KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna.
No. 3782.
Woensdag 12 Mei 1909.
37ste Jaargang.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Eoningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
Tweede Blad.
Nieuwsberichten.
HELDER, 11 Mei.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken alhier is voornemens te vergaderen op
Woensdag 12 dezer.
Stukken voor die vergadering worden inge
wacht vóór dien datum bjj den Voorzitter
of een der leden.
De afd. Helder van den A. N. T. B.
werd Zondag 1.1. in de gelegenheid gesteld
om de gasfabriek te bezichtigen. Door den
directeur rondgeleid, werd door hem tot in
de kleinste bijzonderheden duidelijk gemaakt
hoe het gas voor het gebruik gereed gemaakt
wordt en hoe de verschillende dingen welke
nog geproduceerd worden, zooalsammoniak,
en die
chilisalpeter,
door den vorigen
srloren
bjj de fabricage
concessionaris voor het
meerendeel verloren gingen, nu productief
worden gemaakt.
By het einde van het bezoek, werd nog
een schema der tegenwoordige fabriek be
zichtigd, waarbij vooral in het oog liep de
groote uitbreiding die de fabriek heeft onder
gaan, onder het beheer van den tegenwoor-
digen directeur.
De voorzitter der afd. dankte hierna den
directeur namens de afd. voor zjjne bereid
willigheid.
Oranjefeest
Voor de medewerking aan de Oranje-
Nassau-Cantate hebben zich tot heden 559
personen opgegeven, zoodat de verwachting
der commissie verre overtroffen is. De com
missie deelt ons mede, dat na Donderdag
a. s. geen dames of heeren meer kunnen
worden aangenomen. Met het oog op den
nog beschikbaren beperkten tjjd, doet zjj
een beroep op de welwillendheid van alle
dames en heeren de repetities zoo getrouw
mogeljjk te bezoeken.
Waar op zoo ondubbelzinnige wjjze de
geestdrift wordt getoond voor de geboorte
van de jonge prinses, mogen we verwachten
dat ook in dit opzicht ieder zjjn beste krachten
zal geven om het nationale feest zoo goed
mogeljjk te doen slagen, waartoe de goede
opvoering der Üranje-Nassau-Cantate
veel zal bjjdragen.
IJmuiden, 10 Mei 1909.
Vrjjdag werd hier opgewekt feestgevierd
ter herdenking van do bljjde gebeurtenis in
ons Vorstenhuis.
Des morgens werd begonnen met het luiden
der klokken van 8 uur tot 8.80. Daarna had
op het Willemsplein, evenals op den dag der
geboorte, eene groote zangersaubade plaats,
waaraan ruim 400 zangeressen en zangers
deelnamen, begeleid door orchest.
Om 10 uur werd in de kerken een dank
stond gehouden, bygewoond door buitenge
woon veel menschen.
De namiddag werd besteed aan de kinder
feesten. Ruim 1400 kinderen van alle scholen
in de plaats gingen vanuit de vischhallen
onder de opwekkende tonen van drie muziek
korpsen naar het Willemsplein waar achter
eenvolgens werden gezongen Wilhelmus,
Vlaggelied, Oranjeliedje, Marschlied en Volks
lied.
Vervolgons werd naar het feestterrein ge
marcheerd waar verschillende spelen werden
gehouden. Voor de prjjswinners waren ver
schillende boekwerken beschikbaar gesteld.
Na afloop dezer spelen werd om 4 uur weer
naar het Willemsplein getrokken waar alle
kinderen een gedenkplaat ontvingen, waarna
in school A de prjjzen werden uitgedeeld.
Des avonds om 8 uur begon eerst recht
het feest met het houden van eenen grooten
historischenallegorischen optocht waaraan
de deelname buitengewoon groot was.
Op verzoek van de feestcommissie liep
niemand met den optocht mede maar liet
dezen rustig voorbygaan.
Op het Willemsplein dat met ruim 300
gloeilampen was versierd gaf eene bioscope
eene aardige tjjdpasseering voor hen die geen
toegang meer konden krjjgen tot de lokalen
waar gratis voorstellingen werden gegeven
door tooneel- en zangvereenigingen.
Er is geen wanklank gehoord of ook maar
de geringste uiting van onbeleefdheid tegen
over andersdenkenden.
Het blykt dat er veel gedaan kan worden
als slechts allen medewerken door geldelyken
of moreelen steun.
Van den uitstalwedstrjjd en versiering-
wedstrjjd, zoowel binnen- als buitenshuis was
veel werk gemaakt.
Terwjjl de heer J. G. T. Broekmejjor,
directeur van de stoom visscherjj «Doggers-
bank" opgewekt feestvierde, vergezeld van
zjjne echtgenoote, brachten inbrekers een
bezoek aan zijne villa .Tosarigelegen aan
den Rjjksweg naar Velsen en roofden alles
wat naar hunne gading was. Ze hebben ver
schrikkelijk huisgehouden en alles onderst
boven gehaald.
