KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringon on Anno Paulowno
No. 3792.
Woensdag 16 Juni 1909.
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
ABONNEMENT o
't Vliegend Blad p. 3 ra. 50 ct., fr. p. post 75 ct., Buitenl. f 1.25
,g 1 Zondagsblad 37l 45 f 0.75
s Modeblad 55 65 f 0-90
f Muzik. Bloeralez. 60 „85, f0.90
Voor 't Buitenland bij vooruitbetaling.
Verschijut Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
ADVERTEHTIENi
Van 1 tot 4 regels25 cent
Elke regel meer6
Bewys-exemplaar2l
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS v6ór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
In het Zuiden van Frankrijk heeft eene
aardbeving groote verwoestingen aangericht.
Wellicht dooien we op eene andere plaats in
dit blad daarover een en ander mee.
Do belastingontwcrpen zooals die door de
Duitsche Rijksdag-commissie na lang tobben
werden aangenomen, worden thans op nieuw
besnoeid en besneden.
Uit Berlijn wordt geseind, dat in de ver
gadering der ministers van financiën de ont
werpen omtrent de belasting op brandewijn,
bier, tabak, champagne en koffie zijn aange
nomen. Verworpen werden het zegelrecht, de
belasting op den omzet der molens en de
uitvoerrechten op kolen en eveneens die op
de waardevermeerdering, voor welke men den
tijd nog niet gekomen achtto. De beursbe-
lasting zal bij wjjze van stempelbelasting
worden opgebracht en do .Erbanfallsteuer"
zal op het program der rogeering blijven staan.
In een vergadering van vertegenwoordigers
der kamers van koophandel, beursbesturen,
deputaties uit verschillende bonden van
handels- en industriëele ondernemingen, te
Berlijn gehouden, werd geprotesteerd tegen
het door de financieelo commissie aangenomen
program en verklaard, dat men er op rekent
dat de rijkskanselier en do verbonden re
geeringen met kracht de onaannemelijkheid
van de thans voorgestelde belastingen zullen
toonen.
De vergadering verklaarde zich voor eene
algemeene belasting op den eigendom in den
vorm van eene verhoogde erfenisbelasting.
De rijkskanselier zal nu zijn regeeringskunst
moeten gaan toonen.
De noodzakelijkheid van een op alles voor
bereide en een in alle opzichten oppermachtige
vloot wordt in Engeland op het perscongres
nog steeds verder betoogd. Uit redevoeringen,
Zaterdagavond bjj het feestdiner gehouden,
blijkt, dat in alle deelen der koloniën, een
stemming gedacht wordt over de noodzakelijk
heid eener oppermachtige vloot.
De onlangs afgetreden admiraal Lord
Charles Bercsford, dio in zijn land doorgaat
voor een der grootste marine-specialiteiten
en van wiens kennis en ervaring men groote
dingen verwacht in het belang van al hetgeen
mot hot Engelsche zoewezen in verband staat,
zal dezer dagen oen manifest uitvaardigen
aan het Engelsche volk, waarin hij den
toestand der vloot en van do marincverdedi-
gingsmiddolcn zal schetsen en o. m. in het
licht stellen, dat de aanleg van drijvende
dokken te Kirkwull en Cromarty hoogst
wenschelijk is.
Landsverdediging is ook in Denemarken
thans het punt waarom alles draait.
Het Folkething herkoos den afgevaardigde
Thomson van de linker-hervormingspartij tot
president.
De minister van landsverdediging Neer-
gaard, diende daarna de ontwerpen op de
landsverdediging in, in den vorm, zooals die
door het vorige Folkething in tweede lezing
waren aangenomen, met uitzondering echter
van het ontwerp op de versterking van
Kopenhagen aan de landzijde.
Dit werd n.1. in den oorspronkelijk door
de regeering voorgestelden vorm, waarbij
voorgeschoven versterkte posities aan de
landcode worden voorgesteld, opnieuw inge
diend.
De Czaar, de Czaritza en de troonopvolger
hebben zich op het keizerlijke jacht <Stan
dart" ingescheept on zjjn van Kroonstadt
vertrokken tot het maken van een zeereis.
De Dooma heeft de urgentie van de aan
neming der nieuwe begrooting erkend en ze
in haar geheel aangenomen.
De Turksche Kamer die bjjeen is, heeft
al een gewoonte van een Zuid-Enropeesche
Kamer overgenomen.
De Kamer nam bjj handopsteken een motie
aan van een Muzolmansohen afgevaardigde,
wzarin ter bevordering der regelmatigheid
het uur van opening der Kamer wordt vast
gesteld.
Onmiddellijk daarop ontstond een onbe
schrijfelijk rumoermen besloot opnieuw
over het voorstel te Btemmen, daar echter
het rumoer in een vechtpartij dreigde te
ontaarden, schorste de voorzitter de zitting.
