A KLEINE COURANT 't Vliegend Blaadje voor Helder, Texel, WSoringon on Anno Paulowna No. 3862 Woensdag 16 Februari 1910. 38ste Jaargang. 't Vliegend Blaadje p. 3jm. 50 ct., fr. p. post 75 ct, buitenland f 1.25 Pre- Zondagsblad 37| i i 15 j 10.75 miênj Modeblad 55 65 f0.90 (Voor het buitenland bij vooruitbetaling.) Adrertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent. Elke regel meer6 Bewjjs-exeraplaar24 Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag- Uitgevers n BERKHOUT Co., te Helder. Bureausi Spoorstraat en Koningstraat. Interc.-Telefoon SO. UIT HET BUITENLAND. In het politiek weekoverzicht van het Hbld. lazen we den volgenden zin over de indiening van het kieswet-ontwerp in den Proisischen Landdag. .Alle staten hebben, vroeger of later, maat regelen genomen om den invloed op den af- hankeljjken kiezer tegen te gaan, en al deze maatregelen komen neer op voorschriften tot bevordering van het geheim der stemming. Wie zich daartegen verzet komt in verdenking belang te hebben by het behoud van een stelsel, dat tot ernstige misbruiken aanleiding geeft. Want dat blykt de grootste grief, een die van alle zijden tegen het ontwerp wordt in gebracht. 't Is wel amusant de commentaar der verschillende bladen te lezen. Verschei dene spreken van een vastenavond grap en vragen: „wil de regeering ons nu voor 't lapje houden De wiskundige indeeling in drie groepen ware nog te verbeteren, zoolang de geheime stemming niet wordt opgenomen is het voor de meerderheid onaannemelijk. Centrum, vrijzinnigen en Polen willen geen hervorming zonder geheime stemming. Nu vooral de Polen weten hoe de Duitsche autoriteiten op de hoogte zyn hoe ze gestemd hebben en hoe ze dit hun inpeperen zoodra ze maar gelegenheid hebben. In den Landdag is met de behandeling een aanvang gemaakt 't ging er wel eens heet toe en het ontwerp is nu naar een commissie van 28 verwezen. Ook uit de spoedige overeenstemming tns- schen de mogen (heden omtrent de houding tegenover Kreta maakte men op dat de ver standhouding tujjschen Rusland en Oostenryk, die ietwat koel was, in den laatsten tijd was verbeterd. Natuurljjk een geschikt onderwerp om 8tof te leveren voor berichten. Rusland is niet ingenomen met die nieuws gierigheid en met de voorbarigheid om direct maar een en ander, juist of onjuist te publi ceeren. Men zal nu, zooals wel eens gebeurt, Diet met halve waarheid achter de heele komen. Het Petersburgsche Telegraafagentschap, ver moedelijk van boven al ingelicht bericht Daar de onderhandelingen over het herstel van normale diplomatieke betrekkingen tus schen OostenrykHongarije en Rusland na tuurlijkerwijze van vertrouwelijken aard zijn, kan geen enkele der mededeelingen daarover in de bladen een officieus karakter van juist heid worden toegekend. De uitslag der onder handelingen zal niet bekend gemaakt worden, alvorens deze ten einde zyn gebracht. In de Russische Doema wordt in den laatsten tijd het geregelde verloop der discussies nog al eens gestoord door het onhebbelijk optreden van leden der uiterste rechterzy. Een der afgevaardigden heeft nu voorgesteld om de Doemaledeu die door ongepaste taal of het veroorzaken van tumult do waardigheid van het Huis ie kort doen, eene geldboete op te leggen. Of 't helpen zal is een andere vraag. Uit het garnizoen van prins George van Servië is te Belgrado bericht ontvangen dat de gezondheid van den prins veel te wenschen overlaat. Koning Peter zond onmiddellijk zijn lijfarts, de prins echter weigerde zich door dezen te laten onderzoeken en zei: .Toen ik te Belgrado was heeft niemand van my notitie genomen en nu bekommer ik my niet om mjjn land". Je zoudt zoo zeggen dat de strengere tucht by het heertje nog niet heeft ingewerkt. De Sultan van Marokko te Fez heeft van de Fransche ambassade den tekst der over eenkomst ontvangen. De Sultan had daarna een onderhoudt met den groot-vizier en toen deze vroeg of hjj de overeenkomst zou be krachtigen antwoordde hy„Ja, mits men my dezelfde waarborgen geeft, die ik verstrek". Latere berichten melden dat de Sultan niets gesticht is over den inhoud van het verdrag en wel met een hoop bezwaren zal komen. Dat Bchynt een kwaal te zijn by de Oostersche vorsten. Het Engelsche Kabinet schijnt het voor nemen te hebben den eersten tijd nog aan het bewind te