KLEINE COURANT -
't Vliegend Blaadje
voor Heldor9 Texel, Wiorlngon en Anna Paulowna*
Banden des Blneds
No. 3922.
Woensdag 14 September 1910.
38ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 et„ fr. p. post 75 ct., buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad i i 37J 45 10.75
wiën j Modeblad »»i55»»i»65> f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van 1 tot 5 regels 90 cent.
Elke regel meer6
Bewijs-eiemplaar2J
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Interc.-
lefoon 30.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgever i C. OE BOER Jr. h. BERKHOUT 4 CoHelder.
Bureaus i Spoorstraat en Koningstraat.
ZIJ, dia zich met 1OCTOBER
a.8., op dit blad abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummersGRA-
VIS. de uitgever.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleetd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Vliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 3e
kwartaal 1910 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 5
OCTOBER a.s., zullende anders daar
over met 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/, cent
beplakt te worden.
Aan onze abonné's in het Buitenland
wordt nogmaals herinnerd, dat „'t Vliegend
Blaadje" en de „Premiebladen" alleen ge
leverd worden bij vooruitbetaling. De ach
terstalligen worden hierop attent gemaakt,
ter voorkoming, dat de toezending gestaakt
wordt. De Administratie.
UIT HET BUITENLAND.
't Gebeurt wel meer dat officieuse berich
ten worden tegengesproken, opnieuw herhaald
en later definitief verloochend of bevestigd
worden. Do oorzaak moet, waar 't politieke
feiten geldt, nog al eens gezocht worden in
de zucht om vermoedens of waarschijnlijk
heden te doen doorgaan voor inlichtingen
uit //vertrouwbare bron".
De officieuse ontkenning van 't bezoek van
Keizer Wilhelm aan den Czaar te Friedberg
door de «Nord. Alg. Ztng." schijnt nu ook
weer niet op goede gronden te hebben be
rust. Dat keizer Wilhelm begin October naar
Friedberg gaat is bijna zeker, naar een an
dere, ook officieuse bron.
De officieuse ,Peterab. Telegrafen-agentur"
publiceerde, na de aankomst van den Czaar
te Friedberg, de mededooling, dat de Russi
sche keizer een telegram had gezonden aan
keizer Wilhelm en daarin den wensch naar
een ontmoeting had uitgesproken. Aan dien
wensch van den Czaar niet te voldoen, zou
een te groote onbeleefdheid zjjn, en dat is
van keizer Wilhelm niet te verwachten.
Bovendien komt uit Petersbnrg het bericht,
dat Stolypin, die op reis was naar Oost-Axië,
voor het bezichtigen van den Amoer-spoor-
weg, plotseling naar Petersbnrg terugkeert,
w\jl hij naar Friedberg ontboden iB, om de
samenkomst van Czaar en Keizer bij te wonen.
De Koningsberger Allg. Ztg." meldt, dat
die ontmoeting op 10 October zal plaats
hebben.
De duurte der levensmiddelen baart der
regeeringen zorg. In Frankrijk zinspeelde
de minister op een mogelijke ontheffing der
invoerrechten, waarschijnlijk alleen om de
syndicaten of trusts eon waarschuwing te
geven. Ook het Pruisische ministerie van
landbouw heeft gemeend de klachten over
gebrek aan vleesch en als gevolg daarvan
duurte, uit alle kringen van het Dnitsche
volk komend, te moeten onderzoekon. Zij
concludeert: met belangstelling de gebeurte
nissen op de Duitsche vleeschmarkt 4e vol
gen. Maar de duurte, zegt zij, is niet 't ge
volg van 't gebrek aan vee, maar een alge
meen verschijnsel, t Laatste moge waar zijn,
dat Pruisen zjjn grenzen angstvallig ge
sloten houdt voor Deenach en Hollandsch
vee is toch zeker mede een oorzaak. Bet
gemeentebestuur van Berlijn heeft een onder
zoek ingesteld en zou 't den Pruisischen
minister anders kunnen vertellen.
In Oostenrijk 't zelfde verschijnsel. De
gemeenteraad van Weenen heeft aangedron
gen op de onmiddellijke openstelling der
grenzen voor den invoer van Australisch
vleesch. 't Is ook hard in 't eene land 't
vleesch, zoo'n kostelijk voedsel, peperduur
en in 't andere land voor een appel en een
ei te krygen I En dat is in een tjjd, waarin,
dank zy de talrijke technische uitvindingen,
geen afstanden meer bestaan!
Minister Canelejas die uit Spanje een uit
stapje maakt naar Parijs en Brussel deelde
omtrent den toeBtand in het land aun een
reporter mee: dat in het geheele land rust
heerscht; de pogingen tot het uitlokken der
algemeene staking hebben alle gefaald. Slechts
de staking te Bilbao duurt voort, doch zon
der eenige ordeverstoring. De staat van be
leg wordt daar mild toegepast, geen inhech
tenisnemingen, uitwijzingen of verbanningen
hadden plaats.
