KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HoldorTexel, Wioringan on Anna Pauiowna»
No. 3892.
Woensdag 1 Juni 1910.
38ste Jaargang.
Ons Zondagsblad
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, fr. p. post 75 ct., buitenland 11.25
Pre- Zondagsblad t 37% 45 f 0.75
miënModeblad »>»55>>»»65» f0.90
(Voor het buitenland bjj vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels 30 cent.
Elke regel meer6
Be wjj a-exemplaar2%
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intere.-
Telefoon BO.
Ver
Uitgeven C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT Co Helder.
No. 26 van den jaargang van het
Geïllustreerd Zondag 'blad,
zal op 3 dezer aan de geabonneerden
worden toegezonden.
De kwitantie groot 37l/i cent, ter vol
doening van de nummers 14-26, zal 6
JUNI worden aangeboden. 12 JUNI begint
't 3de kwartaal met Nr. 27.
Van af heden bestaat de gelegenheid
om op dit fraaie GEILL. ZONDAGSBLAD
in te teekenen, dat als premie aan onze
abonné's en lezers van onze courant wordt
aangeboden. De 13 Nos. kosten slechts
37l/s ct., fr. p. p. 45 ct.
DE UITGEVER.
UIT HET BUITENLAND.
De kiesrecht-hervorming heeft schipbreuk
geleden in het Pruisische Huis van Afge
vaardigden.
Bij de opening der zitting had minister
president Von Bethman-Holweg verklaard
dat, wanneer de bealniten van het Heerenhuis
niet aanvaard werden, er geen kans zou be
staan op een practisch resultaat. De debatten
waarbjj de verschillende partijen hnn meening
nogmaals uiteenzetten, dnnrde een heelen dag.
Tot stemming overgegaan zgnde nam het
Huis de eerste 5 artikelen aan, doch verwierp
art. 6 en alle amendementen daarop ingediend.
Dit artikel regelde het drieklasse-Btemrecht.
Toen dit votum gevallen was stond de rijks
kanselier op en vorklaarde onder doodsche
stilte dat de regeering het ontwerp introk,
't Viel nog mee, want sommigen hadden ge
dacht aan een aftreden van den minister
president of' een ontbinding van het Huis van
Afgevaardigden. .Bjj gelegenheid" zal de re
geering de kieswetwijziging nog wel eens aan
de orde stellen.
Keizer Wilhelm droeg den Duitschen marine-
attaché te Parjjs op, den Franschen minister
van Marine Z. M s. leedwezen te gaan betuigen
wegens de ramp aan de onderzeeboot „Pin viose"
overkomen.
Koning Albert van België zal een bezoek
aan Keizer Wilhelm brengen te Potsdam. Ook
een bezoek aan Keizer Franz Joseph wordt
aangekondigd. De geruchten omtrent een voor
genomen bezoek aan ons land in het volgend
jaar, beginnen zekerheid aan te nemen. Men
verwacht dat Keizer Wilhelm een bezoek zal
brengen aan de Brusselsohe tentoonstelling
en dat de afspraak hiervoor bjj Koning Alberts
bezoek zal gemaakt worden.
By zjjn tehuiskomst uit Londen ontving de
Deensche Koning zjjn minister-president Zahle,
die het verzoek om ontslag van het ministerie
overhandigde.
De Koning nam het ontslag aan, doch ver
zocht Zahle voorloopig de leiding der zaken
te bljjven waarnemen.
In de Russische Rjjksdoema zal het ontwerp
betredende Finland, nog voor de zomervacantie
behandeld worden.
Men heeft in Rnsland weer wat nieows
uitgedacht om de Joden te «masregelen". Het
wBerl. Tagebl." bericht, dat op de ljjnen van
den Siberischen spoorweg de passen 7an alle
personen, die een Semietisch voorkomen hebben
opgevraagd worden aan de stations Omsk,
Krasnajarik en Irkoetsk en daar worden voor
zien van een stempel. De bezitters van aldus
gestempelde passen, mogen aan geen Sèberisch
station afstappen. De Russische handelswereld
voorziet dat de Siberische handel door dezo
maatregelen groote schade zal ljjden.
Het nieuwe Italiaansche ministerie is voor
een deel over de klip, waarop zjjn voorganger
strandde n.1. descheepvaart-overeenkomsten,
heengezeild. De minister-president verdedigde
het ontwerp en aanvaardde de moties der
commissie, die daarna met handenopsteken
werden aangenomen. Met 317 tegen 35 stem
men werd besloten over fe gaan tot de artikels-
gewjjae-behandeling.
In de Tnrksche Kamer werd de Kretenser-
kwestie behandeld. De groot-vizier bracht de
maatregelen in herinnering door de mogend
heden genomen, sedert het uitbreken der
revolutie.
»Wjj staan niet tegenover Griekenland of
Kreta", zoo zeide hjj, .het is dus onnoodig
te spreken over oorlog of dwangmaatregelen.
W jj hebben uitsluitend te doen met de mogend
heden. De regeering waakt angstvallig voor
do handhaving van de souvereiniteitsrcchten
van Tnrkjje op Kreta en voor de behartiging
der Ottomaansche belangen aldaar en zou,
zoo deze bedreigd worden, niet terugdeinzen
voor maatregelen van geweld".
