KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HeldorTexel, Wieringen en Anna Pautowna»
No. 3928.
Woensdag 6 Ootober 1910.
38ste Jaargang
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, fr. p. post 75 ct, buitenland f 1.25
Pre- Zondagsblad t 37* 45 f0.75
eniën J Modeblad i 55 i i 65 i (0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiön van 1 tot 5 regels 30 cent.
Elke regel meerfi
Bewjjs-exemplaar2$
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero.-
Telefoon 50.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgeven C. DE BOER Jr. (v.;h. BERKHOUT 4 Co.), Helder.
Bureauxi Spoorstraat en Koningstraat.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde,
abonnementsgeld Vliegend Blaadje,
Zondagsblad en Modeblad 3e
kwartaal 1910 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 5
OCTOBER a.s., zullende anders daar
over met 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2cent
beplakt te worden.
Aan onze abonné's in het Buitenland
wordt nogmaals herinnerd, dat „'t Vliegend
Blaadje" en de „Premiebladen'* alleen ge
leverd worden bij vooruitbetaling. Oe ach-
terstalligen worden hierop attent gemaakt,
ter voorkoming, dat de toezending gestaakt
wordt. De Administratie.
UIT HET BUITENLAND.
De onlusten in de wjjk Moabit te Berlijn
waaromtrent wjj in ons vorig blad een en
ander mededeelden en die nu gelukkig ge
ëindigd ziyn, hebben nog een nasleep en een
die voor de Berljjnsche politie lang niet
pleizierig zjjD zal. Ook daarom niet, wjjl do
bnitenlandscke porsorganen de zaken nu wat
van dichterbij en lang Diet met een verge
vingsgezind oog bekijken. Een viertal buiten-
lundsche reporters en een paar man van
Reuters burean gingen, zoo men weet, met
een auto en voorzien van politiepassen een
kijkje nemen op het terrein dor onlusten. Toen
zy even stilstonden kwam een troep agenten
op hen af, onder leiding van een geheim agent,
en hakte er op in, soodat zij ernstig verwond
werden, 't Hielp niet dat zij al trachten zich
bekend te maken. Natuurlijk bleef een protest
en een luid klinkend, niet uit.
De minister van binnenlandsche zaken was
verleden week met den politiepresident Von
Jagow op het terrein. Tot de Duitsche cor
respondenten, die daar waren, zeide hjj, dat
zy hun Engelsche collega's moesten aansporen
de zaak niet zoo tragisch op te vatten, 't
Waren wonden, opgedaan op 't veld van eer.
Maar de pers iB met deze luchthartigheid
niet tevreden.
Als verontschuldiging voor het ruwe op
treden wordt aangevoerd, dat op het oogenblik
waarvan hier sprake is, de politie met groote
snelheid moest handelen. Dat hierbij vergis
singen plaats hebben is te verklaren, ook uit
den algemeenen toestand. De politie was her
haald en lang geprikkeld. Von Jagow «ei, dat
hy ervan moest afzien maatregelen te nemen
tegen de betrokken beambten.
Daarmee zjjn de gekwetsten echter niet
tevreden
De vergaderde Engelsche en Amerikaansche
journalisten verklaarden zich ten volle solidair
met hunne mishandelde ambtgenooten en be
loofden hunnen steun bjj alle pogingen, die
ter verkrijging van voldoening in het werk
zouden worden geBteld.
Ook de Vereeniging van buitenlandsohe cor
respondenten had bericht gezonden, dat zy ieder
verzoek tot bestraffing van de agenten, die
voor den onbehoorlyken aanval aansprakelijk
zyn, zal Bteunen.
't Is waarschijnlijk onder den aandrang van
verschillende zjjdeti, ook van Duitsche, dat de
regeering een nader onderzoek der zaak ge
last heeft.
Het Dnitsche legerbestuur heeft het groote
Tempelhof er veld, het groote exercitieveld
maar ook de groote speelplaats voor kinderen
en de plaats waar de stadsmenschen eens
konden uitblazen en frissche lucht happen,
verkocht. Een consortium van bouwspeculanten
heeft het terrein in handen, dat tegen een
zoet winstje zal omgezet worden in bouwterrein.
Daar is heel wat over te doen. De stad Berlijn
vaart er het slechtste bjj, ,maar", zegt het
legerbestuur, wij hebben de belangen van 't
geheele rijk voor oogen gehad, niet die van
Berlyn in 't bjjzonder.
De Engelsche arbeidereparty heeft besloten
een wijziging te brengen in bare statuten in
dien zin, dat de belofte, die al de leden der
party tot dusverre moesten afleggen, zal
afgeschaft worden. Deze wjjziging is noodig
geworden, door de uitspraak van het opperste
rechtscollege in Engeland, dat uitgemaakt
heeft dat de contributie der vakvereenigingen
niet mag gebruikt worden tot bezoldiging
der parlementsleden. Volgens de rechters
moet een kamerlid de vertegenwoordiger zijn
van al de kiezers en niet van een bepaalde
party, die hem bindt.
In Frankryk is weer een heel bank-schan-
daaltje uitgebroken. Een drietal in-hechtenis-
nemingen hadden plaats.