In Panama moet een nieuwe president
gekozen worden. Een der meest kans heb
bende candidaten is de vice-president dr.
FEitrir.r,BTON
u>
Een van zjjn scholieren ontmoette hem,
toen hy met vasten tred over de markt naar
de woning van den kantonrechter ging. De
jongen nam de muts af en verwonderde zich,
dat zijn onderwijzer hem niet scheen te zien.
Deze belde bjj den kantonrechter aan en
toen de meid hem had gezegd, dat de heer
des huizes te spreken was, ging hij recht
door naar diens studeerkamer.
Hy vond hem aan zyn schrijftafel zittend
en vol verbazing luisterend naar een opge
wonden verhaal van mynheer Windler, den
apotheker. Deze vertelde nu, dat hy in de
schemering naar den schoolmeester was ge
gaan, maar niemand thuis had gevonden.
De deur naar den tuin had echter openge
staan en in de hoop de schoone Aniela daar
te ontmoeten, was hy in huiB gegaan en had
daar stemmen gehoord. Volstrekt niet met
het plan om te luisteren, was hy onwille
keurig blyven staan. Maar wat hij toen ge
hoord had, had hem de haren ten berge doen
ryzen.
En nu volgde er een onsamenhangende,
Mendoza. Deze valt echter niet in den smaak
der Vereenigde Staten. De bladen verhalen
nu dat de Amerikaansche zaakgelastigde er
in Panama op gewezen heeft, dat er ont
stemming is in Washington, wjjl men van
daar gegeven duidelijke wenken niet opvolgt,
waar de Unie toch zooveel voor Panama
deed. De Amerikaansche regeering laat even
wel officieel tegenspreken dat door haar
stappen in dien geest zonden zyn gedaan.
De samenkomst van Oostenrjjkscho en
Italiaanscbe bewindslieden bij keizer Frans
Joseph te Ischl heeft dit goede resultaat
reeds, dat mon wat minder angstvallig elkan
ders handelingen zal gadeslaan en de dingen
Dief meer zoo schromelijk zal overdrijven.
De .Giornale d'Italia" bevat de volgende
mededeeling.
«Als uitvloeisel van de besprekingen, ge
voerd tusscben de Oostenrjjksche en Italiaan-
ache ministers van buitenlandsche zaken en
waarby ook de herhaaldelijk voorkomende
grensgeschillen zyn behandeld, iB bepaald, dat
patrouilles en schildwachten aan beide zjjden
dor grens, voortaan niet meer als schending
dier grens gevallen behoeven te beschouwen,
waarin gewapendon do scheidingslijn enkele
meters overBchrjjdon om bijvoorbeeld water
te halen of in een restaurant iets te gebrui
ken.
't Is trouwens ook al te gek om dan da
delijk, zooals sommige chauvinistische bladen
deden, te spreken van fgewapende verken
ningen in bet aangrenzende land."
Het Suez-Kanaal levert aan de Suez-
Maatschappij mooie winsten op. Ia 1909 was
het dividend niet minder dan 30 °/0 van
1906 tot 1909 was het van 26—28 procent.
De geheven rechten overtreffen de exploita
tiekosten met 100 °/0 en meer. 't Is daarom
alleszins billjjk dat de Nederlandsche Ree-
dersvereeniging onzen Minister van Buiten-
landsche zaken verzocht om zyne tusschen-
komst teneinde tot een lager tolgeld te komen.
Dit is wel eene zaak van internationual
belang.
Do campagne, door een groot gedeelte van
de Parysc-he pers gevoerd tot het van regee-
riagszjjde uitlokken van afdoende maatregelen
tegen de beide gevaren, welke het leven van
den rustigen burger en den vreemdeling
in de hoofdstad bedreigen, n.1. het
optreden der Apachen en der beoefenaars
van de jacht op de .renardB", heeft tot het
beoogde doel geleid. De minister-president
heeft tijdens oen kortstondig verblyf te Parys,
een onderhoud gehad met den minister van
jnstitie, die daarna vertegenwoordigers der
pers het volgende mededeelde.
Aan de justitie en politie xjjn opnieuw voor
schriften gegeven, om ten strengste op te
treden tegen personen, die arbeidswilligeu
lastig vallen.
De minister verkleurde de bestaande wet
geving voor zoover betreft het verbod van
liet dragen van wapens onvoldoende. Hy heeft
den ambtenaren van het O. M. nogmaals
gewezen op hun plicht niet alleen eventueel
straffen te eiscben, doch ook hoogor beroep
aan te teekenen, indien zy van oordeel zyn,
dat de opgelegde Btraf te licht is.
De bestaande wapenwet voorziet boven
dien niet in gevallen, waarbij verzwarende
omstandigheden aauwezig zyn, terwjjl zy
tevens spreekt van het dragen »van verbo
den wapens", en derhalve niet het bezit vun
alle wapens strafbaar stelt.
Zoodra de Kamers weder byeen zyn ge
komen, zal een wetsvoorstel worden inge
diend waarby dit alles afdoende geregeld
wordt.
