KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Taxa/, Wlerlngan on Anna Pauiowna
m
f.
m
JL
B
lp
#0. 4084;
Zaterdag 30 Maart iai2.
40ste Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ctfr. p. post 75 ct., buitenland 1.25
Pre- Zondagsblad 37J V 45 0.75
miën 1 Modeblad i 65 i 75 f 0.90
(Voor het buitenland bjj vooruitbetaling.)
Ad vertentiën vaa 1 5 (bij vooruitbetaling) 30 cent.
Slke regel meer6 i
ikwijs-exemplaar 2J
- ignetten en groote letten worden saar plaatsruimte berekend
Telefoon BO.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Uitgeven C. OS. BOER Jr. BERKHOUT Co.), Helder.
Bureaus i Spoorstraat en Koningstraat.
Tweede Blad.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 29 Maart.
„Waarom een jaartje meer onderwijs."
Woensdagavond hield de Aid. Helder v. d.
Bond van Ned. Onderw. in „Tivoli" een
openbare, voor ieder toegankelijke vergade
ring, waarin als spreker optrad de hoer
J. W. Mattbjjsen, klasse-onderwjjzer te Am
sterdam, met bovenstaand onderwerp. De
opkomst van het publiek kon bevredigend
genoemd worden.
De president der Afd., de heer Kikkert,
leidt de vergadering. Hy heet de aanwe
zigen van harte welkom, in bet bijzonder de
H.H. van den Raad der Gemeente, die door
hnn tegenwoordigheid hier blijk van belang
stelling geven.
Alvorens aan den spreker het woord te
geven, woDScht bjj met oen paar woorden de
stand van zaken betreffende de onderwerpe-
ljjke quacetie uit een te zetten. Hij herin
nert aan de gepubliceerde stnkkon in de
plaatselijke pers, aan het Adres aan den Raad
met nitvoerige Memorie van Toelichting en
thans is deze vergadering belegd, om den
onders van schoolgaande kinderen en andore
belangstellenden nog wat nader in te lichten.
We hebben daartoe uitgenoodigd den heer
MattbjjseD, die deze zelfde kwestie ook te
Amsterdam in openbare vergadering heeft
verdedigd.
De spreker, hierna zijn inleiding begin
nende, zegtIk heb de uitnoodiging met
genoegen aanvaard, mjj niet ontveinzende de
moeilijkheid, om voor deze zaak de belang
stelling te wekken, die helaas nog dikwijls
veel te weDBchen overlaat, zoodat je praat
meor voor stoelen dan voor menschen. Toch
kan ik niet nalaten reeds thans mijn vreugde
te uiten over de betrekkelijk goede opkomst,
waarnit ik opmaak, dat ge sympathiek, althans
met .interesse" staat tegenover deze aange
legenheid en niet znlt zeggen: Wat moet nu
zno'n rooie onderwijzer nit Amsterdam over
Helderscbe schooltoestanden ons komen ver
tellen Hoe zon hjj daar na met kennis van
zaken over kunnen oordeelen? Toch sta ik,
wat dat betreft, vast in mijn schoenen. Al
wist ik van het Helderscho schoolonderwijs
niets meer en niets anders, dan dat hier het
onderwijs na 6 jaar als gëeindigd wordt be
schouwd, dan durf ik te zeggen dan is dat
onderwijs absoluut onvoldoende. Ook al weet
ik niets van het al of niet voldoende der
salarieëring, over de al of niet betoonde
samenwerking tusschen school en hnis, als ik
weet, dat hier maar 6 leeija-en zjjn, dan
moet het ODderwjjs, al was al het overige
goed, te wenschen overlaten. Het omge
keerde is niet waar. Het gaat niet aan te
zeggen: maak dat er 7, dat er 8 leerjaren
gevolgd kannen worden, en uw onderwijs is
volmaakt.
In Duitschland kan 't goed zjjn. Daar be
staat in veel staten een 7de, ook wel een
8ste jaar. Enkele zeer achterlijke staten
uitgezonderd, bestaat daar gelegenheid om
vervolgonderwijs te genieten. Daar kan het
goed zijn. Toch zjjn er nog wol meer be
zwaren. Er werken nog meer factoren mede,
behalvo de korte leertjjd en de daaruit voort
spruitende overlading van het leerplan. De
kinder en zjjnvaak chronisch ondoorvoed. Toen
ik voor 't eerst met de klasse naar een
schoolbad ging, vielen mjj 2 dingen op. Ten
eerste de zwartheid der voeten, maar ten
tweede de magerheid der kinderen. Dat zal
ook in Den Helder wel zoo zijn.
Een ander bezwaar is vaak de verhouding
tusschen school en hnis. Niet verkeerd is
het, de aandacht er op te vestigen dat aan
die verhouding nog veel ontbreekt. Vaak
wordt uit onverstand of uit onnadenkendheid
het prestige van don onderwijzer bjj de kin
deren ondermijnd- De inrichting van de school,
de wjjzo waarop wjj onze klassen krjjgen
samengesteld, laat ook noc veel te wenschen
over. Men voert ons toe kinderen die zeer
verschillend zjjn in begaafdheid. Er is heel
wat scheiding. Ouders, die wat beter kannen
betalen, sturen hun kinderen liefst niet naar
de scholen, waar ook de armen en aller
armsten schoolgaan. Maar de natuurlyke
scheiding, wat de begaafdheid aangaat, een
scheiding, die zeer zeker ten goede zou
werken, is er niet.