Nu de t|jd nadert dat de mogendheden,
die de bescherming van Kreta hebben op
zich genomen, hare troepen zullen terug
roepen, wordt men in Turkjje al ongeruster,
dat dit zal gelijkstaan met een inlijving van
Kreta bjj Griekenland.
De Turksche ambassadeurs betoogden in
dien zin bjj de mogendheden, doch deze ver
klaarden belofte maakt schold". Evenwel
zullen de beschermende mogendheden in deze
met gemeenschappelijk overleg optreden
men vreest niet voor het nitbreken van een
oorlog.
De mededeelingen over Turksche mobili
satie tegen Griekenland zijn gebleken van
allen grond ontbloot te zjjn.
Nieuwsberichten
HELDER, 15 Juni.
Tram naar Bergen aan Zee.
Men meldt nit Alkmaar:
Naar wjj uit goede bron vernomen, zal
do opening der nieuwe tramlyn van de H. IJ.
S. M. van Bergen naar Borgen aan Zoo niet
16 dezer plaats vinden, geljjk aanvankelijk
was bepaald, doch 25 Juni. De raad van
toezicht op de spoorwegdiensten inspecteert
de ljjn 22 dezer, terwjjl de eerste rit met de
autoriteiten van de H. IJ. S. M. 24 Juni
plaats vindt. Na afloop van de rit bieden
Burgemeester van Reenen en Mevrouw van
Reenen den spoorwegautoriteiten oen dejeu
ner aan in het nieuw hotel »Nassau-Bergen".
Ter gelegenheid van de feestelyke opening
sullen 27 dezer volksspelen te Bergen aan
Zee plaats vinden. De ingenieur De Kanter
was belast met de uitvoering van dezen
spoorwegaanleg onder oppertoezicht van den
ingenieur Franfois dezelfde die de Hembrug
construeerde. Met de exploitatie dezer lijn
is belast de heer Smits, onder wiens goede
zorgen ook de ljjn AlkmaarEgmond staat.
Met groote belangstelling ziet men hier de
opening der ljjn tegemoet, die zonder twjjfel
zal meowerken om van Bergen aan Zee
een veelgezochto badplaats te maken.
Gedegradeerd.
Men meldt uit Utrecht aan het Hbl., dat
de sergeant der genie, die poogde geheime
stukken aan een buitenlandsche mogendheid
to verkoopen, teruggebracht is tot den stand
van soldaat.
Stuurlieden-examens.
B-Gravenhage, 12 Juni. Geslaagd groote
stoomvaart 3o stuurman de heeren F. L.
Brinkman on G. J. Gerdes.
Over Doods- en Geboorteberichten.
Mevrouw L. schrjjft:
,Als ik zoo de advertentie-kolommen van
een courant doorlees, valt het mij altijd op
dat verreweg do meeste menschen trachten
de hoe-groot-heid van hun verdriet in het
publiek uit te meten terwjjl zij een verblij
dende gebeurtenis liefst zoo kort mogelijk
medodeelen. Niet waar? Men zet bij de
bekendmaking van een sterfgeval: .tot onze
diepe droefheid.... tot onze innige smart,...
«Maar is er reden tot blijdschap, als er een
kindje geboren is, dan maakt men zich er af
met: De Heer en Meviouw geven kennis
of voorspoedig bevallen van.... öf en dat is
wel zoo koel als het kanGeboren Jan, zoon
van....
Waarom toch?
Waarom wel verteld aan iedereen hoe
bedroefd men is als een lieve bloodverwant
sterft on niet hoe bljj en hoe innig gelukkig
meu is als een lief kind gezond en welge
schapen' (toch een aardig oud woord) ter
wereld is gekomen.
„Zoo vol vreugde is het leven toch niet,
dat men anderen wèl deelgenoot van zijn
verdriet moet maken maar de vreugde geheim
moet houden".
Groote Vlootschouw.
Zaterdag, is op do reede van Spitheud
de groote vlootschouw voor de journa
listen vau het Britsche rjjk gehouden. Er zijn
nooit zoovele schepen voor een vlootschouw
bijeengebracht: 144 bodoms geschaard in
zeven liniën. Op de eerste linie do vior Droad-
noughts (Dreadnought, Bcllerophon, Superb
on Temeraire), de Lord Nclson en do Aga-
memnon (beide haast niet onderdoende voor
DreadnoughtB), do drie Leviathan kruiser
linieschepen Indomitable, Inflexible en Invin-
cible, de slagschepen Bul wark en Irresistible
en een aantal kruisers. Rechts in de tweede
linie lagen do linie-schepen van de Koning
Edward VlII-klas en rechts in de derde linie
de FormidableB.
