KLEINE COURANT
'i Vliegend Blaadje
weer HelderTexel, Wleringen em Anne Peulowne
No. 3870.
Woensdag 16 Maart 1910.
38ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct. fr. p. post 75 ct, buitenland f 1.25
Pre-Zondagsblad 37)» 45 JO.75
miënModeblad »»»55i»»»65» f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent.
Elke regel meer6
Bewjjs-exemplaar2)
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgevers t BERKHOUT Co., te Helder.
Bur
Interc.-Telefoon 50.
ZIJ, die zich met 1 April
a.s. op dit blad abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers GRA
TIS. DE UITGEVERS.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeldvliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad le
kwartaal 1910 te willen overmaken per.
postwissel of aan postzegels vóór 5
April a.s., zullende anders daarover
met 5 cents verhooging per post worden
beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/» cent
beplakt te worden.
Aan onze Lezeressen.
Het voorjaar is ingetreden en daarmede is de
tijd gekomen dat de dames zich, meer dan anders,
bezighouden met de keuze en den aanmaak harcr
toiletten.
De behoefte aan het bezit van een degelyk,
pructisch Modeblad, hetwelk volledig voorlicht,
betreffende de eischen welke de mode stelt, doet
zich thans het meest gevoelen.
HET NIEUWE MODEBLAD
hetwelk bij de uitgevers van dit blad is verkrijgbaar
gesteld kost slechts 55 ets. p. 3 maanden (franco
p. post 65 ets.) en is
een Modegids bij uitnemendheid.
Het bevat afbeeldingen van de fraaiste toiletten
zoowel als vun meer bescheiden costumes en cene
uitgebreide collectie voor kindergoed.
Het is onontbeerlijk voor elke huismoeder, die
er pr(js op stelt zich en hare kinderen smaakvol
en toch weinig kostbaar te kleeden. Elke allevering
is vergezeld van een uitvoerig patronenblad zoodat
men in staat is een betreffend costuum of model
daarvan zelf te vervanrdigen.
Het blad is van groote waarde voor jonge Dames,
wegens een schat van afbeeldingen van handwerken.
Meerdere malen wordt eene modeafbeelding op
de voorpagina artistiek in kleuren afgedrukt.
Wij wekken onze lezeressen op, zich op dit
fraaie en goedkoope Modeblad te abonneeren, door
invulling en inzending van onderstaand inteeken-
biljet aan
De Administratie van dit blad.
Ondergeteekende verlangt zich
te abonneeren op
HET NIEUWE MODEBLAD
tegen 65 ets. per 8 maanden (franco
per post 66 ets.)
Naam: Woonplaats:
UIT HET BUITENLAND.
De beweging voor de Vlaamsche taal in
België gaat telkens en telkens vooruit
hoewel 't langzaam aan gaat. Thans weer
heeft de Senaat het wetsontwerp aangenomen
waarb\j de kennis der Vlaamsche taal ver
plichtend wordt gesteld voor de griffiers der
werkrechtersraden
Sommigen Walen was deze concessie te
groot. Zij bleven 't billyk achten dat iedere
Belgische ambtenaar wel Fransch moet kennen
doch dat volstrekt niet allen noodig hebben
't Vlaamsch te verstaan. Maar de Vlaamsch-
gezinden zyn eendrachtig en stryden vast
aangesloten voor do gelijkstelling van hun
Vlaamsch met het Fransch.
België meent het goed met zyne nieuwe
kolonie en geeft daarvan weer bewyzen.
Op voorstel van koning Albert, is alsnog
een millioen francs ter beschikking gesteld
tot bestryding der slaapziekte in de Congo-
kolonie. Onmiddellijk zyn in verband daar-
medo de noodige maatregelen vastgesteld
een groot aantal observatieposten zullen
worden opgericht en verschillende .gezond-
heidsdorpen" voor de lyders ingericht. Ver
der wordt het aantal doktoren verdubbeld,
d. i. op 67 gebracht.
Dc zendelingen, die over de koloniën ver
spreid zijn, zullen achtereenvolgens naar
Léopoldville komen, teneinde op de hoogte
gebracht te .worden van de toepassing der
preventieve geneesmiddelen.
Ten slotte is, behalve de reeds op de be
grooting staande post van 100.000 fr., een
som van 500.000 fr. uitgetrokken voor den
bouw van hospitalen voor inboorlingen.
