KLEINE COURANT 't Vliegend Blaadje voor itiolder, Tox&S, WioHngo»i on Anno Pnulownm No. 4082 Zaterdag 30 September 1911. 39ste Jaargang. 't Vliegend Ulaatije p. 3 m. 50 ct, fr. p. post 75 ct., buitcnland.f 1.25 Pre- Zondagsblad 37| 45 f 0.75 miënModeblad »»55»»»»65» 10.90 (Voor het buitenland bij vooruitbetaling.) Advertentie» Tan 1 tot 5 regel* 30 cent. Elke regel meer0 Bewgs-exemplaar Vignetten en groote letten worden naar plaatsruimte berekend. Interc.- Telefoon BO. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Uitgever C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT 4 Co), Helder. Burea ■at. Eerste Blad. Aan onze abonné'a buiten de gemeente wordt beleefd verzocht 't verschuldigde abonnements geld Vliegend Blaadje, Zon dagsblad en Modeblad 3de kwar taal 1911 te willen overmaken per postwissel of aan postzegels vóór 5 Octobei* a.8., zullende anders daarover met 5 cents verhooging per post worden beschikt. Postwissels voor dat doel behoeven slecht met een zegel van 21/, cent be plakt te worden. UIT HET BUITENLAND. Nog slechts enkele dagen geleden was onder 't hoofd buitenland, het onderdeel Marokko in do groote binnen- en buiten- landsche bladen een paar kolom groot. Heden bepaalt het zich tot enkele regels geen bericht, goed bericht zegt het spreekwoord, 't Is ook hier van toepassing. De questio is behoudens regeling van kleine onderdeden, nit. De bladen spreken nu al hun teleur stelling uit dat de overeenkomst er nog niet is. Cambon, de Fransche gezant, seinde in een kort telegram aan de regeering te Parijs het onderhoud dat hy met Kiderlen Wachter gehad had. 't Schynt dat de for muleering van den tekst nog eenig oponthoud geelt. Maar men is het over de hoofdzaken eens en voor de rest zorgt de diplomatie. Het Internationale Vredesverbond dat in Bern vergadert, nam bij de bespreking der Marokkaansche queUie een motie aan, ten guuste van verplichte arbitrage, terwyl tevens verklaard werd dat de vergadering betreurde, dat de Duitsche en Fransche regeoringen niet van den aanvang aan publiek en for meel hadden te kennen gegeven, dat het geschil geen aanleiding zou geven tot een oorlog en dat het, zoo de diplomatieke onder handelingen mochten mislukken, aan het oordeel van een scheidsgerecht of van een internationale conferentie zou worden onder worpen. 't Is begrypelyk dat de droeve ramp die Frankryk trof met do ontploffing op de Liberté" allorwege deelneming verwekt. Een der eersten, die een telegram zond om zyn innige deelneming uit te spreken, was de Duitsche keizer. Begrypelyker wyze heeft dit in Frankryk allerwege aangenaan aan gedaan de Franschen, zelf een ridderlyk volk, weten de ridderlijke daden van den keizer op hare waarde te schatten. En nu iets over de Tripolis-zaak of .Italië op avonturen uit". Reuter bericht uit Kon- stuntinopel, dat de Oostenryksche zaakge lastigde aan den Grootvizier meedeelde, dat Oostenryk te Rome zou optreden ten gunste van een vredelievende oplossing van het geschil. In ofticieuse kringen wordt verklaard dat de toestand een vriendschappelijke en bevredigende oplossing toelaat. Tegengesproken wordt dat de Sultan de bemiddeling van keizer Wilhelm heeft ge vraagd. Op do Italiaansche nota antwoor dende ontkent de Porte dat een nitbarsting van fanatisme was voorgekomen en waar borgt het behoud van orde en rust. Waar- Bchynlyk wordt de Turksche regeering wel bereid gevonden aan Italië een reeks van ronsessies in Tripolis te doen. De diploma tieke betrekkingen met Italië zijn niet ver broken wijl dit tot nitzetting van Italiaansche onderdanen, bet slniten van Italiaansche scholen en hot afkondigen van den boycot zou luiden. Om op alles voorbereid te zyn beeft do Turksche ministerraad besloten onver wijld verschillende reserve-lichtingen onder de wapens te roepen. Italiaansche oorlogsschepen zijn op weg naar Tripolis, misschien zyn ze er al. Geheel gerust zijn de Italianen in Tripolis niet; ze zyn be vreesd dat een eventueele landing van troepen een moordp&rty onder de Europeanen ten gevolge zal hebben. De cholera in Turkije breidt zich weder uit. In de omstreken van Saloniki breidt ze zich snel nit ten