blyven. Volgens een Renter- bericht heeft bet met eenparigheid van stem men besloten na de behandeling van het adres van antwoord op de troonrede, het eerst de begrooting in behandeling te brengen. Aangekondigd zal worden als voornaamste werk van het parlementaire jaar, een ontwerp tot beperking van het vetorecht van het Hoogerhuis. De conservatieve bladen stemmen over het algemeen er mee in, dat het ministerie besloot aan het bewind te blyven. Zy verklaren dat de Unionisten bereid zyn het te steunen wat de begrooting betreft nu de bonding der nationalisten onzeker is maar zy geven den wenk daarbjj de geschilpunten liever tot de volgende begrooting te verschuiven. Minister Sonino heeft in de Italiaanscbe Kamer meegedeeld dat er maatregelen zullen worden voorgesteld tot subsidieering van de stoomvaart en de scheepsbonwindustiTe. Er zal een ministerie van spoorwegen worden ingesteld. Voor herztel der schade van de aardbeving in 1908 wordt 86 millioen aange vraagd boven de 50 millioen die reeds zyn goedgekeurd. De vertegenwoordigers der beschermende mogendheden hebben aan het uitvoerend comité op Kreta mededeeling gedaan van het door hen gemeenschappelijk genomen besluit ten aanzien eener eventueele zending van Kretensche afgevaardigden naar de Grieksche nationale vergadering. Dezelfde mededeeling zal worden gedaan te Athene, Konstantinopel, Weenen en Berlyn. Nu kan de Turksche minister van oorlog wel boud spreken: „Als de Kretensers het mochten wagen afgevaar- den naar Athene te zenden dan bewyst zulks, dat Griekenland een oorlog wil en dan zal het dien hebben ook!" NIEUWSBERICHTEN. HELDER, 15 Februari. Wegens verduistering van een hand wagen, die hem nit medelyden in bruikleen was gegeven, is de bekende Nicolaas H. Vrjjdag gearresteerd en naar Alkmaar over gebracht. Hy was pas Maandag uit de ge vangenis ontslagen, waar hy een maand had doorgebracht wegens de vernieling van de glasruiten in het café Van der Hoeven. De wagen had hy voor f 10.verkocht aan den koopman v. O. Door den kerkeraad der Ned. Hervormde Gemeente te Helder is naar aanleiding van het verleenen van subsidie aan de Nationale Christen Offlciersvereeniging tot het benoemen van een vlootpredikant, aan den Minister van Marine een adres gezonden om eveneens snbsidie te verkrygen tot meerdere behartiging der geestelijke belangen van het overwegend contingent der vrijzinnigen onder de Marine aldaar. ,H. bid." Bevorderd, by het Dep. van Marine, met ing. van 1 April tot hoofdcommies, de com mies T. D. C. Meyneke, en tot commies de adj.-comm. E. A. Beckt. By Kon. besl. van 12 dezer is benoemd tot rechter in de arrondissements-rechtbank te Alkmaar, mr. A. M. Ledeboer, thans sub stituut-griffier by de arrondissements-rechtbank te 's Gravenhage. Een staking van onderwijzers. De onderwyzei s aan de school vaa de Nederlandscbe Schoolvereeniging" aan de SarphatiBtraat, te Amsterdam, hebben het werk gestaakt. De naaste aanleiding tot deze staking zon zyn een onaangename bejegening door het hoofd, den heer Tegelaar, een der onder wijzers, den heer Tanis, aangedaan. Volgens het hoofd zit de oorzaak tot het conflict evenwel dieper en is daarin, behalve de heer Tanis, betrokken de heer Traanberg, mede deel uitmakende van het personeel der school. Zooals men zich zal herinneren, is de heer Traanberg een der beide onderwyzers, die uit den gemeentedienst werden ontslagen wegens hun voortdurend onaangenaam optreden tegen het hoofd der school, waaraan zij waren verbonden. Het onderwijzend personeel van het Insti tuut-Tegelaar, te Amsterdam, heeft Vrijdag morgen het werk gestaakt en schrijft daarover aan de „Tel.": .We achten ons verplicht, u de mededeeling te doen, dat we tot onze sp|jt genoodzaakt zijn geworden, het werk by den heer Tegelaar neder te leggen en wol om de volgende reden. De heer Tanis is in het bijzyn van eenige leerlingen door den heer Tegelaar op onaan gename manier bejegend geworden. We achten dit niet vereenigbaar met de waardigheid van een onderwijzer. Daarom wilden we Zaterdag morgen den heer Tegelaar verzoeken, zulks niet meer te doen. Op arroganten toon ga! deze te kennen, dat hy beslist niet met ons spreken wilde, om welke reden wy het on- inngelyk achten onze functie verder onder leiding? waar te uemen". Neutraliteit der openbare school! Deze maand