De schade, die zeer groot is wordt door
verzekering gedekt. Helaas werden echter
ook verschillende familie papieren van waarde
medegenomen.
Men kan zich den schrik van den heer en
mevr. B. by hunne thuiskomst voorstellen.
Noodlottige brand.
Jit Amsterdam meldt men
Zaterdagnacht, omstreeks 2 uur, werd de
brandweer gealarmeerd voor een uitslaanden
brand in de Jacob van Campenstraat no. 63.
Waarschijnlijk heeft er iets liggen smeulen
in een vuilnisbak, staande op het trapportaal
van de tweede verdieping, en heeft het vuur
zioh vandaar meegedeeld aan de omgeving.
De bewoners van twee hoog voor, dé
schuitenvoerder, J. A. van Eisen met vrouw
en kind, konden zich nog redden langs den
in alleryl omhoog gebrachten brandweer
ladder, en ook de letterzetter F. N. Cramer
ontkwam ter juister tjjd, zij het dan ook
met een brandwond aan een der voeten.
t' j kewoner8 der derde verdieping zagen
zich door de vlammenzee, die in een oog
wenk door het dunne plafond was heenge-
bnind, verrast. De sigarenmaker G. Dorre-
Doom en syne vrouw, die achter woondeD,
zagen zich daardoor genoodzaakt uit de ramen
op de binnenplaats te springen, vanwaar zij,
schoon uiterlyk niet zwaar gewond, per rij
wielbrancard naar het Binnen-Gasthuis wer
den vervoerd. De bewoonsters van drie hoog
voor eindeljjk, de weduwe Lodewyks en
haar dochter, werden bewusteloos gevonden
in den voor-alcoof, toen het de brandweer
na veel moeite gewapend met rookmas-
kers gelukt was tot daai door te dringen.
Pogingen om de levensgeesten der twee
vrouwen op te wekken, hadden aanvankelyk
weinig of geen resultaat. Men voerde hen
per auto van den Geneeskundigen Dienst
naar het Wilhelmina-Gasthuis.
Zondagmorgen was de toestand van Dorre
boom en zjjn vrouw, gunstig. Zjj hebben er
hun geweldigen sprong dus goed afgebracht.
De weduwe Lodewijks bleek by haar aan
komst in het Wilhelmina-gasthuis reeds te
zijn overledende toestand van haar doch
tertje is zorgelijk.
Nader meldt men
De noodlottige brand in de Jacob van
Campenstraat heeft helaas een tweede slacht
offer geëischt.
De 16-jarige Johanna Lodewyks is gister
morgen te 10 uur in het Wilhelmina-Gast
huis, ten gevolge der bedwelming bij den
brand, overleden.
Wat het echtpaar Dorreboom betreft, dat
zich door een sprong uit het raam redde,
vernemen wjj, dat de toestand van den man
zorgwekkend en die van de vrouw bevredi
gend is.
Het loopt helaas bitter slecht af met den
brand in de Jacob van Campenstraat te
Amsterdam. Na de weduwe Lodewjjk, over
leed gisteren haar dochter. En nu is gister
avond in het Binnengasthuis ook de ruim
veertig-jarige sigerenmaker G. Dorreboom
overleden, die met zyn vrouw uit het r:
sprong en ernstig gekneusd werd opgenon
De vrouw van Dorreboom maakt hot ook
slecht, maar men hoopt haar in het leven
te kunnen behouden.
De t^rand eischte dus reeds drie slacht
offers.
Kamerverkiezingen.
De centrale liberale kiesvereeniging in
het district Alkmaar heeft het aftredend lid,
de heer jhr. mr. P. van Foreest, opnieuw
candidaat gesteld voor de Tweede Kamer.
Bulletin Staats-Courant.
De toestand van H. M. de Koningin en
van de Prinses is zoo bevredigend, dat van af
heden, buitengewone omstandigheden buiten
gesloten, geen berichten meer in de Staats-
Courant zullen verschjjnen.
w.g. Prof. Koower.
Dr. Roessingh.
De wiegen en luiermanden,
door H. M. de Koningin toebedacht aan de
achttien ouderparen, die daarvoor in aan
merking wenschten te komen en wier kind
op denzelfden dag als prinses Juliana is ge
boren, zijn thans door het comitó «Moeder
lijke Liefdadigheid" te 's-Gravenhage uitge
reikt. Het geschenk werd door allen met
groote erkentelijkheid in ontvangst genomen.
Een goed voorbeeld.
Het Weekblad .Moleschott" schrjjft:
De geboorte van Prinses Juliana wordt
in het geheel* land als een historisch feit,
als een nationaal feest gevierd. De aller
beste wenschen voor Kraamvrouw en Kind
maken wy tot de onze en wy verheugen ons
hartelyk over de goede tijdingen, die ons
over Beiden bereiken.
Over één feit zyn wij zeer bijzonder ver
heugd en wel over het bericht dat H. M.
de Koningin reeds van den aanvang af ern
stig voornemens is geweest Haar kind zelf
te voeden. Dit voornemen is zoo lazen
wy uitstekend verwezenlijkt kunnen wor
den en ook in dat opzicht laat de toestand
van moeder en kind niets te wenschen over.
