KLEINE COURANT
'i Vliegend Blaadje
voor Mo!dor9 Toxoi, WiorSngon Anna Pauiovrna»
No. 8794.
Woensdag 28 Juni 1909.
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc,-Telefoon 50,
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Vliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 2e
kwartaal 1909 te willen overmaken per
postwissel of in postzegels vóór 5
Juli a.o.f zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post worden
beschikt.
Postwissels voor dat doel behoe
ven slechts met een zegel van 21/» ceDt
beplakt te worden.
De ontmoeting tusechen den Keizer van
Duitechland en den Rnssischen Czaar in de
Oostzee is niet geheel zonder politieke be-
teekeuis Hot meeningsverschil dat in zake
de Balkankwestie tusschen Rusland en Duitsch-
land heeft bestaan is weggewischt. Toen
indertijd, vooral in de kwestie omtrent Servie,
Rusland niet zeer welwillend gezind was
tegenover Oostenrijk, bleek het duidelijk dat
Duitschland zich bjj een eventueelen strijd
zou hebben geschaard aan de zijde van
Oostenrijk. Hot bleek toen ook, dat Rusland
alleen zou staan, met Servië en Montenegro.
Eugeland noch Frankrijk had zin party te
kiezen voor Rusland. De ontstemming daar
door ontstaan is door de keizerontmoeting
gebleken te zjjn weggenomen. Uit het oog
punt van den vrede is dus de samenkomst
toe te juichen maar ook omdat by per
soonlijk goede verhouding tusschen de re-
georende vorsten allicht kleine geschillen
gemakkelijker worden opgelost. Een niet te
miskennen voordeel bij de zucht om zich
maar boter te wapenen, zyn tegenstander of
buur in kracht van uitrusting te overtreffen
wij denken aan de «Drcadnougiits" bij alle
groote mogendheden.
De Czaar dan zei in zyn toast tot Keizer
Wilhelm
«Ik verheug mij U. M. weder in ons mid
den te kunnen begroeten en welkom te kunnen
heeten, ter beantwoording der gastvrijheid
die my voor tweo jaren te Swinemiinde ten
deel viel, en die tot myn dierbaarste herin
neringen behoort. Ik neem doze gelukkige
gelegenheid te baat, om U. M. te verzekeren,
dat ik den oprechten en onveranderlijken
wensch koester, do traditioneele betrekkingen
van hartelyke vriendschap en wederzijdsch
vertrouwen, dio onze beide huizen steeds ver
bonden hebben, duurzaam te bevestigende
zorg daarvoor beschouw ik niet alleen als
een onderpand voor de goede betrekkingen
tusschen onze beide landen, maar ook voor
den algemeenen vrede, dien ik hartelijk wensch
te behouden.
.Ik hef daarom myn glas op en drink van
ganscher harte op do gezondheid en het geluk
van U. M., op de gezondheid van H. M. de
Keizerin, op het welzyn der Keizerlyke familie
en op de welvaart van het Duitsche Rijk".
Het politieke deel van 's Keizers rede
luidde
Evenals U. M. zie ik met blydschap in
deze ontvangst een nieuwe en kostbare be
vestiging der nauwe en oprechte vriendschap,
die onze personen en onze huizen verbindt.
Ik zie daarin echter tevens een nieuwe be
vestiging van de traditioneele betrekkingen
van hartelyke vriendschap en vertrouwen,
die tusschen onze regeeringen beBtaan en die
geheel in overeenstemming zyn met de vriend
schappelijke gevoelens en de gemeenschap
pelijke belangen onzer beide landen.
Omtrent do Keizersontmoeting zegt de
,Noue Freie Presse" nog: .De kans op het
behoud van vrede wordt giooter wanneer
Rusland en Duitschland hun traditioneele
politiek van goede nabuurschap bly ven hand
haven.
In het onmiddollijk gevolg van den Czaar
was ook Stolypin, wel oen bewijs dat de
Czaar nog steeds zyne medewerking aan het
rykbestuur op prys stelt.
De commissio uit de Fransche Kamer,
benoemd om de inrichting der marine te
onderzoeken, is met haar rapport byna gereed.
Nu reeds weet men mee te deelen dat het
rapport een geheele opsomming is van klach
ten over verzuimen en misbruiken en dat
geconcludeerd wordt tot geheele reorgani
satie van het centrale beBtuur en der ver
schillende onderdeelen.
Natuurlijk moet de bewapening uitgebreid
en nieuwe .Draednought's" gebouwd worden.
In de Kamer is de algemeene politiek aan
de orde. De afgevaardigde Delahaye sprak
heftige beschuldigingen uit tegen de radicale
regeering, dio bleek geen autoriteit te bezitten
tegenover de revolutionnaire beweging. Het
land vertrouwt de radicalen niet meer, zei
hy, en zal by de aanstaande verkiezing in
hunne plaats 200 socialisten naar de Kamer
zonden.
Men zal zich herinneren, dat aan het be
stuur van de nieuw opgerichte vakvereeniging
van Fransche postbeambten, die door de
regeering als onwettig wordt beschouwd,
tot Donderdag jl. tyd was gelaten tot ont
binding dier vereeniging. Daar echter geen
enkel lid van het bestuur de bij de prefoc-
tuur van de Seine gedeponeerde reglementen
heeft teruggehaald, zal de justitie tot gerech
telijke vervolging der oprichters overgaan.
