KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Nieuwjaarsgroet.
No. 3848,
Woensdag 29 December 1909.
87ste Jaargang.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
't Vliegend Blaadje p. 3,'m. 50 ct„ fr. p. post 75 ct., buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad 37J 45 f 0.75
miën J Modeblad »»»55»»»»65» f 0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiên van 1 tot 4 regels 25 cent
Elke regel meer6
Bewijs-exemplanr2|
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te Heider.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
Interc.-Telefoon 50.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeldvliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 4e
kwartaal 1909 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 5
Januari, zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post wor
den beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/» cent be
plakt te worden.
Onze lezers, die met 1 januari a.8. aan
Familie, Vrienden of Begun
stigers in onze Courant een
Welkomstgroet
willen plaatsen, worden beleefd uitge-
noodigd hunne opgaven aan ons Bureau
SPOORSTRAAT tijdig in te
zenden.
DE UITGEVERS.
Zooals te doen gebruikelijk is hebben de
Belgische ministers hunne portefeuilles ter
beschikking gesteld van den nieuwen koning,
die hun verzocht hunne functies te bleven
waarnemen.
De meeste Belgische bladen wat hunne
kleur ook zy zjjn over het algemeen zeer
ingenomen met de verklaring door den koning
in de troonrede afgelegd.
De radicale democratische Expres", die te
Luik verschynt, zegt o.a.De regeering van
den nieuwen koning begint goed. Zjjn woorden
geven aanleiding om het beste van hem te
hopen en bewjjzon, dat hij met uitstekende
bedoelingen bezield is.
De liberale .Gazette" vestigt in het bijzon
der de aandacht op hetgeen hjj over de
Kongo-kolonie heeft gezegd«De Koning heeft
over den Kongo gesproken, zonder daarbij
gewag te maken van zijn rijkdommen, hetgeen
iets ongewoons is en hjj heeft erop gewezen,
dat het speciaal de taak der menscheljjkheid
en der beschaving moet zijn, die den naam
van België groot moet maken".
In dien geest laten de meeste bladen zich nit.
Op de passage uit de troonrede die op den
Congo betrekking heeft willen wjj hier wjjzen
omdat zjj voor het buitenland van eenig ge
wicht is, en omdat zjj gezegd werd in het
bjjzjjn van de vertegenwoordigers der vreemde
landen, onder wie ook de hertog van Connaught,
de broeder van den koning van Engeland.
.Steeds, zeide de koning, heeft België zijn
beloften gehouden en wanneer het, voor het
aanzien der wereld zich verbond in don Congo
een program uit te voeren, dan heeft niemand
het recht aan zjjn woorden te twjjfelen". Er
is in Engeland eonige kentering in de houding
tegenover de Congo-kwestie. De beweging
gesteund door de katholieke geestelykheid,
die verklaarde niet mee te willen doen als
zynde onverdiend, aan de agitatie togen de
regeering der Belgen in den Congo, wint men
er meer veld.
't Was te verwachten dat zelfs in Engeland
krachtige protesten zonden opgaan tegen de
artikelen over «het Dnitsche gevaar" van den
afgevaardigde Blatchford, door ons in ons vorig
nummer aangehaald. John Bnrns, de bekende
werkman-minister, heeft Blatchford verleden
week dan ook in een te Battersea gohouden
vergadering terecht openljjk afgestraft en hem
een dwazen onruststoker en alarmschreower
genoemd, terwjjl Lloyd Georgo te Llanelly
het optreden van Blatchford en diens aanhan
gers qualificeerde als een misdaad. Beiden
bepleitten het onhouden yan goede betrekkin
gen met Duitschland, Engeland's besten af
nemer op handelsgebied, terwyl Lloyd George,
de beweging van Blatchford in het hart
grijpende, degenen, die ter wille van een tij
delijk voordeel voor hun partij dnrfden doen
wat Blatchford zich veroorlooft, voor verraders
uitmaakte van hun eigen land en van de ge-
heele menschheid.
Onrust stoken is altyd af te keuren maar
waar het de rust van Europa zon kunnen in
gevaar brengen daar is het dubbel af te keuren.
Vrijdag heeft de Fransche Kamer met 437
stemmen tegen 50 de aanvnlliDgscredieten
op do begrooting van 1909 aangenomen,
waarbjj o. a. do 30 millioen voor het leger
en 16 millioen voor de marine.
De onderhandelingen tusschen Frankrijk
en Marokko schieten goed op. Naar aanlei
ding van een conferentie met den minister
van buitenlandsche zaken, Pichon, zullen de
Marokkaansche afgezanten een brief zenden,
waarin zij den uitslag van de onderhande
lingen die tot een overeenkomst hebben ge
leid, zullen bevestigen. Omtrent dén punt
zullen nog nadere besprekingen worden ge
houden.