NIEUWSBERICHTEN.
helder, 13 September.
Op de Nationale Huisvlyttentoonstelling
te Scheveningen werden bekroond twee inzen
dingen uit Helder en wel:
le. Een miniatuur stoomdynamo van den
heer H. Kerkhof, sergeant-torpedomaker met
de verguld zilveren medaille.
2e. Een vlecht- en matwerk van den heor
P. Kuiper, loods, met diploma.
Wittebroodsweken.
Vrijdagavond gaf «Het Vroolijk Tooueel"
iu i Casino" een tooneelvoorstelling. Do op
komst van het publiek was niet talrjjk, het
geen waarschjjuljjk daaraan toegeschreven
moet worden dat het nog te vroeg in het
seizoen is. Niettemin werd met opgewektheid
ten tooneele gevoerd .Wittebroodsweken".
Het is een klucht, die wel in staat is het
publiek te doen lachen. Nu, er is dan ook
geschud van het lachen, want de inhoud van
het stuk is uitermate grappig. Een man van
middelbaren leeftjjd is gehuwd met een 18-
jarig meisje. De echtgenoot heeft een natuur
lijken zoon, waarvan zyn vrouw natuurljjk
niets weet. Deze zoon trouwt met de moeder
verwarde vertelling, waaraan de schoolmees
ter een einde maakte, door den apotheker
eenvoudig op zy to duwen.
Het licht van de lamp viel op zyn lijk
kleurig gelaat. De kantonrechter stond on
willekeurig op. Ja, ik deed het, zei de schul
dige vastberaden. Vier jaar geleden doodde
ik den man en lever my nu aan het gerecht
over. Men mag my de straf opleggen, die
ik verdien.
Hoewel de apotheker onder eede beloofd
had voorloopig te zullen zwjjgen, verspreid
de zich het nieuws onbegrijpelijk snel en
bracht het anders zoo rustige stadje in oproer.
De schooljeugd wist het al en was voor
de deur van hun meester saamgescboold. Op
de markt stonden de monschen in troepjes
met elkander te praten. De menschen kon
den niet gelooven, dat de algemeen geachte
man tot zoo iets in staat zon geweest zyn.
De kantonrechter had onmiddellijk aan de
rechtbank getelegrafeerd. De heeren kwamon
dadelijk met een bekenden arts uit een krank
zinnigengesticht, die den schoolmeester vol
komen toerekenbaar verklaarde. Toen wer
den de verdere maatregelen genomener
werd iemand naar de plaats gezonden waar
do man de eerste jaren van zijn hnweljjk
woonde, om informatiën in te winnen.
Alles ging den gewonen gang. De kran
ten waren vol van de opzienbarende zaak,
maar tot het gevangenhuis drong het groote
nieuws niet door. Het was den bewaarders
streng verboden, met de aan hun toezicht toe
van de jonge vrouw. Daardoor verkrjjgt men
allerlei gekke en dwaze verhoudingen, zoo
wordt de zoon de schoonvader van zyn eigen
vader. Dit geeft aanleiding tot oneenigheid
welk verschil in het eind wordt bijgelegd.
Zoo we reeds zeiden er werd met opge
wektheid gespeeld en de artisten zooals mej.
Walden, mevr. De Joager en de heeren Van
Staalduijnen, Verzjjl en Buderman hadden
veel succes en werden luide toegejuicht.
Circus Libot.
De .Nieuwe Meppeler Courant" schrjjft
over hot circus Libot o.a.
Meppel, 12 Aug.
Gisteravond werd in het circus Libot, ge
plaatst op het stadsland achter de Rjjks
Hoogere burgerschool, do openingsvoorsstel-
ling gegeven voor een vrjj talrijk publiek.
De kennismaking met dit gezelschap is een
zeer aangename geweest, en het bleek ons,
dat de directie in hare aankondiging niets
te veel had gezegd door de belofte, groote
circusnummers te zullen aanbieden door artis
ten van den allereersten rang.
Wat hier gegeven werd en dat was
nog al wat, want het pogramma telde 17 num
mers was alles superieur en werd vlug
en met groote correct- cu zekerheid uitge
voerd.
Het circus ziet er zoowel uit- als inwen
dig netjes uit, de zitplaatsen zyn gemakke
lijk, er is goede muziek, en een mooie ver
lichting, terwyl de costumes bepaald keurig
zyn.
De 3 Turby-Ponny's in vrjjheid voorge
steld door den heer Libot, geven als een
dor eerste nummers van het programma al
dadoljjk een gunstigen indruk van diens be
kwaamheden als dresseur, terwyl het daar
opvolgende nummer met den hengst Oscar
ieders bewondering wekte. Mademoiselle Ame-
lie bleek op het ongezadelde paard een rjj-
deres te zijn van groote bekwaamheid. Hoogst
interessant was ook het sprekende paard,
een dier dat blijk geeft alles te verstaan en
te begrjjpen en door bewegingen met het_
hoofd of een der voorbeenen zyn antwoor
den weet kenbaar te maken. De werkzaam
heden van de heeren Louis en Pierre, waar
van de een allerlei sterke toeren verricht
boven in een mast, welke door den ander
werd gedragen en in evenwicht gehouden,
als ook de verrichtingen van mademoiselle
Rosini op den tolephoondraad, waren num
mers, die zeer in den smaak vielen.
