KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna.
No 3798.
Woensdag 7 Juli 1909.
37ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoon 59.
Bureau: Koningstr. 29.
Interc.-Telefoon 50.
is Het Nieuwe Modeblad voor
ieder die op de hoogte wil blijven van
hetgeen de mode voorschrijft.
Het bevat praktische raadgevingen
voor wie de mode niet wil verwaarloozen
en toch geen groote kosten maken.
Het knippatronenblad en duidelijke bij
schriften maken 't voor ieder mogelijk,
het model zijner keuze zelf uit te voeren.
Het blad verschijnt twee malen per
maand, heeft meerdere malen op de voor
pagina eene Modeafbeelding artistiek in
kleuren uitgevoerd en is om zijn omvang
en beteekenis een zeer goedkoop Mode
blad. Prijs 55 ct. per drie maanden,
franco per post 65 ct.
Het biedt een schat van modellen,
ook van handwerken.
SB' 1 Juli is het nieuwe kwartaal
ingetreden.
Men abonneert zich by de uitgevers
van deze courant.
De Duitsche Rijksdag gaat voort met be
lastinghervorming en noomt de eene belasting
na de andere aan. De belangrijkste dezer week
zjjn de tabaksbelasting die nog al aanzienlijk
is en de brouwbelasting.
Tegen deze laatste verzette de Beieren in
den Rijksdag zich heftig. In Beieren drinkt
men per jaar en per hoofd 279 liter bier
voor 'n huisgezin van 5 personen maakt dat
een 1400 liter per jaaren een verhooging
van den prijs met 2 penning wordt daar
erger gevoeld dan een verhooging der grond
belasting met 100 procent. Maar 't hielp de
Beieren niet wie veel drinkt, zal veel
betalen ook aan belasting.
Een merkwaardige verldaring werd tnsschen
de bierdebatten in afgelegd door minister
Bethman—Holweg.
De verklaring is dus oene officiëele en
dat verklaart misschien ten deel het merk
waardige. De minister verklaarde dan dat
de berichten in de bladen als sou er verschil
van meening en gezichtspunten bestaan tus-
schen den Bondsraad, diens leden en den
Rijkskanselier, allen grond missen. De Bonds
raad is het met de houding en de actie van
den rijkskanselier in de flnancieele hervorming
volkomen eens. Jawel, maar dat gelooven ze
niet allemaal, excellentie 1
Misschien klaart de lucht op als de wetten
klaar zyn en Von Bülow is heengegaan. Een
nieuwe rijkskanselier weet misschien wel oen
en ander in elkaar te flansen dat hem een
meerderheid bezorgt.
De ontruiming van Kreta door de inter
nationale troepen is vastgesteld op 21 Juli.
In antwoord op de Turksche nota verklaarde
de Engelsche regeering intusschen, dat zij
niet het initiatief nam tot de ontruiming van
Kreta. Engeland is bereid binnenkort mot
Turkije besprekingen te openen over de voor
waarden van eigenregeering van Kreta.
In Turkije vertrouwt men den toestand
nog lang niet.
De cavalerie in Prilep, Oeskjoeb en omgeving
heeft bevel gekregen zich samen te trekken
in Monastir met het oog op de gespannen
verhouding met de Macedonische Grieken.
Men verwacht spoedige afkondiging van den
staat van beleg.
De revolutionnaire toestand in Perzië heeft
RuBlaud aanleiding gegeven om tusschenbeide
te treden.
Engeland is niet geheel gerust over deze
Russische inmenging, 't Weet zelf natuurlijk
best dat zoo'n tinmenging' soms lang duurt.
De Russische regeering richtte, naar Reutor
meedeelt, tot de vreemde mogendheden een
telegram waar in het zegt
,De Russische regeering kwam by de be
spreking over den toeBtand te Teheran tot
dit besluit, dat in geval van het binnen
trekken der revolutionairen in Teheran, de
Russische en andere Europeesche gezantschap
pen, instellingen en onderdanen, evenals de
Russisohe weg EnseliTeheran ernstig be
dreigd kunnen worden. Daarom werd besloten
uit Bakoe een afdeeling troepen naar Enseli
te zenden. De bevelhebber van deze troepen
is voorzien van do meest stipte lastgeving, waar
uit volgt, dat bet doel van de troepenzending
uitsluitend de bescherming van de Russische
en buitenlandsche gezantschappen, instellingen
en onderdanen is jen geen inmenging in de
binnenlandsche aangelegenheden van Perzië
mag plaats hebben.
De Russische troepen blyven aan de grens
van Perzië slechts zoo lang, tot het leven
en de bezittingen van de Russische en bui
tenlandsche diplomaten, instellingen en onder
danen volkomen verzekerd zullen zyn te
achten".