Wanneer men geloof mag hechten aan de
jongste berichten omtrent Marokko, dan
hebben de Spanjaarden zich waarschynlyk
wel eenigszins te vroeg verheugd over hun
succes in Marokko en is het te verwachten
dat de Rifbewoners hun nog harde noten te
kraken zullen geven. Uit Oedjdja wordt nl.
aan de „Echo d'Oran" bericht, dat or op
nieuw een vijandige beweging tegen de Span
jaarden valt te bespeuren, en dat dio bewo
ging wordt aangestookt door don marabout
II Hadj Mohamed Amzian, die reeds sinds
den aanvang van den oorlog tegen de Span
jaarden een hunner hardnekkigste tegenstan
ders is geweest.
De vyandelykheden zouden hervat worden
na de feesten van Aïd el Kebir, die den
23ste begonnen zyn en drie dagen duren
zonden.
We zijn echter gewoon dat de toestand
wat zwarter geschetst wordt dan hjj is.
De Khedive van Egypte heeft zich op weg
begeven naar Mekka. In Turkije is men on
gerust over de bedoelingen van den onder
koning. De gouverneur van het vilajet Hed-
jaa heeft van den groot-vizier order ont
vangen om de gangen van den Khedive
nauwlettend na te gaan en zich van diens
doen en laten op de hoogte te honden, ook al
moot het inwinnen van de noodige inlichtin
gen op eonige geldeljjke opofferingen komen
te staan. De laatste zin is teekenend Turksch.
Over een zaak die lang duurt meldt het
»Hbld.' het volgende:
De commissie uit den Senaat tot nagaan
van het beheer der liquidateurs van de con
gregatieboedels, heeft thans het rapport in
behandeling genomen van den heer Régis-
manset, betreffende de verrichtingen in 1907.
Het rapport vestigt de aandacht op een
zekere opdrijving der rekenin
gen van de vereffenaars. De com
missie beeft haren voorzitter, den heer Com-
bes, verzocht, er bjj den minister van justi
tie op aau te dringen, dat het rapport over
de verrichtingen in 1909 met spoed worden
openbaargemaakt, aangezien de vertraging
in de overlegging aan de Kamer van hot
verslag van 1908 den arbeid van de enquête
commissie belangryk heeft belemmerd.
Minister Doumergue is bovendien verzocht
maatregelen te nemen, opdat eindelyk de
liquidatie kan worden beëindigd."
Ook uit dit rapport bljjkt, wat al vroeg
werd gezegd dat hot grootste deel van 't
geld aan de maat en den strijkstok bleef
hangen.
HELDER, 28 December.
Benoemd met ingang van 1 December
1909, tol 3de commies by het marine-etablis
sement te Soerab&ia, de sergeant-schry ver bjj
de koninklyke marine L. Braat.
Volgens achterstaande advertentie zal
de raad van beheer van Texels Eigen Stoom
bootonderneming een obligatieleening sluiten,
groot f 50.000. rentende 4 pet. 'sjaars.
Dit bedrag dient tot aankoop van de Alk-
maar-Packet, pakhuizen enz. Het spreekt van
zelf, dat men door het nomen van obligatiën
zyn geld goed en zeker belegd.
De Burgemeester van Egmond.
Mr. Kappeyne heeft cassatie aangeteekond
tegen het arrest gewezen tegen burgemeester
P., van Egmond aan Zee.
Mr. N. G. Pierson. f
Na een langdurig ljjden is Vrijdagmorgen
Mr. N. G. Pierson in do woning van zyn
zwager, den heer H. F. Waller, op den huize
.Gliphoeve" te Benuebroek overleden.
Mr. S. A. Vening Meinesz -j-
Op den Tweeden Kerstdag, is mr. S. A.
Vening Meinesz, oud-burgemeester van Am
sterdam, op zyn landgoed De Heilige Berg*
by Amersfoort overleden. Reeds lang liet
zijne gezondheid te wenscheneene long
ontsteking, die hij Woensdag jl. kreeg, maakte
ech einde aan zijn leven.
Plotseling blind geworden.
Aan een der politieposthuizen te Amsterdam
is een man gebracht, die, terwijl hy op de
Utrochtschesiraat liep, plotseling blind was
geworden. Hy is door familieleden afgehaald.
De ruïne in de Franschelaan te Amsterdam
Vrjjdagmorgen is door de sloopersfirma
Slier een begin gemaakt met de slooping j
van de verbrande spiegel- en lijstenfabriek
van de firma Koch in de FranBchelaan.
De politie maakte echter bezwaar dat het
sloopingswerk op de gewone wijze zon ge
schieden en zoo werd bepaald, dat het Ge
meentelyk Bouw- en Woningtoezicht de leiding
op zich zou nemen.
