Bioscope-Tbeater.
Concertzaal TIVOLI.
V oordrachta vond
Ideaës Behandeling.
Loge f0.47, leSangfO.32,2eSang f0.22
Propaganda-Feestavond
J. t, d. Berg, {iu Demter.
Donderdag 7 November 1912:
Buitengewone
Mevrouw ANNA WENSMA-KLAASEN,
Declamatrice.
Entrée f I.OO. Aanvang 8 uur.
Marine en Leger.
By K. B. is, met ing. van 16 Nov. aan deninsp.
van adin. bij de zeemacht W. Baerts, wegens
ongeschikt}), voor de verdere waarn. van den mil.
dienst, ten gevolge van lichaamsgebreken, eervol
ontslag uit den zeedienst verleend, onder toekenning
van een pensioen van f2460 en zijn, met dien
zelfden datum bij de zeemacht bevorderd totinsp.
v. adm., de off. v. adm. 1ste kL C. Flaes en tot
olf. v. adm. 1ste kl„, de 2de kl. L. Hollaar.
Stoom vaartberichten.
Stookva*rt-MajlTSohai-pij Nederland.
Grotius, uitreis, vertrok 1 dezer van Lissabon.
Smnatra, thuisreis, vertrok 1 dezer van Marseille.
Billiton, uitreis, arriveerde 2 dezer te Port-Said.
Pr. Juliana, thuisreis, pass. 2 dezer Kaap Finisterre.
Rotterdamsohe Lloyd.
Malang,v.Hamburgn.Java,arriv.l dezer t. Antwerpen.
Merauke, thuisreis, vertrok 4 dezer van Padang.
Ophir vertrok 2 dezer van R'dam naar Bataviu.
Smdoro, thuisreis, vertrok 1 dezer van Colombo.
Koninklijke Hollandsche Llotd,
Zaanland, uitreis, arriv. 31 Oct, te Rio Janeiro.
Hollandia, thuisreis, vertrok 1 Nov. van Rio Janeiro.
Maasland, uitreis, vertrok 1 dezer van Leixoes.
Kon. West-Indisohe Maildienst.
Pr. Maurits vertrok 1 dezer v. Paramaribo n. A'dam.
Pr. Will. IV vertr. 2 dezer v. New-York n. W.-lndië.
(Zie verder Tweede Blad).
Ingezonden Medodeelingen.
Maagkwalen doen vele personen ondrage
lijk lijden en bederven het humeur en den
ijver. Deze kwalen zyn echter niet beBtand
tegen het gebruik van Hlinyadi JaflOS: des
morgens een wijnglas voor het ontbijt gedu
rende enkele dagen, is voldoendeïb dat geen
ideale behandeling?
Tijdstippen van verzending der
Brievenmalen.
Noor Oost-Indië:
Verxendingsweg,
Datum der ter
postbezorging.
ftjdst. dei
Iaat, busl.
a/h Postk.
p. zeepost via Amsterdam
p. zeepost via Rotterdam
p. Holl. mail via Genua
p. Holl. mail via Marseille
p.Fransche m. via Marseille
(v. Atjeh, Sumatra's West-
kast en Benkoelen alleen
op verlangen d. afzenders;
p. Duitsche m. via Napels
8 en 22 Nov.
15 en 29
5 en 19
12 en 26
15 en 29 i
18 en 27
6.55 'sav.
6.55 'sav.
6.55 's av.
3.40'snm.
6.55 'sav.
12.15 'sm.
Naar Palembang, Riouw, Banka, Billiton
en Borneo:
p. Eng. mail via Briadisii 8 en 22 Nov. 8.45'sraor.
p. Holl. mail via Genua 5 en 19
p. Holl. mail via Marseille 12 en 26
(allee op verL der afz.)
p ".o.uschem.viaMarseille 15 en 29
p. Duitsche m. via Napels|13 en 27
Naar Atjeh en de Oostkust van Sumatra
p. Eng. mail via Brindisi
eiken Vrij
5 en 19
|8.45'smor.
6.55
3.40 'snm.
Holl. mail via Genua
p. Holl. mail via Marseille
(alleen op verl. der afz.)
p.Franscbem.viaMarseille 15 en 29 16.55 's a
(v. Atjeh all.op verl. d. afz.)
p. Duitsche m. via Napels 13 en 27 |12,15 'sm.
Naar Guyana (Suriname)
p. zeepost via Amsterdaml 7 en 21 Nov, 16.55 's av.
p. roml via Queenstown| 8 en 22 |3.40'snm.
p. mail via Southamptoni 18 |6.55 'sav.
(alleen op verl. der afz.)|
p. mail via St Nazaire| 25 |6.55 's av,
Naar Cnraqao, Bonaire en Aruba
p, zeepost via Amsterdam 7 en 21 Nov. 6.55
p. mail via Southampton eiken Dinsdag
of Queenstown. en Vrijdag
p. mail via Hamburg i Dec.
(alleen op verl. der afz.)
Naar St. Martin, St. Eustatius en Saba:
p. zeepost via Amsterdaml 7 en 21 Nov. 16.55 's av,
(alleen op verl. der afz.)
p. mail via Engeland 18 |6.55 'sav.