Dit bericht geeft ons goede hoop, dat de
Prinsps niet alleen zal opgroeien tot vreugde
harer Ouders, tot heil van vaderland en
volk, maar ook tot een gezond, weerstand-
krachtig persoon, die opgewassen zal zyn
tegen de taak, die Haar wellicht wacht.
Er is echter nog een reden voor ons om
verheugd te zijn
Het Koninklijke voorbeeld. Dit
voorbeeld zal meer uitwerken dan de tal-
looze brochures over het groote nut der
natuurlijke voeding. De moeders mogen het
zelf voeden hunner kinderen .mode' gaan
noemen, indien zy het maar doen, dan
hindert het niet, hoe het genoemd wordt.
Niemand zal zich meer te voornaam kunnen
achten dien last op de schouders te nemen
niemand zal zich door werkzaamheden kunnen
doen weerhouden dien plicht te vervullen.
Als de Koningin niets anders gedaan had
en niets anders meer voor Haar volk deed,
dan het bevorderen der natuurlijke voeding
der zuigelingen, dan zou Haar regeering
reeds alleen daarom een zegenryke zyn.
De Koningin voedt Haar kind zelf. Zegt
het voort en, gjj moeders, volgt Haar voor
beeld.
Luitenant-Beneraal Verspyck. f
Een schitterende iiguur uit onze Indische
krijgsgeschiedenis is heengegaan.
Gustave Marie Verspyck was een dier
mannen gesneden uit het hout, dat zoo lange
jaren in Indië onbenut bleef, totdat de tegen
woordige Gouverneur-Generaal, de waarde
er van kennende, daaraan een einde maakte.
Flink soldaat waar het er op aan kwam,
als in Montrado by gelegenheid van don
opstand der Kongsi's van de Fosjoeu-con-
federatie en in het Bandjermassische in den
strijd tegen Hidayat en Antasi, toen het
Nederlandsch gezag op Borneo moeielijke
dagen doorleefde, deed Verspyck ook van
groote bekwaamheden als bestuurder blyken,
waar by in de nauwelyks tot rust gebrachte
streken met het civiel gezag werd bekleed.
Was het wonder, dat toen de le Atjeh-
expeditie zoo ongelukkig verliep, aller oogen
in Indië gevestigd waren op Verspyck als
den man, aangewezen om de door den dood
van generaal Kohier niet voltooide taak der
onderwerping van Ahjeh tot een goed einde
te brengen
Gouverneur-generaal Loudon zeide dan
ook in zyne dagorder by de terugkomst der
eerste expeditie.
.Zoodra ik bericht bekwam dat uw be
velhebber, de generaal Kohier, gesneuveld
was en dat uwe strijdkrachten aanvulling
behoefden, heb ik den generaal Verspyck
tot uwen chef benoemd en bevelen gegeven
om uwe krygsmacht onverwijld te verster
ken".
Van de uitvoering dier bevelen is toen
niets gekomen. De eerste expeditie keerde
terug en ettelijke maanden gingen heen met
de voortbereiding der tweede expeditie, die
toen onder de bevelen niet van generaal-
majoor Verspyck maar van den oud-leger
commandant, luitenant-generaal Van Swieten
werd gesteld.
Dit moet voor Verspyek, die reeds aange
wezen was om de expeditionnaire troepen
in Atjeh aan te voeren, een grievende te
leurstelling zijn geweest.
Maar soldaat, die hij was, wist hij die
teleurstelling te overwinnen, zoolang het
gold als tweeden bevelhebber onder de be
velen van generaal Van Swieten zyne dien
sten by de tweede expeditie te bewijzen.
En het was ook de soldaat, die op den
gedenkwaardigen dag van 24 Januari 1874,
toen de kraton zonder slag of stoot in handen
onzer troepen viel, onmiddelyk aan de orders
van het hoofdkwartier deed gevolg gevon,
om de bewegingen zijner colonnes, w. o. die
van luitenant-kolonel van der Heyden, die
den uit den kraton gevluchten vyand achter
volgde, te doen staken.
Generaal Verspyeck was 87 jaar oud.
Vermindering van troepen in China.
De toeBtand in China is in de laatste jaren
zoodanig verbeterd, dat de groote mogend
heden de troepencontingenten, die zy tot
dusverre in het Hemelsche Ryk onderhiel
den, hebben kunnen verminderen.
VolgenB authentieke opgaven zullen er
voortaan in Noord-China nog slechts 4809
man Europeesche troepen gestationneerd
blijven en wel voornameljjk te Peking en te
Tientsin. Te Peking zullen 1222 Europeesche
soldaten in garnizoen zijn, te Tientsin 2229,
op alle andere plaatsen samen slechts 858.