Mephisto gaf bljjk zyn naam als slangen-
mensch ten volle te verdienen die man schynt
wel geen beenderen te hebbon en kan zyn
lichaam in de onmogelijkste bochten wringen.
Een zeer interessant nummer was het op
treden van het Quartet Libot, 2 heeren en
2 dames, werkende boven in het circus aan
de vliegende trapèzo, waarby het angstwek
kende van de vertooning werd weggenomen
door het vooraf aanbrengen vau een stevig not.
Den heer Brondel verwierf als Jockeyrjj-
der welverdiend applaus, terwyl het publiek
in extase kwam 'by bot zien van de proeven
van dressunr van den zwaren Brabantschen
hengst Max.
De clowns Polo en August Jo Jo, waren
leuk, en wisten herhaaldelijk door hun .dwaas-
doen' of leuko moppen, het publiek in een
onbedaarlijk gelach to doen uitbarsten. Een
mooie, goed verzorgde pantomime vormde
een waardig slot van dezen aangenamen
avond.
Wy kunnen ieder een bezoek aan het Cir
cus Libot ten zeerste aanbevelen, men kan
er verzekerd van zyn een genotvollen avond
te hebben.
Perronkaartjes.
Namens de directie dor H. IJ. S. M. wordt
aan het »N. r. d. D." meegedeeld, dat om
trent een verhooging met 1 Januari, van den
prys der perronkaartjes op haar perrons, nog
niets met zekerheid te zeggen is.
Visscherijschool te IJmuiden.
Na afloop van het Vrjjdag gehouden eind
examen voor klasse A opleiding tot raa
troos kon aan alle 10 leerlingen het ge
bruikelijke getuigschrift worden uitgereikt.
Do leerling M. Zwart bekwam bovendien
'n eersten en de leerling A. van 't Hert 'n
tweeden prys, bestaande uit zeevaartkundige
boeken.
Tengevolge van uunige reorganisatie en
in verband met sohooluitbreiding zullen aan
den volgenden cursus twintig leerlingen kan
nen deelnemen, te weten 10 leerlingen, woon
achtig te IJmuiden, die de school bezoeken
en gedurende de reizen ter zee voedinggeld
van de vereeniging ontvangen, doch overigens
ten laste der oudera blyven.
Voorts 10 interne leerlingen, die aan boord
van het instructievaartuig worden gehuisvest.
Voor vjjf zullen de kosten van kleeding cn
voeding (pl.m. f150/ door ouders of voogden
moeten worden vergoed, terwyl voor de vyf
anderen deze kosten ton laste van de vissche-
vertrouwde gevangenon te spreken over het
geen er in de buitenwereld gebeurde en de
schilder was, onbewust van zyn onvcrwach
te bevryding, rustig aan het schilderen in
do kerk, toen de hoeren van het gerecht hem
de heugelyke tijding kwamen melden.
Met een glimlach op het gelaat wendde
hy zich om.
Hy deed juist do laatste streken aan de
lichtende gestalte, die met een zachte bui
ging van het blonde hoofd de Nacht verhin
dert voort te dringen en met een stralend
licht wy'st op het kruis, dat zy in den lin
kerarm houdt. Die gestalte droeg de trek
ken van Bianca Hertcnfeld en de jonge
schilder gevoelde vol trots, dat hij zich met
dat beeld een blijvend monument had ge
slicht en dat by nog nooit zulk een schoon
werk had voltooid. Hy meende, dat men
kwam om de schildering te zien, maar hij
wist niet wat hy zag, toen de heer Horten-
feld, aan het hoofd der rechterlijke commissie,
beide handen naar hem uitstrekte.
Hy aarzelde wat te doen, maur de oude
heer maakte een einde aan zyn twjjfel met
den uitroep
Ik heb veel goed to maken, jonge vriend.
Deze heeren zullen u zeggen, waarom wy
gekomen zyn, ik zeg u alleenBianca wacht
u en met haar nog iemand iemand voor
wie ge steeds een goed zoon geweest zjjt.
De jonge man was als bedwelmd. Hy kon
zich niet voorstellen, eensklaps vryheid, leven
en geluk herkregen te hebben en niet dan
rjjsohool komen, indien de leerlingen bljjken
vau geschiktheid hebben gegeven en ouders
of voogden de opleiding niet kunnen betalen.
Gemeente Electrlciteitswerken
te Amsterdam.