gevolge van de besmetting van het drinkwater. De Iersche spoorwegstaking schijnt te zullen verloopen, volgons de Engelsche bladen mei den zich telkens meer stakers voor hervatting van den arbeid aan. De werklieden-vereeni- SB UILLHTOÏT. FAMILIE-EER. //Afgesproken dus, binnenkort vieren wy bruiloft. Eigenlyk had ik myn Augusta, de eenige vreugde en de trots van myn ieven, liever tot Pascheu thuis gehouden maar nn gy er sterk op aandriugt, beste Wilhelm, en nn ook Auguzta liefst zoo gauw mogelyk Dorner zou heeten, och, nu moet ik, oude man, wel toegeven dat is nu eenmaal het lot van alle ouderswanneer hun kinderen groot geworden zyn, moeten zy hen aan de wereld afstaan maak dus myn lieveling maar recht gelukkig en on als de groote dag daar is en gy beiden met een uitstapje naar het Zwitsersche wonderland de groote reis door het leven hebt begonnen, vergeet dan den ouden papa, die toch zielsveel van zyn Angusta houdt, niet <»e- heel en «1." De oude, deftige heer, met sneeuwwit haar en baard, had onder het spreken slechts met moeito de ontroering onderdrukt die nu en dan zyn stem toch nog beven deed, thans, nu hy zweeg, wendde hy het hoofd af om heimelyk een traan weg te pinken, die hem onder de witte oogharen blonk. Terstond daarop echter rustte zyn blik weer met zichtbaar welgevallen op het jonge paar dat elkander teeder omhelsd hield gingen vergaderden ter bespreking van den toestand; het verhandelde wordt echter ge heim gehouden. De regeering zet hare pogingen om een schikking tot stand te brengen voort, maar neemt ook krachtige maatregelen om de vryheid van arbeid te beschermen. Bij de jongste mobilisatie in België zyn fouten en gebreken aau het licht gekomen. Koning Albert heeft krachtige maatregelen doen nemen om die gebreken weg te nemen. In het voorjaar zal waarschijnlijk het ge- heele leger voor eeu paar dagen op voet van oorlog gebracht worden, om te zier, hoe alleB daarbij marcheort. Een Raad van Defensie wordt ingesteld, waarvan de Koning voor zitter is. In Oostenryk dreigt voor de volgende week een staking van spoorwegambtenaren en werklieden: eisch loonsverhooging. De post ambtenaren hebben ingeljjks gedreigd met leidelyk verzet als hun positie niet verbeterd wordt. In Spanjo is de staking mislukt. Wio er 't slechts aan toe zyn, zyn de koetsiers in Madrid. Ze hadden het algemeene stakingsbevol op gevolgd en waren niet uitgereden. De leden der aristocratische clubs, hebben uit weer wraak besloten twee maanden lang geen fooien meer te geven. Van den nieuwen Russische minister-presi dent Kokowzef wordt gezegd, dat heel veel verbetering in de binnenlandsche staatkunde van hem niet te wachten is, hoewel hy minder reactionnair, minder nationalistisch is dan zyn voorganger. Als minister van financiëo regelde hy don ünanciëelen grondslag van Rusland, hervormde het belastingstelsel, voornamelijk wat betreft de indirecte belastingeu eu het brandewijn-monopolie en werkte hard voor de verbetering van landbouw en industrie. Zyn streven was steeds niet meer geld uit te geven dan beschikbaar was, een goede maatregel ook voor Rusland. NIEUWSBERICHTEN. HELDER 29 September. Spoorloos verdwenen. Sedert Dinsdagmorgen is spoorloos ver dwenen de heer J. G. B., gemeente-ontvanger van Voorst. Ongeluk of misdaad.? Een treurige zaak houdt de politie te Amsterdam bezig. Enkele dagen geleden ging 18-jarige suikerbakker E. W. met zyn eisje C. B. des avonds te 9 uur een wan deling maken aau de overzijde van het IJ. De jongelui, beiden Hink en zeer oppassend, kwamen des nachts niet thnis en ook den volgenden dag werd niots van hen vernomen. De ouders waarschuwden do politie, omdat toen wel gedachten aan ongeluk of misduad moesten rijzen. Het onderzoek bracht geen licht in do zaak, totdat Maandag het lyk van het jonge meisje uit hot Noord-Holland- sche Kanaal opgehaald werd. Enkele uren later dreef terzelfder plaatse ook het lyk van den jongen man aan. Beiden vertoonden wonden aan het hoofd. Is hier een ongeluk in het spri, dan kan het niet anders of een van de twee is te water geloopen en de andere is van zyn (haar) poging tot redding het slachtoffer geworden. Of