Daarop werd do discussie gesloten.
Maar al moge officiëel gezegd zjjn dat Tnrkjje
niets met Griekenland te maken heeft, de
T urken oordeelen er anders over. In meerdere
deelen van het Rjjk heerscht verbittering tegen
de Grieken.
Te Jafia en te Jeruzalem hebben groote
betoogingen tegen Griekenland plaats gehad
in eerstgenoemde plaats werden bjj Grieksche
kooplieden de rniten ingeslagen, zoodat de
eigenaars zich genoodzaakt zagen hunne win
kels te sluiten. Op aandringen van de consuls
belette de politie verdere gewelddadigheden.
De betoogers trokken toen naar de Jong-
Tnrksche club, waar door eenige redenaars
heftig werd geprotesteerd tegen Griekenland.
Maar ook in Griekenland roert het weer
even. Uit Athene wordt aan de «Voss. Ztng
bericht dat aldaar een nieuwe Militaire Bond
is opgericht, maar dat men dit verborgen
tracht te honden. Door den Bond zal aan de
regeering den eisch worden gesteld om een
nota, die Tnrkjje eventueel mocht zenden, in
denzelfden toon te beantwoorden.
Gelukkig dat de ruzie buiten de Mogend'
heden omgaat of beter gezegd, dat zjj
op de verhouding geen invloed heeft 't
kan nu wat ljjden. Als 't te erg wordt zjjn
de maatregelen genomen om den nitslaanden
brand te dooven.
Te Baden-Baden, waar hjj heen gegaan
was om genezing te zoeken voor een hart
kwaal is overleden de beroemde Duitsche
bacterioloog Robert Koek.
Deze man heeft der wereld met zjjne weten
schap ontzagljjke diensten bewezen Met
Louis Pasteur mag hjj de grondlegger
van de studie der bacteriën genoemd worden.
En deze verdienste is van niet te schatten
gewicht. Zijn leven was van beteekenis grooter
dan dat van den grootsten staatsman.
TWEEDE KAMER.
In de vergaderingen van Donderdag en
Vrjjdag was aan de orde de wjjziging
der Wet op het Lager Onderwjjs, om
aan de scholen voor meer uitgebreid lager
onderwijs (m.u.1. o.), die aan bepaalde eischen
voldoen en in Januari 1910 bestonden, meer
Rijkssubsidie toe te kennen. Ook de Bckolen
waarvan het plan tot oprichting of reorga
nisatie voor 1 Jan. vaststond zullen er onder
vallen.
De heer Ketelaar klaagde over de be
perkte strekking van het wetsontwerp, ge
zien den drang naar meer uitgebreid lager
onderwjjs Van de bepaling ook die scholen
te laten profiteeren, waarvan voor 1 Jan.
plannen bestonden, verwachtte hjj knoeieryen.
Er zullen ook schjjn-m. u. 1. o. scholen wor
den opgericht. Verkeerd achtte hjj het dat
de inspecteurs van het lager onderwijs niet
waren gehoord Spreker was tegen de amen
dementen omdat zjj geen waarborg bieden
voor goed onderwjjs naast meerdere sub
sidie.
De heer Tydeman betreurde dat de
minister was gezwicht voor eene opmerking
van den voorzitter der Ineenschakelings-
commissie prof. Woltjer in de le Kamer en
sedert z'n draai had genomen. De minister
regele meer afdoende, opdat het m. u. 1. o.
kunne concurreeron met het gesubsidiëerdo
middelbaar onderwijs.
De heer Roodhuyzen betreurde ook dat
de minister zjjn standpunt had verlaten naar
aanleiding van prof. Woltjer's uiting. Hjj
verklaarde zich voor alle amendementen
welke beoogen bet ontwerp in den ouden
vorm te herstellen.
De heer Pollema wees op de grooter
wordende behoefte aan m.n.l.o.op verschil
lende pnnten gaf het ontwerp niet genoeg.
De heer Ter Laan betoogde dat de re
geering voor dit onderwjjs evenals voor het
vakonderwjjs te weinig had gedaan. Hjj be
streed het systeem van standenscholen, pleitte
voor kostelooze toelating en kwam op tegen
het snbsidieeren zonder voldoenden waar
borg.
De heer De Geer betoogde, dat de mi
nister door zjjne nadere wjjziging een streep
had gehaald door zjjne belofte van aanmoe
diging van dit onderwjjs. Waarom alleen
scholen gesubsidieerd die op een bepaalden
datum bestonden 't la geen drankwot.
De heer Van der Molen had beswaar
tegen de gestelde voorwaarden o. a. dat het
scholen met 9 jaarklassen moeten zjjn.
De heer Bos de noodzakelijkheid van
voortgezet onderwjjs betoogende, betreurde
'•Ministers veranderde houding.
De heer Van Wjjnbergen achtte de
verwjjten onverdiend, hoewel hier en daar
verbeteringen dienen aangebracht.
