KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringon en Anna Paulowna
No. 3880.
Woensdag 27 October .1909.
37ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland f 4.25
Pre- Zondagsblad 37J 45 f 0.75
miën J Modeblad »»»55>»»»65» f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van i tot 4 regels 25 cent.
Elke regel meer
Bewijs-exemplaar2f
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers) BERKHOUT Co., te Helder.
Burcauxi Spoorstraat en Koningstraat.
Interc.-Telefoon 50.
Tweede Blad.
Nieuwsberichten.
HELDER, 26 October.
Naar wy vernemen zal de kolonel der
artillerie T. C. de Bordes alhier, binnenkort
worden bevorderd tot generaal-majoor inspec
teur der vesting-artillerie.
Uit de 13 sollicitanten is door B. W.,
overeenkomstig art. 29 der wet op 't middel
baar onderwijs, by den Raad de volgende
aanbevelingslyst voor directeur-leeruur uan
de burgeravondschool ingediend
1. J. van LeuseD, leeruur aan de burger
avondschool en ambachtsschool te Deventer.
2. A. J. Besseling, leeruur aan de burger
avondschool en ambachtsschool te Arnhem.
Zondagavond vierde de onderafd. >St.
Barbara" van den Ncd. R. K. Volksbond
haar 3e lustrum. De bondszaal was tot ach
teren gevuld met leden en belangstellenden.
De heer Weijens, voorzitter, zette uiteen
wat de onderaid. gedurende haar vyftien-
jarig bestaan verricht heelt. Door de tooneel-
club .Alberdingk Thym" werd daarna
opgevoerd «Brancomir", geschiedkundig drama
in vier tafereelen.
Daarbij werd gebruik gemaakt van het
nieuwe decoratief door den heer de Graauw
geschilderd. Prachtige costumes en goed spel
werkten samen om het geheel een schitterend
verloop te doen hebben. Het mooie stuk
wordt ook op de a. s. bondsieesten opge
voerd.
De muziekvereeDiging „Winnnbst" zorgde
voor do muzikale afwisseling op uitstekende
wyze. De voorz. bracht aan 't slot een woord
van dank aan de executanten; die dit zeker
verdiend hadden.
Betreffende het concert op 29 October
a. s. door den eminenten vioolvirtuoos prof
Bram Eldering, thans hoofdleeraar aan het
conservatorium te Keulen, met medewerking
van het Hop-trio, bestaande uit de heeren:
G. Hop, leeraar aan do muzieksBchool alhier,
alt, J. Messias, Amsterdam, violoncel, Jan
Brugge, Purmerend, piano, te geven, schryft
Dan de Lange, de entree van genoemde
artist na zijn benoeming als hoofdleeraar aan
het conservatorium te Amsterdam bespre
kende
„Met medewerking van onze Nederlandsche
Joachim had gisteren onder leiding van don
heer Mengelberg het abonnements-concert
plaats in het concertgebouw. Wanneer ik
Bram Eldering noem: „de Nederlandsche
Joachim" is dit geen betiteling door ons
Nederlanders, uitgedacht; neen, deze titel
werd den voortreflelijke kunstenaar gegeven
verleden jaar, toen hy in het Gewandhaus-
concert met Beethovens concert optrad, en
deze benaming werd hem verleden week op
nieuw gegeven door den algemeen bekenden
en gewaardeerden kunstcriticus dr. Otto
Neitzel uit Keulen, toen Eldering te Dort-
mund gespeeld had en verder„Met
groote warmte werd Eldering toegejuicht,
zoodat hij steeds weder en weder moeBt ver
schijnen. Twee kransen werden hem namens
vereerders en vereersters aangeboden. De
groote kunstenaar zal gevoeld hebben, dat
hy geheel het muzikale publiek der hoofd
stad als dén groote vriend mag beschouwen."
By keizerlyk besluit werd den heer Eldering
onlangs den persoonlyke titel van proffessor
verleend, deze onderscheiding wordt alleen
toegekend aan Duitschland's grootste artisten,
terwyl nog onlangs, op het te München
gevierde Brahms" muziekfeest, don hoer
Eldering, die het viool-concort van genoemde
maestro speelde, een schitterend succes had.
Het Hop-trio dat als geheel zich hier ter
plaatse voor 'teerst laat hooren, trad reeds
herhaalde malen in Hollands Noorderkwartier
met groot succes op; allen zyn oud-leerlingen
met eind-diploma v. h. Conservatorium te
A'dam en volgden de privaat- en ensembel-
I essen van proffessor Eldering.
IJmuiden, 25 October.
Vrydagavond vergaderden oen aantal schip-
pers van Stoomtrawlers en hebben toen, met
aanvankelyk 56 leden eene vereeniging van
schippers opgericht.
Als doel van deze vereeniging Vinden wy
vermeld
le Het behartigen der belangen van allen
die by het stoomvisscliersbedryf betrokken
zijn in het algemeen.