Na Engeland zal de Czaar ook Frankryk
bezoeken. In de kamer herinnerde Jaurès
aan de protesten die in Engeland waren go-
uit tegen het bezoek van den Czaar. Natuur-
lyk protesteerde de president tegon het op
deze wyze spreken over den vriend en bond-
De minister van buitenlandsche zaken
hetzelfde te zullen antwoorden als de
Engelsche onderstaatssecretarisDe Czaar
zal in ons land ontvangen worden als bond
genoot en vriend van Frankryk, als een
souverein die tot het behoud van den inter
nationalen vrede medewerkte. Op deze woor
den volgden levendige toejuichingen: alleen
de uiterste linkerzij riepMoordenaar.
Men heeft zich een oogenblik ongerust
gemaakt over Castro.
Het heette dat hy zoek was en reeds
kwam de beduchtheid op, dat de ex-presidont
langs geheime wegen toch nog zou trachten
Venezuela binnen te komen. Blijkens een
telegram aan den .Matin" uit St. Sebastiaan
zijn deze geruchteD omtrent Castro's geheim
zinnige verdwijning ongegrond. Volgons dat
telegram toch bevindt Castro zich nog te
Santander dat hij sedert hy er aankwam
geen oogenblik heeft verlaten.
Nederland en Venezuela kunnen dus ge
rust zyn.
HELDER, 6 Juli.
De kermis.
Er waren Zondagavond weinig menschen
in «Tivoli" waar de Nieuwe Nederlandsclie
Tooneelvereeniging, Directie, B. Delmonte,r
optrad. En dat was jammer want in het stuk
Madame Sans Gêne" en de spelers j hadden
beter verdiend, 't Is een stuk dat altyd in
slaat omdat het forsch aangepakt en beschre
ven een juisten kijk geeft in het Napoleons-
tydperk in Frankryk. De heer Delmonte als
Napoleon had zich een mooi-gelykenden kop
gemaakt en speelde den opvliegenden, warm-
voelenden keizer uitstekend. De schryver laat
Catrine Hubscher Mevr. Mathilde Kiehl
hem juist in zyn zwak treffen en Mevr. Kiehl
gaf dat prachtig weer. Zij zei de harde waar
heden, die de vrouw uit het volk ook in haar
hoogen rang niet verloeren kon, met wel
sprekendheid. Daar waren meer rollen die
fijn werden gespeeld, zoo b.v. de heer Urban
als dansmeester, de heer Kramer als sergeant
later maarschalk Lefébvre, de heer van Beem
als Fouché. De costumes waren schitterend,
bovenal die der dames, 't Kleine publiek was
dankbaar met zyn applaus en dat mocht
ook wel 't was verdiend.
Het gezelschap «Stoel en Spree" gaf' reeds
Zondagavond de eerste van de reeks voor
stellingen, die het gedurende de kermis alhier
zal geven. De schouwburgtent was wel niet
vol, maar toch vry goed bezet. Opgevoerd
werd: .De dochter van Ouwe Jaap", een
stuk, dat speelt aan de kust van Zeeland en
waarvan de inhoud ontleend is aan onze
geschiedenis tijdens de Fransche overheer-
sching. Duidelijk kwam hierin uit de onder
drukking der bevolking van de Fransche
douanen tengevolge van het door Napoleon
uitgevaardigde continentaal stelsel en de
groote vreugde van het volk toen het weder
Oranje boven was.
Dit echte volksstuk munt uit door aardige
tafereelen, nu eens ernstig, dan weder vroo-
lijk, altyd onderhoudend. Mooie costumes en
zang en dans maken het buitengewoon
aantrckkelyk.
Het spel liet ook niets te wenschen over.
Dat van Lijsbeth (mevr. Spree) was keurig,
dat van Ouwe Jaap (den heer Spreel ver
dienstelijk, dat van Gys (den hr. Bigot) prij
zenswaardig, dat van Jean Fleury (den hr.
Kammeijer) sympathiek, ja van alle mede-
spelenden zoodanig, dat het publiek meer
malen door luid applaus zijn goedkeuring te
kennen gaf. Na elk bedrijf moest dan ook
herhaalde malen gehaald worden.
Maandagavond werd hetzelfde stuk met
een oven groot succes opgevoerd.
Doodgedrukt.
Zaterdagmiddag te 4 uur is de 27-jarigo
spoorwegarbeider Willem van Laar by bet
rangeeren op het emplacement van het station
Apeldoorn tusschen den rangeeronden trein
en den buffor-stootheuvel gekomen. Hy was
bijna onmiddellijk dood. De verongelukte laat
een vrouw en een kind na.
Om één cent.
Donderdagavond omstreeks 9 uur kregen
te Harlingen een paar jongens, welke op het
kaatssterrein eenige spellen hadden gekaatst,
twist om de betaling van een cent, waarbij
een veertienjarige knaap in de maagstreek
gestoken werd met een zakmes. Hoewel hevig
bloedende, bereikte de knaap toch nog loopende
den geneesheer. Deze achtte overbrenging
per brancard naar het ziekenhuis noodzakelijk.