De wacht aan de Engelsche ambassade te
Peking zal 248 man tellen, aan de Fransche
218, de Italiaansche 211, de Amerikaansche
149, de OostenrijkBche 179, de Duitsche 150,
de Nederlandsche 130, de Belgische 27 en
aan de Russische 10.
Een huwelijk op zee.
Kapitein Herman Richard Aass, van de
Noorsche stoomboot Geiranger, thuisbehoo-
rende te Stavanger, en mejuffrouw Marie
~e Berner, van daar, wilden in Engeland
trouwen, maar, al gaat 't daar makkelyk
genoeg, de korte tyd, dien man en vrouw er
iten gewoond hebben om er te mogen
trouwen, was nog niet verstreken en de
Geiranger lag in de haven Seaham, ten Z.
van Newcastle, geladen en wachtende om te
vertrekken. Toen gingen bruid en bruidegom,
vergezeld van den Deenschen predikant van
Newcastle, met een sleepboot van daar in
zee tot zij de drie mjjl Engelsche wateren
achter zich hadden, en toen kon de dominee
het paar trouwen.
Stijging der graanprijzen.
Naar de Daily News uit New-York ver
neemt, is er op de stjjging in den prjjs van
graan en van brood een staking gevolgd
onder de bakkers van New York'a Oostkant.
Woensdagavond gaf dat aanleiding tot relle
tjes. Een troep vrouwen, een honderd in
aantal, die met do stakers gemeene zaak
maakten en die broodsgebrek hadden, vielen
een bakkery aan en verzetten zich tegen de
politie, die te hulp was geroepen. De politie
sloeg met haar knuppels duchtig op de
vrouwen in. Dat lokte weer een gevecht
uit en vele menschen werden er gewond.
Vier vrouwen werden gevangen genomen
en Donderdag voor den politierechter ge
bracht. De rechter sprak ze echter uit mede-
lyden vrjjzy hebben wel, zoo sprak hjj,
een misdryf begaan, maar er zyn verzach
tende omstandigheden, en om boete te be
talen hebben zij geen geld.
De „Gladiator," voor afbraak verkocht.
De Engelsche 2e klas kruiser Gladiator,"
in 1896 te water gelaten en 288,000 p. et.
gekost hebbende, verleden jaar April by
Yarmouth na een aanvaring aan den grond
gezet en gelicht ten koste van 64,000 p. st.
is voor 15,125 p. st. ter atbraak verkocht aan
een Nederlandschen slooper.
Geen nood I
Aan de stamtafel" van een café te Altona
was de vraag gerezen hoe het aan boord van
de «Zeppelin" gesteld zou zijn met zeker soort
inrichtingen, die iedere mensch eenige malen
per dag gedwongen is te bezoeken. ZelfBin
de lucht, meende men, was er toch behoefte
om de overbodige vaste en vloeibare Btoffen
kwjjt te raken.
Men besloot het graaf Zeppelin zelf eens
te vragen en er kwam antwoord ook. De
secretaris van graaf Zeppelin Bchreef den
volgenden brief:
«In antwoord op uw vraag deel ik u mede,
dat voor de door u bedoelde speciale hande
lingen inderdaad maatregelen getroffen zijn.
Een nadere beschrjjving kan natuurlyk niet
gegeven worden. Maar laat het den heeren
genoeg zyn te weten, dat zy, als luchtschip
ooit boven hun stad komt, zy gerust kunnen
wandelen zonder zich met paraluies of der-
geljjke instrumenten te beschermen."
De vliegende graaf is ook in het tappen
van moppen lang niet onbedreven.
Bedreiging in een epoorweg-coupé.
In den sneltrein AmsterdamKeulen
Frankfort is in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag een dame, mevrouw Hermann, de
vrouw van een architect te Frankfort, in een
2de kl.-coupé voor dames overvallen door
een gemaskerd man, die voorbjj Kastell het
portier openrukte en binnenkwam. Onder
bedreiging met een revolver dwong hy de
dame hem haar portemonnaie te geven.
Men vermoedt, dat de dader een gewezen
spoorwegbeambte is.
4000 Armeniërs levend verbrand.
Konstantinopel, 9 Mei. De Armeniërs te
Konstantinopel kregen bericht dat de aan
komst der Europoesche oorlogsschepen niet
kon beletten, dat de moorden aanhielden.
4000 Armeniërs zijn te Adana levend ver
brand. De Armenische kerken gingen in de
vlammen op.
Uit den Omtrek.
Lezing Biersteker.
Texel, 10 Mei.
