KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Tenet, Wierlngen en Anna Paulowna.
No 3983
Woensdag 12 April 1911.
39ate Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland f 1 '26
Pre- Zondagsblad t 37J 45 f0.75
miön J Modeblad »»»55»»»»65» f 0.90
(Voor het buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentiën van t tot 5 regel»
Elke regel meer
Bewijx-exeraplaar
Vignetten en groote letters worden n
r plaatsruimte berekei
Interc.-
Telefoon 50.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgever C. DE BOER Jr. (»./h. BERKHOUT i Co.), Helder.
Eerste Blad.
UIT HET BUITEHLAHD.
De Interparlementaire Baad, waarin afge-
vaardigen uit de parlementen vaD de meoste
landen zitting hebben en die ten doel heeft
to werken voor de algemeene vredesideo en
de arbitrage tusschen de volkeren, vergadert
te Brussel. Bij de opening stelde lord Weardah
eene motie voor, verklarende, dat de Raad
het hooge belang 01 kennend van het initiatief,
genomen door president Taft in de quaestie
der verplichte arbitrage, den wensch uitspreekt
dat het voorbeeld van de Amerikaansche
regeering gevolgd zal worden door andere
regeeringen. Verschillende voorstellen in zake
de verplichte arbitrage worden behandeld of
voorbereid.
De ontwapeningsvraag die in nauw verband
staat met de quaestie der verplichte arbitrage
is in het Engelscho Lagerhuis ter sprake
gebracht, 't Kan niet ontkend worden dat de
verklaringen van don Duitschon Rijkskanselier
Von Bethman Hollweg omtrent de ontwapo-
ningsbeweging do vredesvrieoden in Engeland
zeer heeft teleurgesteld. Sir William Peet
vroeg daarom in het Lagerhuis met eenigen
spijt aan den Minister van Buitenlandsche
Zaken of deze nog h. il ziet in do wedersijdschc
mededeelingen omtrent den vioolbouw. Do
minister antwoordde daarop, dat hij niet inzag,
dat een wisseling van mededeelingen over
den vlootbouw thans minder nuttig of minder
wenschelijk zou zijn geworden, daar zij immers
een einde kan maken aan wantrouwen lus-
schen twee landeD, en misschien zou kunnen
leiden tot beperking der oorlogstoerustingen."
Van den vrede tot den oorlog is maar
een stapje, in de politiek. In Marokko (Fez)
moet de toestand treurig zijn t laat zich
aanzien dat de nieuwe sultan zich niet zal
kunnen handhaven. En dan
Als een bewijs hoe 't daar met de veilig
heid ge««ld i. kun dienen de weinig bemoe-
digden raad door den Franschen consul te
Fez gegeven aan zyne landgenooton daar. Hy
beveelt hun aan thuis to bljjven, zich niet te
verdedigen en niet den minsten weerstand te
bieden en wanneer hunne woningen belegerd
mochten wordon, niets anders te doen dun
de deuren te barricadeeren maar vooral geen
wapens to gebruiken- Dat zou het gepeupel
nog meer tegen de Europeanon vei bitteren,
'n Mooie boel. Zich niet verzotten, mishan
deling en plundering geduldig verdrageo
Voor Spanje is de toestand daar in Marokko
ook belangwekkend. Canalejas verklaarde
Zaterdag in de Spaansche Kamer dat sedert
2 April geen berichten meer uit Marokko zyn
ontvangen. Een der algevaardigden stelde de
vraag wat de Spaansche regeering doen zal
als de opstandelingen, die Fee, belegeren, ver
slagen mochten worden. Zal Spar. je dan Moulay
Hafid helpen om den vrede te herstellen en
zal het dan met Frankryk samenwerken De
minister verklaarde geen voldoende inlichtin
gen te kunnen geven, maar Spanje zal doen
wat zyn plicht is in dezen.
De Ferrer-zaak brengt de voor- en tegen
standers nog al heftig tegen elkaar in 't vuur.
De socialist Iglezias noemde het vonnis een
schande voor Spanje. Wordt er geen recht
gedaan," zoo zeide hy, «dan zult gy het ge
kletter der wapens vernomen." De minister
president protesteerde tegen de geuite bedrei
gingen en sprak: «Tegenover het geweld der
revolutionnairen zullen wy de macht stellen
die de wet ons verleend." Canalejas werd
toegejuicht door de heele Kamer behalve
door de republikeinen.
In Portugal is 't laug niet rustig. Reuter
bericht uit Lissabon dat een honderdtal werk
lieden en ambtenaren van het arsenaal een
betooging hielden tegen den minister van
marine. De politio en de Republikeinsche
Garde herstelden de orde oenige arrestaties.
De ,Petit Parisien" bericht echter dat do
onlusten het karakter hadden van een
werkelyken opstand. De werklieden waren
van wapens voorzien en de beweging kan
eerst na een hardnekkigen stryd onderdrukt
worden.
Het nieuwe Italiaunsche ministerio heeft
in de Kamer zyn verklaringen afgelegd en
de Kamer heeft die besproken. Omtrent hot
niet zitting nemen van aen socialist in het
Kabinet, verklaarde Bissolati namens de
socialistische groep, dat het congres eerst xal
beslissen of socialisten deel kunnen uitmaken
van de rogeering.
