1 KLEINE COURANT 't Vliegend Blaadje voor HeldorTexel, Wieringen en Anna Paulownam No. 4153 Woensdag 27 November 1912. 40ste Jaargang. "t Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 ct., buitenland 11.25 Pre- Zondagsblad t 37| t 45 10.75 miên Hodeblad t 65 75 f0.90 (Voor het buitenland b(j vooruitbetaling.) Ad verten tién v«n 1 tot 5 regels (bij vooruitbetaling) 30 cent. Klke regel meer. 6 Bewijs-exemplanr'2) bignetten en groote letters «orden naar plaatsruimte berekend. Interc.- Telefoon 50. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Uitgever t C. DE BOER Jr. (v./b. BERKHOUT 4 Co.), Helder. Blad. Agenda. Dagelijks Bioscoop-Voorstellingen. Kanaalweg. 26 Nov. N. V. Tooneelvereeniging. Opvoering van: „De Lijfgarde". Casino, 8 uur. 27 Nov. Openb. Bioscope-avond. Gebouw Palm straat, 5 en 8 uur. 27 Nov. Dansclub „Danslust". Dansavond in Casino. 28 Nov. Vereen, tot bestr. d. Tuberculose. Lezing met lichtbeelden door H. F. Fleischer. Casino, 8 uur. 29 Nov. 16e jaarl. voordrachtsoef. der leerlingen van de Muziekschool, dir. A. J. Leewens. Casino, 7 uur. 30 Nov. Concert door „Helders Harmoniekapel" met medew v. „Excelsior". Opv. v.: „Twee oude bekenden". Casino, 8 uur. 30 Nov. Typografen. Propaganda-vergadering. 10- jarig bestaan. T i v o 1 i, 8 uur. 1 Dec. Hollandsch Tooneeleezelschap. Opvoering van „Jan Sraees". Casino, 8 uur. 3 Dec Openbare Voordracht door J. J. van Broek hoven. Onderw.Het voortbestaan naden dood. Casino, 8 uur. van geruchten omtrent bemiddeling in h t De Snltan geschil tusschen Oostenrijk en Servië. Frank rijk sohijnt daarvoor in den arm genomen te aiJn. Duitschland ton dan Frankrijk hierin UIT HET BUITENLAND. Vervolg van 't Eerste Blad.) De socialisten hielden te Bazel een inter nationale vredesbetooging, waaraan 30.000 personen deelnamen. De gasten werden na mens de Bazelsche regeering begroet en een vijftal sprekers voerden het woord op tribunes. Voor Nederland sprak Mr. Troelstra. In de kathedraal sprak Janrès die wees op de uitbreiding van den oorlog en op den plicht der socialisren gemeenschappelijk samen te werken tegen den oorlog. Wanneer het oogenblik voor een actie der arbeiders-natio nale zal gekomen zijn is nog niet te zeggen. Men moet zich voorbereid houden op een wettelijke actie of zoo noodig op een revolutie ten einde oorlog te voorkomen, of ten einde hen te straffen, die een oorlog hebben ont ketend. Op het internationaal congres is voorge steld een motie waarin de regeeringen wor den gewaarschuwd dat het internationale proletariaat geen Europeesch conflict zal dalden naar aanleiding van den Balkan oorlog en zich oicrtegen met alle kracht zal verzetten. De vredesonderhandelingen tusschen de gevolmachtigden zyn begonnen. De Bul- gaarsche gemachtigden zijn Zaterdagavond in de Tsjataldja-linie aangekomen. Aan de Porte is meegedeeld dat de ontmoeting der gevolmachtigden zal plaats hebben tusschen de stellingen door de beide legers bezet. De Turks che gevolmachtigde vertrok Zondag daarheen. In Konstautinopel is de toestand wat kal mer geworden waardoor men den toestand rustiger kan overwegen. Algemeen sohijnt men van meening dat de bondgenooten hun o'schen zoo hoog stelden om in de gelegen heid te zyn op enkele punten wat te kunnen toegeven. Omtrent de vredesvoorwaarden wordt uit Sofia gemeld dat d« voorwaarden door Bul garije gesteld zullen zynafstand door Turkije van alle streken door de verbonden mogend heden bezet roet een grenslijn van Midia, over Sarai, Tsjorloe naar den mond der Maritza, en bezetting van de Tsjataldja-linie tot na de betaling eener oorlogschatting van 700 roilliooD francs. Dat is nog al wat! Uit Konstantinopel wordt gemeld dat de toestand in het Turksche leger aanmerkelijk verbeterde. Er worden gevechten geleverd met eenig succes voor de Turken. De cholera neemt belangrijk af. De Porte meent dat de toestand in Kon stantinopel niet langer van dien aard is dat het verblijf der door de vreemde mogend heden ontscheepte divisies nog langer noodig is. Zjj verzocht dat die divisies naar de oorlogsschepen zouden terugkeeren. De ge zanten beraadslagen over de vraag der Porte. Men gelooft dat de inscheping weldra zal plaats