zullen de leden van den Bond van Nederl. Onderwyzers door het uitbren gen hunner stem moeten verklaren of zy zich al of niet .voreenigen kannen met de volgende motie, gesteld door de algemeene vergadering van den Bond van Nederl. Onder wyzers De .Bond van Nederl. Onderwijzers" ken nis genomen hebbende van de vijandige uitin gen. in verschillende gemeenteraden en in de Tweede Kamer tegenover de opvatting van den Bond en zijn leden ten opzichte van de godsdienstige en politeke neutraliteit der Openbare School, van meening, dat het goede inzicht in de opvoeding van het kind eischt, dat het gehouden wordt buiten de politieke en godsdienstige geschillen der volwasenen, van meening, dat bovendien |het recht der minderheden vordert, dat de Openbare School neutraal zy ook in staatkundig opzicht en dus geen propaganda mag maken voor monar chale of anti-monarchale beginselen, van oor deel dat de onderwijzer als staatsburger, buiten de school, de volle beschikking be hoort te hebben over zijn politieke rechten, verklaart ten kraohtigste te willen handhaven punt h van het program„Het Openbaar Onderwijs moet vrjj zyn van godsdienstige en politieke dogmas" en te zullen blyven Ijveren voor de verwezenlijking daarvan. Het Schoolblad, orgaan van het Nederl. Onderwijzers-Genootschap, richt nu een waar schuwend woord tot de leden van den Bond en raadt hen ernstig aan niet vóór de motie te Btemmen. Stuurlieden-examens. 's-Gravenhage, 11 Febr. Geslaagd groote stoomvaart eerste stuurman de heer J. H. A. Dijkstra; kleine Btoomvaart stuurman de heer G. R. Vos. Scheepsrampen. Rotterdam, 12 Febr. Volgens Bureau Veritas zyn in de maand November 70 zeil schepen vergaan (hieronder is begrepen 1 zeilschip, waarvan nadere berichten ontbre ken en als vermist beschouwd wordt). Ver deeld als volgt9 Amerikaansche, 2 Duitsche, 1 Chileensch, 1 Spaansch, 22 Engelsche, 6 Fransche, 5 Italiaansche, 1 Nederlandsch, 13 Noorsche, 5 Russiche en 5 Zweedsche. In hetzelfde tjjdvak zyn 39 stoomschepen vergaan, (hieronder is begrepen 1 stoomschip waarvan nadere berichten ontbreken en als vermist beschouwd wordt). Verdeeld als volgt: 4 Duitsche, 4 Amerikaansche, 17 En gelsche, 3 Fransche, 2 Japansche, 3 Noorsche, 1 Oostenrijksch, 1 Nederlandsch, 2 Russische, 1 Zweedsch en 1 Turksch. De oorzaken waren van de zeilschepen stranden 33, aanvaren 5, brand 1, zinken 2, verlaten 7, afgekeurd 21 en vermist 1, en van de stoomschepen: stranden 12, aanvaren 4, brand 4, verlaten 1, zinken 5, afgekeurd 12 en vermist 1. Bedrog met een aangeteekenden brief. In den loop der vorige week werd van het kantoor van een machinefabriek, welk kantoor op de Zuidblaak te Rotterdam ge vestigd is, een aangeteekende brief naar Stockholm gezonden. De brief bevatte een chèque ter waarde van 3800 kronen. Met het brengen van den brief naar het hoofd postkantoor werd belast do jongste bediende, een jongmensch van 15 jaar. Den 7den dezer werd op het kantoor uit Stockholm bericht ontvangen, dat de aange teekende brief was ontvangen, maar dat de inhoud uit waardelooze papieren bestond. Nu werd de hulp der politie ingeroepen. Bij het onderzoek bleek, dat op denzelfden dag, waarop uit Stockholm bericht was ontvangen, van het hoofdpostkantoor te Rotterdam een tweede aangeteekende brief naar Stockholm verzonden was, welke brief de vermiste chèque bevatte. Deze brief is in orde aan zyn adres bezorgd. Het onderzoek leidde verder tot de arres tatie van den jongsten bediende van het kantoor op de Zuidblaak. Bij zyn aanhou ding werd hij in het bezit gevonden van de enveloppe, waarin de chèque de eerste maal werd verzonden. Deze chèque stond op naam, hetgeen hem heeft doen besluiten, toen hy begreep, dat de diefstal ontdekt was, uit eigen beweging den tweeden aangeteekenden brief te verzendon. Het jongmensch is voorloopig naar het hoofdbureau van politie overgebracht. (fN. R. Cf.) Middeiharnis in rouw! Algemeen is men thans van oordeel te Middeiharnis, dat de vischsloep .Luctor et Emorgo met man en muis is vergaan. De nagelaten betrekkingen van de 13 man sterke bemanning hebben dan ook reeds den gebruikelijken rouw aangenomen. Noodgedwongen maatregel. De Grondw. vertelt Sinds eenige dagen is aan 't station als regel ingevoerd om alle wagens, waarin zich Russische, Poolsche of andere landverhuizers