In de Fransche kamer was door Jaurès
eene interpellatie aangekondigd omtrent de
onregelmatigheden gepleegd by de liquidatie
dor kerkelyko goederen, nu weer herhaald
door Duez. Alle plaatsen op de tribune waren
bezet. Jauréa stelde de vraag welke maat
regelen de regeering van plan is te nemen
om een einde te maken aan de wijze van
doen van de .boedelscheiders" in het alge
meen en die van de congregaties in 't by-
zonder. Drie-vierden van het bezit der congre
gaties is hun door de vingeren gegleden. De
verduisteringen zyn groot. De .Grande
Chartreuse" was b.v. 8 millioen waard
er werd 5 voor geboden. Ze is verkocht
voor 500.000 francs 1 Hy eischte openlijke
verklaringen. Minister-president Briand ver
klaarde de verantwoordelijkheid voor de
verdere contróle op zich te nemen, 't Parket
ie echter met werk overladen. De zaak der
.Grand Chartreuse" moet wachten op andere
processen. Hy verklaarde dat de justitie
haar plicht zal doon en dat in de zaak-Duez
de geheelo waarheid zal worden onthuld. De
besprekingen worden nog voortgezet. Er zal
nog wel een en ander aan 't licht komen.
Wat men tot hiertoe over de zaak-Duez
hoort is kras. En er schyuen meer der-
gelyke gevallen te zyn al loopt het niet
altyd over een 5 k 8 millioen als hier. Het
openbaar geweten is eenigszinB verontrust
en de verkiezingen naderen.
In de Fransche Kamer werd verleden week
ook behandeld het wetsontwerp tot bescher
ming der leekenschool.
Denys Cochin verweet de regeering dat zij
een wet had voorgesteld, die gericht is tegen
de huisvaders, de vryheid van drukpers en
de vrye meenigsuiting.
Grousseau verdedigde het recht der katho
lieken om te protesteeren tegen de atheïstische
leer, die een bedreiging is voor de maatschappy.
Do liberaal Piou verklaarde, dat de radi
calen vastberaden tegenstanders tegenover
zich zullen vinden, wanneer zij mochten be
proeven de rechten der huisvaders aan te tasten.
Ook Lefas beval aan den stryd tegen de
huisvaders op te geven.
De verdere behandeling van het wetsont
werp werd daarna verdaagd.
In den Duitschen Rijksdag interpelleerden
de sociaal-democraten de regeering over het
verbod tot het houden van de voorgenomen
openbare volksvergadering te Berlijn, (be
tooging kiesrecht). Ledebour gispte het op
treden van den politie president; de verstoring
der openbare orde is uitsluitend te wyten aan
hjt brutale optreden der politie, zeide hy.
Minister Delbruck gaf den politie-president
golijk. Het was geenszins de bedoeling oen
onschuldige wandeling te doen. De schuld van
het gebeurde ligt by hen die don optocht op
touw zotten. De rechterzijde en het Centrum
juichten den minister toe.
Het Pruisische Huis van Afgevaardigden
heeft in tweede lezing van het kiesrecht-
ontwerp aangenomen de indirecte verkiezing
door kiesmannen met geheime stemming voor
do luatstgenoomden. De geheele linkerzijde
stemde tegen.
Weenen's burgemeester, de bekende dr.
Lueger is verleden week overleden. Hy be
kleedde het ambt 15 jaar en heeft in dien
tyd Weenen met reuzenschreden vooruit ge
bracht. De Kamer hief ten teeken van rouw
hare zitting op en dg Keizer zal in eigen
persoon de begrafenis by wonen co in de kerk
zich achter de lykbaar aansluiten.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 16 Maart.
Vaderland en Oranje.
De Onderofliciersvereeniging van Land- en
Zeemacht „Vaderland en Oranje" hield Zater
dagavond in „Ca3ino" een feestvierende ver
gadering. Nadat de president, de sergt.-maj.
Dronkers, de bijeenkomst met een gepaste
toespraak had geopend, waarin hy allen, zoo
wel de besturen van zustervereenigingen, als
de leden met hunne lamilie's en geïntrodu-
ceerden had welkom geheeten, ving men aan
met de opvoering van het tooneelspel .Het
zedelijk bewustzyn" van Van Waasdjjk. In
dit boeiende en uit het leven gegrepen stuk,
wordt een man geschetst, die in een oogen-
blik van zwakheid een verkeerde daad be
gaat en zyn vrouw ontrouw is, doch welko
misstap, als hy tot bezinning is gekomen,
hem voortdurend foltert. Deze verkeorde
daad is opgemerkt door eenige dames, leden
van de vcrconiging Hot zedclyk bewustzyn",
die onder hot mom van to stryden tegon de
ontucht, deze openbaar maakt cu daardoor
in twee huisgezinnen de vrede verbant on
het geluk er. de goede verstandhouding tus-
schcn een verloofd paar verbreekt.
Dit stuk werd mooi vertolkt, de rollen
Hink weergegeven en het bleek duidelijk,
dat men ijverig gestudeerd en gerepeteerd
had om iets goed. te geven. De talryke aan
wezigen gaven dan ook herhaaldelijk door
luide toejuichingen te kennen, dat zij do
keuze van het stak en het spel op prys
stelden.
Na de pauze had een huldiging plaats van
een der leden. De heer Van Breda, die ge
durende 25 jaar by dit en andere gezel
schappen de functie van souffleur op ver
dienstelijke wyze had vervuld, werd door
den president bartelyk toegesproken, dank
werd hem gebracht voor de onbetaalbare
diensten bewezen en als bewijs van erkente
lijkheid een vulpen aangeboden. Hoera's en
fanfares bezegolden de waardeerende woorden.