2e Het behartigen en bevorderen der mo-
reele en stoffelijke belangen der leden en
het aankweeken en onderhouden van eene
goede verstandhouding en kameraadschap
onder hen in het byzonder.
Hedenmorgen is het lijk vun Sergeant Smit,
die by den ramp te Katwyk het leven liet,
hier aangespoeld en naar het lykonhuis ver
voerd.
Slaking te IJmuiden.
Gistermiddag vergaderden de stakers in
grooten getale in café Tivoli te Velseroord.
Eenparig werd besloten dat de stakers zich
niet zullen aanbieden als stokers of matroos
op do koopvaardyvaart. Evenmin zullen zy
aan de visschershaven te IJmuiden diensten
gaan verrichten alB losser van stoomtrawlers
of anderszins. Met algemeene stemmen werd
besloten de staking vol te houden.
Visschershaven te IJmuiden.
Aan hot uitvoerig verslag van de Ryks
visschershaven over bet jaar 1908 ontleenen
we het navolgende:
De IJmuider vloot bleef hetzelfde in aantal.
Eon totaal verlies van f32.818.werd ge
leden op de exploitatie dor haven, van de
hallen enz.
In het afgeloopen jaar kwamen 628 schepen
moor binnen dan in 1907 maar de tonnen
inhoud verminderde met 755 Ms. of 0.03 procent.
De haven werd bezocht door 3405 stoom
trawlers, 306 kotters, 396 loggers, 26 bommen
van de trawlvisscherij, 5393 kustvisschers,
310 stoombeugers, 868 sloepen, 75 stoom-
loggers, 120 zeilloggers en 68 haringbommen,
1413 vrachtvaartuigen, tezamen met eenen
inhoud van 2.522.243 kub. metor.
Van deze vaartuigen waren 341 Engelsche,
4 Belgische, 1 Deensch en 15 Duitache
stoom- en zeil vaartuigen.
Ale vroeger werd rechtstreeks blokijs uit
Noorwegen aangevoerd en wel door 16 Noor-
sche stoomschepen een hoeveelheid van
10.120.000 kilogram.
Bovendien werd door de 4 ijsfabrieken te
IJmuiden eene hoeveelheid van 25.540.000
kilogram geproduceerd.
Een totaal van f 4.433.283 werd aan visch
verkocht in de hallen tegen f4.754.196 of
rond f321.000 minder dan in 1907.
In het bykantoor Vischhal van den Ryks-
telegraaf werden in 1908 niet minder dan
8871 telegrammen aangeboden.
De retributie voor het gebruik van den
afslag, welke van 1 Januari tot 1 Mei 1 °/0
bedroeg en daarna 2 levorde een som van
f71.323.94 op, (men herinnere zich dal door
deze retributieverhooging het vorig jaar de
kwestie tusschen reeders en koopers ontstond
met eene tydelyke staking dezer laatsten.
Verslaggever).
Van de aangevoorde visch giog 0.1 °/0 naar
Zwitserland; 0.8 naar Frankrijk28.4
naar België; 30.8 naar Duitschland, en
39,9% naar Nederlandsche plaatsen.
De handel op Duitschland scheen minder
gunstig te zijn wat hoofdzakelijk geweten kan
worden aan den minderen aanvoer van levende
beugschelvisch, wat in Duitschland een gretig
gevraagd artikel is. Daarentegen bleek de
handel op België en het binnenland gunstig
te zyn.
Een aantal van 149 gemerkte visschen
werd naar het Instituut te Helder opgezonden
Eveneens de daarby bchoorende staten en
eene opgave van den maat, hot gewicht, enz.
der zalmen die hier aangebracht werden.
In het jaar 1908 werd een nieuw droog
dok aanbesteed dat in 1910 gereed zal komen.
Onweder.
Men schryft uit Alkmaar:
Zondagavond 11 uur ontlastte zich boven
deze stad en omgeving een hevig onweder,
gepaard met onzettenden hagelslag. Al spoe
dig werd de lucht rood gekleurd en bleek
het dat een groote boerderij van Schoen,
Egmond-Bionen, door den bliksem was ge
troffen, die direct aan alle kanten in de
vlammen was gehuld en totaal vernietigd is.
Men meldt uit Amsterdam
Tengevolge vun het hevig onweder dut
zich gisterenmorgen in de vroegte over de
stad ontlastte, is het gemeentelyk telefoonnet
over een groot gedeelte verstoord.
De storing wordt veroorzaakt doordat de
bliksemafleiders der zoogenaamde opstyg-
punten, die hebben te voorkomen dat het
hemelvuur zyn weg vindt naar het centraal-
bureau, gefunctioneerd hebben, maar nu dan
ook herstelling behoeven. Natunrlijk veroor
zaakt de storing ongemak aan duizenden
abonneé's, speciaal aan de neringdoenden,
die het gisterenmorgen klachten deden regenen
in het directiegebouw.
Door den bliksem gedood.
Tydens het hevige onweder dat gisterna
middag boven Oegstgeest woedde, werd in
Morsebelpolder aldaar de 58-jarigo werk
man Nicolaas Warmendam door den bliksem
getroffen.