bevonden, vóór 't vertrek vau den trein op slot te doen. Nu, dat deze maatregel niet overbodig, maar wel degelyk noodgedwongen is, blykt uit 't volgende J.l. Dinsdagmorgen vertrok van hier een trein naar Rotterdam, waaraan ook een wagen met een twintigtal Poolsche landverhuizers. Tusscheu Roosendaal en Oudenbosch, toen de trein juist in volle vaart was, wordt eens klaps aan de noodrem getrokken, de trein stopt, conducteurs en machinisten gaan de wagens na en bemerkten dat het de land verhuizerswagen is, waarin men aan de noodrem heeft getrokkenvreemd was het echter dat van af de treeplank de conduc teurs niemand meer in den wagen zagen zitten, doch langs achter om den trein gaande, zag men de heele bende aan den kant van den spoordijk staan, allen op een rjj om pour faire pipi" zou de Frunschman zeggen. Of de conducteurs nu al opspeelden en met gebaren trachten duidelyk te maken dut zulks niet mocht, zy schokschóuderden van 't lachen, bralden nog een hoop Poolsch of Russisch dooreen en kropen op hun dood- gemak weer in hun 4de klasse wagen toen kon de trein weer verder. Eenige dagen van te voren had een ander troepje landverhuizers iets dergelijks gelapt nabij de Moerdjjksohe brug. Toen ze die colussus waren overgereden, waren de kerels zoo enthuaiast in hunne bewondering, dat ze aan de noodrem trokken, uit den trein stapten en nog eens, maar nu van uit het wjjde veld, naar dat wonder bouwwerk gingen staren, mogelyk over de lengte, breedte enz. in hun duvelschen taal onderling gesticu- leerend van belang. Of dan de treinbeambten al opspelen, 't helpt geen zier, daar valt toch niets van te halen en verstaan kan men ze evenmin. De brug nabjj Dordrecht, mocht zich in eenzelfde belangstelling van de Poolsche heeren verheugen. Is t dan te verwonderen dat men ze nu voortaan opsluit als koeien in een veewagen Droevige vastenavond-pret. Te Lissabon is Dinsdagavond de vasten avond-pret droevig verstoord. In een optocht reed een groote door vjjf paarden getrokken praalwagen mede, geheel met witte watten en papier versierd om sneeuw en jjs na te bootsen. Plotseling, tot groote ontzetting der menigte stond het gevaarte in brand. De dertien meisjes, die op den wagen zaten, konden slechts met moeite gered worden alle dertien werden min of meer ernstig gekwetst, daar het vunr in de licht brandbare stoffen met angstwekkende snelheid rond zich greep. Drie meisjes* kregen hevige brand wonden in het aangezichthun hoofdhaar verbrandde geheel. Men zegt, dat een jong mensch, die vergeefs naar de gunst van een der meisjes dong, het voor aangestoken heeft Een ontzettende dood. Te Osterfeld bij Essen leunde een jonge man 's avonds laat met den rug tegen een raam. Het raam week en de jonge man viel naar buiten. Hij bleef met zyn hoofd naar beneden aan het venster hangen. Daar het hem niet mogelyk was, zich te bevryden, vond h|j in deze ontzettende houding den dood. Palma (Majorca), 11 Februari. Het trans atlantische stoomschip ,Général Chanzy", van Marseille, is op de noordkust met man en muis vergaan. Slechts een passagier is gered. Bijzonderheden ontbreken. (De „Général Chanzy" is groot bruto 2257 ton, netto 967 ton. Het schip is in 1891 te St. Nazaire op de Chant. et Atel. de Penhouet gebouwd en behoort toe aan de Cie. générale transatlantique te Parys.l Marseille, 11 Februari. De „Général Chanzy" had 87 passagiers en een beman ning van 47 koppen aan boord. Het schip was Woensdag van Marseille naar Algiers vertrokken. Tengevolge van een zwuren storm, die vannacht woedde, heeft de Général Chanzy" den doorgang tusschen Majorca en Minorca gemist en is in volle vaart op de rotsen geloopen. De geredde passagier is Marcel Robel, douane-beambte. Voor het meerendeel waren de reizigers ambtenaren, officieren, en kolonisten. Palma, 11 Febr. Do Fransche consul te Ciudadela meldt, dat tal van lyken de opva renden van het s.