KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder9 Texel, Wleringen en Anna Paulownam
No. 3939.
Zaterdag 12 November 1910.
38ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 et, fr. p. post 75 et, buitenland 1.25
Pre- Zondagsblada 37} 45 0.75
miën j Modeblad 55 65 f0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertaatiën van 1 tot 5 regels 80 cent
Elke regel meer6
Be wijs-exemplaar2J
Vignetten en greote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Intero.-
Telefoon 50.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgeven C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT t Co Helder.
Bu
Derde Blad.
HIEUWSBERICHTEM.
HELDER, 11 November.
Uitvaart C. Boon.
In allen eenvoud werd gisteren het stof
felijk overschot van den heer C. Boon, in
leven gep. secretaris der gemeente Helder,
grafwaarts gebracht. Aan de groeve, waar
een groot aantal belangstellenden waren saam-
gekomen, werd niet gosproken. De oudste
zoon van den overledene, de heer L. Boon,
dankte allen voor de laatste eer, rijn vader
bewezen.
Uitvaart J. Dunselman.
De begrafenis van den heer Dunselman
had Donderdagmiddag onder veel belangstel
ling plaats. Wij merkten o.a. op deputaties
of besturen van 't Algemeen Weeshuis met
eenige weeskinderen, van Liefdadigheid naar
Vermogen, R.-K. Parochiaal Kerkbestuur,
R.-K. Volksbond en Eerebestuur Militaire
vereeniging.
NamenB do regenten van 't Weeshuis sprak
de heer Vorhey, namens 't Kerkbestuur de
heer H. Dito, namens de Militaire vereen,
van don R.-K. Volksbond de heer de Bas
en voor Liefdadigheid naar Vermogen" Dr.
van Ryn van Alkemade. Allen brachten in
diepgevoelde woorden hulde aan de nage
dachtenis van den ontslapene.
De oudste zoon de heer Jan Dunselman
dankte namens de familie voor de troost
woorden en de betoonde deelneming.
Vice-Admiraal Van den Bosch.
Het vertrek van den admiraal Van den
Bosch zal niet onopgemerkt voorbijgaan.
Gisteren werd een afscheidsdiner gegeven
door den Staf, heden heeft dit plaats door
een groot aantal hoofd- en subalterne officieren
van zee- en landmacht, terwyl morgen een
diner wordt aangeboden door de autoriteiten,
rechtstreeks dienende onder de bevelen van
den admiraal.
Reisplan van het pantserschip „Tromp".
Hr. Ms. tTromp" vertrekt 15 November
van hier naar Oost-Indië.
Aankomst te Algiers 22 Nov., vertrek
van daar 26 Nov. Aankomst te Port-Said
2 Dec., te Perim 9 Dec., te Colombo 19 Dec.
De Etat-Major bestaat uit: kapitein ter
zee E. de Haan, commandantkapitein-luite
nant ter zee M. H. E. Hachee, eerste-officier
luitenants ter zee le kl. K. F. Sluis en W.
A. van Aken luitenants ter zee 2e kl. W.
J. H. van Straaten, J. A. Brouwer, C. Morzer
Bruyns, I. A. Rom Colthoff, W. Wynaendts
en J. Bosma; adelborsten le kl. H. W. F.
M. Doorman, A. L. Timmers Verhoeven, G.
E. F. L. Beekman en H. J. Top le luit. der
mariniers J. J. C. de Koekoff. v. gezondh.
le kl. F. M. R. Schmitz; ofl. v. gezondh.
2e kl. R. L. H. J. Ryfkogelofi. v. adm.
le kl. W. Nanning; adj.-administrateur C.
A. Huysman; off.-mach. le kl. A. A. van
Boven off.-mach. 2e kl. J. W. M. Renken.
Schetsen uit de Rechtzaal.
Jaap's „truc".
Slnw Trieneken.
Ze keek op van de waschtobbe, waar
grijze walm uit steeg en veegde haastig de
handen aan 't schort afZe had dan toch
goed gehoord. Eerst dacht Trien 't zich te
verbeelden, geklos van klompen op dit uur.
Iets bijzonders... En ze kon r oogen haast
niet gelooven... De oude Weyers, die langs
het zandpad op haar huis aan kwam. Jaap
Weyers, die anders bijkans niet groette, zoo n
stugge, trotsche vent, Lid van den Raad en
zou al lang Wethouder geweest zijn wanneer
hy niet met burgemeester overhoop lag van
wege een stuk grond, dat voor de nieuwe
school noodig was geweest en waar Jaap
niet van af wilde stappen Burgemeester
had, in de Raadsvergadering met gesloten
deuren, waar de zaak van de nieuwe school
dan zoo'n beetje bediBteld werd, net gedaan
of ie maar te beschikken had over ander
mans goed
fNou" had ie gezegd .en dan kunnen we
dat stukje grond van meneer Weyers immers
wel kiygen Die ziet op geen guldentje"
al knipoogend tegen de anderen, want iedereen
wist immers best wat 'n duitendief Jaap is
/.Gelukkig voor de Gemeente, dat wy zulke
lut hier in den Raad hebben" ging Z. E. A.
voort, over z'n bril heen den taaie" oolyk
beglurend .Voor vierhonderd, wed ik,
staat meneer Weyers dat lapje wel af..."