De commentaren over de verhouding tus-
■chen Duitschland en Rusland, Frankrjjks-
bondgenooteu hebben aanleiding gegeven dat
het Peters!). Telegraafagentscb. gemachtigd
de volgende verklaringen kan publiceeren:
lo. De Duitsche regeering heeft nooit
aan den Russischen minister van buitenland
sche zaken den tekst van Fransche geheime
documenten medegedeeld, en
2o. heeft er geen pynlyke gedachtewisse
ling plaats gehad tusschen Rusland en
Frankryk, tjjdens den geheelen duur van de
onderhandelingen over den aan aanleg van
spoorwegen in Klein-Azië en Perzie. Van af
het oogenblik, dat doze quaesties aan de
orde zyn gekomen, hebben de Russische en
Fransche regeeringen steeds in volkomen over
eenstemming gehandeld.
Het te Weenen verschijnende .Vaterland"
deelt mede dat de Paus, naar aanleiding van
de klachten van den bisschop van Skoetari
over voortdurende mishandeling van Alba-
neesche katholieken door de Jong-Turken,
aan do Porte hoeft doen weten, dat de Heilige
Stoel geen nunciatuur te Konstantinopel zal
vestigen, wanneer aan de vervolging der
katholieken in Albanië geen einde komt.
Op de instelling van deze nunciatuur is
de Porte nl. zeer gesteld, omdat zy daardoor
vermoedelijk gelegenheid zal krygen einde te
maken aan het protectoraat, door Europeesche
mogendheden over katholieken in Turkije
uitgeoefend.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 11 April
Albert Vogel.
Vrydagavond trad hier ter plaatse in Casino
op, de ook hier bekende declamator Albert
Vogel, de man, die den moeilijken doch
eehoonen loopbaan van artist had vsrkossa
boven den niet minder eervollen van offficier
bjj het Ned. leger. Deze man, die her en der,
ook ver buiten onze grenzen, zelfs aan ver
schillende vorstelyke hoven, proeven van zijn
ongeevenaarde kunst mocht afleggen, zich
overal warme vereorders en vrienden ver
wierf, heeft ook het Heldersche uitgaande
publiek wederom aan zich verplicht, In zyn
ware grootheid en meesterschap kwam hij
wel uit iu zija eerste voordracht, n 1. de be
roemde „Forumscène uit Julius Ceasar", be
staande uit toespraken vao Brutus en Marcus
Antonius bij Ceasar's lijk. Doze voordracht,
in Romoinsch costuum uit die dagen voor
gedragen, was wel in staat, den toehoorders
een treffend blyk vau zyn groote kunst te doen
bewonderen en genieten. Meesterlijk was het,
hoe hy door blik, gebaar, houding, stem en
t9al dit indrukwekkend tooneel ons voor den
geest schilderde hoe hij afwisselend de harts
tocht van de opgezweepte menigte en de nu
eens vlijmscherpe, dan weer honingzoete
t«al van den listigen Marcus AntoniuB weer
gaf, die onder den schijn van Brutus en zyu
handlangers te verdedigen, de menigte in
tegendeel tot bloedige haat wist op te zweepen.
Niet minder indrukwekkend waren zyn
volgende voordrachten, die bestonden uit
«Het minnetooneol in Matho's ten*.' uit
Flaubert's «Salambo'; uit de bekende .Toe
spraak tot de Hoofden van Lebak" van
Multatuli en tot slot Keilers «MaecenHs".
Van de schoonheid van deze laatste monoloog
scheen het ons toe, ging een groot deel ver
loren door de zeker vereischte, maar daarom
niet minder moeielyk te volgen radheid van
tong, die het niet mogelyk maakte, dit
tooneeltje in zijn ware schoonheid te genieten.
Toch oogstte de kunstenaar aan 't einde de
welverdiende toejuiching van het dankbare
publiek.
Openlucht-Samenkomst.
Men schrjjft uit Alkmaar:
Naar wij vernemen zal de oponlucht-samen-
komst der vrijzinnigen uit Noord-Holland op
Hemelvaartsdag op het landgoed van jhr. mr
P. van Foreest geopend worden door ds. J.
W. Meiokers uit Purmerend en gesloten wor
den door ds. Bax uit Santpoort. De volgende
heeren hebben zich bereid verklaard hot
woord te voeren: ds. A. C. de Begt uit
Alkmaar, ds. D. Drijver uit Zaandam, ds.
A. Rutgers v. d. Loeff uit Haarlem, ds. S.
Spaans uit Enkhuizen en C. F. A Zernicko,
hoofd eoner school to Amsterdam.
Voor de openlucht-samenkomst, waarvoor
groote belangstelling in de provincie Noord-
Holland-bestaat, hebben zangvrreenigiogen uit
Santpoort, Beverwyk en Warmonhuizcn hunne
medewerking toegezegd.
Achteruitgang der Zuiderzeevischerij!
Tengevolge van den achteruitgang der
Zuiderzeevischery, moe-ten binnen do laatste
tien jaren ruim 50 botters te Marken worden
opgeruimd.
