KLEINE COURANT 't Vliegend Blaadje voor Heltèer, Texol, WiorSngon on Anno PauÊowna. No. 4141 Woensdag 16 October 1912. 40ste Jaargang. 't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. poit 75 ct., buitenland f l.i Pre- Zondagsblad i 37J t i i 15 i f 0.' miënj Modeblad 65 75 fO.< (Voor het buitenland bij Toornitbetaling.) Advertentiën van 1 Elke regel meer. Bewijs-exemplaar24 Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend. 5 regels (bjj vooruitbetaling) 30 c Interc.- Telefoon BO. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Uitgever i C. DE BOER Jr. (v./h. BERKHOUT t Co.), Helder. Bh Eerste Blad. UIT HET BUITENLAND. Nog altyd is de vrede tusschen Italië en Turkye, die naar 't leek, maar enkele dagen meer zou uitblijven, niet gesloten. En die lange duur is juist oorzaak dat weer allerlei geruchten, de meest tegenstrijdige zelfs, de ronde doen. Een Reuter bericht uit Parijs kwam Zon dagmorgen vertellen dat een officieus com muniqué binnen een dag het afbreken der Italiaansche-Turksche onderhandelingen zou melden. De officiense «Popolo Romano" wist te molden dat het Turksche ministerie verschil lende punten van de overeonkomst in Ouchy wil veranderen. Italië kan die niet toestaan maar wil onmiddeljjke goedkeuring van de vroegere overeenkomst. Uit Ouchy zelve seint Reuter dat Turkije nieuwe voorstellen deed, die de heele questie weer opnieuw aan de orde stellen. De onder handelingen duren nog voort, maar men is nu aan Italiaansche zijde zeer pessimistisch Intusschen is in Tripolis weer gescher mutseld. Generaal Briccola seint uit Booghn.i dat de brigade Salsa, ondersteund door ar tillerie, een aanval heeft gedaan op den vijand die werd teruggeslagen. De vijande lijke macht bestond uit geregelde Turksche troepen en Arabieren en was voorzien van artillerie. De verliezen der Turken moeten zeer zwaar zijn. De Italianen haddon 12 dooden en 83 gewondeD. Wellicht dat een Turksche lezing van de schermutseling er heel anders uit zien zal. Die Italiaansche overwinningen daar 1 Men weet dat ze larg niet zoo veolbeteokenend zjjn als ze worden voorgesteld. Trouwens anders zou Turkije, gezien zjjn omstandigheden in Europa, wel happiger zjjn op den vrede. Maar ze kunnoD het nog lang zoo volhouden, die Turken en Arabieren. Komt de vrede niet tot stand, dan, zoo wordt van Italiaansche zjjde verzekerd, zal de Italiaansche vloot toch niet opereeren aan de kusten der Adriatiache zee het heeft dit in den beginne al aan Oostenrijk beloofd. En zoo komen we weer tot het vraagstuk van den dag«Wat zal er op het Balkan schiereiland gebeuren De beurs een barometer weet men schommelt nog onrustig, ondanks de vorkla- ringon der bankiers dat geen reden tot onrnst aanwezig is, wjjl do oorlog toch in ieder geval tot het schiereiland zal beperkt worden. Als de oorlogsvlam in volle kracht uitslaat, hebben de mogendheden in zooverre schuld, dat zij 't niet voorkwamen door krachtig ingrijpen. Ze worden het wel niet gemakkelijk eens, de een kjjkt naar den ander, of bjj soms ook op een voordeeltje uit is, op de eeuwige belofte van Turkjje,we zullen hervormen* kan niet worden vertrouwd. Turkjje heeft al zoo dikwijls hervormingen beloofdMacedonië zou een beter bestuur krjjgen, de belofte is nooit gehouden. De omringende stateD, vier ras- en stamgenooten, Ijjden onder 't wanbeheer van den Turk, hebben dan maar gezegd: we zullen zelf de zaak maar ter hand nemen. En ze grepen naar de wapenB. •t Ergste i., dat een oorlog altjjd zooveel bloed kost, waarbij komt, dat een Balkan oorlog altjjd een gevaar blijft voor den Europeeschen vrede, 't Ljjkt er naar, of de Turk dit weet; bjj draagt althans kennis van den najjver der groote staten onderling. Een gezaghebbend Turk zei, misschien juist: (Men wil onze huid, goed, wjj zullen ze echter duur verkoopen dat zal Europa bemerken.