Jaap zelf kon men niet zien. Die had zich
gehuld in ondoordringbare rookwolken. Leunde
met z'n stoel tegen den witten muur van de
Raadszaal. Zei niets
En ze cijferden verder. De oudste Wethouder,
die Jaap op een prikje kende, fluisterde burge
meester in: ,Zou ie 't vóst doen Maar
de ander knikte Och, natuurlijk. Hij zou
zich waarachtig niet laten .kennen" aan
zoo iets. By de plechtige inwyding zou dan
worden gezinspeeld op de .niet genoeg te
waardeeren, schier belangelooze medewer
king" Neen, dat zou best gaan.
Afjjnl" riep burgemeester, ten slotte, uit
.dus drieduizend zeshonderd. Minder kèn 't
nietGeen centje. Mdór, dan krygt Langhoeve
ook iets fijns Daar zullen ze in Oldbroek
jaloersch genoeg op wezen. Een school, heeren,
die je iedereen kunt laten zien. Een pronk
juweel voor de gemeente. Wat zeg-jy I
Hoevers Dit tot den opzichter-architect'
die het raadsheerlijk .onder-onsje" bijwoonde.
Meneer Hoevers verslikte zich haast in de
teug koffie, die hy net had genomen, knikte
een paar malen van warme instemming. Riep
toen uit/.mooi, burgemeester 1 Een pracht
stuk wordt 'tl..
.En niet duurl" vulde Z. E. A. aan, reeds
tikje bang door de doodsche stilte der
Raadsleden.
.Dank zy' vooral de medewerking van Jacob
Weyers" merkte oudste wethouder op z'n
brilleglazen met zekere heftigheid reinigend.
Die woü er .kuit of hom" van hebben...
Weêr pijnlijke stilte.
En Jaap, nog een lesten reuzewalm uit-
Hr. Ms. .Piet Hein" is Woensdag te
Amsterdam aangekomen, alwaar dit schip
buiten dienst zal worden gesteld. De geheele
bemanning zal overgaan op het aldaar lig
gende pantserschip .Kortenaer".
Pakjeszending Onze Vloot.
Van de door de vereeniging Onze Vloot
opengestelde gelegenheid, tot gratis-verzen
ding van pakjes naar de opvarenden op de
vloot in Oost- en West-Indie wordt steeds
toenemend gebruik gemaakt. Deze week be
droeg het aantal der totale verzending niet
minder dan 384 stuks, verdeeld als volgt
naar Oost-Indie door bemiddeling van de
afdeeling Helder 129 en door de afdeeling
Amsterdam 166 te zamen 295 stuks. Naar
West-Indie door de afdeeling Helder 50 en
door de afdeeling Amsterdam 39 stuks, te
zamen 89 stuks.
De levering der straatsteen voor deze
gemeente, waarvan de vorige week de aan
besteding plaats had, is opgedragen aan J.
Spruit, alhier, en wel 250.000 Waalstraatsteen
en 150.000 Friesche straatsteen.
Do Scheveninger bom 144 kwam Woens
dag als bijlegger binnen wegens lekkage, en
de Enkhuizor logger 225 liep hier eveneens
binnen, wegens bekomen schade aan het
voorschip.
Spelen met lucifers.
Doordat kinderen in een onbewaakt oogen-
blik zich met het afstrijken van lucifers
hadden vermaakt, ontstond Woensdagmorgen
een begin van brand in een perceel Graven
straat alhier. Op het zien van de vlammcD,
die een paar lange gordynen en een deel
behangsel in de achterkamer hadden aange
tast, vlogen de kleintjes naar buiten om hulp.
Met emmers water konden de buren een onheil
voorkomen.
Te water.
Woensdagavond zou schipper H. de V.,
wiens tjalk in het N.-H. kanaal ligt, met
een vlet zyn dochter naar den landkant
overbrengen, daar zy in deze gemeente eenige
boodsohappen moest doen. By de aanlegplaats
gekomen, stootte het vaartuigje met een
harden stoot daartegen, zoodat het meisje,
reeds slaande om uit te stappen, wankelde
en te water raakte. Oogenblikkelijk sprong
de vader haar na en, ofschoon het zeer
donker was en de drenkelinge kopje onder
lag te spartelen, wist hy zyn kind weer op
het droge te brengen.
„Crescendo"„T oonkunst".
Gisterenavond nagenoeg een volle .Casino"-
zaal. Kon 't ook anders? Een zeer, zeer
voorbeeldig samengesteld programma, me
vrouw Alida Loman als byzonderere magmeet
en het volledig Symphonie-orkest der marine.
