KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulewna
Ons Zondagsblad
Nieuwjaarsgroet
No. 3844.
Woensdag 15 December 1909.
37ste Jaargang.
Dit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
't Vliegend Blaadje p. 3.m. 50 et., fr. p. post 75 ct, buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad i 37J i i 45 f 0.75
roiënJModeblad >i>55i ii i 65i f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent.
Elke regel meer6
Bewijs-exemploar2J
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers! BERKHOUT Co., te Helder.
Bureausi Spoorstraat en Koningstraat.
Interc.-Telefoon 50.
ZIJ, die zich met 1 JANUARI a.s.
op dit blad abonneeren, ont
vangen de tot dien datum
verschijnende nummers
GRATIS. DE UITGEVERS.
No. I van ons mooi geïllu
streerd PREMIEBLAD is ver
schenen. Die zich nog willen
abonneeren op de nieuwe
Jaargang van het Zondags
blad zendsn naam en adres
aan het Bureau Vliegend
Blaadje, Spoorstraat 99.
Onze lezers, die met 1 Januari a.s. aan
Familie, Vrienden of Begun
stigers in onze Courant een
Welkomstgroet
willen plaatsen, worden beleefd uitge-
noodigd hunne opgaven aan ons Bureau
SPOORSTRAAT tijdig in te
zenden.
DE UITGEVERS.
De str$d die in Engeland ontbrand is door
de verwerping van de begrooting door het
Hoogerhuis, wordt onverminderd voortgezet.
De heer Balfonr verdedigt in een manifest
de Lords. Hy verklaart dat de aanval op het
Hoogerhuia het hoogtepunt is van een lang
voorbereide samenzwering van de zyde der
regeering ten einde te verkrijgen wat in wer
kelijkheid het dén Kamerstelsel is. Balfour
oefent scherpe critiek op de begrooting, bepleit
tariefhervorming en eindigt met een toespeling
op de gevaarlijke maritieme positie van het
land.
Natuurlijk bljjft do regeering het antwoord
niet schuldig. De liberale bladen wijzen er
op dat Balfour in zjjn manifest weder om de
voornaamste punten heendraait daar hy slechts
spreekt van tariefhervorming als het eerste
punt der Unionistische staatkunde.
In de groote Albert Hall is eene meeting
gehouden waar tien-duizend menscben aan
wezig waren en nog meer waren afgewezen
wegens gebrek aan plaatsruimte. Minister
Asquith hield eene vurige rede tegen de aan
matiging der Lords. Hij verklaarde dat het
veto-recht der Lords naast de verkorting van
den maximum zittingstryd van het Lagerhuis
van zeven tot vjjf of zelfs vier jaar moet
worden ingevoerd. Een motie van vertrouwen
in den heer Asquith werd met groote geest
drift aangenomen. Eenige kiesrechtvrouwen,
die zich in het gebouw hadden verstopt, den
kelijk om hem in de rede te vallen met hun
eisch: vrouwenkiesrecht, waren tevoren uit
de zaal verwjjderd.
Merkwaardig en belangrijk is zeker de rede
die de nieuwe rijkskanselier in den Duitschen
Rjjksdag heeft uitgesproken. Er is in zyne
houding duidelyk eene zwenking naar rechts
waar te nemen. .Deze regeering wil geen
party-regeering zyn", heeft hy gezegd: .ze
wil boven de partyen staan'Belangrijk is
ook wat hy zei over de verhouding van
Duitschland met het buitenland.
Sedert het sluiten van het verdrag van
Marokko, zoo verklaarde hij, heeft er een
voortdurende gedachten wisseling met F rankrijk
plaats gehad. Dank zy de wederzydsche wel
willendheid is op belangrijke punten over
eenstemming verkregen en is een bevredigende
oplossing van hangende quaesties, in over
eenstemming met de economische belangen
van Duitschland, te verwachten. Engelsche
staatslieden, in de eerste plaats minister
Asquith, hebben in den laatsten tijd het aan-
knoopen van goede betrekkingen met Duitsch
land een taak van wjjze staatkunde genoemd
en de rijkskanselier sluit zich oprecht en ten
volle overtuigd, by die meening aan.
Omtrent het Drievoudig Verbond verklaarde
de Rijkskanselier: De vijandelijke uitingen
in Italië, naar aanleiding van de ontmoeting
te Racconigi, drukten slechts de meening van
de minderheid uit, en geenszins den wensch
van het Italiaansche volk.
Er is geen reden om te veronderstellen,
dat de verantwoordelijke leiders van de Ita
liaansche politiek minder waarde hechten aan
du verdragen van het Drievoudig Verbond,
dan tot dusverre het geval was.
Een deel van de Russische pers dichtte
aan Duitschland avontuurlijke en den wereld
vrede bedreigende bedoelingen toe en daar
om moet de Duitache politiek, die zulke be
doelingen niet kent, met te grooter kalmte
en bestendigheid en zonder eenige zenuwach
tigheid worden gevoerd. Het ware te wen-
Bchen, zeide de rijkskanselier, dat ook de
pers by de bespreking van buitenlandache
zaken dezen stelregel volgde.
