KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anna Paulewne
No. 3846.
Woensdag 22 December 1909.
37ste Jaargang.
Nieuwjaarsgroet.
Dit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
't Vliegend Blaadje p. 3_m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad 37J 45 f 0.75
miënModeblad »»>55»»»»65> f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent.
Elke regel meer6
Be wijs-exemplaar
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers i BERKHOUT Co., te Heider.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
Interc.-Telefoon 50.
ZIJ, die zich met 1 JANUARI a.s.
op dit blad abonneeren, ont
vangen de tot dien datum
verschijnende nummers
GRATIS. DE UITGEVERS.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Vliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 4e
kwartaal 1909 te willen overmaken per
postwissel^ of aan postzegels vóór 5
Januari, zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post wor
den beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/, cent be
plakt te worden.
Onze lezers, die met 1 Januari a.8. aan
Familie, Vrienden of Begun
stigers in onze Courant een
Welkomstgroet
willen plaatsen, worden beleefd uitge-
noodigd hunne opgaven aan ons Bureau
SPOORSTRAAT tijdig in te
zenden.
DE UITGEVERS.
Het geïllustreerd weekblad
„PAK IHE MEE",
als premie bij ons blad.
Het ia ona aangenaam onzen lezera thans
do mededeeling te kunnen doen, dat het ona
gelukt ia, met de Directie van het G e 1-
luatreerd Weekblad .Pak me
m e e" eeno overeenkomst te treden, in ver
band waarmede ook deze Illustratie, te be
ginnen met den nieuwen jaargang, by vol
doende inteekening, als Promie by onze
Courant zal worden gevoegd.
„Pak me mee" ia, zooals algomcen bekend
mag worden verondersteld, een met zorg
samengesteld Weekblad, gedrukt op goed
papier, vol actueele illustratiën en bestaande
uit zestien pagina's.
Uit een gratis proefnummer, dat den lezers
dezer courant tor nadere kennismaking zal
worden aangoboden, zal men de overtuiging
krijgen, dat „Pak me mee'' in alle opzichten
den toets met andere bladen op dat gebied
kan doorstaan.
Tot de groote aantrekkelijkheden, die be
doeld geïllustreerd Weekblad biedt, behoort
onder meer het daaraan verbonden kinder
nummer „O n b Prinsesje" met bevatte
lijke lectuur voor de jeugd, afgewisseld door
wedstryden, prijsraadsels, enz. enz. Dan de
rubriek van Redacteur X, waarin de
problemen en puzzles met de daaraan
verbonden pryzen, bij de lezers voorzeker de
aandacht verdienen.
Voorts worden daarin opgenomen een
boeiende, gcïllustreerden roman, novellen en
schetsen, en steeds zoodanig, dat de met
zorg samengestelde inhoud door elkeen in
den familiekring kan en mag worden
gelezen.
Deze prachtige Illustratie is de Uitgever
van dit blad, ingevolge de door hem getrof
fen overeenkomst, in de gelegonheid te leveren
tegen 42Va cent per 3 maanden.
Natuurlijk is daarby gerekend op de alge-
meene deelname van de zyde onzer lezers,
want een Illustratie als .Pak me meekan
alleen tegen den ongehoord lagen prijs van ruim
drie cents geleverd worden, als het meeren-
deel der lezers van dit blad don wensch te
kennen geeft, om bet geregeld als premie bij
deze Courant te ontvangen.
Wy gelooven niet, dat eene verdere op
wekking noodig is, want het Geïllustreerd
Weekblad „Pak me mee" spreekt voor zich
zelf en met vertrouwen noodigen wy onze
talryke lezers uit, onderstaand inteekenbiljet
ingevuld aan het Bureau van dit blad te
doen bezorgen.
Adm. „VI. BI."
INTEEKENBILJET:
Premie „PAK ME MEE".
De ondergeteekende wenscht geregeld toe
zending van het Geïllustreerd Weekblad
„PAK ME MEE", h 42 Va cent per drie
maanden; franco per post 55 cent. per 3
maanden.
WoonplaatB:
Naam:
Politieke verwikkelingen zal de dood van
koning Leopold II der Belgen wel niet na
zich sleepen. Zyn neef prinB Albert zal den
troon bestygen en de Belgen zullen dezen
hartolyk toejuichen. Want wat koning Leo
pold nooit is geweest, populair en bemind,
dat is deze prins wol. Hjj liet goen gelegen
heid voorbijgaan om bet hart der Belgen te
winnen.
Het publieke en huiselijke leven van ko
ning Leopold was lang niet onbesproken en
ook niet onberispelijk. Hy zelf gaf er aan
leiding toe. Als Koning was hy echter voor
België van veel beteekenis. Hy had een blik
in de toekomst hij zag dat België veel
meer kon profiteeren van do nabyliggende
zee, hy voelde do beteekenis van kolonies
voor een land. Half onwillig, verbaasd in
den beginne zagen de Belgen toe wat hun
koning daar toch in dat zwarte Afrika uit
haalde. Thans is het zyn vorst dankbaar
voor de schoone kolonie, van zoo groote be
teekenis voor het land, die het van zyn ko
ning erfde. Belgie's handel zal de vruchten
plukken van 's konings arbeid.