De toestand van den getroffene is ernstig.
Do dertienjarige dader had zich naar huis
en te bed begeven, doch werd nog denzelfden
avond naar het politiebureau vervoerd. De
deelneming in de stad is algemeen. De jeugdige
misdadiger staat zeer ongunstig aangeschreven
en moet reeds een paar malen eerder bij het
twisten met een mes hebben gestoken.
(L. C.)
De candidatenlijst vergeten in te leveren.
Te Finsterwolde(Gr.) verzuimde de secretaris
der vryz. kiesvereeniging de candidatenlyst
voor de verkiezing van drie raadsleden in
te leveren.
Twee der candidaten, stonden reeds op een
anderen ingeleverde lijst. De candidatuur
van den derden candidaat verviel door dit
Verkade's Plaatjes album.
De heer Thysse, de bekende schrijver over
het planten- en dierenleven, heeft zich steeds
in z'n werken verdienstelijk gemaakt door
de wyze, waarop hy anderen van z'n kennis
laat genieten, waardoor zeker de waarde van
z'n studie verhoogd wordt. De bezitters van
de albums .Lente, Zomer en Herfst" kunnen
daarvan getuigen, terwyl het nieuw ver
schenen album Winter" op waardige wijze
den jaargetijde-cyclus sluit.
De afwerking dezer laatste uitgave is even
als die der vorige uitstekend, zoowel de
druk als de fraaie penteekeningen en ge
kleurde plaatjes, welke de gebruikers der
verschillende artikelen van bovengenoemde
firma er in kunnen plakken. Met elkaar
vormen .Lente, Zomer, Herfst en Winter"
een soort standaardwerkje, waaruit voor den
oppervlakkige» wandelaar, 't zy jong of oud,
een schat van wetenswaardigheden over
bloemen, planten en dieren is te putten.
Evenals door al de werken van den heer
Thysse ademt ook door deze serie een geest
van liefde voor alles wat leeft in de natuur
vooral de vogels, die hebben z'n hart. In
.Winter" bewijst hij dat opnieuw, wanneer
hjj spreekt over do gevleugelde vrienden,
die des winters in ons land vertoeven en
over de wijze, waarop liy ze in z'n omgeving
door den barren tijd heen helpt.
Zoo zouden we wel verder kunnen gaan
met te vertellen, waarvan d. schnj.er alzoo
in den winter genoten heeft en waarvan hij
nu z'n lezeressen en lezers genieten laat,
doch we hopen, dat spoedig velen zich zulk
een mooi werk zullen aanschatlenzij zullen
dan zien, dat de winter den schrijver niet
iu de verlegenheid heeft gebracht een album
samen te stellen.
De „Lutine".
In .Het Nederlandsche Zeewezen" komt
een verhaal met afbeelding voor van de
nieuwste poging om de schatten uit de «Lu
tine" op te halen. Zooals overbekend mag
geacht worden, iB de .Lutine" het Engelsche
oorlogsschip, dat met ongeveer een 15 millioen
waarde aan staven goud en specie aan boord,
bestemd voor Hamburg, om aan de flnan
cieele crisis die daar destijds bestond tege
moet te komen, by Terschelling gezonken
is in den nacht van 9 October 1799.
Engeland was toen in oorlog met Frankryk,
en Holland kon, onder Franschen invloed,
het gezonken en verzande wrak als eigen
dom verklaren, als oorlogsbuit. Later, nadat
reeds lang de vrede gesloten was, in 1823,
stond Koning Willem I Nederlands rechten
op deze schatten af aan den den koning van
Engeland, en deze aan de .Lloyds". Gedu
rende de laatst verloopen eeuw heeft
Lloyds met de destyds eenvoudige duiker
toestellen, in een vijftal verschillende tyd-
stippen en pogingen, een totaal aan waar
den opgehaald van 198 gouden en zilveren
Btaven en een 12,000 dukaten, ter waarde
te zamen van ruim dén millioen gulden.
Thans wil do maatschappy, die het con
tract met de Lloyds heeft, afdoende maat
regelen nemen tot gcheele berging van deze
schatten en heeft daartoe aan don Marine
ingenieur M. Lake opgedragen een onder-
water-ophaaltoestel te' ontwerpen, een eigen
aardig schraaptoestel, dat dienon moet om
alles wat op den bodem der zee ligt bij el
kaar te garen en boven te kunnen brengen.
Het ingenieurs-vraagstuk behëlde verder
het wegnemen van een hoeveelheid zand van
ongeveer 40.000 ton, dat zich boven en rond
het wrak heeft opgehoopt, zoo ook al het
zand en mogelyk ook de dekken, uit het
wrak te verwyderen.