Naar Kaapland, Natal, Oranje-Rivier-kolonie
en Transvaal:
eiken Vrijdag, 3.30 's namiddags.
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 5 November.
Trap van een paard.
De heer R. v. d. M„ uit Schagen, die
hier Zaterdag zijn paard by een smid liet
beslaan, kreeg tijdens het uitspannen der
mate een trap tegen het rechter been, dat
het op twee plaatsen werd gebroken.
Aanranding.
Zaterdagavond werd op den Huisduiner
weg aangerand een 15-jarig meisje dooreen
marinier, dio haar met oneerbare bodoelingen
aanpakte. Daar juist nog iemand op dat
oogenblik aankwam, liet het individu los en
ging haastig op de vlucht.
„Het Vrije Tooneel".
Nappie, de populaire Nappie gaf Vrijdag
avond met zijn gezelschap een welgeslaagde
uitvoering in „Casino". De tamelijk goed
govnlde zaal heeft in éen doorloopende lach-
bni gezeten, althans als Nappie-zelf aan 't
woord was. Kostelijk is zyn humor, onbetaal
baar z\jn mimiek. Dat er wel eens wat
„raars" doorheen loopt... nou ja. Puriteinen
gaan er niot heen. En fatsoenlijk blyft het
altijd. Bijvoorbeeld die mop van do ziels
verhuizing: een filosofie van wat men noemt
den kouwen grond, maar om te gieren van
't lacher. En do leukheid, waarmee alles
gedebiteerd wordt! Kijk naar dat glundere
gericht waarmee Keesje Trapper tusschen
de bloemmotjes komt kijken en z'n meisje een
zoentje vraagt; naar dio éénige vlechtjes,
waarmee bij zich versierd hoeft om als Geesje
dienst te kunnen doen. Nap. de la Mar is
een van onze zoo niet de beschaafdste
en ontwikkeldste komiek. Platheid bestaat niet
bij hem: alles heeft de distinctie van het
komische. Dat er niet veel in ritnou ja.
Maar we gaan alleen om te lachen. En heb
ben gelachen.
Opgevoerd werd „Henkie aan de Grenzen",
een klucht van niet zeer „oorspronkeljjken
oorsprong" met een kon het anders?
kosteljjken oppasser, en de andere rollen na
renant, en „de Voetbal-motie v. d. Pols",
een geestig eatyriek stukje, natuurlijk flink
onmogelijk wat situatie betreft, evenals trou
wens het eerste. Ter afwisseling Louis de
Bree, liedjeszanger, mevr. R. de la Mar
Kley met eone voordracht, en de onvermoei
bare Nappie met een eindelooze reeks voor
drachten.
Iu8tus van Maurik.
Deze Tooneel-Vereeniging gaf Zaterdag
avond in don Schouwburg .Tivoli" eene
volksvoorstelling. Het was er gezellig vol en
er werd braaf genoten. Opgevoerd werd een
blijspel (Een dienst aan mijn vriendBlanchard",
afgewisseld met voordrachtenna de pauze
con kluchtspel in 2 bedrijven, getiteld »De
huisknecht, koetsier van dokter Chinine".
Het bleek een ingewikkeld geval te zyn,
waarin den heer Blanchard een dienst be
wezen moest worden en we waren allemaal
in spanning hoe dat wel zi
komiscb-dramatischc Bpectacle-scène //de Be
grafenis" zal ook wel grappig geweest zyn,
al hebben wy die niet gezien, en een ge
animeerd bal was bet waardige slot van
dozen feestavond.
Oefening kweekt Kunst.
Zaterdagavond waren de aspiranten van
OefeniDg kweekt Kunst" aan de beurt,
't Was er stampvol in «Casino" en zoo men
denken kan niet bepaald muisstil met
zoo'n troop levenmakers. De grooten hadden
werk genoeg ze stil te honden en laDg duurde
't meestal niet.
Er werden verschillende vrye- en orde
oefeningen gemaakt, en ook aan de toestellen
werd gewerkt. Waar wy den vorigen keer
deze uitvoering reeds besproken hebben, ge-
looven wy voor heden met deze enkele aan
kondiging te kunnen volstaan.
Dammen.
Zondag had onder veel belangstelling een
competitie-wedstryd tusschen de clnbs 't Zand
en den Helder plaats in de zaal van den heer
P. de Koning, Hoofdgracht.
De uitslag is
'tZand. Den Helder:
1. G. Slykerman Jr. 2 P. J. Loovenstyn Jr. 0
2. A. Bult 0 L. Dekkers 2
3. A. v. Welle 1 D. Dissel
4. K. Veuger 0 J. Arends
5. P. Tuin 0 J. Harpe
I. R. Zander 0 P. J. Duyvelslioff 2
7. J. Beek 0 G. Breraer 2
8. P. de Wit 2 J. v. d. Kuyl 0
9. W. Klok 0 G. J. Hoftyxer
10. afwezig J. M. Marlens
Totaal 5 Totaal 13
0e zeewering te Petten.
Door don storm van 31 October is, naar
aan de ,Telegr." wordt gemold, weer een
gedeelte van het nieuwe betonwerk van de
waterstaat zeewering te Petten ingestort.
Twee betonplaten en een balk zijn goheel
verzakt, een derde plaat is gescheurd.