Het mag verbazing wekkeD, dat de ouders
van schoolgaande kinderen zich zoo weinig
afvragen, of dit toch eigenljjk wel een gezonde
toestand is, dat kinderen van zoo uiteen-
loopendcn aanleg hetzelfde onderwijs krjjgen.
Het schoolmeestersloventje heeft zich zoo
afgezonderd, het is of de onders zeiven
denken, dat dit iets is, dat hun niet aangaat.
De Afd. Helder is begonnen met de ouders
op te wekken. Het is goed, dat de ouders
ingelicht worden, omtrent de zes- of zeven
jarige periode, gedurende welke zjj hun kin
deren aan de school toevertrouwen.
Een ander bezwaar bestaat in de onvol
doende salarieeriog van de onderwijzers. Als
ik daar thans niets van zal zeggen, moet
men niet meenen, dat ik deze zaak minder
belangrjjk acht.
Een nog ander bezwaar is de weinige
invloed, die de onderwjjzers, de klasse-onder-
wjjzers, die de verantwoordelijkheid niet in
naam, maar wel in der daad dragen, op den
gang van zaken hebben. Zjj zjjn in naam
niets dan het hulpje van het hoofd. De vraag
dringt zich op: Hoe was het dan vroeger?
Was dan vroeger het onderwjjs zoo veel
slechter. De oudere menschen zeggen steeds
dat het onderwjjs van thans, ja, uitwendig
wat boter verzorgd mag zjjn, leermiddelen
etc. wat beter, doch wat er geleerd wordt,
is toch niet zoo goed als vroeger. Algemeen
denken die oudere menschen, dat de roanl-
taten vroeger beter waren dan thans.
Ik moet eerljjk toegeven, in verhouding
van de meerdere kosten, die er thans aan
het onderwjjs worden besteed, is de verbe
tering niet van dien aard, die men redeljjker
wijze zou mogen verwachten. Veertig jaar
geleden bedroegen die kosten te Amsterdam
16 centen per hoofd, terwjjl dit gestegen is
in 1911 tot vier gnlden twintig per hoofd en
per jaar.
Wel is het onderwjjs das veel kostbaarder
geworden en de resultaten zijn daarmee niet
in overeenstemming. De eerste oorzaak is
wel naar mjjn meening, de verschillende ver
houding tnsscben de school en den onderwjjzer,
aan wien het onderwjjs en de opvoeding der
jeugd toen en thans is toevertrouwd. Het
type van de school was het ééu of twee-
meestersschooltje. Do meester was toen dè
maneen zeer bescheiden salaris verdienende,
deed bjj al het werk. Hjj bleef niet zjjn heele
leven lang ondergeschikte. De paedagogiek
was een ervaringspaerlagogiek. De methodiek
evenzoo. Elkon dag werd hjj rjjker aan kennis.
Wat hij vond, pasta hij toe. Dat was een
groot voordeel. Langzamerhand kwam er een
ander lype. Deze wjjzo was duur; men zag
naar een andere manier uit. Er werden
grooto zalen, afgedankte kerken etc. ingericht
waarin 800 tot 1000 kinderen in een groote,
holle ruimte plaats konden krjjgen.
De heer Polak te Amsterdam, Ud der School
commissie, voegde dezer dagen aan zijn ver
slag toe een geschiedkundig overzicht van
het Onderwjjs van een 40-tal jaren geloden.
Toen vond men éóa groote zaal met 800 tot
1000 kinderen een modelschool, waartoe de
Franschen en Engelachen met bewondering
opzagen. Behalve het hoofd, die in den kathe
der plaats nam, waren onder zjjn toezicht 8
onderwjjzers en 11 kweekelingen in een der
groote zalen werkzaam.
Men werd met eerbied en tevens met mede-
ljjden vervuld, zoo zei de heer Polak in dat
overzicht, als men dit personeel aan het werk
zag en men was verbaasd dat betrekkoljjk
nog zooveel resnltaten met zoo'n gebrekkig
stelsel werden bereikt.
Vroeger was het nog erger geweest. Daar
vóór (voor 1861) werden die lokalen niet
verwarmd. Stel je zoo iets voor bjj een
wintertje als we thans gehad hebben. Eerst
in '59 was oen proef met verwarming ge-
Domen. Geloof vrij, *1*1 men over 50 jaar
ook zoo zal oordeelen over onze toestanden
over de lange deliberaties om eenige ver
betering te krjjgen. Het is aardig, nog eens
een blik achteruit te werpen, al was het
alleen om te zien, hoeveel verbetering er toch
in den loop van den tjjd is aangebracht.
Als het soms niet dadeljjk lukt, bedenk dan
dat in 40, 50 jaar, zoo veel kan veranderen,
wat eerst als volmaakt word aangemerkt.
In het jaar '69 kwamen schotten met glas en
deuren, eerst op één der scholen als proef.
Menig schoolhoofd, o. a. W. Degenhardt,
een bekende schoolmonarch had bedenkingen,
daar hjj voor verslapping van toezicht en
jjver vreesde. De meester, in den katheder,
overzag het geheel, keek links en rechts, deelde
standjes uit aan onderwjjzers en kinderen
beide.