Voor dit doel is een plan gemaakt van
een breed, weinig diepgaand schip, voorzien
van een buis, gedeeltelyk door het midden
van het schip gaande en dienende tot het
in werking stellen van het toestel dat het
eigenlyke onderwater-werk zal verrichten.
De afmetingen van het schip zijn lengte
130 ft., breedte 43 ft., diepte 7lJt ft. Twee
16 inch. centrifugaal zandpompen en krach
tige laadboomen zyn aan boord opgesteld.
Twee 12 inch. zandzuigers zijn in verbinding
met deze onderwater-pyp, en hunne uiteinden
eindigen in het eigenlijke werk-compartiment
en worden gebruikt tot totale zandzuivering
van het schip inwendig en tot wering van
zandophooging, als op den zeebodem wordt
gewerkt. De capaciteit der zandzuigers is
over de 40.000 tonnen per 24 uur. In aan
merking genomen de plaatselijke gesteldheid
en te verwachten weersomstandigheden is
alles er op ingericht de geheele zaak te
kunuen uitvoeren in een paar kalme dagen
van het zomerseizoen.
Van de geheele inrichting is de onderwater-
pyp met dito werkkamer het interessantste
deel. Deze is vervaardigd van staalplaat en
in het ruim van het schip soharnierend be
vestigd, 5 ft. diameter en 95 ft. lengte. Water-
ballast-compartimenten zyn aan iedere zijde
aangebracht en er is een toegangsweg voor
de werklui als de werkkamer op den zee
bodem ligt. Deze laatste, evenzoo van staal
plaat, samengesteld volgens een zelfde prin
cipe als de duikkamers der onderzeebooten,
is ongeveer 8 ft. in doorsnede en door middel
van kettingen in iedere richting beweegbaar
verder bevinden er zich aan observatie
poorten tot onderzoek van den bodem, met
zoeklichten. De werking is zoodanig, dat langs
vlakken bodem alles weggeschraapt wordt en
dat, evenals bij baggerwerk, in bepaalde
evenwydige lijnen kan gewerkt worden. Zyn
de harktoestellen gevuld, dan kunnen ze van
uit de werkkamer gelicht, gedraaid en ge
leegd worden in een bak, die langs rails, op
zij en boven op den onderwaterbuis loopen,
en alzoo aan boord van het bergingsvaartuig
geleegd en nagezien worden.
Ook voor de parelvisschery in de wateren
van Ceylon en van onze Oost-Indische be
zittingen langs do vlakke zeebodems by Keij-
en Aroelanden en do kusten van Zuid-Nieuw
Guinea zoude met zulk een inrichting in
eenige uren meer opgehaald worden aan
waarden dan door honderden duikers op de
gewone wyze in zoovele dagen.
Een politieke moord.
Londen, 2 Juli. Gisterenavond heeft een
Indisch student in het Imperial Institute hier
kolonel Sir William Curzon-Wyllie, don
politieken adjudant van den staatssecretaris
voor Indië, en een geneesheer uit Sjanghai,
genaamd Cawaslalcaca, doodgeschoten. De
Btudont is in hechtenis genomen. Men vond
twee geladen revolvers en een dolkmes in
zyn bezit.
Londen, 2 -Juli. Kolonel Curzon-Wyllie kwam
van een ontvangst van eenige honderden
Indische studenten door de Indian Association,
toon de moordenaar hom op de trap aansprak.
De Indiër vuurde snel zes schoten af. Wyllie
was op slag dood. De zesde kogel trof een
Parsee dokter uit Sjanghai, die tegelijkertijd
de trap afging als Wyllie, en wondde hem
doodolijk. Men weet nog niet, hoe moordenaar
heet, maar gelooft dat hy een Parsee is.
2 Juli. De moordenaar van Wyllie
heet Madar Lal en komt uit Dhingari. Hy is
22 jaar en een Hindoe.
Hy is voor den politie-rechter gebracht.
Zyne zaak is daarna een week verdaagd.
De moordenaar nam een ongevoelige houding
aan en schudde het hoofd, toen men hem
vroeg, of hy iets te zeggen had. Alleen zeide
hy, dat hy buiten zijn wil den Parsee dokter
vermoord had. Hy zag hem op hem toekomen
en vuurde toen uit zelfverweer.
Een noodlottige dam-doorbraak.
Londen, 2 Juli. De dam van een nieuw dok-
in aanbouw te Nowport (Wales), is doorge,
broken. Een veertigtal werklieden zijn er by
omgekomen.
Een kranige oefening.
Bij een aanvalsoefening by Toulon van
do onderzeescho boot Girondin kwam deze
al te dicht in de buurt van het pantserschip
Masséna, zoodat men een aanvaring zag aan
komen. De commandant van de Girondin had
echter de tegenwoordigheid van geest, i
een duikbewegiug te bevelen, en de om
zeesche boot voor op een diepte van 20 M.
onder de kiel van de Masséna door, om
eenige oogenblikken later aan den anderen
kant van het pantserschip weer aan de opper
vlakte te komen. De bemanning van de Giron
din werd, nadat de oefening af was geloopen,
levendig toegejuicht.