Hy wilde zich naar een schuurtje begeven
waar reeds de andere werklieden schuilden,
doch werd op korten afstand van het gebouwtje
terneergeslagen en was onmiddellyk een lyk.
Een postwissel gestolen.
Zaterdag is te Amsterdam uit de brieven
bus van de firma Boot Co., aan de Hee-
rengraebt, een postwissel gestolen en direct
aan de post ter incasseering aangeboden,
waar men het bedrag zonder argwaan uit
betaalde. Een ingesteld onderzoek leidde tot
nogtoe tot geen resultaat.
Een noodlottig geval.
In de Doelenstraat te Amsterdam viel
Zaterdagmiddag van de balustrade van een
hötel een bloemvaas omlaag, met het onge
lukkig gevolg dat een voorbijganger door
het vallend voorwerp op het hoofd werd
getroffen. Hy geraakte bewusteloos, en werd
naar het Binnengasthuis vervoerd. Blijkens
nader bericht is hy daar overleden.
Brand aan boord der „Koningin Wilhelmina."
Een Lloyds telegram uit Singapore meldt,
dat aan boord van het b.b. .Koningin Wil
helmina", van do maatschappy „Nederland",
van Amsterdam naar Batavia, brand is ont
staan in de kolen in de bunkers. De kolen-
voorraad wordt flink onder water gespoten,
maar de brand is nog niet gebluscht. De
schade is vermoedelijk zeer gering.
Nader meldt men
De Stoomvaart Mij. .Nederland" deelt
mede, dat, volgens uit Singapore ontvangen
bericht de brand in de steenkolen aan boord
van het stoomschip .Koningin Wilhelmina"
grootendeels met eigen middelen is gebluscht.
Er is geen schade aangericht en het mail
stoomschip vervolgde op tyd zyn reis naar
Batavia.
Thans heeft ook baron v. d. C., kolonel
commandant van het 3e regiment huzaren,
zich aangemeld aan de strafgevangenis te
Scheveningen tot het ondergaan van vyf dagen
gevangenisstraf, hem door de Haagsche recht
bank, ter zake van deelneming aun oen duel,
afgelegd.
Tram-idylle te Groningen.
Knarsend draait te Groningen de oude tram
de Heerestraat, de Groote Markt op. Do pikante
vraag of hy uit de rails zal gaan, wordt
voor ditmaal ontkennend beantwoord. De
tram staat stilen op de rails.
De conducteur, nu buiten dienst, wandelt
naar de Waagstraat, waar de pittoreske open-
lucht-gemcentetrampaardenstal was het
geval speelt dus ecnige dagen geleden.
Als de koetsier zyn werk beëindigd heeft,
de tram geremd, de bel losgelaten heeft, wan
delt ook hij naar de Waagstraat om met den
conducteur en het aldaar de wachthoudonde
personeel het gesprek van zooeven voort te
zetten.
Daar dreunt en deunt de Lustige Wittwe
over de markt «Het is tyd" mceut de con
ducteur. «Het is tyd" de koetsier. En terwyl
het gesprek voortduurt neemt de koetsier al
vast maar een van de wachtende paarden,
brengt die voor de tram en gaat op zyn
post staan.
Nu maakt de conducteur zich vol plichts
besef los van de pratende groep en zich
plaatsend op de bocht voor de Heerestraat,
met spiedend oog, of soms een wicrlijder of
wagen den weg verspert, spreekt hij de ge
vleugelde woorden
Nou, vooruit maor
Op dit teeken begint de koetsier hard te
bellen, bij werkt de rem los, het paard zet
aan en de tram blyft staan. En hoe har
der de koetsier belt en zyn beestje aanzet,
des te hardnekkiger blijft de tram staan.
Reeds heft de koetsier de hand op, om
den trouwen rossinant de zweep te doen voe
len, daar valt zyn oog op een jongen, die in
opperste benauwdheid naast de tram staat
te proestlachen en onverstaanbare klanken te
uiten.
De koetsier krygt een ingeving, hy kykt
om grijpt naar zijn hoofd een verwil
derde blik achter aan do tram stond het
vorige paard even hard te trekken als het
versche paard véóraau trok. De bel, de los
gewerkte rem, de aansporing des koetsiers
hadden op trampaard I precies even hard
gewerkt als op trampaard II. En dus tracht
ten de trouwe dieren de tram uileen te trekken.
Zonder succes. Onze oude wagens bleken
nog solide I (Prov. Gron. Ct.)
Gruwelijk.
Te Surhuizen is gisterenavond by don
landbouwer Hoekstra ingobroken, tydens zyn
afwezigheid. In het kabinet, waar zy ver
moedden, dat het geld van pas verkooht vee
was geborgen, vonden zij niets. De 60-jarige
vrouw van Hoekstra werd badende in haar
bloed gevonden, met messteken overdekt.
Hoewel zij uog teekenen van leven gaf, zoo
gaf zy spoedig daarna den geest.