De socialistische afgevaardigde Jaurès
deelt in de Humanite* mee dat de Fransche
regeering plan heeft om meer dan 2000 be
ambten van posteryen en telegraphie, die
aan de jongste staking hebben deelgenomen,
nog achteraf te straffen. Die straf zou voor
de meesten bestaan in een ongevraagde over
plaatsing. Do onderstaatssecretaris Simyan,
wien eenige afgevaardigden om inlichtingen
te dezer zake verzochten, zou hebben geant
woord, dat by zich wel genoodzaakt zag nog
zoo velen straf op te leggen, ten einde het
verwijt van willekour te ontgaan.
In den Duitschen Ryksdag duren de alge
meene dobatten over de nieuwe te heffen
belastingen voort. Zo werden ingeleid door
e°n lange rede van rijkskanselier Von Biilow
veel nieuws wordt niet verteld: de ver
schillende fracties van den Ryksdag blijven
op hun eenmaal ingenomen standpunt,
algemeene stemmen is besloten over te gaan
tweoc'e behandeling van het oorspron
kelijk regeeringsontwerp. De besluiten der
commissie zullen bij de desbetreffende arti
kelen der regeering onmiddellijk als onder-
doelen worden behandeld.
Sultan Mehmed V van Turkye heeft Don
derdag j.1. een uitstapje gemaakt naar de
rijkstapytfabriek te Horeke en by die gelegen
heid tevens het eskader geïnspecteerd, dat
in de baai van Ismid ligt en binnenkort een
oefeningstocht in don Archipel zal maken.
De vlootschouw kwam niet geheel tot haar
recht tengevolge van het stormachtige weder,
maar op de toeschouwers en vooral op de
zeelieden maakte het een uitstekenden indruk,
dat de Sultan zich door den storm niet had
laten weerhouden om het program geheel en
al te volgen.
Het was de eerste keer sinds 30 jaren,
dat een Sultan van Turkye zich buiten het
gebied van de hoofdstad heeft gewaagd.
HELDER, 22 Juni.
Tc Amsterdam is, na afgelegd examen,
bevorderd tot arts do heer A. Grunwald, go
boren alhier.
By Kon. Besl. is benoemd tot kanton
rechter te Kampen, mr. P. I. du Pui, thans
griffier bij hot kuntonger. te Helder.
Ongeval aan boord Hr.
„Bellona".
Met toestemming van B. en W. zullen by
de herstemming op Woensdag 23 Juni a. s.
eonige dames-leden dor Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht bij de verschillende stem-
bureaux eene inzumeling houdon ten behoeve
van de weduwe van den zoo ongelukkig om-
gekomon korporaal-konstabel H. de Vries.
Afloop aanbesteding.
Zaterdag werd door den architect S. Krijnon
in het café .De Pool' herbesteed volgens
gewyzigd plan
Het bouwen van een Plaats en Arbeiders
woning in het Koegras, gem. Helder, voor
rekening van de N. V. Landbouw-Maatschappy
alhier.
Ingekomen 8 biljetten van de heeren
G. v. Beek, Alkmaar, in massa f9000.
Helder, f8910.
Lutjewinkel, f8898.
f8950.
f 8800.
Helder, f 8793.
f8350.
f7790.
D. de Cock,
B. Kooi,
P. Krapman,
Eriks
R. N. v. Os
J. Kossen,
J. Verheus,
Lutjewinkel,
Helder,
Politieke lezing van F. Netscher.
J.1. Zatcrdugavond hield do Vryzinnigo
Kiesveroeniging „Helder" in „Casino" oen
openbare vergadering, waar de heer Fr.
Netscher als spreker optrad. De zaal was
geheel gevuld. Nadat de Voorzitter, de heer
B. L. Van Albada, de vergadering mot oen
toepasselijk woord had geopend, waarin hy
allen welkom heette, zyn tevredenheid uit
sprak over de flinke opkomst, omdat dozo
getuigde van de groote belangstelling in deze
verkiezing en den wensch uitte, dat de te
houden vergadering mocht bijdragen tot
het behalen der overwinning door de Vrij
zinnigen, verkroeg de heer Netscher het
woord. Deze ving aan met do mededccling,
de heer De Meester door ongesteldheid
■verhinderd was nogmaals voor de kiezers
op te treden en hy daarom in diens plaats
optrad, die evenwel in vele opzichten zijn
meerdere was. Mr. de Meester is een demo
cratische politicus, die zich niet op een voet
stuk plaatst en den band tusschen de kie
zers en den afgevaardigde wil trachten aan
te halen. Nadat spr. herinnerd had aan den
afloop der verkiezingen, waarbij door liuks
den strijd was verloren, zette hy uiteen,
zonder persoonlijkheden, wat hiervan het ge
volg zou zyn en spaarde daarby zyn kritiek
niet. In 1909 was het een andere politieke
toestand dan 4 jaar geleden, toen Dr. Kuy-
voor den dag kwam met de antithese
het volk verdeelde in twee vijandige
kampen. Aan den eenen kant stonden zy,
die geloofden als Dr. Kuyper, aan den ando
ren kant de ongoloovigen en zy, die mecn-
God te belyden, zooals zy meenden als
vrye menschcn op hunne wyze te moeten
n. Daardoor ontbrandde een stryd, zooals
ie laatste 100 jaar niet had gewoed en
de Vryzinnigen streden onder de leus weg
met Dr. Kuijper. Deze viel en nu werd door
de Koningin aan Goeman Borgesius de vor
ming van een nieuw ministerie opgedragen.