Op last van den heer Van Voorfchujjsen
werd daarop een stuk van den muur omver
getrokken. Met geweldig geraas viel het
zware steenbrok in de puinhoopen, maar door
het heen en weer zwiepen van den muur
was ook het verband van den overigen gevel
dermate verzwakt, dat ook die omvergehaald
moeBt worden. Zware touwen werden er om
heen geslagen, het geheele middenstuk van
den gevel kwam in beweging en stortte toen
over een hoogte van twee verdiepingen op
de straat met een zwaren slag, die den
grond doed dreunen. Merkwaardig genoeg
bleven de spiegelruiten van de gelijkstraats
gelegen kantoren en magazjjnen gespaard.
Na het omhalen van de wrakstaande muren
kan nu het verdere sloopingswerk op de ge
wone wjjze geschieden.
(„N. v. d. D".)
De Hudson-herinneringsmedaille.
De Amerikaausche generaal Woodford,
in Den Haag gekomen, is, behalve mot de
overbrenging van dank aan de regeeringen
der staten die by de Hudson-Fulton feesten
vertegenwoordigd waren, ook belast met do
aaubiediug van de HudBon-herinneringsmedail-
le aan de verschillende staatshoofden van die
rijken.
De generaal zal audiëntie aanvragen aan
de Koningin, ten einde zich ten aanzien van
H. M. het eerst van zyn opdracht te kunnen
kwyten.
De leverantie van Krupp I
in een hoofdartikel over de zaak der leve
ranties van Krupp oppert de Nieuwe Ct. de
onderstelling, dat het onderzoek van de
commissie van vyf leden der Tweede Kamer
waarschynlyk in de eerste plaats de prijs
verlaging van het artillerie-materiaal voor
de Marine zal betreffen.
Daarby teekent het blad aan
Intusschen mag opgemerkt worden, dat van
een parlementairo enquête zooals in bui
tenlandsche bladen gemeld werd betref
fende do Krupp-leverantics geen sprake is.
De commissie van vyf Kamerleden zal do
Kamer hebben voor te lichten omtrent den
inhoud der geheime Nota, welke de Minister
Wentholt aan haar overlegde.
Ook bleek ons, dat dit onderzoek geen
vertraging of uitstel beteekont van de op
dracht jaan de firma Krnpp van de levering
der voor de jagers en raynenleggers benoo-
digde 22 stuks semi-automatische kanonnen
van 7.5 c.M. met toebehooren, waarvan in
de Nota sprake is. Naar wij vernemen heeft
de minister, na het comité-generaal, overeen
komstig het door hem te kennen gegeven
voornemen, de opdracht tot levering van dat
geschut aan de firma Krupp verleend be
houdens, natnnrljjk, de vereischte goedkeu
ring zijner begrooting door de Eerste Kamor.
Voor de publieke beoordeeling van het
besluit der Kamer is dit bericht daarom van
belang, wyl or uit blykt, dat het vertrouwen
van de Rogcoring in de leverantie van de
firma Krupp niet geschokt is en ook het
comité-generaal blijkbaar niet geleid heeft
tot een verzet van de meerderheid der Ka
mer tegen de voorgenomen opdracht aan dio
firma.
De Nieuwe Ct. vestigt daarop de aandacht
omdat aan eenige Fransche, Italiaansche en
andere bladen onware berichten zijn gezon
den, melding makende van een parlementaire
enquête naar knoeieryen by leveranties door
Krnpp.
De visch wordt duur betaald.
Officieel is thans bekend gemaakt, dat
sedert den op 3 en 4 December in de Noord
zee heerschenden storm acht Finkenwardor
vischkotters, met een bemanning van 27 per
sonen, vermist worden. Alle hoop op behouden
aankomst van een dezer vaartuigen is nu op
gegeven en er zal een openlyke collecte voor
de nagelaten betrekkingen gehouden wordon.
Yoor deze in den loop der jaren reeds zoo
zwaar beproefde visschersvloot is het geljjk-
tijdig verlies van acht vaartuigen de zwaarste
slag die haar ooit heeft getroffen en de 3e
December 1909 krjjgt daardoor voor haar
nog smartelyker beteekenis, dan de tot dusver
zwarte 6o October 1904, toen in één nacht
vijf vaartuigen vergingen.
Sedert 1882 zijn van de Finkenwardor
visschersvloot 86 vaartuigen met rond 250
opvarenden der zee ten offer gevallen, waar
door 60 vrouwen haar man en meer dan 100
kinderen hun vader verloren.
Storm.
Uit Frankrjjk komen berichten over hevige
stormen, die groote schade hebben aangericht.
Te Lyon is een vrouw door een neerval
lenden schoorsteen gedood en zyn verscheidene
menschen gewond. By Brest zyn op dezelfde
manier drie menschen omgekomen.
De stormen gingen gepaard meteenwarmte-
golf, die een ongewone styging in de tempera
tuur veroorzaakte.
In de Vogeozen is het lente. De sneeuw van
de meeste bergtoppen is gesmolten.
Volgens het oude gezegdeEen groene
Kerstmis' een witte Paschen, belooft dit een
koud voorjaar.