* Gevochten is al hier en daar, weet men. Zondag was echter nog geen ultimatnm van Bulgarjje of Servië of Griekenland inge komen. Op den handel oefent de feiteljjke oorlogs toestand in al de vjjf staten een noodlottigen invloed uit. Bijna alle zaken liggen stil. In de grensgebieden der verschillende staten hebben reeds voorpoBt-gevechten plaats ge had. Vrijwilligers nit het noorden stroomen naar Servië en Bulgarjje. Het Grieksche consulaat te Konstantinopel liet zjjn zaken van waarde overbrengen naar de Fransohe ambassade, het Servische consulaat naar de Russische. En dan komen weer geruchten, dat Oosten rijk troepen samentrekt wat direct tegen gesproken wordt, en dat Rusland in Polen mobiliseert, wat echter, volgenB officieele be richten, een proef-mobilisatie is. Er zjjn nog politici, die op een mogelijk voorkomen van den oorlog wjjzen, wjjl op de raadgeving* der mogendheden nog geen afdoend dementi kwam. De latere berichten zullen ons nog wel iets wjjzer maken. Men vindt ze elders. (Zie verder Tweede blad.) NIEUWSBERICHTEN. HELDER, 15 October. Schipper Lauwe Post, van wien wjj on langs het verhaal deden der redding van don Duitsohen kok Ruekdesoheil, die te water lag en door den schipper werd opgepikt, heeft van de reederjj der Hamburg-Bremen-Afrika- lijn eene geldelijke belooning ontvangen. In waanzin. Vermoedelijk in een vlaag van verstands verbijstering trachtte een 82-jarige vrouw Zondagavond door verdrinking in het kanaal aan de Kerkgracht een einde aan haar leven te maken. Voorbijgangers wisten haar bjjtjjds van dit droevig voornemen te weerhouden, en nadat zjj haar aan den kant liggende bovenkleeding weer aangetrokken bad, werd het oudje bjj haar familieleden, die zjj hei melijk ontvlucht was, onder dak gebracht. Op i i ouden i Terwijl de bejaarde G. de B. op zjjn erf in de Langestraat bezig was met bet op ruimen van een zwaren, afgeleefden boom, kwam deze onverwachts uit den losgewerkten grond te vallen en geraakte de man er ge deeltelijk onder, met het gevolg dat hjj een arm brak en inwendig gekneusd werd. Concert Tilly Koenen. Het kerkgebouw der nieuwe kerk was, althans wat het middenschip betreft, Vrijdag avond gevuld met eene aandachtig luisterende menigte, aan welke mejuffrouw Tilly Koenen en de heer Louis Robert eenige oogenblikken van onverdeeld, hoog kunstgenot sch'onken. Het is zoo banaal, zoo niets zeggend, te be weren, dat het mooi was; hier werd werke lijk iets Buperieur's gegeven, en dat laat zich moeiljjk in woorden omBchrjjven. Iemand van de hoedanigheden van mejuffrouw Koenen, met die techniek, die geschooldheid khn niet anderB dan iets zeer hoogs geven. Zoowel het programma-zelf als de uitvoering ervan waren van voornaam gehalte; èn de toccata in groote terts van Bach, èn de suite gothique van Boëllman, èn de pastorale van César Franck, èn tenslotte het Grand Choeur van Guilmant, welke ons de organist te hooren gaf, brachten een'bizonder genot. Die suite van Boëllman bv., welk een heer- ljjk menuet, eD, aan het eind, wat een be koorlijke toccata. Het viel ons op, dat, voor al in het eerste nummer, het instrument, dat de heer Robert bespeelde, steunde en piepte, hetgeen wel eenigszins het genot bs- diorf. Maar de heer Robert bewees, wat een waarljjk fraai instrument een kerkorgel is als het door een werkelijk kunstenaar be speeld werd. Want behalve de techniek,-wat wist de heer Robert mooi te registreeren I Wii hebben mejuffrouw Koenen voor het laatst bewaard, hetgeen niet erg galant is. Deze zoDg liederen van verschillenden aard: Tosti en Hugo Wolf, Van Eyken en Edvard Grieg, Verdi en Zweers, Liszc en Dvorak,» dat waren de componieten, die zjj op haar programma had staan. En die zjj zong met haar prachtige diepe alt, die de pianissimo's fluisterde als een zuoht, de forto's deed schallen als oen bazuin. Die zjj zong met haar gevoelvolle klank- en timbre rjjke stem, nn eens vol ingehouden hartstocht, dan we der uitjubelend haar vreugde en haar gods geloof. Zoowel over de meer wereldsohe als de geestelijke liederen, die zjj zong, lag de wjjding van het evangelie der kunst. Een kind zonder naam. Het fHrl. Dagbl." ontving een schrijven van een ingezetene van Haarlem, waaruit blijkt, dat op 14 Juli 1912 in het St. Eliza- beths-gasthuis aldaar een dochtertje van hem werd geboreD, dat tot op heden geen naam heeft, omdat de directie van het Gasthuis verzuimde het kind binnen den daarvoor bestemden tjjd ten bureele van den Burgerlijken Stand aan te geven. Het blad heeft aan het Gasthuis een onderzoek ingesteld; daarbij bleek, dat inder daad door drukke bezigheden of anderszins in het St. Elisabeths Gasthuis verzuimd erd het kind tijdig bjj den Burg. Stand aan te geven. De dokter, die bjj de geboorte tegenwoordig as, gaf als naar gewoonte een briefje af in de verpleegster; haar taak was, dat aan den portier ter hand te stellen en de laatste