wel beiden zijn, door do duis ternis misleid te water geraakt. Moeilijk kun men aannemen, dat de jongelui elkander de verwondingen hebben toegebracht, maar dezen kunnen door vaartuigen veroorzaakt zyn. Eu, hoewel nog geen aanwijzingen in die richting verkregen werden, laat de politie, die zich veel moeite geeft dit geval tot klaarheid te brongen, de gedachte aan misdaad niet los. Moord te Hilversum. Woensdagnacht omstreeks half een is in perceel Honingstraat 13 te Hilversum de poppenkastvertoouer Kabalt door den ventor- liedjeszanger Heysteeg doodgestoken. De laatste, die behalve deze beide beroepen nog uitoefent die van boeienkoning, hardlooper onz., kwam Dinsdagavond terug uit Duitsch- land, waar hij eenigen tyd had gewerkt. Niet bepaald dronken doch wel «onder den invloed", begaf hy zich naar genoemde woning, die bewoond wordt door H. Lablans en ontmoette duar den poppenkastman. Al daar had in de kamer, waar Lablans, diens vrouw en kicderen te bed lagen, een korte woordenwisseling plaats tusschen Heysteeg en Kabalt, waarna de eerste een dolk voor den dag haalde en den ander daarmede plotseling in de rechterborst stak. Kabalt zakte ineen en gaf cenige oogenblikkeu later den geest. De moordenaar vluchtte de straat op en werd eenige uren later in de Laanstraat gearresteerd. Men vermoedt dat de dader een ouden wrok had tegen den verslagene, die zich wel eens minder goed over H«ijsteeg moet hebben uitgelaten. Door den tram gedood. Dinsdagmiddag omstreeks 5 uur is het 12- jarig zoontje van den hoor S., chef van bot reisbureau van de Holl. Spoor te Loiden, op don Leidschen Straatweg ter hoogte van de Vink door do Haagscho stoomtram over reden en onmiddellijk gedood. Het hoofd werd van de romp gescheiden. De vernietiging van de „Liberté". De correspondent van de »N. R. Ct." te Parijs schryft dd. 25 September: Het is een van die rampen, waarbij mon begrijpt, dat den mannen, die hun land lief hebben, de tranen in de oogen springen, het is een van die schrikkelijke slagen, die tegelijk doen weenen en de vuisten ballen en do tanden opeen doen klemmen in een gevoel van schrijnend leed en opBtand. Het vertrouwen in de marine begon terug to keeren in het land; de boozo serie onheilen, die enkele jaren geleden do Fransche marine teisterde, scheen bezworenvolk, parlement en regeering gevoelden zich bezield dooreen hoopvollen ijver bij het doen heropleven van de Fransche vloot; nauwelijks drie weken geleden had de groote vlootrevue te Toulon plaats en zij was door het goheele land met geestdrift begroet als een schitterende mani festatie der heropleving van de marine. Twee nieuwe groote oorlogsschepen waren nog geou week geleden van stapel geloopen. By de gespannen verhouding met Duitschland was ook dit vertrouwen in de mariue een kracht gevend gevoel geweest. Het was dus wel het oogenblik, waarop men het aller minst aan een ramp in de marine dacht. En het is juist op dit oogenblik, dat daar de allerverschrikkelijkste, alles verwoestende ramp losbarst, dio de marine nog gekend heeft; honderden menschenlevens en een machtige oorlogsbodem vernietigddrie andere oorlogsschepen gehavend, een geheel eskader dus ernstig aangetast Men zal de ontzetting en verslagenheid bogrypen, die dit schrikkelijke onheil gewekt heeft. De slag is te wreed treffend, te boos. schokkend juist thans. Frankrijk heeft zich zoo ferm gehouden de laatste weken, tegen over de honding van een machtiger, sterker buurman. De vrede scheen reeds op eervolle wijze verzekerd en daar komt deze kata- strophe, die even vernielend is als een ver loren zeeslag. Men kan niet anders dan meegevoelen in den wreeden rouw van de Fransche vloot. Welk een smart ook toekende zich op het gelaat van minister Dclcaseé, toen hij om twaalf uur de journalisten ontving. Nu tal van jaren reeds is hij de ziel vug de her opleving der Fransche marine. Zijn ijver, talent en toewijding schenen steeds meer vrucht to gaan dragen. Hy zal zeker niet verslappen, hij gevoelt reeds dat een ver dubbelde inspanning noodig zal zyn. Maar toch hoe somber moet het hem te moede zijn Hoe is het mogelijk, dat zoo iets heeft kunnen