*. Général Chanzy" in zee dryven. De romp zit onder water, men acht het waarschijnlijk, dat een ontploffing heeft plaats gehad. De consul kreeg de post en de brieven, die aan boord waren, en die ge deeltelijk verbrand werden gered. Palma, 12 Febr. De tGénéral Chanzy' is Woensdagavond in een storm zonder weder gade vergaan. De nacht was stikduister. De kapitein kon de kust niet onderscheiden. De schok, toen het schip vastliep, was ontzet tend. De eenige overlevende bracht den nacht in bewusteloozen toestand door en heeft heel den Donderdag loopen dwylen. Pas Vrijdag kwam hy te Ciudadela (Minorca) aan, waar h|j den Franschen consul van het gebeurde in kennis stelde. Omtrent het vergaan van de „Général Chanzy vinden wy weinig of geen bijzon derheden in de bnitenlandsche bladen. Trou wens de eenige die bijzonderheden kon ver tellen is de eene geredde passagier, Marcel Rodel, en volgens de laatste berichten was h|j in het gasthuis te Ciudadela op Minorca nog niet bij zinnen gekomen. Wel lezen wy, hoe verscheiden kapiteins, die daar in de bunrt op zee waren toen do storm raasde, waarin de „Général Chanzy" ia ondergegaan, verklaren, zoo'n orkaan zel den of nooit te hebben bygewoonden hoe tragisch de dood vau dezen en genen der opvarenden is. Zoo van den tweeden machi nist, die een paar jaar geleden de schipbreuk van de „Bourgogne" in de Atlantische Oceaan heeft meegemaakt en gered werd in een boot, die na dagen omzwalkens door een schip werd gevonden Aan boord was ook een heele calé-chantant-troep, acrobaten, zan geressen, komieken enz. Vrouwen in den Finechen Landdag. Helsingfors, 12 Febr. Tot leden van den Finschen Landdag zyn gekozen 15 vrouwen, van welke 9 tot de sociaal-democratische party behooren. Geheim huwelijk van een grootvorst. In de kringen van het Russische hof is er, volgeus den Petersburgschen correspondent van de .Daily Mail", groote opschudding over het geheime hnwelyk van grootvorst Michael Alexandrowitsj, den eenigen broer van deu Tsaar, met een vrouw, die een veelbe wogen levensloop achter den rug heeft en niet minder dan drie malen gescheiden is. De grootvorst, die chef van een ruiter- regiment te Orel is, heeft zich met zyne morganatische vrouw in verschillende deftige eetgelegenheden te Moskou vertoond. Te St. Petersburg wist men, dat do grootvorst de vrouw zeer genegen was, maar pas Maandag werd bekend, dat hy metterdaad met haar getrouwd is. De Tsaar moet woedend zyn, en keizerin Marie heeft, toen zijn onlangs uit Kopenhagen terugkwam, haren zoon niet willen ontmoeten. De grootvorst is 32 jaar. OE WEEK. 12 Februari. De behandeling der Staatsbegrooting voor 1910, door de Eerste Kamer der Staten- Generaal, zal in de geschiedenis des lands bekend, vermaard blijven onder de senatorialo Januari- of Februari weken, waarin ons Hoogerhuis het Staatsbudget ouder handen neemt, eene eerste plaats blyven bekleeden. En de .eer" daarvan doch in zéér speci ale beteekenis dit woordin fignnrlyken, neon in ironischcn zin, mag de heer baron van Heeckeren van Keil, voorheen Nederlandsch gezant in Scandinavië en senator, thans oud-gezant en (althans voors hands nog), senator, zich toekennen Men zon hier kunnen spreken in de taal der medici en gewagen van een chronisch proces, dat eindelyk acuut is geworden. Te- geljjk ontglipt aan verspreiders van praatjes aan menschen, die o zoo graag inte ressant willen zyn vooral aan .correspon denten", penny-aliners van buitenlandsche bladen kostelyke buit van sensatienieuws, waar ze nu reeds jaren achtereen op voort borduren, zeker ervan, dat zjj ten koste van een brokje Nederlandsch prestige in het oog van een stuk of wat oppervlakkigen en vrienden van prikkelend nieuws, een sommetje voor .geplaatste berichtjes" konden machtig worden De zaak, welke 't hier betreft, kent men itnmers. Keizer Wilhelm II zou een jaar of vier geleden aan de Koningin een brief hebben gezonden, waarin hy vermaand werd verweer uwe kusten tegen den man, met wien ik straks een robbertje vechten ga met mr. John. Buil. schutspatroon van mijn veelgeliefden rnucle Eddy", of: gedoog dat ik uw landje, uw anne Nederland, occu peer." Dit was het aartsdankbare onderwerp, waar de praatjesmakers, correspondenten, borrelpraat-liefhebbersmenschen, die alles weten, nu al sinds 1904 honderd uit over geschreven, gewauweld, geïnterviewd, etc. hebben. Daarover zijn de dolste dingen gezegd. De brief van keizer Wilhelm. Neen geen brief, maar een «hint" op eene soirée te Berlyn of te Amsterdam neen, met prins Hendrik was 't bekokstoofd indertijd neen, allemaal nonsens Knyper had, indertyd, een brief gekregenEn nog tienduizend malligheden meer DAt zaakje, nn, is Woensdag j.l. in onzen Senaat, toen Hoofdstuk III aan de orde kwam