gaat dan aangifte doen bjj den Burgerlijken Stand. Maar de verpleegster gaf het briefje te laat aan den portier en toen deze aangifte deed na verstrjjking van den daarvoor aan gegeven tjjd, weigerde de ambtenaar van den Burgerlijken Stand de inschrijving, vóórdat de Rechtbank het vonnis had gewezen. De Haarlemsche Rechtbank heeft op 1 October j.1. vonnis gewezen en zoo kon het blad aan de ouderB mededeeling doen, dat hun kind sedert 1 Ootober 1912 niet meer naamloos is, doch in de registers van den Burgerlijken Stand staat ingeschreven als Imke Wilhelmina. Dat de vader van dit vonnis 10 October nog geen kennis droeg, ligt wellicht in het feit, dat de wet nog een termjjn toestaat voor het gaan in hooger beroep. Al weer een „deskundige." Donderdagavond is in het gasthuis te Haarlem een meisje van 21 jaar opgenomen, en naar aanleiding daarvan hebben politie en justitie Vrijdagavond een inval gedaan in perceel 13 aan de Ged. Oude Gracht al daar, bewoond door de z.g. deskundige M., huisvrouw van B. Het bezoek duurde tot 's nachts 1 uur. De vrouw werd naar het buis van bewaring overgebracht. Straatverfraaiing te Amsterdam. Naar het Hbl. verneemt, heeft de directie van de gemeentetram besloten, in het komende jaar een poging te wagen om onze straten een fleurig aanzien te geven. Daartoe zullen de trampalen voorzien worden van bloem korven, zooals bjj feestelijke gelegenheden reeds is toegepast, en ook zullen aan en op de halte-gebouwtjes planten worden aange bracht. Ongeoorloofd brievenvervoer. Zooals velen weten, is het een gewoonte van tal van winkeliers om brieven, bestemd voor klanten in de buitengemeenten, aan boodschaploopers ter bestelling mede te geven, die daaruit een aardige bijverdienste make Dit is echter in strjjd met de wet op brievenposterij, welke tegen het vervoer vi brieven, in strjjd met art. 2 dier wet, e geldboete van ten hoogste f 200 bedreigt, wanneer die overtreding is gepleegd door een1 ondernemer van een openbaar middel van vervoer. Langen tjjd is dat echter oogluikend toe gelaten, maar opeens schijnt het hoofdbestuur der posterijen uit zjjn hoek te zjjn gekomen en heeft het aan de justitie eeu onderzoek gevraagd. Het gevolg daarvan is geweeBt, dat Vrjjdag do marechaussee te Papendrecht een boodschaplooper op Sliedrecht heeft aan gehouden en gefouilleerd, waarbjj een aantal brieven, uit Dordrecht geadresseerd aan personen te Papendrecht en Sliedrecht, op hem bevonden en in beslag genomen werden en proces-verbaal tegen hem is opgemaakt, zoodat hjj wel verder van de zaak zal hooren. (D. Ct.) Door den trein gedood. Zaterdagochtend is te Schelluinen bjj Go- rinchem de arbeider A. S., van Giessendam, die voor een zandtrein wilde oitwjjken, onder een uit de tegenovergestelde richting komen den trein geraakt en op slag gedood. Hjj was 50 jaar oud en laat een weduwe 9 kinderen achter. In de lucht gevlogen. De Engelsche tankboot //Dunholme" is in de haven van Bayonne in New-Jersey in de lucht gevlogen, juist toen het schip op het puut stond te vertrekken. Door de ontploffing werden ook drie andere schepen in de haven vernield, terwjjl twee schepen ernstige averij beliepon. Ook de gebouwen op de kade rankten in brand. Is dus de aangerichte schade zeer groot, men vreest, dat ook vele menschen zjjn omgekomen. Twintig personen werden gekwetst. Da geneesheer van den Japanschen keizer. Het «Journal des Dëbate" zegt in oen ander blad te hebben golezeD, dat door vele Japan ners bet als een pliebt voor den geneesheer van den overleden keizer wordt beschouwd, om zichzelven het leven te benemoo. Deze hof-esculaap heeft echter niet den minsten lust die operatie op zichzelven toe te passen, ook niet nadat in petitiën, van vele handteekeningen voorzien, daarop bjj hem was aangedrongen. Hjj verklaarde veel eerbied te hebben voor de oude gebruiken en ook voor den over leden keizer, maar acht zjjn geweten vol strekt niet bezwaard, daar zjjn doorluchte patiënt nu nog in het leven zou zjjn, wan neer deze zjjn raad maar had opgevolgd. Maar de keizer wilde het gebruik van alco holische dranken niet laten en het was niet de schuld van den geneesheer, dat, dank zjj de hof-etiquette, zijne voorschriften niet werden nagekomen. De petitionarissen zjjn met deze verklaring niet tevreden en bljjven het een groot schan daal heeten, dat 's keizers geneesheor nog blijft