De zeemacht besloeg ongeveer 18 zeemijlen
ruimte en was als volgt saamgesteld24 linie
schepen, 16 pantserkruisers, 8 andere kruisers,
4 verkenningSBchepon, 48 torpedojagers, 35
onderzeeërs, 9 adviesjachten, samen 144
schepen.
Or. Paul.
Caracaa, 12 Juni. Naar aanleiding van do
verklaringen, voorkomende in het Geelboek,
samengesteld door dr. Paul, Venezolaausch
gezant, uit welke bljjkt, dat deze tijdens de
jongste crisis er op had aangedrongen, dat de
buitenlandsche oorlogsschepen tegen La Gu-
ayra zouden optreden, nam het congres gis
teren het besluit om aan te dringen op het
ontslag uit zjjn ambt.
New-York, 12 Juni. Een telegram uit Cara-
cas meldt, dat dr. J. de J. Paul telegrafisch
zjjn ontslaggenomen hoeft als buitengewoon
gezant van Venezuela.
Zeeramp.
Sebastopol, 12 Juni. Gisternacht kwam
de onderzeeboot .Kambala" bij een aan vals-
oefening in aanvaring met het pantserschip
,RoBtislaw" Eerstgenoemd schip zonk on
middellijk. De commandant, die op het dek
stond, werd gered, alle andere opvarenden
van do onderzoeboot echter, de chef van de
onderzocafdecling, kapitein Bjelikof, twee
dekofficieron en 17 matrozen, verdronken.
Aardbeving in Frankrijk.
Mur8eille 12 Juni. Volgens de bladen ia
de kerk te Venelies verwoestde kerk to
Vauveargnes dreigt in te storteneenige
hnizen zjjn verwoest. Er komen hartroerende
voorvallen voor,
Volgens de bladen zjjn de dorpen St. Cannat
en Rognes geheel verwoest. Een groot aan
tal inwoners ligt onder de poinhoopen be
dolven. Het is een hartbrekend schouwspel.
De wegen zjjn verstopt, waardoor de gemeen
schap zeer moeielyk is. Er heerscht een
algemeene verslagenheid.
Volgens de bladen zijn er twee bataljons
naar St. Cannat on Rognes gezonden om
de bedolvenen te bevrjjden. Ook is or 5000
K.G. brood heengezonden. De telefonische
verbindingen zjjn verbroken.
De Petit Marseillais meldt, dat haar
correspondent onder de slachtoffers is.
De bladen maken zeer uitvoerige bijzonder
heden over do ramp openbaar en geven het
cjjfer van 60 slachtoffers. Zij spreken van
een ontzettend onheil.
Te Venorgues zjjn allo huizen door dc
aardbeving verwoest.
Volgens berichten der prefectuur zjjn er
thans 29 dooden. De aangerichte stoffelijke
schade is zeer belangrijk.
'1e St. Cannat kampeeren de inwoners
buiten de stad. De geleden verliezen worden
op 1.000.000 fr. geschat.
Te Lambezc, in de wijk Castelias, is voor
meer dan 1.000.000 fr. Bcliade aangericht.
De straten zjjn volkomen versperd door de
pninhoopen. De weg van Larabesc naar
Rognes is geheel gescheurd.
Het oude dorp Vernégeus is geheel ver
woest.
Toulon, 12 Juni. Do aardschokken hadden
een ernstige uitwerking in het arsenaal.
Verscheidene schepen zjjn in de havenkom
aan den grond geraakt.
Warmte.
Vrjjdag was IJsland de warmste plaats in
Europa, zegt de Daily Mail". Daar was
het 60 graden of 16 graden warmer dan te
Londen en 12 graden warmer dan te Parijs.
De hoogste temperatuur in de schaduw in
Londen was 54.
Microfoon.
De nieuwe Zweedscho microfoon aan de
telefoon is Vrjjdag tusschen Stockholm en
Parijs beproefd, met den besten uitslag. Alizé,
do Fransohe gezant te Stockholm, sprak met
zijne vrouw te Parjjs. Allo aanwezigen waren
opgetogen.
De uitslag der stemming.
Het «Handelsblad" schrjjft:
De rechtsche partijen vormen één partij,
trekken eensgezind op. De linksche partijen
niet, kunnen het niet doen, zullen het ook,
naar wjj hartelijk hopen nooit doen: een
wegdoezelen van de groote economische eu
staatkundige vraagstukken als bij de rechtsche
part'jen, met kiezers onder goesteljjke voogdij
mogelijk is, is bij do linker partijen onmoge
lijk en zal steeds onmogeljjk blijven.
De betcekcni8 van dc verkiezing is dus in
eerste plaats, dat de coalitie zoo sterk is
als ooit, dat de kracht, ontleend aan de
geestelijke inertie en volgzaamheid van een
groot deel van ons volk, nog even groot is.
