KLEINE COURANT
voor Heldor, TexelWieringen en Anne Paulowna,
'i Vliegend Blaadje
No. 4155.
Woendag 4 December 1912.
40ste Jaargang.
I Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct, !r. p. post 75 ct., \>oite*l*<«" 11.25
Pro- Zondagsblad t 37^ t 5 45 10.75
iQiën t Modeblad 65 s i »75» f 0.90
fVncr het bnitcalsnd hij vooruitbetaling.
Advertentie! t*» i tot 5 regels (bg voorn i tbc taling) BO cent.
Elke regel weer6
Bewga-exeinplaar '2j
Vignetten en groote lettert worden naar plaatsruimte berekend
Ininro.»
Trtl©foóit SO.
de.no.
UitgeverC. OC BOER Jr. 3ERKH0UT Co.), Halder.
Ütureaux: Spoorstraat ^en Koningstraat.
Depde Blad.
IEUWSBERICHTEN.
HELDER, 3 December.
St. Nicolaas.
St. Nicolaas is al gearriveerd 1 Wij hebben
hem bij de firma Nypels gezien. Hij was
prachtig gekleed met een langen witten baard
en eon mijter en alle kinderen kregen een
hand van hem en oen bruidsuiker. Er waren
er, die heel vrijmoedig op hem toekwamen
en een handje gaven, er waren er, die een
versje opzeiden, maar er waren er ook, die
wel een heel klein beetjo angstig keken.-
Maar 't was een erg Vriendelijke man. Zjjo
zwarte knecht was bij hem. Hij ia van 35
en 'b avonds van 79 bjj de firma Nypels
in den winkel. Maandag veroorzaakte de
oude heer een leelijke opstopping in de
KoniDg- en Spoorstraat. Er was haast geen
doorkomen aanze gingen allemaal beurt
om beurt op de teenen staan om te kijken
of ze het puntje van zijn mijter niet konden
te zien krijgen. Maar veel kaDS was er niet op.
Wat St. Nicolaas in den Helder zag.
Door de haast, waarmee de autotocht ge
schiedde en, de aDg6t voor den trein van
4.10 te laat te komen, verzuimde onze ver
slaggever, die roet den ouden heer den tocht
heeft meegemaakt, bg den heer W. Buhse,
Kruisweg, aantegaaD. Deze heer heeft vele
fraaie uurwerken in allerlei genres, die zich
bg uitstek leenen voor S:. Nicolaasgeschenken.
Eveozoo ging het met den heer C. G. H.
de VbieS, opvolger vaD den heer C. G. van
Es, Spoorstraat, die toch zulke fraaie tafel-
kleedeD, theewarmers, Japassche kamer
schermen etc. hoeft.
Gaarne herstellen wij bij dezen dit verzuim.
Gastro.
We hooren weer ösds wat van onzen ouden
vriend Castro. Uit Berlijn wordt geseind,
dat de ex-dictator van Venezuela Vrijdag
zich aan boord heeft begeven van de Duitsche
stoomboot „Windhuk", die dien dag Teneriff e
verliet, met bestemming naar Southampton.
Men vermoedt dat Castro, die trachtte een
herkenning te voorkomen door zich onder
den naam van de Puintero als passagier te
doen inschrijven, in deze Engelsche haven
aan land zal gaaD. Wat voert Castro thans
weer in zyn schild?
TWEEDE KAMER.
De beraadslagingen over de Indische be
grooting werden Vrijdag voortgezet. De heer
Bos (v.d.) zette zijn rede voort. Spr. behan
delt de «aak-Vierssen en neemt aan dat de
eeuigo reden van diens overplaatsing is ge
weest zijn slecht levensgedrag, maar dan
moet de Regeering ook de zeer pertinente
vragen van den heer De Meester beant
woorden.
Daarna bosproekt spr. de subsidiëering
van do zending. Volgens hem schijnt eon
zuivere verhouding tegenover de zending
nog niet to zyn bereikt. Spr. heeft geen be
zwaar tegen een subsidie van 8/4 der kosten,
daar het hier het algemeen belang betreft,
maar vraagt: wordt de zending een agent
van de Regeering? Dit wordt ook door de
katholieken zeer zeker niet gewenscht. Hy
w-idt hierover nog verder nit.
