KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HeldorTexel, Wieringen en Anna Paulowna,
DOOR BEJOER SCHOLD
No. 3785.
Zaterdag 22 Mei 1909.
37ste Jaargang.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
Eerste Blad.
HELDER, 21 Mei.
Politieke rede van Dr. Bos.
To ruim 8 uur opende Dinsdagavond de
voorzitter der vrijzinnige kiesvereeniging,
Dr. van Albada, in Casino" de vergadering.
De zaal was goed bezet, tegen negen uur
was zij geheel vol. De voorz. heette Dr. Bos
welkom, den man die eerst hier de candidaat
dor vrijzinnigen was, doch die om verschil
lende redenen zich moest terug trekken, wat
ons de candidatuur De Meester gaf.
Dr. Bos het woord krijgende achtte het
oen groot voorrecht te kunnen spreken voor
den candidaat hier gesteld. Zelve had hy
wol eon candidatuur willen aanvaarden, doch
de politieke omstandigheden in zyn eigen
district noodzaakten hom daar al zyne krach-
ton aan te wonden.
Spr. meende, dat men Mr. De Meester
dankbaarheid verschuldigd was. Toen Kuyper,
die de partijen in ons land zoo tegen elkaar
in het harnas had gejaagd, in 1905 gedwongen
werd om heen to gaan, werd de heer De
Meester bereid gevonden den verlaten zetel
in te nemen. Er was moed noodig om dat
te doen trots de groote moeilijkheid heelt
hij echter den toestand zachter weten te maken
on de spanning doen verminderen. Een zucht
van verlichting ging door het land, toen
bleek dat minister De Meester veel zachter
optrad tegen de vakvereenigingen. Mr. De
Meester is eon man van groote bekwaamheid,
alB secretaris van Groningen word hy door
kneed in administratieve zaken, als financier
in Indië heelt hy zijn sporen verdiend. Hij
hoopt dat de kiezers hem zullen stemmen.
Boven zijn positie nog staat zyn karakter.
Indertijd in do zaak KrausChili bleek zijn
eerlijk karakter «Ge zult ons onzen eerlijken
naam niet kunnen ontnemen", kon hij toen
zeggen.
De stryd in dit district gaat ook vóór
of tegen de vryzinnigen, zal dus ook hier
een beginselstrijd zyn.
In Walcheren verspreidden de anti-revo-
lutionuairen een verkiezings-geschritt waarin
staat, dat de liberalen geen beginsel hebben
dan misschion dit eene: >Geon God, geen
meester". Dat zou het beginsel zyn van de
vrijz., die zoo lang het land regeerden, het
beginsel van Thorbecke die zei. dat het
Christendom eene groote stuwkracht in de
maatschappy is Spr. wil vragen hoe het er
uit ziet by anti-revolutiannairen ten opzichte
der groote vraag: hoe voorziening in de
sociale nooden Kuijper kwam met een heele
boel wetten aanzetten. Waarom zot Talma
dit werk niet voort Nog is er geen ziekte
verzekering, nog geen invaliditeits- ol ouder-
domsverzekering. Talma zoekt een jaar lang
een uitweg on staat dan nog voor oen muur
't bleek nog in do laatste zitting.
Wat er zon kunnen komen met rechts
In het blad «Extra Tijding" is een en ander
daarover gezegd, maar waarheid door ver
dichting heen. Spreker geeft dadelijk toe dat
do linkerzyde verdeeld is.
De S. D. A. P. staat vierkant tegenover
rechts, maar wil ook geen verantwoording
als links regeert elk oogenblik kan zij
de linkerzyde doen tuimelen. In andere lan
den b.v. in België iB coaliseering van vry-
zinnig-democraten en socialisten. In ons land
niet, getuigen de oorlogsbogrootingen. De
soc.-dem. trokken spr. aan om hun democra
tisch beginsel, doch zy stooten hom al omdat
in hun programma staat socialiseering der
productiemiddelen. Nergens is nog gebleken
dat een maatschappij bestaanbaar is bij af
schaffing van privaatbezit. Spr. acht dit laat
ste noodig; zie slechts de landbouw. Ook
ten opzichte van 't kiesrecht verschillen vryz.-
en soc.-dem. De eersten willen het Algemeen
Kiesrecht, niet omdat het een arbeiderskies
recht is, maar in 't algemeen belang van 't
land omdat zy vertrouwen stellen in 't
gezond verstand van 't volk, in '48 zoo dui
delijk gebleken. In dat opzicht zyn do oud-
liboralen ontrouw aan hun vryzinnig begin
sel. Zy willen gaan tot het Alg. Kiesrecht,
doch de macht dor le Kamer dan aanzien-
lyk uitbreiden. Volgens Bpr, mag het alg.
Kiesrecht niet tegen dien prys gekocht. In
sociale wetgeving willen do oud-liberalen te
veel vrijheid geven. Naast dat verschil wijst
spr. op de eenheid van gedachtestrijden
tegen wat de vrijheid bedreigt, eendrachtig
werken voor volksonderwijs en allen willen
FEUILLETON.