Het aantal botters aldaar bedroeg op 1
April j.1. 107, waarvan meer dan 80 stuks
2i> jaren oud of ouder zy terwijl verscheidene
botters niet meer zeewaardig zyn.
Onderscheidene visschere trachten door
dyk- of grondwerk iets te verdienen.
f2500 per concert.
De heer Mengelberg heeft uit Amerika een
aanbieding gekregen om tegen oen honorarium
van f175.000 in vier maanden tyd zeventig
concerten te dirigeeren.
Daar de heer Mengelberg eerst onlangs tot
1915 met Amsterdam en Frankfort zijn con
tracten heeft vernieuwd, kon do aanbieding
door hem niet in overweging genomen worden.
Een verdwenen portefeuille.
De looper van de heer Beffie, Hoogeweg
17, te Watergraafsmeer, stak Vrydag in hot
kantoor der Amsterdamsche Bank een porte
feuille, bevattende f 1200 aan bankpapier en
f1600 aan diamanten, in den binnenzak van
zyn vest. Daarna knoopte hij zyn vest dicht,
maakte ook zijn overjas dicht en voelde aan
de dikte onder zyn jas dat hy de portefeuille
nog in zyn bezit had. Per rijwiel ging hij
regelrecht naar zyn patroon en bemerkte, toen
hy daar aankwam, dat de portefeuille met
inhoud verdwenen was.
De politie werd mat dit geval in kennis
RMt.ld. Z(j nam den looper in verhoor en
i huiszoeking in zyn woning, doch zonder
resultaat.
Een drama.
Donderdagnamiddag omstreeks 5 uur kwam
zekere Haenraets op de Kaalheide te Kerkrade
ten huize van M. waar hy vrouw J. aantrof.
Na een paar woorden gewisseld te hebben
trok H. een revolver en schoot vrouw J. in
den linkerbovenarm. De kogel ging aan het
schouderblad in en kwam van voren uit en
werd later in de kleeren teruggevonden. H.
verliet het huis en is toen naar de woning
van zyn meisje gegaan, eveneens wonende
te Kaalheide, die hy thuis aantrof en die hy
terstond door een revolverschot in de borst
doode. Vandaar is Haenraets wederom terug
gegaan naar het hnis van M. waar hy vrouw
J. had getroffen en heeft zich daar een kogel
in het hoofd gejaagd. Dr. Wildorshoven, die
slechts den dood van beide slachtoffers kon
constateeren, legde by vrouw J. hot eerste
verband. De oorzaak tot deze daad is nog
onbekend, doch schynt jaloerscbheid te zyn.
(„L. K.')
M. S. L. Maduro. f
Bericht wordt het overlyden vao den heer
M. S. L. Maduro te CuraQao. Hy was o.m.
kapitein by de rustende schuttery, voorzitter
vaa de plaatselijke afdeeling van ,Onze Vloot"
en lid van de Kamer van Koophandel aldaar.
Met onze Marine stond hy in nauwe han-
delsrelatiën.
Verdronken.
Den I8den Februari vertrok de luitenant
ter zee 2de klasse Chaillet en 5 inlandsche
matrozen van Hr. Ms. opnemingsvaartuig
«Van Gogh", mot opdracht op den vasten
oever van West-Nias bakens uit te zetten,
met een vlet derwaarts.
Daar die kust, zooals men aan de .Padanger'
mededeelt, ruim bedeeld is met klippen en riffen
en de daar heerschende zware en gevaarljjke
branding hieraan is toe te schrijven, overkwam
hun ten noordwesten van Telok-Dalam te
midden der hevige deining 't ongeluk, met
<U vlet om t« Blaas,
De luitenant en 4 matrozen wisten, na vèel
krachtsinspanning en ernstigo opgeloopen
kneuzingen, den wal te bereiken, terwijl de
5de inlandsche matroos, Klompong genaamd,
't ongeluk niet mocht overleven en een prooi
der golven werd.
Onbewoonbaar verklaarde woning.
Men weet dat het studentikoos is of
wordt genoemd om zoo nu en dan eens uit
moeren' te gaan- Dat kan hinderlijk zyn,
maar toch de hnmor kan ook daarbij veel
goed makeD. Enkele studenten te Wageningta
hebben deze week de bewuste nachtelijke lief
hebberij gebruikt om uiting te geven aan hun
ontevredenheid over do localiteiten der H.
Landb. School. Van een der huisjos, door
Wageningen's Gemeenteraad ter bewoning
ongeschikt verklaard, werd het bordje losge
rukt en 's morgens prijkte voor het hoofdge
bouw der Hoogere Rijks Land-, Tuin- en
Boschbouwschool, zwart np wit, in duidelijke
drukletters:
.Onbewoonbaar verklaarde woning!
Zelfmoorden.
Elk jaar in dezen tyd van de overgangs
examens leest men in Duitschland van zelf
moorden van leerlingen van middelbare
scholen. In de laatste dagen hebben nog
twee leerlingen te Ratibor en een te Halle,
die niet overgegaan waren, du hand aan
zichzelven geslagen. In andere landen zyn
zulke zelfmoorden veel zeldzamer. Alleen in
Rusland schijnen ze ook onder jongelieden
dikwyls voor te komen, maar dan vooral
uit verdriet over den toestand van hun
vaderland.