leveD, nu de hooge ljjder, ondanks zjjne behandeling, is bezweken. Een grappige Jager. In Frankrjjk is de jschttjjd in vollen gang. Onlangs op 'n avond kwam een Parjjzenaar, 'n nog al lastig maar niet ongrappig type, van de jacht in de bnart van Amiens aan bet Noorderstation te Parijs terug. - Niets aan te geven vroeg een ambtenaar stedelijke douane hem. - Een patrijs, antwoordt de reiziger. - Eén patrijs zegt de ambtenaar onge- loovig. Eén. Mag ik eens zien Alstublieft. U moet, zeide voldaan de man der wet, voor die patrijs belasting betalen. Gaat u laar naar het kantoor. Met zjjn patrijsje in de hand gaat de jager naar het loket. - Twintig centimen, zegt de man achter het raampje. - Wilt u do patrjjs dan maar eens even wegen? antwoordt de reiziger. Dat kon niet geweigerd worden. Zes honderd gram, kondigde na een oogenblik een korzelige stem aan. - Zoo I Ik heb recht op vijfhonderd gram vrjj invoerenmag ik even mjjn patrjjs terug Eu ten aanzien der stom-verbaasde ambte ren begon do belastingplichtige het patrjjBje te plukkenvervolgens sneed bjj het diertje nek en pooten af. Weegt u nu nog eens. Yjjfhonderdveertig gram. Mag ik hem nog even terug En toen kreeg de Parjjzenaar onder het daverend gelach der omstanders een klein schaartje uit zjjn zak en begon doodkalm het patrjjsje uit te halen. Na deze operatie woog het arme dier niet meer dan vierhonderd en tien gram en mocht dus vrjj de stad Parjjs binnengevoerd worden. N. R. Ct. Invaliditeit*- en Ouderdomeverzekering. Wanneer dit nummer1 den lezer in banden komt, heeft de Tweede Kamer een aanvang gemaakt met de behandeling van het ontwerp tot regeling der Invaliditeits- en Ouderdoma- verzekoring. Een lijvig verslag der Commissie van Voorbereiding is hieromtrent bereids voor oecige weken verschenen. Het met den minister gepleegd overleg, zoo schrjjft de „N. Rott. Crt.«, heeft niet tot wjjziging van stelsel van het ontwerp geleid. Slechts zjjn op enkele punten van meer ondergeschikten aard veranderingen aangebracht. Ia de combinatie der invaliditeits- en ouder- domsverzekering is de invaliditeits-verxeke- ring verre de voornaamste. Met nadruk is dit bjj het gepleegde overleg door den minis ter betoogd, en de Duitsche cjjfers doen maar al te duideljjk zien, van hoe ontstellende waarheid dit is. Zoo waren er op 1 Januari 1910 tegenover 800.000 rente-trekkenden uit hoofde van invaliditeit niet meer dan rnim 100.000 loopende ouderdomsrenten, ter wjjl voorts bv. het totaal bedrag der in de laatste jaren vastgestelde invaliditeitsrenten geregeld bjjna tienmaal zoo groot is als het totaal bedrag der ouderdomsrenten. En toch, zoo gaat het blad voort, stelt men aan eenvoudige lieden de vraag, wat in hun oog noodiger en van grooter beteeke- nis is de voorziening voor den ouden dag of die in geval van invaliditeit, dan cnllen tij vrijwel eenstemmig ten antwoord geven: de voorziening voor den onden dag. Deze tegenstelling verklaart het blad, door het feit, dat in andere landen de ziekte verzekering grondslag is, waarnaast dan staat een verzekering of verzorging van den onden dag. Doordat nu de ziekengelduitkeering noodzakelijkerwijs beperkt is - tot zekeren termjjn, zeg zes maanden, is men van liever- ledo pogingen in het werk gaan stellen, deze nitkeeringeD in geval van reBulteerende in validiteit voorshands te verlengen en mogeljjk bljjvend te maken, zjj het dan ook tot een lager bedrag. In Dnitschland bestaat te dezen opzichte echter eene wanverhouding; men heeft hier de invaliditeits-verzekering zelfstandig ge regeld; dit heeft noodig gemaakt een getal ambtenaren, een hoeveelheid paperassen en een in de milliarden loopende reserve, waar van men zich hier te lande geen voorstelling kan maken. Het oatwerp-Talma nu is een slechte na volging van het Duitsche systeem, en het blad meent te moeten constateeren, dat, indien de overmatige haast, die op het oogenblik door de rechterzijde met de behandeling van het ontwerp wordt gemaakt, haar grond vindt in de vrees, om in 1918 toch vooral niet met leege handen te komen, dan nu reeds kan worden geconstateerd, dat door de aanneming van de invaliditeitswet de handen zeer zeker niet zullen worden gevuld. Om een zoo deugdeljjk mogelijke regeling te krjjgen, moet de in hot ontwerp gelegde band tnsschen de invaliditeits- en de ouder- domsverzekering geheel worden doorgesneden. In