hebben. Uit Parijs wordt bericht dat tengevolge van de hervatting van 't gevecht bij Tsja- taldja de Turksche regeering opnieuw het vertrek van den Sultan naar Broessa over weegt. Het keizerlijk jacht ligt onder stoom bij het paleis. Om Adrianopel wordt nog steeds gevochten. De Grieken behaalden bjj Kostori een overwinning op terugtrekkende Turksche troppen. Verschillende berichten maken meldiDg Officieel wordt gemeld dat de berichten omtrent troepenbewegingen in Oostenrijk- Hongarije zeer overdreven sj}n voorgesteld. Prins Hendrik van Pruisen, de broeder des Keizers is naar men zegt onderweg met naar Petersburg met een verzoenende zending. Wjj geven hier voorts nog eenige tele grammen, zooals R»uter die heden seint: De geweigerde voorwaarden. Uit Berlijn word aan het ,,Hdbl." bericht De voorwaarden, door de Balkanbondgenooten voor den wapenstilstand gesteld, waren nog bezwaarlijker voor Turkjje dan aanvankelijk gemeld werd. Niet alleen werd ontruiming van Adrianopel en Skoetari geëischt, maar ook van de Tsjataldja-linie en verder het terugtrekken van het Turksche leger naar Klein-Azië en de opheffing van de Turksche blokkade in de Zwarte Zee, ter vergemakke lijking van de proviandeering van het Bul- gaarsche leger, die, volgens officieele berich ten, te wenschen overlaat. Tot zulke verregaande concessies was de Porte niet bereid. De wapens zullen nu op nieuw spreken, maar de onderhandelingen zjjn nu toch weder heropend. De Bulgamrsche regeering schijnt geneigd te sjjn het verzoek van Turkije tot matiging van de eischen in ta willigen en, zooveel mogelijk, een tegemoet komende houding aan te nemen. Uit betrouw bare bron heeft de correspondent van het „Berl. TagebL" te Sofia vernomen, dat de minister verklaard heeft, dat de voorwaarden van Bulgarije reeds soo geformuleerd zjjn, dat over wijzigingen verder te spreken valt. Op de formuleering echjjnt de koning een beslissenden invloed te hebben uitgeoefend. Hjj gevoelt, evenals de meerderheid van de ministers, de ontzettende verantwoordelijkheid, die op dit oogenblik, nn de cholera op het oorlogstooseel is verschenen, tegenover de PBTJILIjIjTOU'. Wat Sint-Bicolaas in Den Helder zag. geheele wereld en zyn land op hem rust. Konstantinopel, 24 Nov. Gisteren kwamen te San Stefsno 26 wagons met cholera-lyders De Serviërs. Belgrado, 23 Nov. De verliezen der Serviërs in het gevecht voor Monastir, dat 4 dagen en 4 nachten duurde, zjjn niet nauwkeurig bekend. Men spreekt van 7000 gesneuvelden en gewonden. Adrianopel. Sofit, 23 Nov. De Tarken beschoten met zwaar geschut de Bulgaarsnhe verschansin gen voor Adrianopel, echter zonder resultaat. De Bulgaren bombardeerden de stad gedu- nden den geheelen nacht. Turksche soldaten, uit de vesting gedeser teerd, doelen mede, dat het garnizoen in wanhopigen toestand verkeert. De levensmid delen raken op, en de soldaten ontvangen om de drie dagen slechts één stuk brood. Moskeeën, hospitalen en partiouliere huizen liggen vol gewonden. De Grieksohe vloot. Athene, 24 Nov. De commandant van de marine-divisie in de Aegische Zee seint, dat torpedoboot No. 14 de haven van Aivali is binnengedrongen en een Turksche kanon neerboot beeft aangevallen. Op het zien van de Grieksche torpedoboot verlieten de com mandant en de equipage van de kannonneer- boot het schip, dat water maakte. Afdeelingen Grieksohe matrozen gingen aan boord van de kannonneerboot, om te trachten het lek te stoppen. Maar toen dit niet slaagde verlieten «ij het schip dat begon te zinken. Men vermoedt dat deze kanonneerboot „Zephyr" is, waarvan de bewapening bestond uit drie Kruppkanonnen. Tegenspraak. Sofia, 22 Nov. Het bericht uit Konstanti nopel, dat twee Bolgaarsche torpedobooten door den kruiser „Hamidie" in den grond zouden zjjn geboord, is totaal uit de lucht gegrepen. Twee van de vier torpedobooten werden licht beschadigd. Ten gevolge van de zware duisternis, kon men niet nagaan in hoeverre de „Hamidie" had geleden. Konstantinopel, 22 Nov. De kruiser „Hami die" die naar hier is teruggekeerd, is van daag in het droogdok opgenomen. Naar he heet, is het schip niet ernstig beschadigd. izend angsten, werd 20 November Uit Konstantinopel via