Een tweede oorzaak van de rechtsche
overwinning is te zoeken in de gerustheid,
die het jolige Christendom en de gematigde
onverschilligheid van het aangename mini
sterie-Heemskerk bij vele gematigd onver
schilligen eu gematigd liberalen heeft gowekt.
«Over liet geheel is niet druk gestemd. Men
heeft hot de rechterzijde kalmpjes laten win
nen'. Aldus spreekt een Haagsch blad, de
.Nieowo Courant". Wij hebben hetzelfde
gezegd omtrent do stemming b.v. in district
IX alhior-
De ovorwinning is dus niet uitsluitend
een overwinning voor do politioko-Christe-
lijkheid. Zij beteekent in de corste plaats
een motie van vertrouwen van de behou
dende partijen. Wjj kunnen na deze ver-
klariugeit van den uitslag over onderge
schikte punten heenstappen on behoeven er
niet meer op to wjjzen, hoe do uitnemend
georganiseerde kerkelijke propagandisten elk
middel, elke leus, elko plaatselijke ontevre
denheid weten to benutten.
En verder:
Resumcerend: de betcekenis van den uit
slag der verkiezing is dus dat de coalitie
eveu krachtig is als ooit eu dat de gematigd
onverschilligen hun vertrouwen in den «be-
minnelijken" heer Heemskerk hebben uitge
sproken.
Wjj gelooven, dat daarmede ook vaststaat
wat de uitwerking van de stemming
zal zijn.
De anti-revolutionnaire partij is met ver
sterkte gelederen uit den strijd gekomen.
Doch do ,tijdelijkc voorzitter" van den
ministerraad is reeds een der voormannen
van do anti-revolutionnairo party zelfs,
volgens dr. Kujjpcr, thans, door zjjn positie,
de leider.
Welnu, waar zoo velen der coalitiegenoo-
ten uitdrukkelyk verklaard hebben nadat
wjj onze vrees hadden uitgesproken dat de
omworking na de verkiezingen van dit mini
sterie ebn vervanging van mr. Heemskerk
door dr. Kuyper zou beteekenen dat het
bij de verkiezingen ging voor of tegen dit
ministerie, zouden wij het bjj dezen stand
van zaken een al te brutaal stukje vinden
indien dr. Kuyper toch minister werd. Want
één ding mag niet vergoten worden. Hoe
groot het vorlies van zetels door de linker-
zjjde ook moge zijn, con groote strooming
van stemmen van links naar rechts is er
niet geweest. De districten, die verloren zijn
gegaan, zyn mccBt districten, vier jaar geleden
door de linkerzyde met een zeer kleine
meerderheid gewonnen, terwjjl met uit
zondering van Kampen ook thanB de marge
waarmede do kerkelyke gewonnen hebben,
zeer gering is. Districten die vier jaren ge
leden net eventjes linkg waren, zijn thans
net eventjes rechts.
,Het Nieuws van den Dag":
Over de oorzaken van de winst rechts en
het verlies links valt veel te praten maar
weinig zekers en vruchtbaars te zeggen. Hier
en daar heeft zeker onderlinge verdeeldheid,
soms ook slechte opkomst aan links dc neder
laag bezorgd; somtijds ook moeten overwe
gingen geheel buiten de politiek den doorslag
gegeven hebben zoo kan men er wel op aan
dat de heer Nolting gevallen is als slacht
offer van het betreurenswaardig dry ven tegen
de hygiënische maatregelen, in de hoofdstad
sedert lang noodigin 't bijzonder tegen het
opruimen der krotten. Maar over 't heele
land heeft dezelfde wind gewaaid. Rechts is
vaat aaneengesloten opgegaan, en heeft door
die eendracht de overwinning behaald.
Hoe dit eendrachtig optreden by de stem-
buB zich in daden van regoeringsbeleid zal
omzetten, staat nu to bezien. Het zou voor
barig zyn, daarover thans bespiegelingen to
houden. In elk gevaldo Tweede Kamer is
vau het doode punt af. RegeeriDg en beide
Kamers kunnen nu in belangrijke dingen om
zoo te zeggen doen wat zjj willen. De ge
wichtigste quaestie in 't verschiet, bohalve
de uitslag der herstemmingen, is nu op po
litiek gebied deze zal het ministerie Heems
kerk zijn tegenwoordige samenstelling nage
noeg behouden, dan wel naar rechts draaien
ofgedraaid worden
De .Middelburgsclie Courant"
Wat zullen de gevolgen van do overwin
ning der eoalitie wezen
Dat wy weer jaren achteruit zijn.
Dat van een herziening der grondwet geen
sprake zal wezen, evenmin als van algemeen
kiesrecht.