Het gevolg van dezo opdracht was, dat het
kabinet Do MeeBtcr de leiding van 's lands
zaken verkreeg. Dit nieuwe ministerie voerde
een verzoenende politiek door de godsdienst
twisten en den schoolstryd te laten rusten
en trachtte niet de oude wonden weder
open te rijten. Een eerste daad van het
kabinet was de indiening van een voorstel
tot grondwetsherziening om te komen tot
Algcmeon Kiesrecht. Ook werd door mi
nister Veegens een voorstel gedaan, om een
oplossing to vinden voor een ouderdomsver-
zekering. Nog andere zaken van socialen
aard werden aan de orde gesteld, terwyl op
het program nog stonden invaliditeits- en
ziekteverzekering. Om voor de uitvoering
dezer sociale wetten het noodige geld te
vinden, meende Mr. De Meester, daarbij
toonende een democraat te zijn, dit niet te
moeten zoeken by den kleinen man, maar
daar waar het geld zit en wilde daarom de
bedrijfs- en vermogenbelasting herzien, om
te komen tot een inkomstenbelasting mot
sterke progressie, zoodat de economisch
zwakken niet te zwaar werden gedrukt en
de economisch sterkeren op billyke wyze
naar draagkracht werden belast. Nog werd
door hot Ministerie De Meester een wet op
het arbeidscontract tot stand gebracht, waarby
de rechten en verplichtingen van werkge
vers en werknemers werden geregeld. Hoe
wel deze wet niot volmaakt is, is er toch
een eerste stap in de goede richting gedaan.
Later moet zy herzien en verbeterd worden.
Op militair gebied heeft bedoeld ministerie
ook maatregelen van bezuinigingen geno
men. Do uitgaven voor oorlog en marine be
dragen in ons land jaarlyks 47 millioen gul
den, d. i. 9 h 10 gulden per hoofd. Ilierby
gaf spreker een aauschouwelyke voorstelling
van dit bedrag, door de opmerking, dat een
spoorwegwagon, geheel met guldens gevuld
er een millioen bevatte en er dus 47 dier
wagons noodig zyn om 47 millioen te ver
voeren. Deskundigen op het gebied van
defensiewezen beweren, dat met minder
kosten ons land in verdedigbaren staat kan
gebracht worden Het Ministerie De MeeBter
verminderde dan ook do oorlogsbegrooting,
die onder het ministerie Kuijper 28 k 29
millioen bedroeg tot 26 k 27 millioen. Merk
waardig is het, dat diezelfde begrooting on
der het Kabinet Heemskerk weer naar bo
ven liep. Minister Staal wilde niet alleen
de geldelijke-, maar ook de persoonlijke
ïii verminderen, door het blyvend ge
deelte een kortoren oefeningstijd in de ka-
e's op te leggen en hen van huishoude
lijke diensten vrij te stellen. Deze demo
cratische maatregel werd voorgesteld in over
eenstemming met den leider van t kabinet,
Mr. de Meester. Het voorgestelde werd door
de le Kamer afgestemd en minister Staal
trad af, die opgevolgd werd door minister
Rappard, die geheel in denzelfden geest
handelde. Diens begrooting werd door de ,2e
Kamer verworpen, zoodat het ministerie ge
noodzaakt was aftetreden en het ministerie
Heemskerk, het kabinet van jolige christe-
i, nam de teugels van het bewind in han
den Wat heeft dit kabinet gedaan? Niets.
Het heeft de zaken laten rusten en gewacht
op den uitslag der stembus. Nu dezo ten
voordeele der coalitie iB uitgevallen, zal hot
wel de schaapsvacht afwerpen. Het zal nu
wel den muil openen en de klauwen uit
steken. Geen hindernissen staan het meer in
den weg. Dit zal zoo lang duren tot er in
nerlijke verdeeldheid komt.
Daarna ging spreker over tot behandeling
van eenige punten der vrijzinnige partij. Iri
de eerste plaats besprak hij het Algemeen
Kiesrecht, waarvoor van 1877 tot heden,
duB 32 jaTen, reeds is gestreden. Men slaakt
zucht van ontevredenheid, omdat men het
volk zyn eerste eischen niet wil geven. Van
de b'/g millioen inwoners hebben slechts
8C0 000 mannetjes het kierecht en dan is het
aantal kiezers zeer onbillijk verdeeld; zoo
hobbon b.v. in Enkhuizen van elke 100 25-
jarige mannelijke ingezetenen or 73 het kies
recht en in Rotterdam van elke 100 slechts
30, terwijl de wyfjes overal uitgesloten zyn.