gebeuren, vraagt het ontstelde publiek. De berichten van hedenavond zyn nog tegenstrydig. Ze stemmen ook niet overeen omtrent het aantal dooden. Maar het aller laagste cijfer, dat genoemd of liever gegist wordt is nog tweehonderd. Welk een wreede wraakneming heeft de gewapende vrede! Toen 's ochtends in de vroegte aan boord van de /Liberté" de brand ontdekt werd, die aauleidiug zou go ven tot de rampzalige ontploffing, die honderden mannen het leven zou kosten, een kostbaren oorlogsbodem ver nietigen, andere schepen zwaar beschadigen, heeft de //Liberté", door snel achter elkaar vier kanonschoten te lossen, den anderen schepen gevraagd haar onmiddellijk te hulp te komen. Alle schepen zouden dan ook zonder verwyl manschappen met blusch- materiaal. Toen de ontploffing uitbarstte werden ook velen van deze mannen door dat Bchoon, als voor elkander geschapen scheen. Vertrouwelijk drukte het lieftallige meisje zich tegen den ryzigen jongen man, haar verloofde, aan. «Geen nood, papaatje," zeide zy eenigs- zins plagend. ,Gy zult slechts winnen by den ruileindelijk raakt ge eens bevryd van den kwelgeest die het u zoo dikwijls lastig heeft gemaakt en daarentegen krygt go een zoon waarop ge weldra trotscher zyn zult dan op het eigenzinnige, verwende dochtertje." De jonge man men heeft reeds ver nomen dat hy Wilhelm heet en wij zullen er terstond bijvoegen dat hy een der meest belovende advocaten van het Berlynsche gerechtshof is sloot met zyn hand den snappenden mond van het meisje, terwijl de handelsraad Von Horwitz haar met den vin ger dreigde. Hy werd thans ernstiger en kwam, na een peinzenden blik door de ruime studeerkamer, wier kostbare stoffeering zoowel welstand als goeden smaak verriedden, een paar stappen nader. W'1 ik het wel bekennen," zeide hij, terwyl hy de hand van beide jongelieden greep, «dat ik eigenlijk heel andere plannen met myn Augusta voor had; zy moest minstens eeD graaf huwen, had ik besloten. Lieve hemel, deze ydelijkheid moet gij bij my maar door de vingers zien, kinderenwanneer men zich door eigen kracht cn onafgebrokeu vlijt langzamerhand tot millionair heeft op gewerkt, dan meent men zyn aanspraken, vooral dan wanneer het zyn eenig, geliefd kind betreft, wel wat hoog te mogen stellen. Maar Goddank heb ik myn weerzin, dien ik eerst tegen myn burgerlijke schoonzoon had, weten te overwinnen eu ben ik tot inkeor gekomen, te meer nu ik Wilhelm heb leeren kennen, hoogachten en liethobben." «Myn lieve papa jubelde het meisje en ook de advocaat toonde zyn dankbaarheid door den hand van den eerbiedwaardigen grysaard met warmte te drukken. «Oprecht liefhebben," ging deze voort. «Ik wil het u thans wel zeggenniet de roem als rechtsgeleerde, dien gy ondanks uw kort praktijk reeds hebt verworven, heeft my voor u ingenomenwat ik in u hebt leeren achten, Wilhelm, is u mannelijk, edel karakter en de zekerheid dat gij op het punt van eer even nauwgezet zyt als ik, maakte het my gemakkelijk u myn toestemming te geven. Zelfs de schitterendst begaafden man zou ik den hand mijner dochter hebben ge weigerd, wanneer ook maar een smetje op zyn eer kleefde, ook al zon myn lieve Augusta daaronder van hartzeer gestorven zyn. Boven de liefde tot myn kind stel ik myn vlekke- looze eer die ik mijn geheolo leven, ondanks velerlei verzoekingen, heb weten te hand haven en het zelfde verlang ik ook van den man wien ik myn lieveling tot vrouw zal geven." «Ik heb er mij steeds op toegelegd myn plicht te doen," zeide de jonge rechtgeleerde eenvoudig, maar niettemin met zekere mate van zelfvoldoening. «Dat hebt gy," zeide Von Horwitz, terwyl hy hom hartelyk de hand drukte, «maar ik verlang nog meer. Niet alleen de man zelf, maar ook zyn familie moet mynor Augusta waardig zijn en ook in dit opzicht boodt gy my vaste waarborgenzoowel gij als uwe moeder genieten de algemeene achting. Wel heeft uw vader zyn echtgenoote na een ver bintenis van nog geen jaar diep ongelukkig weggeslingerde stukken ijzer gedood. Over de directe oorzaak van den brand verkeert nog in het onzekere. Men heeft ook nog niet kunnen nitmakeu of er, na het ontdekken van den brand, dadelijk bevel gegeven