De heer W. Biersteker van Helder, is
hier jl. Zaterdagavond voor een volle zaal
in hotel .Texel" opgetreden. Na door den
heer J. de Jongh, voorzitter van de Texel-
sche Vrjjz. Kiesvereeniging, aan de verga
dering te zyn voorgesteld, verscheen de heer
Biersteker op het podium, en na met
enkel woord gewezen te hebben op het
beteekenisvolle feit voor Nederland, dat het
huis van Oranje kan bljjven voortbestaan,
begon spreker zyn eigenlijke politieke lezing,
waarvan we het volgende résumé geven
Bewoners van Texel, ge hebt een strijd
gestreden met de .Dageraad", uw eigen
stoomboot, en ge hebt u solidair betoond. Ge
staat thans met de andere deolcn van het
kiesdistrict Helder voor een politieke strjjd,
waarin het niet gaat linkB tegen rechts, maar
links tegen schuinrechta. Want Staalman
zoekt zyn kracht in het geeBelen van alle
personen, die niet voor hem zyn. De stryd
is onzuiver, omdat gestreden moet worden
tegen het mengelmoes van beginselen des
heeren Staalmans. Niet tegen den persoon
van Staalman treed ik op, maar tegen zijn
eigendunkeljjke wjjze van doen. Laat ons
samenwerken, om in dit opzicht een nieuwe
dageraad over ons district te brengen.
Op Staalman is van toepassing de spreuk
Doe wel naar mjjn woorden en niet naar
mjjn daden", want Staalman weet het huikje
naar den wind te hangen. Doch dat is bekend
genoeg. We hebben te vragen, wat noodig,
nuttig en gewenBcht voor ons volk is, hoe
het moet worden bestuurd.
En wat Staalman nu zal doen Hij zal
geven, ik voorspel het ueen :blyspel in
vier bedrjjven, n.1.:
1. Het verderfelijk Zadokisme.
2. Het Bchoon verheven Staalmanisme.
8. Het bedriegelijk Liberalisme.
4. Staalmans Martelarisme.
Doch laat ons er grootmoedig tegenover
zjjn en vragen naar zijn beginselen, ook dan,
wanneer hy met vuil gooit. En dat kan hy.
Niet alleen zweept hij het volk op tegen al
i vrijzinnig is en denkt maar, 't is Staal-
i, die het zegt, ,de liberalen zyn zwal
kers, kroegloopers, kroegbazen, bordeelloo-
ira en oproermakers".
De chr.-dem. scharen zich met do partijen
van rechts in theorie onder het Evangelie.
In de prakt jjk geldt: «zalig de bezitters'.
Reeds eenige malen hadden we een ministe
rie van rechts, doch ik vraag n, wys mij
eens iets aan, dat in het algemeen
belang specifiek christelyk tot stand
gebracht door de christelyke mini
steries is. Wel is er gezorgd voor hooge
bijdragen voor het onderwjjs, maar dat is
partijbelang. De vrijzinnigen wenschen alge
meen kiesrecht en verzorging van ouden van
dagen.
't Zal bjj de stembus gaan links tegen
rechts. Links de unie-liberalen, de vrjjzinnig-
democraten en de sociaal-democraten; rechts
de coalitiepartijen, en Staalman gaat mee.
Staalman noemt zich democraat en heeft zich
gehuld in het overschot van de oude plunje
van Dr. Kuyper. «Land en Volk" heeft het
gezegd: >Do Christen-Democraat is
dood, zjj is coalitie-orgaan geworden". Staal
man trekt nu op met de Katholieken en met
een deel van de Anti-revolutionairen. Staal
man is rechts en wordt de slippendrager van
het zwarte pak van Dr. Kuyper.
Staalman is niet voor algemeen kiesrecht,
maar voor huismanskiesrecht. Is dit ook
democratie? Ja maar van den kouden grond.
Staalman heeft gezegd: «Nooit het algemeen
kiesrecht, want bet zal U brengen onder de
tirannie van het volk Dat zegt Staalman,
die zich volksman noemt, die straks aan het
volk gouden bergen met zilveren randjes zal
beloven, maar die aan datzelfde volk het
stembiljet niet toevertrouwt.
Neen, allen moeten het stemrecht hebben.
Het is een eisch van billijkheid en rechten
het moet los zijn van de belasting. We wa
gen van schyndemocratie en we zjjn er van
overtuigd, dat door het algemeen stemrecht
vele sociale verbeteringen tot stand kunnen
komen, zooals ongevallen-verzekering voor
visschers en landbouwers, en verzorging van
ouden van dagen. Ik zal u niet schilderen
de ellenden van onze ouden, maar we ge
voelen het, dat er een einde aan moet komen,
en dat kan er aan komen.
Hoe Dat zegt U onze candidaat, Mr.
De Meestor. (Voorgelezen werd een duel van
het verslag der lezing, uitgesproken door den
er De Meester te Helder.)
Veel zou ik nog kunnen zeggen, maar de
tijd laat het niet toe. Ge weet nu, waar het
hoofdzakelijk om gaat in Juni. De vrijzin
nigen willen hoofdzakelijk twee dingen:
algemeen kiesrecht en verzorging van de
ouden. Ik hoop dat we schouder aan schou
der zullen optrekken naar de stembus, om te
en tot oprechte democratie, geen schijn-
democratie. Laat ons volk toch niet verdeeld
worden door godsdiensttwisten, uit politiek
voortspruitende, 't Is onzalig te zeggen ik
ben geloovig en gy zjjt het niet. We leven
in gedruktheid, maar laat ons denken aan
vroegere godrukte tjjden, toen 't volk van
Nederland groot was. Moge dezelfde geest
ons ook thans bezielen. De stryd van de
Vrijzinnigen is voor vrjjheid en voor recht I"
Luide waren de toejuichingen, die op deze
met overtuiging uitgesproken rede volgde.