Er is geen enkele grond om de vrouw het
kiesrecht te onthouden, zij is niet dommer
dan de man, zy wordt wel belast met de
opvoeding der kinderen. De hoogste verant
woordelijke post in ons land, die der Koningin,
is opgedragen aan een vrouw, die haar goed
vervult en al haar geslachtgenooten worden
uitgesloten van het kiesrecht. Omdat men
voor gewelddadigheden vreest, onthoudt men
zoo velen het kiesrecht, maar in 1848 en 1897
toen het kiesrecht uitgebreid werd, riep men
die schrikbeelden ook op en er is niets ge
beurd en wanneer men A. K. invoerde, zou
ook niets gebeuren. De overweging, dat
do twee uiterste partyen van A. K. zouden
profiteeren, mag geen argument zijn, het niet
in te voeren. Wanneer men 21 jaar is, mag
wel huwen, moet men wel bolasting be
talen, de wetten gehoorzamen en soldaat
worden, daarvoor is men oud en wijs genoeg,
doch om kiezer te zyn, moot men in elk geval
nog 4 jaren wachten, alsof het zoo moeilyk
is kiezer te en men een professor of
bolleboos moet zyn. Ja, dit zou waar zijn,
wanneer men zelf de wetten moeBt maken,
maar een kiezer heeft slechts aan to geven
in welke richting hy de regeering wenscht.
Algemeen kiesrecht is een eisch dos tijds.
Dit heeft men van do kerkelijke partijen niet
te wachten. De anti-rev. willen een kieBrocht
op eigen handje, het huismanskiesrecht. Zy
zeggen de maatschappij is opgebouwd uit
cellen, dat zijn de gezinnon. Nu moet het
hoofd van de cel het kiesrecht hebben, maar
jonge, degelijke werkman, dio om de oen
of andere reden nog niet trouwt, wordt uit
gesloten, omdat hij geen wijfje neemt, geen
cel bouwt. Ja, men wil dan zooals r.k. priesters,
met hoofden van gezinnen gelijkstellen. Men
krygt dan wedor allerlei buitengewone geval
len. De Vrijz.-dem., de soc.-dem. en Unie
liberalen willen ieder het kiesrecht toekennen,
het recht van modezeggingskracht verleenen,
lat zij ook de wetten moeten gehoorza-
u Kiest daarom De Meester, dio voor
Algemeen Kiesrecht is.
Vervolgens besprak de heer Netscher don
10 - u r i g e n arbeidsdag. Hy is van
oordeel, dat velen, die in hun werkkracht
hun eenige schat bezitten, van hooger hand
recht op bescherming hebben. Zy hebben er
belang by, dat die werkkracht zoo min moge
lijk afneemt, opdat deze lang kan duren. De
overheid dient hier in te grypen, zoodat de
werkman niet afgebeuld wordt en ook ge
legenheid bezit zich te ontwikkelen. Daardoor
zal de nationale welvaart vermeerderd wor
den. De vrees van sommigen, dat men in dit
opzicht zich op een gevaarlijk pad begeeft is
overdreven, wantin Frankrijk heeft men reeds
den 10-urigen arbeidsdag Ook voor dezen
socialen nood heeft de heer De Meester een
warm hart.
Verder werd besproken de Staatspen-
sionneering. Spreker merkt op, dat ten
deze opzichte in ons land niets wordt gedaan
voor do ouden van dagen. Hij verdedigt met
vuur den eisch van den Bond voor Staats-
pensionncering, om van regeeringswege zondei
premiebetaling oude mannen en vrouwen te
gemoet te komen. Het bezwaar, dat opgewor
pen wordt als zynde te duur, wordt ook door
den heer De Meester, die geen lid is van
genoemden Bond, krachtig weersproken, even
als door de heeren Goeman Borgesius en
Patyu. Volgens het Engelsche stelsel, waarby
aan allen, die den 70-jarigen leeftijd hebben
bereikt en niet in hun onderhoud kunnen
voorzien, wordt f 3 per week uitgekeerd.
Spreker acht die leeftijdsgrens te hoog, maar
werd in ons land zulk een wetsvoorstel inge
diend, hy zou het steunen, omdat dan 20 k
30 000 menschen geholpen werden, doch niet
tegenstaande vooreen jongeren leeftjjd blijven
propageeren. Het geld, daarvoor benoodigd,
dat volgens den financiëelen specialiteit De
Meestor 12 14 millioen zou bedragen, is
wel te krygen, daar waar het te vinden is.
Het wetsontwerp van Dr. Kuijper, dat ook
invaliditeitspensioen bevat, omvat alleen per
sonen, die in vosten dienst zijn en sluit losse
arbeiders uit en eischt van ieder een premie
betaling, zelfs arbeiders, die slechts f-4.8C
per week verdienen, moeten 24 jaren lang
f 5,20 premie betalen, om op 70-jarigen leef-
tijd een pensioentje te kunnen bekomen.