De heer do Visser (c.-h.) sluit zich aan
by doD aandrang van den heer Verhey om
beter staatstoezicht op de scholen in Indië.
De heer Ter Laan bepleitte de oprichting
van eon eigen kweekschool. Ook spr. acht
deze noodig, doch wenscht de oplossing in
andere richting te zoeken.
Over de zaak-Vierssen zegt spr. het te be
treuren, dat deze belangrijke principiëele
zaak aan een persoon is vastgekoppeld, waar
door allicht het beginsel waar het om gaat
op den achtergrond wordt gedrongen. Een
christelijke regeering moet het monogamis-
tische beginsel hooghouden.
Als dc regeering in Indië niet kan dulden
dat een predikant io concubinaat leeft,
evenmin kan zy dit dulden van een onder
wijzer. Het is principieel hetzelfde. Hier gold
het een hoofdonderwijzer in een Christen
streek waar men het monogamistisch beginsel
heeft aanvaard.
De heer Ter Laan (s.d.a.p.)De heer
Vierssen heeft er nooit twee gehad.
De heer De VisserU echynt de beteeke-
nis van het christeu-huwelyk niet te beseffen.
,De heer Ter Laan: U sprak van mono-
'gamie. Welnu de heer Vierssen leeft met
ëéne vrouw.
De heer De Visser. Maar niet in huwelijks
gemeenschap, doch in concubinaat.
De heer Bogaardt (r.k.) ondersteunt het
betoog van den heer Scheurer inzake de
school van inlandsche dokters en is het ver
der met den heer de Visser eens inzake de
^aak-Vierssen. Spr. verzoekt strenge maat-
regeien tegen het concubinaat.
De heer Pollema (a.-r.) bepleit het belang
van het onderwys in de Nederlansche taal
in Indië.
Spr. heeft echter nog wel eenige wen-
schen. Oprichting van een Indische univer
siteit in de eerste plaats.
De critiek op het zendingsonderwys beeft
spr. wel een weinig verbaasd.
In de zaak-Vierssen sluit spr. zich aan
by de betooger8 der heeren De Visser i
Boogaardt, onder deze mits, dat de regeering
*ich moet richten tot alle ambtenaren die
zich aan concubinaat schuldig maken.
De minister van Koloniën beantwoordt de
verschillende sprekers. Wjj vermelden -er
uit, dat de overplaatsing van den heer Viers
sen geschiedde, omdat hy veel aanstoot gaf
,3oor »ijn levenswijs. Het is voor de regeo-
nog iwtig om hier in te grypenin Indië
bestaan heel andere toestanden. Er zyn echter
al eenige maatregelen genomen die hiorop
betrekking hebben.
Hierna wordt het nieuwbenoemde lid voor
1) De heer De Visser vergist zich hier. Monogaam is
ieder die leeft hetzij getrouwd of niet met
céne vrouw; polygaam wanneer hij met meerdere
vrouwen leeft. De opmerking van den heer Ter
.Laan is juist. (Red.)
Ommen, de heer Bichon van IJselmonde,
geïnstalleerd, dio echter, naar de /,N. Rott.
Crt." weet mee te deelen, voorloopie by de
linksche partij is ingedeeld omdat rechts
geen plaats was.
Na de pauze komen verschillende heeren
aan bet woord om te repliceeren. Daarna
vraagt de heer Ter Laan (s.d.a.p.) hot woord
voor een persoonlijk feit. Dit bestaat hierin,
dat de heer Do Vieser het hoeft doen voor-
komon alsof de heer Ter Laan het concubi
naat verdedigde. Dit nu ia geenszins het ge
val, spr. hecht persoonlijk niet aan e«n
huwelyksacte, maar wil daarmee nog niet
zoggen, c'at by hot concubinaat verdedigt.
De regeering meet mot twee matoD, daar hut
concubinaat overal in Indië heerscht on hot
onbillyk is hier een enkelling te doen lyden.
In zyn dupliek antwoordt de Minster, dat
de tegenover den heer Vierssen gevolgde
gedragslijn ook elders zal worden gevolgd,
als zich de omstandigheden voordoon. De
regeering meet niet met twee maten, zooals
de heor^ Tor Laan zei, maar men moet reke
ning houden met dc verschillende toestanden.