Ziedaar, men was voor teleurstelling gevrij
waard. Vermoedelyk zyn de verwachtingen
zelfs overtroffen. De inleiding, Mozart's
Ouverture zur Oper. //Die Zauberflöte", mooier
te hooren, lykt my onmogelyk. Want hier
openbaarde zich direct een volmaakt begrijpen
tusschen de directie des hoeren Hazebroek
en zyn voortreffelijk orkest.
Na deze uitnemende instrumentatie volgde
Jeruzalem", aria uit het Oratorium .JPaulus'
puttend
WAblief
Burgemeester verschoot er reeël van. Daar
hadt-je 't waarachtig tóchzooals Haverman
gedacht had
,Wat zeê-je vroeg Jaap nog eenB.
z/Van die vierhonderd pop voor dat lappie
land van jou I Je weet welantwoordde
wethouder, met iets beverigs in z'n stem.
En in de drukkende stilte van het zwoele
comité-generaal" weerklonk nu, striemend
en tergend, Jaap z'n sarrend-spottende
keellach. Hy loeide 't uit, al kloppend en
tikkend met den kop van z'n uitgebrande pyp
tegen aachbakje. Dan verstierf de spotlach
weèr en dan barstte 't wéér losMet schokjes
van vroolykheid
Hy haalde dikke proppen krultabak uit een
viezig papier-zakje. Duwde ze met smoezelig-
dikken duim in tabakskop En hy grinnikte
maar... Keek, onderwjjl-ie de vlam erin stak,
den wethouder aan met z'n loerende, sluwe
gryzo oogen, waarin de haat tegen concurrent
gloeideEn het genot van ze nou's lekkertjes
beet te hebben. ..Dat zat te cyferen, te rekenen.
Dat speelt mooi-weér van zijn duiten. Dat
wil branie-slaan met prachtscholen, waar hy
z'n kostelyken grond voor een appel-en-ei
toe most afstaan
MóstMóstWacht-eventjes Burge
meester had toch indertijd tegengehouden z'n
verkiezing tot wethouderMot-jelui niet doen"
had-ie gestookt, «geeft niks-as herrie, Weyers
is een Btjjfkop, die altydz'n zin mot doordrijven.
Luister nou naar myn woorden en kiest De
Haan. Dan hebben wy iemand, waar land
meó te bezeilen valt"
Jaap wist 't op een prikje. Voor lid van
het Dagelyksch Bestuur deugde hy niet, hè
Maar z'n centen konden ze gebruiken. Om
later tegenover een gedeputeerdeMisschien
wel den Commissaris der Koningin op z'n
bezoek Te kunnen geuren met don school.
Hy zag 't al vóór zich. „Ik maak u myn
compliment, heeren! Werkelijk, magnifiek-
mooi 1 Met een knikje tegen de wethouders,
dat beider gelaat zou doen stralen en glan
zen Alsof hun iets van „de eer" toekwam
't Kookte in Jaap's gemoed
-,Nóg voor geen duizend guldenriep hy
uit, en nü toonde hy eerst recht hoe dwars
't hem zat
Burgemeester schrok er zóó van, dat z'n
bril hem byna van den neus gleed. En wet
houder Haverman lachte weemoedigHad-
ie 't niet gedacht?... Of-ie Jaap Weyers
kende
„Kom, Weyers" haaste wethouder De Haan,
weinig-diplomatiek aangelegd „je bewjjst 'r
de gemeente zoo'n belangrijken dienst meel"
Was natuurlyk olie in het vuur.
„Voor geen duizend gulden!" riep Raads
lid Weyers nog eens...
De heeren keken elka&r verwezen, ont
roerd, verslagen aan
„Kom, Jaap?" probeerde z'n oude vriend
Oosterwyk, de eenige, die nog wel eens
iets van hem gedaan kreeg, en om wien hy
ook te geven had Vanwege z'n diaken
schap „Kom, Jaap! Je meent 't zoo kwaad
niet.1"
van F. Mendelsohn. En hoel Niets dan lof
voor de reinheid, waarmee mevrouw Alida
Loman deze bekende toonzetting, met artis
ticiteit begeleid, omhoog zond. Haar weer
gaven zyn stylvol. Het smachtende, melancho-
liek-verlangende hoorden we maar weinig
zóó. Hier kwam dan ook een fraaie bou-
quet en natuurlyk! een geestdriftige
byval.
By do verklanking van //Elegie für Streich-
orchester", van Tschaikowsky, genoten we
volop. Welk een heerlijke muzikale gedachten
komen hier, door juiste eischen, tot uiting.
Do aria uit het Oratorium «De Schepping',
van Jos. Haydn, gaf niet minder een voort
durende bevrediging. Opnieuw maakte de
hoogst begaafde zangeres een treffenden in
druk met haar ontwikkelde stem, die rij,
zonder overdrijving, alleszins beheeracht.
Een bekorendste stroom van klanken en
melodieën vonden we in de «Suite Algerienne',
van Saint-Saëns, onderlinge contrasten van
een rjjke hoogstaande instrumentatie.