Minister Heemskerk noemde de critiek
eenzijdig en eentonig. Een amendement om
't ontwerp te veranderen in een geljjk aan
't vorige, zon vallon als een baksteen, omdat
't vorig ontwerp goed was. 't Ontwerp be
doelt niet een gebeele verandering; alleen
moet ondervangen, dat de M. U. L. O.-scholen
in 't gedrang komen door de subsidiëering
der Middelbare scholen. Hjj wil niet voor-
uitloopen op het ineenschakelingsrapport. Het
ontwerp draagt een provisoir karakterieder
jaar is wjjziging van het type mogeljjk, wan
neer in verband met het rapport der In-
eenschakelingscommissie de noodzakeljjkheid
daarvan mocht bljjken. De wet brengt geen
verandering in de roeping der gemeenten ten
opzichte aan de voorziening in de behoefte
van uitgebreid lager onderwjjs.
Na de uitvoerige replieken van verschil
lende sprekers verklaarde de minister nog,
bezwaar te maken togen een meer algemeene
regeling, zonder dat men het rapport der
Ineenschakelingscommissiapkent.
Het algemeen debat is daarop gesloten.
Heden (Dinsdag) voortzetting der behan
deling.
Dinsdagmiddag is er een afdeelingsonder-
zoek, o. a. van het wetsontwerp betreffende
het steenhouworsbedrjjf.
Op een nader te bepalen dag sullen nog
worden onderzocht:
wjjziging der Arbeidswet, de Armenwet
en de regeling der naaml. vennootschappen,
over welk laatstgenoemde ontwerp ook een
commissie van voorbereiding zal worden be
noemd. De commissie van voorbereiding voor
de Armenwet is als volgt samengesteld: do
heeren Borgesius, Drucker, Snoeck Hencke-
mans, Van Vnuren en Van Voort van Zjjp,
leden, en Rink, Ketelaar, Van Lennep, Koo
ien en Heemstra plaatsvervangers.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 31 Mei.
Hr. Ms. pantserdekschip ,Koningi_
Wilhelmina der Nederlanden'' zal binnenkort
worden verkocht.
Afloop aanbesteding.
Door den architect S. Krjjnen werd Zater
dag voor den heer A. Klopper aanbesteed
Het verbouwen van het Winkelhuis en
Woonhuis aan de Loodsgracht 60 en 61 alhier.
Ingeschreven werd door de heerenH.
Starrenborg ad f 6083R. N. van Os, f5797
K. Zeeman, f 5780T. Drjjver, f 5660H.
Riemen, f5587.
Het werk is aan den laagaten inschrjjver
gegund.
Het Stafmuziekkorps van hst
Leger des Heils.
Het Nationale Stafmusiekkorps van het
Leger des Heils, bestaande uit een 17-tal
muzikanten, dat voor ongeveer 6 weken ge
leden opgericht is met het doel door muziok
en zang mede te werken tot verbreiding van
het Evangelie, gaat reeds het land door en
geeft hier en daar openbare uitvoeringen.
Zoo gaf het ook 1.1. Zaterdagavond hier ter
plaatse in .Casino" een zoodanige muzikale
demonstratie, die geheel het karakter droeg
van de gewone samenkomsten van het
.Leger". De bjjeenkomst ving aan met een
gemeenschappeljjk gezang van een der heils-
liederen, daarna sprak de leider een gebed
uit en vervolgens ging men over tot de mu
ziekuitvoering. De muzikanten gaven beur
telings instrumentale- en vocale muziek ten
beste; bovendien werd een dichtstuk gede
clameerd en dit alles afgewisseld door korte
toespraken van ernBtige en godsdienstige
strekking.
De uitvoering der muziekstukken was niet
onverdiensteljjk, met genoegen hebben wjj
er naar geluisterd, vooral als men in aan
merking neemt, dat het korps alleen beschikt
over koperen blaasinstrumenten en een paar
trommen. In de open lucht is het effect on
tegenzeggelijk nog veel grooter. Dit neemt
niet weg, dat wjj moeten bekennen, dat het
korps over eenige goede krachten beschikt
on met veel toewjjding zich heeft geoefend.
Het applaus was wel verdiend. De zang be
viel ons minder goedde declamatie van het
vers .Het visioen van een afvallige" was
beneden het middelmatige. Het geheel heeft
het aanwezige publiek (een paar honderd
personen) wel voldaan. Het muziekkorps is
voorzeker een nienwe attractie voor de
vrienden van het Leger des Heils Zon
dagmorgen speelde het korps in de gewone
samenkomst in het gebouw aan de Spoor-
gracht en Zondagmiddag gaf het een concert
in den tnin van .Casino".
Kwartjesvinders.
De directie der H. IJ. S. M. heeft het
personeel aangeschreven om met alle ten
dienste staande middelen te trachten een
einde tc maken aan de practjjken der z.g.
kwartjesvinders.
Voortaan moet de afgifte of verlenging
van bestaande abonnementen aan bekende
kwartjesvinders worden geweigerd.
Daar zjj dan met tionrittenboekjes of ge
wone plaatsbiljetten zullen gaan reizen, moet
het treinpersoneel ton hunnen opzichte, zoo
veel mogeljjk gebruik maken van de bjj
artikel 12 van het Algemeen Reglement voor
het Vervoer op de Spoorwegen, gegeven
bevoegdheid, om aan hen hunne plaatsen in
de treinen aan te wjjzen en met de meeste
beslistheid te vordereD, dat zjj die aanwjjzing
volgen.