Hjj was de heerschar, hjj klapte in de
handen, hjj badde onderwjjzers keken of
de kinderen hnn oogen gesloten bielden.
Het onderwjjs was geen beroep nog in
den zin van tegenwoordig. Er waren betrek
kelijk weinig meesters. Op 't oogenblik bljjft
de man, die 't onderwjjs geeft, zjjn heele
leven klasse-onderwjjzer. Wat zal er gebeu
ren, als daar nu allemaal schotten komen,
zoo vroegen die onde meesters zich af. Toen
er vervolgens oen verdieping kwam, werd
de vrees geen tncht en geen gezag en toe
zicht meer te kannen oefenen Dog grooter.
Uit dien toestand, groeide de thans Dog fou
tieve toestand, dat men ook thans nog bjj
elko groep van werkende onderwjjzers een
toeziener neerzet. Dat oude werkt nog na.
Nog altjjd hebben we zoo'n rudiment, ook
in den Helder, waar aan óón persoon het
toezicht is opgedragen over hen, die 't eigen
lijke werk doen.
Die toestand heeft het onderwjjs heel wat
kwaad gedaan. Do man, die eerst zelf voor
de klas gestaan had en later als de meester
in den kathoder plaats nam, toen de school
verdeeld werd, zooals thans, verkreeg hjj
een hokje apart, het kamertje. Zjjn ervarin
gen werden niet meer in de practjjk opge
daan eon ding behield hjj, dat is de macht,
om aan de rest vóór te schrijven hoe 't moet.
En van die macht maakte hjj gebruik. Nu
bjj niet langer aan de ervaring kon toetsen
het deugdeljjke of ondeugdelijke van zjjn
methode, nu ging hjj zitten te bodenkon, en
die bedenkselen werden den onderwijzers als
het goede opgedrongen. Toen kregen we
een gedrochtelijke paedagogiek en een jam
merlijke methodiek, die ons onderwjjs neer
drukte. Wanneer die onderwetsche onder-
wjjser een ervaring opdeed, dan paste hjj
die toe of hield er mee op, al naar do prac
tjjk uitweesmaar toen kregen we den man
in 't kamertje, die den onderwijzer zei hoe
of zjj het bedacht hadden, dat het zjjn moest.
Hjj bleef hoe langer hoe meer in 't kamertje
prutste daar van alles in elkaar en hoe lan
ger bjj zich verwjjderde van de practjjk,
hoe meer hjj zich verbeeldde, dat zjjn voor
schriften men8cheljjkerwjjze volmaakt wer
den. Toen de man in 't kamertje ging be
denken, toen kregen we de voorschriften
over elk onderdeeltjede onderwjjzer had
niets meer te zeggenhem werd voorge
schreven, hoe hjj zjjn voeten moest zetten.
En als men mjj op de goede resultaten van
die oude school wees, dan zei ik ja, maar
die oude schoolmeesters verklaarden niet,
maar ik verklaar. Ik pieker tien, twintig
lessen, over een les, waar zjj er één over
deden.
Wjj Btonden te praten, te verklaren, en
we dachten, dat de kinderen 't prachtig be-
grepon, maar ze begrepen niets. Maar geluk
kig «taan WÜ aan 't einde van den zwarten
tyd van 't onderwjjs. Elko zaak heeft zoo
zyn kwaden tijd. Er komt een hervorming,
die er weer wordt gebracht door de mannen
van de practjjk. Er zjjn veel tijdschriften
over de paedogogiok, doch er is er maar
één dat wordt gelezen, het is »De Nieuwe
School".
Dat is de vrucht van de ontwaking van
de mannen der practjjk.
Twee Amsterdamsche klasse-onderwijzers,
Bol en Tjjsse, hebben al dat spinrag van de
kamertjes-paedogogiek van elkaar gescheurd
en hebben het beeld van den ouden school
meester naar voren gebracht en weer in
eere hersteld. De onderwjjzers willen weer
zich zolven zjjn. Waar een hervorming wordt
bepleit, zjjn het de mannen en vrouwen van
voor de klas, die deze hervorming trachten
in te voeren, althans de oogen er voor te
openen. Het was een zwarte tjjd van ons
onderwjjs, dien we gelukkig langzamerhand
te boven komen.
De hervorming van het onderwjjs gaat
niet nit van de hoofdeD, maar van den klasse-
onderwjjzer. Waar hjj genoeg vrjjheid heeft
om ze in toepassing te brongen, daar bljjven
de goede vruchten niet uit. Er is een groot
aantal hoofden van scholeo, die do noodige
vrjjheid aan de onderwjjzers hebben gelaten,
wetende dat dit het onderwjjs ten goede
komt. Daardoor is naar voren gekomen, dat
er nog zoo heel voel aan 't onderwjjs ont
brak. Wjj zien Diet meer aan de oppervlakte
alleen, maar ook kjjken wjj dieper en drin
gen wat meer tot de grondoorzuak door.