Na de pauze kwam een rechte verkwik
king. Een technisch-mooi opgebouwd werk
van A. L. Hazebroek was aan de beurt. En
de onberispelijke uitvoering der schoonheden
van het geheel, troffen speciaal. Onder
stormachtig, langdurig applaus werd een
prachtige lauwerkrans aan den componist
dirigent overhandigd. Fanfares klonken en
't publiek, nog eens enthousiast, juichte
hartoljjk.
Nog liet mevr. Alida Loman met succes
zich hooren in een vy'ftal zorgzaam gekozen
liederen, waarvan de laatste, met Hollandsche
tekst, zooveel invloed op de hoorders ver
oorzaakte, dat een herhaling niet uitbleef.
Tot slot boeide het orkest met «Piet Hein',
Hollandsche Rhapsodie, van P. G. van
Anrooy.
Aan «Toonkunst4 m'n compliment. Kunst
avonden als deze zyn steeds welkom 1
„Appollo".
Woensdagavond gaf de muziek vereeniging
Apollo", Direkteur de heer J. M. Jansen,
in Casino een uitvoering, die in allo opzichten
geslaagd mag genoemd worden. De zaal was
zoo goed als gevuld met een aandachtig
en dankbaar auditorium en waarlyk, wat er
ten gehoore gebracht werd, was deze stille
hulde alleszins waardig. Maar 't bleef niet
by een stille hulde; telkens als een der num
mers van het goed gekozen programma was
afgewerkt, weerklonk een welgemeend applaus
door de zaal en aan 't einde moest zelfs
gebiseerd worden. Het geheel nieuwe pro
gramma, dat hier aan het publiek werd aan
geboden, getuigde van ernstige studie en de
vertolking liet niet alleen niets te wenschen
over, maar men kon, zelfs als leek, zeer
goed bemerken, dat de vereeniging over goed
geschoolde krachten kon beschikken. Elk
nummer werd met opgewektheid en vastheid
van streek uitgevoerd, doch een woord van
byzonderen lof komt toe aan hem en haar,
die ons «Ave Verum" en «Grosmiitterchen"
deden genieten. Zooals gezegd, ieder nummer
zonder uitzondering deden 't goed en niemand
der aanwezigen zal zich den gang naar
Casino betreurd hebben.
Wenschelijk ware het, dat het aantal, zoo
wel werkende als kunstlievende leden nog
En misschienHeel misschien zou er
nog een mouw aan gepast zyn Met wat
soebatten en vleien Maar burgemeester
Van Hoorn was sarcastisch van aard.
„Wy mogen de mildheid van meneer
Weyers niet misbruiken" zei hy, onver
schillig voor de schopjes, die oudste wet
houder hem onder tafel gaf... Van: Houd
nu je mond Je bederft de zaak
Bij burgemeester was 't „plus fort que lui,"
die liefhebberij om speldeprikjes te geven.
Jaap knauwde haast het mondstuk van z'n
pyp kapot, want hy voelde best de steek-
onder-water.
„Jou aardigheden kunnen me geen steek
schelen, burgemeester!" viel hy uit, wit
als een doek nu van woede.
„Aardigheden, meneer Weyers?... Als ik
uw alom-bekende mildheid, edelmoedigheid
prijs
Een paar Raadsleden gichelden Oudste
wethouder schudde nog eens weemoedig 't
hoofd, 't Liep reddeloos mis
„Ik heb u misschien onderschat," plaagde
burgemeester verder „u zult dat stukje grond
natuurlijk aan de gemeente hebben willen
schenken En dat marchardeeren kwetst u
Niot-waar, meneer Weyers? Ik geloof, uwe
bedoeling nfl eerst te hebben begrepen
Pats, ging de stoel, waar Jaap op ge
zeten had, tegen den witten muur. Stjjf
drukto-ie de pet op zijn hoofd. Keek bur
gemeester aan met oogen, waarin 't blik
semde Ondoofbare, onbluschbare haat
gloeide
„Bouw jelui je school maar, hoor! Maar
niet van myn centen I Niet van myn grond 1"
En hy sloeg de deur van Raadszaal achter
zich dicht.
Wuifde door het raam, nog eens de col
lega's toe Hkdden ze prachtschool nog
niet?
Burgemeester deed net-of-ie de zaak van
den vroolyken kant opnam. Roerde hoofd
schuddend en glimlachend in z'n versch
kop-koffie.
„Wat-nou!?* liet oudste wethouder be
drukt hoorenWant de mooiste, beste
plek voor het gebouw misten zy Tien-
tegen-een, dat Jaap z'd ontslag zou nemen
uit den Raad.
Burgemeester trok een gezicht van: komt
best terecht
„Ja, jy hebt goed praten!4 bromde Ha
verman
En ongclyk had-ie niet. 't Zag er met
Langhoeve'B gemeente-kas dunnetjes uit. Heel
smalletjesZoo'n kereltje als Weyers
konden ze niet missenEn daarvan was
men algemeen, diep doordrongen: tusschen
burgemeester en Jaap was 't tafellaken door
gesneden Voor altijd
Trien kwam naar 'm toe. Zy had 't land
aan hem, maar je most zooeen te-vriend
houden. Als hij met Paschen opsloeg
Hy hèd al van veertig gulden-meer gespro
ken, die Jan Kramers 'm geboden had...