Prins Yto vermoord
Een telegram uit New-York meldt, dat de
Japansche Prins Yto te Charbin, door een
Koreaan is vermoord.
Voor den vrede.
Een uitgever te Boston, zekere heer Edwin
Ginn, heeft een testament gemaakt waarin
hy 1,000,000 dollar bestemt voor de bevor
dering van den wereldvrede. Bovendien zal
Ginn, zoolang hij nog leeft, jaarlyks 50,000
dollars afzonderen voor hetzelfde doel.
Het schynt het streven va» Ginn te zijn,
een groote en permanente vereeniging te
stichten van zakenlui over heel de wereld,
welke vereenigiDg dan zou moeten streven
naar de verijdeling van oorlogen.
Vroolijk reizen.
Hoezeer de tsaar van Rusland zich gehaat
weet in heel de wereld mag o. a. blijken
de wyze waarop by nu weer in Italië
reist. Zutordag kwam by to Racconigi aan.
Het stadje was voor de ontvangst in gereed
heid gebracht. De laatste dagen was de
spoorbaan naar Turyn nauwkeurig nagezien
Vrydag werden de laatste wegwerkers heen
gezonden, en heeft de militaire macht de be
waking op zich genomen. Zeventien regimen
ten inianterie, een regiment Alpenjagers en
drie regimenten cavalerie waren langs de
lyn opgesteld. Bij deze krygsmacht kwamen
nog eenige duizenden gendarmen, politie-agen-
ten en voor dezen dienst ontboden grenswach
ters. I)e keizerlijke trein werd geleid door
militaire ingenieurs en onderofficieren der
spoorwegbrigade. De stad werd hermetisch
afgesloten. Slechts langs een enkelen weg
mochten de inwoners, mits voorzien van iden
titeitsbewijs, de stad verlaten of binnentre
den. In den omtrek van de stad waren l".000
man samengetrokken. De rcchtstreeksche vei
ligheidsdienst werd waargenomen door ruim
twee honderd beproefde ambtenaren. Alle
kamers in hotels en bij particulieren waren
door de overheid afgehuurd.
Geen Ferrerhulde.
Parys, 25 üct. De Raad verwierp het
voorstel van het gemeentebestuur om aan
een straat te Parys den naam Fcrrer te
geven en de kleinkinderen van Ferrer te
adopteeren.
Het geheele gemeentebestuur heeft zijn
ontslag ingediend.
Lucifers, belasting en reclame.
Onder de vele drukkende belastingen, die
by de jongste fiuancicclc hervorming in
Duitschland werden ingevoerd, was er zeker
goen zoo weinig populair, zoo algemeen ver
oordeeld, zoo buiten alle verhouding drukkend,
als die op de lucifers. Een zoo uoodig en zoo
veel gebruikt voorwerp als een lucifer met
150 anderhalf maal do werkelijke
waarde te belasten, is een daad, die in
alle kringen, in alle gezinnen, waar het pakje
lucifers van 10 pfennig nu met 25 pfennig
moet worden betaald, voordurend wordt ge
voeld en tot opmerkingen aanleiding geeft.
Reeds dadelyk kwamen snuggere koppen
op het idéé om twee koppen aan één lucifer
te zetten, do stokjes wat langer, en daar
door de belasting tenminste ietwat dragelij
ker te maken. Doch den kop van den fiscus
was nog snuggerderhy doorzag de bedoe
ling en decreteerde van lucifers met twee
koppen wordt de dubbele belasting geheven.
Een maatschappij is te Berlijn opgericht,
die lucifers in den handel brengt in doosjes,
waarop reclames zijn gedrukt voor adver-
teerende firma's. De doosjes zien er keurig
uit, de reclame is in het oog vallend, en do
opbrengst dor ad verten tickosten veroorlooft
de firma, de lucifers weder voor den ouden
prijs te verkoopen, zoodat de belasting uit
de reclamekosten wordt voldaanen er
wellicht nog een winstje opzit.
Het groote voordeel van deze nieuwste
toepassing van het reclamedenkbeeld is, dat
het de lagere en middenklasee in staat stelt
de lucifers weder voor don ouden prijs to
krygen. Het denkbeeld dier firma, zy
heeft zicb reeds in het octrooi register doen
inschryvenheeft dus kans op succes.
Haar lucifers zullen do goedkoopste zyn, en
wellicht ook de beste in 't gebruik. De nieuwe
lucifers-maatschappij is gesticht met eeu be
langrijk kapitaal, en heeft aan de voornaamste
Duitsche lucifersfabrieken reeds groote
orders voor haar rekening opgegeven.
Electriciteit.