Hierna wordt hot algemeen debat gesloten.
De heer Hubrecht (u.-l.) begint ten rede
over de reorganisatie van den geneeskundigen
dienst, wiarin hy echter blijft steken om
baar Maandagmiddag te vervolgen.
Des avondB Justitiebegrooting, en wol art.
3 .'traktement*verhoogingen).
De heer Middelberg (a.r.) gaat uitvoerig
de geschiedenis dezer verhoogiDgen na in
verband met het onderzoek door de staats
commissie voor de departementen van alge
meen bestunr ingesteld. Spr. vrasgt nog
eenige inlichtingen.
De heer Ter Laan (s.d.a.p.) stelt een motie
voor, waarby de Kamer als haar oordeel
uitspreekt dat de salarïnreeeling der departe
mentsambtenaren bij de Algemeene Beschou
wingen d9r Staatsbegrooting dient besproken
te worden en dat do desbetreffende post van
de Justitiebegrooting zoolang moet worden
aangehouden.
De Voorzitter zon willen, dat de beer Ter
Laan die motie introk, doch deze bedankt
daarvoor, bet onderhavige artikel van doze
begrooting kan beat wacbtoD.
De Minister van Binnenlandscbe Zaken
repliceert. Spr. ban niet anders dan betreureD,
dat bier weer iets nieuws is, waardoor de
zaken langzamer gaan dan men mocht ver
wachten.
De hoer Duys komt er tegen op, dat door
enkele leden van de rochterzyde hardop
geroepen is «obstructie". Daar protesteert
spr. tegeD. Laat men dan eens mot argu
menten en bewyzen komen. Het begiet op
chantage te eelyken. Wjj zoudon geen voor
stel kunnen doen, of we zouden aan het
N-derlandscho volk voorgesteld worden als
obstructieplegers. Ook spr. oordeelt, na lozing
der brochuro van de ambtonuroD, uitstel ge-
v/i nscht. Hjj zal stemming vragen, omdat de
heeren aan de rechterzijde dan ook eens
kunnen toonen wat hun houding is.
De Voorzitter acht hot motief, dat er een
brochure geschreven is, niet voldoende. Hjj
zal echter uit achting voor de voorstellen, do
Kamer in overwoging geven de motie aan te
nemen.
Hierop antwoordt de hoer Duys, dat hy
thans geen hoofdeljjke stemming meer zul
vrageD, waar de Voorzitter zelf het voorstel
doet en er dus van obstructie geen sprake
is. De motie wordt hierna z.h.s. aangenomeD.
Bjj do 8ste afd. (kosten van hot Rjjkn
tucht- on opvoedingswezen) verklaart do lieer
Dnys dat hjj over de kwestie der subsidie
weigering aan de vereeniging «Zedeljjke
Opvoeding" niet wenscht te dobatteeren.
Met een r.k. Minister vtfn Justitie, in wieös
kringen men aanvaardt alleen dat, wat op
confessioneel standpunt staat, is het eeno
onmogelijkheid over zooiets te debattoeren.
Hjj wjjst echter naar het zuiden met do
vele kroegen en bierlokalen. Slechts prote
steert bjj tegen wat Minister Regout doet
door een aanschrijving aan de postdirecteuren
te zenden om Katholieke brievenbestellers te
nemen, tegen wat burgemeester Kolkman
doet een advertentie plaatsen voor een
R.-K. agent. En men debatteert hierover
niet, maar constateert eenvondig, dat in strijd
met de wet wordt gehandeld, goljjk ook de
heer Van Hoiften constateerde. Argumen
teeren baat niot.
begrjjpt wel, dat de Minister als katho
liek niet anders bandelen mag, maar laat
hy eens vertellen, wat de katholieken ver
staan onder verdraagzaamheid en vrjjheid.
Spr. hoopt voor de R.-K. partij, dat er nooit
een Regeering komt, die de Katholieken zoo
behandelt, gelijk deze Minister tbans anders
denkenden doet.