In Duitschland doet het treurige ver
schijnsel zich niet alleen voor onder jongens,
die op school niet vooruit komen, maar ook
onder de begaafdste jongens van hunne
klasse. Zoo leest men in het laatste jaar
verslag van het Königin-Karola-gymnasium
te Leipzig, dat in het afgeloopen schooljaar
3 van de 17 leorlingen dor hoogste klasse,
zelfmoord gepleegd hebben. Het verslag zegt;
«In den nacht voor het begin van het
nieuwe schooljaar ging de Oberprimaner'
Friedrich H., die als no. 4 naar do afdeeling
la bevorderd was, geen schoolgeld behoefde
te betalen en een koninklyke toelage van
190 mk. had, vrijwillig uit het leven heen.
Wat hem eigenlyk tot het droevige besluit
heeft gedreven, zal wel nooit opgehelderd
worden; het schijnt, dat hij door ongeschikte
lectuur zyn evenwicht kwyt was gemakt.
Wij zullen den beminnelijken, begaafden
leerling altijd in vriendelijke, z\j het ook
weemoedige herinnering houden Op 9
Januari 1911 stierf de Oberprimaner Wurne.'
N., een van de begaafdste leerlingen, U.«*
het gymnusium tot nu toe gehad heeft, door
eigen hand. In een achtergelaten brief heelt
hy uitdrukkelijk verklaard, dat de daad met
school niet in het minste vorband stond.
Uit de aanteekeningen bleek, dat N. kracht
en moed om te leven verloren meende te
hebben In den nacht van 31 Januari op
1 Februari maakte de Oberprimaner Erich
P. een einde aan zyn leven door zich uit
het raam te werpen. Volgens een mede-
deeling van den diep beklagenswaardigen
vader .schynt hij na een harden inwendigen
stryd den moed om te leven verloren te
hebben", aan den anderen kant heeft hy in
het afscheidswoord, dat hy achter heeft ge
laten, uadrukkelyk gezegd, dat de school
met de treurige gebeurtenis niets to maken
had. P. was een zeer begaafd leerling, die
by het examen I tot Ila (een van de beste
cijfers) gekregen had en van wien men da
beste verwachtingen koesterde."
De paedagoog prof. dr. Ludwig Gnrlitt
spreekt paar aanleiding van de treurige
mededeelingen van dit schoolverslug het
vermoeden uit, dat er aan de Duitsche
opvoeding van de jeugd iets moet hapereD,
wanneer dergelijke verschrikkelijke ver
schijnselen zich steeds meer voordoen, ver
schijnselen waarvan men in andere beschaafde
landen als Engeland, Denemarken, Noorwegen,
Zweden en Italië geene wedergade vindt.
Gelukki ook niet in Nederland, zouden wy
er bij willen voegen.
Nootlottige ontploffing.
Donderdagavond heeft een groot ongoluk
plaats gehad in de fabriek van salpeterzuur
der firma Daché, te Vilvoorde.
Twee vergaarbakken met die stof gevuld
ontplofte met zooveel geweld, dat de slag
twee kilometer verre werd gehoord.
Natuurlijk snelde dadeljjk het volk nuar
de plaats van het onheil, want men over
tuigd, dut het slachtoffers zou hebben ge
maakt.
De gondarmen moesten bijspringen om de
menigte het binnendringen te beletten.
Weldra vond men de lijken van twee werk
lieden, de genaamden Lafontaine en Willems,
die op den slag dood waren.
Verder zoekend, ontdekte men er nog 7
anderen, allen min of meer zwaar gekwetst,
verbrand door het gevaarlijk vocht, zoodat
verscheidene dokters de handeu vol hadden
om hen de eerste zorgen toe te dienen.
De Btoffelyke schade moet ook zeer aan
zienlijk zyn, ofschoon het eigenlyke gebouw,
in gewapend beton opgetrokken, niet gele
den heeft. Maar al de vensters zyn verbrijzeld
en het werkmaterieel is onbruikbaar gemaakt,
Het parket doet een onderzoek naar de
oorzaak van het onheil.
Mijnramp.
Uit Scranton, in Pennsylvanië, wordt een
ernstig mijn-ongeluk gemeld. Er is brand uit
gebroken in de Pencoast-mijn. Het vuur, dat
ontstaan was in de machineruimten, breidde
zich uit tot de schachten en sneed aan do
mijnwerkers, die beneden waren, den weg af.
Een later bericht behelst, dat op het oogen
blik dat de brand uitbrak, 300 man iu de
mijn warenvan dezen zyn er ca. 60 afge
sloten. Het vunr heeft de stutbalken in de
gangen aangetast, en op blussching schynt
weinig kans te zijn.
Reddingsploegen, die in de brandende mijn
waren afgedaald, werden door verstikkende
gassen en dampen teruggedreven. Men wun-
hoopt aan de redding der opgeslotenen. Reeds
zyn drie ljjken geborgen. De omvang der
ramp schynt nog niet te overzienwant in
de verwarring was het ondoenlijk, een betrouw
baar overzicht te krijgen van het getal dei
genen, die zich hebben weten te redden.