Dat flinke hervormingen op sociaal gebied
tot de vrome wenschon zullen behooren
meer dan waarschijnlijk ook ten genocge van
vele zich noemende liberalen, dio nu, ook
uit tegenzin voor verbeteringen op dat ter
rein, omdat dio allicht geld kosten, aan de
overwinning der rechterzijde meewerkten.
De Kuyperpartij zal nu grooten invloed
uitoefenen, maar de Katholioken hebben in
de Kamer ook een overwegende macht en
zullen wel opkomen tegen buitensporigheden
der Calvinisten.
Daarom gelooven wy ook niet dat dr. Kuy
per, die den Roomschon niet welgevallig is,
als minister zal optreden.
Het huidige kabinet zal wel blijven.
Voor ons, vrijzinnigen, neemt dit alles
echter weinig of niets weg van de onaango-
namo gewaarwording dat Rome on Dordt
ons land zullen regeeren.
Wij gaan nu in volle vaart den weg der
reactie op.
Dat kan voor ons vaderland een harde
les worden.
Van ons standpunt zouden wij zeggen
hoe harder hoe liever. Des tc eerder komt,
hopen wij, een krachtig verzet.
De Nederlander":
Opmerkelijk is het stemmencijfer, in vele
districten op de rechtsche candidatcn uitge
bracht. Vooral hieruit bljjkt, dat de wind
weder uit beteren hoek is komen te waaien
dan in 1905.
Aan hot slot van het artikel zegt hot blad
De rechterzijde kan op den dag van gis
teren met voldoening terugzien. Het Kabi
net zal, wat ook do herstemmingen mogen
brengen, uit dezen uitslag hot bewjjs kunnen
uitten, dat de natie het met vertrouwen aan
iet werk ziet, en den prikkel kunnen erlan
gen om krachtig de hand aan den ploeg te
slaan, teneinde de hervormingen, dio op veler
lei terrein van wetgeving urgent zyn, tot
stand to brengen. Het Kabinet beeft daar-
de laatste anderhalf jaar reeds een be
gin gemaakt en zich in velerlei zaken ter
dego ingewerkt. Dat geoft moed voor een
zeer vruchtbare parlementaire periode in de
eerste vier jaren Eindelyk zal dan toch eens
ministerie een stombus overleven en hier
door in de gelegenheid zijn, van zyn work-
kracht meer dan voorheen do vruchten te
plukken. Dat legt zwuro verplichtingen op.
Van wien veel gegeven is, zal veel geëischt
worden.
,De Standaard" schrjjft
De uitslag van den op gisteren gevoerden
strijd stemt tot dank. De Roomschon zagen
hun vijf-en-twintig loden herkozen de Chris-
telijk-historischen behielden hun negen
zotels, en daaronder Leiden, waar het eerst
hachelijk stonden ook de antirevolutionaire
partij zag geen van haar zittende leden uit
vallen, ook al is Ede voor ons verspeeld.
Ongehavend komen de drie Christelijke groe-
peu uit den strijd. Zelfs is er (altoos Ede
er buiten gerekend) nu reeds een winst van
vijf zetels verkregen, die op 23 Juni bij de
horstemming nog in het cjjfer stijgen kan.
Links, het valt niet te ontkennen, kreeg
klop, maar by de herstemming kan zich de
Linksche positie zeer wel herstellen. Het
ljjkt wel haast moedbenomend, zoo de mannen
van Links tegenover hun tien gekozen
leden, de vier-on-vyftig gekozen
leden van Rechts zien overstaan, maar dit
iB schijn.
Rechts stond ditmaal in coalitie geschaard,
Links had men zich de wooldo der variatie
veroorloofd. Van zelf kan daarom door Links
eigenljjke slag eerst by de horstemming
geslagen worden, en bestaat zeer wel de
mogelijkheid, dat ze nog met 45 leden in
Kamer terug koeren. Hot zou dan 55
tegen 45 staan. Een meerderheid van tien
voor Rechts. Alzoo voor ons de schade van
1905 nog altooB niet goed gemaakt. In 1901
stond het 5S tegen 42, zes in de meerder-
heil meer.
Kiezen de liberalen weer allerwegen tegen
ons partij voor de socialisten, dan zullen ook
wij hun onze hulp niet biedeD, om zich den
socialist van het ljjf te houden. Spoedig ge
noeg zal het blijken, wat kant 't in dit op
zicht uit moet.
In zooverre men ook ditmaal in alle bladen
van links, op alle meetings van links, en in
alle biljetten van links opnieuw de kiezers
poogde af tc schrikken door aldoor weer dr.