tevoorschyn gehaald, in het volle licht der officieele publiciteit. Daar zaten eindelyk de twee aarts-vijanden, de kampioenen, tegenover elkander: senator Van Heeckeren, de oud-gezant, de ex-dwars- kyker van Buitenlandsche Zaken uit de dagen van Mei vil van Lynden, den snbliem-ge- coifieerde, enhet kleine, vlugge, pientere, kwieke heertje, genaamd jhr. mr. De Marees van Swinderen, die tegen verwachting en ambitiën van een ander, hoofd van Buitenlandsche Zaken is geworden toen de koers wcêr naar rechts ging Woensdag-middag kwam 't los De heer Van Heeckeren had, in zyn Nota bjj het Voorloopig Verslag op Hoofdstuk III, gesproken van maatregelen (in verband, dit, met het sluiten der Noordzee-entente) ge nomen vóér enkele jaren, die tin stryd waren met ons staatsbelang." Nü ging 't dan spannen, wist men En spAnde Woensdag-ochtend was do zwaarlijvige meneer met den glimmend-kalen schedel, de „yeux de téte", hel grjjse kneveltje; het kleurige, vleezige gelaat van diplomaat, die den joyeusen kant van z'n ambt-vervullen niet zal versmaad hebben, op z'n post. Begon hy met op lyzigen dreuntoon voor te lezen iets van een stuk papier... Werd allengs verstaanbaar. Natnurlyk had minister van Swinderen, getrainde zoon van moderne diplomaten- school zich van-den-domme gehouden. Wat bedoelde meneer Van Heeckeren eigenlyk En 't kwam. Hè, zei de oud-gezant wist Zijne Excellentie dat niot De zaak, waar men hem, baron Van Heeckeren, inder tyd over had geraadpleegd Och-kom, werkelyk nietMaar dan speet 't hem toch. Hy had anders Z.Exc. natuurlijk direct op de hoogte gesteld] Nu hield de heer Van H. zich beschikbaar, te allen tjjde, hoor Over dat bedreigen, door »een naburigen Bouverein", van .ons land te zullen occupeeren, wanneer we ons niet in behoorlijken staat van tegenweer brachten En de kleine, pietere minister kwam los, sprong uit hel pantser van z'n officiël-diplo- malische ztyf-deftigheid. Vroeg, tartte, vor derde Wees duidelijker! Noem man en paard Tusschen dit alles-door was een .voorloopig comité-generaal" gebonden geworden, waarin (zooals men weet) besloten werd, met 31 tegen 12 stemmen, om de zaak in het openbaar te behandelen. En inderdaad 't was een wyze raad, dien de heer Roëll in die bij eenkomst, (waarvan het geheim werd opge heven) gaf om niet door meerdere ge heimzinnigheid, aan de praatje» en geruchten nog meer voedsel te geven Zij, die, in hun angstigheid, met den braven doods benauwder! heer Hovy wilden méégaan, ver gaten wel zeer, hoe slechte raadgeefster immers de vrees is I Baron Van Heeckeren werd door den minister wel teidege getart. Durft gy de verantwoordelijkheid van het vragen aan, aldus Z.Exc. dan ik ook die van het antwoorden. Maar preciseer! geen halve woorden, waar ik den zin van raden moet. Klare w|jn, s.v.p. I't was misschien wreed 't getuigde, sprak van voel lang-verbeten haat, antipathie, maar: 't Was verdiend! W|j hadden, dus, .den souvorein, die ons zou mores-leeren als we, met het oog op een dreigend conflict met Engeland, ons niet wapenden I Welken soeverein? Noem hem!... Tartte de ministerSpreek, opdat ik die ellen dige praatjes, leugens, geruchten, kan ver nietigen, den kop indrukkenSpreek, meneer van Heeckeren van Keil I Doch de algevaardigde voor Zuid-Holland zweeg En onder .sneers" van begrijpelijke vroo- lijkheid over zülk een eind werd Hoofdstuk lil in den Senaat goedgekeurd. Zeker, toen hielden we ons den sche del vast. Wat te gelooven van dit spelle ken En daarna is de Donderdag 10 Februari gekomen en heeft oplossing gebracht. En welk-eene Het geheim van het voorloopig comité- generaal was opgeheven. Griffier mr. Zillesen had, met zyn duidelyke, nog-jeugdige stem voorgelezen wat er in dat halfuur was voorgevallen. Hoe de heer Van Heeckeren dan „man en paard had genoemd. Had ge zegd dat hij bedoeldo een brief, door den Duitschen Keizer aan onze Koningin geschre ven in verband met onze kustverdediging. Aan de hoefvormige groene tafel waren, te vier ure, de promier en de minister De Marees van Swinderen komen zitten. Wie .voelhorens' heeft van parlementaire soort, die had al-lang iets zien aankomen... Op de gereserveerde tribunede president der Tweede Kamer, graaf Van Bylandt, tal van parlementariërs, jhr. Van Staal, de secretaris van H. M. Het gelaat van president Schimmelpenninck