Een Dnit8cb blad baalt eenige oordeelvel
lingen aan van bekende Fransche politici,
die ons opvielen om hunne jnistheid.
Senator Ribot liet zich als volgt uit
.Wanneer Frankryk in de kritieke periodes
van zyn nienwo geschiedenis een of twee
vorsten had mogen bezitten van de geluk
kige energie van koning Leopold, dan zou
do republikeinscbe staatsvorm voor ons land
overbodig zyn geweest.
Deschanel, oud-president van de Kamer,
zeide .Ik beu geboren op Belgischen bodem,
waar mijn vader als Fransch balling vrien
delijke opname had gevonden. Met volle
overtuiging mag men herhalen wat de vroe
gere president Grévy van Leopold II heeft
gezegd B Wanneer het lot hem aan het hoofd
van een grooten Staat had geplaatst, dan
zou hy buitengewoon grooten invloed hebben
uitgeoefend op de staatkundige en sociale
ontwikkeling van Europa.
Clemenceau velde het volgende oordeel
.Leopold bezat scheppende kracht en, wat
misschien nog booger staat, den geest en de
phant&sie van den grooten schepper."
Minister Pichon noemde Leopold oen vorst
dien men te kort doet door hem slechts mo
dern te noemen, want hij was iemand, die
zich moedig aan de spits van zyn tydge-
nooton stelde.
Door den beer Beernaert, Belgisch minis
ter van Staat en een aantal andere Belgen
is een protest aan de Engeleclie pers ver
zonden togen de wyze, waarop in Engeland
wordt geageerd tegen het bestuur van Bel
gie's Afrikaanscho kolonies en tegen de
scheeve voorstellingen, die daar van do toe
standen in den Congo worden gegeven.
Men wachte af hoe do Congo zich onder
de nieuwe wet en de bestuursmaatregelen
zal ontwikkelen, zegt hot protest. Maar men
moet deze kolonie geen anderen maatstaf
aanleggen dan de omliggende koloniën, die
toch beheerd worden volgens dezelfde inter
nationale standregelen.
Het Portugeoscbe kabinet heeft den ko-
ning zyn ontslag aangeboden omdat het
moeilijkheden ondervond bij de staatkunde,
die het wilde volgen. De koning heeft het
ontslag aangenomen, en de voorzitter der
beide Kamers reeds goraadpleegd.
Italië heeft weer 'n ministerie. Minister
president Sannino las in de Kamer de re-
goeringsverklaring voor. Daarin verzoekt het
kabinet gedurende eonigen tyd de bespre
kingen over den scheepvaartdienst te laten
rusten, ten einde de regeering gelegenheid
te geven de quaeBtie te bestudeeren.
De minister van de schatkist zal eerst
daags een overzicht geven van de begrooting.
Het militaire program zal ook verder
krachtig ten uitvoer worden gelegd; het
huidige ogenblik leent zich niet voor ver
mindering der militaire lasten.
Ten aanzien van de buitenlandsche stuat-
kunde verklaarde minister-president Sannino,
dat in do betrekkingen met de verbonden
mogendheden nog nooit zooveel onderling
vertrouwen heeft goheerscht als thans.
Het Drievoudig Verbond blijft een mach
tige factor in dienst van den vrede en is een
waarborg voor do Italiaansche belangen.
De vice-president der Kamer heeft zijn
ontslag ingediendop voorstel van den mi
nister-president werd dit ontslag echter niet
aangenomen.
Het Drievoudig Verbond is weer be
vestigd.
Het .Fremdenblatt" te Weeneu deelt mee,
dat de Italiaansche gezant aan den Oosten-
rykschen minister Aerenthal heeft mede
gedeeld het optreden in het Italiaansche
kabinet van graaf Guicciardini als minister
van buitonlandsclie zaken en de verzekering
gegeven van diens vaste voornemen om naar
zijn beste krachten de bestaande vertrouwe
lijke betrekkingen met Oostenrijk-Hongarye
voort te zetten en te bevorderen
De beer Aerenthal antwoordde, dat hij
met voldoening van deze verklaring kennis
nam en dat by bezield was met dezelfde
gevoelens en wenschen om de vriendschaps
banden steeds nauwer toe te halen.
Minister Guicciardini zal altijd kannen
rekenen op zyn krachtige samenwerking.
Het .Fremdenblatt'' voegt hieraan toe, dat
een dergelijke wisseling van verklaringen on
gevoelens heeft plaats gehad tussehon Rome
en Bcrlyn.