Londen, 23 Dec. Aan de Engelsche kust
heeft het Woensdag zwaar gestormd en het
weer is nog slecht. Voor de haven van
Blyth werd de lichter „Magnet" op de rotsen
geworpen. Een reddingboot ging uit maar
sloeg om; de 16 inzittenden konden slechts
met moeite het ljjf bergen. De bemanning
van den lichter werd door een sleepboot
gered.
De stoomtrawler //Shamrock" strandde nabjj
Easington en zit vol water. Een man ver
dronk, de acht overigen werden uit het want
gered met het vuurpyltoestel. De stoom
trawler »John" strandde een eind hoogor
op de kust. Daarvan is de le machinist in
de machinekamer verdronken, de anderen
werden door de reddingboot gered.
Het visBchers vaartuig .Victor", uit Camp-
beltowD, is op de reven van Ardnacros ver
gaan. De vijf opvarenden verdronken.
De barge „Peter" sloeg bij Portsmouth
aan stukken. De schipper verdronk.
De schoener .Elfrida" werd tijdens den
storm op de Iiumber aangevaren door de
bark «Norden" en zonk. Twee man ver
dronken.
De schoener rDantzic" werd te Milford
Haven geheel ontredderd binnengesleept.
Een man is van ontbering gestorven.
Het 6163 ton groote stsomschip .Korea",
van de Russian East Asiatic Company, van
St. Petersburg naar de Tyne om bunder-
kolen, is dén mjjl bezuiden Cresswcll ge
strand.
De «Kosmoeljjner Salatis", bij Dungeness
gestrand, zit nog vast. Sleepbooten hebben
tevergeefs getrokken. Het schip, 4764 ton
groot, heeft een waarde van 45000 p. st. ter
wijl de waarde der lading, Balpeter en stuk
goed, op 50000 p. st. wordt geschat. Ook
Nederlaudsche sleepbooten zyn by het schip.
Het stoomschip .Brutus" kwam 50 mijl
van Lowestoft iu het hevigste van den storm
met de smak ,Nancy", uit Lowestoft in aan
varing, welke onmiddellijk zonk. Vier der
opvarenden verdronken, één werd gered.
Vermist.
Aangaande het Eng. stoomschip «White-
wood", 2 Dec. van Huil naar Breinen ver
trokken, heeft men sedert niets vernomen.
De Engelsche visschersvloot heeft ook
weer verliozon geleden.
Twee te Grimsby thuisbehoorende stoom
trawlers, de .Jupiter" en .Silverdale", die
vóór de laatste hevige stormen naar de Noord
zee vertrokken ter vischvangst, worden sedert
vermist. De .Jupiter" heeft men 28 Novem
ber in gezelschap van andere trawlers nog
visschend gezien hij de Horos reven.
De twee vaartuigen hadden een beman
ning van ruim 20 personen.
Cook.
Evenals het commissielid Holm heeft de
voorzitter der commissie van onderzoek, prof,
Strömgren, Cook een zwendelaar genoemd.
Alle leden der commissie waren het, van
den dag af, waarop zij zyn begonnen het
materiaal te onderzoeken, er over eens, dat
ze te doen hadden met namaak. Van obser
vaties werd eenvoudig niets meegedeeld. Do
aanteekeningen van Cook waren net als
rekensommen, waar ondor het antwoord maar
gezet was, zonder dat was aangegeven hoe
men daartoe gekomen was. De astronomen in
de commissie hebben dan ook cigenljjk niets
te doen gehad. Cook heeft alleen maar op
geschreven hoeveel by iederen dag verder
is gekomen. De afstanden heeft hy naar
zijn beweren vastgesteld door een af
standsmeter, die hy een van zijn honden om
den hab had gebonden. Natuurlijk is dat al
een zeer ongeschikt middel, om in de pool
streken, waar men telkens tengevolge van
hindernissen van richting moet veranderen
en met drijfjjs rekening moet houden, te
weten te komen hoeveel men iederen dag
zyn doel naderby kwam.
Professor Strömgren, die astronomie-doceert,
heeft zooals hekend is, Dr. Cook, toen hij
te Kopenhagen was, aan een klein examen
onderworpen; daarby bleek toen wel, dat
Cook geen sterrekundige kennis van eenige
beteekenis had.
In New-York heeft men eens uitgerekend
wat Cook in het geheel met zyn Noordpool-
affaire heeft verdiend. Dat is 150 duizend
dollars. 25 duizend kreeg hy voor artikelen
in bladen en tydschriften, 122 duizend voor
lezingen. In St. Louis verdiende hy 14000
dollars alleen door gedurende twee avonden
een voordracht te houden. En dat had nog
meer kannen worden als men maar niet aan
Cook was gaan twyfelen. Er wordt verteld,
dat vooral onder de makelaars op de effec
tenbeurs te New-York vele en vurige aan
hangers van den poolontdekker waren. Zij
hadden dan ook zyn portret op de beurs met
de sterren en strepenvlag omhangen. Toen
zjj hoorden, dat Kopenhagen den Docter
niet als den poolontdekker erkend had, trok
ken ze het portret van den muur en ver
morzelden het door er op te trappen.