Na afloop van do uitvoering van het too
neelspel word door 12 onderofficieren van
de infanterie een colonne op het geweer ten
beste gegeven, dat een buitengewoon mooi
nummer was en een daverend applaus ten
deel viel.
Een geanimeerd bal besloot de feestviering.
Marine-pensioenen.
De Minister van Alarine brengt tor kennis
dat de tjjdeljjke en voorloopige pensioenen
over het le kwartaal dezes jaars, die door het
Dep. van Marine worden voldaan, gedurende
de maanden April, Mei en Juni by de ver
schillende Rijksbetaalmeesters kunnen worden
in ontvangst genomen.
Marine-Machinistenschool.
Do minister van marine brengt in de Stct.
tor kennis van belanghebbenden, dat in dit
jaar by de marine-inachinistenschool te Hol
levoetsluisj.na vergelijkend examens, 17 jon
gelingen kunnen wordon geplaatst als adspi-
rant-machinist.
inlichtingen adres Kapitein Hackstroh,
(beoordeelinflslij8ten).
Door de betrekkelijke commissie uit de
Tweede Kamer is rapport uitgebracht naar
aanleiding van de inlichtingen door den Minis
ter van Oorlog verstrekt op het adres van
H. C. C. Hackstroh, kapitein bij het 4e regi
ment vesting-artillerie, in garnizoen te den
Helder ter zake van de omtrent hem uitge-
bruchte ongunstige beoordeelingen over dc
jaren 1904 en 1905.
Waar de voorstelling dor zaken op velo
plaatsen duister is en hot de commissie op
menig punt niet is gelukt omtrent de feiten
tot klaarheid te komen, lykt haar het hooren
van de. personen, althans de hoofdpersonen,
die by deze zaak betrokken zyn, noodzake
lijk. De commissie meent dat de weg om in
deze zaak tot klaarheid te komen, is dat aan
een commissie van onderzoek als bedoeld in
parag. 25 van bet voorschrift gegeven by
het Kon. besluit van 23 Sept. 1908 (»St.bl.
No. 300) in handen worde gegeven. Zulk
eene commissie kan niet alleen schriftelijk
maar ook mondeling den inzender van een
bewaarschrift en de betrokken chefs hooren
en is geheel vrjj in de wyze van onderzoek.
Voorgesteld wordt nu den Minister te ver
zoeken gelegenheid te willen geven dat adres-
sants bezwaarschrift alsnog worde onderzocht
door eone commissie van onderzoek als hier
voor bedoeld.
By Kon. besl. van 12 dezer is benoemd tot
schoolopziener in hot arrondissement Rhenon,
de heer L. Adriaanse, te Zeist.
Neutraal.
De op de jaarvergadering van den Bond
van Nederl. Onderwijzers te Leiden aange
nomen motie betreflende de neutraliteit is
by referendum aangenomen met 2489 tegen
606 stemmeD en 150 blanco.
Openlucht-samenkomst te Heiloo.
Op Hemelvaartsdag (5 Mei) zal te Heiloo
een openlucht-samenkomst worden gehouden,
georganiseerd door de .Vereeniging van
vrijzinnig-godsdien8tigen in Noord-Holland"
In een rondschrijven constateert de Ver
eeniging, dat in vele kringen een verblijdende
belangstelling bestaat in de vryzinnig-gods-
dienstige beginselen en predikingde open-
lacht-samenkomsten acht de Vereeniging een
nieuwen wog, waarlangs zal worden getracht
de velen te bereiken, die, óf vyandig öf
onverschillig staan tegenover de beginselen
en van wie de Vereeniging mag aannemen,
dat zjj veelal niet of verkeerd ingelicbt zyn
aangaande haar godsdienstige overtuigingen.
Een kostbaar stuk grond.
Het perceel, dat afgebroken wordt uan de
Leidschestraat hoek Keizersgracht te Amster
dam en een oppervlakte heeft van 40 centiaren,
is in eigendom overgegaan voorf 48,000, d.i.
f 1200 per vierkanten meter. Dit moet de
hoogste prys zijn, die ooit in Aaisterdam be
steed is, althans voor onbebouwd. (Hbl.)
Begrafenis ter zee.
Even voor het vertrek van de boot van
Buenos-Ayres naar Europa komt een oud
mannetje aan boord. Hy toont een billet, dat
aangevruagd blijkt te zyn door het Neder-
landsch consulaat. Het vermeldt de plaats
van bestemmingAmsterdam, zijn naam en
ouderdom 76 jaar.
De officier van administratie kjjkt hom eens
aan. Klein van gestalte, eenigszins gebogen,
verbrand en gerimpeld gezicht, grys punt
baardje, nog kras voor zyn leeftyd.
.Ben je Hollander, oude heer?"
»Si Senor, en 76 jaar".
.Je hollandsch heb je schijnbaar een
beetje verleerd, hè?"