Omtrent de grensregeling in het Noord
westen van Duitsch-Oost-Afrika, deelde de
staatssecretaris mede, dat tusschen Duitsch
land, België en Engeland overeenstemming
is verkregen over de benoeming van speciale
commissarissen voor de grensregeling van
hot nog weinig onderzochte gebied. De
onderhandelingen beginnen binnen eenige
weken. De grenzen zullen zooveel mogelijk
worden vastgesteld in overeenstemming met
den natuurlyken toestand van het terrein.
In zake de handelsvrijheid van het Kongo-
gebied verklaarde de minister zich ingeno
men met het hervormingsprogram ^an de
Belgische regeering voor de explotatie van
een gedeelte van dat gebied door particu
liere maatschappijen en de toelating van
buitenlandsche kooplieden.
Nu we het hier toch over den Congo
hebben «y meegedeeld, dat de Belgen zeer
ingenomen z(jn met de gunstiger beoor
deelingen van den toestand daar, zooals die
in de laatste dagen zyn gepubliceerd. De
Belgische Staatslieden worden van verschil
lende zijden gesterkt in hunne meening dat
Engeland nog al bedilznchtig is uitgevallen
en dat in het oog van den Engelschman nu
eenmaal geen bestuur goed is alB dat van
henzelve. Dat weten de Transvaalsche boeren
ook nog, spotten de Belgische bladen mis
schien wel een beetje terecht.
Koning Leopold die in den laatsten tyd
leed aan rheumatische pijnen is weer geheel
beter.
Italië heeft weer een ministerieveel ver-
audcring zal het niet in de tot hiertoe ge
volgde politiek daar te lande brengen.
Turkije heeft een antwoord ontvangen
op zyne nota aan de mogendheden om de
Kreta-zaak nu eens definitief te regelen.
De Russische ministsr van Buitenlandsche
zaken stelde namelijk aan den Turkschon
ambassadeur een Bchriftelyk antwoord ter
hand, waarin hy, in overeenstemming met
de kabinetten te Parys, Londen en Rome
verklaart, dat de mogendheden tot haar
leedwezen do meening van de Porto, dat
thans het oogenblik is aangebroken om di
plomatieke onderhandelingen, te beginnen
over een definitieve regeling van het be
stuur van Kreta, niet doelen.
De toestanden op het eiland zyn sedert
de terugroeping van de buitenlandsche troe
pen niet gewijzigd en de veiligheid van de
Mohamedauen is geenszins bedreigd. Tegen
dreigende nieuwe schendingen van den sta
tus quo zullen de mogendheden krachtige
maatregelen nemen. Ten opzichte van de
opperste rechten van Jden Sultan op Kreta,
staan de mogendheden nog steeds op het
vroeger aangegeven standpunt en zy vinden
geen aanleiding om onderhandelingen aan te
gaan, die de gemoederen in Turkije en
andere Oostersche staten zouden opwinden
en, daar waar thans rust heerscht, verwik
kelingen zouden knnnen veroorzaken, die
vrede in gevaar zouden kunnen brengen.
HELDER, 14 December.
De Tooneelvereeniging .Justus van
Maurik" gaf Zaterdagavond in .Casino" een
uitvoering voor een slecht bezette zaal. Op
gevoerd werd het bljjspel .De Tantu van
Charlio". De dilettanten kweten zich niet
onverdienstelijk vaD hun taak, de rollen zaten
er goed in en het stuk liep vlug van stapel.
Vooral do pseudo- tante speelde met veel
animo. Er werd dan ook hartelyk om de
grappen gelachen.
Hot was voor de spelers evenwel minder
aangenaam, dat enkelen hen voortdurend met
allerlei intorruptie's lastig vielen on daarom
uit de zaal moesten verwijderd worden.
Crescendo.
J.l. Vrijdagavond werd door de dames-
zangcursus en de kinder zaugklassen van de
muziekveroeniging «Crescendo', afd. Helder
der Maatschappij tot bevordering der Toon
kunst, in .Casino' een uitvoering gegeven.
De zaal was geheel met belangstellenden
gevnld, die met aandacht en welgevallen
luisterden naar de ten gehoore gebrachte
liederen, want er werd mooi gezongen. Het
was voor don directeur, den heer A. J. C.
Moojj, een waar* succès. Hoe schoon werden
een zestal vrouwenkoren gezongen, men werd
door de liefelyke tonen en fraaie melodiën
modegesleept. Met genoegen volgde men de
beide alt-solo's door mej. Van Amesfoort ten
gehoore gebracht en met niet minder belang
stelling het drietal sopraan-solo's, die mej.
J. Molenaar met zooveel aplomb ten beste
gaf, men genoot van dien keurigen zang. Do
hoordefs toonden dan ook door luide bijvals
betuigingen hunne goedkeuring, 't Deed ons
nationaal gevoel evenwel smartelijk aan, dat
van ^e e 1 f zangnummers er 7 met een Duit
schen en slechts 3 met een Hollandschen
tekst waren. Ware het omgekeerd geweest,
het snccès zou zeker nog grooter zyn geweest.