Tot degenen, die, hoewel zy al eerder
recht van spreken hadden gehad, ztch eerst
thans omtrent Cook uitlaten, behoort Nan-
sen. Hij zegt, dat hy maar gezwegen had,
omdat hy meende met het uiten van zyn
meening over Cook toch niets te zullon be
reiken, maar eigenlyk had hij altyd getwij
feld aan de waarde van Cook's berekenin
gen en aan de waarheid van zyn pooltocht.
Doch aan Peary gelooft Nansen wel.
Maakten wy Vrjjdag melding van de
meening van Amundsen, volgens welke Cook
lijdt aan het idee fixe, dat hy de Pool zou
hebben bereikt, wij kannen thans mede-
deelen, dat Amundsen niet de eenige is, die
aan het verhaal van Cook twjjfelt. Wack,
een advocaat te New-York, die nader mot
den poolreiziger bekend is, meent, dat Cook
leeft en handelt onder auto-suggestie, dat
Cook gek is.
DE WEEK.
Den Haag, 22 December.
Alle wapens, geloof ik wel, waren ver
tegenwoordigd op de eivolle tribunes, Maan
dag jl., op do gereserveerde en de verdere.
Geschitter van otficiers-uniiormen, en ook
tamelyk veel elegante winter toiletjes van
dames, die ,nu toch al zóóveel gehoord hadden"
van die sociaal-democraten bij de Begrooting
van Oorlog, dat ze er toch heüsch eens t
hare van moesten hebben... Om op het
eerstvolgende .five o'clock" of «jour-
babbeltje interessante dingen van te kunnen
vertellen. Op de publieke tribune, tusschen
de granwe tinten van al de «politiekjes",
een sergeant-majoor, man van ,Ons Belang
bezig om ijverig notities te maken... Want
ook dit Oorlog-debat stond, althans in den
aanvang, in het teeken der Bonden"!
Aan de groene tafel, in ruim zwartlakensch
pak, minister Coolmet een vleezig gelaat,
wit kneveltje, witte borstelharen, dat een
onbewegelijk masker ljjkt. Hetzjj de heer
Ter Laan zjjne gewone, dorre kalmte verlaat
en dusdanig tegen het leger, met al den
aunkleve van dien, gaat uitpakken, dat de
voorzitter liem herhaaldelijk in de|rede moet
vallen, of wel dat kapitein Van Twist, schild
en speer grijpthet denkbeeldige gepantserde
strydros bestijgt; een stem opzet, zöó gewel
dig, dat, „Algemeen Belang", en alle verdere,
lichtelyk-rossig gekleurde, lichtelyk-recalci-
trant aangelegde militaire corporatiën er op
hunne grondvesten van moesten sidderen en
schudden.
Minister Cool kjjkt den geachten spreker
met zijn gelaat van onbewegelijko trekken
aan, maakt un en dan eene notitie, of ook
cone allerhoffelijkste bniging voor dezen of
genen afgevaardigde, die Z.Exc. komt storen...
Vurraadt door niets, wat er op den bodem
zyns harten omgaat...
Dat de heer Ter Laan dezen minister
„meer militair" vindt dan «een van zjjne
voorgangers", en er het gansclie zonden-
register, 't welbekende, op liet volgen: wy
weten het.
't Was de oude, eeuwige strijd zoo
menigmalen aanschouwt tusschen den
.suorrenb&ard" (zooals dr. Kuypor het mili
tarisme van ouden stempel eens toekende)
en moderner begrippen, welke laatste door
de soci's worden aangedikt, of «opgeblazen",
hoe men wil. De sergeant-majoor op de
publieke tribune zat met razende snelheid te
pennen. De gelaatstrekken van diverse offi
cieren in loges en op kleine-tribnne ver
toonden spottende glimlachjes.
Toen kwam kapitein Van Twist, speciaal
over het moderne, militaire vereenigingsleven.
En wèl mag 't eenige verwondering wekken
dat de voorzitter geen aanleiding vond om do
afgevaardigden, die zyn galmenden preek
toon, z'n driekwart-verslinden van woorden
joelend nabootsten; den braven kapitein luid
keels stonden uit to luchen, niet óók een
klein tikje presidiale censuur toe te dienen-
Het ongeluk is, dat kapt. Van Twist's manier
dat pathos, dat gezwollens onweer
staanbaar werkt op de lachspieren, ook van
den tronw8ten paladijn des „snorrebaards."
Wat dan ook door tal van „loyale" glim
lachjes werd vertolkt.