Constanca aan de «Berlioer Morgen- post" geseind: «Uit kringen, die in relatie staan met het paleis, verneem ik, dat sultan Mehmed sedert den opmarsch van het Bul- gaarsche leger voor Tsjataldja gepijnigd wordt door heftige angstaanvallen. Omtrent het dreigende verlies van Europeesch Turkjje is de sultan tamelijk goed op de hoogte ge-' bracht door syn vrouwen. Hjj smeekte sjjn grootvizier, liever van geheel Europeesch Turkye afstand te doen, wanneer de Bul garen dan maar niet Konstantinopel zouden binnenrukken. Liever wilde bjj ten gunste van den troon opvolger afstand doen en verhuizen naar de graven van zjjn voorouders in Broessa. De conservatieve machthebbers van het oogen blik hebben den sultan nog noodig, omdat hjj het vredesbesluit moet ODderteekenen, hetgeen waartchynlyk sjjn laatste regeerings- daad zal zyn. De Europeescbe oorlogsvloot voor zjjn paleis aan den Bosporus maakte den sultan zóó bang, dat hjj wilde verhuizen naar het zomerpaleis van den troonopvolger bjj Skoe tari, het Aziatische gedeelte van Konstanti nopel. Kiamil Pasja verklaarde dit echter voor onmogelijk, en de sultan moest bljjven. De Zondag door alle gezanten krachtens een vroegere belofte van de Porte besloten landing van internationale troepen veroor zaakten bjj den sultan toevallen. Hij droeg den grootvizier Kiamil Pasja op, te zorgeD, dat de landing van de troepen uitgesteld zou worden. Kiamil beproefde dit en protesteerde vooral tegen het geheime besluit van de ge- zanten, dat in geval van het nitbreken van onlusten de door een Europeesch militair cordon omgeven voorsteden Pera en Galata door het openen der beide drjjvende bruggen over den Gouden Hoorn tegen een overval van het gepeupel uit Stamboel beschermd moest worden. Hierop verklaarde de Oosten- rijksch-Hongaarsche ambassadeur kalm, dat de door de groote mogendheden in het belang der Europeanen genomen beslniten onher roepelijk waren, en dat, wanneer in geval van gevaar op het afgesproken, driemaal herhaald kanonschot de bruggen niet vrij willig geopend werden, men deze eenvoudig in de lucht zou laten springen. Konstantinopel. De speciale correspondent van de „Daily Cbronicle" beschrijft den toestand te Kon stantinopel en bjj merkt op, dat men in de Europeescbe wjjken van de Turksche hoofd stad in deze dagen van spanning eigenljjk niets van den oorlog bemerkt. Hier in Pera, zegt hjj, is het vrede; restaurants, cafés en speoialiteitensehouwburgen maken goede za ken. De kooplieden in bun winkels drjjven handel als gewooDljjk en iedor doet zjjo za ken, alsof zjjn eenige zorg de komst van een nieuwen klant is. Maar als men Pera en Galata verlaat, wordt bet tooneel anders. Dan ziet men den stroom van ossonwagets met de vluchtelingen uit Thraoië, die op de schepen worden geladen, om naar Klein- Asië te worden overgebracht. Eindeloos is die karavaan van ellende, die daar trekt door de nauwe straten van Stamboel en wier nadering men op de buitenwegen, naar de stad leidend, tot in eindelooze verte kan zien. Daar ziet men de wagens komen, volge laden met bet rampzalige boeltje uit de boerenworing gered. Alles wat niet kon worden opgeladen en spoedig opgeladen, bleef achter, en zonder overleg, in schrik en doodsangst trokken de vluchtelingen weg voor het naderende oorlogsrumoer. Soms had men zelfs geen tjjd het geheele gezin te verzamelen. Daar zjjn vaders en moeders, die niet weten waar hun kinderen sjjn. Daar zyn kinderen, hangende aan de ossenwagens van andere famüiën, wier va ders en moeders mjjlen ver weg zjjn in deze gruwelijke verwarring. En allen trekken voort zonder voedsel, dikwijls ziek en ellen dig. Zie in de wagens, en men zal bjjna steeds een ljjder vinden aan cholera, dysen terie of typhus, liggende op vuile lompen, vreeielyk heen en weer geschokt in de kar zonder veeren, die over den ruwen weg heen hotst. Van tjjd tot tjjd zal een ellen dig schepsel nit een kar springen om water te zoeken, maar weldra zal het slachtoffer neervallen en na korten doodstrijd den geest geven. De rcmruchte oorlog heeft weder een menschenoffer geëischt. Bjj de wallen der stad, meest bjj de Adrianopeler Poort, die historische toegang, waardoor vjjf eeuwen geleden