Volgens dit ontwerp wordt do geheele mid
denstand uitgesloten. Kuyper noemt het on
zedelijk aan personen, die geen premie be
talen, pensioen uit to kcerenmaar, is hot
dan niet onzedelijk, als aan iemand, die 4
jaar minister is geweeBt, een pensioen van
f4000 'sjaars wordt toegekend? De kerke-
Ijjken, die altyd den mond vol hebben over
vryheid en tegen dwang zyn, zooals leer-
dwang en vaccinedwang, zyn verdedigers
van ouderdomsverzekeringsdwang. Nog gaf
spreker een overzicht van het Deensche
stelsel. Denemarken had hij persoonlijk be
zocht. Dit land, hetwelk 2Va niillioen inwo-
nors tolt en armer is dan Nederland, heeft
al 18 k 19 jaar een pensioenwet, waarby
men op 60-jarigen leeftijd al pensioengerech
tigd is, geeft ons land een beschamend voor
beeld. Men staat verbaasd over de nuttige
werking dier wet. Noodzakelijk is bet, dat
ook dusdanige wet hier tot stand komt. Het
geld, daarvoor benoodigd, is te balen uit een
progessieve belasting, uit belasting op erfc-
en in de zijlinie en zoo uoodig aangevuld
met eenige millioenen uit de militaire uitga
ven. De te ontwerpen wet behoeft niet zoo
ingewikkeld te zyn. Die van Engeland bevat
slechts 13 artikelen en die van Denemarken
beslaat nog geen velletje postpapier. De hand
moet aan den ploeg worden geslagen, om
ook hier een pensioenwet van Staatswege to
verkrijgen. Zooals gezegd, ook de candidaut
der Vryzinnigen alhier is voor zoodanige
wet.
Ten slotte wekt spreker zijn hoorders op
te zorgen, dat de meerderheid niet sterker
wordt, want gaat ook dit district rechts dan
ontvangt het kabinet meerder steun. En wat is
daarvan te verwachten Dat de antithesestryd
terug komt en de oude vijandschap opnieuw
ontbrandtdat de militaire uitgaven zul
len toenemendat in de sociale nooden
zal worden voorzien door invoerrechten,
waardoor de lovensvehoeften duurder worden
waarvan de arbeiders de slachtoffers zullen
zyn dat de oude schoolstrijd weer begint
en meerdere subsidie aan het bijzonder onder
wijs worde toegekend, zonder de noodzake
lijke waarborgen te geven en dat de eenheid
van ons volk verbroken wordt. Aanstaanden
Woensdag staat het in de macht der kiezers
van Helder, om zich uit spreken in welke
richting zy het schip van Staat bestuurd
wenschen te zien. Wenschen zy dit in vrij
zinnige richting en gevoelen zij wat voor de
democratie, dan moeten zij hun stem uitbren
gen op Mr. De Meester.
Deze rode, die meermalen door applaus
werd onderbroken, werd luide toegejuicht.
De Voorzitter was zeker do tolk van allen,
toen hy den spreker dank zegde voor zyn
opwekkende, opbeurende en leerzame lezing.
Na oen pauze van 20 minuten was er ge
legenheid tot debut. De eerste, die het woord
verkreeg, was de heer Van den Bogaerdo
die op ironische en satyriache wijze de hou
ding van den heer Staalman trachtte te he
kelen, maar zeer onduidelijk was. Alleen
vermelden wc zyn slotwoorden .Stemt Staal
man, als je egoisttisch bent*.
Do tweede, die zich voor het debat opgaf,
was do serg.-maj. Butcr. Deze maakte de
opmerking, dat de spreker ten onrechte aan
de christelyke partyen de opvoering van de
oorlogssbcgrooting weet, de liberalen, die
van 1848 aan het bewind waren, haddon
dit voortdurend gedaan. Verder wees hij er
op, dat zoo spottend het tegenwoordig mini
sterie het jolig Christendom was genoemd
en zegde, dat do ware Christen zich ten
alle tijden kan verblijden. Aan het ministerie
Heemskerk waren de militairen grooten dank
schuldig, want daaraan hadden zij het te
danken, dat aan hun weduwen en weezen
pensioen was verzekerd. Dat de liberalen
zooveel voelden voor de oude arbeiders
betwijfelde hij, want jaren lang hadden zy
de macht gehad en niets gedaan, maar
worden nu door de zweep van Troelstra
voortgedreven. Dat De Meester voor A. K.
was voor mannen en vrouwen bestrijdt hy,
deze is voor dames kiesrecht. Ook acht hy
het verkeerd aan 21-jarigen ieeds het kies
recht toe to kennen25 jaar is z. i. nog te
vroeg, hy wist, en hij heeft veel gestudeerd,
op 80-jarigen leeftijd nog niet welk stand
punt hij zou innemen en hoe hy zyn stem
zou uitbrengen. Verder verdedigt debater het
huismanskiesrecht, want hy, die leeft by
Gods woord, beschouwt den man als hoofd
van 't gezin, aan wien de vrouw gehoor
zaamheid is verschuldigd. Nog verdedigt hy
de dwangverzekering, de. subsidie's aan de
bijzondere scholen toegekend en erkent de
antithese, want God de Vader bestuurt alles.