Vlootplannen.
De Fakkel verneemt uit baar geloofwaar
dige bron, doch deelt onder voorbehoud mede,
dat minister Colyn plannen overweegt, die
leiden zouden tot het voorstel, om voor de
verdediging van Ned. Indië vijf dreadnonghts
te doen bouwen.
De kosten zoudon op twee millioen pond,
of 24 millioen gulden per stuk berekeBd zyn
te zamen 120 millioen gulden. Daarby zou
30 millioen worden uitgetroken voor den
noodigen aanleg en versterking van haven
werken in Ned. Indië, makende een totaal
uitgave van 150 millioen gulden, die, volgens
den zegsman van de Fakkel over vyf jaar
verdeeld zou worden.
Onderzeeboot lil.
De proofcochten met de onderzeeboot III,
gebouwd op de werf «Do Schelde" zyn
Zaterdag geëindigd. Aan de by contract
gestelde eischen wat snelheid, zeewaardigheid
en torpedo-inrichting enz. betreft, werd ruim
schoots voldaan.
Het vaartuig wordt thans met spoed voor
den dienst gereed gemaakt.
Het Ned. Roode Kruis en de Balkan-oorlog,
Gisterennamiddag vier uur is het geheele
personeel van de naar Griekenland vertrek
kende ambulance van het Nederlandsche
Roode Kruis in het Pageshuis, Lange Voor
hout in den Haag, in dienst gesteld.
De ambulance is Dinsdagnamiddag kwart
voor vier per extra trein, bestaande uit één
slaapwagen en zes goederenwagens, van het
station Staatsspoor te 's-Gravenhago ver
trokken.
De betrokken regeeringen hebben door
diplomatieke tusschenkomst, faciliteiten voor
de douanen verleend, en de spoorweg
maatschappijen hebben zeer aanzienlijke ver
laging van de tarieven toegestaan. De Maat
schappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen
gaf geheel vry vervoer.
De ambulance bestaat uit 21 personen met
450 collis.
m
Volgens de ,Tel.' zou dr. Hjjmans, assis
tent van prof. Lanz, Zondagavond naar Servië
vertrekken.
Dr. J. Schoemaker deelt aan de «Nieuwe
Crt.' mede, uit Belgrado van dr. Van Tien
hoven bericht te hebben ontvangen, dat by
door het Servische Roode Kruis met groote
hartelijkheid ontvangen en terstond aan het
werk gezet was. Er waren 4000 gewonden
aangebracht260 kreeg onze landgenoot
onder zyn hoede.
De «Nieuwe Crt.« meldt nog, dat de heer
De Jong, arts, vroeger aan het gemeente
ziekenhuis in den Haag, ook plan heeft naar
Servië te vertrekken.
Dr. Lingbeek heeft in de bladen een op
roep gedaan om, waar van alle kanten hulp
verleend wordt aan de vier verbonden mogend
heden, toch ook eene ambulance naar Turky'e
uit te rusten, aangezien de Torken.evengoed
recht hebben op hulp.
In verband hiermede lezen wy in de dag
bladen, dat het plaD bestaat, uit Nederlandsch-
Indië eene ambulance naar Turky'e af te
zenden. Vermoedelijk zal deze wel te laat
komen, om nog hulp te kunnen verleenen.
Relletjes op Java.
By het departement van koloniën is ont
vangen het volgende telegram van den Gou
verneur-Generaal van Ned.-Indië dd. Zater
dag
•By een vechtpartij tnsBchen Arabieren
en Chineeaen Vrijdagavond (25 October) te
Bangil werden 2 Chineezen gedood en één
gewond.
Zaterdagavond (26 October) werden te
Cheribon zes Arabieren en één inlander ge
wond en één Chinees gedood. Zondagmiddag
(27 October) één Chinees gewond en één
gedood en Maandagmorgen (28 October) één
Chinees gedood en één gewond. Sedert is
alles rustig. Drie-en-dertig Chineezen en drie
Arabieren zyn gearresteerd en een groote
voorraad wapens is in beslag genomen. By
een conferentie, heden gehouden, stonden de
Chineescho en Arabische hoofden voor de
bewaring van de rust en den voortgaDgvan
den handel in.
.Maandagavond (28 October) en Dinsdag
morgen (29 October) vonden vechtpartijen
te Soerabaja plaats. Woensdagmorgen (80
October) werden door Arabieren eenige
Chineescho pakhuizen en toko's vernield. In
de Chineescho wijk zyn vele winkels gesloten
en iB het thans rnstig. In totaal zyn voor
zoover bekend gedood en aan hun wonden
overleden vyf Chineezen, twee Arabieren en
één Europeaan en gewond acht Chineezen,
vyf Arabieren, één Europeaan en twee
inlandsche politieagenten. Eene vry onbedui
dende ruzie gaf aanleiding tot dese uitbarsting
van de Binds lang bestaande antipathie tuB-
schen de beide rassen.
Het bedanken van den heer Mackay.
«De Nederlander" schrijft:
«De heer Mackay heeft besloten te be
danken voor de benoeming te Ommen.
>Dit is voor bem bet éénig bevredigend
einde na veelbewogen dageD, waarin by
niet steeds den juisten weg heeft gebonden
en den schyn van kwade motieven op zich
heeft geladen.