de Turk zyn III. Toen hjj een half uurtje geslapen had, ontwaakte de onde h^er, en, om geeo tjjd te verliezen, gingen wjj dadeljjk op pad. Het weer was geheel omgedraaid, cd, thans scheen het zoDnerje dat liet een lust was om te zien, en had het veel menschen en vooral veel kinderer, naar buiten gelokt. We passeerden den boekwinkel der firma A. J. Maas, waar behalve de nieuwste kinder- en andere boeken, tal van fraaie platen waren te zien, gingen zoo de brug over; en kwamen toen in de Koningstraat, alwaar ik den bisschop den winkel wees van de firma H. L. Elte, wiens gebakjes wjj den vorigen avond hadden genoteD. Kort daarna viel ons de fraaie etalage op van den beer Ch Krkdqer, deu photograaf, wiens visscherstypen dezen zomer te Egmond aan Zee bekroond zyn geworden, en toen kwamen we aan Manheim's goedkoopen winkel. On- begri'pelyk wat daar niet te zien was 1 Kachels, jjserwerk in alle vormen, stoelen, theetafels, bloemen- en boekentafels, vogel- standaards, beelden, klokken, Ijjsten kort om, geweldig in verscheidenheid en goed koop. De oude heer stond er paf van. We bleven wel een half uur bjj deu heer Manheim om van alles te koopen. Toen gingen we verder, besichtigden even de pas geopende etalage van fraaie dooien luxe post en uitgaven der firma C. de Boxb Jb., en gingen bjj den heer Klok naar al zjjn ledi kanten enzoovoort kijken. Als vanzelf liepen we op den winkel van den heer Gkaaff af in de Spoorstraat, die ons met syn meubelen tegenlachte en onmiddellijk daarnaast de firma Graaff met een groote keuze bonten, handmoffen, schortjes, dassen, strikjes, over hemden, hoeden en petten, enzoovoort: een paradijs voor St. Nicolaas-oadeaux-soekers. In „dk Rookekde Amerika ak" kochten wjj speelgoederen, pjjpen en kisijes sigaren, toen ging het linea recta naar de Keizerstraat. Het allereerst wat ons daar trof was het rywielmagazjjn van den heer Schaap (no. 19). Behalve complete rjjwielen, heeft deze beer onderdooien in groote verscheidenheidlan taarns, bellen enzoovoort, en daar is heel wat keus uit te maken. Ook de heer P. Habte en de wed. R. Snel geven een fraaie collectie, de eerste allerlei soorten van brillen, uur werken enz., de tweede sigaren en sigaretteo. Achtereenvolgent wee» ik den bitschopop de winkels van den heer H. J. vak Grdnkikqkk (rijwielen), G. Smits (manufacturen), H. tak Medbs (mandenmakerjj) en M. S. Breker. Toen keek St. Nicolaas mjj heel eigen aardig aan. ,,'t Staat je niet mooi, een oud mensch voor deu mal te hoodenw, zei hjj. „Hoe bedoelt u dat vroeg ik verwonderd. „Ik ben mjj niet bewust" „Neen, jjj bent je niet bewust, en dst is juist zoo in-treurig", zei hjj. De oude heer was in ernst boos. zegevierenden intocht deed, kampeeren die grafenisstoet en den marsch der gevangenen. veiBchoppeliDgen van den oorlog bjj honder- Slechts als ze een noiform ziet. een officier, den. De Turk nit de stad komt om het of eeD lichtgewonden soldaat of een politie- schonwspel te zien en hjj noemt het „het j agent, gaat zjj haastig op dezen toe, buigt rerk der Christenen". Gisteren bezocht ik die ellendigen. Vol wactronwen keek men me aan, en ik kon booren fluisteren: Oa- geloovigel Er zou slechts weinig noodig zjjn, om hier de hel te doen losbarsten. Laten er slechts enkele bommen in dit kamp terecht een woeste lacht in Stamboel, een paniek in de nauwe straten zon het ge volg zyo men leeft hier als op een vnl- kaaD. En een doodbrengende stroom van verschrikking kan elk oogenblik losbreken... spreken zoo lichtvaardig over de glorie van den oorlog. Maar ik twjjfel of er ooit overwinningskreten en vreugdeklokken luid genoeg kunnen weerklinken, om uit iemands geheugen weg te vagen de h»rinnering aan den vreeseljjken gruwel van dien stroom van menscheljjke ellende, die nit het verwoeste land - deemoedig en vraagt met zachte stem „Gospodin,*) weet ge ook iets Dieuws van Loele Boer gas En als ze geen antwoord krijgt, "laat se een krnis en gaat verder. Zjj wacht op bericht van haren man, die medetrok als alle mannen. Of by bjj Loeloe Boergas was, weet zjj Diet. Zjj heeft slechts in het officieele bulletin gelezen vijftien duizend dooden En zjj wacht. Mjjnheer. Cholera. Konstantinopel, 22 Nov. De cholera-epide- mio in het leger te Hadrmkoj schjjnt af te u.. u«. nemen. In de laatste dagen stierven dage- 7ud"r»rienG^ude""n"Hoorn"b?n- ongeveer 1000 man, thans slecht. 