Verzetbare tijdrekening.
In de Vereenigde Staten zal de eerste
ambtelijke proef met do verzetbare tijdreke
ning genomen worden.
De burgemeester van Cincinnati heeft eer
besluit van den gemeenteraad geteekend, be
palende dat te beginnen met 1 Mei van het
volgende jaar de klokken een uur voor ge
zullen worden, om de menschen een uur langer
van het daglicht te laten party trekken. Met
1 October wordt de klok weer op den juisten
tyd gezet.
De burgemeester hoopt, dat het voorbeeld
navolging zal vinden.
Zuidpoolsche vormelijkheid.
Luitenant Shackleton heeft verteld over
de prettige verstandhouding en den welwil-
lenden toon, die voortdurend geheerscht had
tusschen de deelnemers aau zyn Zuidpool-
tocht. Als staaltje daarvan deelde hy het
volgende mede
Op een expeditie in de Antarctischen ys-
streken werd hy, terwyl hy bezig was met
het bijwerken van zyn journaal, door een
stem van buiten van een zyner geleerde
tochtgenooten gestoord, die hom riep
«Bent u bezig met iets
.Ja,' antwoordde Sohackleton, .met
myn journaal".
,Bent u èrg bezig?"
.Ja, nog al ingespannen."
.Wanneer u niet al te druk bezig zoudt
zyn, zou ik u willen vragen, my even te
helpen, want ik hang in een ravyn."
De professor werd waarlyk gevonden, in
een ravyn hangende, aan één hand, een
houding, die hij waarschijnlijk slechts kort
zou hebben kunnen volhouden.
Van 'n Auto.
Klop 1 klop I
Binnen 1
Alsjeblieft mynheer, van de Sigaren
fabriek .Het Heldersche Wapen*, of U de
Auto eens wilt probeeren en dan zeggen of
ze goed is.
De Auto, van het Heldersche Wapen
Jawel, mijnheer, kost 2'/s cent en is
gemaakt van 12 soorten goede overzeesche
tabak.
- 'n Auto van 12 soorten tabak? Vriend
ge zyt hier op het redactie bureau van
,'t Vliegend Blaadje*
Juist, mijnheer, maar U zegt in de krant
toch ook wel wat van 't paardenspul, van
de komedie, van 'n vergadering, van een
orgelconcert. Zou U dan niet iets kunnen
zeggen van een product van onze eigen
plaatselijke industrie?
Alles goed en wel man, maar dat gaat
niet. Men ontvangt wel allerlei op 'n redactie-
bureau, maar eeu proefje sigaren
- Waarom niet mynheer Steek U gerust
er 's op, ze is puik, „de Auto, 2l/2 cent, 12
soorten tabak plaatselijke industrie 1
- Nu 't pleizier om 'r eenB op te steken
wil ik je wel doen. Zoo I Dankje 'n Heel
aardige verpakking. Waarachtig, ze smaakt
niet onaardig.
- Dat wist ik wel mynheer. Ja, die ver
pakking ziet U k Heb hier het reclame-
biljet, ook origineel. Daar heb je
Goede vriend, dat is een reclamebiljet
i op te hangen Ja Och, hang het dan
eerst even ergens op, dan
- Gaarne mynheer 1 Maar wat ik nog
zeggen wou. Als u nu eens in de krant
schreef, dat het toch ook een Heldersch
belang is, onze eigen plaatselijke industrie
steunen, dat onze Heldersche winkeliers
daar ook belang bij hebbeD, waar ze een
goede sigaar voor 2'/s cent kunnen verkoopen,
de Auto* mynheer, 12 soorten overzeesche
tabak
Jawel vriend, jawel
En dat de Heldersche rookers al roo-
kende en genietende, mijnheer, het werk in
onze eigen plaats houden, 't Is toch gok, dat
alleen 't goede uit een vreemde plaats zou
kunnen komen
Zeker vriend, je hebt eigenlyk golyk,
maar
Dus u schrijft dat ook van de winke
liers in h u n belang.
We zullen zien, maar
Weg was-ie. We waren hem kwyt. En
we rookten onze .Auto*, die heel aardig
smaakt, onder ons werk door. Maar we
schoven toch de knip op do deur.
Je moet op 'n redactiebureau voorzichtig
zyn, audors gebruiken ze je gewoonweg voor
reclame.
DE WEEK.
4 Juli.
Men zou van de week, dewelke in
Nederland den overgang gaf van Juni-
op Julimaand, kunnen zeggen de woorden,
waarmeö P. Cz. Hooft zyne Nederlandsche
Historiën" begon, namelijk, dat ze is «vol
van lotswissel en menigerlei geval
Onze Senaat ging op rocés. Velen wed
ik zullen gedacht hebben dat ook aan
die zijde van het Binnenhof do vacantie-rust
reeds was ingetreden. Toch vergiste men
zich
De Senaat had nog «groote opruimingte
houden, alvorens de vacantie zou aanbreken,
die eerst in Seplember-maand zal worden
verstoord.