De heer A. G. A. Verstegen alsnu het
woord bekomende, zegt niet van plan te
zyn geweest te debatteeren, maar het is
naar aanleiding van het gesprokene der
beide debaters. Hij ontkent, dat Staalman
ooit adviseur is geweest van den Matrozen-
bond. Hij, de oprichter van dien bond, acht
in elke vakvereeniging een adviseur mis
plaatst. Zij, die zich organiseeren, moeten
met eigen kracht zich helpen. Omtrent
vereenigingsrccht der militairen brengt hy
in het midden, dat de militairen zich vrijelijk
mogen vereenigen en dat dit te danken is aan
den heer De Meester, die dit recht krachtig
heeft verdedigd. Ware dit niet geschied dan
zou do oud.-olfic.-verceniging by het christe
lijk ministerie leelijk ra 't gedrang zyn
gokomen. Ook gevoelde het tegonwoordigo
kabinet niet veel voor de wet voor het
pensioen van weduwen en weezen van
mindere militairen, want toen aangedrongen
werd, om de premie zoo laag mogelijk tc
stellen, verklaarde minister Kolkman, dat
hot hem ijskond liet of de wet aangenomen
of verworpen werd.
Alsnu verkreeg de heer Netscher het
woord tot beantwoording der debaters. Hij
zeide, op de rede van den heer v. d.
Bogaerde niet te behoeven te antwoorden
doze spreker had gezorgd voor een dansje
na de tooneeluitvoering, hy kon zich dus
bepalen tot hetgeen de heer Buter had
gezegd. Op al door hem aangevoerde punten
diende hy hem van repliek, maar legdo in
hot bijzonder den nadruk er op, dat hy het
voorschrift van Paulus rWees vriendelijk
togen allen" slecht naleefde, door dadelyk
het slechtste van zyn medemenschen
veronderstellen, door te zeggen, dat de
liberalen niet voor staatspensioen zouden
zyn, als do zweep van Troelstra er niet
achter zat. Ook werd de debater herinnert
aan een uitspraak in den Bjjbel, waar ge
schreven staatrgij zult geen valache ge-
I tuigenis geven", want hij had gezegd, dat
Do Heester voor dameskiesrecht was. Dat
I du hoer Buter zoolang zijn hoofd hoeft
zitten breken over het kiesrechtvraagstuk
niet erg slim, hy raadt hem aan dan
ijverig door te studeeren, misschien is hij
op 70-jarigen leeftijd dan op de hoogte,
evenals over het vraagstuk van den vrij
handel en het protectiestelsol. Verkeerd vindt
spreker het, dat de naam van hot Opper
wezen in het debat wordt gebracht, maar
de heer Buter moet niot vergeten, dat hy
niet alleen de God is van de antirev., maar
ook van den heer De Meester en van ons
allen. ApplausJ.
Nadat de Voorzitter nog een enkel woord
van dank heeft gesprokon tot den heer
Netscher en zyn waardeering heeft te kennen
gegeven aan den Chr. dem. Buter, die zonder
bepaalde persoonlijkheden heeft gedebatteerd,
wordt deze buitengewoon ordelijke vergade
ring gesloten.
Kindje geworgd.
Vrijdagmorgen was de Kromme Palmstraat
te Amsterdam in groote beroering, daar de
bewoners tot de ontdekking waren gekomen,
dat een huuner buurtgenootun, eon ongehuwde
jonge vrouw, 't kind, waaraan ze zoo juist
't levenslicht had geschonken, door worging
gedood had.
Men was achtor dezo schanddaad gekomen,
doordat oen buurvrouw het kindje luidkeels
hoorde schreien. Toon dozo vrouw daarop
de kamer binnen trad, merkte zy, dat de
oeder iets deed, dat niet in do haak was.
Zy waarschuwde daarop anderon, en dezen
weer de politie. Toen do politie zich op de
hoogte van eon en ander had gesteld, oor
deelde men overbrenging van do moeder naar
gasthuis noodzakelijk, hetgeen geschiedde
door middel van een brancard van den ge-
eentelijkon geneeskundigen dienst. By dit
overbrengen liep do gansche buurt te hoop,
en de politic had de handen vol, om te voor
komen, dat de verontwaardigde menigte de
daderes te lijf ging. De vrouw woonde nog
maar sinds korten tyd in de Kromme Palm
straat. (,Te!.«)
Zware brand te Amsterdam.
Tegen huif elf Zaterdagavond toonde een
fel roodo lucht, dat in het Oosten der stad
een zware brand moest zyn uitgebroken. Wel
dra meldde het brandalarm, dat in de Stads-
rietlanden het vuur woedde. De brandweer
trok met groot materieel er op uil. De drij
vende stoomspuit «Jason' stoomde van de
Do Ruyterkade op, de ,Jan van der Heydc"
verliet de ligplaats by de Nieuwe kazerne
de Achtergracht en van alle zyden rolden
vlammonde toortsen do stoomspuiten en
8langenwagens aan.
De brand woedde in do brandstofienloodsen
van den heer II. A. van Nahuys op het
terrein van de II. IJ. S. M. in de Rietlanden,
Dozo loodsen, gedeeltelijk van hout en an
derdeels van plaatijzer opgetrokken, waren
gevuld met steenkolen, cokes en anthracit.
In het wel dertig motor hoogo hoofdgebouw,
eon machinale anthracit-brekerjj geves
tigd en te kwart over tien moet hierin
r men ons mededeelde vermoedelijk als
gevolg van kortsluiting de brand zyn
ontstaan.