We geven dan ook den bekwamen directeur
in overweging in het vervolg hiermede reke
ning te houden. Er is toch ook wel goede
Hollandsche muziek
Een aangename afwisseling van dezen zang
schonk do heer Pala met zyu viool-solo. Met
veel virtuositeit speelde deze jeugdige violist
.Romance in F dur" van L. v. Beethoven.
Stormachtig werd liij toegejuicht en was ge
noodzaakt een extra-nummer te geven.
Na de pauze werd door de Kinder-zang-
klasse het sprookje «De Rattenvanger van
liameln" van S. van Milligen uitgevoerd,
waarin de dames Molenaar en Van Ames
foort de solo- partijen zongen, het strykorkest
der afd. en mej. Janna Meijers in de piano
party zorgden voor de begeleiding. Aller
aardigst werd dit stak ailgevoerd en de
kleuters zongen als lijsters. De directeur had
het zeker heel wat moeite en zorg gekost,
eer de kleinen dit zangspel zoo correct konden
vertolken. Het was een mooi nummer, dat
een flink applaus ten deel viel.
Ongevallen Verzekering.
Uit de vele berichten van ongevallen, die
dagelijks in de couranten voorkomen, blijkt
op afdoendo wyze het nat eener Ongevallen-
Verzekering.
De aandacht van onze lezers zy hier nu
weer gevestigd op eene dankbetuiging aan
de Eerste Onderlinge Aannemers Verzekering-
Maatschappij te Zwolle, betreffende de cou
lante afwikkeling der uitkeering naar aan
leiding van een ongeval met doodelyken af
loop te 1'urmerend.
IJ muiden, 13 December.
Nadat hot beslag op het stoomschip .La
boremus" opgeheven was (zie vorig nummer)
is hot stoomschip gisteren vertrokken. De
sohade werd hier voorloopig hersteld, terwijl
na aankomst in Noorwegen afdoende zal wor
den gerepareerd.
De Engelsche vischkotter LT '214 «Mizpah"
geraakte Vrijdagnacht binnen de pieren aan
den grond, docli werd later door de Bleepboot
Vischploeg" vlotgebracht. Deze eischt thans
een hnlploon van 900 galden, waarvoor op
het schip beslag gelegd werd.
Thans liggen niet minder dan 4 visschers-
vaartuigen aan den ketting.
Het is gisteren 2 sleepbooteu gelakt den
gestranden schooner «IHa* ruim 150 meter
meer zeewaarts te brengen.
Met de loBsing werd de laatste dagen druk
voortgegaan.
De' haringvisscberij kan nu als geëindigd
worden besehouwd. Van de IJmuider vloot
zijn thans alle schepen teruggekeerd.
De schepen van Katwjjk, die ook van deze
haven uitvaren zijn na binnenkomst naar
Amsterdam en Katwyk gegaan om tc over
winteren.
Werden in den laatsten tijd weer pogingen
in het werk gesteld om IJmuiden van Velsen
af te scheiden en tot eigen gemeente te
maken, thans circuleert van do zyde der
tegenstanders ook een adres aan Gedepu
teerde Staten om aan het verzoek der voor
standers niet te voldoen.
Smaadschrift.
Donderdag had zich voor de Haagsche
rechtbank te verantwoorden wegens smaad
schrift S. J. B., die een brochure hal uit
gegeven, getiteld «Een Haagsch zodonschan
daal", waarin aan den heer X. homosexuecle
handelingen werden ten laste gelegd. Bekl.
had aan den heer X. een brief geschreven,
met zyn naam onderteekend, zich noemende
,Internationaal particuliere detective-bureau",
waarin hy mededeelde, de brochure ,in het
algemeen belang" te zullen uitgeven en door
middel van advertenties te zullen aankon
digen. De heer X. had eveneens een exem
plaar van de brochure ontvangen. Nadien,
aldus bleek Donderdag ter terechtzitting, was
de uitgave opgekocht door den heer Aultsz,
chef van de recherche.
Bekl. beweerde, den heer X, niet te hebben
willen beleedigen.
De heer X., als getuige gehoord, verklaarde
een klacht te hebben ingediend naar aan
leiding van de brochure en van den brief.
Vooral de eerste zes regels van de brochure,
waarin gezegd wordt, dat er een persoon
was, die geregeld er voor zorgde, dat er
menschen waren, aan wie getuige zyn lusten
kon bot vieren, achtte getnige zeer beleedi-
gend. Dat was geheel en al in strijd met
de waarheid. Getuige had kort tevoren een
brief gekregen, waarin de brochure voor
f2000 te koop was. Reeds in Maart was
getuige er mee bedreigd.
Het O. M. vond reeds het opschrift be-
iecdigend, en ook de inhoud was dat in
hooge mate voor een man als de heer X.
