BIJVOEGSEL VAN 'T „VLIEGEND BLAADJE".
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1909.
Nieuwsberichten.
£3 Helder 26 November.
Lezing van Prof. Eerdmans.
Gisteravond had in de Nieuwe kerk alhier
een openbare vergadering plaats, uitgeschre
ven door de afd. Helder van den Nederl.
Protestantenbond. Professor Dr. B. D. Eerd
mans hield aldaar de le van de drie aan
gekondigde lezingen over het onderwerp:»De
Staatkunde en de Godsdienstige richtingen
van onzen tyd».
Ds. Onnekes opende de vergadering. Hy
wees er op, dat in de vorige bijeenkomst
mevr. Flothuis optrad met het doel door knnst
wijding en stichting te bezorgen; nn wilde
men andere doeleinden nastreven en zich
bewegen op meer praktisch gebied. Behan
deld zon worden de Staatkunde bezien in
het licht van den godsdienst. Verder wees
hy er op, dat deze vergadering door allerlei
omstandigheden was vertraagd, hetgeen den
- toorn had opgewekt van een zekeren Jaap
bemoeial en aanleiding had gegeven tot het
verwyt, dat de godsdienstzin voor een tooneel-
voorstelling moest wijken. Tegen die insinuatie
kwam hy op en zeide, dat de spreker en het
Bestnnr gehandeld hadden overeenkomstig
het geschrevene: Weest haastelyk welgezind
jegens uw naasten. Hij wees er verder op,
dat de Christenzin niet bestaal in woorden,
maar in daden, zonder verkrachting van be
ginselen.
Hierna verkreeg prof. Eerdmans het woord.
De Spreker deelde mede, dat zyn rede in
8 deelen verdeeld was en hy eiken avond
dén deel zon behandelen. Hy zou de gods
dienstige richtingen toetsen tegenover de leuze
van de anthithese. Dezen avond zou hy be
spreken de Christelyk Historische party, den
volgenden het standpunt van Dr. A. Kuyper
en de Anti-revolutionaire party, en den 3en
avond beloogon, dat godsdienst en politiek
van elkander moeten worden gescheiden.
Spreker beweerde, dat in geen enkel land,
zooals bij ons, staatknnde en godsdienstwer-
bonden zyn. In andere landen kan men geen
recht begrip krygen van de politieke verhou
dingen hier te lande. De laatste 15 jaren is
gebleken, welk een invloed de godsdienst op
ons staatkundig leven heeft en in de maanden,
die achter ons liggen niet het minst. No
i kunnen we, daar de verkiezingsactie achter
den rag is, pos met een kalm hoofd reken
schap geven van het standpunt, waarop wij
staan. Op welke wyze is de overwinning van
25 roomsch-katholieken, 25 anti-rev. en 10
chr. hist. bevochten Door de anti-these. Aan
het volk is gezegd, dat onze natie bestaat
uit 2 soort menschen. De eene soort, die de
openbaring Gods tot grondslag neemt sn de
andere, die van de openbaring niets wil weten
en de rede, het menschelyk denken, tot richt
snoer heeft en leeft nit de beginselen der
Fransohe revolutie. Vooral Dr. Kuyper heeft
dit uiteengezet en verkondigt, dat 15 eeuwen
lang ons land een Christelyk land is geweest,
gegrond op de belydenis der Christelijke be
ginselen. In 1889 kwamen uit Frankrijk hier
de revolutionaire beginselen aangolven, die
toen den Vorst onttroonden, den godsdienst
afschaften, de macht der geestelijken knotte,
het gezag ondermynde. De liberalisten hebben
de christelijken het juk der slaverny opge
legd. Spreker toont aan, dat deze verkiezings
agitatie hoogst onbillyk is. In 1848 breidde
Thorbecke het kiesrecht uit en door de libe
ralen werd later het getal kiezers nog grooter.
Thorbecke heeft de macht van het huis van
Oranje niet afgebroken, maar veeleer ver
sterkt, hetgeen Dr. Kuyper zelf erkentdie
zelfde staatsman heeft in 1853 de bisschoppe
lijke hiërarchie hersteld, de vryheid van
godsdienst gewaarborgd; toen in 1834 door
de conservatieven de afgescheiden werden
vervolgd, waren het de liberalen die hen
beschermden. Anderen, die in hun eigen land
om den godsdienst vervolgd werden, vonden
hier steedB een toevluchtsoord.