verband met het bovenstaande geven wij lieronder een resumé uit een, op verzoek van het hoofdbestuur van den Nederlandschen Bond voor Staatspensioneering uitgebracht verslag over de staatspensioneering in Enge land. Uit den aard der zaak is omtrent de ge- olgen van eene wet, die eerst begin 1909 in werking trad, voor het maatschappelijk leven nog niet zooveel te zeggen. Een oordeel over de gevolgen der wet vdor het maatschappelijk leven kan bovendien thans ook hierom nog slechts een voorloopig karakter dragen, omdat het niet onmogelijk maar veeleer waarschijnlijk is, dat er ge volgen zjjD, die eerst na verloop van tjjd intreden, vooral zulke gevolgen, die bestaan in verandering in zedon en gewoonten en in karaktereigenschappen van het volk. Het eerste waarop de aandacht valt, de hoofdzaak, het doel zelf van iedere ouder domsvoorziening, is de ontzaglijke verandering, die m het leven van ontelbare arme ouden van dagen is gebracht. Daarover is verschil van meening, ook bjj tegenstanders, uitge sloten. Een sprekende illustratie van de verande ring in den toestand der arme ouden van dagen geeft de stjjging der prjjzen van Iersche geborduurde zakdoeken. De Review of Re views neemt nit de Organiser mededeelingen daar omtrent over. De uit de hand geborduurde che zakdoeken zjjn in Engeland zeer gewild. Zjj kosten 6 sh. tot 5 pd. st. het dozjjnmaar Ierland kan de vraag ernaar meer voldoenduizenden oude kant werksters hebben een pensioen gekrogen, dat haar betrekkeljjken welstand verzekert, en hebben haar huisarbeid opgegeven. Dat het bedrag van het pensioen, 5 ah., niet toereikend is om de kosten van levens onderhoud te dekken, wordt algemeen erkend. Een tweede punt, dat naar voren springt bjj het onderzoek van de werking der wet, is de ontoereikendheid van de getroff on regeling. Reeds bjj het tot stand komen dor wet be stond daarover geen twijfel. Van de zjjde der. regeering werd het uitgesprokon, dat de vodfgedragen regeling slechts partieel was, een eerste stapvooral van de zjjde der Labour Party werd op het ontoereikende van de regeling gewezen. Vooreerst schiet de regeling te kort in het bereiken van het doellevensonderhoud te verschaffen aan arme ouden van dagen, omdat leeftijdsgrens te hoog is. Bij het tot stand komen der wet is dat meermalen uitgesproken, en de ervaring heeft het bevestigd. Velen kunnen zonder onderstand den leeftjjd van zeventig jaar niet bereiken. rZoolang de pensioenleeftijd zeventig jaar bljjft", zegt het minderheids verslag van de Koninklijke Com missie betreffende de Armenwetgeving, «zal ook het meest uitgebreide pensioenstelsel de behoeften niet kunnen vervullen. Het i" tusschen zestig en zeventig jaar, dat de meerderheid van hen die tot zoover in staat waren onafhankelijk voor eigen levensonder houd te zorgen, bezwjjken voor den vreeaeljjken dwang om een aalmoes aan to nemen. Wjj erkennen dat ieder Btelsel van Rjjkspensioen noodzakelijkerwijze een betrekkelijk hooge leeftijdsgrens moet aannemen". Een belangrijk en sprekend gegeven ter beantwoording van de vraag of een alleen staand persoon van 5 sh. kan leven, is de houding van de in werkhuizen verpleegde oude liedeD, die met ingang van 1 Januari 1911 in het genot van pensioen konden treden. De overgroote meerderheid dezer verpleegden beeft van de gelegenheid om met pensioen van 5 sh. het werkhuis te ver laten geen gebruik gemaakt. Van 55,262 op 1 Januari 1911 verpleegden boven 70 jaar in werkhnizen in Engeland en Wales hebben in Januari 1911 slechts 5077 het werkhuis pensioen verlaten, waarbjj nog de vraag is hoevelen van dezen na korter of langer tjjd den strjjd hebben moeten opgeven en in het werkhuis terugkeeren. In een van de verslagen der inspecteurs van den L. G. B., belast met het toezicht op de armbesturen, wordt medegedeeld, dat van vijftien arm besturen, wier werkhnizen allerminst tot de besten van Eogeland behoorden, twaalf had den bericht dat niet ééo pensioengerechtigde het werkhuis had verlaten, terwjjl drie één verpleegde met pensioen hadden zien heen gaan. Een andere inspecteur van den L. G. B. deelt mede, dat van 3.445 verpleegden boven 70 jaar slechts 457 pensioen vroegen en verkregen, van wie echter binnen een maand reeds 30 in het werkhnia terugkeerdentwee verklaarden dat zjj het in het werkhuis beter hadden (more comfortable) dan in een kost huis. Een