Onlangs werd gemeld, dat koning Eduard
door in Engeland op een electrischen knop
te drukken te Montrcal in Canada, een 4800
K.M. ver weg, een nieuwe instelling voor
tuberculozon zou openen. De electrische
stroom, door hein dus uitgezonden, zou er
de deuren openon, alle electrische lichten
ontsteken en de Eogelsche vlag in den mast
hijschen. Dut is Donderdag gebeurd. De koning
vertoefdo op West Dean Park, het landgoed
van William James by Cbichester. Om negen
uur 's avonds begaf het gezelschap zich nit
de eetkamer naar het vertrek, waar het toe
stel klaar stond. Het was toen te Montreal
ongeveer 4 uur 'b middags. De koning drukte
op den knop en een geestdriftige schare,
voor het gebouw te Montreal verzameld, zag
de deuren van zelf zich openen en de Union
Jack in den mast klimmen, en door deuren en
vensters scheen het electrische licht eensklaps
naar buiten. Een paar seconden nadat de
koning het sein had gegeven, kwam een toe
ken terug, meldende dat hy in de verte zyn
werk had volvoerd. De weg, dien het sein
had genomen, liep van het buiten naar het
telegraafkantoor te Chichester, vandaar naar
het hoofdtelegraaikantoor te Londen en ver
der over het kantoor van de Commercial
Cable Company, naar Waterville in Ierland,
naar Canso in Nieuw-Schotland en naar
Montreal.
INGEZONDEN.
Een belangrijke instelling.
Onze gemeente is in vergelijking met
andero, zeer misdeeld, wat belangrijke in
stellingen uit vroegoren tyd dagteckenend, be
treft. Des te meer verdienen dus de enkele
aanwezige de aandacht.
Toch bestaat hier eene stichting, die reeds
van eenige bcteekenis is voor de gemeente
en in de toekomst van veel belang kan
worden, doch die by een groot deel der in
gezetenen geheel onbekend of niet voldoende
bekend schijnt te zyn.
Wy bedoelen de Nulsspaarbank.
Onder do vele nuttige zaken, door de
Maatschappy tot Nat van 't Algemeen ge
durende haar langdurig bestaan in het leven
geroepen of bevorderd, behoorde ook de op
richting van banken, waar gelegenheid wordt
aangeboden om spaarpenningen op solide
wyze winstgevend te boleggen.
Zoodoende verrezen in verschilleude ge
meenten de üutsspaarbanken, die met succes
propaganda maakten voor het sparen en ge
durende vele jaren voor de grootere plaatsen
in de meer en meer toenemende behoefte
voorzagen.
Het departement Helder der genoemde
maatschappy volgde dit voorbeeld en op 8
Maart 1843 werd alhier eene spaarbank ge
vestigd.
Oorspronkelijk hield het spaarbankbestuur
eiken Zaterdagavond zitting in een der lo
kalen van het gebouw, dat nu ingericht is
tot ziekenhuis. Duar werd op eenvoudige
wyze het werk begonnen, dat sedert 1894
op ruimeren voet werd voortgezet in het
eigen gebouw aan den Polderweg tegenover
het Koningsplein.
Ofschoon eene op zich zelf' staande stich
ting met eigen rechtspersoonlijkheid, bleef
de spaarbank altijd in betrekking staan met
het departement, hetgeen op den dnur ge-
wenscht is, omdat daardoor een waarborg
wordt verkregen voor haar soliditeit.
Volgens de statuten wordt zy beheerd
door acht directeuren, telkens voor 4 jaar
door het departement benoemd. Deze direc
teuren verrichten hun werk zonder eenige
vergoeding, en worden in de administratie
bygestaan door een bezoldigd boekhouder.
Geen ai- of inschrijvingen mogen plaats
hebben, dan door den boekhouder in tegen
woordigheid en onder medewerking van een
der directeuren.
De verschillende leden dor directie wisso-
len elkaar hierby zooveel mogelyk wekelijks
af. Door deze regeling worden misbruiken,
zooals die, wel by uitzondering, makr toch
enkele maal ook bij een nutsspaarbank
voorkwamen, bij de Heldersche instelling
zoo goed als onmogelyk gemaakt, omdat
slechts door onderlinge samenwerking vau
negen verschillende personen eene onregel
matigheid zou kunnen plaats vinden.
Voor inrichtingen als deze, die geheel op
vertrouwen berusten, mag echter geen enkel»
waarborg verzuimd worden en daarom wor
den door het nutsdepartement buiten du directie
nog een viertal commissarissen benoemd,
die ten allen tyde inzicht kunnen verlangen
van de boekhouding, terwyl elke drie maan
den tegenover hen rekening wordt gedaan,
onder overlegging van alle gelden on gelds
waardige papieren.
Daar deze een belangryk bedrag vertegen
woordigen, zyn goede voorzorgen genomen
en beschikt de spaarbankdirectie over een
degelijke, brandvrije bewaarplaats, die slechts
geopend kan worden by aanwezigheid van
verschillende der directeuren.
Gedurende haar 66-jarig bestaan heeft de
Heldersche nutsspaarbank het ongeschokt
vertrouwen genoten van velen. Het aantul
boekjes, in omloop op het eindu van het
vorige jaar, bedroeg 523.