De raad van Amsterdam heeft verleden
week de bekende kwestie betreffende de on
regelmatige handelingen van de vier ambte
nuron aan de Electriciteitswerken aldaar be
handeld en na een beraadslaging, die drie volle
dagen heeft geduurd, deze netelige kwestie
afgehandeld. De vier ambtonaren zyn o n t-
Blagen, onder de volgende voorwaarden
Zonder hoofdeijjke stemming werd aange
nomen het voorstel der commissie om aan den
directeur der gemeente-electriteitswerken A.
W. Ressiug eervol ontslag te verleenen uit
den gemeentedienst, met ingang op den dag,
volgende op dien van het besluit en met uit-
keering van een bedrag, gelijkstaande met zyn
jaarwedde.
Met 24 tegen 19 stemmen wordt aange
nomen het voorstel der commissie om B. en
W. uit te noodigen don hoofdboekhouder der
gemeente-electriciteitswerken J. C. Groothof!
oumiddellyk ingaand eervol ontslag te ver
leenen uit den gemeentedienst onder bepaling,
dai hem zijn jaarwedde nog gedurende twaali
maanden zal worden uitbetaald.
Met 26 tegen 17 stemmen werd aangeno
men het amendement van den heer Lam-
brechtsen van Ritthem op het voorstol der
commisie. Hy stelde voor B. en W. uit te
noodigen den chef der installaties by de ge-
meente-electriciteiteworken L. H. Grivel on
middellijk ingaand eervol ontBlag te verleenen
uit den gemeentedienst met uitkeering van
een bedrag, gelijkstaand aan een jaar salaris.
Met 25 tegen 18 stemmen wordt aange
nomen het aldus geamendeerde voorstel der
commissie.
Met 22 tegen 21 stemmen werd aangeno
men het voorstel der commissie om den eervol
ontslagen ingenieur-onderdirecteur der ge
meente-electriciteitswerken dr. G. de Gelder
eene schadeloosstelling toe te kennen tot oen
bedrag, gelijkstaand met tweemaal zijne jaar
wedde.
De gevoerde discussies waren vaak zeer
i van porsoonljjken aard; dikwijls
handelden zy niet over de zaak zelve, doch
over bijkomstige dingen van persoonlijken aurd.
De Burgemeester, die reeds dadelyk voor dit
heete vuur kwam te staan, was natuurlyk
by deze kweBtio niet betrokken en kon de
discussies rustig aanhooren. De correspondent
van de Nieuwe Rolterdamsche Courant zegt
in een kort woord over de gevoerde discussies
o m.:
Het is gegaan, gelijk wy gevreesd en voor
speld hebben.
Byna drie volle dagen hebben de achtbare
heeren weliswaar zonder leiding aan zich
zeiven overgelaten met elkaar geplukhaard,
elkaar zoeken le vangen op woorden, te be
trappen op onwaarheden en inconsequenties,
elkaar insinuaties naar het hoofd geworpen
terwyl daarbuiten vier slachtoffers met angst
on vreeze het laatste oordeel verbeidden.
Mon hoorde aldoor sprekers zich met wel
behagen verdiepen in beschouwingen, die zoo
zo al uiet naast de zaak stonden, waar het
ging, in de eerste plaats hierop berekend
schenen om vooral don volke duidelijk te maken,
hoe rot de toestand is, niet enkel in het
electriciteitsbedrijf.maar eigenlijk overal waar
lagere beambten in ondergeschiktheid leven
van de boven hen gestelden en hoe onder do
tegenwoordige orde van zaken, recht en bil
lijkheid in de verhoudingen tnsschen hoog
en laag onbestaanbaar zyn.
Zóóveel stof is opgejaagd, dat op dit oogen-
blik geen samenvating is te geven van wat
daar al bij is omgehaald.
Wy zyn geen bewonderaars van een stelsel
matige doorzetting van o verheidsexploitatie
van zuiver commercieele bedrijven en gelooven,
dat onze gemeentelijke bestuursorganisatie vau
thans er niet geheel op berekend is. Maar
men putte uit hetgeen van ons Electriciteits-
bedrjjf is openbaar geworden niet het bewjjs,
dat algemeen in de bedrijfsvoering ook by de
andere gemeentelijke diensttakken een soort
vun Russische geweldenarij haar knoet zwaait.
Serviliteit en oogendienary is schering en
iuslag, hebben wij hooren beweren. Den min
deren wordt den mond gesnoerd. Aan wie zich
durft doen hooren, wacht ontslag. Er is be
hoefte aan medezeggenschap in het beheer,
ook van de lagere beambten en werklieden,
zoodat een ieder met ruiterlijke flinkheid durft
zeggen wat hem goeddunkt enz. enz.
Als straks de vraag wordt onder de oogen
gezien, of er in de betrekking tusscben de
bedrijven en de commissies van bijstand en
den raad niet een andere regeling gewenscht
en mogelyk is dan thans hier geldt, moge
men ertegen waken, om met het bad het kind
niet uit te werpen. Reeds thans hebben wij
een proeve bijgewoond van wat te wachten
is, als het gewoonterecht aanvaard wordt,
toen hy na afloop der noodige formaliteiten
naast den ouden Hertenfeld in het rjjtuig zat
en rustig over het verleden kon sproken,
was hij zich ten volle bewust van de ver
andering in zijn lot. Do oude heer kon zyn
tranen niet weerhouden en drukte telkens
hartelijk de smalle hand van den jongen
man, dien hy eens de deur had gewezen.