Als debaters gaven zich op de heeren
Hartendorf (Helder), J. Flens (Texel) en
Verstegen (Helder;.
De heer Hartendorf beweerde, dat de
Vrijzinnigen te Helder zich schuldig gevoe
len, omdat ze een beginsellooze politiek voe
ren. Hy wilde, dat men Staalman zou
bespreken als politiek persoon, nut als
Redacteur of als Jaap en Tjjs. Maar men
moet vragen, wat Staalman als kamerlid was.
Verder werd breed uitgemeten de teleurstel
ling, die Mr. Zadok van den Bergh als lid
van de Tweede Kamer bezorgd heeft, die
maar vier maal in tachtig zittingen aanwe-
was. Staalman werd hier naast geschetst als
iemand, waarop te rekenen viel. Gezegd
werd, dat algemeen kiesrecht niet zal komen
en ook geen staatspensioen voor iedereen,
terwijl de debater eindigde met de woorden
«Stemt allen de Christen Democraat! In
1905 zjjt gjj bedrogen. Laat U niet opnieuw
verlokken.
De heer Hartendorf zeide verder nog, dat
Staalman met de kroeghouders, bordeel-
loopers, enz. alleen de liberalen te Helder
heeft bedoeld, waarop een storm van af
keuring volgde.
De heer Flens deed slechts deze vraag
Hoe komt het, dat Staalman altjjd te Heldor
zooveel stemmen krijgt
De heer Verstegen kwam op tegen het
gezegde .links tegen rechts» van den heer
Biersteker. De socinal-demokraten zijn nóch
links, nóch rechts. Ze voeren een arbeiders-
politiek, die strjjdt tegen hot alles-vernie-
tigende kapitalisme. We stellen dan ook geen
candidaat, enkel om nenzen te tollen, maar
ter verbreiding van onze staatkundige be
ginselen, zoo zei de debater. Ons programma
is niet links en ook niet rechts, maar 't is
gemaakt naar onze eigon inzichten. Het
predikt den klassenstrijd. De vrijzinnigen
willen algemeen kiesrecht en staatspensioen
dat wilden de sociaal-democraten al voor
jaren, maar toen werden ze er om uitge
lachen. De Meester wil liever een half ei,
dan een leege dop. Dat willen wy niet. We
willen liever wachten op het heelo ei, omdat
we voor het halve niets kunnen betalen. De
rechtschen willen ook het halve ei, maar
het is hun er bjj om de baantjes te doen.
Gelooft het, kiezers, dat de klassenstrijd
niet te temperen is, en toch kan alleen
daardoor beterschap komen. De linksche
partyen hebben weinig, de rechtsche heele-
maal niets voor ons. Biersteker heeft ge
sproken over de dageraad der vrijzinnigen,
maar die is reeds nacht geworden. Wilt ge
een nieuwen dageraad, schaart u dan onder
het vaandel der sociaal-democratie(Toe
juichingen).
De heer Biersteker beantwoordde de deba
ters, doch er kwam gedurig rumoer in de
terwyl de interrupties vele waren.
Spreker zei, dat 't hem genoegen deed, dat
de heer Hartendorf nu niet woggeloopen
was.
Veel werd nog gezegd over de vuile
politiek van Jaap en Tjjs, d. i. Staalman,
en aangeraden werd, om steeds te wjjzen
op de leugens en de bedriegeryen van «Extra
Tyding*. Het woord van Hartendorf omtrent
Zadok van den Borgh werd de repetitie van
het bedoelde blijspel van Staalman genoemd.
Maar ook spreker keurde de houding van
Van den Bergh af en dat deed ieder oprecht
mensch, en Van den Bergh is de vrijzinnige
party niet. Maar Staalman vroeg in 1905
in de bladen geld voor de bestrijding van
Dr. Kuyper. En nu
Aan den heer Flens werd medegedeeld,
dat Staalman overal, waar hy iets ten nutte
verricht, eerst vraagt, hoeveel kiezers daar
door aan zyne zjjde kunnen komen, en daar
door heeft hy aanhang aan den Helder ge-
w Te wenschen is het, dat de buiten
gemeenten het zich tot een eer zullen blijven
het vrijzinnig beginsel te doen zege-
Nog werd aan het adres van den heer
Verstegen gezegd, dat in 1879 ook reeds
door de liberalen om algemeen kiesrecht
gevraagd werd, zoodat we hier niet alleen
aan de zweep van Troelstra hebben tc
denken. Neen, de evolutie is er voor noodig,
voor allo zaken. We moeten niet alleen
ijveren voor de arbeiders, maar we willen
het doen voor alle standen, voor alle belan
gen. We mogen niet strijden voor de over-
heersching van een klasse, we willen opkomen
tegen het eenzijdig optreden van de sociaal-
demokraten. Wy willen betere opvoeding,
betere scholen.