In de Russische Doeina verklaarde de kadet
Roditsjef bij het debat over de al of niet toe
laatbaarheid van het gebruik van niet-Rus-
sische talen bij de plaatselijke rechtbanken,
dat de kiesbevoegdheden, die den Polen bij
de organieke wetten werden verleend, on
wettig zijn opgeheven.
De rechterzijde en een deel der nationa
listen maakten hierop oen geweldig rumoer
en sloegen met de deksels van hun lesse
naars. Eenige nationalisten vernielden daarby
de lessenaars. Do voorzitter trachtte te ver-
vergeefs de orde te horstellen on schorste
ten slotte de zitting.
Toen trachtte het lid van de rechterzijde
Temoschkin, den kadet Adschmof te lijf te
gaan, waarin hy echter door de beambten
van de Doema en door de vrienden van den
afgevaardigde werd verhinderd.
't Is fraai. Maar intusscben zitten de Polen
onder den knoet ondanks de hun beloofde
kies- en taalvrijheid, zyn zij lotgenooten der
Finnen.
HELDER, 21 December.
Afloop aanbesteding.
Door het Bestuur van het Algemeen-
Weeshuis alhier, werd Zaterdag publiek aan
besteed de levering van verschillende be-
noodigdheden voor het gesticht, gedurende
het jaar 1910.
Perceel I. Tarwebrood en Roggebrood.
4 biljetten, van
Tarwe- Rogge
brood. brood,
f 14.— f 8.—
10.45 7.95
Broodfabr. .De Eendracht" 10.40 6.90
J. Bruin Jr. 9.98 7.
Alles per 100 Kilogram.
Perceel II. Grutterswaren.
9 biljetten, van Wed. Riesselmann f399.50;
J. Baas Az. f390.75; Jb. Hofstee f890.-;
J. de Jong
S. Crono
J. de Goeij f 378.A. Govers Az. f 373.
B. Burgers f 372.50H. F. Thiemau f 432.50
F. II. de Goey f331.50 en D. Hubbeling
f325.50.
Perceel III. Kruidenierswaren.
9 biljetten, vanH. F. Thieman f 407.72
J. Baas Az. f397.10 A. Govers Az. f888.20
J. de Goeij f 373-15; B. Burgers f371.90;
Jb. Hofstee f326.20; D. Hubbeling f 318.32
Wed. Riesselmann f312.52 en F. H. de
Goey f 282.45.
Perceel IV. Melk.
5 biljetten, van
Zoete
Karne
melk.
melk.
C. J. van 't Sant
f7.49
f 3.20
Jb. Smids
7.23
,8.50
P. de Bruin
7.12
3.40
P. Keet
7.08
3.80
M. Tesselaar
m 7.
3.50
por 100 Liter.
Perc. V. Aardappelen.
1 biljet van: C. v. Os f3.50 per H.L.
Perc. VI. Rundvleesch en vet.
2 biljetten, vanD. S. Beek, rundvleesch
f0.84 en rundvet f0.73 H. K. Groen, rund
vleesch f0.89 en rundvet f 0.72 per kilogram.
Perc. VII. Spek en Beuzel.
1 biljet, van Corn. de Beurs Johz., rook-
en pekelspek f 0.80 en reuzel f 0.90 p. kilogr.
Perc. VIII. Brandstoffen.
1 biljet, van J. Kruylf, bruinkolen f 12.
on lange turf f 6.por 1000.
Perc. IX. Manufacturen.
5 biljetten, vanG. do Barbanson f 714.60
S. A. Kannewasser 637.42®I. Grunwald
f 631.25 J. Graaff f 624.70 en Oudkerk van
Praag f606.80.
Perc. X. Garen band enz.
4 biljetten, vanOudkerk van Praag
f 190.12® S. A. Kannewasser 177.42 G. de
Barbanson f 177.15 en L. Rumpfi f 169.62.
De gunning zal later bekend gemaakt worden.
Een moeilijke tocht.
Vrijdagavond kwam in Oosterend (Ter
schelling) 7 Amelanders aan, die een moei
lijken tocht achter den rug hadden.
's Morgens waren ze mot een roeiboot van
Ameland vertrokken en wilden zich naar
con op het Bornrif vastgeraakt schip begeven.
Proviand hadden ze vrijwel niet medegeno
men, denkende, dat in voldoende voorraad aan
boord van 't schip te zullen aantreden, waar
ze ook den nacht dachten door te brengen.
Doch 't schip was niet meer te vinden en
nu begon de terugtocht, tegelijk een ljjdens-
tocht, want door de sterke stroomingen kon
den ze Ameland niet weer bereiken en na
uren roeiens bereikten zo eindelijk het toch
zoo nabij liggende Terschelling, waar zc
landden op den hoek, verre van bewoonde
streken. Daarop bogon een moeielyke tocht
door de duinen.
Eindelyk bereikten ze na een paar uur
loopens meer dood dan levend van vermoeie
nis en uitgehongerd Oostcrend, waar ze lief
derijk werden opgenomen, on van al 't noodigc
voorzien.