23)
Doch nu stiet daarboven in de heldere
lucht een roofvogel, die boven de vredigheid
van deze stille wereld zyn kringen beschreef,
zijnen^ wilden, rauwen schreeuw uit, voor hij
op zijn buit afschoot. Marianne hief luiste
rend het hoofd op.
Marianne!" Raven had haar herkend en
riep nu haren nnam over het water en een
heel zachte, geheimzinnige echo gaf van den
togenoyerliggenden oever het antwoord terug.
De jonge vrouw had den roep niet begre
pen. Zij bleef rustig zitten, en zoo werd het
Raven gemakkelyk haar te verrassen.
«Marianne Marianne klonk het plot
seling aan haar oor. Verschrikt wendde ze
zich om, en zag Raven dicht achter zich.
Raven gij hierl" riep ze ontsteld uit
en strekte beide handen afwerend uit.
Met eene hartstochtelijke beweging trok
hij hare hand aan zjjne lippen on zei diep
ademhalend; ,Nu begrijp ik zelf niet hoe
ujZ0° ver TaQ a uitgohouden.
Marianne was nog zóó onder don indruk,
dat zy niets wist te antwoorden, muur juist
haar zwijgen verried Raven meer, dan zij
zich zelve bewust was. Zyn blik zocht hare
sprekende oogen die hem tegenstraalden. Van
zyne zelfbewuste heerschzucbtige persoonlijk
heid ging een stroom frisch loven uit, die
haar meesleepte. Slechts met moeite kon
zy de lasten doen drukken dp de schouders
van hen, die ze dragen kunnen.
Indien links wint, kan het geen ministerie
vormen, maar er komt een tyd van een
zaken-ministerie, waarin verschillende partijen
zitting kunnen nemen, dat de vele zaken kan
behandelen waarvan de scheiding niet altijd
loopt tusschen links on rechts.
Als rechts wint zal de toestand verslechteren
Meent men dat rechts niet verdeeld is
Lohman b.v. en de christen-democraten
Spr. herinnert aan de behandeling der staats-
begrooting in 1905 en hoe de heer Staalman
zich verbaasde dat Dr. Kuyper, sociale wetten
kon indienen waarbij de anti-revolutionnairen
zulke conservatieven zaten.
Kuijper schrijft op zyn programverdere
gclykmaking van bijzonder en openbaar on-
derwy'6, gezinshoofden kiesrecht een al te
vaag begrip sociale verzekering. Hiorvoor
is geld noodig en dat wil hy vinden door
verhooging van het tarief der invoerrechten,
door beschermende rechten, de laatste door
do kath. fabrikanten alb cisch gestold voor de
coalitie. Waar anti-revolutionnairon en katho
lieken samen slechts een 40 zetels halen, zijn
zo afhankelijk van do christelijk-historischen,
een partij die niet eens een partij program
heeft, bang is voor algemeen kiesrecht en
zeker niet is voor sociale wetten. Wint rechts
dan, men heeft het immers geschreven, zal
men een beschermend stelsel invoeren en dan
komt 't geld uit de zakken van wie 't niet
missen kuenen. Links haalde de belasting
waar ze 't beste kon gemiBt wordenrechts
laat den kleinen man 't meest betalen.
Harte gaf zyn tariefswotsontwerp 't moest
91/a millioen opbrengen, waarvan ton
op woelde-artikelen, bijna 5 millioen op arti
kelen van dagelijksch gebruik, 2 millioen op
gereedschappen en machines en ook 6'/8 ton
op uoodzakelyke levensbehoeften van den
arme. De belastingen op verbruiksartikelen
drukken altijd onevenredig zwaar op den
kleinen man. En zeggen de heerendie be
lasting wordt niet gevoeld, de nationale arbeid
wordt bevorderd, er komt hooger loon, andere
landen leeren dat zulk een stelsel nooit het
land ten goedo komt, niet den landbouw,
niet de nijverheid, maar w e 1 den groot-
fubrikant.
Onze boeren zyn er in geslaagd zonder
protectie zich omhoog te werken. Zy krygen
niets meer voor hun producten, moeten hun
gereedschappen enz. duurder betalen, zal dat
een zegen zijn voor de arbeiders
Ook zal bescherming nadeelig zyn voor
industrie. Onze iudustriëelen hebben zich
gehandhaufd ondanks don vrijhandel. IJzeren
schepen voor Duitschland worden in ons
land gebouwd. Zal de vreemdeling niet afge
schrikt wórden als men t moeilijker maakt
hier to komen in onze havens Zou dat de
werkloosheid wegnemen
Spreker zou dit punt (protectie) vooral een
ramp achten. Welke regeoring er ook aan
't roer komt, ze zal moeten inlossen de veel
vuldige beloften die gedaan zyn, speciaal do
voorziening in hot lot van ouden van dagen.
Voor ieder, die niet maar in't wilde belooft,
is noodig juist te omschrijven wat men wil.
In verschillende meetings Bpreekt men over
Staatspensioneering: men zegt: «geen premie"
en denkt aan 'tDaitsche stelsel. De vraag
vóór of tegen staatspensioneering is niet
juist. Spr. zegt geen neen en geen ja. Geen
party, ook de socialisten niet, zegt, dat er
geen bijdrage zal moeton worden geheven.