De Fransohe regeering heeft, aangezien
de Oostenryk-Hongaarsche regeering geen
voldoening aan Frankryk heeft gegeven door
de Petroleum-maatBohappy te erkennen, be
sloten de havens te openen voor Nederlandsch-
Indische petroleum.
Volgens een berioht uit New-York heeft
Japan verklaard geen nieuw handelsverdrag
met de Vereenigde Staten te willen sluiten,
wanneer Amerika de invoeging van een
clausule tot^ regeling der immigratie van Ja
panners bljjft eisehen.
Japan verklaart zelf op bevredigende wjjze
de landverhuizingsquaestie te zullen oplossen.
Japan heeft met strakker hand in Korea
de «aken voor mekaar gezet. Sedert de
annexatie hebben zieh in verschillende deelen
des lands opstanden voorgedaan Japan nam
by een daarvan 400 Koreanen gevangen en
fusileerde er 100. De Koreanen koesteren
een feilen haat tegen hunne overheerschers.
Vier Japansche bladen, die zich tegen de
annexatie hadden vorzet, werden in beslag
genomen en hun verdere uitgave verboden.
De middelen, ziet men, zyn doortastend, maar
doortastende middelen zyn niet altjjd afdoende.
Dat zal de tjjd moeten leeren.
In de Vereenigde Staten is de strjjd tus
schen de beide partyen, de republikeinen en
omocraten, in vollen gang. Roosevelt doet
dapper mee. De partijgroepeering heeft- on
geveer geheel om zyn persoon plaats. Van
president Taft spreekt men minder dan va» hem
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 4 October.
By het te Utrecht gehouden examen
tot verkrijging van het politie-diploma is
o. a. geslaagd de heer H. Jansen, van hier.
Afschaffing van Nachtarbeid en
lOurige arbeidsdag.
Zondagmorgen te elf uur vergaderde in
het lokaal tTivoli" de afdeeling Helder v.
d. Ned. Bond van Arbeiders in het Bakkers
bedrijf in 't openbaar met als sprekers de
HH. Eekhof van den Helder en S. L. van
Riet uit Alkmaar met bovengenoemde onder
werpen. De voorzitter, de heer Wittmer, pre
sident van bovengenoemde Afdeeling, deelde
in zijn openingswoord mee, dat op 't «elfde
oogenblik in 27 plaatsen van ons land voor bo
vengenoemde eisehen openbare vergaderingen
werden belegd en wel ter voorbereiding van
do groote nationale betooging, die op Zon
dag 16 October van wege 't Hoofdbestuur
te 's-Gravenhage wordt georganiseerd. Deze
vergaderingen worden gehouden naar aan
leiding van 't bekende wetsontwerp van
Minister Talma, welk ontwerp wel is waar
de afschaffing van den Nachtarbeid inhoudt,
maar dat tot nog toelaat, dat de bakkers
gezellen 16 uur por etmaal kunnen worden
geëxploiteerd. En wjjl de tegenstand tegen
dit wetsontwerp, met name van de patroons
uit het grootbedrjjf, nog aanzienlyk is en het
zeer te bezien staat of het wetsontwerp tot
wet zal worden verheven, en wijl de arbei
ders er zich niet by neer mogen leggen, ook
en vooral niet do bakkersgezellen, dat ze 16
uur per dag onafgebroken in het gareel van
den arbeid worden gehouden, is het noodig
aan den eenen kant te waken tegen verslech
tering van het toch al niet te roemen ont
werp en moet aan den anderen kant getracht
worden den wetteljjken tienurendag in de
wet te zien vast gelegd te krjjgen.
Verder deelt de voorzitter mee, dat tot
deze vergadering zyn uitgenoodigd alle plaat
selijke arbeidersorganisaties, aan welke uit-
noodiging gehoor hebben gegevenDe Held.
Bestuurdersbond, de Afd. Helder v. d. Bond
van Ned. Onderwijzers, de Typografen, de
Sigarenmakers, de Bouwvakarbeiders, de
Gemeentewerklieden, do Bond van Minder
Marine-Personeel, de Afd. Helder v. d.
Nieuwen Ned. Postbond en de Losse Werk
lieden. Niettegenstaande deze ruime deel
name is de zaal zeer slecht bezet en be
treurt spieker het, dat niet alleen onder
Helder's burgerjj nog zoo weinig wordt ge
voeld voor deze alleszins gerechtvaardigden
stryd, maar dat zelfs onder de zoogenaamd
georganiseerde arbeiders de geest nog zoo
laks is, dat ook zy 't niet de moeite waard
vinden om mee tc agiteeren en te demon-
streeren, waar hun eigen belangen worden
behandeld cn behartigd.