AlthanB op dat tydstip zagen rangecders
der H. IJ. S. M. vlammen in hot boneden-
gedeelte. In een oogwenk sloegen ze naar
buiten, zetten het houten hoofdgebouw in
lichte laaie en weinige minuten later was
het één groote vuurzee, dio als een krater
de vlammen huizenhoog opstuwde. Prachtig
schouwspel, toen de geheele vierkante bre-
kerij in vlam stond. Duizenden menschen
stroomden van do Eilanden en uit du stad
op do Rietlanden toe.
De brandweer pakte het vuur krachtig
aan met de Jason", die in de Entrepotdok
haven vlak by de loodsen ligplaats nam, en
nu voor het eerst sinds zyn indionststelling
schitterende diensten bewyzen zou. Van boord
richtte men de grootste straal van 75 m.M.
op de vuurzee, terwijl zes slangen naar den
wal werden overgebracht, waarmee de brand
van verschillende kanten bestookt werd. En
onder de watermassa, die nu woldra werd
uitgestort, minderde hot vuur snel. De brand
werd als 't ware verdronken. De «Jason"
had alleen, na een uur werken ongovcer, de
brand geheel overmeesterd.
Os. H. A. J. van Wijhe. f
Naar men meldt, is ds. H. A. J. van Wjjhe,
die door de S.D.A.P- te Harlingen candidaat
voor do Tweede Kamer werd gesteld, te
Drachten overleden.
Do vorige week kwam bjj, vermoeid door
de verkiezingscampagne, thuis en was sinds
dien bedlogerig.
Ontduiking van betaling van reisgeld.
Het O. M. bij het Haagsche kantongerecht,
eischte, om een voorbeeld te stellen, f80
boete tegen iemand, dio, om het betalen van
spoorreisvracht te ontduiken, den volgenden
truc toepaste
Hij was in het bezit van een abonnement
Staatsspoor en reisde per Holl. Spoor naar
Rotterdam. In Den Haag liet mon hem door
de contróle, op zyn zeggen: «abonnement*,
zonder dat men hem naar het abonnement
vroeg. Hy zou dan in Rotterdum de contróle
van het gemeenschappelijk D. P. station
hebben gepasseerd met zijn S.S. abonnement.
Doch in den trein werd hy gecontroleerd en
vertoonde toen een 10-rittenboekje, dat even
wel niet geldig was, omdat het niet was
geknipt.
Overigens geeft ook deze, zy 't dan ook lauwe
campagne weer dingen to zien taal te hoo-
ren, welke op menigeen pynlyken indruk kan
maken. Wie eerlyk-onbevooroordeeld wenscht
te zyn moet erkennen dat dorgeljjke zonden
tegen kieschheid, goede-smaak en ridderlijke
vechtmethode aan beide zyden worden be
dreven Onze Nederlandscho pers, heeft
dr. Kuyper eens gezegd «staat in zulke tyden
voor niets". Natuurlijk moot mon die uit
spraak «cum grano salis" opvatten. Doch
naar gelang de finale beslissing nadert, ver
flauwt, in onze pers, werkelyk de grenB tus
schen hetgeen, in normale omstandigheden,
al of niet door den beugel kan gelijk een
beschaafd mensch, in feilen toorn ontstoken,
de zelfcontróle over zyn woorden verliest;
dingen zegt, waarvoor hy zich, in koele ge
moedsstemming, zou schamen Over den
uitslag, door 23 Juni te brengen, valt ten
slotte maar weinig te zeggen. Aangaande de
gezindheid der vele thuisblijvers, die nu zul
len opkomen tast men in het duister De
oude bewering is wel: de liberalen wachten
altyd totdat tbyna of heelemaal te laat
is En do ervaring scheen wel eens deze
bewering te rechtvaardigen. Tooh is zy, in
haar generaliseeren, gevaarlijk. Hoewel dan
niemand kan betwisten en door do vrjjz.
democraten trouwens rondweg erkend is
dat men by de mannen van Rechts in de
leer kan gaan wat yvorig, kranig, onverdro
ten ,verkiezingswerk'' betreft. En na don 23o
kan de machtige coalitie zy worde dan
56, 58 of 60 sterk aan den arbeid tygen.
Reeds nu iB voorspeld, dat het «cement" wat
broos zal bljjken in de praktyk, speciaal dat
hetwelk de Kuyperiaansche en Lohmanscho
fractiën aaueenhechtDat dr. Kuyper geen
tijd wist te vinden om mr. De Savornin
Lohman's candidatuur aan te bevelen
nadat de heer Lobman wel eene rede had
gehouden ten gunste van den anti-apv. leider,
't is wel geschikt om in chr.-bist. kring zekere
ontstemming te wekken. Intusschen men
mist het recht om, by zulke dingen onmid
dellijk van onwil te gewagen Edoch, zoo
gaat 't in dagen als deze. Schyn en werke
lijkheid, waarheid en pseudo-dito warrelen,
dwarrelen hopeloos dooreen Menigeen zal
een hartgrondig »Pff!" ontsnappen wanneer
de zomerrust op den lande is neergedaald
Als de constante, echte toeristen-zomer ein
delijk zich voor oen flink poosje gevestigd
heeft. Nu is 't, in de landelijke streken
waar men smachtend uitziet naar de trek
vogels-uit stad, nog benauwend-eenzaam
Zoodat men al bezorgd-angstige gezichten
gaat trekken. Hot jammcrlyk mislukken van
den hooibouw draagt or niet toe by om de
•agrarische gemoederen" op te wekken.