Kuyper, als het groote schrikbeeld, te wijzen,
doet de nu verkregen uitslag, evenals die
van 1907, het in 1905 over dezen staatsman
geslagen vonnis te niet. Het bieek nu tot
tweemaal toe, dat de kiezers met dezen naam
niet meer bang zijn te maken. En dit te meer,
nu dr. Kuyper ook by deze stembus geen
droppel water in zyn politieken wijn deed,
maar onbewimpeld ook nu den strjjd voor
zijn diepste levensovertuiging aunbond.
De Tjjd"
Opmerkelijk is, inderdaad, niet alleen de
winst op zich zelf, ook do krachtige vooruit
gang in aantal stemmen, wat luide spreekt
van den geest der kiezers.
Zy woten nu wat zy hebben aan ons
tegenwoordige minstorie, on do beloften der
linkerzijde, algemeen kiesrecht, ook voor
vrouwen, en staatsponsionucuring zyn
velen ware dreigementen geweest.
Het Centrum":
Niet slechts, dat een aantal zetels terstond
voor links zjjn verloren gegaan, do meerder
heid der christelijke partijen is zoo duidelijk
gebleken, is zóó evident, dat vooreerst aan
geen herstel te deuken Valt, en de herstem
mingen nog met een ganschc reeks verliezen
voor de linkcrgroepen dreigen.
De oorzaak van dit hougolyk resultaat iB
niet ver te zoeken.
De Pyrrhus-overwinning, door de linker
zyde vier jaren geleden behaald, moest zich
wreken en heeft zich gewroken.
Reods hadden de kiezers gelegenheid ge
had, bjj de Staten-verkiezingcn van 1907 en
andere, tnsschentijdsche verkiezingen te toonen,
dat zij van die overwinning en hare gevolgen
niet gediend waron, dat zij waren misleid
en teleurgesteld.
Bij de eerste de beste gelegenheid moest
de fout worden hersteld en grondig her
steld.
Aan de linkerzyde kon niet langer de
leiding van 's lands zaken worden toever
trouwd, gelijk do ervaring met hot kabinet-
De Meester had geloerd.
Het optreden van dat kabinet beduidde
den ondergang, hot vonnis dor linkerzyde
als regeeringspartjj
Zeer groot is dan ook hot verschil in
resultaat niet alleen, muur ook in b e-
t e o k o n i s der stombus-ovorwinningen van
1905 en 1909.
De linker zegepraal van vier jaar geleden
miste elke baBiszjj werd per toeval be
haald, bjj ongelukeen ieder voelde, nog
vóór het ministerie werd geconstitieerd, dat
geen duurzaamheid haar deel kon zjjn.
De rechtsche overwinning vertoont een
geheel ander karakter.
De ware meerderheid van het volk is
thans ook meerderheid in de Kamer, en
men "behoeft zich niet, zooals na Borgesiua'
overrompeling van 1905, angstvallig af te
vragen wat de overwinnaars met dc meer
derheid zullen doen
De linkerzjjde zat met haar stembus-succes
verlegen, en zou er nu meer dun ooit mee
verlegen zjjn geweest.
De rechterzijde daarentegen heeft haar
program en zal nu krachtig genoeg zijn, om
aan de groote punten daarvan uitvoering te
geven.
Wjj zjjn uit het mooras, waarin de fatale
stembus van 1905 ons had gebracht.
Mr, P. J. Troelstra zegt in .Hot Volk",
dat de uitslag geheel ligt in de lijn, waarin
zich de burgerlijke politiek ten onzent de
laatste jaren beweegt.
Allereerst treft de débaele van het liberalisme
met name van zijn centrum, de Liberalo Unie.
Dat Haarlem door de vrjjzinnig-democraten
zal worden gowonnen, golooft de schrijver
nieteen deel van de kiezers van Van Styrum
zullen zich wel naar don Christolyk-histori-
schen kant wenden. En 't is voor hem zelfs
nog do vraag, of mr. Treub, gegeven diens
houding in zake staatspenBioneering, het in
Assen niet zal afleggen.
De vrijliberalen maakten, aldus de heer
Troelstra verder, over hot algemeen een pover
figuur.
In 5 hunner districten komen zjj in her
stemming (Alkmaar, Amsterdam VI, Rotter
dam IV, Utrecht I on II). In de 4 laatst
genoemde districten hangen zjj af van de
socialistische kiezers die geen enkele reden
hebben,voor deze tegenstauders van democratie
cn sociale hervorming naar dc stembus te
gaan, zoodat hun lot hoogst onzeker ib.
De meerderheid voor rechts, thans reeds
55 bedragend, zal bjj do herstemming op
kosten der vrjjzinnigen zeker nog grooter
worden. Thans telt dc Kamer 44 vrjjzinnigen,
die met 7 socialisten een meerderheid van
51 kunnen vormen. Daar voor onze Partjj de
herstemming in Amsterdam II en IX, Den
Haag I en Zaandam vrij zoker gunstig zal
zjjn, is vermeerdering van liet getal soc.-dem.
zetels in de Kamer eorder to verwachten dan
vermindering, ondanks het verlies van En
schedé. Hot is dus wuurschjjuljjk dat de
vrjjzinnigen tenslotte een tiental zetels zullen
verliezen, waardoor zjj in de Kamer een vierde
van hunne macht zullen hebben ingeboet.