Weigeren zjj hieraan te voldoen, dan
moeten zjj niet alleen niet tot den treio
worden toegelaten, doch ook van het station
worden verwjjderd, waartoe zoo noodig de
hulp der politie is in te roepen.
Geven zjj gedurende den rit aanleiding tot
klachten van het publiek of personeel, het
geen gewoonljjk geschiedt door dreigen of
schelden, dan moeten zjj onverbiddeljjk op
hot eerstvolgond station, waar de trein atopt,
uit den trein en van bet station worden ver
wjjderd.
Zoo mogeljjk moeten namen van getuigen
worden opgenomen.
Eindelijk wordt een correct, doch beslist
optreden aan stationschefs en treinpersoneel
aanbevolen.
Door een trein gedood.
Te Haarlem is een 13-jarige jongen bjj
het oversteken van de spoorlijn op het viaduct
Brouwersvaart, door een sneltrein gedood.
Het lichaam werd letterljjk in «tukken gereden.
Straatroof.
Door do politie te 's-Gravenhage zjjn aan
gehouden twee vrouwen van verdachte zeden,
die zich Zaterdagnacht zouden hebben schul
dig gemaakt aan straatroof ten nadeele van
een schipper. Doze vermiste na de konnis-
making zjjn portemonnaie, waarin ongeveer
f 18, een loterjj briefje en nog een en
ander. De sohipper, uitroepende, dat hjj door
de vrouwen beroofd was, greep beiden vast.
Op het twistgeschreenw kwam een politie
agent toeloopen, die het drietal gelastte met
hem mede te gaan naar het commissariaat
van politie aan de Nieuwe Haven. De por
temonnaie met inhoud werd inderdaad bij een
der vrouwen gevonden, die echter beweerde,
dat niet zjj, maar haar .vriendin" de porte
monnaie had geroofd en die vervolgens aan
haar zon hebben overgegeven.
De beide verdachten zjjn ter beschikking
van de justitie gesteld en in het Hois van
Bewaring ingesloten.
Wreeds grootouders
Vrjjdagmorgen zjjn door de politie in het
Valkenberg te Breda zwervende gevonden
een 8-jarig en een 6-jarig kind van don
arbeider W. De vador werkt te Etten, de
moeder was naar Middelburg vertrokken en
had de kinderen aan de grootouders ter ver
zorging gegeven. Dezen waren Woensdag
naar Rotterdam verhuisd en hadden hun
kleinkinderen aan hun lot overgelaten. De
politie heeft de kinderen opgenomen en den
vader met het gebeurde in kennis gesteld.
Rijksmiddelen ontvreemd.
Men meldt, dat de waarde van het gestolene
uit het kleeding-, voeding- en nachtlegermaga
zijn bjj de hnzaren te Venlo f 6500 bedraagt.
Vermist worden o. m. 87 rjjbroeken, die alleen
al een waarde van f 870 vertegenwoordigen,
verder 400 beddelakens, 300 hemden, 450
paar sokken, 700 paar schoenzolen, een groote
partjj matrassen, stroozakkeD, dekens, attilas,
mantels, colbakken, groote partjjen erwten,
boonen, 190 kilogram boter en andere levens
middelen. De beide verdachten, v. d. H. en
H., zjjn ter beschikking van don militairen
rechter gesteld, terwjjl eenige militairen en
burgers als verdacht van heling reeds gehoord
werdeD.
Eerste executie onder een nieuwe regeering.
De Londenache correspondent van de «Tele-
graafschrjjft dd. 25 Mei
Heden, Woensdagmorgen, is alhier, op het
binnenplein der strafgevangenis van Wands-
wortb, de eerste moordenaar onder de regeeriDg
van koning George opgehangen. De terecht
gestelde, nog in den bloei van zjjn leven,
heette Thomas Jesshope. Hjj was vroeger in
dienst van den Camberwell Variété-schouw
burg, werd wegens dronkenschap ontslagen,
weet dat aan een mede-employé, stak dien
op een avond, in drift en onder bedwelming
van sterken drank, dood en werd deswege
ter dood veroordeeld.
Zjjn terechtstelling was bepaald op 17 Mei,
Maar wjjl toen het ljjk van koning Edward
naar de Westminster Hall werd overgebracht,
werd zjj uitgesteld. Do raadsman van den onge
lukkige, die veel berouw over zjjn misdaad
toonde, diende voor hem een verzoek om gratie
in. Doch dat werd van de hand gewezen door
den minister van Binnenlandscho Zaken.
Inde huidige omstandigheden, valt die afwjj-
zing zeker te betrenren. Men behoeft niet
sentimenteel te zjjn om het te bejammeren,
dat zoo spoedig in naam des konings een
doodvonnis werd uitgevoerd. En dat nog wel
op advieB van een radicaal minister!