En toen reed het rjjtuig door het hek en
hield voor hel huis stileen vlugge, Blanke
gestalte vloog de trap af en omarmde den
schilder, trok hem toen mede naar de huis
deur, waar een oude vrouw met grijs haar
hem wachttezyne moeder
Later, toen de eerste onstuimige vreugde
van het weerzien wat bedaard was, zaten zij
samen in den tuin en maakten plannen voor
een zonnige toekomst. Blanca's vader wan
delde op en neer, terwyl hy zich telkens met
een vrooljjk woord in het gesprek mengde.
De komst van don postbode, anders een
gewichtige gebeurtenis buiten, werd door
Bianca zelfs niet opgemerkt. De heer des
huizes gaf haar een brief, dien hy tusscben
zyn kranten vond.
Voor u, Bianca.
Voor my 1 wie kan my hier uit de stad
schryven Bovendien is de hand mij onbe
kend.
Het eenvoudigste is in elk geval den brief
open te maken en naar de handteekening te
zien, zei haar vader droog.
Ge hebt als altijd geljjk, vadertje, riep zy
vrooljjk.
dat wat in de intimiteit van een gemeente
bedrijf geschiedt, door de ambtenaren of be
ambten, die er bij aanwezig zyn, onmiddellijk
wordt overgebriefd"
Nochtans is door de aanbrenging van wat
er zou geschied zyn, beroering gewekt, ver
denking.
Zal, indien zulk eon wjjzo van doen gewoonte
wordt, tot stelsel wordt verhoven indien het
den werklieden en beambten wordt ingeprent,
dat alles wat zij waarnemen in het bedrjjf,
waarby zy werkzaam zjja, aan de klok moet
worden gehangen, overgebriefd, overgebracht,
zy t dan ook aan leden van den raad zal,
indien dit het toekomstig systeem is, hetwelk
in de bedrijfsleiding, de eerljjkheid en zuiver
heid te waarborgen hoeft, bet beheer wel
waardig blyven door mannen van karakter
en talent te worden govoerd Door mannen
van karakter, die bloot zullen staan aan onjuiste
interpretaties van met de zni verste bedoelingen
verrichte handelingendoor mannen van
karakter, die by eiken stap, dien zy doen,
zich gevolgd en bespied weten, door lieden,
die al te vaak het vermogen missen om wat
zij waarnemen, in het juiste licht te zien
Zal op zulk een wjjze gezag gehandhaafd
kunnen worden, tucht geoefend en de aan
raking tusschen hoog en laag, waarvan som
migen zoo veel verwachten tot heil der maat
schappij, gezonde vrucht opleveren
En als aan den andereo kant nog bovendien
door raadscommissies van toezicht en contróle,
de vryheid en zelfstandigheid van den bedrjjfs-
heheerder aan banden wordt gelegd, verwacht
men daarvan dan een verheffing van het ambt
des directeurs en sterking in hem van al die
eigeuschappen, welke onmisbaar zijn in het
hoofd van een commercieel bedryf?
Wat bij de G. E. W. geschied is, behoort
te worden beschouwd als iets exceptioneels
en is het gevolg van toevallig samenwer
kende omstandigheden, waarby ook de raad
en evenmin een vorig dagelijksch bestuur
vry uitgaan
Men trekke er leerling uit maar passé
wel ter dege op, dat mon met het dool om
van wat er gebeurd is, een horhaling te voor
komen, niet een organisatie schept, waarby
tegelyk het eigen zolfstandig leven by de
bedrijfsvoering wordt godoorf en hoofd- en
andere ambtenaren wordon gekweekt, die
omringd als zy zich weten door bespieders
dermate op hun lellen passen, dat zij zich
liefst en wyselyk bepalen tot het .Jahren
sammeln" voor hun pensioen.
DE WEEK.
10 September.
(Zwartkykers", pessimisten; menschen, die
alles van den somberen kant, door donker
gekleurde bril bekyken, ik geef toe, ze
zyn in den regel niet gezellig. Hildcbrand
beeft er, in zyn Robertus Nurks, een staal
van geschetst, scherp naar het leven geteekend.
Wij allen kennen van die zwartgalligen,
hypochonders, die de duivelkunst verstaan
om uwe prettigste, genoegelykste stemmiug
te bederven. Er zyn echte Nero's onder, die
u nu eu dun zeker kricuwelig gevoel in de
palmen der handen bezorgen Als artikel
zooveel-en-zooveel W. v. Str. niet bestond,
go zoudt ze toch eens eventjes Gy weet
u te bedwingen, maar voor de versto uren
is uw pret naar de maan. Zelfs de jubelende
blydschap in bet oog van eon glunderen knaap,
een aardige deern, vlassend op een heerlijken
najaarsdag van stoeien en ravotten, zo laat
hen koud. Dan trekken ze bedenkelijke ge
zichten, liphoeken omlaag en oogen naar
het wolkenfloers" gericht... Tjonge, denk
er om, 't loopt naar half Sjptember 1 Ik zou
maar de capes en de parapluies meenemen.