is de munitiekamers onder water to zet'en. Onder de telegrammen wordt geiéeld, dat zelfontbranding van kruit den brand aangemaakt zou hebben. Maar minister Del- cassé hoeft aan de journalisten gezegd, dat naar zyn meening, die bij getoetst had aan rapporten en verslagen van jongen datum, elke gedachte aan zelfontbranding van kruit uitgesloten moest zyn. Bovendien kan de temporatuur in de munitiokamors der «Li berté" volstrekt niet buitengewoon hoog gewee3t zijn. Het geweld van de ontploffing was ont zettend. Tot op meer dan 10 K.M. afstsnds werden de menschen opgeschrikt cn toen de ramp ruchtbaar werd, was de verslagenheid algemeen. Heel veel bijzonderheden zyn er nog niet bekend geworden, wat voor een deel ver klaard moet worden uit het vroege uur, waarop de ontploffing plaats had. Na de eerste ontploffing had een gedeelte der doodelyk verschrikte bemanning van de «Liberté" de wyk genomen naar het achter schip, waar de ongelukkige menschen wacht ten op de hulp, die in den vorm van sloepen stoombarkassen aan kwam zetten. Juist toen zy op deze wilden overgaan, volgde een nieuwe ontploffing, die hen en mot hen velen, die kwamen om redding te brengen, iu de lucht slingerde. Wie zou by machte zyn de tooneelen van jammer en wanhoop te beschrijven, die zich afspelen te Toulon, waar mon nog onder den indruk was van de ontploffing aan boord van de «Gloire" Zonder ophouden worden r in de nabyheid der geheel verwoeste Liberté", waarvan nog een treurig over schot boven het water uitsteekt, lyken op gehaald, die echter, bijna alle moer dan half verkoold, voor het meerendoel onherkenbaar zyn. Een weenende menigte bestormt de maritieme prefectuur om inlichtingen in te winnen over hen, die diende op het veronge lukte sohip. En in dat schip bevinden sich nog levende menschen. De ontroering over hun lot is hevig en algemeen- Men heeft gisteren den ganschen dag gezwoegd om tc bevrijden, maar de moeilijkheden zyn wel- hacst onoverkomelyk. In de puinhoopon vond meü, met behulp van een haak, het lichaam van een officier onder een tenthet was een lyk. Verder ontdekte men een kwar tiermeester hy leefde nog, maar men kon hem niet bereiken eu zyn hoofd afschuwlyk verminkt, was bijkans verbrijzeld. Er is bevel gegeven het uiterBte te beproeven om de menschen te redden, die zich nog in de Liberté" bevindenijzeren en stalen platen loeten doorgezaagd, weggehakt worden, maar hoe langzaam schiet deze arbeid op. Men ontdekt een matroos, die, geheel ontkleed, zich weet vast to honden aan een ludcr. Tal van verkoolde lyken zyn uit do verwoesting te voorschijn gebracht; andere lijkeu zyn als aan flarden geslagen door granaten. En in cindeloozen stoet worden pakken linnen, waarin zich onherkenbare overblijselen van menschen bevinden, naar het marine-hospitaal vervoerd. Daar zyn de admiraals en hooge officieren, die terugge keerd waren van de begrafenis v in de slachtoffers der .Gloire", de gewonden komen bezoeken en een laatsten groet breDgen aan de dooden. Van de aan de andere op de reede liggende schepen aangerichte schade is onder de telegrammen reeds met een enkel woord ge rept. Deze schade is niet gering eo ook tal van menschenlevens zyn er onder de beman ning dezer bodems te betreuren. Van het achterschip der «Rëpnblique", die het meest geleden heeft, word aan bakboord een ge deelte weggeslagen en de hutten dor officieren werden verwoest. Op de «Démocratie", «Jnstice" en «Fondre" violen slachtoffers; er ontstond een paniek aan boord dier schepen. De «Foudre" lag op drie kilometer afstand haar gezagvoerder werd door een stuk van een granaat in het gelaat getrotlen en gedood. Voorls vinden we nog vermeld, dat do ma troos, aan wien aan boord van de «Liberté" opgedragen was alarm te slaan, bij do ont ploffing op de .République" geslingerd werd, waar hy gevonden werd met nog in zyn hand gekneld een stuk van het instrument, wair- mede hy alarm sloeg. Het «Journal des Débats" roert de vraag aao, die op veler lippen gekomen is, of soms kwaadwilligen den brand op de «Liberté" gesticht konden hebben, een vraag, met te j meer reden gedaan, nu er ook aan boord van de .Patrio" brand