Daarna ging spreker over tot behandeling
der tweede soort menschen, die leven uit de
openbaring. De Roomsch-Katholieke staats
party zou hy niet bespreken, omdat dit
eigenlyk geen politieke party is en geen
zelfstandig politiek leven heeft. Het is een
massa, die door enkelen, de geestelijkheid,
wordt gedreven en geleid naar gelang van
het oogenblik.
Vervolgens werd de vraag behandeld, hoe
de clericalen van godsdienstige huize tegen
over de anti-these staan. Alsnu werd de
pièristelyk-Historisohe party besproken en
opgemerkt dat zy geen eigen program heeft
en men alleen kan afgaan op de beginsel
verklaring van 1901. Hierin kwam voor, dat
de zedelykheid en het recht, het gezag en
de vryheid moeten berusten op de Heilige
Schrift, zooals die geopenbaard is.
Spreker zette uitvoerig uiteen, wat men
door openbaring verstaat on hoe de Heilige
Schrift is ontstaan en behandelde achtereen
volgens de Openbaring, de Heilige Schrift,
de leer van het bovennatuurlijke en de
wonderen. Hy toonde aan, dat de openbaring
niet iets is, dat van boven komt, maar uit
het binnenste van den mensch zelf. Met deze
zienswijze zyn vele Christel, bist. het eens,
maar' vertellen zulks niet aan de gemeente.
Omtrent de leer der Heilige Schrift of
het geloof aan den Bybel, merkt hy op, dat
vele christelijk hist., zooals b.v. Dr. De
Visser met vele liberale godgeleerden het
eens is en ook van meening is, dat de
Bybel vele legendarische stukken en onbe
trouwbare geschiedenissen bevat en niet ge
looft aan de 5 boeken van Mozes. Zij laten
de gansche bovennatuurlijke wereldbeschou
wing varen en dnarom is de leer der anti
these zoo misplaatst. Van Es zegt ruiterlijk,
dat aan de leer der supernaturalisme een
einde is gemaakt. Omtrent de won
deren denken onderscheidene Chr. hist. bet
zelfde als de modernen. Van Es zegt, dat
een wonder een openbaring is van geestelijk
leven en van geustelyke kracht in de natuur.
Hiermede kunnen de meeste wonderen niet
verklaard worden. Daarom staan zy niet op
den bodem der openbaring en kunnen de
anti-these niet aanvaarden. Na gewezen
te hebben op het nattige, dat de Protestante
Bond kan verrichten door op dergelyke
dingen te wyzen, eindigt spreker zyn rede,
om de volgende maal de anti-rev. party te
behandelen en de beweringen van Dr. Kuyper.
„Harmonie".
Een aangenamen en sympathieken indruk
maakte deze Zang- en Reciteer Vereeniging
van Herv. Prot. gisterenavond in .Casino".
Dit behoeft niet te verwonderen, waar het
een tot veler verrassing genotvol programma
betrof, door den djfecteur, den heer Joh.
Brands, voor dien avond met toewyding
samengesteld. Een afwisselend programma,
waarop de welwillende medewerking van
„Apollo" directeur de heer J. M. Janzen,
stond vermeld, en dat, door de uitvoering
van bevattelyke vocale en instrumentale num
mers, de uitmuntende en waardeerende hoe
danigheden van koor en orkest beslist open
baarden. Zoo zong, hoogBt verdienstelijk,
gesteund door dubbel strijkkwintet en piano
.de heer F. L. K. Nejjts), het gemengd koor
ter inleiding: Van der Linden's waarlijk
schoon «Harmonie', waarop volgden een
extra aangekondigde interessante Marsch en
de „Ouverture Mignonne". van Ch. Hubans,
een zeer mooi, boeiend toonstuk voor orkest.
Hierna hoorden we met genoegen .Avond
rust" van C. van Rennes, vertolkt door
vrouwenkoor en begeleid door piano. We
genoten volop by de Gavotte „Wonnefraum
van F. Sabathie. Aangrijpend klonk thans
Hiller's .Zondag" en byzonder voldeed „Len
tezang", van Fr. Koenen.