We hebben een leerplandat moet in den
tjjd van 6 jaar afgejakkerd worden. Wan
neer we de kinderen na eenige jaren weer
eons terug krjjgen, 't zjj bjj 't herhalings-
onderwjjs of bjj andere gelegenheden, dan
slaat ons de moed weer in de schoenen,
ziende hoe veel van 't onderwjjs weer is
vervlogen. Ze verwarren jaartallen met berg
toppen de breuken kunnen .ze niet meer
lezen. Kom niet bjj de stumpers, die 't zelfde
recht hebben op geink, en die toch zooveel
tekort komenzij worden de paria's in de
school zooals ze later de paria's in de
maatschappij 'zuilen zjjn. Onders van kinde
ren, zoo roept spreker hen toe: Uw kinde
ren hoeven Diet te bljjven zitteD, ze worden
geslachtofferd, door de slechte inrichting en
de overlading van het leerplan.
Er moet gewerkt worden in een razend
tempo. Wanneer er af en toe één zitten bleef,
was dit geen aanklacht tegen het onderwjjs.
Wanneer er echter telken jare nit een
klas, 8, tien of twaalf bljjven zitten, dan
zeg ikdat onderwjjs is slecht, omdat het
aan do begaafde kinderen alleen onderwjjs
geeft. Het gevolg van een 7e leerjaar zal
ook zjjn en moet zjjn, dat de leerstof het
eigendom kan worden ook van ben, die niet
tot de vlugsten behooren. Voor do zeer ach
terlijken moeten natnurljjk andere maatregelen
getroffen worden. Noodig is, dat de Zitten-
bljjvera meekomen. Onderwjjs geven daar
voor stuurt ge uw kinderen toch naar school,
niet om ze af te richten. In Amsterdam komt
geen van het aantal kinderen, zonder een
enkelen keer te zjjn bljjven zitten, in de
hoogste klas. Dat die schoolmeesterjj maar
door bljjft gaan, met op papier te zetten wat
er volgens hnn mecniDg in alle hoofden een
plaatsjo moet kunnen vinden.
Wat er in de hoofden van de kinderen
bljjft hangen van het leerplan, daaraan wordt
niet gedacht. Nu kan er gevraagd worden:
Moeten we tot het instellen van een zevende
leerjaar niet wachten tot de leerplichtwet is
gewjjzigd in dien zin. Dat zon kunnen zjjn,
indien zoo'n wet lag te wachten. Doch al was
dat zoo, dan deed men toch goed met er ai
vast mee te beginnen. De Minister heeft ver
klaard, dat hjj een wjjziging van dio wet uog
niet in overweging heeft genomen. Men weet,
wat dit beteekent.
Toch begint men langzamerhand in te zieu
dat deze toestand niet mag bestendigd bljjven.
Als zelfs Ds. De Visser in de Kamer ver
klaart, dat ook hjj al meer en meer begint
in te zien, dat een 6-jarige leertjjd te kort is
dan kunt ge veilig geloeven, dat waar in de
kringen, die zelfs tegen de Leerplichtwet
stemden, zoo wordt gesproken, er heel wat
veranderd dient te worden, zullen we kunnen
spreken van goed onderwjjs. Het gaat niet
aan, zelfs volgens de Arbeidswet, dat kinde
ren, die zes jaar hebben op school gegaan,
reeds in do maatschappjj, op fabriek ol Werk
plaats een plaatsje mout zien te veroveren.
De gemeenten zjjn er echter nog niet op
ingericht. Ook in Amsterdam zjjn de vervolg-
klassen nog maar facultatief. Ook was het
aantal te klein, doch door den drang der be
langhebbenden, dat is van de ouders der
schoolgaando kinderen, is dit aantal reeds
van 16 op 82 gebracht.
Nog deelt spreker zeer interessante erva
ringen mee, opgedaan bjj bet onderzoek naar
de schoolkennis dio was bljjven hangen bjj
een 110 menschen, die gezegd konden worden
de elite nit te maken van den arbeidenden
stand. Dat resultaat was allerbedroevendst
en voor den Onderwjjzer, die alle dagen zijn
beste krachten geeft aan dit onderwjjs, zeer
ontmoedigend. Ten slotte staat spreker nog
langen tjjd stil bjj de klacbteD, dio gewoonljjk
worden aangeheven over de baldadigheid dor
jongeren en der meer onderenover de
ruwheid on platheid van 't volk; over't laag
peil van den straatzang; ov-er den weinigen
kunstzin etc., doch stelt daartegenover de
vraag, of men het recht heeft het volk
daaromtrent hard te vallen, wanneer men let
op de weinige kans, d>e het volk wordt ge
geven om zjjn krachten en vermogens te
ontplooien. Na nog te hebben stilgestaan bjj
het groote nadeel, dat de onderwjjzer de
kinderen gewoonljjk kwjjt raakt op een le< ftjjd,
waarop zjj juist pas goed worden en lust
krjjgen in ontwikkeling en nog te hebben
verwjjld bjj de zoogenaamde vervolgklasse aan
school 8, die natuurljjk niet dat is, waarop de
Bond aanstuurt, als zjjnde deze niet veel anders
dan een examen- of africbtingBklasse met al
de gebreken van die, eindigt spreker onder
luid applaus zjjn belangrjjke rede.
Van de gelegenheid tot debat wordt ge
bruik gemaakt door den heer Adriaanse, dien
de zaak van een financieel standpunt bekeek on
ze voor den Helder, jnist met het oog op de
kosten, niet wel invoerbaar achtte, althans
niet in afzienbarea tjjd.