Het is best te begrjjpen, dat de veroor
deelde, die vronw en kinderen naliet in hooge
mate was verslagen over de afwjjzing van
zjjn verzoek om gratie. En het uitstel zjjner
executie hoeft zjjn marteling nog onnoodig
verhoogd. Den laatsten nacht was hjj zeer
onrustig. Vanmorgen roerde bjj zjjn galgen-
maal niet aan. Zonder bjjstand, hoewel doods
bleek, beklom hjj om 9 uur het schavot. Zjjn
laatste emotie moet hevig zjjn geweest, toen
hem een strop om den hals werd geduan door
den beul Pierpont, die aan zjjn dood weer
f 60 verdiende. Het luiden van de gevangenis-
bel verkondigde voor een talrjjke menigte
buiten de gevangenis, dat de veroordeelde
zjjn doodeljjken val door het schavotlnik deed.
En een plakkaat, op de gevangeoispoort ge
plakt, vermeldde zjjn oogenblikkelijken dood.
«There was no hitsch", geen hapering in
de executie, zeggen de courantenberichten.
Maar wel werd er door deze treurige zaak
'n wanklank gebracht in den ronw over den
dooden, en in de vreugde over den nieuwen
koning.
De scheepsramp bij Galais.
Het ongeluk schjjnt des middags omstreeks
half drie plaats gehad te hebben. De Plu vióse",
bezig oefeningen te doen, waB ondergedoken
en, naar boven komende, is zjj gestooten
onder tegen de >Pas-de-Calais" aan en ge
zonken. De opvarenden, ten getale van vjjf-
en-twintig, zjjn omgekomen, niettegenstaande
onmiddellijk pogingen tot redding zjjn inge
steld, eerst door de ,Pas-de-CalaiB", die on
middelijjk een boot nitzette, later met behulp
van torpedobooten, sleepbooten en drjjvende
bokken. Om half acht keerden de schepen,
die gepoogd hadden hnlp te verleenen, te
Calais terug. De ontroering was algemeen.
Op de plek, waar de .Pinvióse" gezonken
was, stond zulk een sterke onderzeesche
stroom, dat er met hjjsohwerktnigen niets uit
te richten viel.
Tot tien unr heeft men nog getracht, maar
tóen moest het reddingswerk opgegeven wor
den. Uit Cberboorg zullen machtiger hulp
middelen gezonden worden. De .Pluvióse"
hoorde thuis aan het station voor onderzeeërs
van Calais. De drio commandanten van dat
station bevonden zich aan boord van de ge
zonken boot. Dadeljjk nadat men aaD boord
van de >Pas-de-Calais" den schok van de
aanvaring gevoeld had, zag men de «Pluvióse"
haar voorsteven over een lengte van 12
15 voet boven water uitateken in een hoek
van 35 graden. Onmiddelijjk daarop zonk de
boot weg. Veel olie dreef op het water en
ook stukken hont zag men drjjven.
De Ventóae", een andere onderzeeër, die
eveneens te Calais gestationneerd is, deed
oefeningen op zee, toen de ramp plaats had.
Toen de opvarenden aan de beweging der
schepen zagen, dat er iets bjjsonders gaande
moest zjjn, vroegen zjj door middel van sig
nalen wat er aan de hand was. Het ant
woord was vreeseljjk. „Allen aan boord, zoo
vertelt een matrooB der .Ventóse' braken
in tranen nit. Wjj zetten onze oefening voort,
terwjjl wjj onze kameraden beweenden, die
zooeven nog in het volle leven waren".
De Engelsche minister van marine, Mac
Kenna, heeft Vrjjdag, zoodra de ramp hem
bekend was, den Franschen minister van
marine geseind Vergun mjj, uit naam van
de Engelsche admiraliteit, u de verzekering
te de geven van de diepgevoelde sympathie
der koninklijke marine, bjj gelegenheid van
het verschrikkeljjke ongeluk met de onder
zeeër, dat u getroffen heeft.
Een der passagiers van de „Pas de Ca
lais', het schip, dat in aanvaring is geweest
met de «Pluvióse", heeft aan den bericht
gever van den „Matin" te Londen het vol
gende verhaal gedaan van zjjn bevindingen
tjjdens den ramp, die aan een aantal zeelie
den het leven heeft gekoBt.
„Wjj hadden Calais sedert eenige oogen-
blikken verlaten. Ik stond aan bakboord en
bemerkte, of bctor gezegd, ik had het onbe
stemde gevoel, dat do „Pas de Calais" op
iets was gestooten. Ik boog mjj onmiddelijjk
over de verschansing, maar bemerkte niets
anders dan een draaiende beweging in het
water en eenige kleine stukken wrakhout.
Van de tien passagiers hadden er negen niets
bemerkt, tot ons vaartuig plotseling achter
uit ging.
Dat oogenblik zal ik nooit vergeten. Wat
was er gebeurd? Waren wjj in botsing ge
komen? Zouden wjj zinken?
Toen de „Pas de Calaisongeveer 50 M.
achteruit was gestoomd, zagen wjj een schouw
spel, dat ons deed verstommen van verba
zing en angst. Langzaam, bjjna onmerkbaar
verhief zich de achtersteven van een schip
boven de schnimende golven.