Na de pauze verrukte het orkest met een
imponeerende voordracht van „The Cromar-
tic", Banjomarsch van R. Head en de fan-
tnsie «Diane de Poitiers', van E. Marie,
terwyl het koor nog met verdiend succes ten
gehoore bracht .Avondlied", van T. Knhlan,
.'t Volgend jaar", van B. Zerlett on Bajjdn's
.Vertelling" uit het oratorium ,De Jaarge
tijden", waarbij de soliste zich van haar taak
werkelijk goed kweet en des heeren Neyts'
accompagnement-spel viel te roemen.
Tot slot werd heel aardig weergegeveu
het inderdaad geestige blyspel in één bedryf
van KI. van Gorkom, getiteld„Vergissen
is menschelijk."
„Helders Mannenkoor" gaf Dinsdag
avond in „Casino" een Volksconcert.
Hetzelfde pogramma werd uitgevoerd als
den 15en dezer. Men had voorzeker een
groote opkomst verwacht, maar die verwach
ting werd jammerlyk teleurgesteld. Al was het
aantal opgekomenen niet bijzonder- groot, toch
deed dit aan do uitvoering geen schade, want
er werd goed en gevoelvol gezongen, terwyl
het instrumentale gedeelte ook wel de moeite
van het hooren waard was.
Het Symphonie-orkest .Cecilia" onder
directie van den heer Jb. Ter Hall gaf
Woensdagavond in het Bondsgebouw een
concert voor de leden van den R.-K. Volks
bond en hunne dames, dat zeer druk bezocht
was. Geen wonder; wat geboden werd was
iets puiks, zooals dat alleen door beroeps
musici kan gegeven worden. Het .Panis j
Angeiicus" van Cesar Frank, klonk machtig
mooi. Alle nummers werden lnid geapplau- j
diseerd; by den .Negertraum" echter hield
het applaus niet op voor dit nummer her-
haald werd. 't Was ook bijzonder eigenaardig, j
Aan 't slot betuigde de voorzitter der af- j
deeling den dank der leden voor het ge-
smaakte muzikale genot. j
De Papendrechtsche Strafzaak.
Naar aanleiding van het verzoek van den
verdediger, Mr. van Hamel, tot het hooren
van meerdere getuigen, en mede naar aan
leiding van de volgende overwegingen van
het Hof, genomen in de zitting van Woens
dagmiddag luidende het gerechtshof gehoord
enz. overweegt dat by hot getuigenverhoor
is gebleken, dat getuige W. J. Legrand ver
klaringen heeft afgelegd, die op zichzelve
tegenstrijdig zyn, waarom het Hof een on
derzoek noodzakelijk acht naar de waarde
van diens verklaringen is dit proces voor
onbepaalden tijd verdaagd. Zoo ook acht het
Hof noodig een onderzoek naar hel gewicht
van de verklaringen van Joost de Heer en
andere getuigen en deskundigen, die licht
kunnen ontsteken omtrent deze getuigenissen,
alsmede omtrent d 1 gehoorigheid in het Ge
meentehuis te Papendrecht en ook mot be
trokking tot de vraag of bij avond bloedsporen
zyn waar te nemen in den gang van het
Gemeentehuis, indien deze door een petroleum
lamp wordt verli' ht.
Overwegende dat dit onderzook op de
terechtzitting niet behoorlyk kan plaatshebben
en dat derhalve een nader onderzoek ge-
wenscht is, beveelt het Hof ambtshalve een
nader onderzoek, schorst de zaak tot na afloop
daarvan en stelt daartoe de stukken in handen
van den recht.T-commissares bij de arrondis-
sements-rechtbank te Dordrecht.
De zitting wordt daarna verdaagd.
Een weerspannig advocaat.