Men kan dus gerust spreken van een
débaele van het liberalisme, een debacle, zich
in het district Enschodé uitende door een
achteruitgang van hun stemmental met 1000,
tengevolge waarvan wjj, ondanks den belang
rijken vooruitgang van ons oigen stemmental,
niet met don kerkdijken kandidaat in her
stemming zjjn gekomen. Onze nederlaag in
Enschedé is daarom feitelijk een uederlaag
van het liberalisme. Het percentage van ous
stemmental is zelfs iets gestegen.
Verder schrijft mr. Troelstra onder meer nog
En zoo is dan rechts weer troef.
Het heeft thans het geluk, een meerder
heid te bezitten, die alles kan doorzetten
waarover de rechterzjjde het eens is.
Of dit evenwel een geluk voor de coalitie
zal zjjn, dient men af te wachten. Want zij
sukkelt ten slotte aan dezelfde kwaal, dio de
liberalen verhindert, een levenskrachtige
politiek to voeren zjj bergt in zich sociale
tegenstellingen, die zich vooral bij de nood
zakelijke pogingen tot sociale hervorming en
tot verwezenlijking dor democratie zullen doen
gelden zij sukkelt aan de kwaal, de
eischen der arbeidersklasse te moeten ver
vullen en daartoe uit haar wezeu als bezit
tende klasse niet in staat te zjjn.
Vele haror tegenwoordige leden zal de
Tweede Kamer in oen volgende periode niet
terugzien. Dit zjjn de heeren Van Gijn
voor Dordrecht, die voor zjjn zetel bedankte,
jhr. S. van Uittors voor Ede, die wegens
zjjn benoeming tot commissaris der Koningin
in do provincie Gelderland niet gekozen kon
wordenmr. N. G. P i o rs o n voor Gorichem,
dio om gezondheidsredenen bedankte verder
de heeren tnr. J. Schokking voor Harlin
gen, mr. Z. 'van den Bergh voor Den
Helder, K. Rojjne voor Kampen, mr. C.
Lucas se voor Middelburg, mr. P. C. J.
Henncquin voor Oostburg, S. van den
Bergh Jr. voor Rotterdam I. P. R. Mees
voor Rotterdam V. G. van derZwaag
voor Schoterland, H. P o 11 e m a voor Sneek,
K. de Boor voor Zaandam en G. Zij lm a
voor Znidhorn, die voor geen herkiezing ii
aanmerking wenschen te komen.
Maar andere loden zjjn er, die door de
stemming van gisteren hun zetels hebben
verloren. Dr. C. Loly voor Amstordam II,
dr. C. F. J. Blooker, voor Amsterdam VII,
de heer P. Nolting in Amsterdam VIII, inr.
C. Th. v. Deventer in Amsterdam IX, Jhr.
van Styrum in Haarlem, mr. J. Limburgh
in Den Haag I, de heer Van Kol in Enschedé.
Als nieuwe leden komen in de Kamer;
de antirevolutionnairen Middelberg, De Vlugt,
Oostcrbaan, Elhorst, Blum, Colijn, graaf Van
Lyndeu van Sandenburg on de vrijzinnig
democraat Vorsterman van Oyen.
DE WEEK.
Zoo'n avond om do vier jaren terug
keerend waarop do zegelen dor stembussen
verbroken worden de dagblad-bureaux mag
neten zyn, dio duizenden uren-lang tot zich
trokken als men do wachtende, juichende
of joelende, jubolondo of sissende menigte
tusschen de publiceering der stemmencjjfers,
die het centrale nieuwsbureau uit Den Haag,
dan tjjdeljjk te Amsterdam vertoevend, u
doet toestroomen Als men do menschen
dan met tooverlantaarn-up-to-date vermaakt
Wel, zoo'n leuk-roezemoezige avond is
voor menigeen een pretje, oen verzetje. Lui,
die anders ijskoud-onvcrscliillig voor en on
wetend bljj ven van de Binnenhofsche zaken,
ze gaan meêdoenraken onder de .sug
gestie der menigte*. Zo verbeelden zich
in die uren wozonljjk dat ze zich óók
voor de politiekerjj interesseeren
Over liet geheel was 't, dit jaar, bijzonder
kalm. Nu ja, tijdingen als Van Kol's val
te Enschedé, Nolting's nederlaag in Amster
dam VIII, twaalf jaren lang trouw door hem
«bediend', Blooker's onderspit-delverjj in
Amsterdam VII, Lely's sneuvelen in Amster
dam II, Limburg's struikelen-en-vallen in
Den Iiaug, 't sooiaal-domocratisch worden
van Den Haag III (Ter Laan) en van Amst.