Na uitvoerige beantwoording en nog nadere
repliek werd de vergadering onder dankzeg
ging aan sprekor en debater en aan de H.H.
leden van den Raad en Schoolcommissie door
den Voorzitter gesloten, na nog te hebben
medegedeeld dat hot in het plan ligt, ljjsten
te doen onderteekonen door de burgerjj, ter
ondersteuning van het adres der Afd. v. d.
Bond aan don Raad.
Vrijspraak.
De 5de kamer dor rechtbank te Amsterdam
heeft Woensdag ontslagen van rechtsvervol
ging den 25-jarigen Madoerees Boedin, tegen
wien 10 maanden gevangenisstraf was ge-
eischt, omdat hjj in het Ja vanenkwartier van
de Stoomvaartmaatschappij ^Nederland" eon
anderen inlandschen bediende, WudikiD, met
zjjn kris had doodgestoken. De rechtbank
achtte den ten laste gelegden doodslag niet
bewezen, aangezien gebleken was, dat be
klaagde uit noodweer gehandeld had.
Nadat het vonnis voor Boedin vertolkt
was, liet de president hem dnideljjk maken,
dat dit ontslag van rechtsvervolging niet
beteeke >t, dat hjj zoo maar iemand een kris
in het ljjf mag stootenwaarop Boedin als
gewoonljjk salueerde, ten teeken, dat hjj het
begrepen had.
De moord te Beek.
Naar het A. D. verneemt, is Woensdag
middag 12 unr nit do voorloopige hechtenis
ontslagen A. J. H., die verdacht werd schuldig
te zjjn aan moord op zjjn 7-jarig dochterije
Maria, wier ljjkje op Zondag 18 Februari
te Beek gevondon werd achter een houtmjjt.
Thans bevindt zich in verbaud met deze
treurige zaak dus alloen nog in het huis
van bewaring te Arnhem de verdachte H.B.
De automobielboeven en de bioscoop.
Om zooveel mogeljjk bekendheid te geven
aan de gezichten van hen, die verdacht
worden de automobielboeven uit Parjjs te
zjjn, on hierdoor een arrestatie of aan-
wjjzingen, dio tot arrestatie kannen loideD,
in do hand te werken, heeft do Haagsche
politie na de versproidir-g Woensdag op
ruime schaal van hun portretten en signale
menten, thaus ook maatregelen genomen,
waardoor met medewerking van de eigenaars
van verschillende bioscooptheaters in Den
Haag van Woensdagavond af de foto's van
do verdachten als stilstaand lichtbeeld op het
doek zullen worden geprojecteerd.
De auto-bandieten.
Omtrent do beide misdaden zelf bevatten
de Farjjsche bladen talrjjke bjjzonderhedon.
Wjj laten hier enkele dier bjjzonderhedeD
volgen.
Uit de verklaringen der verschillende ge
tuigen mag met vrjj groote zekerheid wor
den afgeleid, dat de bandieten wisten, dat
Maandagochtend de nieuwe auto van den
kolonel de Rougé naar Nice zou vertrekken.
Hoe zjj tot die wetenschap zjjn gekomen, is
nog niet opgehelderd. Maar vermo^deljjk is
het zestal Zondagmiddag al te Mongéron
gekomen, om hot terrein van hun toekomstige
evoluties op te nemeD.
Maandagochtend zjjn zeker honderd auto's
het Sénartwoud doorgeiufd voordat No. 179-
W.-I. kwam. Een landbouwer hoeft reeds
s morgens vroeg eenige mannen opgemerkt,
die op het weggedeelte, waar later do auto
is aangehouden, opnemingen deden, wolko
hem den indiuk gaven, dat het beambten
waren, zoodat hjj verder geen notitie van
hen nam.
Nadat zjj zich op de reeds bekende wjjze
vuu het onmisbare weiktuig voor hun onder
nemingen hadden meester gemaakt, reden
zjj ongeveer half elf Chantiüy binnen. Ver-
moedeijjk bebbeu zjj bier van een vrouw,
die op het stationsplein had staan wachten,
de laatste inlichtingen gekregen, waarna zjj
r. nhtatreeks naar hot gebouw van de Soció
Générale doorreden (later is de vrouw bjj
hsn in de auto gezien).
Hier aangekomen hebben zjj verder met
groote beslistheid en besluitvaardigheid ge
handeld.
Een hunner sprong nit de auto, ontdeed
een karabjjn van het omhnlsol en plaatste
zich voor het gebouw op schildwacht; de
chauffeur bleef a»n het stuurrad, de andere
vier snelden het gebouw binnen.
Slechts drie ambtenaren bevonden zich in
het voor het publiek gereserveerde gedeelte
van de zaal, welke in twee helften verdeeld
is door een groote schrjjftaiel, waarachter
de employés werkten. Recht tegenover de
deur bevindt zich het getraliede loket van
den kassier.
Als zoodanig was de heer Trinqnier aan
wezig, bezig zjjn boeken te ordenen. Naast
de beide beambten was een stoel ledig.