Maar 't hoe verdeelt. Spr. acht 't een valsche
leus te zeggenalle sociale verzekering zon
der premiebetaling; voor ziekenfondsen draagt
men ook vrjjwillig by. Dc staat moet volgens
spr. to hulp komen. Unie-liberalen en vrijz.-
dem. zyn het eens hierover dat zy beiden
willen een flinke som uit de schatkist be
schikbaar stellen over het hoeveel is ver
schil. Geen staatsman kan thanB meer dan
10 millioen gevende practische vraagt, komt
dan hoe die som te besteden. Daarover is
verschil van meening. Of de staat past
de premie voor de ouderen bij, of aan
de ziekenfondsen worden verbonden invali-
diteitsfondsen en deze worden door de staat
geholpen.
Dit laatste acht spr. 't best te bereiken.
Met ornst on inspanning ernaar strevend,
kan dat in de eerstvolgende 4-jarige periode
tot stand komen.
Mr. De Meester de groote financieele kracht
kan ernstig meehelpen dit tot stand te brengen.
Spr. eindigt met eon warm beroep op de
vrijzinnigen om Mr. De Meester to steunen.
De voorz. dankt spr. voor zijn rede en de
vergadering voor hare aandacht. Hij doet
een beroep op de vergadering om niemand
by het debat lastig te vallen of zich tc laten
ze eindelijk uitbrengen ,En wat voert u
hierheen
,En dat vraagt ge nog? Wilt ge aan
de boomen van het woud of misschien aan
den Uglei je novelle voorlezen
«Natuurlijk Denkt ge, dat ik in al dien
tyd van onze scheiding ook maar één ver-
standigen zin heb neergeschreven
Dat begrijp ik opperbest. Je geest had
behoefte aan rust, nadat ge dat meesterwerk
hadt geschreven."
Het lachend oog van Raven verduisterde,
hij staarde over het water en vermeed den
ernstigen, klaren blik van de jonge vrouw
die nu voortging «Ik ben egoïstisch genoeg,
mij over de oorzaak, die je hierheen voerde,
te verheugen."
«Kent ge dan do ware oorzaak vroeg
Raven en keek Marianne met zoo duidelyk
sprekende oogen aan, dat ze zich onwille
keurig haastig van hem verwijderde. Haar
schrik en de doodelyke bleekheid, die plot
seling haar gezicht bedekte, waarschuwde
Raven, den ervaren vrouwenkenner, Marianne
niet te verontrusten. Rustig naast haar voort
gaand, haar daardoor dwingend in den ge
wonen pas te gaan, ging hij heel anders voort
dan hy eerst van plan was!
,Dat is niet zoo gemakkelijk gezegd, maar
ik denk, dat ge wel zult begrypen, wat ik
bedoel. Ik was het, die je op do gedachten
bracht, de in je sluimerende krachten op te
wekken on te beproeven iets te Bchrijven.
De eerste poging gelukte maar al te goed
en bracht het eerste kleine succes."
Wat ik aan uwe tusschenkomst te danken
heb, Raven
.Ik deed er het minste toe", weerde hy
af. »Mct dit succes, dat zult ge moeten toe
geven, zijt ge overgeleverd aan de macht
vervoeren door hartstochten.
Alsnu wordt een kwartier pauze gehouden.
Daarna was gelegenheid tot debat. De
eerste debater, de heer Groot, concludeert na
eenige zinnen, waarby do vergadering zeer on
geduldig wordt, dat we hier niet to maken
hebben met rechts of links, 't Is hier de
Heldersche kwestiede heer Staalman is net
zoo goed als de lieer De Meester.
Tweede debater was de heer Vliegen uit
Amsterdam. Deze zegt niet in to zien dat
De Meester zoo'n verdienstelyk werk ver
richtte; in 1905 trad hij op en de boel is
mislukt, hy bleek geen zeemanschap te be
zitten. Welke redenen zijn er om dankbaar
te zijn als er niets tot stand kwam
Bij onderwijs gaf men alleen de salaris-
wetten der onderwijzers, een kleine verbete
ring. Minister Rink zeier was niet meer.
Evengoed als Kuyper had De Meester een
bundel onafgewerkte wetten. Wat't defensie-
vraagstuk betreft, spr. herinnert aan het
gescharrel met het blijvend gedeelte*. Hot
Arbeidscontract is in veilige haven gebracht;
doch dat zal den arbeider niet tot dankbaar
heid stemmen. Voor de erkenning dat de
socialisten opgekomen zijn in alle beschaafde
landen, zegt hij Dr. Bos dank. 't Is dus eene
uiting van beschaving. Van coalitie van
vrijzinnig-democraten met socialisten in Bolgië
is geen sprake, 't Betrof daar slechts een
enkel district. De soc.-democratie is zelfstan
dig. Volgens spr. is privaatbezit de bron
der groote ellendo de winsten hoopen
zich op in enkele handende ellende der
ouden van dagen is een gevolg van t privaat
bezit. Hebben do socialisten geen schema
van de toekomst, ook de vryz.-dem. hébben
dat niet. De vryzinnigen staan tegenover de
socialisten, omdat zij kapitalistisch denken.