Van de haringvisscherij terug.
Te Urk zijn de laatste mannen en jongens,
die nu 5 1 6 maanden geleden naar Emdcn,
Vlaardingon, Maassluis of Katwijk waren
vertrokken om op een logger aan de haring-
visschery op de Noordzee deel te nemen,
teruggekeerd. Van de ongeveer 200 personen
wordt niet één gemist, wyl in weerwil der
soms hevige stormen on velerlei gevaren
geen hunner een onheil overkomen is.
Met zeer uiteenloopende verdiensten zijn
zo by hnn gezinnen wéérgekeordeenigen
met f470, anderen met ongeveer een derde
gedeelte hiervan.
Gevonden geld.
In April 1907 hebben eenige schoolkinderen
uit een dagloonersgezin, op den Bloemen-
daalschen weg onder Waddinxveen by een
bruggetje, gevonden een motalep doosje, waarin
by opening bleek zich te bevinden een bedrag
van f2300 aan bankpapier. Het bankpapier
werd voorloopig gedeponeerd bij den burge
meester van Waddinxveen, doch later over
gebracht by de rechtbank te Rotterdam. Do
nummers der bankbiljetten werden olficiecl
gepubliceerd, doch de eigenaar meldde zich
niet aan. Tot vóór eenigen tijd iemand uit
Rotterdam kwam vertellen, dat het bedrag,
in April 1907 gevonden, in December 1906
bij hem was gestolenhjj meende recht te
hebben op teruggave. De bewjjzen schijnen,
ook na een onderzoek in loco, niet van dien
aard te zyn geweest, dat teruggave onmiddelyk
kon volgen. De quaestie zal althans in rechten
worden uitgemaakt. De vader der kinderen,
die het geld vonden, is gedagvaard om te
verschijnen voor de Rotterdamsche rechtbank.
(.N. R. Ct.")
Stuurlieden examen.
's-Gravenhage, 17 December. Geslaagd
groote stoomvaart eerste stnnrman de heeren
R. Koster en A. H. Leemanderde stuur
man de heeren M. H. H. Heats, J. H. Heyde-
man en F. W. de Jongsleepvaartstuur
man de heeren D. Moerman en B. C. Wel-
tevrede.
Landverhuizers.
De toestrooming van immigranten in de
Vereenigde Staten is don laatsten tjjd weer
enorm. En enkele dagen geleden is een boot
van de Hamburg-Amerika-lyn, de President
Grant, voor Ellis-Eiland (het landingsstation
voor immigranten) aangekomen met drie
duizend di-rde-klaspassagiers aan boord.
Een dergelijk getal was nog nooit bereikt.
OE WEEK.
Den Haag, 18 December.
We .zwemmen" nu in Binnenlandscho
Zaken en het Beloofde Land komt in zicht.
Maar wanhopiger dan ooit te voren is de
nonchalante verkwisting, waarmee het Parle
ment, het splinternieuwe van Juni 1909
met den armen nationalen tyd heeft om
gesprongen, nu reeds van begin Novem
ber afl... Het ongeluk is en blijft, dat bet
aanvoeren van allerlei secundaire belangen,
in (de stukken, niets baat. De minister kan
antwoorden zooveel als by wil, toch
wordt er nog een kwartiertje dikwijls, of
meer, aan besteed. De bede des voorzitters
om toch in beknopten vorm te zeggen wat
men wil betoogen, zij helpt nooit ofte
nimmer!...
By het spoorwegdebat van Waterstaat
trad prof. Treub op don voorgrond. De
minister Regoüt en deze vryz.-democrati3che
hoogleeraar zijn ware contrasten. Mr. Re
goüt: levendig, sanguinisch, vroolyk-exube-
rant in doen; een echte Limburgsche ,Lebe-
mann" met ex-blonden schedel en klenrigo
wangen; autoritair-aangelegde, stevige na
tuur; die jarenlang patroon in grootbedrijf
was; zich om den dood niet laat gezeggen".
Overigens, de gezellige gemoedelijkheid
zelve. Prof. Treub: koud, schrander, scep
tisch, berekenend; man van het koel intel
lect. Lange, schrale figuur met stekerige
oogen. Monsch van harde logica, voor
wien dingen als «sentiment" overbodigheden
lyken... De heer Treub was allervriendelijkst
voor minBtor Regoüt. Bracht hulde aan diens
kennis, kunde, ervaring, nog meer. Noemde
hem nu juist ,the right man in the right
place" om... Waar de dividenden der beide
groote spoorwegmaatschappijen tot 3 pCt.
zijn geslonken en art. 29 van de contracten
('t opzeggen der overeenkomsten van 1890)
dus in zicht kan komen; om... de naasting
voor te bereiden. Wat zyn nwe plannen
vroeg do heer Treub allerhoffelijkst. De
minister heeft gelijk was te verwachten
een diepgaand-principiëelo gedachtenwis-
eoling over de spoorwegpolitiek ontweken.