Men versta de zaak niet verkeerd
De goede trouw van den heer Mackay
staat vast.
«Maar hy hoeft, zooals begrypelyk ia, er
geen vrede by gevonden op deze wyze lid
van de Kamer te worden. Door de daad
van hot bodanken heeft hy zich gezuiverd
van den blaam die hom treft, en van den
erger blaam, die hem schyot te treffen.
.Wy wenschen hem geluk met deze daad,
die, al zal ze door enkele linksche politiciens
wel verkeerd worden uitgelegd, hom in de
oogen van alle weidenkenden tot eer zal
strekken en hemzelf de rust na dese dagen
van grooten innerlyken stryd zal teruggeven."
Staking tabaks- en eigarenindustrie.
Naar wy vernemen hebben 1000 A 1100
werklieden in de tabaks- en aigarenindustrie
te Amsterdam den arbeid opgezegd tegen
10 November by de Israölietische patroons
en tegen 11 November by de overigen.
Verschillende kleinere patroons hebben aan
de werkliedonorganisaties toezegging gedaan,
dat z(j den eisch zullen inwilligen. (H.bld.)
In verband mot voorgenomen actie der
sigaronmakersbond^n meldt het «Huisgezin"
van boden, dat in 's-Hertogenbosch tot p.m.
900 tabaksbewerkers den arbeid tegen 9
November hebben opgezegd. Binnen 14 dagen
zal de staking nitgebreid worden over Eind
hoven, Tilbnrg, Breda, Valkenswaard en vele
andere plaatsen in het noorden en centrum
van ons land.
Eerlijke vinders.
Vrijdagmiddag wandeldon vier jongens,
een schoorsteenvegertje, oen bakkertje, een
loodgietertje en een werkelooze, langs de
Willemskade te Zwolle, toon zy iemand met
verwondering zagen kijken naar een partij
bankpapier, die op den grond verspreid lag
en die een dienstbode daarop opmerkzaam
maakte. De jongens vlogen er met z'n vieren
op aan en grepen elk een pakje. De persoon,
die zo het eerst had zien liggen, raapte in
middels ook wat op en maakte, terwyl de
vinders zich er mee naar het politiebureau
spoedden, er onderweg reeds een agent op
opmerkzaam. De jongens trokken er verder
op uit en kwamen den eigenaar, een vee-
kooper, tegen, die reeds op het politie
bureau vernomen had dat het geld gevonden
was. Hot geheele gevonden bedrag was
f 1470, de veekooper miste nog meer dan
f 1000. Hy gaf intusschen 1 belooning.
(„Z. Ct.")
De verdeeling tan Turkije.
De (radicale) Nation schrijft:
»De macht van Turkjje in Europa is ge
broken, en alleen een verraderlijke en onge
looflijke tusschenkomst van de mogendheden
kan nu zyn onvermijdelijke noodlot tegen
houden. Die provincies, veroordeeld tot
eenwen van barbaarschheid terwyl Europa
vooruitging, teruggeworpen ter verdrukking
na den valschen dageraad van het verdrag
van San Stefano, gemarteld gedurende het
heele geslacht dat zich het congres van
Berlyn herinnert en behuicheld door de hoop
die de Jong-Turksche omwenteling wokte,
die provincies kunnen nooit meer oyder
den voet van do Tnrksche regeerende kaste
worden gebracht.
•Maar er is meer gebeurd. Voor het
oogenblik treden de kleine groote mogend
heden op den achtergrond en de groote
kleine mogendheden komen op het wereld-
tooneel naar voren. Er is een nieuwe kracht
in Europa geboren, een nieuwe ster is ver
rezen en, als er eenige Btaatsmanswjjsheid
in de kabinetten en kanselary'6n is, zal zy
begroet worden met een welkom dat haar
weergalooze vaart verdient. Vooral zal het
een wyze, en tegelyk de edelmoedige en
eerlijke politiek voor Engeland zyn om een
helpende hand te reiken aan de vier staten,
wier politieke en krijgskundige gaven in
drie weken meer hebben gedaan voor den
vooruitgang van do wereld en de oplossing
van haar ergste politieke moeilijkheid dan
al de stuntelige „interventies" van de ge
organiseerde militaire en marinesamenvoe-
gingen die er sedert den Russisch-Tnrktchen
oorlog zyn geweestHet zou schande
lijk zyn het Balkanverbond te berooven van
de vruchten van de offers, die zyn geheele
manlijke bevolking op het altaar van een
groote gedachte heeft gebracht; het zou
monsterachtig z\jn die staten en Europa aan
een tweeden oorlog te wagen.
•Engeland heeft hier een groote rol te
spelen en als Sir Edward Grey die rol, zoe-
als wy gelooven dat hij het zal doen, man
lijk en terdege speelt, zul hy de geheele
liberale party achter zich hebben en zal,
naar den krachtigen toon van de unionistische
pers te oordeelen, de steun van de groote
meerderheid van het land hem niet ontbreken.
Het komende Verbond van Balkanstaten,
met zyn groote sociale en commercieole toe
komst, zon dan zyn loopbaan onder de staten
beginnen met de werkelijke genegenheid en
steun van Engelands regeering en volk.