De eerste spreker, de heer Eekhof, die
als plaatsvervanger optreedt voor den heer
Huiberg uit Amsterdam, welke door omstan
digheden verhinderd is, sluit zich by deze
woorden van don voorzitter aan. Ook hij
vindt 't een bedroevend verschjjnsel, dat do
vergadering zoo slecht bezocht is en dat
zelfs onder de bukkors nog zoo weinig bo-
wustzjjn van hun eigen slechten toestand
bostaat. Binnen betrekkelijk korten tjjd zyn
hier een tweetal openbare vergaderingen go-
houden met deskundige sprekers en nu zou
men hebben mogen verwachten dat althar.s
de bakkers zeiven, die nog onder zulke
slechte toestanden gebukt gaan hun instem
ming en medewerking zouden verleenen,
daar, waar pogingen worden aangewend, om
in hun slechte levensvoorwaarden, waaronder
zy zeiven, maar ook de gemeenschap lijdt,
verbetering te brengen. Niets van dat alles
echter en dat wjjst er op, dat er in de
bakkersgezellenwereld iets niet in den haak
is. Zy moesten bedenken, dat, waar hun lot
nog zooveel te wcnschen overliet en er nog
zooveel was, dat verbetering behoefde, alleen
flinke, strafte organisatie hun een stap nader
kan brengen tot hun doel.
Met dofte berusting, met by de pakken
neerzitten bereikt men niets en 't onder
havige geval, waar 't gaat om de afschaf
fing van nachtarbeid van bakkers en don
wettelyk geregelden 10-urendag, zou men
zyn doel veel eer bereiken en het aanhan
gige wetsontwerp in hun geest verbeterd
krygen, als de gezellen een krachtige orga
nisatie konden stellen tegenover den geor-
ganisoerden tegenstand van het groot-fabrï-
kantendom. Ook de overige arbeiders treft
verwjjt, die toch moesten begrypen dat door
verheffing van den bakkersstand hoel do
arbeidersstand weer een flinke schrede voor
uitgaat Uit solidariteitsgevoel moesten zy
zich scharen in do golederen van de strij
dende bakkers, om gezamenlijk op te rukken
tot 't verkrijgen van een meer menschwaar-
dig bestaan, niet alleen voor de bakkers.
Na deze philippica aan 't adres van de
arbeiders overgaande tot zyn eigenljjk onder
werp, roept hy de clementie der vergadering
in, eerstens wyl hy slechts weinig tyd heeft
gehad zich voor zyn taak voor te bereiden
en tweedons, wyl hy geen bakker ie, den
aard der zaak niet zoo in details kan treden
by 't bespreken van bepaalde vakbelangen en
van de misstanden, die 't bakkersbedrijf nog
aankleven.
Toch houdt hy op de bekende gronden een
krachtig pleidooi voor de afschaffing van den
bakkers-nachtarbeid, wyst op de bleeke ge
zichten, de uitgeteerde lichamen van vele
bakkersgezellen; herinnert er aan dat de
tuberculose welig tiert onder heD, schetst de
ongezonde, voor de gezondheid schadelijke
werkplaatsen waarin een overmatig langen
arbeidsdag wordt doorgebracht, wyst op 't
onnoodige van die ziel cn lichaam slopende
nachtarbeid, daar tal van coöperatieve bak
keryen ze met succes hebben afgeschaft, breekt
krachtig oen lans tot verkorting van den ar
beidsduur en spoort aan tot 't toetreden als
lid van een eerlang te stichten coöperatie op
arboiderBgrondslag.
De tweede spreker herinnert aan de woor
den, vervat in het manifest, dat in grooten
getale in de gemeente is verspreid en waarin
de nachtarbeid als ruw, wreed en onmensche-
ljjk wordt geschilderd Hij schetst ons zoo'n
bakkersgezin, waarin de vader slaapt op tij
den dat de kinderen thuis zijn of uit school
thuis komen en luidruchtig on levenslustig
als ze zijn, toch stille moeten zijn, want de
vader ruat uit van zyn moordenden nacht
arbeid. Het verwonderd hem dan ook geens
zins, dat de bakkersgezellen achterlyk zyn
vergeleken by andere groepen van arbeiders
in hnn last tot organiseeren en het komt
niet by hem op, hen te verwyten, dat ze
ook op deze vergadering ontbreken. Het is
alles het gevolg van de wantoestanden, waar
onder zy werken; deze demoraliseeren den
bukkersstand door en door. Ook hy toont
aan, met tal van feiten, dat zy meestal in
eeno ongezonde, heete atmosfeer oneindig
lang moeten werken, dat die nachtarbeid en
lange arbeidstjjden hen berooven van de zoo
onmisbare Zondagsrust, dat het gezinsleven
wordt verstoord en de bakkersgezel een
treurig, vreugdeloos bestaan voortsleept.
Toch hoeft dit alles niet zoo te zyn. De er
varing in tal van meest coöperatieve bak-
keryen opgedaan, zoo in "t binnen- als in het
buitenland heeft geleerd, dat de nachtarbeid
onnoodig is; dat hy afschaffing ervan de bak
kerijen evengoed in bloei vooruitgaandat de
gezellen een meer meuschwaardig bestaan
erlangen en dat kluchten van het publiek niet
gehoord worden. Daarom dringt ook hy krach
tig aan tot 't stichten of 't toetreden als lid
van een eerlang op te richten c<>öp. vereer.i-
ging, die gewoonlyk als voorbeeld kan gesteld
worden aan alle particuliere bakkeryen. Reeds
20 jaar lang, zoo eindigt hij, wordt door
om in woord en geschrift aangetoond, dat die
ellendige bakkerstoestanden door wettelyk
ingrypen verbeterd kunnen en moeten worden.