Ook de heer Van Hamel (n.1.) viodt dat
men bedoelde vereeniging subsidie had
moeten geven. Ofschoon spr. persoonlijk do
beieekeoi8 van godsdienstige leiders zeer
hoog stelt, moet men toch ook eerbied voelen
voor het idealisme van andereD. Uitvoerig
weidt spr. hierover nit, om tenslotte den
wecsch uittedrukkec, dat de bedoelde sub
sidie alsnog verleend worde.
Maar de heer Van Wjjnbergen (r.k.) zegt,
dat de heer Duys den heer Van Houten
gevolgd heeft, en getracht heeft uit deze
zaak munt te slaan tegen Rome. Met welk
reebt durft deze afgevaardigde hier afgeven
op do katholieken, alsof zij niet erkenden
geljik recht aan allen en eerbiediging der
wet? Hoe het gaan zal als de party van den
heor Dnys aan het bewind is, ziet men io
Frankrjjk. Do afwijzing van dtn Minister is
niet geschied omdat het hier een vrüdonkers-
vereeniging betrof, zonder meer. Maar wel,
om dezo bepaalde vrydenkersvereeniging, en
om deze bepaalde gevallen.
En spr. acht het volkomen terecht. Spr.
betreurt, dat deze consequentie komen moet,
dat men vrije kiesvereenigingen niet aodors
behandelen kaD dan andere vereenigingen.
Maar in deze zaak kon de conclusie niet
anders zjjo. Laat men zich niet van de wjjs
laten b'engen door uitdrukkingen als gods
dienstig element bjj de behandeling der Kin
derwetten gebruikt. Spr. wil in dit verband
herinneren aan de uitdrukking .Christelijke
deugden", nog altjjd staande in odzo Onder
wijswet. Ons onderwys van het hooger onder
wys tot het lager toe, maakt steeds propa
ganda voor het ongeloof. Daaraan is ook
alle neutraliteitspropaganda ten goede geko
men. Niet altjjd kan aan de godsdienstlooze
opvoeding ontkomen worden, waar do Grond
wet het pariteitsstelsel waarborgt.
Spr. zet uitvoering niteen, waarom hjj de
weigering van snbsidie gemotiveerd acht.
De heer Snoeck Henkemans ic.-b.) betoogt,
dat in enkele gevallen «enigszins krachtig
zal moeten worden opgetreden tegen ouders,
die uit He ouderljjko macht tjjn ontzet en
in gebreko bljjven do bjjdragen in de opvoe
ding der kinderen tot welke zij zyn ver
oordeeld, te betalen.
Wat de kwestie van «zedeljjke opvoeding"
botreft, ook spr. hoopt, evenals de heer Van
Hame', dat de Regeering nog zal beslniten
snbsidie te geven, al vindt spr. het verschrik
kelijk, dat men als vereeniging zich opmaakt,
om kinderen godsdienst te onthouden.
De Minister van Justitie, de heer RegoüC,
dankte de sprekers voor hunne bezadigde
wjjze van behandeling (uitgezonderd die van
den heer Dnys), cn zet niteeu waarom in
dit geval subsidie geweigerd werd.
«Zedelijke Opvoeding" heeft spr. doen
weten Ga kunt subsidie krjigen, maar er is
gebleken dat gjj met het Ryksgeld propa
ganda denkt Ce maken.
De heer Dnys komt er tegen op, dat de
minister gezegd zou hebben, dat zijn rede
niet gelozen wordt.
Maar de minister heeft zooiets niet gezegd,
antwoordt deze. O, zegt de heor Duys, het
is een der Regoüts die het zegt. Waarop
de voorzitter opmerkt dergeljjke woordeD
Diet te kunnen toestaan.
Is het dan niet zoo wordt er geroepen-
De minister verklaart ten slotte, dat hjj
zooiets gezegd heeft.
De heer Duys constateert nu, dat de ver
eeniging „Zerlelyke Opvoeding" het slacht
offer is geworden van hare eerlijkheid.
Nog eonige andere leden voeren het woord
en de minister antwoordt nog kort.