II (Oudegeest) beide nog wel niet vast
staand, maar toch zoo-goed-als Deze
surprises prikkelden natuurlijk de gemoederen,
hetzij dan tot onstuimige vreugde ol tot
mistroostige neerslachtigheid, naargelang
van etc. Maar over 't geheel was men
uitermate-fatalistiuch gestemd. Eigenljjk scheen
zoowat ieder tevoren overtuigdRechts viert
feest
Inderdaud, Rechts heeft reden om
tevreden te zjjnDat KampeD, Enkhuizon
en Gorinchem pom zouden gaan', wie
twjjfelde er aan. Dit zjjn in 1905 .vergis
singen' geweest, welke al de misère van
vier jaren impotentie en gebroddel hebben
berokkend. Muar nu reods hoeft of nadert
Rechts het cjjfer van 60 1Do herstemmingen
kunnen de .working-majority, welke dan nu
toch geboren is (gebeuren er, mot 't cement"
der coalitie, geen ongelukjes nog beduidend
versterken In Utrecht staan de h.h. Van
Karnobeek en Röoll beiden uiterst, uiterst
zwak, vooral laatstgenoemde. Dat 23 Juni
te Haarlem eene zege voor Rechts zal brengen,
is ook haast ontwjjfelbaarRotterdam kan,
speciaal wat do candidatuur-dr. Van Staveren
betreft, aan Links zeer-wel nog een tikje
toebrengen. Premier Heemskerk kon met
gerust hart in den avond van 11 Juni uit
roepen «J'y suis, j'y reste
Het succès der liberale partjj in Hooge-
zand waar do oud-minister Rink 'tzal
winnen op don daar aflredenden heer Ter
Laan alsmede hot bemoedigend-gerust
stellend vooruitzicht dat to Helder een kra-
nig, geacht en betrouwbaar man als de oud
minister De Meustor naar do Kamer zal
worden afgevaardigd zjjn voor do liberalen
vergoeding togenovor veel leed, dat 11 Juni
hen bracht. Voor de sociaal-democraten is
11 Juni ze mogen nèg zoo hun best doen
om ,bonno mine ii raauvais jeu" te maken
evenmin vorro van tot feestvreugde ouder
de parfjjgenooten stemmend. De heer Troel
stra zal, in Amsterdam III, een extra-harden
dobber hebben! Prof. Van Hamel's kansen
zijn daar bjjzonder gunstig en veelbelovend,
'tls er een stuivertje op z'n kant!... Het
uitvallen van partjjgenoot Van Kol is iets,
dat ook door anderen dan de medestanders
van dien oud-afgevaardigde zal worden be
treurd. Dat juist lij), van t zevental, het
loodje moest leggen, is wèl kassian". Den
kelijk zullen de Boci's weor met hun-zevenen
present zjjn in September. De hh. Oudegeest
en Vliegen (.liomines novi", ofte wel groen
tjes" in de Kamer) halen 't respectievelijk
wel in Amstordam II en Amsterdam IX.
En de hh. Schaper, Ilelsdingcn en Hagen-
holtz zullen in hunne districten wel aan de
winnende hand bljjven. In Zaandam heeft
tegen do verwachting zijner vrienden in, de
soc.-dem. Duys een bitter gering kansje. Met
deze enkele opmerkingen over het eerste
Joni-kiestournooi volsta ik voor heden.
Rechts kan nu regoeren. We hebben in
Secaat cn Parlement eene meerderheid, die
de macht bezit woorden, beloften, in daden
om te zetten 't Wachten Is op dit betoon
van kracht en goeden wil, want reeds te
lang hebben wjj .in 't moeras" gezeten. Nog
pas, bij de mooi-spontano hulde, in Den
Haag aan ons Koninklijk Huis gebracht; bjj
de aubade en het vertrek uit do residentie
naar Hot Loo, heeft men kunnen zien
dat er gedachten, gevoelens zjjn, welke onfl
volk, in eendracht on broederljjk samen
zijn boheerschen zonder .anti-these' van
welken aard ookDe vior-jarige periode,
nu komende, moge bljjk geven, bjj hen,
die gekozen zjjn om voor Nederland's welzijn
te zorgen, van ernstige, waarachtige zucht
tot opbouwen; tot t verrichten van goeden
legislatieven arbeid. Dan kar. de periode
1909—'13 eene vruchtbare en zegenrijke
worden, boe dun ook do kleur is der vlag,
die van bet regceringsgobouw wappert 1
Mr. Antonio.