andere inspecteur deelt mede, dat zelfs in die landeljjke districten, waar de huren en loonen het laagst zjjn, verpleegden tot de conclusie kwamen, dat zjj met het pensioea alleen niet een zoo goed lev< den hebben als zjj in het werkhnis gewoon waren. Van de verpleegden in de werkhuizen weigerde de overgroote meerderheid het pensioenmaar ook van de huiszittende armi waren erjvelen, die liever bedeeling blev< ontvangen, dan pensioen aan te vrageD. Zoowel het feit, dat de bedeeling in som mige gevallen 5 sh. te boven ging, als ook de omstandigheid dat bedeelden de geregelde bezoeken van den armbezoeker en den armen- dokter op prijs stelden werkten daartoe mede. Moet alzoo vastgesteld worden, dat pensioen van 5 sh. op zich zelf niet reikend is om voor armoede te bewaren, de beteekenis van deze conclusie moet niet worden overschat. De groote meerderheid der pensioentrekkerB is niet uitslnitend op het pensioen aangewezen voor levensonder houd. Alleen die voor 1 Januari 1911 in hel genot van pensioen kwamen, hadden sedert 1 Januari 1908 geen bedeeling genoten, dui andere inkomsten, hoe gering ook, gehad voor hen was het pensioen een vermeerde ring van het inkomen waarvan zjj tevoreD, misschien in de grootste armoede, leefden. Ook onder de tevoren huiszittende bedeeldeD, die na 1 Januari 1911 pensioen ontvingen, waren er natuurlijk velen (de omstandigheid dat zjj buiten het werkhuis waron gebleven wijst er reeds op), die hetzjj nog eenig in komen hadden, hetzjj door kinderen of andere verwanten gehuisvest of ten deele onder houden werden. Het aantal pensioentrekkers, werkeljjk sllen op het pensioen voor levens onderhoud aangewezen, is dus vermoedelijk slechts een kleine minderheid. Daarbij moet nog in aanmerking worden genomen dat gehuwde paren, wanneer beide echtgenooten de leeftijdsgrens hebben oversohreden, 10 sh. pensioen ontvangen. Hel is dus volkomen onredeljjk om te zeggen, geljjk ik het van een arbeider hoorde, dat een pensioen van 5 sh. niets beteekent, maar het is juist dat zulk een pensioen dengene, die geen of bjjna geen ander inkomen heeft en die volstrekt ongeschikt is om te werken, stelt voor de keus tusschen bedeeling (het werkhuis) eu bittere armoede. DIT DE HELDERSCB8 SAMENLEVING. Door P. N. v. R. Kolenzoekers. IV. Toontje kon 't smakelijk gebabbel niemon- dal schelen. Terwjjl het tongetje van Arie ratelend ging en zijn broer Bart, verzonken in een nevel van melancholie, met zjjn ge dachten dwaalde in het Bmullen aan boord, was hij er stilletjes vandoor gegaan. Schoor voetend liep hjj over de wipbrug in de richting van het Ankerpark. Aan de Zuidstraat voelde hjj zich aangetrokken door de uitstalling van een fraaien winkel. Hjj drukte zjjn neus bjjna plat tegen de vensterruiten en als hjj zoo aandachtig, zoo nieuwsgierig gluurt naar de schatten die er onbereikbaar achter liggen en zjjn warme adem een stukje van het glas ondoorzichtig maakt, als hjj de mooie poppen, de houten paarden, de locomotieven met spoorwagens op rails, de doozen met kegels soldaten en al het overige speelgoed be- geerig opneemt, dan klinkt hem opeens een tameljjk barsche stem in de ooren en do eigenaar van hot perceel jaagt den smerigen kjjklustigen klant weg. Met gebogen hoofd sluipt Toontje ijlings verder. Na schijnt hjj eerst tot het volle besef te komen van zjjn toestand, 't Is waar, bjj is vuil, ontzettend vuil, zoo erg, dat enkele voorbijgangers hem met stom-weeenloozen blik nastaarden. Def tige lieden, die te dicht langs hem gingen, weken schichtig een stapje terzijde. Een heer, in zwarte jacquetjas en een donker-grjjze broek, met een hoogen glansenden boord, die zijn nek in een breed Bpannende omsluiting hield, de snor als twee wrongen van dikke haren met een korte krol weg van de mond- hooken een heer, zacht-teer-spenrend achter 't fonkelglansje van een lorgnet-glas, regelde zjjn tred, liep met wissen stap den trottoirkant en, hoog van donker-streDg-hooghartig van oogopslag oiitoegankeljjk-zwaar-elegant van bleef Toon gestaag beturen. Een paar dienst meisjes stoven in jjle schriklachjes voorbij en keken nog eens om met eenzeg-meid-wat- een-engert bè. En een troep weldoorvoede jongens van den goeden stand meenden met hem een pretje te kuDnen maken. Gillend en lachend begonnen zjj Toon uit te jouwen en te sarren. En toen een van die kornuiten, een dikke, blozende