Bekl. heeft gezegd, te willen handelen in
het algemeen belang. Dit is het etiquet, dat
meermalen op dergeljjke daden wordt ge
plakt, maar dat kan den bekl. hier niet baten,
waar hy vervolgd wordt wegens eenvoudige
beleediging.
Gerequireerd werd bekl.'s veroordeeling
tot drio maanden gevangenisstraf.
Bekl. beweerde nog, dat niet hy de schrjj ver
van de brochure was, maar de beeld houwer
W., die haar onderteekende. Hy wilde nog
betoogen, dat hij wel do bedoeling had ge
had, in het algemeen belang te handelen,
en dat waar was, wat in de brochure stond.
De president beduidde bekl. echter, dat
zulks niet ter zake deed, daar hij (gelyk uit
de voorlezing van zijn opgave voor den
rechter-commis8aris bleek) in de instructie
verklaard had, met de toezending van do
brochure de bedoeling te hebben gehad, den
heer X. te beleedigen.
De uitspraak werd bepaald op 23 dezer.
Oplichterij.
Op St. Ni colaas avond zijn heel wat menschen
in Den Haag het slachtoffer geworden van
handige oplichters, die de politie tot heden
nog vruchteloos zoekt. Voor tal van woningen,
liefst in dat deel van de stad, waar de raeer-
gegoeden wonen, hield 8 avonds paard en
wagen stil en werd een pakje afgegeven.
Vracht 50, 40 of 30 cent, naar gelang van
den omvang. Dc vracht werd betaald zonder
dat men zich de moeite gaf naar besteller
of wagen om te kijken of to vragen, van
wie het kwam. Werd dit al eens gedaan,
dan luidde het antwoord van Sinterklaas. De
pakjes bevatten niet anders dan houtwol of
rommel.
Stuurlieden-examen.
's-Gravenhage, 10 December. Geslaagd
groote stoomvaart eerste-stuurman de heer
W. J. L. Hcisderde-stuurman de heeron
L. G. A. J. Dijkstra en J. C. vau Wjjk.
Krupp-Leverantie8.
In parlementaire kringen wordt, naar men
mededeelt, overleg gepleegd over de benoe
ming van een commissie tot onderzoek van
leverautiën van de firma Krupp. Het ia
nog niet bekend op welke wijze de benoeming
zal geschieden. Een en ander schjjnt ver
band te houden met een beslissing, in het
by de behandeling der marine begrooting
gehouden comite-generaal gevallen.
Een reiger door een snoek gevangen.
De onbezoldigde rijksveldwachter L., te
Melick bij Roermond, die zich Zaterdag al
daar in het jachtveld bevond, vernam in dc
richting van de in de baart voorbystroomende
rivier de Roer een geluid, 't welk hem zoo
vreemd voorkwam, dat hij op nader ondorzoek
uitging.
Naderbij gekomen, zag hy een aan den
oever der rivier staaDden reiger, die, den
snavel in hot water houdend, met de vleugels
klappend dat vreemd geluid veroorzaakte.
Terwjjl in gewone gevallen de reiger bij
het naderen van een mensch schielijk de
vlucht neemt, was dit hier niet het geval.
De jachtopziener naderde den vogel, die nog
steeds den snavel onder water hield, en greep
hem. En wat .bleek nu Een snoek va
5 pond had den vogel by den snavel te pakken
en liet dien niet los. Blykbaar werd de snavel
door den visch gegrepen, toen de vogel hem
in het water stak ter bemachtiging van zyn buit.
De jachtopziener kon vogel en visch in
handen krygen.
Een baggermachine verdwenen.
Den 21sten Üctober verliet een nieuw-
gebonwd baggerva&rtuig Marseille met be
stemming voor de haven van Dakar, waar
het tegen 15 November verwacht werd.
Twee dagen, nadat het schip in zee was
gestoken, stak een hevige storm op.
Daar sindsdien geen taal of tceken meer
werd vernomen van de opvarenden
waren behalve den kapitein, een-en-twintig
man aan boord werden oorlogsschepen
uitgezonden langs de Afiikaansche kust
om te trachten een spoor te vinden. ThanB
is de laatste dezer verkenners teruggeko
men, zonder iets vernomen te hebben, zoo
dat men moet aannemen, dat het betrek
kelijk weinig zeewaardige vaarlnig omge
slagen en mot man en muis naar den kelder
gegaan.
Men achtte het in zeevaartkundige krin-
n in Marseille een gevaarlyk werkje, dat
tapitein Le Sauvage, de zoon van den
aannemer, op zich genomen had. Maar hy
wilde niet luisteren naar welgemeende raad
gevingen, om zich te laten sleepen of ten
minste door een stoomboot te doen bege
leiden. Hij stak in zoe vol vertrouwen op
zyn beproefde zeemanschap. Dat zulk een
onderneming by goede zeemanschap kan
Blagen, hebben Nederlandsche kapiteins be-
2Zen.
Een gemeentekas leeggeplunderd.