.Si, si, maar dat zal wel weer wennen".
Den volgenden ochtend staat hij voor het
kantoortje van den «purser".
.Meneer, ik wou je wel wat geld in
bewaring geven".
Zyn schat wordt nageteld twintig pesos
on zes gulden.
«Hoe lang ben je in Argentinië ge
weest, vader?"
//Een en twintig jaar, Senor".
.Is dat alles wat je er hebt kunnen
sparen
«Ik heb er veel geld verdiend. Muar
myn dochter, ziet u, die heeft lang gesuk
keld, dikwjjls ziek geweest, verleden jaar
is zo gestorven. Al myn duiten zyn cr mee
heen gegaan Nu is voor een paar maan
den ook haar man en haar kind gestorven,
en stond ik alleen. Iemand van 76 jaar,
zonder geld, kan daar niet meer mee".
Wat ga je nu in Hollaud doen
.O, daar kom ik wel terecht, ik heb er
nog kennissen, die me zullen helpen".
De officier geeft hem zyn regu, zegt ver
der niets. Aan boord van een passagiers
schip raakt men aan vele rare dingen gewend.
's Middags het is broeiend warm
komt een van de bemanning den kapitein
waarschuwen
.Meneer, die ouwe Hollander is zoo
jnist gestorvenDe dokter heeft hartver
lamming geconstateerd*'.
Zyn bezittingen moeten geïnventariseerd
worden.
Een linnenzak met wat hemden, eenige
paren sokken, een paar zakdoeken, een por
tret van meDschen in Zeeuwsche kleodcr-
dracht, een kiekje van een Hollandsch kerkje
op een boerenplaatsje, en een groep van
twee jonge menschen mot een kindje. Op
dit laatste portret de naam van een photo-
graaf in Buenos-Ayreswuarscbynljjk zyu
dochter met man en kind.
Dit is alles wat de onde bezat. De goe
deren worden in den zak gepakt en deze
wordt verzegeld.
's Nachts om twaalf uur wordt hy be
graven. De stoet begeeft zich over het dek
naar het achterschip. De bootsman draagt
het lijk, genaaid ia zeildoek en verzwaard
met stukken ijzer. Officieren van het schip,
equipage en passagiers volgen.
Op het achterdek, voorbij de schroeven,
legt men het pak op een plank. Twee touwen
worden er om geslagen, één voor, één achter.
Dan laat men de plank zakken tot op het
water.
Men ontbloot hoofd hooren allen het
commando
//Een, twee, drie in Godsnaam
Het oude manuotje is op Hollandschen
bodem gestorven. De goede groote zee heeft
hem in haar schoot opgenomen. R. S.
(»H.blad".)
De vermisde knaap.
Men meldt ait Zeist
In de buart van de halte Doldersche weg
bevindt zich een groot z. g. n. zandgat, waar
reeds vroeger op last der politie is gegraven
ter opsporing van den vermisten knaap.
Thans is wederom op bevel der politic een
groote afgraving van het terrein begonnen,
waarvoor een drietul dagen noodig znlleu zyn.
Nog een kind vermist.
Te Alphen a. d. Ryn mist men sedert veertien
dagen een knaapje van zeven jaren. Don
geheelen Ryn in den omtrek heeft men met
de zegen afgovischt, doch tevergeefs. Nu wordt
bericht, dat er een heer is gezien, die naar
den weg vroeg naar Leiden en aan kinderen
een gulden bood. De politie stelde een ernstig
onderzoek in, doch zonder resultaat.
(.L. D.'
Al te nieuwsgierig.
Te Pieterzijl, eeu klein dorp in de ge
meente Grijpskerk, vermoedde men sedert
geruimen tijd, dat brieven, ter verzending in
de aldaar geplaatste brievenbus geworpen,
daaruit verdwenen, of ook wel, voorzien van
een nieuwe couvert en adres, later werden
verzonden.
Vóóral scheen het gemund te zyn op de
briefwisseling tnsschen vrjjende paren, met
het gevolg, dat enkele vrjjoryen afraakten,
omdat men elkaar over en weer beschuldig
de brieven van roerenden inhoud, onbeant
woord te hebben gelaten.
De verdere aard der brieven waren oor
zaak, dat de betrokkenen deze onderschep
ping niet goed durfden openbaar maken. Tot
dat eindelijk iemand meer van de zaak wildo
weten, en aan autoriteiten kon bewijzen, dat
hier het briefgeheim werd geschonden.
De politie bemoeide zich er mee en kreeg
de vermoedelijke daderes te pakkeneen
16-jarig meisje dat met een sleutel van do
secretarie geregeld de brievenbus opende en
inspecteerde. Üf er meer daders in het spel
zijn dan één, zal wel worden uitgemaakt. In
elk geval deze vrouwelijke nieuwsgierigheid
zal haar wel duur komen te staan.
Kasdiefstal te Koeta Radja.