Wij hebben dokters en professoren in de ge
neeskunde op onze hand, mannen van 't recht
en de staathuishoudkunde hebben onze zjjde
gekozen, opvolgende ministers hebben wet
telijke voorstellen ingediend en ook thanB
weer ligt daar 't ontwerp Talma, dat de
Tweede Kamer, kan 't veel verbeterd, in de
gelegenheid iB tot wet te verheffen.
De volgende motie wordt nu met algemeene
stemmen aangenomen:
De openbaie vergadering van bakkers
gezellen op Zondag 2 October
gehoord de bespreking over den reeds
10-tallen jaren geleden verkondigden eisch
Wettelyk verbod van den bakkersnacht-
arbeid
overwegende, dut nachtarbeid nadeelig
is voor de gezondheid, vernietigond voor
het gezinsleven, bevorderlijk aan de on
zedelijkheid, schadelijk voor de organisatie
der arbeiders, welker beschavenden invloed
daardoor wordt tegengewerkt
overtuigd dat nachtarbeid niet noodig is
wegens eisehen aan het bedrijf ontleend
en zich tegen wettelyk verbod geen enkel
openbaar belang verzet;
van oordeel dut de voorgestelde maat
regel bevorderlijk zal zijn aaB de volks
gezondheid in bot algemeen
van meening echter dat verbod van
bakkeranachtarbeid zonder beperking van
den arbeidsdnur eene uitwerking zal hebben
tegenovergesteld aan de strekking der
maatregel
overwegende het votum der Tweede
Kamer van Maart 1909 nopens den wette
lyken 10-urendag
dringt er bij de wetgeving op aan er
ten spoedigste too over te gaan bedoeld
wetsvoorstel tot wet te verheffen en daarbij
<le bezwaren van don Algemeenen Neder
land «chen Bond van Arbeidors(sters) in
het Bakkers-, Chocalade en Suikerbewer-
kingsbedrijf by adres van Juni 1910 aan
de Tweede Kamer kenbaar gemaakt, uit
den weg fe ruimen.
Hierna sluit de voorzitter, onder dank
zegging aan <1® sprekers, de vergadering.
De „Koningin Wilhelmina".
Het pantsersehip .Koningin Wilhelmina"
wordt Vrydag 14 October te Amsterdam by
inscbryviug verkocht.
Nederlandsch eskader in Oost-lndië
Naar wij vernemen, ligt hot in het voor
nemen van den minister van marine, de
aflossing van de schepen, behoorendo tot het
Nedorlundsche eskader in Oost-Imlië, zooda
nig te rogeion, dat gedurende de jaren 1911,
1912 en 1913 het eskader als volgt zal zyn
samengesteld
In het jaar 1911de pantserschepen .De
Ruyter", .Tromp'«Hertog Hendrik" en
.Zeven Provinciën" en het pantserdekschip
.Holland", gedurende het laatste kwartaal
versterkt door 2 torpedobootjagers
In het jaar 1912: de pantserschepen ,De
Ruyter", .Tromp", „Hertog Hendrik", «Zeven
Provinciën", het pantserdekschip .Holland"
cn 2 torpedobootjagers, gedurende het laat
ste kwartaal versterkt door nog 2 torpedo
bootjagers
In het jaar 1913 de pantserschepen ,De
Ruyter" of «Koningin Regentes'', .Hertog
Hendrik", .Tromp" en .Zeven Provinciën",
het pantserdekschip .Holland" en 4 torpe
dobootjagers, gedurende het laatste kwar
taal 8 torpedobootjagers, waarvan 2 in reserve.
N. R. Ct.
Hotel „Willem Barendsz".
Men meldt uit IJmuiden:
Dit welbekende hotel, dat zijn naam ont
leende aan één onzer groote zeevaarders,
werd Vrydag voor afbraak verkocht. Het
gebouw ging in handen van den heer B. D.
Slier, handelaar in afbraak te Amsterdam,
voor f2630, terwjjl den grond werd aange
kocht voor f9606 door den heer Jan Visser
Hz. alhier.
Het eertyils zoo schoone gebouw, dat met
zyn tuin 559 Ma. beslaat, werd kort na de
opening van het Noordzeekanaal gesticht en
men had daarvan iu den beginne groote ver
wachtingen.
Zeer vele families, die hier of logeerden
of vertrek of aankomst van verschillende
schepen afwachtten, maakten van het hotel
gebruik. De verwachting dat IJmuiden eene
badplaats zou worden, is niet verwezenlijkt,
zoodat het gebouw spoedig overbodig werd.
Daarbjj kwam nog dat de verbetering van
het Noordzeokanaal het oponthoud der schepen
voorkwam en de uitbreiding van het spoor
wegverkeer het nachtverblijf onnoodig maakte.
Voor eenige jaren ging het bouwwerk, dat
een halve ton gouds gekost bad, reeds in
andere handen over voor nog geen derde
van de waarde. Men trachtte toen het be-
drjjf op bescheidener voet in te richten,
echter ook zonder resultaat.