Te Bismarckhütte hebben gauwdieven 's
nachts de gemeentekas leeggehaald, nadat zij
de kluis opengebroken hadden. Zy vonden
er 24,000 mk. in uan baar geld, een spaar
bankboekje van de gemeente waarop 1300
mk. staat, en verder spaarbankboekjes van
ambtenaren en coupons van effecten ten be
drage van 120,000 mk. Gelukkig is de ge
meente tegen inbraak verzekerd. De nacht
wacht, die de gemeentekas had te bewaken,
schijnt diep geslapen te hebben.
DE WEEK.
Den Haag, 11 December.
De minister van Marine, admiraal Went-
holt, is een grappig,'onderhoudend-vroolijke
prater, die in eerste instantie zyne Be
grooting verdedigend het .oor der Kamer"
wist te veroverende heeren in lachbuien
deed lusbarsten. Maar gelyk Maandag
middag gebonden aan de noodzakelijkheid
om voor te lezen, wordt hy saai en afmattend.
De minister doet in zoo n geval (het zy met
alle rospect getuigd!) denken aan een acteur,
die gewoon om «in kostuum' te spelen,
nu met frak en witte-das op het podium moet
komen Deze bewindsman (door den for
meerder van het ministerie-Heemskerk over
genomen van het vorige Kabinet) verkeert
men bespeurdo 't meer en meer gedurende
den loop van het Marine-debat) in weinig
benijdenswaardige, zoo niet hacheljjke positie.
Van Rechts en van Links kwamen de slagen
op hem neêr. De Linkschen glimlachten om
zyn orthodoxe, religieuse ontboezemingen en
neigingen De Rechtsehen waren gebelgd
over de lauwheid, by dit lid van hun minis
terie to bespeuren. Onbcgrjjpeljjk was die
stemming niet!... Toen (Maandagmiddag)
do heer Wentholt het zyne gezegd had over
.het geestelijke personeel', reeds toen be
gon kapitein Van Twist's hoofd, nög vaster
dan gewoonlijk op dikken romp geschroefd;
bloeje van stijgende emotie op de wangen;
dreigende schittering in de oogen; portefeuille
onder den arm geklemd, rond te dribbelen,
beurtelings de collega's aanklampend Wat
ze er wel van zeiden
't Begon te «broeien' in de anti-revolntio-
naire gelederen. En nu moet men de nuchter-
practische admiraal over zulke geestelijke
dingen hooren praten, en dan probeeren ern-
st.g te blijven
De ,hauior der contrasten" laat zich dan
wel scherp gevoelen Het particulier initia
tief wilde Z. Exc., in zake de geestelijke
belangen steunen; met ds. Van der Voort
volgaarne eens, in zijn kabinet, over de proe-
kenbundels, op odzo vloot gebruikt, bab
belen
t Begon te «broeien', dan.
Ik zag een clubje saamscholen. Mr. De
Jong, de Rotterdumsche man met het .tekort
aan verdraagzaamheid* vergramd van aau-
gezicht. Kapitein Van Twist, die t blykbaar
met den premier aan den stok had gekregen,
tred en gelaat van een, die genade-steek wil
toebrengen Dolend om den stool, waarin
de minister van Marine was gezeten
't Dreigde eerstEn gevaarlyk zelfs
Erkend moet worden, dat de admiraal 't
zich, met de beantwoording der diverse grie
ven en klachten, niet byster-druk heeft ge
maakt. Den heer Thomson, die zyn verwoe
den aanval deed op Krupp'a monopolie en
de bewapening der Kortenaer's, verwees den
minister naar den oüiciëelen adviseur, den
inspecteur der marine-artillerie. Krupp gaf
zyne adviezen gansch belangloos Met de
stem van een, die op de commando brug
staat, verdedigde adm. Wentholt de waarde
van Krupp s, door kapt. Thomson zoo deer
lijk (afgek&mde* leverantiën. Den leek
die bovendien uit de zaal onzer vroeden werd
gejaagd toen daar Dinsdag, twee uren lang
in comité-generaal over Kruppiana* werd
gedclibireerd past hier omzichtig-eerbiedig
stilzwijgen
Ik laat de «détails' van het bij Hoofdstak
VI verhandelde trouwens, iets van belang
werd er niet in aangeroerd. verder builen
de grens van mjju overzichtje.
Wat ik slechts wil aanstippen, 't iade
onvriendschappelijke, haast-vyandige stem
ming der Kamer jegens den admiraal. Dr.
Bos bepleit het invoeren van eene comraer-
ciëele boekhouding by de Rijkswerven. De
minister prjjst 's heeren Bos rede als schoon,
indrukwekkend. Belooft ,ernstige overwe
ging"
Ja, zegt de afgevaardigde, alles
goed en wel, Excellentie. Maarsecuur
is secuur En hij diende eene motie in, wolko
zijn wcnsch als die der Kamer deed uitspre
ken De motie wordt later behandeld. ,Is
zy dan onnoodig geworden" voegt dr.