5 ft 600. nendringt. Ik keer naar Pera terug. Het is als het Konstantinopel, 23 Nov. Ik heb aan het ontwaken uit een beklemmenden droom. In nienw8 cholera-kamp te San Sefano een Pera is betrekkelykerwjja alles vredig. De bezoek gebracht, zoo seint de correspondent matrozen van een half dozyn mannes zyn vao de Bott. Crt.» en vor,d het vol met aan wal gekomeD. Zy bewaken de gezant- dooden, stervenden en verdachten. Ik sag met schappen, de consulaten, de vreemde echo- den trein een t yan tn88cben de duizend en len. De hoogstraat van Pera is overvol. tweeduizend man aankomen. Dergelijke be- Het is druk in de winkels, restaurants en j ïendiDgen komen vermoedelijk eiken dag koffiehuizen. Men krijgt niet alleen niet een8i eoo niet vaker aap den indruk van een stad, waarvan de vjjand Te Konstantinopel gelooft men niet hard slechts op een geweerschots afstand is ver- aan een 8poedige ,injting van den vrede. De wjjderd, men is al spoedig ook overtuigd, Tnrken zgn van meening, dat zy zich met dat dit is een volk «order begrip van den goed gevo) in de lini„ van Tsjataldzja hand- ernst van de gebeurtenissen, een natie van hayen en hotlWf\ in de kringen der vreemde- metsnntten. Hogen de opvatting bestaat, dat de bondge- Ik ben juist uit Servië bier gekomen. DOOten niet m#t volle kracht eon ilag Daar door het geheele land zag ik dat niet bflbben ge8iag8Df gi(lt mon toch naarBtig, slechts een leger, doch een geheele natie waarom do bondgenooten de linies hebben oorlog was. Hier echter riep het land hoofdzaak zjjn boerenbevolking op. Een groot deel van zjjn beste mannen, die in elk ander land de eersten souden zjjn ge- om de wapens te grjjpen, verspillen bun tyd in nutteloos vermaak. Thans is het te laat. Wanbestuur en ver- waarlooziug hebben hun doodeljjk werk ver richt. De leemen voeten van den kolossus vallen tot stof ineen. En de Turk is als een bind tegenover dit historische ongeluk. Hjj Stelt zich tevreden met de gedachte, dat toch eigenljjk zijn thuis in Azië is, dat het AUah's wil is deze vreeseljjke ramp. in het gedonder der kanonnen boort hjj slechts dit eene„Kismet I De Turksche terugtocht. Een Pruisisch oud-officier, die de operaties in het Turksche leger volgt, schrjjft aan de »Frankf. Ztg." een brief, waarin hy_nit- eenzet, dat de Bulgar-n na de gevechten bjj Loele Boergas en Wisa niet meer in staat waren de Turken te vervolgen. De terugtocht had in zulk een langzaam tempo plaats, dat de door ossen en buffels getrokken wagens meekonden. Toen de troep Hademköj aankwam, was de aanblik troosteloos. Een Duitsch offlrier meende dat minster» vier dagen zonden noodig zyo, om de troepen in hnnne verbanden te regelen. De Balgaren hebben de Turken meer dan een wenk tjjd gelaten. Hadden zjj dadeljjk den aanval op Hademköj voortgezet, dan «ouden zjj er bjjna geen tegenstand hebben gevonden. Maar zjj deden dit niet, omdat zjj er klaarblijkelijk niet de kraebt en de mid delen toe hadden. 15.000 dooden. Paul Block schrjjft in het „Berl. Tagebl." nit Sofia: Door de drukte en de meDBchenmenigt» aangevallen, indien zy Diet van plan waren, erdoor heen te dringen. Hier staat men op het standpunt, dat een terugslaan van de bondgenooten geljjk zou staan met eeD over winning van de Turken. Sofia, 23 November. Na den uitval, dien de Turken gisteren nit Adrianopel hebben gedaaD, hebben de Bulgaren de stad den heelen nacht door gebombardeerd. Een Balgaarsch dokter, die nit Tsjataldzja te Sofia is aangekomen, heeft aan den corres pondent van de „Frankf. Ztg." verteld, dat onder de Tnrken eiken dag dnizend gevallen van cholera voorkwamen. Bulgarye, zoo bevestigde hjj, neemt uitgebreide maatrogolen tegen de overbrenging van de ziekte. Alle gasthuizen ten Z. van Philippopel worden leeggehaald. Aebmead Bartlett, de oorlogscorrespondent van de „Daily Tolrgraph", mnlddo Maandag nit Konstantinopel (via KoDstantza, Woens dag) Met afschuw haal ik mjj d« tooneelen voor den geest, waarvan ik in de laatste dagen getuige ben geweest