Plotseling gaat de deur open, vier per
sonen komen binnen, van wie twee automo-
bielbrillen dragen. Een der beambten wil
den bezoekers vragen wat van hun dienst
is, hjj heeft er den tjjd niet toe, na bun
binnentreden heeft hot viertal zich verdeeld,
een voor hut loket, de drie anderen voor do
schrjjltafel, drie revolverschoten knallen, de
kassier is doodeljjk gewond, do beide andere
beambten vallen op den grond. Nog eenige
schoten worden gelost op de ODgelukktgen,
de woestelingen springen over de sclujjf-
tafel, maken sich meester van een groot
bedrag aan contanten en papieren geld, op
een tafel uitgeteld (een paar effecten lieten
zjj liggen;, en maken zich gereed het vertrek
te verlaten. Op dit oogenblifc gaat e.n zjjdeur
open, de vierde beambte treedt biuneo,
onmiddelljjk knetteren weer de browningB,
doch treffen geen doel, de binnentredende
heeft nog juist bjjtjjds de deur weten dicht
te trekken.
Intusschen heeft de schildwacht bniten
de menigte, die op het geluid der salvo's
afgekomen was, met eenige schoten uit zjjn
karabjjn op een afstand gehouden. Zonder
overhaasting klimmen de andere vier in de
auto, de schildwacht trekt, steeds met de
karabjjn in den aanslag, terug, springt ook
iu den wagen en voort gaat het. In do rut»
de Paris wil een vrachujjder zjjn wagen
dwars door de straat zetten, eenige revolver
schoten brengen hem van dit plan af, een
andere koetsier wordt op dezelfde wjjze tot
rede gebracht. Iets verder willen twee met
selaars, die een ladder dragen, hiermede den
doorgang, versperren, onmiddellijk slaan de
kogels rondom hen tegen de keien aaD. En
de weg is vrjj.
Uit den Omtrek.
Texel, 27 Februari.
Alhier is eene vergadering gehouden ter
bespreking van het oolangs in de bijeenkomst
van de af dooling f Texel" der H. M. van
Landbouw geopperd plan tot oprichting eener
fabriek van schapenkaas naar Hongaarsch
systeem.
De opkomst was niet groot, slechts 20
belangstellenden, waaronder den Burgemeester
en do Wethouder Djjt, waren aanwezig.
De heer Keesom, voorzitter der afdeeling,
opende met welkom en deod mededeeling om
trent zijne gehouden correspondentie met den
eerder genoemden Hongaar en met den be
trokken consul. Hieruit bleek, dat de zaak
wel betrouwbaar is, doch dat de Hongaar
geen geld hoeft, om voor eigen rekening eene
dergeljjke fabriek te stichteD. Wonscht
men dus eene dergeljjke inrichting, dan moet
men zelf aanpakken.
Zeker is het, dat nit schapenmelk veel
meer gehaald kan worden, dan na het geval
is. Wel gaf een der aanwezigen in overwe
ging, eene fabriek voor schapenkaas te
stichten, en dan te bereiden naar aloud ge
bruik, doch men dacht dan minder goede
financieële resultaten te zullen bewerken,
dan met het bovenbedoeld systeem.
Er word nu lang en breed over kaasbe
reiding, gehalte van schapenmelk, voedings
waarde van verschillende artikelen, enz. ge
sproken, totdat de voorzitter voorsteldo een
som van f 100 bjjeen te brengen, waarvoor
men den Hongaar zou kunnen laten over-
komeo, wat dan in het laatst van M i zou
moeten gebeuren, opdat nog in dit jaar een
proef genomen zal kunnen worden mot het
op Honeaarscbe wjjzo bereidon van kaas uit
schapenmelk. Hiertoe wordt besloten, en
staande do vorgadering worU bjjna het ge-
heele b drag bijeengebracht. Zeker mag hier
hulde gobracht worden aan de weinitre mannen,
dio stellig voor velen zullen onderzoeken, of
er ook meer voordeel met het bereidon van
schapenkaas verkregen kan worden. Zjj, die
do vergadering niet bezochteD, hebben dit
wel te bedenken, en zullen, mede door het
verleenen van geldeljjken steun, goed kunnen
maken, wat zjj door bunne afwezigheid be
dierven.
Indien men slaagt en alles naar gonoegen
geregeld kan worden, cal do vervaardiging van
schapenkaas coöperatief kannen geschieden.
Aan het Dag. Bestuur der afdeeling is ver
zocht ook verder de noodige stappen in deze
te willen doen en voor do afwikkeling van
een en ander te willen zorgen. De voorzitter
do secretaris, de heeren H. W. KeeBom
en Jac. N. Kikkert, hebben dit voor hnnne
rekening genomen.
Hierna werd de vergadering met daok
voor do belangstelling gesloten.
De zangvereenigiog //Aurora" te den Bnrg,
heeft oeDe goedgeslaagde uitvoering gegeven
voor een zeer groot aartal belangstellenden.
De groote zaal van hótel .Texel" was geheel
gevuld. De zang was k urig on mooie voor
stelingen brachten afwisseling. Aan den
directeur, den heer H. Groenewold werd een
fraaie bloemenmand vereerd.
Schaakrubriek.
Probleem No. 23,
van J. Pospisil.
Wit begint en geeft in 2 zetten mat.
a
b
c
d
e
f
h
8
7
6
wmh
i
/A
j§§
H
jj
6
n
4
8
i
2
1
Éi
ma
abcdefgh
Stand der stukkeD.