Ontkennen kan geen bezadigd en redeljjk-
denkend mensch dat op de wyze, den toon,
waarop corporatiën als „Ons Belang" zich
uitlaten over hunne positie tegenover de
militaire autoriteiten, heel wat valt af te
dingen. Ook hy, die erkent dat deze men
schen door velerlei van kleinzielige vitzucht,
van «zoekerjj',van machtsmisbruik der «hooge
oomes" verbitterd zjjn, zal moeten toegeven,
dat de „ton", van deze Bonden noch uit het
oogpunt van verstandig beleid noch uit dat
van welbegrepen, onmisbare discipline te
prjjzen valt! Uit kapitein Van Twists rede
stip ik nog aan, dat lijj de quaestie der leger
vorming los wil zien van poletiekerijanders
komen we nooit uit „het moeras." In soldjj-
verbetering èn capitulanten-stelscl zoekt hy
de oplossing van het kader-vraagstuk. Iu
géén geval vermindering van het beroeps
kader!... „Dat zou onvergeeflijk zyn!... roept
hjj uit, en een uit de school van wjjlen Velt-
man zon «bravo!" geroepen hebben. Onder
do dingen, die niet slechts om den toon-
van-zeggen hilariteit wekten in de Kamer,
en door kapt. Van Twist werden bepleit,
ook dit: een Nederlandsch jongmenach,
die aan eene onzer universiteiten gaat stu-
doeren, behoorde zyn rang by het leger
behaald te hebben... Waarom heeft de wieg
van dezen krygsman toch niet gestaan op
Prnisischen bodem, insteê van in de woning
eens eerbaren, weibeklanten Haagschen apo
thekers
De kleine, nog zoo krasse generaal Eland
was, na langdurige afwezigheid door on
gesteldheid, in de zitting weer present
en werd door tal van leden zeer hartelyk
begroet. Ook hèm scheen de speech-Van
Twist bijzonder te amusceren. De heer Eland
staat Behouder aan schouder met kapt. Thom
son. Met name ten opzichte van het twee-
ploegenstelsel en de herhalingsoefeningen,
die z. i. veel in aantal maar kort van duur
moeten zijn. Voorts: algemeene dienstplicht
met scherpe keuring; vrijstelling van de
kostwinners, afschffing van de viermaanders,
kaderplicht en verkorting van den eersten
oefentjjd. 'n Heelprogram in zakformaat.
Maar zoo is de leuk-practische generaal.
Dinsdag: de pogingen van den ouden,
leelyk-grimmigen schoolstrijd, om uit zyn
graf te herrjjzen. Ziet, er waren
tweo propagandisten van den eersten rang.
Zy heeten: Oosterbaun en Ter Laan. De
eerste draagt een masker, maar wat hy
beoogt is doorzichtig genoeg. Niet ten on
rechte noemde de heer Roodhuyzen, de
practisch-aangelegde grappiens der Kamer,
hem „ouderwetsch agressief". Dat was de
heer Oosterbaan stellig... En de dor-, de
langdradig-, de eindeloos-pratende, pratende
Ter L&aD... al maar even rad; met ontelbare
.meneer de voorzitters", van onder de lange
knevelharen van het onexpressief gelaat...
De heer Ter Laan; even agressief in zjjn
heftige aanvallen tegen het onderwjjs. Boven
hen, boven alle anderen nit: dr. Bos, die
olie kwam gieten op de stormachtig ziedende
golven. Die de paladjjn was der pacificatie.
Flink, moedig; niet beducht voor de beschul
diging van tot (de liechtschen" af te zakken.
Die de leus hoog hield van: Weg met oude
veeteo. Wij moeten slechts één doel hebben:
verbetering van het volksonderwijs, opdat
èn de onderwijzers ón de «kinderen van het
volk" gebaat worden. Deugdelijkheid van
het onderricht, hechte waarborgen daar
voor, èn vrijheid, in den ruimen, waar-
achtigen zin des woords: voor elke over
tuiging; naast het staatsonderwijs, dat norm
behoort te blyven: dit behoort ons stre
ven te zyn.
De man van ryzig-kloeke gestalte met
het eerlijke, vriendel^k-klearige gelaat, de
schrandere donkere oogen, deze «liberaal"
in den echten, mooien zin van het begrip,
heeft dat beginsel Dinsdag j.1. in ons Par
lement verkondigd. En al het gekibbel, ge
konkel, gekrakeel van roode, zwarte en
andere visschertjes in troebel water zinkt er
immers by in 't nietl... Dr. Bos' rede, die de
bewondering van allo eerljjken in en buiten
den kring der Binnenhof-vroeden wekte,
vormt een der weinige lichtpnnten van dit
langdurig Begrootingsdebat, zoo al niet
't meest glaDzendol...
En ernaast raag gesteld het verstandige,
bezadigde woord van den minister Heems
kerk, die er op wees, hoe de openbare on
derwijzer zich bewust moet zjjn ambtenaar
van den Staat te wezen. Hij mag dus niet;
in zjjn ambt, als zoodanig; de grondslagen
van ons staatswezen trachten te ondermijnen.