Aan het oind der avondzitting van Maandag,
die tot 35 minuten over middernacht duurde,
was mr. Regoüt nog even irisch en vaar
dig alsof hot ochtendklokje tien wees!...
Opgewassen tegen een halve «nuit blanche
Hij noemde prof. Treub's bezorgdheid lichte
lijk overdreven. Heeft do zekerheid beko
men, dat de S.S. den opzeggingstermijn van
twee jaren zal toestaan. De H. IJ. S. M. valt
nog niet eens in do termen... Overigens ver
zekert do oud-spoorwegcommissaris, thans
hoofd van Waterstaat, dat die maatschap
pijen niet zoo kwaad zys als zjj er uitzien I...
Ook de quaestie der groepsvertegenwoor-
diging liet Z. Exc. vrijwel rusten. De vak-
vereeniging (vuurroode .Nederlandsche'
incluis) zal hy erkeunen. Of (had prof. Treub
nog gevraagd) de cx-stakers van 1903 nu
eiadelyk .schoone lei" zullen krijgen?...
Toen de minister aan dat punt gekomen
was: maakte hij eene beleefde buiging voor
den heer Van Nispen, den tjjdelykeu praeses,
en... ging zitten.
Zeker, deze bewindsman is autoritair
van aanleg. Men weet, en ervaart 't ook
bij 't hem hooren verdedigen van zijne Be
grooting, dat er een buitengewoon krach
tig en bekwuam man aan 't hoofd der zaken
staat. Maar zyno verklaring (in verband met
het ontslag dor Barneveldsche conducteurs)
dat een ambtenaar of beambte ook buiten
dienst zijne politieke gevoelens heeft te
voileeren": ze klinkt, in onze dagen, wèl
kras en uitdagend! 't Kan best zijn dat die
conducteurs 't er naar gemaakt hadden...
Het beginsel, door mr. Regoüt met zooveel
nadruk geposeerd, is stellig aan bedenking
onderhevig, ook van gansch-andere zijde dan
die der soci's. Men heeft zich dus in de
toekomst op nog menig botsinkje tuescben
den heer Regoüt en de Troelstra-fractie voor
te bereiden! De tegenwoordige methode, om-
grieven, klaebten, eisclien, al-maar opge
dreven op dricBtcn toon te doen gelden
er, in de Kamer con sociaal-democratisch lid
voorspannend, deze methodo blijkt don
heer Regoüt slechts te prikkelen tot heviger
verzet. Ik bedank er voor (roept hij uit) om
mij te stellen tusschen de zelfstandigheid van
den directeur-generaal en al die vragers,
eischers, schreeuwers. Ik schud ze my, met
krachtigen stoot, van het lijf. En de treu
rige waarheid is, dat men vaak veel te zwak,
te toegevend is tegenover zoo menigeen
«aangedikten" eisch. Wat dan weer het
droevig gevolg heeft, dat als de natuur
lijke reactie zich gaat openbaren som
mige «goeden" met de .kwaden" moeten
lijden! De opdrijving van looncn; met de
schrikbarende uitbreiding van de ambtenarij
(verknocht uun sociale jwotton-uitvooring 011
staats- of gomeentelyko exploitatie) vormt
een bedenkelijk verschijnsel.
Dr. Hubrccht vroeg, in een van z'n hel
dere, altyd belangrijke speeches Dinsdag j.1.
Hoe komt 't dat do nadeelige saldi bij tele
grafie en telefonie versmelten als sneeuw
voor de zon?... Dat ik ze een .Adieu voor
altijd 1" vrees te moeten toeroepen, gelijk
Wintgens 't eenmaal de Indische baten deed?...
Ligt 't aan uwe te lage tarieven of aan uwe
liefhebberij om kantoortjes op. te richten, die
niet of weinig rendeeren. wyl er zoowat
niets omgaat?...
De ontvangsten (by de telegrafie) stegen
toch met f 308,0001"... En alB in 1908 met
1907 vergelijk, dan zie ik eene daling in
winst van., f 637.000. Eene commerciëole
boekhouding moet toonen, waar hier de fout
schuilt.
Bestantwoordt mr. Regoüt. Zoo'n
boekhouding zult ge hebben. Maar vergeet
iniusscheu niet, dat de loonen met f 257.000
zijn gestegen. Gy vraagt, waar de dubbies
beenstroomen Eh bien, voilk 1
Dat over zyne Begrooting geen stemming
werd gevraagd, was (gegeven de houding
des ministers, speciaal tegenover de fraclic-
Troelstra!) wèl opmerkelijk
Erkend mag worden, dat van den presi
dent der Kamer stuwkracht uitgaat. De be
noeming eenor Commissie vau Voorbereiding
voor het ontwerp op de gemeente-financiën
(om te bereiken dat de beide Kamers deze
zaak in den komenden zomer behandelen/ is
een goede gedachte. Als de heeren maar
gelieven mee te werken
Over het (incidentje", dat Dinsdag tus
schen Kamer en pers plaats bad, maar een
enkel woord, 't Beduidde .minder dan niets".