Het door den Raad van justitie te Padang
tegen Van Daalen gewezen vonnis is in hooger
beroep bekrachtigd.
Wy brengen in herinnering dat Van Daulon,
beklaagde in de kasdielstalzaak te Koeta Radja,
by vonnis van den Raad van justitie te Padang,
conform den eisch van den officier van justitie,
wegens diefstal van f 320,000, met gebruik
making van valsche sleutels in een onbewoond
huis, werd veroordeeld tot vijfjaar gevangenis
straf en tien jaar ontzetting uit de rechten
genoemd in art. 20 van het Wetb. v. Strafr.
(waarneming openbare bedieningen of ambten,
curatorschap, afleggen van getuigenis onder
eede in burgerlijke zaken).
Beklaagde, die hardnekkig is bleven ont
kennen, vroeg onmiddellijk revisie aun.
Blijkens het bovenstaande telegram heeft hem
dit niet mogen baten het Hooggerechtshof
heeft het vonnis bekrachtigd. (N R. Ct.)
Het gevonden hoofd.
De moordenaar van Elisa Vandammo, wier
hoofd in lappen en kranten gewikkeld te
Parys in de Botzaris-straat achter een muur
govonden werd, is nog altyd niet ontdekt.
Wel zijn er een paar afgehouwen handen
gevonden en herkond als die van het onge
lukkige schepsel, dat op zoo onmenscholjjke
wyze gedood ia. Bebloede vrouwenkleeren in
een pak, op een braak liggend terrein in het
19do arrondissement van Pary» aangetroffen,
werden eerst voor de kleercn van Elisa ge
houden, totdat vriendinnen uitgemaakt hebben,
dat het slachtoffer dergeljjke kleeren nimmer
gedragen heeft.
Multimiilionair8.
Fels, een zeepfabrikant die over millioenen
beschikt, heeft Donderdagavond te Chicago
een rede gehouden, waarin hy verklaarde,
dat alle multimillionairs roovers waren. Hy
zonderde zichzelven niet uit, want hy zeide
Ik ben ook een roover en ik beroof nog steeds
den grooten hoop. Dit is onvermijdelijk by
don tegonwoordigon toestand van den handel
in de wereld. Fels trok hovig te velde tegen
besehermendo rechten, welke, naar hy zeide,
het ontstaan van trasten en monopolies in
de hand werken en de millionairs-roovers op
het volk doen azen.
Met dat al, staat Fels van zyn roof veel
aan de armen af, zelfs buiten Amerika. Zoo
heeft hij kort geleden nog 625,000 gulden
gegeven ten behoeve van een kolonie van
armen uit Londen.
Hoedenspelden.
Tc Chicago is thans oen verordening uit
gevaardigd waarby het dragen van te groote
hoedenspelden word verboden. Er waren,
toen de nieuwe, door Alderman Bauler voor
gestelde verordening in den Raad werd be
handeld, een groot aantal dames opgekomen,
die met verontwaardiging tegen het voorstel
protesteerden en die, om aan haar woorden
kracht bij te zetten, zich van extra-grooto
hoedenpennon hadden voorzien, maar de meer
derheid zwichtte niet voor dezo bctooging,
en sloot zich manmoedig by den Alderman
aan. Laat de dames op het hoofd dragen
wat zy willen, zoo betoogde deze, al willen
zy ook een geheelo kip opzetten, maar als
zy degens in het haar gaan steken, hebben
we het recht ons te verdedigen. De dames
gaan nn wel wat al te ver. Er is iemand
bij my gekomen die zich beklaagde, dat hem
dezer dagen byna het hoofd was afgesneden
door een jonge dame, die zulk een gevaar
lijk wapen in haar hoed droeg, en in de
trams verkeeren dagelijks de passagiers in
gevaar hun oogen te verliezen, alleen omdat
zij als buur een dame krijgen, die de nieuwe
gevaarlijke modo volgt.
Daaraan moet een einde komen. Zooals
gezegd, de meerderheid was het met den
Alderman eens en voortaan zullen de dames
to Chicago wat moer bosoheidenheid moeten
betrachten by het vastzetten van hare hoeden.
Gelnkkig Chicago
De man van het geweigerde «Ingezonden
stuk ,,'n Mooie boel daar aan die krant I
Ze vragen je eerst, je papier aan één zjjde
to beBchryven, en dan gooien ze je stnk in
hun prullenmand, omdat het te éénzijdig is"
DE WEEK
12 Maart.
In December 1909 was 't, met de begroo-
lingsdiscussiën, dermate gesteld in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, dat niemand,
ook de oudste der .vossen"' niet, een toover-
middel wist te vinden om te verhoeden, dat
niet geschieden zou 't sinds jaar en dag
zoozeer gevreesde en tot nog toe metsuccès
ontwekene dat n.i. de heilige, onaantastbare
Korstlimiet voor de behandeling van het Bud
get zou worden overschreden. Toen kwam
iemand zeggen wy dat de bravo,
vriendelyk-minzame en zachtmoedige praeses
Van Bylandt do redder was 1 op de geniale
gedachte om de //Verzekeringsparagraaf' en
al wat daarmee in losser of nauwer verband
stond, uit te lichten.