knaap, voor de kleine, boenige, zwarte kolen-tronie de pet ver af nam en het hoofd diep en met eenige gratie voorover boog, toen steeg de algemeene vreugde ten top en men gierde 't uit. Toontje kromp ineen en staarde angstig naar de spotters, die, bljj met het onderwerp voor een grapje, eerst beschaamd heengingen, i een visscherman van den hoek, geërgerd door dat getreiter, driftig-verwjjtend de ben gels op de vlucht joeg. De man met de blauwe trui, hard en ruw, maar toch 0eel bedorven door 't wreede leven op 't water, was Toontje welgezind en gaf hem op harteljjkcn toon den vriendelgken raad, dat hjj achterom zjjn weg moest vervolgen. •Bliksemsche jongen, je kuiert hier voor schandaal langs de gracht; Je ziet er uit als 'n smeerlap. Een mijnwerker kan niet zóó schobbejakachtig wezen. Heb je somsin 't rnim gezeteD, onder een stortkoker Maak dat je thuis komt en vraag aan je moeder een teil water en een lik groene zeep wat soda, want de menBchen krijgen de stnipen op 't lijf wanneer ze jou tegenkomen". Toontje ging de zijlaan in en strompelde ongehinderd de gracht af. Aan de Weststraat voelde Mi zich te moede en zonk als een verschopte bedelaar op den atoep van een huis neer. Niet één.die zich iets aantrok van die ineengedoken vieze vertooning. Maar als hij er al een poosje heeft gezeten, slaperig en met het hoofd op den arm geleund, dan komt er beweging aan de kruk, de deur wordt even later geopend en een zwaarlijvige juf frouw, die in de buurt een boodschap wilde doen, ontdekt den kleinen haveloozen zwerver vlak voor haar voeten. Medelijdend van aard, beschouwt zij oplettend de zonderlinge vondst en monstert met stille aandacht het gedrocht dat naar een hoop vodden gelijkt en stilletjes als een muis in een hoekje zit. Wat waren zyn kleeren ellendig en zjjn wangen zwart 1 Zou hij dood wezen Neen, zijn ademhaling ging regelmatig. Maar als hjj eens toeval had Een toeval God weet het 1 Die ongelukkige menschen vallen zco maar ergens neer. Zoon arme "drommel I Hoe komt h(j juist hier Het is onbekend. Het ligt in den ondoorgrondeljjken oerwil van al wat geschiedt, dat die knaap daar tegen den jjskonden steenen muur leunt. Doch hjj kon er toch niet bljjven 1 Wht te doen? Hem aan z'n lot overlaten en maa over z'n beensn heenstappen Misschiet dat-ie aanstonds dan wel verdwenen wat Droomend bleef zjj een oogenblik op dei drempel staan, de oogen vol meewaren op 't schepseltje gericht en bjj dien langen blik scheen de vreeseljjko waarheid ineens met ontzettende duidelijkheid voor haar geest te komen de waarheid, dat de wereld voor dien jongen nu al vreugdeloos was. Levens lust en levensvreugde waren voor hem zon der twjjfel jjdele klanken. In een woord een arme-kinder-bestaan dat al zjjn bekoor lijkheden verliest. Zjj poogde bjj zichzelf tot oen beslnit te komen hoe in deze zaak te handelen. Zjj dacht en peinsde dat baar slapen er van klopten. De goede en de kwade zjjde van haar ziel streden te zamen een wanhopigen strijd. Het scheen geheel onzeker wie de overwinning zou behalen. Aan den eenen kant rees het plan uit een onbevangen edelaardig gemoed, om den stum pert in huis te laten, hem eens flink te reinigen, volop eten en drinken voorzetten en eindelijk zjjn vuil, leeljjk buisje en zjjn kor», dun broekje voor betere dingen te verwisselen. Op den zolder had ze nog wel iets dat afgedragen was en waarmee bjj een heele branie zon wezen. En ondergoed In een speciale kist daar boven had ze nog zoo'n ouderwetsche voorraad te klein geworden en overgeschoten stukken. Broeken en hemden en borstrokken en kousen, een gansche af gedankte uitrusting, geel en verschoten, ver steld en gestopt, méir schoon en heel en dat was toch maar het voornaamste. A1b de moeder van zoo'n jongen met de schaar, mot de naald kon omgaan, dan was er nog wel genoog van te maken. Maar zie, de juf bad ervaring in dergelijke gevallen opgedaan. Den vorigen winter nog. Toen had ze een diepgezonken huishouden wat opgeknapt, toen had ze, dank zjj den steun van enkele milde vrienden en kennissen, een stuk of wat jongens en meisjes, met lief melancho lieke geziohtjes, heelemaal in 't nieuw ge stoken, de moeder, een kraamvrouw, van het noodige voorzien om haar kleine kindje be hoorlijk te kleeden, en bovendien den vader aan werkgoed en aan bezigheden geholpen. Geen greintje zelfvoldoening mocht ze van