Eene bronchitis hebt ge in een ommezien l
De blydschap in de blauwe, zwarte of bruine
kijkers wordt overschaduwd. Grompot heeft
z'n zin
Zwartkijker spuit stralen Ijskoud water op
jonge, warme geestdrift. Hij zaait wantrouwen
in kinderlyk-naïcve harten. Hij legt 't eerste
kiempje van jaloezie in 't gemoed, waar hot
heilloos gift nog niet in vermocht door te
dringen. Hy heeft, mot z'n grauw-grimmig
scepticisme, een alom-verkillonden, ontzenu
wenden invloed. Uitermate-scherp is zjjn blik
op het groteske, en wanneer iemand in extase
van geestdrift raakt voor iets wat nobel of
groot mag heeten, dan tipt, tikt hy, grompot,
gauw-cventjes aan iets wat een spotlach te
voorschjjn roeptDat geluid klinkt hem
a's hemelsche muziek in de ooren. Zwart
kijker is een zonderling mengsel van boos
aardigheid, van jaloezie, van twjjfelzieke on
verschilligheid van pjjn over eigen kilheid,
soms ookvan haat tegen ieder en alles,
wyl hij zich eenmaal bedrogen zag in ver
wachtingen, gebouwd op naïeve oppervlakkig
heid. Zwartkijker, do echte kan nooit
(geloot ik stellig) iemand wezen van scherpen,
diepen kjjk op het menschelijk gevoelsleven
en byna altjjd schuilt er in hem het product
De brief was slechts kort:
rGods zegen over u eu hem. Ik ben een
zaam cn ongelukkig geweest mijn geheele
leven. Gij waart hot eenige wezen, dat my
vriendelyk tegemoet kwaamt eii mcnscholjjko,
weldadige gevoelens in mjj wekte en ik dank
u daarvoor. Wjj zullen olkander niet meer
zien, maar ik gevoel mjj gelukkig er nu nog
aan te kunnm teiugdonkon.
VaarwelAniela."
Wat maakt het geluk toch egoïst, riep
Bianca, ik had het arme meisje vergeten.
Hoe eenzaam en verlaten zal zij zich hebben
gevoeld. En klinkt dat niet als een afscheids
brief? Hoor eens vadertje, als ge niet wilt,
dut er voor mjj een schaduw over dezen
dag valt, dan moet go eens heel lief en goed
zjjn cn nog eens naar do stad rjjden om het
arme kind te halen. Wjj zjjn waarlijk ver
plicht, haar tot ons te nomen.
De heer Hertenfeld maakte bezwaren, be
loofde den volgenden morgen er heen te
rjjden, maar zjjn dochter liet hem geen rust,
zoodat bjj eindeljjk haar zin deed. De be
woners van het stadje genot6n dien dag dus
nog eenmaal het interessante schouwspel, de
Hertenfeldsche equipage op de markt te zien
stilstaan.
Maar juist op dat oogenblik scheen men
er niet bjjzonder op te letteD. Het was, alsof
een gewichtige gebeurtenis de gemoederen
bezig hield. De mensohen stonden voor de
van zelfaanbidding. Hy stamt in rechte Ijjn
af van de Nurksen eu de Wagestert's Ik
vind hem een naar, ongenietelyk, onuitstaan
baar, door-en-door hateljjk wezen.
Dit sta voorop 1
Maar wel geloof ik dat dezelfde heer
Zwartkijker nu en dun zoo bjj .verras
sing", den spijker op z'n kop kan sluan.
Met zjjn nuchteren, kooien blik op menschen
en dingen wel eens raker, juister dan vele
anderen iets kan karakterisceren.
Als ge maar tjjd van leven hebt, amice 1"
zei de aterling mjj een dezer dagen, toen ik
den wanbof had hem tegen het ljjf te loopen,
.wacht maar!"
En hy grinnikte zóó .seelsvergnügt",
noemt een Duitscbers dat met term, die uiet
goed to vertalen is en zoo juist de stemming,
die men bedoelt, uitdroktDat 't mjj
angstig werd om 't harte.
«Allemaal clubjes, cóteriedn, bonden, ver-
cenigingen worden 'tWe zjjn pas aan 't
begin 1" En hy schaterde met het dikke,
vettige, schamperspottende, smalende geluid,
dat ik zoo goed van hem kenDat me
het trommelvlies pjjnigt...