En dan die af betaling met Kerstmis
I „Gaat-u binnen, Weyeral* noodde Trien,
rood van opwinding
wat uitgebroider was. Dan kon deze muziek-
vereeniging vast nog meer praesteeren en
meerderen zouden dan voor betrekkelijk ge
ringen prys in staat zyn, een paar goede con
certen te hooren.
Spaenhof en De la Mar.
Dinsdagavond was 't weer oen gezelligo
boel in Casino. Speenhof met zyn liedjes en
zyn gitaar, mitsgaders zyn vrouw, De la Mar
met zyn grappen en de Melanchini's met
hun wonderbare kunst der telepathie of ge-
dachtenlezer. Dit meer ernstigeideel van het
programma nam het voorste gedeelte vao
den avond in beslag, om verder gewyd te
zyn aan de muziek en zang, aan het bytend
sarkasme. de humorike satire van Speenhof,
benevens de aanstekelijke vroolykheid van
Nap De la Mar. Hoe komen die twee bij
elkaar, mag men zoo vragen. Toch is het
een eigenaardig genot, die liedjes vol bjjtende
spot met die soberheid en kille eenvoud te
hooren voordragen, maar goed is het ook,
dat Nap de somberheid spoedig komt ver
dry ven met zyn geestige rymelary en pittige
anecdoten. De goed gevulde zaal amuseerde
zich kostelyk, niet 'tminBt met het bekende
nastukje: „Zyn Edelachtbare". Wie beurtelings
geroerd wil worden tot een stille traan door
't snydend wee van SpeenhofT's realisme,
met zoo groote soberheid voorgedragen en
dan weer tot een gulle lach door hot "blij
moedige optimisme van Nap De la Mar,
verzuime niet by een volgende gelegenheid
't zal de laatste maal wel niet geweest
zyn mee op te gaan naar Casino.
De socialistische candidatuur.
Gisteravond werd in «Tivoli" door de Afd.
Helder van de S.D.A.P. een openbare ver
gadering gehouden, ter ondersteuning van de
candidatuur Michels, met als sprekers de
candidaat zelf, benevens de heer A. G. A.
Verstegen, lid van den Gemeenteraad, en
tot onderwerp: «Het standpunt der Soc.-Dem.
ten opzichte der Gemeentepolitiek". De tegen-
candidaten waren uitgenoodigd tot debat. De
heer Grunwald, de candidaat der vrijzinnigen,
had bericht van verhindering gezondenvan
den heer Teerink was geenerlei bericht in
gekomen.
De opkomst mocht bevredigend genoemd
worden. De heer Verstegen heet de aanwezigen
welkom en geeft na een kort openingswoord
het woord aan den candidaat voor district II,
den Heer A. W. Michels.
Deze begint met te zeggen, dat hy tot de
ervaring is gekomen, dat er moed voor noodig
is, om hier in den Helder op te treden. Men
stelt hier den eiscb, dat een candidaat moet
kunnen spreken. En hy zou het niet gewaagd
hebben, om den heer De Geus uit te noodigen
tot debat, als hy niet geweten had, dat de
heer De Geus nog lang de beste niet was
onder de vrijzinnigen. Veronderstel eens, dat
hy de heeren Hartsinck, Zander of Van den
Berg had uitgenoodigd, dan had er geen spaan
van hem overgebleven.
Ook van spreker is gezegd, dat hy niet
spreken kon; dat was dan volgens de vrij
zinnigen een reden, om het min of meer
dwaas te noemen, dat Michels candidaat was.
By de Staalmannianen is het ook zoo.
Men moet kunnen spreken, daarom ook hebben
zy den heer Teerink candidaat gesteld, die
zoo men weet, een buitengewoon goed
spreker is.
In Extra Tijding stond o. m. dat Michels
mot zulke rooie en raro matrozen omgaat.
Naar aanleiding daarvan wilde hy do matrozen
aanraden, allemaal rood te worden, dan zal
Staalman tenminste niet meer zeggen, dat
het rare matrozen zyn. Spreker zegt: wy
zullen ons noch aan de liberalen, noch aan
de Staalmannianen storen; wy stellen een
candidaat, dat is ons goed recht krachtens
ons verschillend standpunt met de overige
partyen. Er wordt telkens beweerd door de
clericalen, dat wy handjeplak spelen met de
liberalen; dat weten de mensohen ochter wel
beter en kunnen ze nu weer uit deze onze
candidatuur ervaren. En als er soms nog
zijn van die clericalen, dan moeten ze aan
stonds maar eens opkomen en bewjjzen, dat
we handjeplak spelen. Het niet opvolgen van
ons advies is niet voor onze rekening; dat
komt omdat de menschen zoo'n grooten hekel
hebben aan Staalman. Wy hebben nog nim
mer een vryzinnig candidaat openlyk aan
bevolen. Wel hebben wy eens een tegenstander
aanbevolen, n.1. een Stualmanniaan, dat was
De Waard en dat was de grootste mislukking
in den Raad; hy zat er als een zoutpilaar.