Onze brave Eerste Kamer heeft echter
geen stormen of stormpjes berokkend. Zy
nam stapel van wetsontwerpen aan, .more
majorum" vry lang-ademig discussiëerend
over dingen, die in de Tweede nauwelijks
aandacht trokkenvoetstoots bezegelend ont
werpen, die aan de overzyde de tongen los
maaktenVroeger was 'tnog wel eens
ondeugend-stoutig aardigheidje van de Eerste
Kamer om zoo'n énkel ontwerpje af te stem
men Niet wijl men dat dingetje nu be
paald staatsgevaarlijk achtte Wèlneen I
Maar enkel en alleen om te toonen dat
diezelfde makke, tamme Eerste
kis ze toch maar woilAls ze
haar machtig veto-recht gebruik wilde
Dat ze dan om den drommel niet
.voor de poes" was I
Allerlei factoren misschien ook stijgende
ernst en vrees voor eigen waardigheid van
het hooge regeerings-college hebben be
werkt, dat zy nu dergelijke .seniele stoutig
heden" niet meer uithaalt.
Zij heeft schoon-schip gemaakt en over
geen enkel ontwerp haar geducht .veto"
uitgesproken.
De heer Van Nierop wist van minister
Kolkman gedaan te krijgen, dat wanneer 1
October a. s. de welbekende «oude bankjes'
rechtens waardeloos zyn geworden, Z. Exc.
de hand nog eens over het hart zal slrjjken
en meer dan waarschjjnljjk nieuwen
„uitersten termijn" zal stellen. Och, de men
schen zyn zoo slordig, zoo vergeetachtig,
zoo lichtvaardig bij al dergelijke dingen
En ook minister Kolkman kwam met eene
typische onthulling. Hy vertelde, hoe er
Nederlanders zyn, die hun .oude bankjes"
zélfs als zij ze tegen goede specie kunnen
inwisselen met eigen hand verscheuren 1
Tot snippertjes verbrokkelen 1 Niet menschen,
«rjjp voor Meerenberg", neen, volkomen
.compos mentis", meneer IEn de oplos
sing van het raadsel Wel, die is eenvoudig
genoeg 1 Weet ge 't, wy menschen, heb
ben een lastig kwelduiveltje in ons, dat plaagt
en sart; dat prikkelt en tergt wanneer we't
het minst kunnen velen. Dat duvelken heet
«wroeging" geweten, als ge wilt
Do menschen, die hun .oude bankjes"
verscheurden, hadden den fiscus by den neus
gevat in de opguve hunner voor belasting
vatbare bezittingen. Zy schaamden zich
Brachten hun geweten tot rust door do kos
telijke papiertjes te vernietigen Liever
dan, met hunne dikke bundeltjes geldswaar
dig papier, aan 's Rijks kas te komen I Dat
noemt men de Nemesis 1
Ook vertelde mr. Kolkman interessante
dingen over verkiezingsagenten (juist in de
afgeloopen stormweek van .lintjes-onthullin
gen" 1) over agenten, zeg ik, die een half
biljetje van tien pop kregen, waarvan de
andere ]/a volgen sou, zoodra de candidaat,
voor wien ze moesten .werken," gekozen
was. Dit alles, en nog meer, om toe te
lichten hoe 't komt dat 't met de inwisseling
der «oude bankjes" zoo verbazend traag,
treuzelend, vreemd-langzaam gaat 1
In elk geval, de slabakkers, die niets
op hun kerfstok hebben, kunnen nog tot 1
October terecht. En wie dan nog niet gezorgd
heeft het zaakje in orde te brengen Enfin,
de Staat doet hel voor recht" i.e.
wol in zeer ruime mate gelden. Trouwens,
de Nederlandsche Bank is in zulke dingen
óók zeer toegevend. Eigenlyk meer dan het
publiek, hetwelk toch begrypen moest dat
ieder ook de Staat orde en regelmaat
in z'n zaken moet doorvoeren verdient!
By de Schepenwet had men, in de Eerste
Kamer, het genoegen om nog eens to bewon
deren de geestig-hoffelyke, vriendelijke wyze,
waarop de grijze mr. Rahusen zyne bezwaren
tegen het voorstel ontwikkelde. Mochten
alle opposanten, in Senaat en Parlement,
zulk een toon aanslaan, 't zou rustiger
ademen wezen in de Binnenhofsche atmospheer.
't »Bly-eind end" slot was dat de aanvoerder
der oppositie", mr. Rahusen zelf, beminnelyk-
glimlachend berustte in 't zonder hoofdelijke
stemming goedkeuren van het ontwerp.