En dc heer Drucker is wèl gauw in z'n wiek
geschoten, om dadelijk kribbig te worden
over een doodonschuldig, wat to luid gezegd
woord, dat Z. H. E. G. en H. Gel. op zijne
rede kon toepassen Over de houding onzer
journalisten op hunne tribune in do Kamer
valt gelukkig niet te klagen. En dan.
waren de arme, nijvere .muskieten" die daar
dug en avond (ofbegin nacht) zitten to
luisteren, to pennente over peinzen wat ze
zullen //Overzichten" er eens niet; zorgden de
bladen niet voor het onderhouden der repu
tatie van de .patres conscripti" by het kie
zersvolk; wat zou er van al dezen blin
den y ver onzer vroede vaderen op 't Bin
nenhof wordenDeovergrootemeerderheid
van hen heeft aan H. M. de pers haar
hoogedelgestrongheidto danken. Koket
teert met H. M. do //bevriende Persgelijk
eene bedaagde schoone met den eenigen man,
die haar nog redden kan uit den oud jufier-
staat Komt, meneeren, bet .schotje" is
al lang weg! Brengt zou ik zoo zeggen
uwe ,faits et gestes" van achter de scher
men wat meer in overeenstemming met die
van als ge voor bet .geachte publiek" parais-
seertMen begrijpe mij goed. Ik verde
dig geen seconde bet verstoren der orde, ook
in do geringste mate; evenmin valt er m. i.
iets aan te merken op president Van Bylandt's
zacht, licht-vermanend woord tot de Pers...
Ik vind slechts do lichtgeraaktheid van don
ysclijk-vooruitstreverigon professor Drucker
zoo eigenaardigEu dit is dan ook voor
mij, de eenige aanleiding om vun de zaak
te reppen
Over „Financiën slechts een enkel woord.
Minister Kolkman beeft de Staatsloterij een
//onschuldig vermaak" genoemd. Hy vindt
dat er te weinig lootjes zijn cn als de 10
pCt. voor de collecteurs van de baan zijn,
dan krijgen de menschen weêr een ruimer
kansje
Toen hij dat alles zei, was er zekere
strakheid, zekere glinstering van toorn in
do oogen dor Duymaer's, Van Vliet s, Van
Voort's Tjonge, by deze ontboezeming
van minister Kolkman was 't net of ik zeker
cement" boorde kraken
De Woensdag-zitting deed aanschouwen
bet tragiBch-komiscU tooneel van een jong,
niet-onbekwaam, niet-onsympatkiek afgevaar
digde, bezig om wat er nog van zijn
.prestige' in do Kamer (zyn eigen club inbe
grepen rest, le verspelen. De heer Duys
bad de belangen der beambten by de depar
tementen (boden, e. d.) bepleit en was boos
geworden wyl de minister had verklaard
dat hy zich geen beambten liet opdringen.
Hij, minister, zou kiezen wie hy wil. Niet
do menschen, die «de heeren boden" be-
geeren.
O zooroept de heer Duys uit. Maar
nu ge zéó praat, zal ik u eens wat anders
zeggen. Ik hob gehoord Zeker weet ik
't nietDat gij iemand conciergo aan het
departement hebt gemaakt wyl bijlo katho
liek isf en 2. als ex-wachtmeester, onder
wijzer van uw zoon (een reserve-luitenant).
Van .hooren zeggen" had de heer Duys...
erkende hy zelf... dit praatje uit de boden
kamer!
De minister bepaalde zich tot een kort,
koel-bezadigd woord van protest. En ik geloof
stellig dat de partijgonooten-Kuinerleden van
den heer Duys zyn optreden zullen afkeuren.
Maar tot zulke enormiteiten brengt somtijds
de (atmoBphcer" der S. D. A. P.de ge
woonte om er maar op-los te praten. Waar
en onwaar, ryp en groenals men maar
hekelen kan! Op den kop-van-Jut der snoode
bourgeoisie" 1 Van die infectie is de arme
heer Duys een der slachtoffers Men poge
hem to redden vóór 't te laat i9. Est peri-
culum in moraEn ik geloof dat er te
veel goeds; te veel echte liefde voor recht
en waarheid in het hart van dozen onBtui-
migen jonkman sluimert dan dat 't niet to
betreuren zou zyn als 't met hom .mis-liep".