on ik kan ze toch niet uit myn geest bannen. Wjj Europeanen, die bjj h*t Turksche leger zyn, worden gedwon gen do rol van de Farizeeërs te spelen, die de langs den weg liggende zieke menschen voorbjj gingen zonder een vinger nit te steken om ben te helpen- Er zjjn vole Turk sche soldaten en vele Europeanen die Gnede Samaritanen zonden kunnen zyn, maar in den oorlog, wanneer de cholera duizenden slachtoffers eischt, dan moeten zjj, die aan den weg neervallen, niet op bjjstand van menschen rekenen. In het dorp, waar ik stil gehouden heb, waren een groot aantal troepen ingekwartierd geweest en plots-liDg brak cholera uit. Zoo dra ir-mand dn ziekte kreeg werd bjj op een Badert, van de onde kathedraal komend, paard gesjord, bniten het dorp gebracht langzaam een vrouw. Zjj is nog zeer jong. Henr haar is los en is ia het midden door een zwart lint samengebondenzoo hangt bet los op de henpro. De nette kleeding toont burgerlijken welstand. En nog iets anders merkte men opde jonge vrouw aal weldra moeder zyn. Haar gelaat toont echter niets van het komende gelnk. Haar gelaat is onbewogen slechts onder de zwarte wenkbrauwen zoeken de oogen angstig rond. En de lippen bewe gen sicb als in het gebe4. Zoo gaat de vronw langs de straat; soms blyft zy staan en brengt het hoofd ter zjjde, alsof zjj luis tert naar iets in de verte; dat dnurt een oogenblik en het gelaat wordt rood en leven dig. Langzaam echter verhardt het weer tot steen, de vronw slaat een kruis en gaat verder. Zy stoort er zich niet aaD, dat de menschen haar nakjjken en fluisterend de hoofden byeeostekeD. Zjj let niet op de be daar op de e-rste de beste plek neer gelegd om te sterven. Zoodra hy dood was werd zjjn lichaam haastig bedekt met een dunne aardlaag en deze ijzingwekkende oneffen heden bedekken het land. Men komt er niet nit. Maar al die vreeseljjke tooneelen in de dorpen of in do achterhoede van het leger verbleeken tot iets onbeteekenends wanneer men ze vergeljjkt bjj de afschuwelijkheden van Hademkxui. Het hoofdkwartier van het leger, waar de overblijfselen van het bjj Loele Boergas verslagen leger zich ten slotte hereenigden. De manschapp-d, die by bun terngtoebt nn dien slag aan de grootste ont beringen, aan het ergste lyden bebb«n bloot gestaan, die tien dagen lang van groen koren of brokken afval geleefd hebben, leveren bet grootste aaDtal slachtoff <rs op het altaar van de Aziatische cholera. Ik ben het dorp geen eDkele maal ingegaan omdat, wat ik nit de verte zag mjj dwong myn paard naar de tegenovergestelde richting te wenden en een vage angt over mjj deed komen, die ik vroeger nooit gekend heb. Bjj het Turksche leger moet de gezond heidstoestand iets beter zjjn. Maar de toe standen te Stamboel zyn des te wanhopiger. Het aantal zieken en gewonden wordt thans op 20,000 aangegeven. De ongelnkklgen, die in den strjjd voor hun Snltan en hun profeet gevallen zyn, worden als gevangenen ver voerd, bewaakt door troepen mot de bajonet op het geweer. Vreemde hulp van genees- heeren en verpleegsters wordt door de Tnrken geweigerd. Uit de Sophia- en de Achmed-moskeeën, waarin de sieken en ge wonden zoo opeengepakt sjjn, dat zjj nanwelyks kunnen liggen, worden dageljjks honderden Ijjken gedragen. Als voedsel voor de zieken is er niets dan water en brood. Velen ster ven aan uitputting. Een groot aantal wrigeren ieder voedsel, nit vrees voor vergiftiging. Ia de groote moskee bleven de lijken vier dagen lang liggen. Thans eindelijk is men er toe gekomen, om ze geregeld weg te halen. De vnilheid in de godshuizen is een voudig niet te beschryven. De schepen van de Mashhonse-maatschappjj, die niet in ge bruik zjjn, worden du ook voor opneming van gewonden ingericht. Zjj zullen midden in den Bosporus voor anker worden gelegd. De gevolgen van den oorlog. Maar als straks in Bulgarjje de gevolgen van den oorlog bekend wordeo, zal het ook daar in het land eon ontzettende toestand worden. Bulgarye wilde den oorlog, en koning Ferdinand heeft lang geaarzeld, maar ten slotte aan den drang naar daden toegegeven. Het oorspronkelijke plan was Diet, tot voor de poorten van Konstantinopri op te rakken, maar door een snelle beweging zich van Macedonië meester te maken. Het behaalde succes overtrof echter alle berekeningen. En toen kwam het noodlottig oogenblik. Wie op een tjjger zit moet rjjden, zeide Sawof tot een hooggeplaatst officier, die hem op het gevaar van den snellen opmarsch naar Kon stantinopel opmerkzaam maakte.