Als tot dat doel Engeland en Rusland sa
men voortschrijden, zal hun verbinding, voor
bet bepaalde doel dat zy voor oogen hebben,
algemeen in Engeland instemming vinden.
Als echter het Balkanverbond door een
slechten vrede wordt verlamd, zal het zich
eenvoudig weer gaan wapenen, en heel zyn
industrieele toekomst, waarbij Europa bizon
der belang heeft, zal achteruit worden gezet."
De Nation gaat dan na, welken vorm de
regeling na den oorlog zal aannemen. Het
Engelsche blad gelooft, dat do Balkanstaten
oprecht waren, toen zü verklaarden met
autonomie van Macedonië genoegen te zul
len nemen, en zy, ware die verleend, hun
legere [terng hadden gehouden. Maar nu is
de eisch van het behoud van den statos quo
in bloed ondergegaan. Blyft de oorlog den-
zelfden loop nemen, dan zullen, naar het
blad gelooft, de zegevierende legers nooit
uit het gebied worden gezet dat zy hebben
■•eroverd. „Zy hebben in hnn overwinningen
de heugenis van een nog levendgverleden
hernieuwd. De Serviërs hebben het middel-
eeuwsche treurspel van Kossowo te niet ge
daan door hun zege op denzelfden grond,
die het einde van Doesjan'i rjjk aanschouwde.
De Grieken droomen van Filippns en Aloxander
aan de wieg van het Macedonische ryk. De
Bulgaren bevruchten met hun gesneuvelde
dapperen den grond, dien hun half legen
darische tsaars aan een vervallen Byzantium
ontworstelden."
De beste oplossiDg, dunkt de NatioD, zal
zyn toedeeling van stukken van het ver
overde gebied aan de verschillende staten,
naar de nationaliteit van de bevolking. Het
blad meent te mogen gelooven, dat de vier
staten dit voorzien en een regeling getroffen
hebben, die geen tweedracht onder bon zal
wekken.
De Slaven van Macedonië zjjn Bulgaren
noch Serviërs. Het is een gemengd volk,
met een eigen dialect, welks historische ban
den onvast en verward zyn. Zoowel Serviërs
als Bulgaren zouden h-.n aan zich kunnen
trekken en met beiden zouden zy gelukkig
en vry kunnen zyn. De afbakening van
Griekenland* aanspraken in Znid-Macedonie
is zeer billijk in het verdrag van San Stefano
geschied en zal, zoo denkt de «Nation", in
hoofdzaak zoo blyven. Montenegro zal mis
schien wat meer in en om Skoetari en de
streek van Zeta willen hebben dan ethnolo-
gische verwantschap aangeeft, maar de
onvruchtbaarheid van het gebergte, waartoe
een onnatuurlijke grens het beperkt, en zyn
dringende behoefte aan een vruchtbare vlakt»-,
waarop levensmiddelen kunnen worden ge
wonnen, billijken hot.
Saloniki lovert moeilijkheid. Konstantinopol
mot een niet al te schraal toegemeten strook
land blyve liever Turksch. De bevolking
van Konstantinopel is kosmopolitisch on zyn
ligging wekt den naijver der mogendheden,
en dat zou het Balkanverbond, kan het de
stad veroveren, zwaren last bezorgen.
Dan komt Albanië. De Albaneezen, niot
het minst belovende en aantrekkelijke
de Balkanvolken, zyn in de ontwikkeling
van hun beschaving ettelyke geslachten by
de minst beschaafde van huc mededingen:
ton achteren. Zii zyn nog niet voor zelfbe
stuur ryp en zijn nauwelijks begonnen er
naar te verlangen. Zy hebben geen bescher
mer in Europa en geen vriend in het Bal
kanverbond. Het is dus te voorzien dat hun
belangen verwaarloosd zullen worden. Mon
tenegro en Servië willen ieder een stuk van
het land hebben. «Aan Griekenland iB stellig
heel Epirus toegedacht. Wy twijfelen niet,''
vervolgt de fNation", «dat die regeling voor
de 'Epiroten zelf voordeelig zou zjjn. Het
zyn Albaneezen in ras en taal" (gelijk men
weet een afzonderlijke Indo-Germaansche
taalstam), »on Hellenen in wat zy aan be
schaving hebben. De christenen behooren
tot de Orthodoxe kerk, en zelfs de Moslemen,
wier jong geloof, mot latitudiuarieche kette
rijen vermengd, niot diep bij hen rit kannen
gemeenlijk Grioksch spreken en dikwijls
schrijven.
•De Grieken gelijken op de Fransohen in
hun slag om een minder beschaafd volk aan
zich te trekken. Het bezwaar tegen de
scheiding van Epirus van het overige Albanië
is, dat zy de rest zonder vooruitzicht op een
dragelijk nationaal leven of een snellen voor
uitgang zou laten. Het midden en het noor
den van het land is te arm, te roerig en
te onwetend om den last van een onafhan
kelijk bestaan te dragen. Vereenigd met de
Zuidelijken, die ten slotte hnn stamgeDooten
zyn en dezelfde vreomde taai spreken, kun
nen waarschijnlijk zelfs de Noordelijke Alba
neezen in den tijd van een geslacht tot het
tegenwoordige peil van BolkunbeBchaving
ryzen'. Mot Kreta en Zuid-Macedonië zal
Griekenland toch al aanzienlijk worden ver
groot. Een regeling, waarbij een afzonderlijk
Albaneesch koninkrijk wordt gevormd in een
persoonlijke unie mot de Grieksche kroon
zou te verkiezen zyn, als er zich geen ge
makkelijke oplossing voordoet, boven een
splitsing van Albanië, die alle hoop op een
schoone nationale toekomst zou vernietigen.