Maar om (zooals de heer Van Wynbergen
wilde) den onderwijzer, vóór de aanvaarding
van zijn ambt te vragen: ,Wat denkt gjj?
Wat is owe overtuiging?"... En van het
antwoord te laten afhangen, of men den
man zal toelaten: dilt weigert mr. Heems
kerk. En voegt er een woord van vertrou
wen in het eergevoel van onze onderwijzers
aan toe.
Zeker, het debat van Dinsdag gaf veel
naargeestigs en ootmoedigends te hooren.
Doch zoowel de rede-Bos als die van den
premier schonken daar toch in menig opzicht,
mag getuigd vergoeding voor...
Plaatsruimte en tjjd met het oog op in
vallend Kerstfeest dwongen mjj om voor
heden me Blechts tot deze paar loBse «kant-
teekeningen" te bepalen, nu Hoofdstuk V
immers ongerept in veilige haven is gekomen
en ook Oorlog i waarover straks nog eon
enkel woord) er door is gesleept Van
deze lange, afmattende campagne, waarbij
tegen 't eind inkwam het doodgeboren-kinde
ken, genaamd voorstel-mr. Troelstra tot het
houden eener parlementaire enquête naar
„Het Lintje", terwyl dr. Kuyper er zelf
rustig naar stond te luisterenDe premier
van 1901, die nog steeds vruchteloos zoekt
naar den man, gegadigd om, op diens benrt,
op te sporen eeD, bereid om, in samenwerking
met nummero-een, den .Eere-raad" te vormen
Die toch komen moet
Wanneer ons parlement bestond uitmannen
als een Bos, een Limburg, ook wel een De
Visserdie de kosteljjke kunst verstaan om
hunne redevoeringen deugdeljjk voor te be
reiden, te verwerken danin klaren, kort-
bondigen, gecompriraoerden vorm voor te
dragen, ja, dan zou 't wel anders gaan!
Edoch de meesten hebben, eilacy, geen flauw
begrip van wat een parlementaire rede be
hoort te zijn. Ze brengen steeds een speech
«op papier", en dreunen die dan voor; ol
ze praten zichzelf dermate vast, dat ze niet
meer uit het labyrinth hunner gedachten
kunnen komen en ten slotte het toeval of
een wonder ze het geheim van den «pnzzle"
moet ontsluieren
Zóó mager, toch, is het „tastbaar, practiach
resultaat", te schiften uit dien oceaan van
woorden, zinnen, sinds begin-November daar,
in de oude danszaal, voortgebracht uit zelf-
verheorljjking, intrige, ydolhoid en nog meer
dere bronnen van duBdanig-troebel gehalte
Oceanen, die wegstroomen naar het Niet,
zonder een spoor achter te laten 'n Andere
herinnering dan van weemoed en overmatige
vermoeidheid Slechts enkele Kerst lichtjes
flonkeren in de benauwende duisternis en
honden levend, in u, het geloof aan het betere,
dat tact nog is
Op den laatsten dag vóór Kerstmis (niet
van het Kerstrecès, helaasis de Kamer
haar gewoonte getrouw gebleven om wat
nog af te doen valt met „den Franschcn
slag", of erger dan dat, van de baan te
helpen.
't Was een wonderlyke dag, die van Don
derdag 23 December IDe minister had
zjjne groote rede' snel-fiuisterend staan
mompelen, voorlezend de verschillende nota's,
hem door zijne ambtenaren verstrekt. Minis
ters van Oorlog en van Marine zijn in den
regel geèn Cicero's, maar zoo ongeniotelyk,
naargeestig en driekwart-onverstaanbaar als
Z. Exc. gen. Cool 't heeft volbracht, is toch,
zonder antecedent in de Kamer! Men behoeft
dan ook even pessimist te zyn om te vreecen,
dat deze bewindsman er willicht niet toe
komen zal om „een zak zout" met het Par
lement op te eten 1 Zooveel heeft men er
van opgevangen, dat deze minister o. a. eene
Staatscommissie tot onderzoek van den stand
onzer defensie, alsook naar de mogelykheid
van bezuiniging (waartoe de heer Marchant
eene motie aanhangig heeft gemaakt) uitste
kend vindt. Deze verklaring is wel het
belangrijkste van de gansche rede. Verder
acht de minister drankverbod in de kazerne
onnoodig, daar het gebruik reeds vermindert.
Erkent, dat de verbetering der officieren-
traktementen urgent is. Blykt „Ons Belang"
niet byzonder te vertrouwenis op zjjn
•qni-vive" tegenover mogoljjke stoutigheden
van die corporatie. Keurt het duel ten
sterkste afEvenzeer het inlasschen van
een stuk achter den beoordeelden officior
om Wil van Krnpp geen kwaad hooren
en denkt er niet aan om nieuwe proeven
mot het geschut te laten nemen.