ontstaan blykt te zyn. Eveneens gistoron. De .Débats" dan zegt o.m. dit; Indien dezen nieuwe ramp, volgende op zooveel anderen, waarvan de haven van Toulon het tooneel geweest is, toegeschreven moet worden aan eeu schrik- lyk toeval, dan zullen wy het ongeluk moe ten ondergaan als een dier slagen van het noodlot, die er den van eigen macht som- wylen dronken mensch brutaal aan herinneren, dat zyn werken kunnen ondergaan en dat hy zelf sterlelyk is. Maar het is een der zeer droeve, zeer beschamende dingen van onze beschaving, dat de gedachte aan kwaadwil ligheid heden ten dage als van zelf in ons opkomt, wanneer wij tegenover zulke gebeur tenissen staan. Er zyn immers menschen, die hardop de verwoesting van onze verdedigings middelen prediken en die de afschuwelijkste menschen-offers als een daad ter propagoering van humanitaire theorieën beschouwen. Deze misdadige, ontredderde geesten gaan er prat op, dat er velen hunner zyn onder het per soneel der tuighuizen. Eeu hunner voorgan gers, is nog de vorige week aangehouden toen hy bezig was sabotage to plegen aan telegraaflijnen, een daad, die ten doel heeft en die vandaag of morgen ook zeker tenge volge zal hebben een verschrikkelijk spoor- wegongeval. Wy hopen, willen hopen, zegt de .Débats", dat de ramp der «Liberté" verklaard zal kun nen worden uit oorzaken, waarover wij ons niet te schamen hebben. Over de oorzaak van de ramp, waarby Frankryk een goed oorlogsschip verloor, scliynt men het nog Diet eens te zyn. Admiraal Germinet heeft zich in een onder houd met eenige berichtgevers der bladen op de volgende wyze over de aanleiding der catastrofe geuit: Een kortsluiting kan het onmogelijk gedaan hebben, want de wyze van bouwen onzer nieuwe oorlogsschepen sluit die uit. Ook een zelfontbranding van het kruit is ondenkbaar. Toen indertijd het pantserschip rJéna" in de lucht vloog, lag de schold hy het zwarte kruit, dat door ontploffing van wit krnit tot on vlamming gebracht werd. Aan boord van de «Liberté" bevond zich echter slechts wit kruit. Wij kennen de oorzaak van de ramp met de .Liberté' niet, doch wij kunnen niet toelaten, dat de veronderstelling van een kort sluiting ingang vindt. Door oen rainisteriëele revolutie van 1907 is de inrichting der elcc- trischo draden in de kruitkamers geheel hervormd. Wanneer iu weerwil daarvau nog een der oudo gevaarlijke inrichtingen heeft bestaan, zoo zou de begane fout zoo zwaar zijn, dat ik aan een zoo grove nalatigheid in 't geheel niet gelooven kan. De vroegere minister van marine Picard heeft over de oorzaak het volgende gezegd: Waarschynlyk zal men de oorzaak van de ramp nooit leeren kennen. Een zelfontbranding van het kruit schynt naar myn meening uit gesloten te zyn. By de ontploffing op het pantserschip .Jéna" heeft men ten onrechte de schnld aan het kruit gegeven. (Ook over deze ramp schijnen de mceningen dus uiteen te gaan.) Het ambtelyke verslag heeft aan getoond, dat deze catastrofe het gevolg van een begane onvoorzichtigheid is geweest. Ongetwijfeld zyn onze soldaten aan boord buitengewoon zorgeloos. Terwyl ik minister was, bruk er eens brand aan boord van een krniser uit, doordat een matroos naast een licht, dft in een houten toestel brandde, was ingeslapen. Het zou niet zoo verwonderlijk zyn, wanneer de «Liberté" van een dergclyke onvoorzichtigheid het offer was geworden. Daarmede stemt overeen, wat nit Toulon aan de Matin gemeld wordt, dat de brand in du bewaarplaats van olie is uitgebroken en het vuur zich van daar naar do kruitkamer ver spreid heeft. Van andere meening is admiraal Maria Darbel, die verklaarde, dat de zwakkere knallen, die aan de groote ontploffing voor afgingen, deden vermoeden, dat zelfontbran ding van het kruit had plaats gehad. Het kruit B ging in ontbinding over en moest dikwyls vernieuwd worden. De minister van marine Delcassé hoeft aan de journalisten verklaard, dat na de catastrofe op de .Jéna" een commissie voor de ver vaardiging van hut kruit was benoemd. De besluiten van deze commissie vielen tegen de vroeger gevolgde wyze van vervaardiging en instandhonding van het krnit B uit. De wyze van vervaardigen moest