Wit: Kh3; Dh6; Tb4; Pr4 en 15; Lc8;
pion g3.
Zwart: Kd5; Tc4; Pd8; Lc7 en g8; pion
nen d3 en e5.
Oplossingen worden ingewacht onder het
motto .Schaak" tot uitcrljik 5 April a.s.
aan het bureau dezer courant en in de vol
gende rubriek bekend gemaakt.
Oplossing No. 22,
V8n A. Guest.
1. Pd5c7 waarna Looper mat geeft.
Gong wedstr jjd.
Bjj gelegenheid ter uitreiking der prjjzen,
behaald in den huishoudeljjkcn wedstrjjd der
Schaukvereeniging .Morpliy', op Woensdag
3 April a.s> des avonds ten 8 nur in de sociëteit
«Eensgezindheid", Djjkstraat, zal naar wjj
vernemen een gongwedstrjjd worden georga
niseerd.
Ten zeerste juichen wjj het toe, dat de
Vereeniging besloot voor dezen avond niet
alleen vrjjo introd actie te doen gelden, doch
ook vrjje deelname voor bovengenoemden
eigenaardigen wedstrjjd te stellen.
Gaarne willen wjj ons houden aan do
belofte, om n.1. geen bijzonderheden in onze
rubriek mede te deelen, doch kannen niet
verzwjjgen dat het een zeer interessante
wedstrjjd belooft to worden, waarbjj do
schakers hun gewonen ernst wel thuis kun
nen laten.
Wjj wekken dan ook alle schaaklicfheb
bers op, van deze gelegenheid tc profiteeren,
wellicht sleept men en passant nog een
prjjsje mee naar huiB.
Goede 'oplossingen ontvaDgen vaDC. Rab,
R. Koning, M. J. Korving, R. Roelofs, N.
Mots, H. Zegel en A. Swart, allen te
Helder; B. B. Nanning en Cor. Nanning,
beide te 's-Gravenhage en A. van Eelde te
Alkmaar.
Wjj ontvingen van een oplosser te Am
sterdam het minder goede antwoord 1. Pf 6.
Slechts een antwoord heeft Zwart hierop om
het mat in twee zetten te verhinderen n.1.
1 La 5
Gaarne zullen wjj in 't vervolg de op
lossingen van dezen oplosser ontvangen.
De schijndoode Stad
door Lkvy Guoholaw1,
Het was een koude, gure avond in de
maand December. Een t^ooctcloos dreinende
regen triostte over de Residentie.
Langzaam was Ho trein de overkapping van
het station komen binnenboemelon en weldra
gulpten de reizigers uit het station.
Nat weertje meneer, pakkie drazen meneer
vroeg een klein, spichtig mannetje, in één
asem op mjj toeschietende als oen bestuurbare
aeroplan. die, na »n hooger sferen verkeerd te
hebb-'n met laatste krachtsinspanning op den
aardbolbewoner komt toerollen.
Hjj boog zjjn gezicht, glimnat van den regen,
beschermend ovor mjjn stalenpakje en be-
aaide sorgeljjk het zwarte loeren wasdoek,
met een rooden zakdoek.
Een beetje droogmaken meneer, anders
ganeu stalen nog zwemmc, geestigde mannetje.
Waar heen meneer? nwes bint hier zeker
vreemd niet? Non met dit hondeweer is er
anders in het Haagie ok geen halve rooie
cent te verdienen, of moet uwes venavond
niet meer d'r op uit? nicuwsgicrigdo mjjn
pakjesdrager verder, terwjjl we het Stations
plein over liepen.
Een diep, negeerend stilzwjjgon mjjnerzjjds.
Ik verkeerde juist in een van die buien, die
ieder mensch wel eens heeft: n.1., dat je
razend bent op iedereen en alles. De geheele
mistige in regen smeltende Haag met al zjjn
bowonors wenschto ik naar den drommel.
Daar zat ik nu, de troinaaDsluitinz gemist,
midden in de residentie, waarin ik kind noch
kraai hadl Eon avond precies geschikt om
je dood te verveleo, in je boteL Brroerde boell
Wil meneer naar Scala, teemde plots de
pakjesdragende rechter van instrnctie, of
naarmaar wat zien ik meneer, ben
jjj niet of verekskuseor mjjne lompheid, bent
uwes niet meneer Dlawnurg uit den Helder,
die, die winkels heb?
Verbaasd keek ik het mannetje aan. Kon
'm niet thuisbrengen.
Ja ja meneer, uwes zult me wol niet kennen,
vervolgde hjjIk heb op de Kortonaer gediend,
moetje weten en ik heb nog met dat dienstmeisje
van uwb tante zoo'n beetje verkeering gehad,
laat es kjjken, mannetje tuurde naar de rogen-
lucht en telde op zjjn vingers, das drie jaar,
es kjjko, nee vier, goleje. Bon bljj dat ik d'r uit
ben meneer, achter de Helder ligt geen land
zegge ze wel deris. Maar werachtig, daar
bljjft het non maar altjjd een dooie boel, nou
ja, in Casino hei je soms nog wel ereis eon
mooie komedie, maar das ok alles, nee maar
dan is het hier, in het Haatrie veel immeser
Hier is voor elk wat wiM Daar hei je nou
bjjv. ljjn 2 hé? zeide mjjn,oude, plotseling
opgedoken stadgenoot. Weet je wat je doet
meneer, je bent ook een Niouwedieper, en
daarom zal ik jo zeggen, hoe je hier je avond
kunt doorbrengen zonder dat bet je ood cent
kost, ik zal je naar een zaal sturen, daar komt
edel en onedel, daar komt minister Heemskerk
en de schoenpoetser van den koetsier van de
konii.gin, ik vind dat het daar is voor een
vreemdeling om zjjn oogen nit de kop te kjjke.