•Wat Bulgarije betreft, het heeft recht
op het gebied dat het heeft veroverd nie:
alleen in Macedonië; maar in het wydc
Thracische gebied, waar het Bulgaarsche
élement overweegt, Adrianopel inbegrepen
en ook zonden wy zeggen, Dade Agatsj aan
de Egeïsche Zee."
Als er bezwaar komt besluit de .Nation"
zal het komen van Oostenrijk. Rusland
houdt het met de Slaven. De samentrekking
van zyn troepen in Polen en iu Bessarabië,
op de grens van Roemenië heeft zelfs veel
tot den oorlog bijgedragen. Duitschland volgt
Oostenrijk. Italië heeft alleen by Albanië
belang, Frankrijk by de financiën. Daarnit
scbynt te volgen, dat alleen Oostenrijk tegelyk
reden en macht heeft om de verdeeling van
Turkye te verbieden. Maar zyn politiek is
van den aanvang af bedachtzaam geweest.
Het iB zenuwachtig over Ruslands plannen.
Het jonge Oostenryk, dat om den troon
opvolger geschaard staat, is openlyk voor
stander van het Balkanverbond. Oostenrijks
belangen by den Balkan -zijn meer oecono-
misch dan territoriaal. Misschien zal het
zich verzetten tegen een verdeeling, die het
sandzjak Nowi Bazar aan Servië of Monte
negro zou geven. Het zal allicht lastig zyn
op het stuk van de spoorwegen. Het zal
vooral er op gesteld zyD, dat Saloniki een
vry'e haven wordt en waarschynlyk zal het
tevreden zyn, wanneer die Joodsche en kos
mopolitische stad tot een onzydige en inter
nationale Hanze-stad wordt gemaakt, het
geen, als de .Nation" gelooft, de Balkanstaten
goed zouden vinden. Nam Oostenrijk Saloniki
voor zich, dan zouden zyn vloot-moeilyk-
heden verdubbeld worden en zou hei aanstondB
in den wedijver om de Middellandsohe Zee
betrokken worden. Oeconomisch kan het veel
winnen door het Balkanverbond zyn wel
gezindheid te toonen, en veel verliezen door
zich te steken in een politiek van militaire
avonturen, waarby zyn belangen duidelijk
tegen die van Engeland zullen ingaan. «Er
is nietB in den Enropeeschen toestand dat
oen zuivere en finale oplossing door verdee
ling in den weg staat. Elk argument, ge
grond op het welzyn van de Oostersche
volken en den blyvenden vrede van Europa,
pleiten er voor." (»N. Rott. Ct.").
RAADSOVERZICHT.
Critiek op het beleid van B. en W., gebrek
a>\n samenwerking tusschen den Raad en het
Dagelyksch Bestuur, gebrek aan reverentie
jegeDB den Raad, ach 1 hebben wy die
klanken al niet meer vernomen Zeide niet
de heer Verstegen ten vorigen jare by de
algemeene beschouwingen„Verder herhaal
ik de klacht van verleden jaar, dat er gebrek
aan samenwerking bestaat tusschen de Be
stuurstafel ter eener en den Raad ter anderer
zyde Constateerdo niet de heer Hartendorf
verleden jaar, dat, wanneer er algemeene
beschouwingen worden gehonden, daarvan
zoo weinig notitie wordt gehouden aan de
bestuurstafel
De ongunstige finantiesle toestand van do
gemeente, het volslagen gebrek aan voldoende
middelen, slechte finantieele regeling tusschen
Ryk en Gemeente, ook deze klanken hebben
ton vorigen jare in do raadzaal weerklonken.
Meci luistere„Wanneer we de begrooting
in baar geheel beschouwen, dan ademt ze
m.i. een doorloopend bewijs van onmacht.
Er spreekt onmacht uit tot radicale hervor
ming, tot ingrypen, om verbetering te brengen
in de algemeene malaise, die op olk gebied
is te constateeren" (de heer Verstegen).
Deze meeniog werd verleden jaar door den
heer Hartendorf gedeold.
Op ditzelfde aambeeld werd thans weder
gehamerd. Gelukkig meende de heer Verstegen
te kunnen constateeren dat de verstandhouding
tusschen B. en W. en den Baad beter was
dan vroeger, dat er rekening is gehouden
met wenschen by de vori je begrooting genit.