En de wyziging der Ongevallenwet, die
in de Tweede Kamer indertijd een orkaantje
ontketende, hetwelk miDiBter Talma dreigde
van de ministeriëele vlakte te zullen blazen,
ze is in veilige haven. Het geschil tusschen
den minister van Landbouw enz. eenerzijds
en de h h. Rahusen, Bok en ook Borgesius,
aan den anderen kant, opgelostEen
misverstand, door den heer Talma rondweg
en ruiterlijk erkend. De heer Stork pruttelde
nog wat, de heer Van den Biesen liet natuur
lijk, de gelegenheid niet voorbijgaan om, op
z'n Wagestert-manier, tegen de R. V. B.
uit te varen
De zaak is nu van de baan. Men kan
rustig gaan werken aan de boognoodige,
groote en ingrijpende wyziging der Onge
vallenwet. Op het Haagsche Binnenhof,
aan beide kanten van het centrale punt onzer
landsregeering, heersoht thans de finale, defi
nitieve, groote zomerrust
De notulen zyn gelezen
Maar elders 1
Niet de briljante Groningsche feesten be
doel ik. En evenmin het grafelijk gevlieg in
de Brabantsche buurt by Leur-Etten. Zelfs
zwjjg ik, voor heden, over de komende, z
belangwekkende Huisvlijt-tenstoonstelling te
Amsterdam. Over vele andere dingen, dewelke
ik anders allicht zon aanroeren
Want wy hebben, in Nederland, wat ieeds
in onze pers genoemd is een .affaire- Wilson'
Een groot, schokkend .schandaal".
De man, die op 11 en 25 Juni 1909 ge
roemd, gehuldigd is als de triumphator; de
leider, de aanvoerder der zegevierende
Rechterzijde, dr. A. Kuyper, minister van
Staat, oud-minister van Binnenlandsche Zaken,
oud-premier, lid der Tweede Kamer, hoofd
der anti-revolutionnaire partij, hy wordt
beschuldigd van handelingen, als raadsman
der Kroon gepleegd, en die de een corruptie
(of een begin daarvan) de ander schro
melijke onvoorzichtigheid noemt.
Dr. Kuyper zou aanzienlijke sommen
hebben aanvaard, voor de .strydkas" zyner
party, en hem geworden door bemiddeling
eener dame van avontuurlijken aard en
wrakke maatschappelijke positie, die een
.lintje" wilde veroveren voor een ijdeltuit,
geestelijk-onbeduidonden en zedeljjk-middel-
matigen (laten we maar zeggen) be
schermer
Die lintjes-jager werd officier van de
Oranje-NasBau-orde. Op grond dat hy,
consul-generaal van een vreemden Staat
.man van Rechts" van semitischen bloede,
had gesteund de Boeren in Engelsche krijgs
gevangenschap Aldus dr. Kuyper in zijne
opheldering en apologie.
De storm over dit schandaal is terwyl
ik dit schrijf aanzwellende. Men staat
nog eerst aan het begin der ontwikkeling
van het droeve geval.
Ik schort, in groote bescheidenheid, elk
definitief oordeel op; hel óver slechts, tot
de meening hoe 't in deze dr. Kuyper aan
voorzichtigheid bij het in aanraking-komen
met avonturiers, ijdeltuiten van verdacht
gehalte, e. t. q. heeft ontbroken. Vindt,
voorts, heel treurig, terneerslaand, bedroe
vend, schokkend dat likkebaarden van ge
nieting; dat zich in de handjes wryven en
de schoudertjes schuron van genot, het
welk ik om me heen zie over schandaaltje
Hoevelen van hen, die nu roepen het
«steenigt hom I" tegen den ouden man,
worden geleid, geprikkeld, door lage be
vrediging van kleine, vunzige, vieze jaloezie.
Blij, dolblij zyn ze, dat een, tot wien
ze zóó lang en zóó hoog moesten opzien,
lekkertjes omlaag-duikeltMischien 1
Anderen, die dr. Kuyper gevleid, be
wierookt hebben, het spelletje makend van
de poes, die den kandeleer likte, zij
heffen nu den voet op om te trappen
Uit gekrenkte hoovaardy Op den reus
die wankelt
Anderen, die hun ziel en zaligheid zouden
verkwanseld hebben om een lintje, een
strikje, een ietsje, tot bevrediging van ijdel-
heid en op-niets-steunende zelfvergoding,
zij staan vóóraan in de gelederen van hen,
die krijschen; .weg met den onwaardige!"
Enkelen zijn bedroefd en verslagen.
Ze behooren tot de besten, de edelsten
van alle partyen. Tot de goede en groote
menschen, die tranen schreien, en niet
jubelen, over zwakheid van een natuurgenoot...
Ik beoordeol het geval niet, waarover 't
hier gaat.