In de laatste jaren werd het in het geheel
niet moer bewoond, zoodat het hard achteruit
ging en thans, na even meer dan een kwart
eeuw te hebben bestaan, geljjk een bouwval
is en in handen van den slooper moet over
gaan.
Op het dak had men een glazen koepel
gebouwd, van waaruit men een prachtig
vergezicht had zoowel op de Noordzee als
op de landeryen rond Beverwjjk en Haarlem.
Vergiftigingszaak te Hoorn.
Omtrent de verzending uit Amsterdam van
de vergiftigde taart aan den gemeentebode
Markus te Hoorn, vernemen wjj het volgende
Woensdagmiddag tusschen half vjjf ou vjjf
uur werd aan hot hoofdkantoor van Van
Gent Loos op den Dam een pakje aange
boden, geadresseerd aan den heer Markus te
Hoorn. Als naam en adres van den afzen
der opgegeven ...Markus, N. Z. Voorburg
wal 16dezelfde naam dus als die van den
geadresseerde. Het pakje woog ongeveer 1
K. G. en werd franco verzonden.
Wie het pakje heeft aangeboden, kon men
zich op het kantoor van v. Gend Loos niet
herinneren, 't Is namelyk op dat uur (tus
schen half vyf en vjjl uur) zeer druk. Te
half zes is het pakje uuar het Centraal-Sta-
tion gebracht en van daar per Hollandsche
Spoor naar Hoorn verzonden.
Wy hebben aan het adres op den N. Z.
Voorburgwal 16 geïnformeerd. Daar is een
pakhuis gevestigd vau verschillende boden-
diensten (Haarlem, Alkmaar, Hoorn enz.).
Men kende er niemand van den naam Mar
kus en herinnerde zich niet, dat van daar
uit Woensdag een pakje naar v. Gent
Loos zou gebracht zyn.
(•H.blad.")
Uit Hoorn schrjjft men
De toestand van het dienstmeisje van den
heer Markns, dat ook van de taart heeft ge
geten, is zeer verergerd. Ze lijdt hevige pjjncn
en men vreest voor haar leven. De verschijn
selen wijzen op arsenicumvergiftiging.
Geheel Hoorn is vol over het gebeurde.
Algemeen is het medelyden met den ouden
heer Markns, een zeer sympatbieken man,
die op zoo treurige wjjze zjjn ruim 80-jarige
echtgenoote moest verliezen.
Dc familie Markus hoeft verleden jaar ook
een taart ontvangen, waarvan behalve de
beido oudjes, ook oenige neefjes en nichtjes
hebben gegeten. De neer Markus en de kin
deren zjjn toen ongesteld geweest, doch daarop
heeft men toen geen acht geslagen, Wel
heeft de heer Markus toon een vooroordeel
tegen taarten gekregen, waarom hjj er nu
tot zijn geluk niet van heeft gegeten.
Overtreding Wapenwet?
De tNieuwe Courant" schrjjft:
Gisteren 'n bloedig troffen tusschen een
dame en een tramconducteur in Den Haag.
De laatste liep een wond op ovor de hand
vau ongeveer 7 c M. lengte. Hij behield zjjn
tegenwoordigheid van geest en plakte snel de
roode spleet in zjjn aardsch hulsel toe met
een pleisterverband.
Onze meewarige belangstelling werd beloond
door de mededeeliug dat de schnldige dame
maar liefst vier hoedenpennen torste, zoo
groot haast als rapieren van de stafmuziek.
En naaldscherp natuurljjk.
t Wordt heuBch te bar.
In een bioscoop te Brussel zagen we, hoe
een heer met zoo een venjjnig wapen de wang
werd doorboord. Dat we t zagen is minder
juist, immers 't was stikdonker in de zaal.
Maar we hoorden den geweldigen smartkreet,
't Excuus van de misdadigster was, dat ze
met *r hoofd -}- hoed zoo heen en weer moest
buigen om langs de dame vóór haar te kunnen
heen zien. Want die vóórdame had zoo'n ge
weldigen hoed op.
't Wordt hensch te bar.
Zou de Wapenwet hier niet een speldje
voor kunnen steken? Liefst geen speldje, maar
een groote speld, een moderne hoedenspeld
desnoods.
De nieuwe takaksbelasting
Toen de Duitsche Rijksdag de verhooging
van de tabaksbelasting, welke deel uitmaakte
van de beruchte financieelo hervorming, aan
nam, is op voorstel van het centrum besloten,
in den overgangstjjd, waarin te voorzien was,
dat de tabaksbewerkers onder de inkrimping
van de voortbrenging zouden te lijden hebben,
uit de schatkist aan werklooze sigarenmakers
een ondersteuning uit te betalen. Het daar
voor bestemde fonds, 4,750,000 mk., bljjkt nu
al op zjjn einde te loopen.
De .Köln. Ztg." meldt, dat alleen in de
districten van de Westfaalsche tabaksnijver
heid van September 1909 tot September 1910
een som van 2,218,873 mk. aan znlke uit-
keeringen is betaald. De werkloosheid in het
sigarenmakersbedryf moet een jaar lang wel
een grooten omvang gehad hebben en de
voortbrenging sterk verminderd zjjn.