Daarna worden z.h s. eenige artikeleD aan
genomen.
bjj de diplomatie. Als andere landen ons iu
bot Nederlandsch schrjjveD, doet de Minister
het hun ook, anders niet. De opening van
hot Vredespaleis is nog niet op een dag of
week vastgeeleld en uitnoodigingen zijn nog
niet verzonden. Maar de Czaar van Rusland
krjjgt er ook een (de heer Hngenholtz wilde
den Czaar van Rusland geene uitnoodiging
sturen).
Dezelfde heer Hngenholtz krjjgt het nog
met don MiDÏstor aan den stok over de voor
gestelde verhooging van de gezantentrakte
menten. De Balkanoorlog is aangestookt door
do diplomaten en nu zouden wjj hun sala
rissen nog gaan verhoogen. Diplomatie is op
het oogenblik geen algemeen belang. Volgens
den Minister is dit allemaal niet waar.
Van hei Oorlogsterrein.
Naar het front.
De correspondent te Christiana van de
„N. Rott. Ct." vertaalt het volgende uit h-t
Noorsche blad „Aitenpoaten"
In Konstantinopel ziet bjj de troepen, die
uit Klein-Azië komen.
Velen ja de meesten waren man
nen van mijn leeftijd, eenigen onder, om
trent vjjftig jaar. Sfiliwygend, moede, ge
kleed in bonte lompen, zwierven zjj in troe
pen door Stamboel en Para. Geen jubelende
krijgsgezangen gaven zjj te nooren. G.-en
geestdrift ontmoette hen op hnn weg. Otto-
mannen zyn geen bepaalde natie; maar een
j verzameling van nationaliteiten, die noch
hetzelfde voelen, noch hetzelfde denken.
Deze Mohammedaansche mannen, die weg
gesleept zjj d van hun familie, hnis en werk,
moeten strijden voor een rjjk, dat in zich
zelf verdeeld is, en waar zy zich vertoonen
in de Europeesche deelen van de l&nden
van den Padisjah, zullen zjj omringd wor
Te kwart over twaalf, toon nog 21 van I door landslieden, die hen meer vreezen dan
de 100 leden aanwezig waren, wordt do I hun eigenlijke vjjandeD, en die hnn neder-
vergadering gesloteD. 'aagi straf eD dood toeweDschen. Do Azia-
Maandagmiddag te half twee wordt mot j ''scha reserve- en versterkingstroepen, dio
de behandeling van de Indische bogrootine van Skoetari met een veer naar Konstanti-
voortgegaan. De heer Hnbrecht (n.1.) spreekt n0Pe1 worden gebracht, verlangen juist niet
over de geneeskundigen en de dokters djawa. a&ar strjjd op Thracië's bodem. Hun ge-
Een dokter djawa Javaansch dokter) is een dachten gaan terug naar hun gezin, dat zjj
inlander, die voor dokter gestudeerd hne.ft, achterlieten, naar velden en vee, die zjj ver-
die echtor wel in Indië uls geneeshee'r mag J late® hebben, naar de vergenoegdheid die
fuogeeren, maar nooit met onze doktoren ZÜ kenden door de zorgeloosheid van hnn
gelijkgesteld kan worden. Spr. bepleit nu dageljjksch bestaan, naar de bron en de
meerder contact tusschen Europeesche cn j hooge cypreasen rondom de kleine moskee,
inlandsche doktoren, en wil ook een corps wier minaret bet zangerige aanroopen
Europeesche verplegers. gebed van den moeëzzin nu over een
Plaatsgebrek noodzaakt ons heel kort to dorp klinkt, met treurende vrouwen en kla-
zjjn. Wjj zullen dus achtereenvolgens het goDde kinderen. Arme stakkers, zegt men
voornaamste behandolde vermelden. Dit be- l hy zich zelf, wanneer men hen voorbijgaat,
treft het hoofdstuk Buitenlandsche Zaken waarlyk, Allah mag zjjnparadjjs wel rjjk
van de Staatsbegrooting, dat in de avond- j smukken, wanneer hjj hen spjjzen gd lesschen
vergadering aan ae orde komt. zal, na hnn lyden hier op aarde.