Ik heb nu een en ander omtrent myn tegen-
candidaten uiteengezet zegt spreker. Hy
wenscht nu een en ander te zeggen omtrent
de hier gevolgde gemeentepolitiek en wil al
dadelijk beginneD, met te zeggen, dat het op
dat punt hier in Den Helder zeer zonderling
toegaat.
Nu houdt spreker een uitvoerige grondige
beschouwing over 't belastingwezen in 'tal-
gemeen, over Rijks- en gemeentelijke belas
tingheffing; toont aan, dat het thans gevolgde
systeem alle kenmerken vertoont van door de
heerschende, burgerlijke of wel kapitalistische
klasse te zyn ingevoerd; dat zy allen op deze
leest geschoeid zyn; dat zo er op ingericht
zyn om de bezittende klasse zoo min mogelijk,
de niets- of byna nietsbezittende klassen zoo
zwaar mogelyk te belasten. Dat slechts één
systeem goed genoemd kan worden en dat
naar dat systeem door de sociaal-democraten
met alle kracht, die in hun is, wordt gestreefd
en dat systeem iséén algemeene inkomsten
belasting, met behoorlijke progressie, die het
mogelyk maakt het geld te halen waar het
werkelijk is en die de armen en onbemiddelden
vry stelt van belasting betalen. Dat alle
indirecte belastingen uit den booze zyn, omdat
ze onevenredig zwaar drukken op de armsten
en armen. Dat wel is waar de huidige belas
tingwetten niet toelaten, ons ideaal op belas
tinggebied te bereiken, doch dat met eenige
goede wil toch ook thans in die richting wel
wat te bereiken zou zyn. Dat die goede wil
echter ontbreekt by allo vertegenwoordigers
van de burgerlijke partyen, hoe ook genaamd
en dat, ondanks alle smoesjes, die ze verkoopen
over belastinghelling naar draagkracht. Zelf
Mr. De Meester in den Haagschen gemeente
raad sprak 't dezer dagen by de behandeling
van de begrooting in den Haag uit, dat hy
't wel goed vond, dat 't volk, door middel
van te hooge gasprijzen, iets bjjdroeg in de
't Was erg-vreemd
En Jaap, de huisbaas der vrouw,
zei maar niets. Deed z'n klompen uit. Ging
aan de tafel zitten. Liet zich bakje-koflie i
toeschuiven. Slurpte, slurpte Zij wachtte
„Jaap Kramers is weer by me goweest'
zei baas Weyers op eensNaar buiten I
turend, ontwykend den blik van de boerin
„Nou is-ie al tot vyftigweer geklommen..'
't Schoot Trien in de keel van schrik. Hèd
zo wel gevreesd Met schorre stem praatte
ze Praatte. Van dat zy nou toch al over j
do zes jaar op de boerdery waren Baas
Weyers had toch nog laatst gezegd.. Wan- j
neer alles maar geregeld liepAfijn, dan j
zou 't nog wel
„Tja!* riep baas uit, haastig wegschuilend
achter gordyn, want oudo Kees strompolde
net-voorbyGlurend of-ie niet de vrouw
ergens zagOm een paar centen te schooi
eren
Trien merkte 't wel. «Dat is niet gewoon
dacht ze. Probeerde te lezen op Jaap z'n
dik, breed, grof-bonkig gezicht. Maar 't was
even strak als altijd... Toch meende ze dat-ie
wat bleeker zag dan gewoonljjk... Met iets
onrustigs in z'n gebaren...
«Is daar soms de een of ander?" vroeg
hy plotseling, naar de deur kjjkend...
Onwillekeurig deinsde Trien terug...
„W Weineen!» antwoordde ze. „Nou,
dan is 't goed. Komt Gerril haast thuis?"
De klok wees elf uur. Nog een dik kwar
tier Later dan halftwaalf zeker niet
Om twaalf uur aten ze En Gerrit dronk
eerst z'n „proppie", waschte sicb, en zoo
Baas Weyers wenkte haar. Even weifelde
Trion maar hy had het gordyn al laten
zakken. Begon te fluisteren Niemand be
hoefte te weten dat hy op dit uur by Gerrit
en Trien zat te praten Daar had niemand
immers meè noodig
Toen ze haar man in de verte zag aan
komen, door gleufje tusschen gordyn en
muur liep Trien hem tegemoet. Om hem
voor te bereiden Waarom Jaap Weyers
binnen was, al van vóór elven af over dat
zaakje van de vechtpartij by Mol, van laast-
leden Zondag Toen ze Jaap hadden be
schuldigd van Piet Zeeman te hebben ge
stoken Hy wist toch wel, in den lin
kerarm. De dokter was erby gehaald. En
Martin, de veldwachter, had proces-verbaal
gemaakt
Trien snikte 't uit, terwyl ze naast haar
man liep Snikte wanhopig
„Als je voor den rechter verklaart, dat
jy gezien hebt, hoe Piet Zeeman door den
zoon van Wolvers is gestoken En niet
door Jaap WeyersDan gceft-ie je de
overige zestig gulden cadeau En we krjj-
gen huurcontract voor drie jaar Voor vier
desnoodszónder opslag...'