Dat B. en W. zelfs met bekwamen spoed
hebben gewerkt. Zou het college voor deze
waardeerende woorden, dubbel waardeerond,
waar zy van den kant der felste oppositie
komen, niets voelen Zou dit het begin zyn
van een betere, prettiger samenwerking, sou
det daghen in den Oosten Ach, laat ons
niet to vroeg juichen. Was hot niet juist do
Voorzitter, die aan het einde dezer zittingen,
toen er kritiek werd uitgeoefend op het voorstel
van B. en W. om f 10.000.— van deze be
grooting aftevoerpn, mededeelde, dat hy zich
buiten de kwestie wenschte te houdeD, daar
de Raad toch niet naar B. en W. luisterde
Een opmerking, waarop de heer Biersteker
opponeerde, daar het herhaaldelijk iB gebleken,
dat wel degelijk do voorstellen van B. en W.
worden gevolgd.
Hoe het zy, de algemeene beschouwingen
werden erg verkort. Eventjes maakte de heer
Verstegen een slippertje op het gebied der
politiek, door den heer Hartendorf eenige
liefelijkheden toetevoegen, waarop deze heer
natuurlijk het antwoord niet schuldig bleef
en de Voorzitter zeide, dat het niet aanging
Tweede Kamertje te spelen. Toen was het
uit. Toevallig was de heer Verstegen net
klaar met zyn hartsuitstorting. Deze heer
vond het anders wel nuttig om elkander
eens even te vertellen waar het op stond.
Ia 't ook wel, waarde heer, alleen't haalt
zoo wanhopig weinig uit.
Over het princiep van de uitkeering van
het maximum aan werklieden ontstond veel
discussie. Een princiep is een princiep be
weerden de Prinzipien-Reiter en de oppositie
zei, dat het princiep feitelijk géén princiep
was. En kreeg er de f440.door.
Overigens hadden de begrootingsdebatten
een vry kalm verloop. Een critiek punt be
reikten ze by de disenssies over een urinoir.
Je zou keggen, dai daar nog zooveel vóór
en tegen is. De Voorzitter had een hekel
aan die dingen, de mannelijke menechheid
kan er wel buiten of moest or anders maar
aan wennen, zoo eprak Z.Ed.Achtb., maar
de anderen vonden het wel wat veel gevergd.
En zoo'n toestel kostte nog f200. Enfin,
we krjjgen er een in de oude Helder.
Wat de Leeszaal betreft, het stok
paardje van den heer Adriaanse, dat den
vorigen keer zoo blijmoedig over de het
voorgehouden Btatuten heen scheen te willen
stappen, bleek nochtans de verzenen tegen
de prikkels te slaan; het diertje vertikte het
om deze hindernis te overschrijden. Of men
het al met mooie woordjeB paaide, niets hielp,
maar het gekke was, dat hot zyn beryder
pardoes met den neus in don Zolalstischen
modder wierp. Brrr! zei do heer Adriaanse:
wie stinkt das! De heeren De Ven, Krynen,
Biersteker en Verstegen wilden den ver
ongelukte de reddende hand toesteken, maar
paard en ruiter riepen als uit éen mond
j'y snis j'y restel Waarop de Raad, heel
eigenwijs, dan maar, dwars tegen B. en W.,
den heer v. a. Berg en het stokpaardje in,
f850.— voteerde voor de Leeszaal.
In ernst, wy begrypén de opvatting des
beeren Adriaanse niet. Anti-revolutionnair is
hij beslist nieteen anti-revolutioDnair van
onverdachte beginselen heeft zelf zitting in
het „allerlei richtingen vertegenwoordigende"
bestuur en heeft zich, naar wy ons meenen
te herinneren, op een van vry wat raimer
inzicht getuigende wyze uitgelaten over doel
en strekking van zoo'n Leeszaal. En dan uw
argument, dat n de bestaande orde in de
maatschappij niet met geld van de gemeente
kas wil afbreken, hè, daar bon ik heusch van
geschrokken, meneer Adriaanse. In m'n ver
beelding zag ik al een sluk of wat van onze
paatserschepen de kanonnen richten .pp het
gebouw, waarin de Leeszaal gevestigd zal
worden, en hoorde ik de sommatie, namens
do gemeente Helder gedaan„m'n f 850.
terug of ik schietOf het ooit zoo ver zal
komen, wie zal het zeggen DAt weet ik
wel, dat we dau een verschansing zullen
maken van werken van Zols, Fianbert,
Quérido, Oscar Wilde, Heinz Tovote, Multa-
tuli, Hoine, Adama van Scheltema (den
socialist), Lodewjjk van Deyssel, Goethe,
Schiller (want daar staat heel wat in, waar
over een stokpaardje struikelen kan!), Home
ros, Dante, De Manpassant, Strindberg, Poe,
Nietzsche, Spinoza (ik doe hier en daar maar
een greep, meneer Adriaanse!) en dat we van
daar uit onze vordodigings-projectielen, be
staande uit gebonden deeltjes van Werner,
Marlitt, Ohnet, Conan Doyle, Williamson,
Wells, De Amicis, Fogazzaro, De Montépin,
Sue, Stratenus, naar de aanvallers toe znllen
slingeren, want we zullen ons tot den laat-
sten druppel bloods verdedigen.
Maar laten we niet Al te boos op den heer
Adriaanse worden hebben wy van ZEd. niet
een plantsoentje gekregen rondom den Water
toren, een snoezig rondommetje, waar het,
met een boek nit de Leeszaal (van de tweede
categorie wel te verstaan) in de toekomst
zoo heerlyk zal zyn te vertoeven Of, bras-
d-sBUs-bras-dessous een herdersuurtje zalig
door te brengen?