Bos erbjj .des te beter I" Maai, weet-ge,
de .stemming" der Kamer jegens den admi
raal wordt door zulke dingen, scherp ge-
teukend
Den volgenden ochtend, Dinsdag d(
premier, zittend naast collega Wentholt;
bijzonder stroef en plechtig; haast ongenaak
baar voor wie hem aanklampten. No en dan
de jolige mr. Theodorus, dien inen kent, doch
slechts vluchtig. De stroeve ernst komt alras
weêr boven. Het laatste van het negental,
eenmaal door mr. Goeman Borgesius tot
ministers der Kroon gemaakt, de leider
der Unie-liberalen stond admiraal Wentholt
Woensdagochtend met weemuedigen blik aan
te zienin vrij hacheljjken toestand.
Vandaar de premier, te hulp geschoten
om het gemoed van kapt. Duymaer v. Twist
en de zynen te vermurwen 't Spande, zei
ik alMaar de heer Heemskerk wist wéér
glans en zon te tooveren op kapt. Van Twist's
breed-vleezig gelaat. Verdedigde het reebt-
zinnig-christelykc van wat de admiraal over
de geestelijke belangen" had betoogd. Waar
klachten over preekenbundels rijzen, daar
behooren de kerken het goede pad te wijzen
Inderdaad, de premier wist den waren,
rechten, .Rechtsehen" toon te treffen. Er
was ontlading in de spanning der Kamer-
atmospheer
Aan den premier heeft de minister van
Marine voor een belangrijk deel zyn leven
te danken.
Maar zonder klein, toch heel-gevoelig tikje
kwam hij er niet af. De heer Van Twist
wete men ijvert al sinds jaren voor het
op zichzelf zeker voortreffelijke denkbeeld
om gehuwden schepelingen, onderofficieren
minderen gelegenheid te schenken,
thuis te middagmalen in zoo n geval zouden
ze dan vergoeding krygen in geld insteê van
scheepskost.
En nu maakte de krijgsman uit Stcenwijk
eene motie van zyn denkbeeld I Jawel, zegt
de minister, maar de dienst moet nummer
een blijven. Het leven van een zeeman is
nu eenmaal anderB dan van een •lanrlrot".
En dan de gezinnen zullen nu eenB wel,
dau weer niet do vergoeding krygen En
fin, verzekert Z. Exc., wc zullen zien.
Ik zal doen wat ik kan.
De oude, oprechte leider der chr.-his. Lob
man had intusschen gezegd.Die motie is
oneerlijk. Daar stem ik niet voor..." Ge
durit eigenlijk niet uitdrukken wat ge wilt...
Waarop de .kopstukken Lobman en Kuyper
vreedzaam te zamen, nog andere Kamer-
sommiteiten, de hoofden byeen staken
Van Twist's kindeke werd verhakstnkt. Op
nieuw ter-wereld gebracht. Nu met een splin
ternieuw staartje dal de minister zich door
de geldelijke gevolgen niet moest laten terug
houden. Aldus achtte zelfs de heer Lohman
de motie «dood onschuldig 1" Riep de nestor
Licftinck uit: «Begrypen jelui dan niet dat
die kerels hun voedingsduiten niet naar hnis,
maar naar de kroeg zullen brengen
Insinuatie, welke voor de onderofficieren
up to date niet bepaald vleiend isEn
bovendien onverdiend krenkend, over 'tal-
gemeen
De minister noemde de motie «zeer onaan
genaam' Hy zou wel voor de schepelingen
zorgen
Met 4184 werd do motie aangenomen.
Van Rechts en Links had inen haar gesteund.
Zo had, louter en alleen, de beteekonis van
een grievend blyk van wantrouwen, van
onvriendschappelijke gezindheid jogens den
admiraal Wentholt, die te zamen met de
Borgesianen van het Kabinet-De Moester
had behooren te sneuvelen
Zooals gezegd de premier had den minis-
r van Marine gered. Zijn levensdraad werd
tenslotte, toen men het onaannemelijk-
verklaarde araend.-Jansen, om de torpedoja
gers van de Begrooting te nemen, had ver
worpen met Links tegen Rechts -f- Van
Karnebeek, tegen doorknippen behoed.
En toch waren er nog 25 van de 66 aan
wezige leden, die den minister het genoegen
niet gunden, dat zyn Begrooting zonder
stemming werd aangenomen Met weemoe
dig gelaat strikte de admiraal zyne portefeu
illes dicht en beantwoordde nauwelijks de
enkele handdrukje, hem gereikt.
't Was tragisch, dat naargeestig schouw
spel van bittere en verbitterende politiekery
Daarna do rnstig-harstochtlooze bespreking
■an dingen, waarbij geen antithese, geen
rechtsbeginselen",geenerlei peliiekerij althans
n direct verband kunnen worden gebracht.
