt Lamers willen toevoegen:
bouw op, sticht, en veredel den stryd om -
eu voor het belang van het kind". Och,
mijnheer K. staar dien raad een anderen
kant uit, waar hy noodig, hoog noodig is.
En tot slot brengt u een eeresaluut aan
de onderwyzers, dus ook aan ons, openbare
onderwijzers.
Wie moeten wy nu gelooven, den onder
wysspecialiteit Korver of de dito Staalman,
die op de zoogenaamde protestvergadering
van Ned. en Oranje de verzuchting slaakte
dat de onderwyzers zoo bitter weinig van
hun onderwys terecht brengen.
Dio uitnoodiging aan de ouders om do
scholen te bezoeken, hadden wy van een lid
der schoolcommissie niet verwacht. U wil
toch uw lezers oiot blootstellen aan het ge
vaar, den neus te stooten voor de school
deur
Ten laatste, mynheer Korver, mocht u
weer eens een ingezonden stuk over eeu
verslag van een openbare vergadering willen
schryven, dan raden wij u in gemoudo aan,
uw woorden in de pen te houden, als u die
vergadering niet hebt kunnen bezoeken.
Met dank voor de plaatsing,
Het Bestuur
v. d. Afd. Helder
v. d. Bond v. Ned. Ond.
Het verheugt my, iu een stad zoo arm aan
liefde voor de beeldende kunst, toch nog hier
en daar de ambitie levendig te zipn en als
resultaat daarvan menigmaal verdienstelijke
doekjes in de uitstallingen der boekhande
laren aan te treffen.
Zoo trekt ook thans by den heer Maas
een mooi schilderijtje de aandacht; bloemen
in een vaasje.
De bloemen zyn mooi licht eu donker,
deels daaraan, deels aan do sierlijkheid
waarmee ze zyn geschilderd, dat ze iets van
het levende bezitten, aan bloemen eigen. Het
verdienstelijkste deel der schildery vind ik
2 vaasjes, waarin de bloemen zyn geplaatst.
De schildering van 't glazuur is fjjn en
verraadt een vaardige hand.
Moge er nog menigmaal op dit gebied iets
moois geëxposeerd worden.
NICO KISELIN.