De goedgekeurde balans op dat lyMstip
draagt een eindcijfer van ruim f 248000 aan
vaste eigendommen, hypotheken en effecten,
waar tegenover staat eon schuld aan de in
leggers tot een gezamenlijk bedrag vau ruim
f 208000, zoodat een batig saldo van byna
f40000 eon aanzienlijk reservefonds vonnt,
waardoor de kans, dat de spaarbank buiten
staat zou kunnen geraken om aan hare ver
plichtingen te voldoen, geheel wordt wegge
nomen.
Groote bedragen worden haar dan ook
zoowel toevertrouwd als de spaarpenningen
van jongeren en ouderen kerkelijke besturen
en verschillende vcreenigingen deponeeren
er sedert jaren hunne gelden; particulieren,
die tydelyk aanzienlijke sommen hebben lig
gen, achten ze onder hare berusting veiliger
dan in hnnne eigen kasfondsen van wedu
wen en minderjarigen vinden by haar oene
zekere belegging.
Toon door de oprichting der postspaar
bank eene meer algemeono solide gelegen
heid tot belegging werd geopend, is door de
toenmalige directie ernstig de vraag over
wogen, of de nutsspaarbank daardoor over
bodig was geworden. Onder de inleggers
bleek de algemeene wensch, dat de bank
zou worden gehandhaafd. Verschillende voor
dcelen boven de rijkspostspaarbank gaven
daartoe aanleiding.
De interest, die aan de inleggers wordt
uitgekeerd, is iets hooger. De nutsspaarbank
betaalt n.1. over de volle maanden, gedu
rende welke de spaargelden bij haar berus
ten, van elke vier gulden een interest, be
rekend tegen 8 pCt. sjaars, terwyl deze
rente bij het oindo van elk kwartaal aan
het tegoed toegevoogd en weer rentegevend
wordt, zoodat het rentecijfer per jaar nog
iets hooger wordt.
Zooals bekond is, keert de rijkspostspaar
bank 2.64 pCt. nit en voegt slechts eenmaal
per jaar du interest by het kapitaal.
Verder is de afschrijving op eenvoudiger
wyze geregeld dan by oene inrichting, die
over het geheele land werkt, mogelijk is.
Aan de inleggers worden de door dezen
verlangde bodragon onmiddellijk terugbetaald.
Voor groote sommen moet de directie zich
natuurlijk het recht voorbehouden, die op
korten termyn te mogen uitstellen, wanneer
het aanwezige kasgeld onvoldoende mocht
zyn; langer dan tot den volgendon zitting-
dag geschiedt dit in de praktijk nimmer en
zelfs dat komt zeldzaam voor. Bovendien
is eene kennisgeving te voren voldoende om
te voorkomen, dat men teleurgesteld zou
moeten worden.
Daar volgens het reglement de uitbeta
lingen geachieden aan toonder van het boekje,
wordt ingeval van verhindering of overlijden
van den eigenaar alle moeilijkheid om uit
betaling to verkrijgen, voorkomen.
Ondanks de ruime gelegenheid om dage
lijks spaarpenningen te plaatsen op het post
kantoor, nam dan ook na de opening dier
gelegenheid het bedrag der inlagen by onze
nutsspaarbank nog voortdurend toe; een
verschijnsel, dat zich by verschillende nuts-
spaarbanken voordeed, maar in onze gemeente
to opmerkelijker is, omdat er slochtB eenmaal
per week, des Zaterdagavonds tusschen zeven
en negen ure, zitting wordt gehouden, terwyl
elders daartoe veelal meermalen per week
en soms dagelijks gelegenheid bestaat.
Sedert eenige jaren belast de Nutsspaar
bank zich ook met het verstrekken van
wekelyksche voorschotten op pensioenen.
De pensioenen voor diensten by land- en
zeemacht en als burgerlijk ambtenaar worden
voldaan in driemaandolyksche termijnen. Voor
vele gepensionneerdon is de omstandigheid,
dat zij telkens een geheel kwartaal op hun
inkomen moeten wachten, een bezwaar, dat
zy nooit to boven kunnen komen. En omdat
het hun toekomend bedrag by bet einde van
elk kwartaal bij overlegging der pensioen-
acte zeker wordt uitbetaald, werd zulk eene
acte een pand om voorschot te bekomen.
Sommige personen maakten het verstrekken
van zulke voorschotten tot een middel om
zich te verrijken ten koste van oudgedienden,
die zich in verlegenheid bevonden door het
lango uitblijven van hunne dikwyls toch
reeds karige inkomsten. Er bestond zelfs
voor eenige jaren in deze gemeente eene
combinatie van winkeliers in verschillende
artikeleneon hunner verleende voorschot
tegen ruime provisie en uitsluitend in don
vorm van bons, die in hunne winkels als
betualmiddel werden aangenomen. Hoo groot
de korting wel was, die door deze gedwongen
winkelnering op de kleine inkomens werd
toegepast, viel moeilyk na te gaan.
Naar aanleiding van klachten over deze
uitbuiting wendde de Minister van Marine
Dyserinck zich tot het bestnnr der Holdersche
nutsspaarbank mot het verzoek om zich tegen
eene matige vergoeding met het verstrekken
van voorschotten op de te ontvangen pen
sioenen en toelagen te belasten.