Langdurig applaus volgde.
Nogmaals verkreeg de heer Hartendorf
het woord, doch het roepen over en weer
maakte 't verder spreken onmogelijk. Weldra
stond men op de ceno plaats heftig to
oreeren, terwyl men elders zong van Jaapie
is getrouwd*, wat allen overeind en in op
stand scheen te brengen.
De voorzitter sloot de vergadering en op
bevel van den burgemeester werd de zaal
ontruimd.
Texel, 10 Mei.
Uit het groot aantal ouden van dagen
op ons eiland kan blyken dat 't hier, ondanks
de Noordelijke liggiog, nog al een gezond
oord mag heeten. Op eene bevolking toch
van even 6000 personen, vindt men meer
dan 1 90-jarigen. minstens 6 80 jarigen en
ongeveer 20 70-jarigen per duizend.
De eerste verzending van lammeren, of
schoon op kleine schaal, heeft reeds heden
plaats gehad.
Er werden 118 lammeren uitgevoerd. Tevens
werden verzonden 167 koeien, 54 kalveren,
12 varkens, 5 schapen en 1 paard.
De eerste der groote lammermarkten wordt
gehouden op a_s. Maandag, 17 Mei.
Bnrgelijke Stand der gemeente Teiel
Yan 1 tot cn met 7 Mei '09.
GEBORENJuliana Louise Emma Marie
Wilhelmina, d. v. Cornolis de Ridder en
Aagje Spigt. Adriaan, z. v. Willem Jan
Mets en Annetje de Jong. Dorcthée Idalie
Eugenie Ulrique, d. v. Dionjjs Emil Boeke
en Maria Paulina Mansvelt.
ONDERTROUWDDirk van der Werf
(Koogerveld) en Trijntje Visser (de Westen.)
Jan Jakob van Wassem (Den Burg) en Antje
Henkcs (de Waal.)
GETROUWDGerard DoOronbos en Cor
nelia Vos, Pieter Jan Koorn en Antje Koorn,
Egbert Simon Boekei en Geertje Marretje
Bakker, Jan Roeper en Geertje Kuyper, Jan
Cornclis Dogger en Jannetje Leen.
OVERLEDEN: Meiert Vlas, 68jaar,we
duwnaar van Jannetje de Wijn, (den Burg)
Pieter Eelman, 49 jaar, echtgenoot van
Martje Selser, (de Waal)Cornelis Roeper,
75 jaar, echtgenoot van Alida Rab, (den Burg).
inKov.on tlon.
Mynbeer de Redacteur
Mag ik, naar aanleiding van het verslag
over de gehouden zitting van den Raad dezer
Gemeente op 4 Mei j.1., een kleine ruimte
in Uw blad verzoeken
Zooals uit dat verslag blykt werd aan de
raadsleden een door B. en W. ontworpen
verordening op den melkverkoop ter goed
keuring aangeboden.
In verband hiermede was by B. en W. inge
komen een adres van de melkslijtersvereeni-
ging «Verbetering zjj ons doel' houdende
verzoek deze verordening niet ongewijzigd
aan te nemen, hoofdzakelijk omdat bij haar
bezwaren bestaan tegen de artt. 12 en 14,
waarbij wordt bepaald dat de melk door kranen
moet worden afgetapt en een minimum vet
gehalte van 2.70 pCt. moet bevatten.
Het zjj my vergund naar aanleiding van
dit .adres, zoomede naar hetgeen hierover
door de heeren van Breda en Terra ter
verdediging werd aangevoerd, iets te mogen
zeggen, en wel
le. Het aftappen der melk door middel
van kranen zal iedere zindelijke melksljjter
moeten toejuichen en in het bijzonder door
do verbruikers worden gewaardeerd, omdat
daardoor het besmetten der molk van buiten af
vrjjwel onmogelijk is. Het komt toch maar
al te dikwijls voor, dat bv. juffrouw A. bezig
is een kleed van do huiskamer uit te klop
pen terwyl daar naast bij juffrouw B. de
melkboer de melk uit de kan schept, zoodat
allerlei vuil in de melk terocht komt.
De argumenten togen hot aftappen door
kranen van de zjjde der melkslijters kunnen
m. i. niet steekhoudend zjjnzooals
b.v. door hen wordt beweerd, is een der
nadeelen bij het aftappen door kranen dat
do cersto klanten melk van minder vetge
halte ontvangen dan de laatsten, terwjjl bjj
die de melk van boven uitschept het omge
keerde beweert, zoodat in beide gevallen een
deel der verbruikers het kind van de reke
ning blijft. Ik moet hier echter dadeljjk aan
toevoegen, dat mjj persoonljjk gebleken is, dat
melk, afgetapt door kranon, aan redeljjke
eischen voldeed, terwjjl ik toch niet behoorde
tot do laatsten onder de afnemers, terwjjl
aan mij geleverde melk uit de kan geschept,
en waarbjj ik nog onder de eerste afnemers
behoorde, evenveel aanspraak had op ge-
tapte- dan op volle melk.