De kapitein van de „Pas de Calais" stelde
ons gerost met de verklaring, dat wjj geen
gevaar liepen en gaf bevel een sloep neder
te laten, in welke zeven matrozen plaats
namen. Deze roeiden onmiddelijjk naar het
in nood zjjnde schip en aioegen herhaalde-
ljjk met hunne riemen op don romp van hot
vaartuig, opdat de bemanning zon weten, dat
hnlp in de nabijheid was. Maar er kwam
geen antwoord. De bemanning van het ge
zonken schip, dat thans voor een derde boven
het water uitstak moet verdoofd zjjn gewor
den door den lievigen schok of naar voren
geslingerd zijn, waar het misschien niet mo
geljjk was iets te hooren.
Ongeveer tien minuten bleef de „Piuvioso"
in de boven aangegeven houding, toen wjj
den sloep zich eenige meters zagen verwjj-
deren van den onderzeeër, die langzaam weg
zonk in de zee. Het is mjj onmogeljjk u ook
maar een zwak donkbeeld te geven van de
angst, die ons allen beklemde bjj dien jjse-
ljjken aanblik, toen langzaam, bjjna onmerk
baar, als ware het om onze kwelling te
verlengen, de „Pluvióse" verdween in de
diepte.
Uit latere berichten bljjkt nog:
De nitkjjk van de »Pas-de-Calais" heeft
op een gegeven oogenblik op twintig meter
voornit een voorworp boven water gezien,
dat de periscoop van de .Pluvióse" moet
gewee9t zjjnonmiddelijjk werd .achteruit"'
gestoomd, doch het was te laat om de bot-
sing te vermjjden. Waarschjjnljjk steeg de
duiker, na een oefening, weder naar de
oppervlakte.
Dat de bemanning van de .Pas-de-Calais"
een oogenblik de «Pluvióse" gedeeltelijk aan
de oppervlakte heeft zien komen, is svaar-
schjjnljjk het gevolg geweest van een krach
tige poging van den commandant om zjjn
boot boven water te houden. Spoedig even
wel drong het water in te groote massa door
de lekken binnen en zonk het vaartuig lang
zaam naar de diepte, terwjjl de dappere be
manning, als mnizen in een ondergedompelde
val, verdronken.
Van alle kanten ontvangt de regeering
bewjjzen van innige deelneming in dc gru
welijke ramp.
Koning George van Engeland was een
der eerste, die aan president Fallières een
telegram zond. Ook de Engelsche pers wjjdt
woorden van hartelijke sympathie aan den
zwaar beproefden bondgenoot.
De «Daily Graphic" betreurt het, dat de
«Pluvióseonnoodig, door op die plaats te
oefenen, zulk een gevaar geloopen heeft.
De Duitsoho bladen bespreken eveneens
den ondergang der «Pluvióse'' met groote
deelneming. Het «Berliner Tageblatt" con
stateert, dat het ongeluk natuurlijk diep
treurig is, maar dat de kans op zoo iets
stjjgt met de geregelde toeneming van het
aantal onderzeeërs. Ten slotte herinnert het
blad, sprekende over het lot der bemanning,
aan de woorden van koning Wilhelm bjj de
heldhaftige charges van de Fransche cavalerie
bjj Sedan«Die dappere lieden 1"
DE WEEK
27 Mei.
Dat mr. Troelstra's Enquête-voorstel zou
worden verworpen, werd door niemand een
oogenblik betwijfeld. Woensdag, in den laten
namiddag (de klok wees reeds over vjjven)
is het lot ervan beslist. Met 49 tegen 31
stemmen wees de Tweede Kamer 't af. 't Ging
zuiver en scherp Rechts tegen Links, met
deze uitzondering, dat de heer Thomson zich
bjj Rechts voegde. Waarom de kapitein aldus
handelde is niet bekend en hjj heeft zjjn
stem in de vergadering niet toegelicht.
t Heeft in ons Parlement op 23 en 24
Mei 1910 heviger, teller gestormd dan in
vele jaren het geval was. Er zjjn harde,
scherpe, bittere woorden, aan beide kanten,
gesproken. Waar is dat taal, in de witgloeiende
hitte van het door haat, wraakzucht en partjj-
pasaie geprikkeld debat niet op een goud
schaaltje mag worden gewogen. Maar ook
met toepassing van dergelijke lankmoedigheid
valt er, voor de eer en waardigheid van ons
Lagerhuis, 'teen en ander, dat er in onstui
mige drift .uitgeflapt" werd, te betreuren.
Dinsdag waren dr. Kuyper's verdedigers
aan 't woord. De grjjze jhr. De Savornin
Lohman, van zjjn jongste ziekte horsteld,
die er tegen kwam protesteeren om „den
dooden leeuw te schoppen". Dat hjj, Lohman,
niet blind is voor dr. Knyper's fouten en
.eigenaardigheden', we weten 'timmers
allen en de heer Lohman verklaarde 't ook
i. Doch tot .eene laagheid" acht hjj dr.
K. niet in staat. Hjj ziet in dezen ganschen
aanval wraakneming van mr. TroeUtra op
den man van 1903", die in de stakings
dagen ons land van anarchie redde; wraak,
of haat, ook van mr. De Beaufort tegen den
tegenstander, die de liberalen ten val bracht.