Een te Bussum wonende advocaat maakto
het op 't afterdinner-uur eenige mede-tram
passagiers lastig. De conducteur verzocht
hem van de tram af te gaan hij weigerde,
de hulp van een agent werd ingeroepen en
met veel moeite beklaagde hield zich aan
het afslnithekje vast werd hy op straat
gedeponeerd, terwijl hy den agent eenige
woorden als .vuile schooier" toevoegde, waar
door deze zich in zijn „eer en goeden uaam
gekrenkt" voelde. Daarom wildo hij beklaagde
arresteeren, maar deze, die zoo al niet vol
slagen dronken, dan toch wel ongeveer hal
verwege was, verdedigde zich met zyn stok,
zoodat ook dit moeite kostte, en de agent
een viertal tikken opliep. Aan 't bnreau op
't Singel nn ook, op dezelfde wijze een bri
gadier en een inspecteur beleedigd. De advo
caat was heel lastig, en 't duurde een uur,
voor hy bedaard was en men hem weg kon
laten gaan.
Schrifieljjk bood hy den volgenden dag den
inspecteur zijn verontschuldigingen aan, maar
,de ambtenaar in functie" was beleedigd,
zoodat ook zonder klacht van de zjjde van
den beleedigde de zaak werd vervolgd.
Het O. M. betoogde dat altyd beleedigin-
gen van, en verzet tegen het gezag hem
leed dedente meer was dit het geval waar
het iemand gold die een klassieke opleiding
had ontvangenen nog meer, waar het nu
iemand betrof van wien men mocht verwach
ten, dat hy alleszins de handhaving der open
bare orde zon steunen in plaats van tegen
werken. Hy eischte een gevangenisstraf van
45 dagen.
Uitspraak over 14 dagen.
Onze oorlogschepen in Japan.
De correspondente van het Handelsblad
te Yokohama schryft:
Van 16 October tot 4 November heeft de
Nederlandsche vlag gewapperd in de haven
van Yokohama; twee en een halve week
na een tijdsverloop van vyftien jaron ver
toonden de trotsche witte oorlogschepen zich
in Japan, en gedurende al die dagen is er
officiéél en officieus feestgevierd en gespeecht,
dat het een lust was.
Het doel van de Nederlandsche Regeering,
toen zy de »De Ruyter", de .Trompen de
Koningin Regentes" naar Manilla, China
en Japan zond, was vlagvertoon. Nu, dit
doel is in Japan zeker bereikt, en meer dan
dat, de Hollandsche schepen met hnn wakkere
bemanning hebben bij de Japansche autori
teiten een onuitwischbaren gunstigen indruk
gemaakt.
Er komen hier geregeld Engelsche, Ameri-
kaansche, Fransche, Italiaansche oorlogs
schepen, maar behalve bij de komst der
Amerikaansche vloot verleden jaar October
is er zelden zooveel geestdrift betoond
als by de ontvangst der Hollandsche schepen.
Holland heeft hier eenmaal een streepje voor,
Hollanders werden in Japan toegelaten om
handel te dryven lang vóér eenige andere
nationaliteit er geduld werd, Hollauders
waren het, die het eerst iets van de Wes-
tersche beschaving en Westersche wetenschap
meedeelden, de oudste staatslieden hebben
Hollandsch geleerd voor ze eraan dachten
Engelsch of Fransch te bestudeeronen nog
altijd, al is het aantal Hollanders, dat nu
in Japan woont, byzonder klein, hebben zij
het voorrecht met meer onderscheiding be-
handeld te worden dan de andere vreemde
lingen.
Natuurlyk, dat bij de komst der oorlogs
schepen deze feiten in alle Japansche en
vreemde kranten herdacht werden, en nog
voor men iets er van gezien had, werden zy"
al met ingenomenheid, begroet. Ik citeer
nit de .Japan Daily Mail":
„De komst der drie Hollandsche oorlogs
schepen heeft Japan weer eens herinnerd
aan de groote dankbaarheid, die het ver
schuldigd ia aan Holland, zyn eenige vreem
de bondgenoot gednrende eenige eenwen en
altyd zijn goede vriend. Amerika wordt
steeds geprezen omdat het de havens van
Japan geopend heeft voor den handel met
de geheele wereM, maar Holland heeft deze
opening voorbereid en verdient daarom
evenveel lof. In de vorige eeuw, toen JapaD
voor het eerst producten van Westersche
beschaving verlangde, en de voornaamste
mannen erop uitgestuurd werden om die te
verkrygen werd er nooit aan gedacht naar
een ander land dan Holland te gaan.