Spr. wijst op verschil tusschen de vryzinnigen.
Met Dr. Bos is spr. vóór algemeen kies
recht, vóór vrijhandel, maar hemelsbreed
verschilt hij ten opzichte van het verzeke
ringsstelsel. Men kan het vraagstuk der
Staatspensioneering nu niet ontwijken als
Dr. Bos deed. Spr. wyst op verschil tusschen
Tzekering tegen brand en tegen ouderdom.
Dr. Bob wil tijdelijke voorziening, Kuyper
wilde f 2.geven op 70-jarigen leeftijd,
prof. Treub wil hulp van armenzorg waar
voor spr. bedankt het boekje ovor pon-
sionnecring der lib.-unio verwijt Dr. Bos 't
gebruik van groote woorden. Men is iu 't
vryzinnig kamp hopeloos verdeeld. 4 Vryz.-
democratcn hielpen dankbaar" het ministerie
in den grond.
Dr. Bos was al voor 12 jaar voor alg.
kiesrecht, maar vond het toen ontydig. Actie
kan hiervoor van do vrijzinnigen niet uitgaan.
Spr. wekt ten slotte op niet De Meester te
kiezen, niet Staalman uit den coalitiestal. De
soc.-dem. candidaat zal voor 't onderwijs
yveren, want ook daarover zijn de vryz. het
oneens, zie slechts Dr. Bos bij laatste stem
ming over 8ubsidieëcring byzonder M.O.
De socialisten zyn ook verdeeld maar in
theorie, niet over de dadolyk aan de orde zyude
dingen. Hij eindigt met een .stemt rood".
De derde debater, de lieer Schokking, zal
niet uiteenzetten de zienswijze der christelijk-
historischeu hoe aanlokkelijk t ook zy. De
socialisten zeggen dat ieder geketend is be
halve natuurlijk zij. Spr. verwijt Dr. Bos dat
hij een blaadje uit Zeeland aanhaaldehij
ziet niet in elk vrijzinnig iemand, zonder
God of Meester, maar dikwijls wel een onver
schillige. Liberalen als de voorzitter ver
wijzen de menschen naur den Matrozenbond,
niet naar do Mil. Tehuizen, terwijl do eerste
hot gezag ondermijnt. De vryzinnigen spreken
elkaar tegon. De christ.-hist. zeggen: laat de
regeoring de regeoring blijvenzij hebben
do verantwoording. Dat er twee richtingen
zijn acht spreker niet te ontkennen. De
liberalen verwachten te veel van 't onder
wijs. Zijn niet ondanks dat onderwys onze
gevangenissen en tuchtscholen dicht bevolkt
Het gezag dient meer erkend te worden.
Naast de maagkwestic erkent sprokcr nog
een hooger belang. Wat vryhandol betreft
spr. is van oordeel dat protectie sommi
ge takken van bedryf kan opheffen. Er zyn
in andere landen heel knappe mannen die
ook protcctionisten zyn.
Vierde debater was do heer Hartendorff.
Deze kan veel onderschrijven van wat de
vorige sprekers zeiden. Vliegen vergist zich
echter als hy zegt dut Staalman weer aan
don ketting ligt. De christen-democraten be
hoorden altijd tot de rechtsche groep. Spr.
geloofde dat de heer Bos wel met gemengde
gevoelens een liberaal zal steunen. In Helder
toch verloren de vryz.-dem. al zonder slag
of stoot een zetel aan de liberalen. Spr. haalt
aan dat het eigenaardig is De Meester te
der pen. Is het niet zoo, Marianne
Ja, ik geloof niet, dat ik my niet meer
tegen den drang naar werkzaamheid kan
verzetten."
,Des te minder, als er werkelijk een groot
talent in je sluimert. En omdat vast te stel
len, daarom ben ik bier. Door dit grooter
werk, waaraan natuurlijk hoogere eischen
worden gesteld, zal men al een zekerdur
oordeel kunnen krygen."
«Zal ik het zelve voorlezen
.Ja, graag."
«Ik had de ovorluiging gekregen, wat
goeds te hebben voortgebracht, maar nu ben
ik weer vol twijfel, Raven."
Den moed niet laten zinken. Voor my
behoeft ge niet bang te zyn. Ja, als ik oen
schrijver van naam was."
.Wat niet is, kan nog worden. Wacht
maar cons eerst do boekuitgave van je zeld
zaam mooien roman af! Wanneer komt het
uit
•In October."
«Mijn man moet hom dan ook lozen, dat
moet ik zien door to zetten. Als hij het eerste
hoofdstuk maar eerst uit heeft zal hij het
trouwens niet kunnen laten."
Waarom wilt ge hem daartoe dringen.
Laat dokter Hofman toch met vrede. Er zyn
veel mannen, die geen romans lezen.
Maar het onderwerp zal hem zoo boeien.