Aan de groene tafel de in keurig gekleed-
>ak gestoken oud-theoloog, thans minister van
'>andboaw, Handel en Nyverheid Fleurig,
jolig, opgewekt, by de pinken gezorgd heb
bend dat de ex-chef van den heer Lovink
wel zeer den indruk maakte van «by te zyn'
wat den heer Talma dan ook volkomen
gelnkte. Hij spreekt vlot, vaardig. Versmaadt
zelfs een notitie-papiertje improviseert voor
't vuistje weg heeft nog steeds het gedistin-
geerd-geaffecteorde salonvoordrachtje van
vroeger... Zegt by hèt interessante punt
de quacstie der mjjnconcessiën dat by
zich door de bekende motie niet gebonden
acht. Zyn standpunt kont de Kamer. Inder
tijd heeft hij tol den heer Van Kol gezegd,
den minister dat zoodra in het Parle
ment initiatief zou worden genomen, gelijk
de heer Van Kol dan ook deed, voor Staats
exploitatie, hy d&armeé tot de beslissing
viel rekening zou houden. Edoch, Elhorst
kwam en Van Kol ging
Nu heeft de minister eenvoudig de wet
toe te passenelke aanvrage om concesssie
op zichzelve te beoordeclen. Eene houding,
waartegen bezwa&rljjk principieël bezwaar
kan worden geopperd. Zelfs een mart als de
Maastrichtsche Janssen had erkend, dat eene
decisie, oplossing, noodig is. Men heeft dus
weldra de vervulling te wachten van 's hee
ren Vliegen's aankondigingherleving vat
Van Kol's wete voordracht, door .stiefvader"
ten doop gehouden. Geprezen mag worden
minister Talma's mime opvatting by deze
materie tegenover aommiger krenterigheid
t Is zoo duur met die mjjnen De ingenieurs
hebben .karretjes" (autos en rijtuigon) Wie
het Limburgsehe terrein kent, zal ook het
gezochte van dat bezwaar inzien. Maar boven
dien, is 't niet volkomen juist wat de
minister zegtMen vergelijke toch niet Staats
met particuliere exploitatie. Do Staat wil
top den duur" de zaken goed laten marchee-
ren particulieren kweeken al-dadelijk divi-
dendjes, op den uitkyk liggend om het zaakje
voordeelig van do hand to doen
Juist, Excellentie. En indien gij met Ricnzi
wedyverdet in vurige liefde voor Staatsex
ploitatie, met uitsluiting van elke andere,
hadt gij geen kostelijker argument kunnen
bijbrengen
Van het vérdere by .Landbouw" geziene
en gehoorde wil ik nog slechts aanstippen,
hoe de heer Frank van Lennep zij .maiden-
woord," gelyk hy 't noemde, hield ten
gunste van het verrijzen der nieuwe tuin-
bouwwintorschool voor bloembollen-cultuur
op een pnnt, voor den belanghebbenden mak
kelijk bereikbaar. De afgevaardigde Van
Lennep is zoowel wat uiterlijk "als wat pe-
dantesk-jolig-ironischon spreektrant betreft,
een soort van tweede-editie des premiers. Hij
zon gevoegelijk voor mr. Hecmskerk's twee-
lingbrodr kunnen doorgaan, van wat kleiner
statuurby ljjkt frappanter op hem dan des
premiers bloedeigen broeder-vertegenwoordi
ger. Als mr. Van Lennep de «planken-koorts"
heeft overwonnen, die hem nu nog zijn oo-
ljjkheden op papier doet brengen, in plaats
van te improviseeren, wel, dan zou hy,
ware mr. Van L. slechts een ietsje langer,
robnster, best een keertje, by v. in Vasten
avond-periode, uan de groene tafels den pre
mier kunnen vervangen, zonder dat iemand
daar «erg in had."
De oude heer Vorsterman van Oyen't
midden hondend tusschen een Chineeschen
mandarijn met witten knevel-en-sik, en
een Duitschen oudstryder, deze Zeeuw
gaf nuttige, practische raadgevingen inzake de
winter-cursiiBsen voor den landbouw, die by
0.a. ook voor de boerinnekens bereikbaar
wil maken. Deze grijsaard doet aan de veel-
pratery niet meê. Spreekt slechts als-ie wat
je zeggen heeft, dat nat kan hebben. Bestond
wat al dit goode betreft de Kamer
nit minstens honderd Vorstermans uit de
Zeeuwsche buurt 1
Eindelijk hadden we nog een debat over
veeverloBkunde, waarbij de heer van Foreest
de barenBweëon van runderen schetste. Eerst
gevoelde hy niets voor het aankoopen van
drachtige koeien, ad f 4000, teneinde den
aanstaunden veeartsen in te wjjden in de
geheimenissen van hot runderlyk kraambed.
Zag hij meer heil in wat hij 't best wist te
vergelyken met vroedvrouwen voor het vee",
1.c. verloskundigen, door de veeartsen zoo n
beetje op de hoogte gebracht. De minister
Talma wist er hem echter van te doordrin
gen dat t 'm juist op de «moeilijke geval-
en* van kal ver-geboorte aankomt en hoe
hy, Van Foreest, bezig was de kwakzalvery
ongewild in de hand te werken.