Laten we hopen, dut straks met het
aanbreken der vacantie- en vurlofsperiode
de aansnellende, kleurig-jolige zwermen
fietsers, tuf-tuffers, etc. meergenoemd agrarisch
hart zullen verkwikken in blyde hope
Het aanvankolijk succes der middenstands-
tentoonstelling in het Amsterdamscho Volks
paleis goopend, is eene gebeurtenis van
eenige beteekenis. Al jaren geleden werd
vooral van sociaal-demooratiBche zyde,
voorspeldde middenstand, de •tusschen
hand" gaat dood. Hij verliest allengs reden
van bestaan, 't Gaat ermee als met De
Génestet's grijsaard Men weet wel
Hij is bang in 't donker,
Bang alleen
De dwaze grysaard dwingt en
Zingt 't liedje van verlangen
De middenstand moge zei men het
«liedje van verlangen" korter of langer
zingen, toch is hy ten doode opgeschreven.
Tusschen, groot-kapitaal en niet-bezittenden
arbeid (aldus de soci's zal eindelyk het pleit
moeten uitgevochten. En dan zal men het
bezit, goed- of kwaadschiks, .uitnoodigen"
zich van het zyne, ten bate der gemeenschap,
te ontlasten. Aldus, nietwaar? de theorie,
sommigen onomstootelyk, onaantastbaar,
kristalhelder van logica lykend
Maar tusschen prachtig-schynendo theorie
en frissche praktyk des levens bestaat Boms
wonderlyk contrastGelyk in dit geval.
De soci s hebben al, in den loop der
tijden, een stuk of wat «rotsvaste" theoriën
moeten zien verbrokkelen't Blijft de
vraag, of .'t met deze hunno stolling niet
evenzoo zal gaan Prof. Van Hamel heeft
't, in zyn oratorisch duel mot mr. Troelstra,
geestig uitgedruktIn dat grapje over
den trommel beschuiten, dien do generaal en
het eene beschuitje, dat do soldaat mee op
marsch krygtDe kapiteins, majoors, etc.
werden vergeten M. a. w. onze muatschappij
is meer gecompliceerd van structuur dan do
soci s wel willen zienDe groote en kleine
radertjes, schroefles, kunnen olkaar niet
missen, 't Gaat ermee als in het bekende
vertelseltje van den zieken man, in wiens
lichaam hart, longen, nieren, huid en al do
DE WEEK.
2 0 Juni.
In de lustelooze stemming, welke de ver-
kiezings-periode van Juni-'09 kenmerkt, is
nog maar weinig verandering gekomen tot
dusver. Hier en daar 'tis zoo laait
het vuurtje wat hooger op; komt er, heel-
eventjes, wat «animo'' onder de menschen.
Te Zierikzce werd zelfs een «Patyn-lied"
geboren en vielen (mag men sommige orga
nen gelooven) onstuimige tooneeltjes van
politieke passie voor... Over'tgeheel werkt
het besef van het spel toch te hebben ver
loren, op Links verlammend, ontmoedigend,
terwijl daarentegen de behaalde zege Rechts
dubbel prikkelt om nög moer te veroveren dan
reeds, als veilige buit, kon worden binnenge
haald. Dat nog twee, drie districten zich,
naar de kleur hunner uitverkorenen, aan de
xijde der mannen van de coalitie zullen
scharen schynt in hooge mate waarsohynlyk.
andere «edele on «gewone" organen aan
't kibbelen waren wie of nu wol de gewich
tigste rol vervulde en wie men beat missen
konHet leven van den patiënt hing, ten
slotte, af van de vraag of er generale ver
zoening erkenning van ieders onmisbaarheid,
hetzij dan in hooge of lage functie zou volgen.
De middenstands-tentoonstelling om op
haar terug te komon toont dat deze maat
schappelijke sfeer krachtiger is, meer vitali
teit bezit, een veel belangryker rol heeft te
vervullen, dan sommigen bevroeden. Hy heeft
in den loop van zes a acht jaren een wils-
en werkkracht aan don dag gelegd, een ge
zond streven naar «selfhelp", dat bewonde
ring verdient. Den minister Kuyper komt de
eer toe, indertjjd den middenstand den voor-
treffelyken wenk te hobbon gegeven«Begin
met te toonen dat gy u-zelf kunt en wilt
helpen, vervolgens zal do regeering zien
wat zy doen kanDat advies hebben de
middenstanders gevolgd en zy voeren er wel
by Ze hebben de proef op de som geleverd
dat hun weldegolyk eon plaats toekomt aan den
generalen disch. Hun tentoonstelling is een
machtig «argument' tegen do bewering, dat
het middenstands-leven slechts kunstmatig
wordt gerekt; niot kracht kan putten uit
het wezenuit de waarachtige behoeften
onzer samenleving-zelve
Men ziet 't, ook met de sterkst-ljjkende
theoriën dient mon omzichtig te wezen
Mtu Amtonio.