Weet ge wèt, zei graaf Van Bylandt
als Februari in het land is, kant-ge, voor
myn part, zooveel en zoolang over de Sociale
Verzekering praten als gij wilt. Dan geef ik
n /rCarte blanche" als 't ware. Dan tellen
wc de kwartiertjes niet af. Hebt tot zóólang
geduld en zwijgt thans s.v.p.
De sociaal-democraten waren, weet men
nog wel, niet heelemaa! gerust. En later
riepen zy nog: Let op, er komt niets
van Edoch, zy hadden ongelyk.
Op den 9en Maart 1910 iB dan aangevangen
de beraadslaging over do .moot", in Decem
ber j.1. door de Kamer opgezouten.
Of het systeem op den duur althans op
de eerste proef af to gaan zal bevallen
't Is de vraag. En ik waag de veronder
stelling, dat er op dit moment in ons Parle
ment, niet eeno .meerderheid" voor te vinden
Niemand zal ontkennen, dat mannon als
Treub en Tydeman op de beide eerste dagen
des debats interessante, belangwekkende
dingen hebben betoogd.
Zeker 1Maar iets nieuws, verrassends?
Iets, dat werkelyk-nienwen kijk op de zaken,
waar 't hier omgaat, schonk Wat niet ieder,
die van hetgeen met de lydenshistorie onzer
Sociale Verzekering verband houdt, eenige
grondige notie heeft, niot reeds wist?..
Hier kan geen bemoedigend, bevestigend
antwoord volgen.
Bewaarheid is het woord der veteranen
der mannen, die 't .kunnen weten dat
do Kamor, naargelang zy méér tyd vóór de
borst heeft, vorder ovcrachrydt de grenzen
dor zelfbeperking. Words, words En wélke
soms Welk eene benauwende, beangstigende
stijging van dc .atmospheer" der Kamer!
Welk een stortvloed, banjir, zondvloed van
woorden en zinnen. Zeker wanneer een zoo
beminnelijk en achtenswaardig, doch tevens
zóó toegevend en weinig-slagvaardig man als
de heer Van Bylandt is, den preaidialen zetel
inneemt.
Van de eersten dag des Verzekorings-
debats was prof. Treub de .heros". Hij iade
figuur der koele logica. Voor wie hem twintig
jaar geleden hebben bygewoond is hy nog
altyd .de onde", d. i de jonge. Do magere
man met de scherpe trekken en s?herp-schran-
dere oogen, den dor drogen toon van Bpreken,
bij wien het vorBtandeljjke alles beheerscht.
Hy is (gelijk, trouwens totdnsver allon, die
aan het debat deelnamen) don minister Talma
weinig vriendelijk tegomoet-getreden.
Voor prof. Treub is rar. Veegens' opvolger
(die zijn' voorganger wreed-afbrekende kritiek
nooit spaarde) iemand die van Verzekering
cigenljjk slechts vaag begrip heeft. Die decen
tralisatie en Risico-overdracht met elkaar
verwart. Die niet snapt, dat Risico-overdracht
heelemaal niet past in het systeem der wet.
Die niet vermag in te zieD, dat scherpe con
tróle, het voorkomen van ongevallen, slechts
kunnen bereikt door stelsel, precies tegen
over-gesteld aan 't nu toegepaste.
Wö weten, dat prof. Treub slechts heil
verwacht van een organisatie, waarby pa
troon en arbeider naast elkaar zitten in
plaatselijke verzekerings-kasscn, die gewes-
tolijke kassen boven (of naast) zich hebben,
met de R. V. B. als generale schuts- en
contróle-engel boven zich. En dan zouden
alle soorten van Verzekering daarin behoo-
ren saamgevat. Hot sympathieke van mr.
Treub's practisch streven isvereenvoudiging.
Niet hot Duitsch gecompliceerde stelsel, dat
de menschen; door hen op allerlei manieren
te bemoeilyken; wars maakt, afkeerig ook,
van 't gansche wetten-complex.
Prof. Treub behoeft 't ons niet te zoggen,
dat er .something rotten' is in ons Verze
keringswezen tegen ongevallen. Er is een
leelyk „vitium originis". Er is nog veel meer,
van slechte organisatio, van onnoodige
soesah.
De gewezen adjoDct-coramies bij de R. V.
B., de afgevaardigde voor Zaandam, de heer
Dnys, beschouwt zich Messias; de redder,
do uitverkorene, lang-verbeide, die ten lan
gen leste orde in do chaos zal brengen en
don volke vertoonen het schouwspel van die
,,'t ze nu eens zeggen zal"*t Was te
verwachten, dat dezo heer Duys, bij het Ver
zekering-debat in voorjaar '10, zou „uitpak
ken". Maar zóó erg als 't doze week is ge-
loopen, stolde men 't zich toch (geloof ik)
niet voor.