Hy kent den Holm immers evenzoo nauw
keurig, als indertyd zyn vader; beiden zyn
door don dagolykschon omgang met do vis-
schers geheel vertrouwd met hunne lotgeval
len. Ik heb je reeds telkens willen vragen
of de diep aangrijpende stof van je roman
uit het leven is genomen. Heeft Sürver Kiübbe
je iets dergelijks verteld?"
Neen, Marianne. De stof droeg ik reeds
steunen om de aanbevelingen door Dr. Bos
gegeven. Hij vraagt welke vrijz. beginselen
moeten afgewerkt worden. Er is hemelsbreed
verschil tusschen De Meostcr en Bos ge
tuige beider rede hier. Ook over het pen-
sioenvraagstuk zyn zij verdeeld. Treub noemt
hot yveren voor staatspensioneering «onbe
kookt" en Do Meester is er bij voorkeur
voor.
Mr. Patjjn zei't zal wel terecht komen
bij de uitwerking. Dat is geen staatsmans
maar koopmansmanier, zegt spr.
(De voorz. waarschuwt hem dat de tijd
verstreken is; een vorige maal had hy ook
al gedebatteerd. •Zoo kryg ik steeds een
klein beetje", zegt spr.) Ziet toe wie gy kiest,
zegt spr. stemt Staalman!
Vyfde debater de heer Constanz onder
vindt in zyn betrekking van colporteur voor
een begrafenisfonds dat velen zich verzeke
ren tegon ziekte enz., maar voor pensioen is
het bedrag te hoog. Spr. ijverde steeds voor
Staatsponsioneering, die nu in Engeland al
bestaat. Spr. zal gaarne belasting betalen als
het voor ouden van dagen is en hy acht
Staatspensioen een zegen voor het land. De
bond voor Stp. ijvert daarom voor pensioen
aan alle menschen, te vinden uit bestaando
of nieuw te heffen belastingen.
In zijn repliek zegt dr. Bos tot den lieer
Vliegen dat hij de rede in haar verband moet
beschouwen. Mr. De Meester bracht een an
deren geest in de behandeling der vakver
ecnigingen. Mr. De Meester is oen man van
karakter, oen man van boginsol die weet
wat hij doen moet, al staut hy alleen. Vlie
gen wees op de verdeeldheid bij de vryz.
Maar bij do socialisten?!? Spr. betoogt dat
geen aangesloten meerderheid te vormen is
uit de linkschen. Rechts is ook slechtB óón
door schjjnmiddelen.
Wat de coalitie in België betreft antwoordt
Spr: Als ze zoo zelfstandig zijn, mocht ook
dat niet. Bij de volgende verkiezing in België
zullen de Socialisten echter wel een deel der
verantwoordelijkheid nomen. Ten opzichte van
gemeenschappelijk bezit staat Spr. ljjnrecht
tegenover Vliegen, 't Gaat ook niet zooals
a zei om 't grootbedrijf alleen. Vliegen
als statisticus moest weten hoe de practyk
in stryd is met hun theorie en dat sedert 25
Jaar de toestand toch verbeterd is en do
welvaart toegenomen ook door 't beleid der
liberale regeoringon.
De zorg voor ouden van dagen zit voor
Spr. vast aan een geheel stolsel. De lasten
der Soc. verzekering moeten gezamenlijk
gedragen, omdat ze te zwaar drukken op
enkelen.
De Socialisten stellen eischcn die niet te
verwezenlijken zijn. Hij herinnert Vliegen
aan de cyfercritiek, die prof. Treub leverde
op zijn brochure.
Men moet niet op 'n verkeerd oogenblik
te ver gaande eischen stollen. Spreker geeft
toe, dat do vryz.-dem. 't bij de behandeling
der begrooting-Rappard niet eens waren.
Spreker hoeft indertijd vóór de begrooting
gestemd toen hij den toeleg van rechts om
den minister te doen vallen, doorzag.
In den bekenden Staal-nacht verklaarde
Troelstra we zullen weggaan, dan hoeven
we niet over de begrooting to stemmen. Is
dat een houding voor menschen, die zeggen
zoo zelfstandig te zijn Toon de socialisten
hoorden dat de begrooting zou aangenomen
worden zoiden zij: Wy blijven en ze stem
den nu tegen.
Wat betrof algem. kiesrecht in 1897. Spr.
is nog van oordeel dat het toen niet de ge
schikte tijd was. 't Blanko-artikel was geen
rem zoo als Vliegen zei, maar gaf zelfs aan
leiding tot indiening van een voorstel tot
grondwetsherziening, door Troelstra zolfs
toegejuicht. Vliegen zegt dat de vrijzinnigen
niets geven om neutraal openbaar onderwijs.
Spr. heeft daarvoor laatst nog gepleit in de
Kamer. Hij wil 't openbaar onderwys, toe
gankelijk voor ieder, neutraal. Maar 't
bizonder onderwys niet voor allen go-
schikt daar blyven we af, mits behoor
lijke waarborgen dat het goed is.