Gerrit snapte 't nog niet best. Kon al dat
verrassende niet op-eens verwerken in de
trage hersens
„Ja, maar...' zei-ie, benauwd door onbe
stemd gavoel van iets dreigendsJa, maar
Ze stonden in de kamer. De scherpe, grijze
sluwe oogen van den baas spiedden, wat
Gerrit 'r van-dachtHaar, Trien, had-ie
belastingen. Dat is iets voor de arbeiders
kiezers, om tegen 1918 in hun ooren te
knoopen.
Deze redeneering van De Meester, oud-
Minister van Financiën, gaat uit van de vast
geroeste en niettemin zeer valsche en verkeerde
voorstelling, alsof de arbeidende klasse zoo
weinig bijdraagt in de algemeene lasten. Een
goed financier, geen soc.-demooraat, de heer
Bekaar, heeft onwederlegbaar aangetoond,
dat de bezittende klasse 10°/0, de midden
stand 15 °/0, de arbeidende stand 43®70 van
hun inkomen aan belasting betaald. En wat
de ryken met de eene hand betalen, halen
ze met de andere hand terug. Met de op
brengsten der verschillende belastingen over
het jaar 1907 toont hy aan, dat ze aan rente
meer terug betalen dan bezitten.
Zie hier een lijstje over 1907:
Opbrengst d. vermogensbelasting f 8.396.000
bedrijfsbelasting- 9.522.000
grondbel. geb. eigend. - 12.801.000
ongeb. - 7.620.000
personeele belasting. - 19.154.000
Totaal t 57.498.000
Stel, dat y4 deel dezer belastingen wordt
opgebracht door de niet-bezittende klasse,
dan wordt door de ryken ongev. 44.000.000
per jaar aan belasting betaald.
Zy halen echter terug aan rente over het
zelfde jaar:
Rente van de Nationale Sohuld f81.612.632
Gemeenteschuld 18.810.988
Totaal f44.928.620
En dan wordt er nog beweerd, dat de
ryken zooveel en de armen zoo weinig betalen.
Aan de hand van de adressen der Aid.
Helder S. D. A. P. aan den Raad om gas-
prijsverlaging, alsmede aan de hand van de
behandeling der pas gehouden begrootings-
debatten, neemt spreker de thans gevolgde
gemeentelijke floantiëele politiek onder han
den en levert hierop schorpo oritiek, om te
eindigen mot in den breede aan te toonen,
dat de belangen der arbeidende klasse alleen
veilig is by de candidaten der S. D. A. P.
Daarom wekt hy de arbeidors-kiesers op,
Dinsdag a.s. met macht en kracht te ijveren
en te werken voor den candidaat der Soc.-
Dem. Arbeiderspartij.
De tweede spreker, de heer Verstegen,
zet in den breede het standpunt der Soc.-
Dem. uiteen, tegenover die van alle overige
partyen. Hy schetst het kapitalistisch regiem,
waaronder wy leven en set klaar en helder
in een breed opgezet betoog uiteen, hoe onder
dit regiem de arbeidersklasse gebokt moet
gaan en werkelyk ook gebukt gaat en hoe
zy de middelen en de wegen aanwijzen om
zich aan dit verderfelijke systeem te ontwor
stelen. Alleen grondige hervorming en om
werking van do grondslagen, waarop de
tegenwoordige maatsehappy rust, kan ons
van dit systeem verlossen en de programma's,
ook het programma te volgen by hun gemeente
politiek, gaat in die vastgestelde richting.
Breedvoerig staat hy stil bij de belangrijkste
punten van dit program, toont aan dat alle
partyen, zoo in den lande als in de gemeenten,
te kort schieten, te kort moeten sohieten
krachtens hun inzicht in de maatschappij en
de voorstelling, die zy hebben van de taak
al gewonnen Dat was 't voornaamste. Do
man zou wel toestemmen Die snapte maar
half
„Ja, zie-je4 stamelde Gerrit wéér, van den
baas naar z'n vrouw turend, en omgekeerd
Trien doorzag het beter. Besefte wel, waar
't om ging. Begreep, wat er voor Jaap op
't spel stond Misschien een maand of drie
er-achter
Gaf Gerrit knipoogje. Van maak-je maar
niks-ongerust, hoor! Beredder ik wel...
,,'t Is een gevaarlijk ding, Weyeral" zei
ze, Gerrit wenkend van: hond-je koest...
Zeg 't er toch maar om Dokt-ie op
„Pffl« blies de baas minachtend „gevaar
lijk!'
Maar de tegenstand joeg hem kleur van
angst naar de wangen Zag Trien zoo best.