«De sleoht-hoorenden zjjn aan 't vergaderen
geweest, stakkerts, die ze zjjn Met
krjjt en schoolborden, vingertaai, gefluister,
en zoo meer. 't Moet voor do dooven-zelven
eigenljjk eene marteling zjjn geweest. Maar
que-voulez, mon chor 't Is in de ljjn des
tjjds. We zjjn in het scheepje en moeten
meevaren Wjj leven in het teeken der ver
brokkeling onder de leuze van verbroedering
dor versplintering, schifting, afscheiding. Daar
is niets meer aan te veranderen. Dat noemen
jelui, malle optimisten, idealisten, nota bene
vooruitgang. Wanneer je de kranten-van den
dag bijhoudt, dan zul-je waarschijnlijk wel
onder de oogen zjju gekomen dat bericht
over den Dordtschen toovenaar. Anno Domini
1910 wordt een man in Zuid-Holland het
leven zuur gemaakt omdat er touwtjes en
kransjes in z'n beddekussen werden gevonden.
Dit alles in verband mot het merkwaardige
ieit, dat een meisje een kopje thee bjj hem
gedronken hebbende last van maagpijn bad
gekregen
Eeuw van draadlooso telegrafie, van avia
tiek van tooverluntaarn, alias kinematograaf,
die je weldra de poppen niet slechts zal laten
bewegen, maar ook doen spreken.
Van de telefoon met bet op'n plaatje
to voorschyn-komen van den «partner", met
wien je converseert, inbegrepenZoodat
ulle ietwat lustig-aangelegdo huisvaders zich
't hart al vasthouden
In zoo'n tjjd waarin Tolstol leeft
Getracht heeft zjjn medemensohen iets van
den ernst en de waarheid des levens te
doen gevoelen, begrijpen Toovenaars iu
Dordt
Kransjes en touwtjes in beddekussens
Geroep om galg en radDe beul straks
in cere hersteld. Met do hcele mise-en-scène
Bloedrood pak, muts, bjj! De guillotine
wordt te modern. Daarna: dnimschroeven,
radbraken, armen en beonen uitrekken, dood
hongeren, met de keuken-geuren van de
gevangenis, waar óók voor «do heeren" ge
kookt wordt, vlak aan deu overkantNeen,
amico, wacht maar! Jij zult van je heerlij
ken vooruitgang nog kunnen profiteeren
Wóér snerpt de vettige, tergende keelklank
van zyn spotlach mij in de ooren.
Hy wuifde me spottend vaarwel toe; liet
my achter in do somber-mistroostige peinsing,
welke Zwartkyker-Nurks bjj ieder weet op
te wokken.
O, er gaat eene duivelsche suggestie van
hem uit
Ik vraag me afzou bij dan toch geljjk
hebben
Berichten van enk«lo en dubbele moorden,
slachtingen la Bargor Oosterveen, hadden
mij, kort vóór do ontmoeting met Robertus,
toch al met zekeren wreveligen weerzin de
krant terzjj doen leggen.
Ik geloof, tusschen twee haakjes opgemerkt,
dat «de menschen" ten slotte beu zullen
worden van die bloederige «faits divers"
Men zul moorden, in on buiten plattelands-
kormistjjd, zonder dat iemand or zich voor
interesseert... Wat misschien een invloed
ten goede zou kunnen hebben op «messieurs
les assassins", van wie dan toch nog altjjd
«de eerste stoot", nl. tot verbetering,
dient uit te gaan.
Ik zat lang te piekeren, nadat Zwartkjjker
mijne stemming en eetlust bedorven had.
Van galg en brandstapel en duimschroe
ven
Ja, maar beeft het .Weekblad v. h.
Rechtniet duizendmaal geljjk als 't gispt,
veroordeelt het .scherp verhoor' van ver
dachten, zóó .scherp", dat er bezwjjmin-
gen op volgen; men water moet laten drinken
om de zennwen te kalmeeren Is er geen
zeer sterke familietrek tusschen deze soort
van .duimschroeven"' on die andere, van
ijzer, in musea van antiquiteiten en rari
teiten bjjgezet, en welke troepjes-vacantie-
deuren en staken fluisterend de hoofden bjj
elkander.
De oude heer vond de deur van den school-
moesterswoning gesloten. Hij belde en klopte,
maar niemand antwoordde, Eindelijk kwam
do waard uit de Goudon Kroon aangeloopen,
om te zeggen, dat er niemand meer in het
huis woonde.
Waar is het meisje dan, de dochter van
den schoolmeester?
Die is dood.
Dood Maar dat is niet mogeljjk 1 Mijn
dochter heeft juist nog een brief van haar
ontvangen.
Het ongeluk is ook pas voor drie uren
gebourd. Aniela is in het meer verdronken.
Ik denk, dat zij water heeft willen scheppen,
want er stond nog eon houten emmer op
het vlot en de andere dreef op het water.
Zjj heeft waarschijnlijk het evenwicht ver
loren en is toen in het meer gevallen. Onder
ons, dat plotselinge einde, hoe treurig het
ook zjjn moge, is voor het arme kind mis
schien nog een geluk. Wat zou er van haar
hebben moeten worden