Tegen 't betoog van den heer Schokking
laten we dat alles maar aan de kamerleden
overlaton, komt spr. op. Over de grooto
vragen moeten de kieziors oordeelen, dat
kunnen zy ook. Van goed ontwikkelend on
derwijs verwacht spr. nog veel. Wat do
tuchtscholen betreft, die zyn opgericht om
op te voeden, te verheffen wat neergezonken
was on nog op te heffen is, en in ons straf
stelsel minder toe te passen het vergeldings-
systeem, dat Christenen als de heer Schok
king, zoo gaarne willen.
(De heer Schokking interrumpeert voor
langer by my om en verplaatste, die alleen
in deze streek, daar ze my daarvoor byzon
der geschikt voorkwam.
Hoe is het toch mogelijk zoo'n verbeel
dingskracht to hebben I Ik zou nooit op zoo
iets komen.'
Raven zwoeg. Hy vond hot pijnlijk, dat
Marianne telkens weer op zijnen roman terug
kwam. Dit onderwerp stond hem tegen, en
hij trachtte nu het op een ander te brengen.
Hoe gevoelt ge u in uwe eenzaamheid
Zoo gelukkig, als ik nooit had knnnen
denken."
«Dan moet ik mij dus haasten, zoo gauw
mogelijk weer uit uwen gezichtskring te
verdwijnen."
Marianne lachte vroolyk en onbevangen,
wat hem altyd zoo bekoorde; zo was nu weer
gehool do oudo, en hij paste wel op, hare
rust niot weor tc verstoren.
,Als ik braaf ben, mag ik misschien eenigo
dagen blyven, al was het alleen om je gids
te zijn. Ik heb mij door eon vriend, die bier
dozen zomer een paar weken heeft doorge
bracht, nauwkeurig op do hoogte laten bren
gen, en hoop, uwe tevredenheid te verwerven.
Het is mij bekend, dat hier ergens in de
buurt een idyllisch boschwachtershuisje moet
liggen. Hoe zoudt ge er over denken, als we
daar eens gingen rusten
Dan maar op verkenning uit en jawel,
reeds na een paar minuten wees Marianne
mot do hand iu do richting, die ze haddon
ingeslagen: ,Ha! zio toch Raven, hior
links Als op liet tooneel komt het nit de
boschcoulissen to voorschijn."
Of als in het sprookje, als do goede fee
de verdwaalde kindoren bij de hand neemt
en ze naar haar slot geleidt."
•Als een slot ziet het er niet uit, eon
ons onverstaanbaar.)
Spr. is tegen protectie, ook tegen tjjdelyke.
Tegen den hcor Hartendorff zegt spr. dat
hy zelf vryz. democraat voor de Liberale
Unie kan optreden, omdat deze iB democratisch,
al is er op ondergeschikte punten verschil.
Spr. zegt dat hij evengoed als de hoor
Constanz do ellonde weg wil hebben. Maar
als mon zegt: te willen een staatspensioen
van f 3.f 4.f 5.— in de weok, dan
heeft men zooveel millioenen noodig dat 't
onmogelijk te doon is't is een leuze, 't kan
eenvoudig niet. Wy moeten strevon naar 't
bereikbare.
Aan 't einde wekt Dr. Bos allen op als
ééri man hun stem uit te brengen op den
vryzinnigen dandidaat Mr. De Meester.
Voorzitter dankt dr. Bos voor zyn rodo,
de debaters voor de wijze waarop zij debat
teerden en de vergadering voor haar aan
dacht. Daarna sloot hy. 'tWas over midder
nacht.
Prinses Juliana
Wij lezen in de fHaagsche Kroniek" van
dc ,N. Gr. Ct'.:
Prinses Juliana groeit, om 't met een ge
wone volkstorm uit te drukken, als kool en
is in de vorige weck flink vooruit gegaan,
in gewicht vooral. Het moet eon heel rustig
en kerngezond kindje zijn.
De Prins is om zoo te zeggen >den koning
te rijk".
Hy heeft de handen vol gehad in het be
antwoorden van de borgen telugrummon on
andere blijken van belangstelling, die Hy zelf
heeft behandold.
Van de ruim 8000 ingekomen felicitatiën
heeft do Prins natuurlijk do meeste door
Zyn adjudanten doen beantwoorden, maar
zeer velen on daaronder niet enkel van
vorsten en hooge autoriteiten, maar ook vele
van particulieren, die een bijzondere aan
leiding hadden of een eigenaardigen vorm
kozen om den Voratelyken Vudcr hun ge
voelens te uiten heeft de Prins persoon
lijk van Zijn dankbaarheid een blijk gezonden.
Om de schatten van dei bodem der zee.
Te Londen is oon maatschappij opgericht
met oen kapitual van 200.000 p. st.. die ten
dool heeft om de 200 jaar geleden door de
Spanjaarden in do Vigo-baai tot zinken
gebrachte galjoenen te lichten en den inhoud,
die men op een waarde van eenige honderden
millioenen guldens schat, boven water tc
brengen.
Deze maatschappy is niet de eerste die
wil trachten deze op den bodem der zee
rustende schatten op te diepen. Er zyn
reeds tal van pogingen hiertoe gedaan,
maar men beschikte steeds over te weinig
middelen om de ligging der schepen vast
te stellen, daar van den gewonen duikerarbeid
hierby geen gebruik kan worden gemaakt.