v. d. Oye had iets extra-stroefs en-ernstigs Er zweefde iets in de atmospheer. Op het gelaat van den generaal-pracses des Seuaats las men zekere weemoedigheid Zekere smart En daar bestond reden voor Want heel treurig is 'ttoch, wanneer men getuige is van iemands val, zeker wan neer die neerstortende man behoort tot den intiemeren kring van uwe vrienden, uwe sfeer... Er was gloed van hartstocht; van haat, die lang-verkropt is, in de wyze, waarop de minister De Marees van Swinde ren de geruchten over dien brief van keizer Wilhelm doodde Want gedood heeft Z.Exc. ze. Niemand, in en buiten ons land, heeft thans meer het recht om te twyfelen, in welken zin ook, aan de ondubbelzinnige woorden, namens de regeering, natuurlijk met machtiging en goedvinden van de Konin gin, door den minister gesproken. Dat er geen brief, geen telegram, geen nota, geen gesprek, geen boodschap door derden Dat er niets, niets en nogmaals niets ooit is besproken, verhandeld, tusschen Wilhelm II en Koningin Wilhelmina der Nederlanden, hetwelk be trekking had op de militaire verdediging van ons vaderland. De minister knoopte er wen schen aan vast, dat deze verklaring nu bin nen en buiten onze grenzen, -urbi et orbi", verspreid zou worden. Dat men ein delyk, nü toch wel, zon inzien, hoe scban- deljjk-gelogen, hoe absoluut-verzonnen, de praatjes zyn Hy knoopte er vleiende woorden aan vast voor Keizer Wilhelm II eu diens sympathieën voor ons vaderland. Er werd .bravo!" geroepen. Hjj voltrok het vonnis, met harde wreede hand... Maar 't moest! Op den oud-gezant, wiens woorden in deze immers dubbele waarde voor zoovelen hadden Die den laat der verantwoordelijkheid voor die taal, voor die door hem gepropageerde geruchten had te dragen. De minister had 'tden heer Van Heeckeren zelf onder het oog willen bren gen, maarDe oud-gezant was er wel des ochtends geweest, doch thans miste de minister hem, «tot zyn spjjt," in de hooge vergadering En hy had gelijk, de heer Van Swinderen. Baron Van Heeckeren van Keil liet •ver stek gaan Was er niet! Welke ook de roerselen des gemoeds zyn geweest, die dezen senator hebben gedreven ofgewichtig-doenery, interessant-willen wezen, antipathie tegen wien-ook, gekrenkte ambitie, verstoord geestelyk-evenwichtWat dan ook 't sterkst heeft geïnfluenceerd om te han delen gelijk hij deed Het schouwspel van een, die aldus, en volkomen terecht, ver diend, wordt .afgemaakt" zoodat aan geen herstel meer kan gedacht't Was deerniswekkend en droevig 1 Waarom de heer Van Löben Seis 'tnoo- dig vond om nog, met zekor vertoon van sombere geheimzinnigheid, te vragen, of er dan in 1904; toen er te Helder in alle ge heim militaire maatregelen werden gelast, goen gevaar dreigde Waarom hjj op zoo'n eigonaardig toontje .hoopte," dat rook in de toekomst" geen gevaar zou bljjken te drei gen Laat ons er niet in verdiepen. Ge krenkte ambitie is gevaarlyker ding dan velen vermoeden.I En het thans-gebeurdo kan voor sommigen een les wezen. Der meerderheid van onze Senaat komt de eer toeEn bet invloed rijke woord van iemand als jhr. J. Röell zal daartoe veel hebben hygedragenDat hij; door den sluier mot forsche, moedige hand weg te trekken, niet de sluizen heeft ge opend, waar dc troebele stroom van praatje.», verzinsels, achterklap en duitnsuigery zich opnieuw zou hebben doorgebroken Omtrent de .faits et gestes" van de Eerste Kamer over de Begrootingen zeiven kunnen wa in beknopt tcrugblikju, zeer kort zijn ditmaal. Minister Wentholt, ohzo gezellig-goad- ronde Excellentie had over den Senaat waarljjk niet te klagen 1 Overal sympathie... Instêe van de spitsroeden, waar hot Parle ment hem door deed gaan. Slechts hier weer de somber-alarmistische, antoritair-grimmige generaal Seis, die vindt dat 't met onze kustverdediging niet vlot. Overigens was do heer Van Löben Seis zóó duister... Zóó duister, dat de kleine admiraal met do leven- dig-jolige, zwarte oogen al een paar maal gemompeld had „Ik snap 't nietEn ieder vond dat plausibel. Want niemand, in trouwe, snapte den heer Van Löben Seis En eindelyk kwam 't er bjj den minister uit„'t Zal wel aan mij liggen, maar ik kan heusch de draad niet vatten I* Hoe genoeglijk ze lachten, onze goede senatoren Want „populair' is generaal Seis niet in dezen kring Voor »de kusten" klopt admiraal Went holt s hart