De slotsom van het blad is: Ongetwjjfeld
is het verbruik van sigaren sterk achteruit
gegaan, doordat rookers van de sigaar tot
de pjjp on de cigaret over zjjn gegaanen
bovendien ljjdt de Westfaalsche njjverheid
er onder, dat men de vroegere goedkoope
soorten tracht te vervangen door voortbreng
selen van de Znidduitsche sigarennijverheid,
die veel minder van de dure buitenlandsche
tabak verwerkt. Nu de kansen op verminde
ring van de werkloosheid ongunstig bljjven
en de uitbetaling van de uitkeering zal op
houden, ziet het er voor de werkliedeu
somber uit.
Het is al weer eeu bewjjr, dat men be
lastingen op vorbruiksartikelen maar niet
willekeurig kan opschroeven. Bjj de verhoo
ging van de Duitsche tabaksbelasting heeft
do schatkist bij slot van rekening weinig baat,
en eon bloeiende njjverheid heeft cr een
knak door gekregen.
Slachtoffers der aviatiek.
Do afgeloopen week is voor de aviatiek
een zeer ongelukkige week geweest. Eerst
Chavez, daarna Plochman, daarna weder de
Duitscher Haas Halier, die zwaar gewond
werd, on nu weder een drietal ongelukken,
waarvan één met onmiddelljjk doodeljjken
afloop.
De aviateur Haas, die te Trier was opge
stegen ten einde den vliegtocht TrierMetz
te volbrengen, stortte, boven Wellen (aan
de Moezel) gekomen, ter aarde en was on
middelljjk dood. Het toestel is verpletterd.
OE WEEK.
1 October.
Denkend aun den toestand, waarin thans
de «politieke atmosfeer" zich bevindt, komt
mij vóór den geest zoo'n zomeruur ('t kan
ook op najaarsdag van luwe luchten zjjn,
als waarvan September 1910 te genieten gaf)
dat mon dc nadering van onweér voelt
't Ib wonderljjk stil, kalm in de natuur. Al
te rustig Benauwend, angstwekkend van
kalmte, zooals een zieke, die de crisis achter
den rug heeft en nu zoo vreedzaam-berusteud
ligt te peinzen, met groote starende oogen.
Patiënt woelt niet, klaagt of kermt niet,
moppert niet meer «Zie-je dat wel
vraagt naïeve, zich al verheugend in gelukkige
wending Maar do pleegzuster zwjjgt
kjjkt heel ernstig, haalt even de schouders
op. En wanneer men dokter tot spreken
(racht te krijgen, ontwjjkt hjj do vragen,
vertrekt haastig. Arme patiënt zweeft (tusschen
de twee werelden" bereids straks zullen do
banden, die ziel en lichaum bijeenhouden,
zachtkens verbroken zjjn
Er is een soort van rust, die voorbode is
van noodlottige dingen Zjj beklemt u zonder
dat ge u met juistheid vau het .waarom"
rekenschap kunt geven, beseft gjj dat hier
geen stof tot bljjdschap aanwezig is Wan
neer 't is of alle geluiden wegsterven in do
zwoele lucht; de vogels hun tjilpen on
kwinkeleeren staken de klanken, tot u door
dringend, vreemd van toon Ijjken, uit
hcel-verre verte gedruisch nadert, zacht-
droigend gerommel, dat allengs aanzwelt in
krachtDan weet ge, hoe weldra het on
weer zul losbarsten. Het kleine, grjjze wolkje,
aanvankelijk niet grooter dan een vuist,
dat aan den blanwen hemel zich vertoonde,
is gezwollenbreidt zich uit over het
firmamentMen schertst nog, praat nog
kwasi-opgewekt, maar de lichteljjk nerveuse
vrouwtjes kjjken telkens naar de lucht. Een
boortje, dat passeert, roept u toe: .aardige
bui op komst IDe runderen in de wei
steken den kop bijeen
De .joDgens" worden als bjj tooverslag
zeer dociel, ravotten niet langer, zoeken
moeders nabjjheidEr is ccne onrust,
eene angstigheid waar zelfs de oudoron,
de «grooten", de zeer kordaten zich niet aan
kunnen onttrekken. En eerst wanneer 't achter
den rug is deuren on ramen weor wagon-
wjjd open kannen, de verfrischte lucht
binnenstroomt, bet getjilp in de druipende
takken wordt hervat, dhu voelen ook de
arme tnenschen-kinderen zich als versterkt,
van nieuwe courage vervuld is de herinne
ring aau hnn .depressie' van zooeven ver
vaagd, verdwenen, net precies als Stastok
Jr. toen hjj, met neef Hildebrand, goed en-
wel buiten het café stond, waar men hem,
in kring van biljartspelers, zoo ongenadig
ertusschen had genomen Men weet wel,
dat zjjn fijn-stalen bril op de zweetgolven
dreigde af te drjjven
Schjjnbaar is de stilte, die nu in de .poli
tieke atmosfeer" wordt waargenomen-
En wie goed observeert de nog kleine
donderkoppen, welke zich aan de lucht ver
tonen, hem zal toch wel eene huivering
ovor den rug moeten varen Zelfs al is
hjj van het kordate goslaoht der Olieslager s
oin van de helden, Alpen-veroveraarsgc-
ljjk de moedige jonkman, wiens tragisch einde
thans door gansch de werold wordt betreurd,
niet eens te spreken
In trouwe, het onweer dreigt buiten
gewoon zwaar te wordon 1
En het ergste van het geval is, dat van
twee, drie kanten de explosie ons zal overvallen.