De bestuurders gingen hiertoe over, en
onder goedkeuring on medewerking der be
trokken ministeriëele departementen wordt
sedert dien tyd geregeld des Zaterdags tus
schen 11 en 1 ure door oen der directeuren
en den boekhouder zitting gehouden tot uit
betaling van wekelyksche voorschotten aan
hen, die daartoe onder overlegging der pen-
sioenacte bij bet bestuur zijn ingeschreven.
Als vergoeding wordt op de pensioenen 1
pet. gekort.
De gelegenheid hiertoe wordt zeer gewaar
deerd ongeveer een 250-tal gepensionneerden
zyn ingeschreven, enkele er van wonen elders
en laten zich de bedragen toezenden, anderen
hebben zich er om in deze gemeente geves
tigd. Toch geniet zy nog niet zoo algemeene
bekendheid, dat praktijken als de boven
medegedeelde geheel zyn uitgesloten. Nog
zoor onlangs vervoegde zich een gedurende
verscheiden jaren reeds geponsionncerd in
woner dezer gemeente by het spaarbank-
bostunr. Gedurende al die jaren had een
bemiddeld man hem, zonder duarby eenige
risico te loopen, geregeld voorschot op zijn
pensioen van even f400.verstrekt tegen
eene korting van 5 pet per 8 maanden, zoo
dat die man voor zijn .welwillende" hulp
oene rente genoot van 20 pet. 'sjaars van
hot bedrag, dat hy daarvoor noodig had.
Vrooger word alleen vanwege het Nuts
departement in deze gemeente voorzien in
de behoefte aan gymnastiek-onderwys. Dit
ondcrwys werd ook al gegeven in het ge
bouw, dat nti dienst doel als ziekenhuis, in een
weinig geschikt lokaal. Bij de stichting van
een eigen gebouw voor de spaarbank werd
in overleg met het nutsbestuur daaraan een
degelyk gymnastieklokaal verbonden. Door
de oprichting der II. B. School en het ge
bouw der gymnastische veroenigingon is de
lokaliteit van de spaarbank wul niet geheel
overbodig gowordun, maar toch gedurende
verscheiden uren per week disponibel.
Het spaarbankbestuur vond zoodoende meer
malen gelegenheid deze ruime zaal kosteloos
beschikbaar te stellen en op die wyze mede
tc werken tot verschillende nuttige doeleinden,
Ook heeft het nutsdepartement kosteloos ge
brnik van do lokalen voor vergaderingen,
voor de nutsbibliothoek, het slöjdonderwys, enz.
Bovendien opent het reglement der spaar
bank sedert de in 1906 tot stand gekomen
wyziging het uitzicht, da: ook bet bulungrijke
fonds, nit de in den loop der jaren behaalde
winsten gevormd, op den duur dienstbaar zal
worden gemaakt ten nutte van het algemeen.
By die wyziging toch werd opgenomen, dat
wanneer by het opmaken der jaurlykschu
balans bljjkl, dat het saldo moer dan 25
dor schuld aan de inleggers bedraagt, do
directie do vrijheid hoeft hoogstens 75
van de in het laatste boekjaar behaalde winst
ter beschikking te stellen van het departement
Na 1 Nov. zal die uitbetaling voortaan
plaats hebben op Woensdagavond van zeven
tot half negen.
om na overleg tusschen de beide bestaren
gebrnikt to worden voor instellingen van al
gemeen nut.
Met het oog op dio bepaling, waardoor het
uitzicht geopend wordt, dat de spaarbank in
een niet to ver verschiet een krachtige stenn
zal kunnen worden voor allen philantropischen
arbeid in onze gemeente, is bet wenschelyk,
dat deze instelling in bloei zal toenemen.
Zy, die sparen, genieten door zich tot de
nutsspaarbank le wenden, eene hoogere rente
en werken te gelijker tyd mede tot een doel,
dat een zogen voor onze gemeente kan worden.
Het bestuur der spaarbank zoekt zelf naar
maatregelen om het inleggen gemakkelijk te
maken.
Zoo stolt het sedert korten tyd spaarbusjes
verkrijgbaar.
Volgens hot reglement der spaarbank is het
kleinste bedrag, dat kan worden ingeschreven,
een dubbeltje, cn wordt rente vergoed van
elk bedrag van vier gulden.
Zonder uadeel kan de inlegger dus thuis
telkenr een zoodanige som byeenbrengen, met
dit gemak dat dan cent voor cent kan worden
gespaard.
Het bezwaar daartegen, dat dan zoo gemak
kelijk weer van het vergaardo wordt afge
nomen, zou worden weggenomen door een
spaarpot in den vorm van het bekende steenen
varken. Beter dan dit varken, hetwelk om
het te openen moet worden verbrijzeld, zyn
de stalen spaarbusjes, thans door hot spaar
bankbestuur verkrijgbaar gesteld.