DE WEEK.
9 April.
l)e oude legende van de Paaschoiereu, die
op het y's werden gegeten, is in de jongste
dagen weer met volle kracht opgeleefd. In
kil-nattig voorjaar vertroost zij ons... Wan
neer we, op ApriLavond, kruipen by het
hoekje van den haard, waar *t ons in Novem
ber en December te zwoel was, dan komt
een of ander oudje nog eens herinneren aan
de rermaurde eitjes-op-'t-ijs Zoolang 'i
nog niet zóóver is gekomen, hebben wy geen
reden van klagen.
Trouwens, 't is mij vaak opgevallen,
hoeveel meer gemoedelyk-wysgeorige en be
rustende vertroosting menschen van vorige
generatiën te hunner beschikking hadden,
dan de lieden up to date.
Een Zondag van pretmakery
Per Jan Plezier het Westland, het Gooi
of welke buitensireek ook in, hy hield
ons weken lang in toom en deed ons droo-
men van zalige uurtjes, die zouden komen.
Dreigden we uit den band te springen, eene
korte vermaning was voldoende.,'. Jongen,
dénk erom! Je weet er alles van hè?" En
we traden snel in het gareel terug. Want de
gedachte, dat wy zouden gebannen worden
uit den feestkring van geluks-Zondag, ze
deed ons sidderen
Bij de „groote menschen' ia 't eigenlyk
precies-zoo gegaan. Er was een tyd, toen
het gezinsleven nog bloeide, met al wat
daaraan verwant is. Een „kopje thee en
verder het avondje passeoren", n la-Stastok,
was eene gebeurtenis. Men had gesmuld van
aangekleedo boterhammen en even-veeltjes
van fijne chocolfi, van slemp of van heer
lijke punch. Er was een genoeglijk pand-
verbeur- of kien-spellotje gemaakt, met peper
noten als inzet, 't Kon ook wezen, dat eene
dichterlyk aangelegde nicht of een neef, die
.zoo prachtig reciteeren kan", iets had voor
gedragen. Men had dan echt genoten En
wanneer twee of drie dagen later eene bood
schap kwam van meneer en mevrouw Die-
en-Die, „met de complimenten en of de jon
gejuffrouw ook plezier had om Zondagavond
een kopje thee te komen drinken", wèl,
dan trok moeder allicht een bedcukelyk ge
zicht .Meisje-lief, je bent pis uit geweest.
Dat wordt heusch wat druk".
En «r was kracht van overreding, en
waren verloederende kusjes noodig om het
moederlijk consent te veroveren 1
Dat alles ligt ver, héél ver achter ons.
Wanneer we er van vertellen, dan is 't of
wy prentjes vóór ons krygen uit de dagen
„toen grootvader grootmoeder vroeg"...
's Avonds zit 'k nog al eens in een tram,
die in grootstad van veel amusement,
de menschen van concertzaal en schouwburg
naar huis voert. Sakkerloot, vroeger,
als wy eens 'n keer echt uit waren geweeBt;
naar „de komedie"Dan waren we thuis
komend, anders gestemd, hoorOnze wan
gen gloeiden als vuur; onze oogen schitter
den; we raakten niet uitgepraat over het
wonderschoone, verrukkelijke, bctooverende,
treffende, door ons doorleefd. Vader legde
in vredesnaam zyn krant maar neer om
glimlachend te luisteren. Moeder maakte
gauw een boterham klaar Dit laatste is
tegenwoordig onnoodig geworden na schouw
burg-tocht. Want wy hebben zakjes-prfilines
en bonbons zitten snoepen; in den foyer 't
Dn of ander verschalkt en misschien zyn
•e een „plat-du-soir" ergens gaan consu-
meerer. Maar bovendien, we zyn heusch
niet in de stemming om nog te eten... We
hebben migraine gekregen, zien er bleek en
vermoeid uit, zeggen geen woord of verze
keren in de gauwigheid, dat 't „tamelijk
ennuyant" was We grijpen nog snel eeu
of ander pikant lectnurtje of bladeren in een
prentjes-tydschrift. We geeuwen landerig en
vermoeid Zien op tegen den langen dag
van morgen en den even-ennnyanten uvond,
die er op volgen zal
In mjju avond-tram heb ik de menschjes
up to date meer dan eens bespied. Het lus-
tigst, gctioegelijkst, vroolijkst leken my nog
de ouderen. Die hadden zich, op hnn manier,
geamuseerd. De jongeren zitten vóór zich
uit te turen met landerige gezichten en sla-
perig-onverschillige oogen
Weet-gc, wy zyu schrikkelijk en gruwelijk
geblaseerd. Zoeken stevds sterker, heviger
prikkels om uit de lethargische dommeÜDg
wakker te worden
We zyn druk bezig, en dit geldt voor
alle sferer^ en lagen der maatschappij, mits
gaders voor alle soorten van leefijjd, te
verleeren de kunst om pret te hebben. Er
is te veel van alles, hetwelk valt buiten de
grenzen van 't strikt-noodwendige en daar
door vinden wy niets meer aardig, mooi,
aantrekkelijk Het „nil mirari" is thans
op allen van toepassing gewordon. Zelfs 't
meest-excontrische, uitmiddelpuntige, buite
nissige lijkt ons dood-gewoontjes Wy
verbazen or>s over niets meer en onze vreugde,
onze feestelijke stemming, is zy eenmaal
ontvonkt, heeft iets geëxalteerds, kunst
matigs iets koortsig-opgeschroefds
Ik herinner nu nog zeer goed hoe 'tgaan
kyken naar de pas in de winkelkasten der
suikerbakkers uitgestalde Paascheieren een
der genoegens was van het voorjaar
't Gaan kyken er naar, o lezer! Wy zagen
dan de rosé- en geel- en braingekleurde
suikerdingen aan met de vreugde van een
goeie-kennis te ontmoeten Precies als
verleden jaarOf we zoo gelukkig zouden
zyu, ook een paar van zulke kunststukjes
der snikerbakkery binnen-kort ons eigendom
to noemen, niemand kon 't nog zeggen
Edoch, we hadden slechts weinig pretentie...