„Het was Holland, dat het eerste oorlogs
schip aan Japan leverde, de «Kanrin Marn",
en in dit schip ging vorst Katsu Awa no
Kami over den Stillen Oceaan, de eerste
reis makende, ooit door een Japansch oor
logschip ondernomen.
.Katsu is al lang begraven en de „Kanrin
Marn' bestaat niet meer, maar de dankbaar
heid, die Japan aan Holland verschuldigd is,
kan nooit vergeten worden, en wij verheugen
ons daarom, dat de Japansche kranten daar
zoo terecht op wijzen.»
Geen wonder, dat door de Japansche auto
riteiten feestelijkheden en recepties voorbereid
werden in grooten getale. Ja, de officieren
beklaagden zich zelfs gedurende hun vorblyf
hier, dat de buitengewone hartelijkheid van
hnn gastheeren hen belette iets van Japan
te zien, wat ze toch gaarne ook gedaan had
den. Maar daar het oorspronkelijk plan, tien
dagen in Kobe en tien dagen in Yokah&ma
te blijven opgegeven moest worden tengevolge
van besmettelijke ziekten in Kobe, werd
Yokohama met een langduriger bezoek ver
eerd, en zoodoende kregen de officieren na
afloop der officieele ontvangsten ook nog wat
vrijen tyd om een paar dagen in de Japansche
bergen door to brengen of interessante wijken
van Tokyo te bezichtigen.
De' aanvoerder van het eskader was de
kapitein ter zee G. F. Tydeman, die aan
boerd was van het vlaggeschip .De Ruyter»,
waarvan de kapt.-luit. ter zee P. A Voort
huysen commandant was. Commandant van
de .Koningin Regentes» was de kapitein ter
zee F. Pinke, en van de .Tromp' de kapi
tein ter zee J. W. Termijtelen. Verder waren
er nog 48 officieren en 12 adelborsten.
De eerste dagen werden doorgebracht met
het maken van bezoeken door de comman
danten aan onzen Gezant, den Minister van
Marine, den Minister van Binnenlandsche
ZakeD, den Minister van Bnitenlandsehe
Zaken, den Gouverneur en den Burgemeester
van Yokohama enz.
De eerste week was zeer druk en zeer
officieel, en eerst toen de burgemeester van
Tokyo, Ozaki, op 22 October een Japansch
diner gaf in een theehuis, waaraan vele
officieren en ook enkele Hollanders deelnamen,
werd het feestvieren meer genietelyk- Want
op dien avond maakten de officieren voor het
eerst kennis met eenige Japansche gewoonten
ze moesten hun schoenen uittrekken, op den
grond op een kussen zitten, met stokjes eten
van de Japansche lekkernyen, die in vele
lakbakjes en porseleinen schoteltjes opgediend
werden door snoezige geisha's, die hen op
de behoorljjkste aanvallige manier zochten
te vermaken.
Over burgemeester Ozaki's ontvangst sprak
ieder met den grootsten lof, en de officieren,
die dien avond wegens dienst verhinderd
waren geweest, deel te nemen aan het Japan
sche diner, betreurden dit byzonder.
Zaterdag 23 October werd met twee des-
troyers een zeer interessante tocht gemaakt
naar Yokosuka, om de Rykswerf te bezich
tigen, waar men, nn Japan geen oorlogs
schepen meer uit Europa behoeft te bestellen,
ze zelf bouwt. Opmerkelijk echter was
naar ik van de officieren hoorde dat
zooveel mogeljjk tropeeen uit den Rnssisch-
Japanschcn oorlog getoond werden, en den
Hollanders eigenlyk belet werd de Japansche
inrichting goed van nabjj to beschouwen.
Het is iots echt bij den aard der Japanners
behoorend, dat zy zelf zooveel mogelyk
trachten te zien en te vernemen en aan
anderen nieU laten kyken en niets vertollen.
Een adelborst deelde mjj mee, dat hy op zijn
schip een Japanner ontdekt had, die kalm
met een maatstokje bezig was de kanonnen
op te nemen. Bij informatie bleek, dat de
man niets op zijn schip te maken had, en
werd hy dan ook spoedig naar den wal ge-