veranderd worden, doch het volgens de nieuwe metbode ge maakte kruit was nog niet in gebruik. Met betrekking tot dit pnnt was de minister echter machteloos, want hot kruit werd van wege het ministerie van oorlog geleverd. Van het ontstaan van den brand geeft ten slotte de half ambtelyke «Agonco Havas" nog de volgende voorstelling: togen 5 uur in den morgen merkten de manschappen van de wacht een vry dichten rook op, dio uit het voorste gedeelte van het schip opsteeg. Zy berichtten dat aan de officioren cn dezen gaven bevel om als voorzorgsmaatregel de kruitkamers onder water te zetten. Bijzonder daarvoor aangewezen personen kregen die opdracht. De mannon kwamen echter jjlings terug, daar eeu scherpe, giftige rook uit de kruitkamers opsteeg, die het binnendringeu levensgevaarlijk maakte. Admiraal Aubert, bevelhebber van het derde eskader, heeft Maandagavond het wrak bezichtigd, dat nog slechts een vormelooze staalmassa is; daarbij hoorde mon hulpkre ten nit het inwendige van het wrak. Men slaagde er in, een man van de bemanning te bevrydeD, die met verpletterden voet tus schen do overblijfselen vastzat. Voor men dit echter heeft kunnen doen, moest men den man dien voet nog geheel afzetten. Het vernietigde pantserschip, dat in 1902 door minister De Lanessan op stapel is ge zet, en in 1908 in de vlootslerkto is opge nomen, behoort tot de «Patrie"-groep en heeft 45 millioen francs gekost. In gewone omstandigheden telt de equipage 742 koppon- Onmiddelljjk na het oorverdoovende lawaai van de ontploffing, waarvan de knal op 50 K.M. afstand vernomen is, en waarbij ten gevolge van den geweldigen luchtdruk alle ruiten iu Toulon werden ingedrukt, vloog de geheele bevolking van de stad naar de kaden, om daar in verbijstering den grnwe- lyken aanblik, welke de haven bood, tu aanschouwen. Intusschen blykt uit de verslagen in de bladen, dat alle hoogere officieren van boord waren. Slechts twee luitenants waren aan wezig. gemaakt, maar dio storm is reeds lang afge dreven do onwaardige echtgenoot verliet zijn jonge vrouw en zjja pasgeboren zoontje en het schip waarmede hij als landverhuizer naar Amerika, het beloofde land voor alle zwendelaars, vertrok, strandde en zonk met man en muis «Maar papaatje," zeide het meisje met een zacht verwijt in haar toon, «waarom zulke sombere herinneringen op te wekken Zie eens hoe ernstig Wilhelm kykt, gy hebt hem verdriet gedaan." Von Horwitz zag de advocaat vol deelne ming aan en hernam op nog welwillender toon «Nu ja, maar dat lag uiel in myn bedoeling, ik ben nu eenmaal een oude chicaneurmaar ge weet toch wel, nietwaar Wilhelm, hoe goed ik het met u voor heb. En nu geen woord meer daarover." Hij keek op zyn horloge en vervolgde Al zes unr, nu is het spreekuur voorby, Wilhelm, ons rytuig staat beneden, rydt mee naar onze villa. Het is zulk heerlyk zomer weer daar hunnen wy het beste van genie ten door den avond in den tuin onder gezellig praten en een verkoelende ananas bowl door te brengen." «Hé ja, dat is een kostelijk idee, papa?" juichte het meisje. .Daar maakt ge alles weer mee goed. Go gaat toch mee, Wilhelm, dan halen we onderweg uw mama af. O, het zal ccn heerlyke avond worden.' En in kinderlijke vreugde klapte zij in de bandon. Moet ik myn lieve Augusta niet altyd gehoorzaam wezen vroeg Wilhelm, terwyl hy eveneens zyo horloge raadpleegde. .Het spreekuur is werkelijk ten einde even hooren of er nog iemand in de wachtkamer is en dan ben ik tot uw dienst." Iemand, die cr by de ontploffing der Liberté" als door een wonder het leveu heeft afgebracht, is de officior van gezond heid Criatau. Hy diende aan boord van de .Vérité" en toen de eerste ontploffing weer klonken had, werd hem gezegd naar de «Liberté" te gaan, om. zoo noodig, de ge wonden te verzorgeo. Criatau deed als be volen was, maar nauwelijks had hy een voet op het dek der «Liberté" gezet, of daar volgde een nieuwe uitbarsting, waardoor het schip vernietigd werd. Als in een zee van vnur werd Criatau weggeslingerd. Zyn kleeren werden hem van het ljjf gescheurd, zyn sab'-l werd hem afgerukt; baard, wenkbrauwen en hoofdhaar verschroeiden en op grooteo af stand van de .Liberté" kwam Criatau iu zee terecht. Hy was by kennis gebleven en wist zich zwemmend in het wild bewogen water boven te honden; hjj werd gerod on do offi cier bleek weinig of niet gekwetst te zyn. Even later was hij op zyn post by het reddingswerk. Parys, 26 September. De minister van marine heeft de volgende cyfers openbaar gemaakt over het aantal slachtoffers: Van de .Liberté": 143 vermisten of niet herkenden, w. o. 3 officieren en 2 leerling- officieren, verder 91 gewonden, w. o. 3 offi cieren en 1 leerling-officier; vau de .Répu blique" 20 vermisten, 3 dooden 13 gewonden, w. o. 1 officier; van de .Démocralio"8 dooden en 2 gewonden; van de .Vérité": 2 dooden 2 gewonden; van do .Justico 1 vermiste en 10 aewondenvan de «Suffron" 4 vermisten en 6 gewonden van de «Jules Ferrj": 1 gewonde; van de .Michelet": 1 vermiste en 2 gewonden; van de .Foudre": 1 doode en 1 gewondevan de «Saint Louis": 9 vermisten; van do .Carnot": l vermiste; van de «Marseillaisu"15 dooden of vermisten en 5 gewonden en van de Edgar Quinet"3 gewonden. Het algemeene totaal is 204 dooden of vermisten en 136 gewonden; boveudieu zijn 48 licht gewonden, die verpleegd worden aan boord van verschillende Bchopen. Toulon, 27 Sept. Er zyn nog eenige slacht offers overleden, zoodat het aantal der dooden thans geklommen is tot 226. Hy ging naar zyn prachtig bureau-ministro. tls er nog iemand?" vroeg de advocaat. .Ja, mynheer, een onbekende man, die al een half uur zit te wachten," luidde het antwoord. Augusta liet pruiloud haar lip hangen. «Hoe jammer!" morde zy. .Laat hem morgen terugkomen." .Dat heb ik ook a! gezegd," sprak de klerk op een vragende blik van zijn chef maar hy laat zich niet afwyzen. Hy beweert dat by mynheor moet spreken wegens een dringende aangelegenheid, die geen uitstel kan lyden. Wilhelm wendde zich verontschuldigend tot zyn verloofde: «Wellicht is het eep wanhopige, die in pijnlyke omstandigheden verkeert en onver wijld rechtskundigen raad noodig heeft. Ik mag hem niet tot morgen iu onzekerheid laten wel zou ik liever met u meerydon, maar plicht gaat boven alles. Ja liefkind, daaraan znlt ge u moeten gewennen; uw toekomstige echtgenoot heeft behalve u nog een meesteres vrouw Themis, do onverbiddelyke." Ik zal met de mededingster nog heel wat te stellen hebben," zeide het schoone kind, half lachend, half boos. «Dus ge gaat heusch niet mee «Onmogelijk, beste; maar ik kom zoodra ik kan. Wanneer ge by mama wilt aanry- den en haar vast meenemen Daar zullen we voor zorgen," zeide Von Horwitz, die intusschen zyn hoed had opge zet en nu hartelyk afscheid nam van zyn aanstaande schoonzoon. «Tot straks dus." Wilhelm zeide zyn meisje teeder vaarwel eu daarop verliet de schoone Augusta aan den arm van den ouden heer bet vertrek, na aan de deur haar beminde nog mot een allerbekoorlykst lachje te hebben toegeknikt. Wilhelm ging naar het venstor. Zyn gelaat blonk van liofde en trots toen hy terstond daarop de geliefde in het rytuig zag stappen. Hy keek haar na en wuifde haar toe zoolang het rytuig in het gezicht bleef. Ten alotte gaf hy zyn bediende, die nog steeds aan de deur stond, een wenk den laatste cliënt binnen te laten en zette zich in zyn lederen fauteuil van het sohryfburcau. Zyn gelaat betrok by het zien van den bezoeker, wiens voorkomen een hoogst on- gunstigen indruk op hem maakte. «Gy hebt verlangd om my te spreken over eeD ernstige zaak, die niet uitgesteld kan worden," begon hy. De bezoeker knikte tocstommend en nam op een wenk van de advocaat plaats op een Btoel dio dicht by de schryfiafel stond. ,Zyn wy hier ongestoord on kan niemand ons hooren?" vroeg hy gluiperig. Dorner zag hem eenigszins stroef aan. Myn personeel is niet gewoon te luisteren," zeide by. «Ter zake, als ik u verzoeken mag." De groenachtige oogen van den bezoeker keken loerend naar het mannelyk schoon gelaat van den jongen rechtsgeleerde en een hartelyk lachje speelde om zyn dunne kleur- looze lippen. .Het betreft een zeer ingewikkelde ge schiedenis," begon hy op gedempten toon en met hoogst onaangenaam klinkende stem. (Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1911 | | pagina 1