Zooals gezegdin vliegenden vaart
leden, die den euvelen moed hadden om het
woord to vragen, door gejoel, gebrom en
gerinkel van sleutels 't spreken onmogeljjk
makend, aldus heeft de Kamer Donderdag
j.1 Oorlog afgedaan, met en benevens al het
verdere (de opcentjes incluis) om maar des
avonds ,met groot verlor' te kunnen gaan
En tèch heeft 't niet gebaat!
Wat by menschen-heugenis niet is voor
gevallen, gebeurde nu. De Kamer had nog
slechts een brokje-Suriname vóór de borst.
Quaestie van een uurtje, daoht ieder
Maar men weetvan beker tot lippen
Da. Roessingh, de grimmig-onverzettolyke,
kon 't niet verkroppen, dat de minister te
Nieuw-Nicherie een hulpprediker in plaats
van een predikant wil stellen.
De minister deed 't uiterste om den heer
Roessingh tevreden te stellen. Niets baatte 1
De heer R. handhaafde zjjn amendement
Waarna het vreesetjjke, dat ieder zag aan
komen, gebenrde 't Bleek, bjj de stemming,
dat er geen 51 leden meer present waren,
doch slechts circa dertigI...
Het R. v. O. schrjjft voor, dat de Kamer
in zoodanig geval onraiddelljjk moet uiteen
gaan. Wat geschiedde 1
De heer Lohman stond aan het hoofd van
de groep heftig-toornenden, die op den heer
Roessingh aandrongen in wilde verontwaar
diging Het Kerst-recès was nog niet
begonnenDinsdag te half tweo moot
men overstemmen
Wat zullen 's keeren Roessingh's ooron
gedurende de Kerstdagen getuit hebben
Ma. Antonio.
ingezonden.
Geachte Redactie I
Zou U voor onderstaande regelen een be
scheiden plaatsje in uw geëerd blad willen
afstaan Bjj voorbaat mjjn dank.
Een beroep op de welwillendheid van
Helders burgerij in het algemeen, en bakkers-
patroons in het bjjzonder.
De Kerstdagen behooren thans weer tot
het verledene. Het overgroots deel der be
volking heeft het «Vrede op aarde" naar
welgevallen knnnen vieren. Althans deze
dagen worden erkend als christelijke feest
dagen. En toch er bestaat een categorie van
menschen in onze samenleving voor wien
het «vrede op aarde" een Utópia is, n.1. de
bakkers. Althans in het nummer van het
Vliegend Blaadje van j.1. Woensdag wordt
in een advertentie gerept van een «strjjd".
Hier is veel voor te zeggen, doch voor on-
ingewjjden, is het een advertentie zonder meer.
Daar ondergeteekende nauw verwant is
aan het bakkersvak, acht hjj het niet geheel
van belang ontbloot, om dezen tstrjjd" even
in het belang van patroon en gezel, aan den
wel willenden lezer bekend te maken.
Terzake dos.
„Bakkers zjjn stakkers". Dit is spreek-
woordeljjk geworden. En de magere botte,
en bleeke kaken, leveren het bewijs, dat hierin
een droeve waarheid ligt opgesloten.
En toch, hoe stieimoederljjk ook bedeeld
in den tredmolen des levens gelaten, woton
zjj hun lot te dragon. Alleen komen zjj met
het onschuldig verzoek(lees strjjd) om do
Kerstdagen vrjjaf te mogen hebben, opdat
ook zjj, evenals de meeste arbeiders, hot
genoegen m» ten smaken, het heerljjk Kerst
feest in den kring hunner naasten te mogen
vieren.
Wat een barbaren, die bakkerspatroons!
zou men geneigd zjjn nit te roepen, om dezen
redelijken eisch niet in te willigen.
EdochMen moet bekend zjjn met de zaken
om een grondig oordeel nit te spreken.
Het meerendeel, zoo niet alle Heldersche
bakkerspatroons, is niet zoo pessimistisch
tegenover hun volk, doch helaas ook zjj zjjn
in den .strjjd om het bestaan* niet geheel
vrjj in hun doen en laten. De concurrentie
speelt in deze een der voornaamste fac
toren. En daar men natnnrljjk bang is, dat
de een den ander een vlieg (klant) af zal
vangen, bljjft men aan die oude traditie
hangen, on worden beide partjjen de dupe
van de historie, want ook patroons hebben
bjj n i e t-bakken op feestdagen indirect
voordeel.
En daar nu patroon en gezel in dozen
homogeen gaan, zou ik in gemoede willen
vragen „Is er onder heeren patroons niot
één, die bjj eventneelo gelegenheid het
initiatief durft nemen om aan het bakken op
feestdagen een einde te maken?* Ook de
welwillendheid van Helders bnrgerjj wordt
in deze gevraagd om op die dagen geen
versch gebakken brood te eischen, opdat ook
voortaan in het gezin van den misdeoldcn
bazker het „Vrede op aardel* geen jjdele
klank moge blijken.
U, M. de R., dankend voor de plaatsing,
verbljjf ik
Uw dw. dn.
R.