En we vonden de suiker-bollen prachtig
Soms was er een verguld papierrandje om
heen geplakt. En óók had men een paar
wonderstukken, waar engelen-figuurtjes in
getooverd waren. Voorts: de plompe boeren
kippen, rustend op een zestal eieren
Wie zich dergelijke luxe kon aanschaffen,
vonden wy, kinderen, in periode van
naleven levens-eenvoud, die moest toch
wel heel-erg-rijk wezen
Tot zulk eene duizelingwekkende hoogte
steeg do driestheid van ons verlangen niet.
Nn hebben we gansche kasteelen, lusthoven,
volières, toovertuinen, liefde-drama's van sui
ker. Nu is er een schat, een weelde van
fluweel en satyn noodig om iets dragelyks
te voorschijn te brengen op h«t gebied der
«Paascheiery Nu zyn de traditioneele
kippen van suiker, noga en chocolfi gewor
den aiorlyk, elegant, snoezig, pronkjn-
weelen van leekening en stijlNu beijveren
teekenaars en schilders van talent zich om
hun kunst ten dienste to stellen van wat
met Paaschvieren in verband staat
Ik durf vragen: zyn we er waarachtig
gelukkiger om Gelooft men, dat de knaap
of het deerntje, dat eenmaal in de handen
klapte en huppelde van blijdschap over een
simpel netje met eitjes, minder vreugde
smaakto dan de kinderen-up to date, die de
kostelijke en kostbare kunststukjes „o zoo
snoezig; heusch, héél lief, hoor!" verklaren
te vinden; zo vervolgens voorzichtig in een
hoekje zetten en er niet meer naar omzien...
Of gicholend gaan fluisteren over die malle
tante, zoo'n ouderwotsch mensch, dat me
daar met Paascheieren aan komt dragen
Stel-je-vóórl...
Ik zou hot chapiter verder kunnen uit
werken. Kunnen aantoonen, hoe uitbreiding
van levenseischen; het al meer scheppen,
vermeerderen, vergrooten, opdrijven van wat
men onontbeerlijke behoeften des lovens ge
lieft te noemen, voor do „wakende leelyken",
zou Hildebrand zoggen een ongeluk
is gewordon en in steods-erger mate wordt...
Het streven om luxe, comfort, amusement,
goeie, echte, Hollandsehe woorden voor
die dingen zyn er eigenlyk niet!, aan de
menschen onzer dagen to brengen wordt
eiken dag, elk uur heviger
Eu al viDdt mr. Kolkman nog tien, nog
twintig nieuwe vormen uit om den fiscus te
holpeu daarvoor zal de goudstroom blij
ven vloeien Daarvoor zyn altjjd „do
centen presentzou wijlen Janus Tulp zeg
gen
Ik wyt t aan de ijzige November-atmos-
feer, welke my, April-middag, do vingers
doel kleumen en verstyvende menschen
ziek maakt, het humeur bederftMaar de
vraag rjjst alweer by me en wil me niet
loslaten: „Vanwaar dat scherpe, dat won-
dorlyko contrast tusschen al dat „genieten'
al dat vreugde-bereiden, al dat „amusement'
en het bleek-gebla«eerde, het dof-onver
schillige, het apatische, 't onvergenoegde,
knorrige't Steeds naar sterker, naar
andere prikkels verlangen
Misschien zullen luwer lente-luchten, die
komen aandrijven, my menschen en dingea
door andere oogen doen bekyken
Maar nu nogBy huidigen thermo
meter-stand O, ik huiver er van
Mr. Antokio.
INGEZONDEN.
Vervolgklassen.
(Zevende leerjaar).
II.
(Ingezonden door het Bestuur van de afd.
Helder van den Bond van Ned. Ond.)
In ons vorig artikel haalden we uit 't
Schoolverslag over 1908 in Amsterdam deze
uitspraak aan: „'t Doel moet zyn 't sturen
naar eene onderwyzersregeling, waardoor de
leerlingen der volksschool in staat zyn
zich tot hui! 14de of 15de jaar voor te be
reiden voor plaatsing iu de maatschappij.