Ik zag daar Dinsdagochtend staan vlak bjj
het presidiaal bureau, leunend met den arm
tegen het groen laken, de pas-verkozen voor
zitter van de 5de sectie, den heer dr. A.
Kuyper. Hjj is vrooljjk, opgewekt, .gewoon",
alsof er niets bijzonders in do jongste twaalf
k vjjftien maanden ware voorgevallen.
In het dagblad, dat onder zijne opper
verantwoordelijkheid wordt uitgegeven, vindt
men geen weerklank van het ongewone, dat
nu den toestand al-meer gaat beheerschen.
En toch 1
Verheffen zich daar niet midden in, het
Rechtaeho kamp (of is een blad als ,Du
Gelderlander" niet oen der spreekbuizen van
rasecht-Rechtsche lieden van zeker gezag?)
gansch-nieuwo geluiden, die rondweg dreigen
met afscheiding, met verbreking van den
coalitie-band, bijaldien de beloften, een
maal gedaan ten opzichte der bestemming
van het geld, uit verhoogde Invoerrechten
verkregen, niet zouden worden ingelost
Of is daar niet verschenen eene corres
pondentie van den Haagschen briefschrijver
der .Zutf. Ct." waarin de ellende, de
desorganisatie, do inzinkende tucht, het ver-
dwjjnend prestige der officieren, ginsch
de jammerlijke misère van onze legertoe
standen aan den kaak werd geBteld
Heeft men niet gehoord geluid van opko
mend onweêr, toon de voorzitter der Tweede
Kamer Dinsdag aankondigde, hoe onder do
ontwerpen, welke hot Parlement van 4
October a.s. af in de sectiën zal onderzoe
ken met en benevens die der Staatsbe-
grooting voor 1911, ook zal behooren de
voorstellen betreffende de kustverdediging?...
't Was een eigenaardig geluid. (Haaa!"werd
geroepen. Men kau 't op verschillende manie
ren uitleggen, toelichten. Bjjvoorbeeld: Ah,
daar is 't dan eindelijk, wat verwoeden kamp
zal ontketenen IOf wel: een spontaan-
onbedwingbare kreet, aanduidend hoezeer
deze quaestie thans de hartstochten prikkelt.
't Duurt, in de Elflandsche Buurt, lang,
vóórdat iets, verband houdend met het be
stier der algemeeno zaken, tot 't «gemoed
des volks" doordringt, de belangstelling wer-
keljjk vermag te prikkolen. Ik heb me vaak,
in den loop der jaren, verbaasd over die
onverschilligheid. En speciaal in een volk,
dut zoozeer gehecht is aan de belangen van
zjjn beurs, welks sigaar en pjjp eerlang
door zeker «debietrecht" zullen worden go-
troffen, valt dergoljjke lauwheid van
.laat-maar-waaien" te verwonderen... Waar
't aan zou liggen Misschien geeft de
zegswjjze van .of ik nu door kat of kater
word gebeten de oplossing
De kleur der op het Regeeriugs-
gebouw is telkens voranderd. De Röell's, de
Pierson's, de Mackay's, de Van Houten's,
de Kuyper's, de Heemskerk's en nog ande
ren volgden elkander op om de vier of
minder-getal jaren Arme belasting-opdok-
ker bleef steeds .taillable et corvéable h
merci"De leuzen, waaronder belasting
werd geheven, .objecten" voor den fiscus
werden gezocht, wisselden gestaag Opdok
ken bloef de boodschap.
De Hollander, met zjjn nuchter-practischen
aanleg, maakt zich niet (dik" om de rode-
neeringen der heeren, tot welke partjj of
groep zjj zich wenschen te rekenen, als
deze bespiegelingen voor hem toch steeds
dit ééne resultaat hebben: naar het kantoor
van den ontvanger loopen om te storten 't
«lweör-gestegen bedrag van z'n aanslag
Maar: er is eeu grens ook aan die zeer-
elastische ljjdzaamheid
In do Rechtsche gelederen weet-ge
wordt hier en daar duidelijk gevoeld, dat
die limiet misschien dichter-bjj is dan do in
Torentje en andero regeerings-gebouwen
zetelenden vermoedenDe Nederlander,
wiens duldende, dragende lijdzaamheid haar
uiterste spankracht heeft bereikt, wordt een
bjjzonder lastig wezen. Men vergete dat toch
nietEr is in ons volkskarakter een zeer-
karakteristieke .draai".
Wjj zeggen zóó lang, zóó onverdroten ja-
en-amen, dat er reeds vun diverse kunton
wordt geroepen(Och, de sukkel, de .sul
vindt immers alles good I Pluk hem maar
gerustHjj knikkebolt toch van jo-doo-
maar!"