dit alles voelen, waDt een week later, teen zjj zich persoonlijk op de hoogte ging stellen in de achterbnnrt waar het gezin woonde, bleek het dat men haar beetgenomen had. Hier wel is waar geen komediespel van ver dichte ellende, neen, er was werkeljjk be hoefte, maar dit ras, zonder schaamte, zonder gevoel voor fatsoen, had al het broodnoodige gekregene naar den lommerd doen wandelen en de opbrengst in jenever en snoep ver anderd. Hjj zwierf van de eene kroeg in de jbevredigde haar zucht tot lekker iet taartjes en andere buitensporige versnaperingen en beiden bokreunden zich volstrekt niet om hun kinderen, die, met waardelooze prullen om het naakte, verwaar loosde lichaam, in domheid en luiheid op groeiden. En brutaal dat zulk volk was! Toen zjj in allen eenvoud bjj de ouders om rekenschap vroeg van die schandelijke, slechte daad, wachtte haar een heftige storm, ja, het scheelde maar weinig of ze was hardhandig buiten de deur gezet. Méér van dergeljjke treurige staaltjes op 't gebied van weldadigheid heeft zo ondervonden, soms daar, waar dubbel en dwars werd geschonken, op het oogenblik dat hulp verleend werd, in stilte werd gebeden en geleden om wat nitkomst. Toch zjjn haat tegen bedelarij en afkeer van schooiers volstrekt haar stok paardjes niet. O, nee. Niettegenstaande het zoogenaamde leergeld, behoort zjj nog niet tot de berekenende, verstandige lni, die nooit een kwartje weggeven zonder dat zjj zich voldoende overtuigd hebben, dat het wèl besteed wordt. Wat ze vroeger in den blinde weggaf als averechtsche meDSchenliefde en kwaljjk geplaatste gevoeligheid, met de hand in den zak tot geven, geven, altjjd geven, links en rechts aan den eersten den besten, klaar staan voor iedereen met de gevolgen van de grootste ondankbaarheid kan ze rü wel ter plaatse brengen waar het inderdaad goed doet. 't Is immers best moge ljjk, dat de kleine arme stakkerd, in zoo'n jammerlijke houding op haar stoep, een uit zondering is op een maar te algemeenen regel van bedriegerij Het is waar, onder de ge ringe klassen heerschen vaak een bandeloos heid en gewetenloosheid, die men nauwelijks gelooven zou. Het geweten, het gevoel is dikwjjls zoo verstompt onder hen die in on waardige afhankelijkheid een ander mensch aan den rok hangen, maar elke weigering, ook waar die gerechtvaardigd is, scheen haar eene hardheid. Zjj heeft er geen vrede mee om licht en gemakkeljjk, onbezorgd en zelf zuchtig, zonder verantwoordelijkheid voor en kommer over anderen van den eenen dag tot den anderen voort te gaan. Wellicht is de vader van dezen jongen iemand met een gezond lichaam, met frissche ledematen, maar een ballast, een doodeter, een woekerplant, die eet van den eerlijken, vljjtigen man een jonge kerel, slank en kloek gebouwd, met de handen altjjd diep in de zakken van zjjn broek, te traag om aan te pakkenwel licht is de moeder een flink ontwikkelde, kleurige, frissche vrouw, maar met een heel nest kleuters, met een bende dwingende, schreeuwende bengels om zich heen, soodat er véél komt kijken om ze allemaal door het leven te sleurenwellicht zyn dezo ouders de plaag dor diaconieën en armbesturen, de wanhoop van alle weldadige menschen vrien den wellicht behooren die moeder, die vader tot dergenon, die dageljjks worstelen met het gebrek aan de allereerste behoeften deB levens, die moeite doen, zich inspannen om fatsoenlijk rond te komeD, wier armoede geen schandvlek maar eene kroon is, wier woning getuigt van zelfverloochening, daden van fierheid, moed en volharding als menigeen zelfs niet vermoeden kan, wier gevoel van fatsoen en eer en familietrots even levendig iB dan bjj menig hooggeplaatst geslacht en wier roem het is dat zjj vaak genoeg met honger, zonder vuur en licht bjj donker naar bed gaanwellichtBasta De juffrouw vraagt zichzelf niets meer af. Met dat onophoudelijk onderstboven keeren van omstandigheden kom je niet verder. Zoo er iets vast moet staan als een paal boven water, het is wel dit, dat de armen een hèilig recht hebben om ondersteund en gedragen te worden door do maatschappij hunner medemensohen. Zjj wil zich ontfermen over den onbekenden jeugdigen klaplooper. Zjj wil hem tenminste een uurtje goed doeü. Waarachtig 1 't Mooiste is, dat ze er immers vandaag geen hap minder om heeft (Wordt vervolgd).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1912 | | pagina 1