Erkend moet worden, dat den heer Talma
hulde toekomt voor de kranige wijze, waarop
hij de zaken, ook de meest «technische*
onder de knie heeft weteu te brengen?
Ook de katholieke gelederen tellen «enfant
terrriblcs". Zoo mr. Aalberse, die Rechts
Donderdag terzake van den tienurigen ar
beidsdag, toeriep .Gij moogt de Christelijke
arbeiders in hun vertrouwen niet teleurstel
len, of gy zult de gevolgen aan den ljjve
ondervinden 1 Denkt er om 1 Maar dal
zult ge niet doen. Ik ben er van overtuigd
Waarop de heer Van de Velde, de sub-
leider der anti-revolutionnairen, zich
haastte te komen bevestigen, dat Rechts de
verantwoordelijkheid ten volle op zich nam."
Minister Talma was duidelijk, eerlyk-sober
in zyne vorkluringen. Hy zou nog altijd togen
de motie-Aalberse stemmen, want zulk eene
«ystcmaiischo beperking van den arbeids
duur' is uitermate lastig, zoo al door to
voeren maar ik verzamel gogevens, door
de arbeidsinspectie verstrekt, ik zal eerljjk
streven naar beperking van den arbeidsduur,
die ik op zichzelf voortreffelijk acht.
Voor 's heeren Schaper s schampere uit
vallen dat de heer Talma, .in de ruimte
zwevend', slechts .miniater wilde blyven",
was dan ook geenerlei grond. En prot. Treub
met zijn vragen naar s ministers plannen in
zake de Arbeidswetgeving, sloeg evenmin
r der regeering geenerlei bepaalde vragen
waren gedaan en haar dus het verwjjt van
„geheimzinnigheid* niet kan treffen, een
briljant figuur. Minister Talma's positie is,
na zyuo kranige verdediging van Hoofdstuk
X, beslist versterkt.
We schieten nu op, maar hoe!...
De ganBche moot .sociale verzekering" is
uit de Begrooting gelicht. In Februari
als het tekort bij de R. V. B. behandeld
wordt smullen we daar verder aan.
Voelt, doorziet men wel de consequentie
van dit besluit
O zeker, president Van Bylandt ki>n
niet anders.
Maart is de eerste schrede tot een
overschrijden der Kerstmis-limiet voor het
Begrootingswcrk.
Straks gaan de sluizen openstort de
banjir van veelpratery zich over de Januari
maand
De jaarljjksche tocht door Waterstaat,
over rivieren, bruggen, wegen, uiterwaarden,
enz. heeft totdusver weinig byzonders opge
leverd. Zooals men weet, is 't steeds her
haling van wat in «de stukken* reeds uit
voerig is betoogd, gevraagd beantwoord.
Edoch, de kiezertjes moeten ook wat
hebben
Nadat landbouw in veilige'haven was ge
bracht en Minister Talma, dank zy de onbe
kendheid met de kwestie by de meeste kamer
leden, waaronder ook allo soci's, zijn hoofd
inspecteur voor de visschery, ad f 45UO,erdoor
had gehaald, tegenover de vinnige oppositie
van mrs. Patyn en Tydeman, ving de
Waterstaatetocht aan
Gelyk gezegd, iets byzonders bracht
die niet. Met het Zuiderzee-vraagstak blijft
't vooralsnognader onderzoeken. Aan bet
grooto werk is natuurlijk niet te denken.
Ministei*Kegoüt houdt 't bij partieeleindyking.
Doch ook daaraan is men nog in lange niet
Vrijdagavond ontstond een incidentje tusschen
minister Regoftt en de soci's, naar aanleiding
vau grapjes, door de vroolyke Excellentie
van Limburgachen bloede verkocht over «het
kamerlid Duys", die vóórdat hij geïnstalleerd
was over particuliere erven had gehuppeld
en gesprongen, wyl men knoeieryen by hot
Callantsoogscbe werk duchtte. Achteraf
blykt, dat <lo verdenking zeer waarschijnlijk
"ngegrond is. Intusschen had minister RegoQt
het relletje kunnen voorkomen. Hy heeft de
sociaal democratische leden onnoodig geprik
keld. En al roopt de boosheid der soci's over
zulke dingen het spreekwoord van den pot
en den ketel voor den geest, do ministe-
rieele waardigheid wordt door zulke dingen
niet verhoogd
De belangstelling van het Nederlandsche
volk is, ju dc jongBte dagen, vermoedelijk
meer op het duurder of kleiner worden der
borreltjes gericht geweest dan op de .faits
et gestes" der heeren van het Binnenhof
Uf de verhooging van den accijns het
drankgebruik zal doen verminderen, blyf ik
betwyfelen. Hier en daar zal er eenigen
invloed in die richting van worden onder
vonden, aanzienlijk zal die teraggang van
verbruik niet zyn.
Misschien dat bet cjjfer der verschalkte
«biertjes" er door stygt. Dat is mogelijk
Ma. Axtonio.