Waar, op het moment overgrooto kans voor
bestaat
Ily spiegele zich aan zyu geestverwant
Vliegen. De wyze, waarop dezo, bij Binnen-
landsche Zaken, eene //bloemlezing* hield
uit don jongsten jaargang van .Het Volk'
(staking te Breda, de Ginnekensche agentjes
vóór de deur van zekeren tietshandelaar;
het hardhandig optreden der politio tegen
over allerlei menschenhet verbod te Maas
tricht, om 's avonds na 6 uur, te venten,
luidkeels of anders, etc. etc.) 't vormt
stof* genoeg om een sociaal democraat tot
geweldige explosiën van oratorisch vuurwerk
to brongen Maar de heer Vliegen besprak
dut alles zoo rustig, beider, kalm-zukelyk,
beschaafd, dat 't een lust was om 't te be
luisteren als goed staaltje van: hoe men
over zulke dingen kan, moest, behoort te
spreken, zeker in de Kamer. Daar zou men
van soc.-democratisch standpunt bezien
heel wat verder meê komen!
Slechts waar de heer Vliegen zokere Maas-
trichtsche rede van jhr. Ruys aanroerde, liep
hij wat ,warm«.
De heer Ruys de Beerenbrouck Jr., de
zoon van den Limburgschen gouverneur, iB
niet slechts uiterlijk, maar ook innerlijk het
evenbeeld zyns vaderseen oven heftig man
van choleriscb tompcrament. Geen wonder
dus dat do brokjes, door den heer Vliegen
voorgelezen uit eene te Maastricht gehouden
verklezingsredo des heeren Ruys, waarin
Links om de ooren krijgt dat de stukken er
by vliegen, den Gulpensche afgevaardigde
prikkelde. De heer Vliegen, van zyn kant,
wordt nooit zichtbaar boos. Als schertsend,
als gold 't allervermakelijkste grappigheden,
leest bij zulke fragmenten voorEn zijn
breed, goedig-joviaal, kleurig baardgozicht,
met de vroolijke donkere oogen, glanst dan
van pretUitdagend, sarrend is de heer
Vliegen nooit. En met den heer Ruys kwam
't dan ook niet verder dan een stuk of wat
driftige woorden van den Gulpenaar, die den
broeden glimlach op Vliegen'8 trekken niet
vermochten to veijagen
Dan hadden we de quaestio, by Bin-
nonlandsche Zaken, van de Baronielaan
te Breda. En hierbjj geschiedde 't dat de
premier (gelyk hierboven gezegd) werd aan
gevallen door den cbr.-historischen mr. Van
Idsinga. Gelyk (doch minder pynlyk voor
zyn Rechtsch hart) ook mr. Tydeman had
gedaan. De Regeering heeft vernietigd het
Raadsbesluit van Breda tot aankoop van de
Baronielaan en" bet Engelbert van Nassau
plein aldaar. Gedeputeerden vonden 'tgoed;
Teteringen, Ginneken en Prineenhage pro
testeerden. Do minister liet Breda waarschu
wen 't hielp niet. Toen lokte hij het Konink
lijk Besluit tot vernietiging uit. Waarom?
Wyl de minister vreesde dat deze aankoop
conflicten zou berokkenen. De belangen der
burgerrechtelijke eigenaresse zouden in con
flict komen met die van de gemeente, bij
wie het publiekrechtelijk beheer vau den weg
immers berust. By hot leggen vau bnizeu
voor gas- en waterleiding, van riolen etc.
zouden de poppen aan 't dansen gaan.
Doel, dus, van de vernietiging't beletten
dat de Baronielaan overging aan eene gemeente
wier invloedssfeer door dien aankoop buiten
haar publiek-rechtelyk gebied wordt uitge
breid. Geenszins, aldus de minister om
deu eigendom van den weg in handen te
spelen van Teteringen, Ginniken en Prineen
hage.
Maar nu komen de heeren Van Idsinga,
Tydeman, ook Vliegen, en roepen luide:
,Gy randt de autonomie der Gemeenten aan 1
Zyt gy een waardig volgeling, in dezo, van
Groen!? En door het lorgnet, dat, aan den
strak-omgebogen arm, de hand omklemt des
heeren Van Idsinga, keek deze den premier
in starre verbazing aan
't Was een ietwat-penibel moment voor
den chef van het Kabinet. Heel sterk was,
in do avondzitting mr. Ileemskerk's
verdediging niet. Do gemeenten evenmin als
de Staten, mogen invloed op eikaars gebied
krygen. Anders raken de poppekens uan 't
dansenEen principe, waarover do be
woners van het oer-conservatieve «/Eilnndjo"
zich zouden verheugd hebbenMen ziet
.het bloed kruiptEn wat daarop volgt
Volgens deze redeneering ware annexatie van
ceno kleinere door eene grootere gemeente
voor-altijd uitgesloten! Overigens vond Z.Exc.
dat Breda, ondanks den .wenk van hooger-
hand* gekocht hebbende niets beters
verdiende dan 't heeft ervaren.
Voorts stip ik nog aan het vrnohtelooze
der poging van jhr. Van Nispon (Rhoden)
om te doen bohouden de vergunning voor
drunkvorkoop aan weduwen en woezen van
vergunninghouders, ook al iB het maximum
overschreden.