Op deze wyze', zei dit verslag verder, «is
ook in Duitschland op 't voorbeeld van Ber-
lijn de leerplicht tot hoog ren leeftyd als by
overgang ingeleid.
We zijn thans in staat aan to geven, wat
hieromtrent in Duitschland is bepaald. Aan
«Die Förderungs des Volksschulwesens icn
Staato der Hohenzollern, van Schulrat Dr.
Bartholome" is het volgende ontleend
In Pruisen is reeds by besluit van 11 Dec.
145 leerplicht ingesteld van 6 14 jaar.
ierby was bepaald, dat de met 't school
toezicht belaste geestelijke, na overleg met
den onderwijzer, do leerplicht in bijzondere
gevallen nog met één of twee jaar kon ver
lengen.
In 1893 zyn door Minister Dr. Bosae de
bepalingen verscherpt, zoodat een leer
tijd van acht j aar volkomen ver-
zeker d is; voor minder vlugge leerlingen
kan de leertijd ook by dit besluit verlengd
wordon.
In de overige Duitsche staten duurt de
leerplicht:
in Beieren van 6 13 jaar
in Wurtenberg van 7 14 jaar;
in Baden van 6 14 jaar;
in Hessen van 6 14 of 15 jaar;
in Oldenburg van 614 jaar
in Mccklonburg van 7—13 jaar;
in Saksen van 6-14 of 15 jaar;
Bovendien is in verschillende staten ver
plicht herhaling-onderwys inge
voerd.
We zullen thans nagaan, hoe in verschil
lende plaatsen van ons land, waar het zevende
leerjaar is ingevoerd, dit onderwys gere
geld is.
Den Haag. Aan sommige scholen zyn
vervolgklassen voor de scholen in den omtrek.
De toelating is niet by verordening geregeld.
Aan sommige scholen komen alleen de leer
lingen, wier ouders den wensch to keuncn
geven, dat de jongens nog een jaar op school
blyven, aan andere die leerlingen, welke
onder gewone omstandigheden over zouden
gaan. De schoolgeldregeling is als die voor
de gewone scholen, evenals de vakken.
Haarlem. Bij raadsbesluit van 5 April
'09 werd besloten tot geleidelijke invoering
van een zevendo leerjaar aan de scholeu
voor gewoon L. O. Aan een paar scholen
was die klasse in Nov. '10 al verbonden,
een paar nog ondergingen uitbreiding door
toevoeging van een nieuw lokaal, terwijl op
de andere gewacht wordt tot de behoefte
groot genoeg is.
Dordrecht. Aan gemeenteschool no. 2
zyn twee jaarklassen verbonden, de 13de en
14de klasse. Toegelaten worden leerlingen,
die de 12de kl. der L. S. hebben doorloopcn
en een diploma hebben verkregen voor vol
doende vljjt en gedrag. De regeling der
vakken en die van 't schoolgeld is als op
de gewone school. Omtrent de resultaten
werd meegedeeld, dat het over 't algemeen
arbeiderskinderen, kinderen van vakvereeni-
gingsmenschen zyn, die deze klassen bezoeken,
omdat hun ouders meeneD, dat zij voor bun
later te kiexen vak nog wat meer moeten
weten, dan de L. S. geeft. Er zyn jongens,
die uit de 14de kl. naar een kantoor gaan.
Ook doen er examen voor Normaal- of
Kweekschool. Over 't geheel werken de V. K.
goed.
Arnhem. School 8 is uitsluitend voor
vervolgonderwijs en telde op 15 Januari '09
307 leerlingen. Zy worden geplaatst na de
L. S. afgeloopen en een toelatiugs-examen
afgelegd te hebben, 132 leerlingen gaan
kosteloos school.
Zwolle. Aan eene 12-klaasige school
heeft men nog eene 13de en 14de klasse
verbonden, aan eene 6-klassigo eene 7de
kl. Schooldgeldregeling en vakken als op de
gewone school.
Alkmaar. .Aan ééne der 6-kl. scholen
is eene 7de toegevoegd, zonder uitgewerkt
leerplan en zonder afzonderlijke schoolgeld
regeling. Ook kinderen van andere scholen
kunnen hiervan profiteeren.
Groningen hoeft twee afzonderlijke
scholen, elk van drie klassen. Toogelaten
worden leerlingen, die do L. S. hebben door-
loopen, zonder examen, ook die vau bijzon
der lagere scholen, mits het leerplan even
ver gaat als dat der gemoenteschool en na
alg.l.gd examen leerling van bniten de ge
meente. 't Schoolgeld bedraagt 16.of f3.
onbemiddelden niets. In de 1ste klasse wordt
behalve de gewone vakken ook nog Fransch
onderwezen, in de 2de en 3de kl. komt er
Duitsch by, in de laatste tevens handels-
aardrykskunde en wat boekhouden. Over 't
algemeen zyn de jongens op kantoor en in
den winkel zeer gezocht.
Zaandam. Aan twee der zeven scholen
is sinds twee jaar eene vervolgklasse op
iroef, waarin toegelaten worden zy, die de
S. hebben doorloopcn. De schoolgeldrege
ling is, evenals hel aantal vakken, als op
de gewone school.