Mon vergist zich echtor. 't Is ermee als
met het dier, genaamd kameel. Ook zoo n
voort sloffende Joris-goedbloed. Laat zich
stapels, heele pakhuizen tusschen de bulten
laden. Verdraagt smachtende dorst in ver
zengende zand-woesteny, zelfs wanneer z'n
maag-arsenaul nagenoeg is uitgeput. Maar
dan... Plotseling... Verandert de sul, de
goedbloed, in een woestaard Men stuift
verschrikt uiteen. Niemand durft hem nade
ren Hij zou u vermorzelen, verscheuren,
vertrappen, diezelfde droomerig-voort-
sloffonde, aarts-geduldige kameel
Aldus zou 't kunnen guan, op zeker gansch-
onverwacht moment, met het ljjdzame, ge
hoorzame, brave lastdier, Nederlandsclie
volk genaamd. Wanneer 't zóóver is geko
men, dat stemmen, opstjjgend uit het kamp
dor meest ordelievender), der bondgenooton
van het Kabinet, dor zoerbozadigdon, zich
bjj de protesten, welke opgaan, aansluiten...
Ja, dèn mag men toch wel een (Caveaut,
consules doen hooren Een: (Laten ze
voorzichtig zjjn, de heeren
De uitbarsting van het geweldige onweer,
dat zich voelen lHat in de onnatuurljjke
stilte van het oogenblik, in «politieke atmos
feer", we kunnen haar niet ontgaan.
En wat de gevolgen der uitbarsting zul
len wezenof er zuivering van dampkring
op zal volgen, dan wel eene voortbroeionde
zwoelte, wie van ons allen durft daarom
trent «horoscoop trekken", iets voorspellen
Zeker, ik zal tot de eersten behooren
om 't grif toe to govon de publieke belang
stelling is uiterst moeiljjk wakker te schudden.
Op Olieslagers concentreerde zich in de
jongste dagon aller aandacht, en dan nog
moet men zich, ton slotte, vorwondoren, over
het .leuke' van de geestdrift-soort, waarmée
men «hoogo vluchten"-up to date waarneemt.
Het sprookje, *t meest fantastische, tot wer-
koljjkhoid geworden, verlieBt zijne bekoring.
Wio 't niet gelooft, kan 't deze dagen dui-
deljjk waarnemen.
Nogmaals, 't is heideusch werk om Jan
Publiek, de door mjj onlange verdedigde,
haast-verheerljjkte, voor iets «warm* (e
maken.
Dezor dagen is te Kamerik zoo on-
veer een heel dorp afgebrand.
Men ga eene na do plattelandsche brand
weertoestanden in Patria. Ik geloof niet te
overdrjjven als ik zeg, dat van de honderd
landeljjke gemeenten bjj eenigszins-ernstigon
braud acht-en-negontig in de asch zouden
worden gelegd. De uitgaven, verbondon aan
eone behoorlijke installatie, gaan (de draag
kracht der gemeente" to-boven
Zeker, Jan Publiek is in menig opzicht
een sukkel, een suffert, maar iets van den
diep sluimerenden hartstocht, die «Joris Goed
bloed Kameel op zeker moment doet ont
waken, tot leven8gevaarljjk monster maakt,
is toch in hem. tCaveaut' En wie deze
waarheid miskent, komt ten slotte bedrogen
uit. Als ik de ruimte ervoor beschikbaar
bad, zou ik deze stelling .historisch» kunnen
toelichten I
Me. Aktokio.
INGEZONDEN.
Gaarne zag oudergeteekende het volgende
in Uw blad opgenomen.
In het (Vliegend Blaadje" van Zaterdag
1.1, kwam mjj o. a. ook de advertentie onder
de oogeu, welke de oproeping bevatte tot
medewerking tot de oprichting eener onaf-
hankeljjke organisatie van arbeiders in het
bakkersbedrijf.
Nu vraag ik, waar halen die onderteeke
naars deze wjjsheid vandaan, of worden zjj
wellicht hierin geholpen door hun patroon,
welke in dergelijke zaken nog al eens do
behulpzame hand wil reiken, daar ouder
geteekende hier nog al eens ondervinding
van opgedaan heeft, o. a. het z.g.n. verbe
terde stuk wat indertjjd door het personeel
der .Volharding' geplaatst werd, inzake
het ont>lag van 2 werklieden van laatstge
noemde fabriek.
Mocht dit niet het geval zjjn, dau kau ik
niet begrijpen hoe de oerste ondertcekenaar,
volgens mjjn opinie ook de hoofdpersoon, er
toe komt, op deze manier eendracht te stich
ten in het algemeen, en tweedracht te zaaien
in de bakkerjj waar hjj werkt, n.1. de «Vol
harding", waar ook ik door den onhoudbaren
toestand mjjn ontslag heb genomen, als mr.
bakker.
Hopende hier nog eens op terug te koraun.
U, mijnheer de redacteur, dankzeggend
voor do verleende plaatsruimte.
C. Pikter8,
gew. mr. bakker der (Volharding*.
Den Haag. Vaillanllaan 466i.