De heer Lobman acht 't onzinnig, ondenk
baar, dat de Kamerleden op elkaar contróle
zouden gaan uitoefenen en hjj vraagt zich
af: .waak of droom ik?", wanneer de brief
wisseling, tusBchen dr. Kuyper en mej. West-
meijer gevoerd, hier in de Kamer punt
van debat vormt.
Jhr. De Stners, sarcastisch-schertsend als
steeds, roept nit: .wel, als me met .lintjes"
mooie en kostbare dingen voor den Staat
kunnen veroveren, dan zou ik, ware 'k minis
ter, daar gebruik van maken. Z|jn mannen
als Mesdag en Drucker ook niet geridderd?
En werd in Engeland zelfs niet een «antiek
jood", die den Staat kosteljjko schenking had
gedaan, geadeldvan het praedicaat ,sir"
voorzien?..." Wjj zullen bjj dit betoog, het
welk de ridderorde tot een Boort van premie,
of lokaas, maaktstukje spek, waar de
jjdele muisjes op komen aantippelen nu
maar niet toeven.
Do heer Coljjn roept uit: zeker, dr. Kuy
per heeft gefaald aan tact, aan voorzichtig
heid, maar zjjn goede trouw iB ongerept. Ik
heb daarvoor Enquête noch Eere-raad noo-
digi...
De oud-minister Loeft, door collegiale en
amicale banden aan dr. Kuyper verknocht,
tracht eene soort van psychologische schets
van dezen te teekenon en doet daarbjj
niet zonder de hilariteit van Links te ont
ketenen vooral uitkomen dr. K's «kin
derlijke naïeveteit". Onthulling, welke zeker
velen verbazen zal. En toch, naïeve trek
ken in de persoonlijkheid van groote den
kers, die slechts voor .de hoofdLjjnen" oog
hebben en wien de «kleinigheden'' ontsnap
pen ze bestaan. Men moot tot dr. Kuyper's
naasten en intiemsten kring behooren, om
zich een oordeel te durven vormen over de
juistheid van deze psychologische ontleding.
Voor den heer Oosterbaun iB en blijft 't:
Barbertje moet hangen!" Men wil dr. K.
onschadelijk maken on geen middel, geen
woord, geen verdachtmaking is daartoe te
grof.
De tweede dag, die van 24 j.l„
was 'tonetuimigst, maar «nieuws'' bracht hjj
niet. Wanneer de heer Roodhujjzen de Katho
lieken bestookt met de platte grofheid, dat
zjj ,met de handen op de gespekte kassen
der kloosterscholen" zitten, dan ontstaat
een kabaal, waarvan de mnren der oude
danszaal sidderen
Nog eenmaal slingert mr. Troelstra zjjn
gespierde, forscbe, striemende woorden den
vijand in 't gelaat.
Dan is 't eindeljjk, gedaan Valt het
scherm neêr
Wat nu te zeggen, nog, van dit «spel dor
politieke hartstochten", op het Haagscho
Binnenhof vertoond
«Uit" is 't hiermee natuurljjk niet. Thans
is het woord aan den Eore-raad. En velen
achten 't onwaarschjjnljjk, dat de afgevaar
digde voor Ommen weêr in 's Lands verga
derzaal zal versohjjnen. Niet wjjl men gelooft,
dat de Eere-raad tot eene voor dr. K. ont-
eerende conclusie zal geraken, maar omdat
dr. K's positie dan toch wel degeljjk deerljjk
geschokt is, afgescheiden van de vraag,
of er dingen zjjn gebeurd, iets als eene
Enquête rechtvaardigend.
Wat een mr. De Jong, een Coljjn, een
Loeff toch ook, omtrent dr. Kuyper hebben
gezegd, moet den stralenkrans, die zoo velen
om het hoofd van den leider zien schitteren,
doen verbleeken. Zulk eeu raad van naïeviteit
als mr. Loeft in dr. K. ontdekte is niet ver-
eenigbaar geljjk mr. De Beaufort opmerkte,
niet wat men van een staatsman verwacht.
Overigens kan, van strikt-objectief stand
punt, erkend, dat de storm, de wilde or
kaan van politieke-passiën door mr. Troelstra
ontketend, meer stof deed opdwarrelen dan
de zaak, welke 't hier betreft, waard is. De
mensch Kuyper en de politicus K. worden
lang niet billjjk genoeg van elkaar gescheiden
gehouden. Zulke onbillijkheid moot zich
geljjk met alle .kwaad' immers geschiedt,
wreken op hen, die 't bedreven. Smetteloos
en ongerept staat, nadat de slag is uit
gevochten en de kruitdamp-wolken zjjn af
gedreven, de figuur Kuyper zeker niet.
Maar op velen van hon, die in 't strijdperk
verschenen, rast het «odLium" van de gelegen
heid maar al te grif, te graag te hebben aan
gevat om den seer-gehate te .nekken".
In het veelbewogen drama is thans een
pauze ingetreden, welke voorloopig vermoede
lijk niet zal worden verstoord.
Het laatst van de week was 't in de Kamer
bladstil". De doodsche rast na de geweldige
beroering Leêge tribunes en een zaal met
slechts hier en daar een lid. De belangstelling
voor het ontwerp betreffende de subsidieering
van het M. U. L. O. overschreed telkens hot
vriespunt. Wél oen scherp contrast na de
heete uren bjj eene temperatuur, welke het
kwik in de thermometers tot bloedwarmtc
deed stjjgen, zoodat de menschen tegen
elkaar zeiden: «Daar hebt-ge 't nul Dat is
de staart vau Halley's komeet 1's Avonds
turen we naar het Westen en kunnen geen
brokje of zweempje van staart ontdekken.