warm genoeg. Muur collega Kolkman is er ook nogï... Weet-ge, hoe ren, daér wringt 'm de schoen 1 Admiraal Wentholt kan, als h|j 't op de heupen heeft, de lui wAt aardig te pakken nemen. En h|j deed 't den Zaanschen dilet- tant-militairist Laan, die in bui van fel- uitbottend patriotisme, heel onze kust met •mjjnen* had willen bestrooien. Prachtig, zegt de minister. Maar... die zeer patrioti- scho bezigheid koet ons, goed berekend, 61 millioen galden, het myntje op f 1700 S:steld. En eene komplete kuslbemanning. ngerekend nog dat goen handelsvaartuig onze kust meer zou kunnen naderen en wij 't met een Btuk of wat groote ea kleine Staten aan den stok zonden krjjgen .Brave Zaanlander verborg het broede gelaat met de gryze bakkebaardjes en de goedig-gryze oogen in de handen Peinsde maar repliceeerde voorzichtiglijk niet... Vorder maakte de admiraal nog duidoljjk dat kapi tein Van Twist's chr. nationale officieren- vcreeniging al met de ministers EUis en Cohen Staart heeft onderhandeld voor het zenden van een predikant ton gnnste der geeatelyke belangen van Janmaat. De Regeering zal willig oor" hebben voor andere vereenigingen, die aankloppen met dergeljjk doel. En dwingeu zal men Janmaat nooit't Bleef bladstil in de senatorialo attnozpheer en de admiraal sloot met bljj gelaat z'n portefeuille't Harte vervuld van dankbare sympathie vpor den Senaat, met wien men kan opschieten waar geen Duymaer's u verraderlijke antithese-mynen onder de voeten leggen Alle bladenallen die 't zagen en hoor den, hebben generaal Cool complimenten ge maakt over de keurige, duidelyke wyze, waarop deze zjjn Hoofdstuk VIII verdedigde. En die hulde verdient dc minister ten volle 1 Wie had gedacht dat deze houterige muu met z'n kort-geknipt, borstelig wit haar, z'n kort wit kneveltje, z'n onbeholpen buiginkjes voor ieder die in de Tweede Kamer stond te mompelen, te fluisteren, te hakkelen, te tobben over strookjes papier, dat generaal Cool zoo vlot, zoo kranig in do Eerste Ka mer voor-de-vuist-weg zou spreken 1 Hy heeft goed, fiks, voor ieder verstaan baar zijne Begrooting verdedigd. Duidelijk gemaakt, dat we in verhouding tot andere landen waarachtig niet te veel voor onze Defensie besteden. In 1870 ofierden wij nog bjjna 24 pCt. der uitgaven, in 1880 was 't 29 pCt, tien jaar later 25. Thans staan we op 23 pCt.In Duilschland is 't 44 pCt. 1 En Zweden heeft (zooals de heer Wallerdit dithyrambisch bezong) ,den hoogen moed' om 82 pCt. zijner uitgaven voor de Defensie te geven O, ware er slechts een senaat, geen parlement; waren er louter Waller's, Laan's, Van den Biesen's tot „controleurs!' De minister zon de vrjje hand wel hebben... Edoch er zjjn ook de Het verdere vult schrandere lezer immers zelf in Interessant was hetgeen de minister over de Stelling-Amsterdam zei. Zeker, wi ntoeten man die Stelling met krach) voort- werken. Maarhet gewichtigete punt is zij niet meer. De tjjden veranderen. De bedrei ging onzer neutraliteit zal au vooral van den westelyken kant komen Eerst daarna is „de binnendeur', de Stelling-Amsterdam, aan de orde. Overigens is de minister «Biet zoo somber gestemd.» De Nd.-Hollandsche waterlinie in 1672 onze reddende engel zou den vijand ook nu nog genoeg ge noeg te doen geven. Kan, zooals die thans is, reeds forschen weerstand bieden. De Stel ling is dan het •reduit*. En dat lichtte ge neraal Cool nader, met technische gegevens, toe. Zie, dat is het mooiste, beste uit deze rede en de stijf-houterigo rnau met de soms zoo glanzend-lichtende, energieke, schrandere gryze oogen heeft een goed werk verricht door op zyn kalme, zakelyke manier, den kop in te drukken aan het lamlendige allemaal weggegooid geld! Beduidt geen sier!', van onkundigen, die, die er, ge wetenloos-genoeg, oploe kakelend, de ergste vyanden zijn van onze weerkracht! Orer het duel was de generaal even kort en bon dig. De officier, die tweegevecht weigert, zal daardoor in zyne loopbaan niet wordon belemmerd. Zulk-een zal de minister, voor zoover hjj kan, de hand boven het hoofd honden. WAt dan ook, onduidelyk of vaag, in „de stukken' is betoogd, deze woorden zjjn gezegd en waar een eerljjk, tevens ge moedelijk man als generaal Cool ze uitsprak, hebben ze blyvende waarde. Met zwarten

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1910 | | pagina 1