Meer succes bad de heer Henkemans met
zijn zeker verstandig advies om bij de her
ziening der Armenwet de verschillende vor-
ccnigingen van liefdadigheid tot een Cen-
tralen Raad te vereenigen.
Nog stip ik, van Binnenlandsche Zaken,
uan dit vermeldenswaardige, dat de minister
do zoo urgente quaestie der watervoorziening
te plattenlande wil bevorderen en steunen,
en wol in do richting als de in wor
ding zyndo commissie van advies 't daarmee
eens is der vorming van maatschappijen
door do gemeenten.
Dit is e n van de weinige «vruchtbare
rosultaten" der eindeloos lykende debatten
van wintercampagne-1909.
De Vrijdagscbe zitting zou niets bijzonders
h -liben gebracht indien er niet by ware ge-
V men bet allerzonderlingste, tact on tevens
o vinnige incidentje HeemskerkVliegen.
Do Begrooting voor de Landsdrukkerij werd
bohaudeld en de RhedenBche heer Vau Nis
pen had aangedrongen op eeno Commissie
van Toezicht op die veel te kostbare, on-
pructisch en omslachtig ingerichte zaak. Neen,
zei de heer Tor Laan, neem liever
een Commissie van Bijstand, zooals de Ge
meenteraden hebben. Minister Heemskerk
wilde van beiden niets welen. Hy zal nog
eens grondig onderzoeken, wat er eigenlijk
aan do Landsdrukkerij hapert (uitbesteding
vau werk aan particulieren, door Jhr. Van
Nispcn aangeraden, zou z.i. juist averechtsche
zuinigheid wezen) en eene Commissie van
Bystand zou niets beduiden. De Rhedensche
afgevaardigde had goscproken van menschon,
o.a. leden der Commissie, die de Minister
uit Amsterdam, Rotterdam cn Groningen
zou kuleu". De heer Heemskerk citeerde, in
den loop zyner rede, deze uitdrukking. Dut
was 't vonkje, hetwelk den brand deed ont
vlammen
Do heer Vliegen, de anders Bteeds zoo
gomoedeljjk-bedaarde, vroolijk-goedhartige,
bezadigde afgevaardigde, lid der S.D.A.P.,
had gezegd dat de Minister zich ,maar alweer
met oen grapje van de zaak afmaakte".
Dat was te krasDe jolige trek op 's Minis
ters gelaat maakte plaats voor rood van
ziedenden toorn. In de oogen van Zyn Ex
cellentie fonkelde 'tl...
Nu moest 't maar uit zijn met dat go-
praat over zijn .grapjes-maken". Hy vatte
do zaken, hem toevertrouwd, steeds hoog
ernstig op. Kwam liem eon scherp woord op
de lippen, duu schertste hy lieverTus
schen scherts en .grappig" is een groot ver
schil!... Maar als de heeren liever de
scherpe woorden hadden: best! Als ze dan
maar wisten dat «de discussie, in de Kamer,
er niet aangenamer op zou worden".
.En ik" riep de heer Vliegen, nu op
zijn beurt toch boos wordend, nit .bedank
er voor, me als proefkonijntje voor de charges
van den Minister te laten gebrniken!"
Dat was, natuurlijk, olie in het vuur. De
Minister had excuses verwacht. En nu dit
nogAls men voortging hem aldus to
plugen, to .taquineeren", dan zou hij scliorp
worden. .De houding vau den afgevaardigde",
aldus het slotwoord des van drift-opwiuding
bovenden bewindsman, .geeft my reden tot
do meest ernstige klacht!"
Wanneer men zich nu afvraagt: Waarom
al die woede, die verontwaardiging?...
Dan moet men het antwoord schuldig blijven
Er bestond, althans wat 's heeren Vlic-
gen'a rede betreft - absoluut geen aanleiding
voor 's ministers toorn.
En de heer Vliegen zei volkomen terecht
dat men hem als proefkonijntje* koos, om
eens te luchten. Z'n nydigheid voer dat tel
kens, in de Kamer, in de pers, overal in
den lande, praten over mr. Heemskcrk's
joligheid en grapjes-mukery. 't Kan best
wezen dat deze bewindsman //au fond* tot
de meest-serieuse menschen behoort. Wie
hem van naby kennen, twijfelen daar niet
aan. Doch Z.Exc. kan niet betwisten dat de
wyze, waarop zij nu en dan (zelfs dikwyls)
de dingen bespreekt, daar aanleiding toe
goeft!
Overigens moet men niet vergeten, dat de
heer Th. Heemskerk wat overwerkt, wat
overspannen is. En geen wonder! Aan het
eind dezer campagne zyn we 't allen, die
dagen, avonden, halve nachten, al sinds
November j.1., moeten ademen, luisteren,
werken in do mufio atmospheer van do Bin-
nenbof-zaal.
O! Kerstmis, feest van rust, vrede on
vriendelyk-glanzende lichtjes in dennen
groen O, goede en groote verlosser, kom
toch spoedig!
Ma. Antonio.