Geen wonder 1Hjj is bezig ons te ver
schroeien 1 Hjj maakt do heeren op het Bin
nenhof al dol IEn of nu de brave astro
nomen voor- en uitrekenen, dat de komeet
elk etmaal millioenen kilometers verder van
ons wegsnort, de stem der arme geleerden
bl|jft die van den roepende in de woestjjn.
Slechts de terngkeer van koeler, kalmer
temperatuur heeft wat .kentering" gebracht
in het oordeel der eigenzinnigen.
Ik vermoed dat het oude hemellichaam,
hetwelk slechts .om de eeuw" een kjjkje
op de aarde komt nomen, in de jongste
dagen zal geglimlacht hebbon.
«Er is niets nieuws onder de zon" zei
Salomo. En had de wjjze vorst ook daarin
niet geljjk? De .komeet" zal zich verlustigd
hebben in het daverend gejnbel, waarmee
feestvierend, in gewaad van bloemen en
geurend groen prjjkond, in feestlicht stralend
Amsterdam het jeugdige Koningskind ver
welkomt, met de Koninkljjke Ouders, voor
wie in de harten de genegenheid onverfianwd
voortleeft.
Misschien is de komeet in den jare 1985
wederom getuige van zulk tafereelIs
dan het lieve, speelaohe wichtje, dat met
Hare mollige handjes de toekomstige onder
danen zoo ooljjk toewuift, dan eene hoog
bejaarde vorstin geworden, in wier armen
eeu kindeken rustVoor de mensehen
van dan de hoop en verlustiging der oogon
Met uw vreugdo en uw smart, met uw twisten
en stoeien en plukharenmet uw najjvor on
uw hartstochtjes van eerzucht, van liefde en
van haatMet al uw grappig of ook wel
weemoedwekkend godoê Gjj, arme dwaze
menschjes, in wie het goede en het kwado
zoo vreemd dooreengehaspeld liggen Als
mixtum compositum", waaruit zelfs grooter
psychologen dan mr. Loeff niet wijs kunnen
wordenGe bljjft, schoon dan (geljjk
Virgiliua 't zei), do geslachten elkaar voort
stuwen en opvolgen als de bladeren der
hoornen bjj het wisselon der jaargetjjden
Ge bljjft toch eigenlijk altjjd-eender 1
Aldus mompelt Halley's oude komeet en
met medeljjdend glimlachje spoodt zo zich
weêr voort de verre baan, naar het oneindige.
Mb. Ahtonio.
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie)-
MAAR 20 brieven.
Mijnheer de Redacteur!
In het verslag der jaarvergadering van de Hel-
dersche Verhuurders-Vereeniglngzien wij de nr.ede-
deeling, dat er volgens het bestuur dier corpora
tie geen woningnood hier ter stede is, omdat het
op eene advertentie, waarin woningzoekenden wer
den opgeroepen, maar twintig brieven kreeg.
De Heldersche Verhuurdera-Vereeniging was dus
wel zoo goed in navolging van de afdeeling Helder
der Soc.-Dem. Arb. Party een onderzoek in tc
stellen naar den Woningnood.
Maar even als de motieven daartoe natuurlijk
geheel verschillend waren, moest ook dé uitslag
anders zjjn.
Vandaar, dat zjj zich bepaalde tot eene adver
tentie in de plaatselijke bladen („De Vonk", die
juist door vele arbeiders wordt gelezen, vergat zij)
waarin alleen zjj, die tonder woning tvaren, wer
den opgeroepen.
En daarop kwamen 20 brieven. Twintig gezin
nen, die dus zonder woning zijn en zich op ver
schillende manieren moeten behelpen.
De Heldersche Vcrhuurders-Verceniging conclu
deert daaruit, dat er geen woningnood is.
We weten, dat huiseigenaren juist, waar het
hun vak betreft, zeer naïef kunnen zjjn, maar in
dit geval is die naïeviteit toch wel wat al te door
zichtig.
Misschien, dat zjj pas woningnood constateeren,
als het veld bjj den windwjjzcr in een kampement
is herschapen van woningzoekenden, maar geluk
kig wordt die opvatting niet algemeen gedeeld.
Woningnood uit zich niet alleen in het zich
zonder woning bevinden, maar ook in het lang
zoeken naar eene woning of verandering er vanj
Het uit xicli in het slecht onderhouden der wo
ningen door de huisbazen, ol Heldersche huiseige
naren en het uit zich in dc atjjgendc huren en
de overmacht der huiseigenaren. Het uit zich ook
in het wonen boven of beneden zjjn financiêele
krachten.
Al deze zonden van den woningnood zijn uitvoerig
en met cijfers toegelicht aan het adres van de
S.D.A.P. aan den Haad dezer Gemeente, in Octo-
ber 1909 gezonden, opgenomen.
Wij kunnen oio best voorstellen, dat de Hel-