De heer Duys is een slank jonkman met
heldere, cerlyk vriendelijke oogen, een kleu
rig gelaat, een bruin kneveltje, met een
krullebol, waar reeds zilveren draden des
rijperen leeftyds in werden gesponnen. Hy
is goedaardig van karakter, beminnelijk van
aard; over 't paard getild door en in de
atmospheer der S. D. A. P. en hare ver
maarde congressen. Hij spreekt op eene wyze,
die een bijzonder radafloopende pbonograaf
hem bezwaarlijk verbeteren kan, althans wat
de snelheid betreft. Ily mengt, in z'n on
stuimigheid, rjjp en groen wild, woest door
elkander. Hij kent de kracht, .portéd" van
z'n woorden niet. Krenkt, insinueert, beleedigt,
hoont erop-los op do manier van een kwa
jongen, die straks berouw over z'n stoutig
heid heeft, doch te koppig" is om t dadelijk
toe te geven. Heeft het ongeluk dat do
Tweede Kamer momenteel geleid wordt door
iemand, tegen zulk wild-ontstuimig gedoó
niet opgewassen. Overigens is de heer Dnys
noch dom noch oppervlakkig (in den echten
zin deB woords) en hy is stellig deugdelijk op
de hoogte der zaken, waar hy 't over heeft.
Maar het /,remmetje" in z'n jonge hersens
zit schrikkelijk los 1En geen partijgenoot,
die lust heeft om een vaderljjk- of broeder
lijk waarschuwond woord tot hem te richten.
Zóó geschiedde 't, dat hy minister Talma
gedurende de o.c. twee uren, dat hy
Woensdag j.1. aan t woord was nu en
dan formoel «afstrafte". Als een kwajongen,
noemde dc voorzitter 't en daar had 't
inderdaad alles van!
Wy znllen nn de grieven van den hoer
Duys het tekort- R. V. B., dat in do
zakken der particuliere maatschappijen terecht
kwam; de wijziging der O. V. W., slechts ton
bcliuve der R. V. B., en van niemand anders,
gemaakt; de ellendig-peuterige herziening der
Ongevallenwet; do slnw-slinksche methode
om rente te onthouden of te verminderen, do
loonsontduiking.O, do lyst is nog 1
lang.We zullen die bewaren totdat minister
Talma heeft gesproken, de volgende week.
Maar dat alles ging, al ratelend, al zestig
woorden per minuut uitflappend, dat de st<
grafen van dienst er tureluursch van moeten
geworden zyn-regelrecht op de groene
tafel af. De heer Talma, nydig, rood onder
z'n geborstelde haren, scherpe woede-trekken
op het spitsige baardlooze gelaat met 't piek-
nc-usje, de fretachtig-saamgeplooide lipjes, de
vroolijke oogen Z. Excel, draaide ten sl
zyn armstoel halverwegen met den rag ervan
naar den heer Dnys toe. Een dergelyk schou'
spel heb ik nog eenmaal gezien. Toen wyl
de heer Tydens, wylen N. G. Pierson .e
actour, in plaats vun een auteur" noemde.
In de periode, toen de Vermogensbelasting
word geboren.
Zöó-iets vond mon in hel Parlement dier
negentiger jaren yselyk.
En thans
De heer Nolons, de aanvoerder der katho -
lieke club, heeft eigenlyk volmaakt gelyk
Wat komt men, zoo vroeg hy in het late
middaguur van Donderdag nn verder met
allerlei bespiegelingen, ook academische .die
in de Kamer ook wel blykt te kunnen ge
houden worden zonder dat professoren eraan
deelnemenen met het naast of tegen
over elkaar stellen van allerlei systemen
't Kan voor sommigen zoer interessant wezen,
maar 't houdt het tot stand komen van
practische maatregelen, waar men «hoüvast"
aan heeft, almeer tegen!.. Zelfs de hoer
Tydeman verlustigde zich en zyne toehoorders
toen met woordspelingen over parlement en
rparlare"
Bovendien wordt gelyk straks gezegd
de .atmospheer" der Kamor bedenkelyk warm,
zoodat men voor ongelukken gaat vreezen
Byelkaar speechte de heer Duys op 9 en
10 Maart c.c. vier uren. Had dus haust
het beroemde record-Troelstra bereikt. Zyu
vorwoede aanval tegen do Risico overbracht,
i. den arbeider tot slaaf van den patroon
makend en op eene .machts-quaestie" neer
komend, had kunnen gecondenseerd zyn tot
een halfuurtje-pratens. Doch van zulke be
scheidenheid houdt de Zaandammer, die ver
klaarde »te goedrond" te zyn om zyn grieven
te luchten in .gestyleerden vorm", dewelko
venijnigheden bedekt, niet. Of de goede
president ook al trachtte om te stuiten 'sheeren
Duys' razen on lieren over agitatoren, agitatie,
egoïsme.De heer Stork was natuurly'k hier
do prototype van al deze en meerdere narig
heden. Óm daar wat kalmte, kieschhoid,
matiging in te krygen.'t Baatte üiet. Do
heer Duys ratelt, wentelt, roert, smyt allerlei
bewezen en onbewezen dingen met wilde,
gejaagde onstuimigheid doorelkuar. «Wie
M&usendreck und Koreander".