„Als 't eens misloopt? zei ze, Gerrit
weer wenkend: Allemaal om 'm bang te
maken I
„Vyftig gulden in de hand en het contract
eerst geteekend' zei ze resoluut, zoodat
Gerrit schrok, echt, van haar „durf* tegen
den baas Van wien ze afhingen Die
als-ie woö „dan kun-je later die zestig
gulden regelen. Wat-jij, Gerrit?"
De boer bromde iets. Veegde zich het
zweel van het voorhoofd Wat schéélde
TrienStraks zei Jaap nog: met Paschen
r-uit
De baas zag natuurlyk, dat Gerrit, wel
zou gezwicht hebben. Had Trien kunnen
vermoorden
Maar dacht aan het proces-verbaal. Hoe
burgemeester pret sou hebben Jaap de
kast in
„Wie waarborgt me...?» begon hy.
Doch de vrouw genoot van don angst, die
op Jaap z'n tronie te lezen was Nu hód
ze hem in d'r macht
Dan doen we 't eenvoudig niet 1" zei ze,
Gerrit een stomp gevend vanwcés toch
niet zoo laf
En ze richtte op den baas den vasten blik
van haar energieke blauwe oogen Vond
'twat-lenk te merken, hoó hy in-den-klem
zat
Schuim kwam op de hoeken van z'n lip
pen.
Maar hij trok oen dikke, vette portefeuille
uit z'n zak.
Trien haaldo een inktkoker en pen te
voorschijn
Een poosje later, nadat-ie goed had
uitgekeken of er geen mensch was, stapte
Jaap den weg op
Z'n vuisten waren gebald. En z'n tanden
styf-opeen geklemd.
Ik zal ze welLater1" dacht hy,
„Als ze eenmaal de twee vingsrs der rech
terhand by den rechter hebben opgesto
ken 1"
Toen de getuige Gerrit Stam vóór het
hekje verscheen, keek do voorzitter van de
Rechtbank hem scherp aan.
Van het gelaat des beklaagden, Jacob
Weyers, was alle kleur geweken... Nu
spande 'tOnder eede bevestigen wat
Gerrit vóór den rechter-commissaris getuigd
had
„Ik wys u" zei president „op het gewicht
van den eed, getuige. Wéét wat go hier ver
klaart. Dónk aan uw gezin I Weet-gy dat
wie verdacht wordt, hier onder eede gelogen
te hebben, kans heeftHéél veel kans
Om onmiddellijk van hier, uit dit gebouw,
naar het Huis van Bewaring te worden ge
bracht Wéét ge dat?"
Gerrit knikte eventjes. Was merkwaardig
rustig
„De vent snapt niet wat-ie gaat doen",
dacht Jaap, de beklaagde, „'t loopt prachtig 1"
En Gerrit zwoor.
De beschuldigde voelde, hoe de zweet
druppels hem, van de natte haren, in den
hals dropen De officier zag 't en fixeerde
hem met zeer-scherp oog
Nu kwam 't
.Voor den rochter-commiasaris" zei de
voorzitter «hebt gy verklaard, dat niet deze
beklaagde, maar Hendrik Wolvers de eerste
getuige, Zeeman, gestoken heeft dien avond
in de herberg van MolBljjft-ge daar
by
Al de oogen der edelachtbare heeren waren
strak op Gerrit gericht. De officier tastte al
byna naar een dun zwart boekje
Gerrit zei niets.
Welnu, getuige?"
De verslaggevers rekten hunne halzen. Die
vent was gewoon niet te verstaan
«Duidelijker asjeblieftI" zei president, hand
aan oorschelp leggend
Gerrit mompelde wéér iets
De sidderende hand van den beklaagde
veegde, met onzekere tasting, langs z'n met
zweet bedekten, vet-vuurrooden hals
Gerrit herindordo zich niet precies
Kon zich vergist hebben
„Waarom zei-je 't dan tegen den rechter
commissaris?4 vroeg president nog
Maar Gerrit keek hem zóó schaapachtig
aan, dat voorzitter 't er maar bjj liet
De getabberdo heeren glimlachten. En de
officier keek beklaagde, baas Jaap, aan met
een gezichtOf ze niet begrepen, wat er
achter school1
„Dat valt je tegen, hè?* plaagde de blik
van den officier „Hadt-je je anders voor
gesteld 1
In z'n broekzakken balde Jaap de vuisten.
Hy kón niet spreken Moest het geheim
verzwygen. Van hoe-ie bedrogen was..,
Achter in de zaal, op een der getuigen
banken, kon men het ronde, blozende ge
zicht van een boerin opmerken. Ze was even
bang geweest, Trien Maar Gerrit had te
goed zyn les geleerd. Met innige genieting
zag ze hot bezweete angst hoofd van baas
Jaap, in het zondaarsbankje
„Dat zet-ie je betaald!' had Gerrit z'n
zuster, iets slimmer dan broer voor
speld.
Trien kón er wei-eens met angst aan den
ken. Maar dan troostte ze zich weer
Durft-ie immers toch nietl.. Dan komenwjj
uit den hoek 1Is-ie er gloeiend-by 1
Mauwt Corwuu.