Men zal zich horinneren, dat in het jaar
1702 de verbonden Nederlandscho on En-
gelsche vloten onder admiraal Rook in de
baai van Vigo de Spaansche galjoenen aan
vielen. De overwinning bleef aan de ver
bonden vloten, maar slechts weinig buit
viel den overwinnaars ten deel. De zee had
het overgroote deel verzwolgen. In den loop
der tijden heeft men nu wel oen gedeelte er
van opgehaald, maar slechts een zeer gering
gedeelte, nog geen waarde van drie millioen.
Thans echter zal men een meer stelsel
matige poging doen en dat hiervan resul
taat wordt verwacht, blijkt wel uit de namen
van de oprichters der nieuwe Londensche
maatschappij.
Twee Italiunon, dr. Iberti en de heer
Pivi, meenen een middel gevondon te hebben
om de Bchatten te bergen. Dr. Iberti, direc
teur der onderneming, verklaart du schepen
te hebben gezien, door middel van een door
hem uitgevonden «hydroscoop", een reus
achtige onderzeesche verrekijker. Deze
hydroscoop bestaat uit een stalen plaat,
dryvende op kurk, waarop twintig man
plaats kunnen vinden. In het midden daalt
een 150 voet lange stalen buis, in doorsnee
groot genoeg om er een man in te laten
afdalen, in de zee. De buis eindigt in een
ondorzeesche photografische camera en een
verrekijker, wuardoor men de onderzeesche
wereld op groote diepte kan waarnemen.
Door middel vau dit toestel hebben de beide
Italianen, naar zij zeggen, de schepen gezien.
Maar zien is nog niot hebben. Om do
schepen te bereiken zal men, aldus weer
Italianen, gebruik maken van een zeer
gecompileerde onderzeesche boot, die duiken
kan, onder zee varen, maar lerens op den
bodem der zee als automobiel kan rijden.
Een type van deze boot is aan do Japansche
eohte idylle wacht ons, Raven.'
Gy zult het er zeker van maken, dat leeB
ik in je groote kinderoogen.'
De jongo vrouw hoorde niet eens meer
wal hy zei, ze liep vol verrukking den weg
op, die naar het boschwachtershuis leidde.
Het roode dak schemert vriendelijk door de
boomen, en de met klimop begroeide waranda
noodigt uit om le ruston. De naast het kleine
huisje staande schuur, heeft haar roodachtig
geel rieten dak diep over de ooren getrok
ken, en de reusachtige ahorn mag rechts
van het hnis vrij van alle insluiting naar
believen zyne takken naar alle zjjden uit
strekken. Voorby eenige forsche eiken
kwam Marianne op de open plek voor het
huisje en keek Raven met van geluk stra
lende oogen aan.
„Goed, dat ik niet wist, dat er zoo iets
moois binnen mjjn bereik was, ik zou mjjn
work in den steek hebben gelaten en dage
lijks hierheen zijn gegaan. Hebt go ooit zoo'n
vredig oord meer gezien En geen mensch
wijd en zijd, die deze vertrouwelijke een
zaamheid stoort.
Marianne streelde den mooien jachthond,
die op haar kwam toeloopen, en plaagde het
potsierlijke poedeltjc, dat haar keffend ge
naderd was. Ze besloten hier dadelyk hun
avondmaal te gebruiken en dan bij maneschyn
naar huis te wandelen. Zoo hadden ze nog
uren van genotvol samenzijn voor zich en
daar Raven alleB vermeed wat haar te voren
had verontrust, gaven ze zich hieraan mot
een onbezorgd gemoed over. Hy was nu
weer haar vroolyko kameraad en beroemdo
collega, tot wien ze met eerbied opzag, en
wiens hulp ze noodig had.
Zy zaten aan het Ugleimeer op een bank
van dc in het water gebouwde brug, en Kavon
regeoring reeds voor een half millioen ver
kocht. Zy kan ook met torpedo a worden
uitgerust en dan voor oorlogsdoeleinden
dienen. Krjjgt de boot avery, dan kan de
bemanning, drie koppen sterk, in eon cylin-
driscli gedeelte van de boot zich bewegen,
dit afsluiten, los maken van do overige
deelen, waarop zy naar de oppervlakte
stijgen.
Het syndicaat heeft een concessie van
de Spaanscho regccring, die echter 20 pet.
van de opbrengst der berging moet hebben.
Het verhaal omtrent verrekjjkor en onder
zeesche boot, klinkt wel wat zonderling,
maar in dezen tijd van telkens weer nieuwe
verrassende technische vindingen, wordt bet
gevaarlijk, zich ongeloovig te toonen, te
meer waar dr. Carlo L. Iberti iemand is,
die reeds sinds jaren zyn studiën gewijd
heeft aan het bergen van do schatten uit
de Vigo baai.
Danton stond op den dag vóór zijn terecht
stelling in de gevangenis in gedachten ver
zonken. Een lotgenoot vroeg hem, of hy na
dacht over een philosophisch vraagstuk.