De .atmospheer" van ons Parlement Mr.
Tydeman heeft don hoor Dnys in de Don
derdag-zitting terechtgozet op eene wyze, die
voor de jeugdige collega te meer prikkelend
was door het ijzig bedaarde, afgemetene van
Mr. Tydeman's spreektrant, waar geen in
terruptie .vat" op krjjgt. De .leader" der
vry-liberalen wierp hem zyn .invectieven eu
personaliteiten" vóór de voeten. Verweet
hem, op zyn beart, dat de Zaandammer ge
deputeerde «het peil van debat der Kamer"
verlaagt. En liet zioh zelfs, tot veler ver
bazing, vervoeren tot de insinuatie, dat do
heer D. eigenlyk-gezegd bly was, nu eons
lokkertjes tegen oud-opperohef. .op voet vun
gelykheid", te kunnen uitpakken.
De heer Dnys werd kipnijdig. Riep iets
vun eene «vuile insinuatie".
Tevergeefs wachtten we eene presidiale
reprimande.
De heer De Klerk had er, 's ochtends, al
bygehaald de quaestie der z.g, bevoorrech
ting van den adjunctcommiez R. V. B., thans
Kamerlid Duys.
O, arm, langzaam doodgepraat Parlement,
wat is er van nw decorum, van nwe waar
digheid geworden
Dr. Nolens heeft gelyk, wat bereiken
we, in practischen zin begrepen, met al dat
kibbelen, kyven en bespiegelen 1
Minister Talma beeft zonder haast eenige
notitie te maken zitten luisteren tot nu toe.
Het antwoord, door Z.Exc. op de talloozo
vragen, wenken etc. tot hem gericht, had ons
iets wyzer kunnen maken. Wil hy, h la
Schaper de ouden van dagen door Deensch
of Engelsch stolsel van .ouderdomszorg"(dat
geen armenzorg mag heeten) helpen
Voelt hy, minister, al of niet voor do de
centralisatie, zoowel door Mr. Treub als
door Mr. Tydeman on prof. Nolons voor
gestaan
Wy weten 'tniet.
Donderdag-middag hulfvyf waren nog .ver
schillende sprekers" ingeschreven. De vrien
den en vyanden der Risico-overdracht (door
den heer Tydeman geprezen als correctief,
veiligheidsklep, zelfwerkende rem der R.V.B.)
znllen hun pro- en contra-argumenten vrjjo-
ljjk kunnen herkauwen.
Eene .bonne Chambre heeft de minister
van Landbouw niet gehad in die twee dagen.
Do heer Kooien was de eenige, die geen
kritiek oefende op 's heeren Talma's lauw
heid, traagheid, peuterigheid, stelselloosheid
by den arbeid der sociale verzekering.
Met de Verzekeringsspeechen, die nog
komon. Met de replieken Mot den hoer
Dnys, die, na z'n vioruursrede, al een bundel
pupier zat belnktcn met notities voor z'n
.eerste repliek'
De traditie zegt on de heeren boden
vertellen 't na hoo de Kamer, .als zo
maar wilhuis-toe kan gaan op vooraf-
vastgesteld tydstip.
Alles is mogelyk. Doch ditmaal
Het eigenaardige is dat de eerste zittings
dag letterlyk verknoeid werd aan het ont
werp betreffende de 17de predikantsplaats
te Rotterdam (den Staat 11500 kostend)
en welke volgens ds. Roessingh eigenlyk de
27ste aldaar isHiorby verklaarden do
verschillende heeren, die het woord erover
voerden, geenerloi «/principiëel debat" over
art. 171 Grondwet, do quaestie der verhou
ding van Staat tot Kerk e. d. m. te zullen
voeren, doch vervolgens om die quaestiën
bleven heenspringen, huppelen, als een poes,
die oen voorworp waar h|j liever niet mee
te doen wil hebben en waar-ie toch niet van
kan alblyven
De heer Roessingh loeide tegen het ont
werp met dou lugubren klank van een stoom-
signaal op rivier in grauwen, killen ochtend
stond, als wanneer ge U, wrevelig door 't
ontydig gewekt zyo, omdraait op uwe
legerstedeMinister Kolkman had bij die
gelegenheid al z'n grappigheid thuis-gelaten.
Doch minister Heemskerk die het ont-
werp-griffie-rechten zonder stemming zag
passeeren - was jolig, tot uitgelaten wor-
dens toe... Was .loslippig" genoeg om te
vertellen vaneen .bekenden Amsterdamschen
advocaat", die voorschot nam en verder niets
van zich liet hooren
Rare tyden in dit kometen-jaar. Oók op
hot Haagscho Binnenhof
Ma. Amtonio.