Hilversum. Twee vervolgklassen, ver
honden aan scholen voor minvermogenden,
het zevende leerjaar. Onvermogenden,
komen niet in do vervolgklassen voor. Er
zou op wyziging worden aangedrongen. Alle
leerlingen, die op de school gaan, waaraan
de V. K. is verbondon, worden toegelaten.
De schoolgeldregeling en 't aantal vakken
blyft als op de gewone school.
D o k k u m. Aan de burgerschool is eeno
7de klasse, waarin ook leerlingen van de
school voor kosteloos onderwys kunnen wor
den geplaatst. Toegelaten worden zy, die de
6de kl. der burgerschool of der school voor
kosteloos onderwys hebben doorloopen. Do
schoolgeldregeling en 't aantal vakken blyft
hetzelfde.
S c h a g e n. Er is eene 7de en eene 8sle
klasse. Door 't geven van onderwys in wis
kunde wordt dit U. L. O. Fransch wordt
evenwel geheel buiten de schooluren gegeven
en is voor ieder toegankelijk, zoo ook wat
betrefc Duitsch en Engelsch op Woonsdag-
en Zaterdagmiddag. Hot gewono onderwys
in de 7de cn 8sto klasse bestaat hoofdzake
lijk in uitbreiding en herhaling der leerstof
uit de eerste zes leerjaren.
Hoogkerk. Het leerplan aan do school
in dit plaatsje is in 1910 gowysigd door
toevoeging van een 7de leerjaar.
Deventor. Vroeger waren hier twee
vervolgkl., ieder onder één onderwyzer, ver
bonden aun school D. Do eene cursus duurde
van October tot October, de andere van
April tot April. Toegelaten werden alle leerl.
van de scholen D. E. F. G. II. en I. die
naar genoegen van de onderwijzers del2kl.
doorloopen hadden. De ond. konden echter
ook leerl. aanwyzen, die niet naar de v. k.
mochten, maar nog een half jaar in de 12de
kl. moesten blyven. De schoolgeldregeliog
en 't aantal vakken onderging geen verande
ring. De ond. aan de v. k. noemden de resul
taten zeer gunstig. In elke klasse waren
by 't begin 25 k 80 leerl., die gedurende
den cursus meerendeels vertrokk< n (kantoor,
ambacht, enz.) De kleinste helft ongeveer deed
examen voor normaal-, burgeravond- of
Ambachtschool.
Thans is er een afzonderlijk schooltje voor
dit vervolgonderwijs.
Bussum. Aan de Prins Hendrikschool
zyn twee vervolgkl. verbonden, waarin kunnen
worden torgelaten alle leerl. van alle scholeD.
Do schoolgeldregeling is volgens belasting
grondslag onvermogende genieten reductie.
De vakken blyven dezelfde.
Assen. Aan alle openbare scholen voor
G. L. O. in de kom van de gemeente is al
sedert jaren eene 7de klasse verbonden.
O doorn, SI een, West erbork, Borger.
Op de scholen in deze plaatsjes is een
zevende leerjaar ingevoerd. By deze opgave
werd tevens vermeld, dat ditopdemeeste
scholen in Drente oveneens 't geval is.
Leeuwarden. Volgens de „Leeuwar
der Courantvan Zaterdag 5 Nov. '10 sprak
by 't behandelen van de gemeentebegrooting
een lid een woord over de V. K. Dit lid
had gehoopt, dat de Wethouder van Ond.
eene poging zon hebben beproefd, om de
7de klasso by alle scholen weer to horstel
len en daaraan lator een achtste te verbindeD.
De wethouder antwoordde, dat dit lid go-
heel in zyu geest gesproken had. „Laat hy
geduld hebben, dan zal hy er meer van
zien. De zaak dient goed onderzocht te
worden, opdat B. cn W. niet 't verwijt zal
treffen, dal zy mot een water-en-melk-voor.-tel
zyn gekomen." Spreker wenscht de zaak
naar behoefte te regelen en hoopt, dat die
behoefte hoe langer zoo grooter mag worden.
Amsterdam telde op 't laatst van '08
24 éénjarige vervolgkursuesen, waarvan er
12 op 1 Januari en 12 op 1 Juli nieuwe
leerlingen opnamen. In '09 zyn er nog enkele
bijgekomen, evenals in '10, zoodat dit aan
tal toen 32 bedroeg, 't Aantal tweejarige
V. K. werd in '10 met 1 vermeerderd «n
bedroeg toen 11, terwjjl tevens een drie
jarige V. K. werd opgericht met aanvanke
lijk 80 leerlingen. Is 't wonder, dat de
Amsterdamsche Bondsafdeeling in haar or
gaan „De Volksschool", zegt, dat 't goed
gaat met 't vervolgonderwijs?
Tot de éénj. V. K. worden toegelaten alle
leerlingen, die met loffelijk ontslag zijn ont
slagen, tot de tweejarige zjj, dio loffelijk
ontslag hebben en voldaan hebben aan een
examen, dat vergelijkend is in verband
met 't aantal beschikbare plaatsen.