2e. Hot vetgehalte te brengen op 2.50 pCt.
instede van 2 70 pCt. zooals was voorgesteld.
Tot mijne niet geringe verbazing werd
naar aanleiding van dit punt door den beer
Van Breda gezegd, dat door hem van be
voegde zijde was vernomen, dat men hier ter
plaaise melk vun 2.70 pCt. niet kan leveren,
terwijl bovendien do heer Terra zelfs kwam
beweren, dat de melk van veel koeien beneden
2.70 pCt. vetgehalte blijft.
Laat ik naar aanleiding hiervan den heer
Van Breda even opmerken, dat hjj zjjne in
lichtingen hoogstwaarschijnlijk niet heeft in
gewonnen bij onze plaatseljjke Gezondheids
commissie welk lichaam volgens mjjn beschei
den meening toch zeker ook wel als ter za
ke kundige en betrouwbaar kan worden aan
gemerkt. Had hij zulks wèl gedaan en als
raadslid had hjj zulks zeker moeten doen,
dan had zijn advies van betrouwbare zjjde
zeker anders geluid. Dank zjj de vele be
moeiingen dezer commissie zjjn wjj hier reeda
veel vooruit gogaan, ook wat betreft de con-
tröle op de melk verkoopers. Men leze
daaromtrent hetdoor do Commissie uitgebrachte
verslag over het gehouden melkonderzoek
1907 waarvan ook een groot gedeelte in dit
blad werd gepubliceerd, tot niet geringe ergenis
van de vele melk verkoopers lid van de
vereeniging. «Verbetering zjj ons doel",
met deze ver betering hun eigen portemon
naie bedoelende ten koste van vele onwetende
menschen.
Wat aangaat de bewering van den heer
Van Breda, dat hier ter plaatse geen melk
geleverd kan worden mot een vetgehalte
van 2.70 pCt., is deze in zooverre onjuist,
dat van 861 dagen van het jaar 1907, de
melk, geleverd ten behoeve van het Marine
hospitaal alhier, slechts 2 maal beneden een
vetgehalte was van 2.85 pCt., hetgeen vol
gens mcdedeeling van den leverancier nog
op eene verrgiasing berustte, terwjjl het ge
middelde vetgehalte over 1907 werd vast
gesteld op 3.87pCt. En deze molk was
afkomstig uit den Helder. (Zie hier
voor hot geneeskundig jaarverslag der Kon.
Marine over hot jaar 1907, blad. 87).
Uit datzelfde jaarverslag zal de lieer Van
Breda kunnen ontwaren, dat in November
1907, een monster melk van het hospitaal
een vetgehalte aanwees van 3.3 pCt. en een
mede in diezelfde inrichting onderzocht
monster van een particulier, een vetgehalte
uangaf van 1.55, alzoo moer dan de helft
minder, misschien ook wel geleverd door een
van de leden van do .Verbetering."
Uit het jaarverslag van den Gemeente
gezondheidsdienst te Amsterdam over 1904,
bladz. 9 bljjkt, dat van 14 koeien, toebe-
hoorendo aan oen veehouder van den Zoo-
btirgerdijk cn welke dieren gedurende een
heel jaar onder controle werden gemolken,
hel 1 a a g s t e vetgehalte nog 3.15 pCt. bedroeg,
zoodat ook naar aanleiding van deze en
andere proeven gedurende een tiental jaren
genomen door do Gemeente Amsterdam voor
volle melk als minimum vetgehalte2.85
pCt. werd vastgesteld.
Bjj onzen buurman Duitschland), waarde
grond over het algemeen niet beter is dan
hier le lande, werd bjj Min. Res. d°. 27 Mei
1899, het vetgehalte van volle melk bepaald
op een minimum van 2.70 pCt. met een
specifiek gewicht van 1.028.
Aan den heer Terra zou ik willen vragen
of het vetgehalte der melk ook in verband
kan staan met de voedering der dieren, b.v.
of men do koeien met aardappelschillen en
ander afval voedert, dan wel ljjnkoekon,
boononmeel e. d. geeft, dan wel of men op
een behoorlijk onderhouden stuk land eon
niet te groot aantal koeien laat grazen en
waar dus de hoeveelheid gras voldoende is,
dan wel op een slecht onderhouden weide
een te groot aantal koeien laat hongeren.
Volgens mijne meening, kan in het laatste
geval de heer Terra wol juist wezen, waar
hij beweert, dat veel koeien melk geven van
minder dan 2.70 pCt. vetgehalte; doch dan
bljjft de vraag gewettigd, of de dieren wel
behoorljjk worden verzorgd.
In verband met het bovenstaande, hoop ik
den tolk te zjjn van velen, wanneer ik mid
dels deze den Raad verzoek, de door B. en W.
voorgestelde melkverordening ongewjjzigd
aan to nemen, opdat het publiek niet langer