- Straks echter komt de afrekening. De sluier dien de Balgaren hebben ge worpen over het slagveld moet worden op geheven. Eu het ODtwaken uit den krjjgs- roes «al verschrikkelijk zyn. Bnlgarjje heeft tot 17 November 95,000 man verloren. De geheele intelligentie van Bulgarye bleef op het slagveld, of ligt in lazaretten, gewond, verminkt, ljjdende aan cholera, (yphns. pokken. Wat nog onder de wapens is, het kleinste deel, dat is de laatste lichting, öf zeer jonge, óf heel oude menschen. De Bulgaarsche legercommandant wilde van verlieslysten niets wetendie zonden na den oorlog wel bekenVworden. Maar als--* Bnlgarjje straks de vreeseljjke waarheid hoort In één gevecht zjjn zevenhonderd menschen, die een academischen graad hebben, gevallen. Bnlgarjje verloor de bloem van zyn burgers, de beste en knapste. Het zal straks niet eene meer menschen genoeg hebben, om de hoogere bestunrsbetrekkingen in bet land te vervul len. En hoe moet het dan menschen vinden n het veroverde gebied te besturen? De terugkeer van koning Ferdinand naar Sofia zal vreeseljjk zynl Na Kirk Kilisse meende men, dat hij oindeljjk de juiste plaats in het hart van het volk had gevondenmaar de gelegenheid is voorbjj. Hjj moge met de lauwerkrans van den overwinnaar de hoofdstad binnenkomen, Bulgarjje zal meer naar de Ijjken van de erslageDen, dan naar de lauwerkrans staren. Veel moeiljjke dagen heeft de koning in Bulgarjje doorgemaakt de moeilijkste komt nog. Als Btraks de doodenlysten. worden afge lezen, als de klacht van weduwen en weezen weerklinkt over het geheele land: ,Maudife soit la guerrel..." Buitgemaakt. De correspondent van de ,Temps" deelt in een brief uit Kirk Kilisse verschillende schilderachtige bijzonderheden mede. Toen hjj de stad naderde, begreep hjj niet, dat de Tarken zulke goede stellingen zoo snel hadden kannen opgeven. Maar later bleek hem, dat zjj al hun zware artillerie naar de Dardunellen hadden gebracht. Behalve bet ontzagljjke oorlogsmaterieel laakten de Bulgaren wel voor een waarde van 250,000 galden aan medicijnen on ver- bandstoffon bnit. De Dnitschers hadden alleen 9100 gulden pyramidon aan de Tnrken geleverd, genoeg om verscheidene leger corpsen voor hoofdpijn te behandelen. Er „Maar ik begrijp beutch niet, wat u doelt, eerwaarde", zei ik. „Begrijp je dat niet? Begrjjp je dat niet? Zoo Begrjjp i" d&n tiiet, dat het niet myn gewoonte is de menschen met een kluitje in 't riet te sturen „Met een kluitje in 't riet „Ja, met een kluitje in 't rietl Soap je dan niet, dat ik geen cadeanx van boter geef. Eoo kaasje, zoo'n «oetemelksch of Lridsch kaasje, dat zou nog gaan, maar een flesch melk of een pond olerneen jongmeosch, dat vaat niet". „O'S zei ik, „bedoelt a dat?" „Ja, dat bedoel ik", zei de oude, boote heer. „Nou", zoo ging ik voort, „weest u dan maar gerost, want de firma Bremor geeft juist aan koopers van boter traaie cadeanx, vandaar, dat ik er u gebracht heb". „O", «ei St. Nicolaas, en bjj kwam weer een beetje by, „is het dat?" „Ja, dat is het", ging ik voort. „Dat pond boter kunt n mjj wel geven, als u daar geen raad mee weet". En zoo geschiedde. Ik kreez een pa*r pond allerheerlijkste boter, en St. Nicolaas eenige cadeanx. En voort gingen we, naar den heer W. Labes. Deze heer heeft een groote kenze horloges, brillen en zoo, en zoo'n horloge is lang geen verwerpelijk ding, zelfs niet voor menschen, die niet van gisteren zyn en allang weten hoe laat het is. We waren nu genaderd bjj dan heer Hinkinus Nuekhci8. 