Daarvoor dient men verder, betrouwbaar
materiaal van gegevens af te wachten.
Dooh, te midden van het .Steenigt hem'-
gekrysch, dat nu, in de jongste dagen, alles
overstemt, zie ik eene liohtonde gestalte van
Groote uitvervlogen eeuw, die stond tegen
over de mannen in het Heilige Land, gereed
om eone van overspel beschuldige vrouw te
steenigen.
Ik zie den Groote en Goede de hand
opheffenden mannen, iu wier oogen gloeide
begeerte om de ellendige zondares te tuch
tigen. toeroepen.Wie uwer zonder
zonde is, hy werpe den eersten steen op
haar!'
Toen verbleekten de mannen, die wilden
dooden. En de puntige steenen, die het
lichaam der overspelige zonden vermorzeld
hebben, stortten neêr uit hunne sidderende
vingers
Misschien was die vrouw schuldig.
Maar Christus wilde doen gevoelen
Weest zacht, weest bezadigd in uw oordeel.
Of ik houd u vóór oogen het register uwer
eigen zonden
Die les van den Groote is, in deze d.g.0,
voor sommigen van nut
Mr. Antojjio.
Ingezonden.
vens geput h
Het ligt
van .O. V."
Mynheer de Redacteur I
Nogmaals verzoeken wy U eenige ruimte
om het Bestuur der Voreeniging van Binnen
landsche Stokers ,0. V.* van antwoord to
dienen, by voorbaat onzen dank.
M. de R., wy hadden met eenig recht
verwacht, dat ons stukjo door dat bestuur
principiëel bestreden zou worden, eilacie I
wij krjjgen oen niet serieus bedoeld erg on
samenhangend stukje. Echter nemen wy ons
voor, dat stukje serieus to beantwoorden.
Vooraf echter willen wy het bestuur van
.O. V.* ernstig in overweging geven, indien
zij weer ingezonden stukken schryft, dit niet
meer op eigen handje te doen, doch vooraf
daarover advies in te winnen, dan toch komt
hun bedoeling beter tot zyn recht, gezien
het voorlaatste ingezonden stuk.
Nu ter zake M. de R., om te voorkomen
dat Uwe lezers in den waan gebracht worden
dat door ons klakkeloos maar wat neer
geschreven is, diene, dat by de vaststelling
van de Staatsbegrooting voor 1909, in de
42ste vergadering van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, de heer P. Nolting, by
de algemeene beraadslaging over hoofdstuk
VI, vel 286, no. 1106, regel 7 van de han
delingen dier Kamer, met de volgende woor
den het opnam voor de belangen van de
stokers der binnenlandschen dienst:
.Ik heb echter ook nog het woord ge
vraagd om een speciaal geval te bespreken
van anderen aard, namelyk het adres van
de binnenlandsche stokers, enz. enz."
Dit nu is de bron waaruit wy onze gege-
hébben, eene officieele bron dus.
tor de hand, dat het bestuur
hiervan ook kennis behoorde
te dragen, en daarom is onze conclusie deze
de ingezonden stukken van dat bestuur zijn
óf dom-brutaal ófbrutaal-dom 11
M. de R., omdat dit ons laatste antwoord
zal zyn aan bedoeld bestuur, gevoelen wy
de noodzakelijkheid, deze conclusie eenigBzins
nader te moeten verklaren.
Dom-brutaal is het van een bestuur eener
Neutrale Vakorganisatie, wanneer door hen,
indien zy niet op de hoogte is van wat alzoo
voor het behartigen van de belangen der
leden hunner organisatie gepasseerd is, inge
zonden stukken worden onderteekend met
het bljjkbaar doel, daaruit munt te slaan
voor een politiek persoon.
En brutaal-dom is het van een dergelyk
bestuur, indien het, met het gepasseerde wél
op de hoogte zjjnde, nochtans de door ons
gewraakte stukken met hun naam onder
schreven.
In 't eerste geval geven wy een zoodanig
bestuur den ernstigen raad, hun mandaat ter
beschikking van de leden te stellen, als
hebbende geen voldoende capaciteiten, eene
dergelijke functie naar behooren waar te
En in 't laatste geval zou dit aftreden
niet alleen wenschelyk, doch zeer gebiedend
zijn, omdat dan de verdienste van de personen,
die werkelyk hebben medegewerkt en bij
gedragen onze soldij verhoogd te krygen, zeer
worden genegeerd, waardoor de sympathie
van die personen voor eene zoodanige orga
nisatie tot onder nul moet dalen niet alleen,
doch waaronder ook onze belangen in de
toekomst zeer zeker to lijden zullen hebben.
Dit, M. de R., is ons antwoord aan het
bestuur van .O. V.«
U nogmaals dankend voor de opname,
teekenen wy
D. v. d. AARDE.
M. MEIJL.
W. MULDER.
H. BROUWER
J. GLASBEEK.
M. DE WAARD.