Door eene vernuftige inrichting is het niet
mogelijk er de spaarpenningen, die door een
gleuf er in zyn gebracht, op eendere wyze
te verwydoron, dan door ze te openen met
eenen sleutel, die aan de spaarbank blyft
berusten. De busjes kunnen daartoe worden
aangeboden op daarvoor aangewezen zitting-
aren, waarop de bijeengebrachte penningen op
hel spaarbankboekje wordeD bijgeschreven.
Dit boekje wordt kosteloos verstrekt, het
busje eveneens, doch omdat dit nog al kost
baar is, blijft het eigendom der spaarbank
en wordt het alleen door het bestuur afge
geven, indien reeds eon bedrag van minstens
14.in hot spaarbankboekje ingeschreven,
ofschoon rentegevend voor den spaarder, als
waarborg kan Btrekken legen beschadiging
of verloren gaan.
Eerst mout dus eenmaal f 4.op de gewone
wyze bijeengebracht worden, om verder het
gemak van Tiet busje te kunnen genieten.
Bovendien is by bet bestuur in overweging
om ook hier het aantal uren, voor inbreng
opvrago bestemd, te vermeerderen.
Daar van die zyde aldus beproefd wordt,
wat mogelyk is om het goede doel te berd-
ken, bevelen we het Heldersche publiek met
warmte aan, krachtig mede te worken door
van de nutsspaarbank gobruik te maken.
r.
Uit den Omtrek.
Texel, 24 Oct.
Alle zware zinketukken by het Horntje
zyn met goed gevolg in de diepte neerge
laten. Al het werk is daar echtor voor dit
jaar nog niet afgeloopen. De dyk wordt voor
een groot deel ook verzwaard en verbreed.
Om het daarvoor benoodigde zand te bekomen
zyn de binnenste r|j duinen afgegraven en
met kipkarren over een werkspoor naar de
plek vervoerd, waar de grond verwerkt moet
worden. Het onde terrein dur oorspronkelijke
duinen, ondergaat door dit werk een geduchte
verandering.
De uitvoer van stroo is in vele jaren niet
zoo belangryk geweest als thans. Twee motor
booten, die samen honderd wagenvrachten
pakstroo laden, werden reeds bevracht. Ook
de uitvoer van suikerbieten heeft een aan
vang genomen. De eerste tjalk is reeds met
volle lading naar elders gevestigde suiker
fabrieken vertrokken.
Texel, 25 Oct.
De heer Ds. J. Milatz, vroeger doopsge
zind predikant te Den Hoorn, alhier, thans
te Den Hom, in Groningen, is als zoodanig
beroepen to Monnikendam.
De afdeeling .Texel" vun de vereeniging
Het Witte Kruis", telt thans ruim 700 leden.
De heer L. J. Kikkert, secretaris der af
deeling, houdt lezingen, om het getal leden
te doen toenemen.
Het vervoer van suikerbieten nit polder
Eierland is thans in vollen gang. Zo worden
gedeeltelik per schuit van De Cocksdorp on
gedooltolyk per wagen naar de havon te
Uudoschild gebracht, waar ze in grootere
vaartuigen ovcrgeladun worden.
Wieringen, 25 October.
Tot leden van het kiescollege zyn Zondag
jl. door do Herv. Gem van Hippolytoshoef
c. a herkozen de heereu J. BruuL, J. Wyn
en J. J. Tysen; en gekozen (vacature J.
Mostcrt) de heer P. Bruul.
Naar wy vernemen is van dun heer Bot-
temannc, directeur van de visschershaven te
IJmuiden, naar aanleiding van de hem daar
omtrent gestelde vraag, bericht ontvangen,
dat hy alhier op Zaterdag 6 of 13 November
een lezing over de oestercultuur kan houden.
Anna Paulowna.
Groenteveiling op Vrydag 22 Ootober.
Aardappelen f 1 it f 0,70 per mand.
Bloemkool, f 4,50 per 100.
Roode kool, f 1,50 per 100.
Gele kool, f3 A f 1 per 100.
Andyvic, f 0,70 A t 0,60 per 100.
Slaboonon, f 0,40 f0,15 per 1000.
Wortelen, f 0,90 per 100 bos.
Bieten, f 0,70 per 100.
Rapen, f1 per 100.
Burgerl. Statd der gemetste Texel,
van 16 tot cn met 22 Oct. 1909.
ONDERTROUWD: Hendrik Kalis (het
Nuordun) on Geertrui Kolle (Eierland) Abra
ham de Wyn en Marie Lap (Den Burg).
GETROUWD: Geene.
GEBOREN Jannetje, d. v. Willem Koorn
cn Johanna Keiman (Oudescbild). Ruymuodus
Omer Gaston, z. v. Victor Augustus de Grave
en Anna Kornelia Timmermans (Eierland).
OVERLEDEN: Dirk Eelman oud 76 jaar
wedn. v. Neeltje Haotje (Oosterend). Dirkje
Plaatsman, oud 8 maanden (Den Bnrg).