„Boeken bevatten geest en leven", zeide
do vernuftige Elsje van Houweninge, toen
zy haar moester, Hugo de Groot, hielp ont
snappen.
„In lectuur is zooveel dat indruischt tegen
bet bestaande en verordende", antwoordde de
heer Adriaanse, toen men zjjn stokpaardje
op den staart trachtte te trappen.
En gaf ons een plantsoentje als compensatie.
TWEEDE KAMER.
Wy eindigden den vorigen keer met de
verzekering onzen lezers met de verschillende
replieken op de algemeene beschouwingen
niet te zuilen lastig vallen. Zy hebben prak
tisch weinig nnt en dienen alleen ja,
waartoe Om elkanders standpunt uiteen te
zetten.
Ook Vrijdag werden replieken geleverd.
De heer Treub was aan het woord en wy
zullen in t kort weergeven wat hy zeide.
Hy leverde een scherpe critiek op de sociaal
democraten en betoogde, dat niemand nog
zeggen kon op wie do lasten znllen drnkken,
van geen enkele bolaLting, behalve grond
belasting op het ongebouwd is dat te zeggen.
Stuk voor stuk weerlegde hy de argumenten
der sociaal-democraten, waarby dezen her
haaldelijk interrumpeerden. Daarna wees hy
op de nadoelen van Stnatspensionneeriag,
waarin ook iets goeds ïb. Spr. is zelf voor
stander van Staatsarmenzorg. De heer Treub
besprak vervolgens hetstelsei-Tydeman. Hier
na kwam hy tot eene becijfering der kosten,
waaruit zou moeten blyken, dat hier niet kon,
wat in Engeland wel kaD. Waarom in Enge
land wel en hier niet Omdat daar de Staats
schuld zoo enorm verminderd is.
De heer Schaper kwam hierop weer ant
woorden.
De minister had gezegd, dat hy niét tot
het oprichten van sanatoria van Staatswege
wilde overgaan omdat daarin dan weer de
„ongelukkige quaestie" van de geloofs
verdeeldheid zou hindereD. De heer Schaper
nu merkte op, dat nu toch wel duideljjk
blykt, welk een kwaad het heillooze anti-
these-drjjven heoft geBticht. Nu durft de
minister al geen Rykssanatoria meer aan,
omdat hy vreeBt voor de oneenigheid, die al
tot oprichting van confessioneele geiten-
fokkeryen en groentenveilingen heeft geleid.
Zoo diep is het kwaad van dr. Knyper's leer
al doorgedrongen en zoo belemmert het ook
zelfs onze sociale wetgeving reeds. Men zal
zich nu moeten behelpen met aubsidieering
van wat particulieren misschien znllen
doen.
Over zyne verhouding tot de vrijzinnige
concentratie liet de heer Treub zich als volgt
uit: Hy deelde mede, dat hy, schoon in 'l
algemeen nu niet zoo bjjster op concentraties
uit, deze concentratie met sympathie had
begroet, omdat ze hem volstrekt noodig
scheen ten einde ons volk te verlossen van
een bewind, dat het geestelijke en stoffelijke
achteruit droigt te brongen. En zelfs nadat
hy wist dat de voor hem zoo bedenkelijke
sociale paragraaf van het program niet in
zyn geest was te wyrigen, had hy toch nog
tot de concentratie geadviseerd.
Maar die paragraaf, waarin hy niets dan
het stelsel-Tyaeman kon lezen, bleef voor
hem onaannemelijk. Welk gevolg dat nn zou
hebben op zyn plaats in de linkerzijde, zou
nog wel nader worden bezien. Doch dit wildo
hy wel nu reeds zeggenMocht hy gesteld
worden voor de kens tusschen het bestryden
van de concentratie en het spelen van de rol
des belangstellenden toeschouwers dan zou
hy het laatste kiezen.
Advertentiën.
R. J. VINKEN.
p. p. c. s. s. „Ophir".
Extra geëngageerdi
Groot familiedrama in 3 afdeeiingen.
Van af Vrijdag I Nov. ftot
en met Donderdag 7 Nov.
geheel nieuw Programma.
PRIJZEN DER PLAATSEN:
inclusief stedelijke belasting.
KINDEREN beneden 12 j3arop ulia ranosn
half geld.
Aanvang lederen avond te 7 uur.
Zondags te 2 uur.
Zondags diploma's en vrijbiljetten niet
geldig.
Afd. HELDER.
OP
Zaterdag 9 November,
'savonds 8 uur, in „TIVOLI".
SPREKER: de Heer
ONDERWERP:
„Vrede of Oorlog".
Medewerking van
„Kunst aan 't Volk" en de Heeren
E. J. HANGARD, Viool,
en G. BOOM, Piano.
Verplicht Programma 10 ct.
BAL.
te houden door
o. a. GEDICHTEN]Jvan Pol de Mont, Guido Gezelle, B. van
Meurs, Adama van Scheltema.
VOORDRACHTEN van H. Heijermans Jr., Brester, Holtrop.
JOLIGE GEDICHTEN van Nic. Beets, J. P. Heije, De
Génestet en anderen.
PLAATSBESPREKING op den dag der uitvoering van 10 tot 1 uur.