Neen, over oen philologisch", antwoordde
Dantou. fHoe dat zoo?" «Ik dacht er over
na, dat het woord terechtstellen niet, zooals
andere werkwoorden, in alle tjjdeu vervoegd
kan worden. Men kan zeggen: «Ik stel te
recht, ik zal terecht gesteld worden, maar
niet: «Ik ben terechtgesteld!"
Insezonden.
Mijnheer de Redacteur!
Nuar aanleiding van een ingezondon stuk
in uw blad van 12 Mei j.1., verzoekt het
bostuur der melkslijtorsvereeniging „Verbe
tering zij ons doel", plaatsing s. v. p. voor
het volgende
Het is van algemeene bekendheid, dat door
de melkvorordoning, die binnenkort in onze
gemeente zal worden ingevoerd, de melk het
onderworp is van velerlei gesprekken.
Te recht en te onrecht zyn en zullen
er nog vele pennen in beroering gebracht
worden.
Het verwonderde ons niet het minst,
Woensdag 12 dezer wederom eon artikeltje
te vinden, voor het meerendeel aan ons
gewyd.
In beginsel er tegen om op zulk geschrjjf
in te gaan, te meer nog om reden de schrijver
allen moed mist om zijn laf betoog met zijn
werkelyke naam te bekrachtigen.
Toch achten wy het thans noodzakelijk,
mynheer „W atervrees of beter ge
zegd nog „N a a m v r e e s", van antwoord
(e dienen, om reden wy ongaarne de zinspreuk
op ons toegepast weuschten te zien, «die
zwygt stemt toe".
En dit in geen geval I
Gaarne willen wy mynheer „W ater
vrees?" op al zyn geschryf antwoordeu,
hetzy mondeling, schriftelijk of in do cou
rant ons om het even. Onder één voorwaarde,
namelykzyn naam te publiceeren.
Wanneer het u werkelijk ernst is om alB
tolk op te treden voor Helders gemeen
schap, is het toch zeer noodzakelijk, te weten
met wien mon te doen heeft.
Een onbekende tolk is evenmin vertrouwen
waardig, als oen boer of slyter, die melk met
een vraagteeken verkoopt.
Alhoewel wy het zeer goed kunnen be
grijpen, dat het zoo makkelijker is, om por-
sonon of eene vereeniging aan te vallen
met lasteringen en grofheden, hopou wy toch,
u voor ditmaal als eerlijk mensch, in stede
van verbitteren ook onze tolk en leider
te zyn. Om ook onze vereeniging te ver
beteren. Leg uw masker af.
Wy hopen u dan te kannen bewjjzen, dat
wy dit jaar niet, zooals ons verleden
jaar is verweten, 14782 aan de gemeenschap
te hebben onlstoleD, ten koste van Helders
Zuigelingenschap.
Met dank voor de plaatsing.
Het Bestuur;
W. J. Duinkf.k, Voorzitter.
P. Bakker, Vice-Voorzitter.
M. S. Brkmeb, Secretaris.
P. Keet, Penningmeester.
C. van 't Sant. i
D. Maters. Commissarissen.
C. Koogbr.
Helder, 17 Mei 1909.
Op eventueel geschryf zonder hundteeke-
ning zal niet worden gelet. W.J. D.
vertelde de droefgeestige sage vun hut ont
staan van het moor, die aldus eindigde
«Toon de ridder terugkeerde en do nimf
in zijne schuldige oogen zag, moest ze van
bitter harteleed weenen. Ze weende den gan-
Bchen dag en den volgenden nacht. Hemel
en aarde, boomen en bloemen weenden met
haar om zyn verraad. En toen den volgenden
dag de zon weer in het zenith stond, zag
zij, omkranst door de heilige Wodanseiken,
een sluimerend, diep meer, waarin hare stra
len tevergeefs trachten door to dringen; zy
zag bet lijk van den ontrouwen ridder, die,
uit gebroken, wjjd geopende oogen ten hemel
starend, op het water dreef. De nimf is door
geen menschenoog meer gezien".
Raven zweeg. De hemel verduisterde zich,
het stille meer word geheimzinnig en somber,
en onder de boomen om hen heen werd het
nacht. Stilte rondom, ook de tweo menschen
wisten elkaar niets te zeggen het zwijgen
stond loerend tusschen hen.
Geen liefde vriendschap was het en
bewonderende vereering, die Marianne voor
Raven gevoelde. Zij liet haar scheepje den
stroom afdrjj ven en vroeg niet, waar het kon
belanden.
Zwygend strekte zij haar witte hand uit
en wees over hot meer. Gefonkel uit dc verto
schemerde door het woud. Hooger en hooger
steeg nu do maan, tot ze boven dc heuvels
stond en zich in het water kon spiegelen.
Door het bleoke maanlicht beschenen zat
Mariannu daar voor do oogen van don man,
die haar liefhad. Eene zachte vermoeide,
uitdrukking legde zich over hare trekken, en
hare donkere, groote oogen hadden eene uit
drukking als van een kind, dat een wonder be
leeft.
(Wordt vervolgd).