Het kost je geen cent meneer, geen spie
meneer.
Kjjk es hier: »je stapt op Ljjn 2«,enrjjdt
averechts naar de Tonssaintkado, daar is do
Openbare Leeszaal, je gaat er binnen en je
amuseert je er fijn. Ik zelf kom er niet zoo
veel, want ja ik kan toch ook m'n pukkies
dragen er niet bjj neergooien, verheel jo een
pakkiesdrager, die bjj de pakken neerzit, hi
hil (pakjesdrager af).
Om de verveling te verdrjjven ben ik
dan naar do Leeszaal gegaan. Was er nooit
geweest. In de corridor komt de portier
vriendelijk naar mjj toe, en ontlast mjj van
jas en hoed, ook een oenvoudig arbeider,
wien de eeltbonkon in de handen zitten,
wordt op dezelfde beleefde manier van zjjn
halfversleten jekker en pet ontdaan. Een
zeer deftig heer, met een hooge ridderorde
in het knoopsgat, wordt niets voorkomender
behandeld. Ik loop een trapje op, maak een
binnendeur open en staar in een reusachtige,
aangenaam verwarmde en gezellig verlichte
kamer. In bet midden staat een breede lange
tafel, waarop, aan een rek, bjjna alle cou
ranten on tjjdschriften van geheel Nederland,
van alle politieke richtingen, hangen. fHet
Volk" on //Do Standaard", Troelstra en
Kuypor vinden elkaar hier in broederljjke
omarming. Aan de tafel ter weerszjjden staan
wetenschappelijke werken voor arbeiders
en ambteoaren. Mjjn pakjesdragor had geljjk.
Hier werd het gezegde bewaarheid,AUo
Meuschen werden BrUder". Hier zat een
Btoero handwerksman in zjjn vakblad te lezen,
daarnaast een elegante dame, bezig mot een
feuilleton nit .L'illustration'', verderop een
officior, een diplomaat, een winkelier, enz. Er
heorschte diepe stilte. Men hoorde sleohts het
geritsel der omslaande kranten.In plaats van
mjj te vervelen in de zwaarberegonde Residen
tie, heb ik aangename en rustige uurtjes in de
Haagsche leeszaal doorgebracht. Niemand
vroeg mjj, eon vreemdeling, fwie bon je?"'
of koek mjj nieuwagiorig en onbeschaamd
aan. Iedereen die zich wil ontwikkelen is
van harte welkom. Toen ik deze mooie zaal
verliet moest ik denken aan hetgeen de ge
wezen .Kortenaer''-matroos gezegd had: .Wat
is don Helder toch eon^at, wat een arbeidsveld
ligt er nog braak
Waar Noord- en Zniderzee tezamen vloeien,
verrjjst een doode stad. Reeds eenwen ruiacht
de zee langs bare kusten een Ijjkzang, nu
eens vloeken en bu'deren de golven schnim-
«pattend tegon de djjken, en klaagt do wind
weemoedwekkend een zang des verderf», dan
weder ligt zjj daar kalm en vreedzaam en
stil, als omspoelt zjj een doodeoakker.
Moet deze onde veste een doodonakkor
bljjven, moet deze mooie stad, die alle mid
delen heeft om zich to verheffen, moet zjj
dan altjjd oen Chineesche stad in Holland
zjjn Moet de energie van mannon die op
zich nemen de zware taak «Helder vooruit
te brengen" altjjd verlamd, gedood worden.
Ziet! er gaat oen nieuwe strooming komen
door ODte stad 1 Het zeer sympathieke arti
kel van den bond van N. Oaderwjjzers,
beoogende oprichting van eene Opunbare
Leuszaal, in den trant als die te 's Gravon-
hage, moet ieder die het wel meent met den
vooruitgang onzer plaats, opwekken fiaan-
ciëel en moreel te steunen.
In de eerste plaats heb ik hierbjj op het
oog: ,De Heldersche winkeliersvereeniging",
wolko deze week een referendum houdt voor
een vroeger sluitingsuur. Tegenstandors der
negen unr sluiting, beweren steeds, dat dc
winkelier na negen uur in de kroeg zich
den tjjd zal dooden. Wanneer de Openbare
Leeszaal er zal zjjn n de 9 unr sluiting,
dan zullen wjj en ons personeel verre van
onzen tjjd te dooden, dien levend maken
en ons door nattige en aangename bezigheid
tot een steods hooger peil van beschaving
weten op te werken.
Op voor de negen-nurs sluiting 1
Op voor een Openbare Leoszaal I
Hulde wan den Bond v. N. Onderw. en aan
alle energieke Stadgenooten, die een genees
middel, een sernm voor onze schjjndoode
Stad meenen gevonden te hebben