't Was «onderling, maar de oude heer wilde eerst niet naar binnen. „Neen", «ei hjj, „vanmorgen ben ik pas in de modder gerold, en dientengevolge heb ik mjj van al het noodige voorzien, nu weer, dat gaat niet. Als ik nu weer eens in de modder rolde, was 't een ander geval". I Natuurljjk gingen we daar een ankerfje Ja, daar kon ik niet veel op «eggen, 't wjjo bestellen. En even natuurljjk girgikbjj Was een princiep, en van principes ben ik de firma v. d. Meülen wi.t sigaren konpen, zelf een vriend, dns was ik bet eigenljjk omdat we vergelen hadden die bjj ons te met den ooden heer eens. Maar toch speet 1 «teken en een mensch zonder sigaren onvol het mo voer den heer NjjeDhnis, die znlke mooie dingen heeft. Doeh zie, het toeval zon ons te hnlp komen. Nanwelyks had St. Nicol«as dezo woorden eesproken, of er ontstond eeD eroot ramoer. E»n varken was aan zyo geleider ontsnapt ledig is. Mjjn vrouw beweerde wel, dat het geen p*s gaf, om op straat in haar bjjzjjn te rooken, maar m'n hemel, daar kun je je toch, vind ik, niet altjjd aan «toren, want do straat is toch vrjj, Dietwaar? Ik zei dan ook: „Stoort n j- er maar niet aan, eerwaarde, en lawaaide in onze richting. M'n vronw maar damp er maar lustig op los", dacht dadeljjk aan haar wandelcostuum en En dat deden we, en hadden gelegenheid begon te gillenik dacht er aan de koe bjj het geurige product van dit magatjin t* de horens te vatfec, maar aangezien het hier waardeuren. een varken betrof, ging dat zoo gemakkelijk Inmiddels was voor de brug een motorboot niet. gekomen, en die lag daar te blafn en te In een oogenblik tjjds was het lawaaierige «tooten, en wjj moesten wachten, of dier bjj ons. Ik nam een kloek bealnit en j wilden of niet. dnwde mjjn vronw en den onden heer den j „Zie", zei ik, „hoe flink steekt daar het winkel bioDen. Net op ijjd, want een oogen- gebonwen-complex van onze gasfabriek af. blik later zon het ons onder den voet ge- Nietwaar, dat geeft zoo'n grootsteedschen loopen zyn indruk Stralend van tevredenheid verliet de bis- j ,.0", rei St. Nicolaas, „wat dat betreft, schop den winkel- Hjj bad zóóveel moois j moet ik zeggen dat deD Helder mjj verbazend gezien, dat bjj in stilte het zwjjntje zegende, j meevalt. Ik heb er wel eens «malend „Ziet n wel", zei ik, „dat u ongelijk had j hooren spreken, maar dat was laster", met niet birnen te willen gaan „Betweterjj, eerwaarde, niet» dan betwote- Zoo langzamerhand naderden we een heel rji"t antwoordde ik. „Zjj die smalen zjjn zelf eigenaardig deel van den Helder, dat niet I afkomstig nit onooglijke, nare gaten, en ze zonder eenige bekoring is. Ik bedoel de begrijpen niet, dat voor een stad van dien Zuidstraatwjj zagen in de verte reeds de omvang en die grootte Helder best kan logge romp van de „Emma" zich tegen de meedoen. Wie wjjst mjj een ui wat donker wordende lucht afteekenen. je zooveel en zoo schilderachtige water- Maar vóór we de Keizerstraat verlieten, «on partyen hebt Waar het «choone landschap ik nog op verschillende winkels wjjsen, die van den polder, gecombineerd m"t het 'we passeerden: de banketbakkerij van den grandioze gericht der zee, tot zulke verrassende heer De Gecs, waar verleidelijke taartjes ons effecten leidt Waar men zeebadplaats is en tegenlachten, en de drogisterij annex wjjo- tegeljjk sterke vesting, Holland's stevigste handel der firma De Bie—Biersteker. beschutting tegen den van de Noordzee komenden vjjand? Waar men vooruitkijkend, in de onbeerensde gebieden blikt der zeeën, waaruit wjj ons land gewrocht hebbeD, en, achteruit, den blik riebt op de beschaving, aan de spits waarvan «jj staan Wie"... ,.J«, ja", zei de bisschop, en hjj trachtte mjjn woordenstroom te s'niten, „temper je vnrig enthousiasme, jonge vrieod. Je zoudt er warm van worden". r derdaad, ik was er warm van geworden. Als ik over d°n Helder begin, word ik altjjd arm. We waren even de Spoorgracht opge- ardeld, en ik bracht den onden heer naar e zaak van den heer P. Govebs, Spoor gracht 28 29, en wees hem op de eiken buffetten, trek- en schuiftafels, die deze heer tegen conrnrreerende prjjzen levert. Het opschrijfboekje bewees in dezen weer goede diensten, en we zoudrn juist een interessant gesprek beginnen over pbilosofia, toen de brug weer dichtgedraaid werd, en wjj onwille keurig weer tot zakeljjke dingen geroepen werden. „Eerwaarde", zei ik, „laten we nu even een kleinen omweg maken, en bjj den heer J. vak Willigen op de West«traat gaan kjjken. die een praebtigen winkel van de heerlijkste dingen heeft". (Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1912 | | pagina 1