De hoor De Kanter (ui.) zegt, dator veel j ffBÜ honderdtallen stroomen de troopon
omstandigheden zjjn, waardoor hy het oen 'iaar den spoortrein. Alles schjjnt zoo zonder
voorrecht acht zich Nederlandor te mogen plan te geschieden; maar toch moet er wel
noomon. Een van die omstandigheden is het O0n soort Oostersche orde heerschen in dien
feit, dat thans hier zoo kalm deze begrooting warboel. Hoe meer ik tracht, mjj in den ge
wordt behandeld. Terwijl or alierwege in j dachteDgang van dit volk te verplaatsen, des
Europa onrust on agitatie heerscht, wordt te beter begryp ik, dat deze geheel verschilt
hier de begrooting van Buitenlandsche Zaken v&n d°n mjjneD. Zjj verlangen er niet naar,
heel rustig behandeld door een Kamer, die I dat de een of andere trein hen noordwaarts
er niet do minste aandacht aan schenkt. &aar hot oorlogsterrein zal voeren. Zy zijn
(Vrooljjkheid). i niet ongeduldig om weg te komen. Voor hen
Voorts deed deze afgevaardigde het sym- zou het goed nieuws zjjn te hooren, dat do
pathieke voorstel om met buitenlandsche r®i® weder een etmaal was uitgesteld. Af-
regeeririgen in de Nederlandsohe taal te schuwelyk zal de locomotieffiuit in hun ooren
correspondeeren. Verschillende regeeringen klinken, wanneer die verkondigt, dat deze
o. n. do Engelsche, correspondeeren ook in lange treio van beestenwagens, waarin zjj
hnn eigen taal. samengepakt staan, zich in beweging «ët en
De heer Aokerman (n.-h.) krjjgt de lachers ben brengen zal naar onbekende stroken en
(althans van de socialisten) op zjjne hond naar een strjjd, waarvan oorzaak en doel
door te beweren, dat een vredescongres aller- bun onbekend zyn. Allah is groot! Allah is
eorst iu aanmerking moet komen voor sub- streng!"
sidie. Stuur ze maar naar deD Balkan, zegt Den tweeden dag Da ons vertrek uit Kon-
de heer Hngenholtz. (Het geldt bier een sub- stantinopel (31 Oct.) zyn wjj bjj het station
sidie aan dc vereeniging .Vrede door Recht"). Sioekii aangekomen. Van nu af wordt do
De heor Hngenholtz (s.d.a.p.) vraagt ver- langzame reis bijoa onafgebroken begeleid
schillende inlichtingenover de onderbande- door kanongedonder in de verte. Het drennt
liegen met Venezuela, over het optreden des uit het noordoosten.
ministers inzake het uitsteken der republi- De Turksche officieren, die ons toegevoegd
koinsche vlag ïd Indië bij de Chineezen- zjjn, wandelen door do wagens on vertellen
relletjes, vorder of er reeds uitnoodigiDgen met een geruststellenden glimlach, dat alles
verzonden zjjn inzake de opening van het uitstekend gaat. Maar zjj vergen niet, dat
vredespaleis. Do omstandigheden zjjn thans men hen gelooven zal.
zeor ongunstig (Balkan-oorlog). De eeoige „Terwjjl het gedonder van het geschut als
macht voor den vrede is do internationale een verwjjderd onweer aanhoudt, bereiken
sociaal-democratie mot haar leus «oorlog aan wy het station Tsjerkesskeui. Hier houdt een
den oorlog t". Men erkent nog niet officieel tr#in uit het noorden stil alleen beesten-
do sterke macht van de jongste dor groote wagens gevnld met gewonden. Ja, nu is
mogendhedende sociaal-democratie. Maar het toch ernst. Wjj naderen het krjjgsterreio.
dat zjj bestaat, wordt door spr. geschetst. Het zendt ons zjjn stinkenden adem tegemoet.
De Minister van Buitenlandsche Zaken (de Het bevrjjdt zich van de hoopen afval, dat
heer Marees van S w i n d e r e n) ant- zich opstapelt om de groote drift. In dit
woordt. Hjj mag niet treden in breede uit- station, waar het vechten is om zich alleen
eenzettingen omtrent den politieken toestand, i maar een druppel vnil water te verschaffen,
Dat mag oen Minister van eene kleine mo- j wachten twee of drieduizend menschenwrak-
genaheid, die niet betrokken is in de sfeer
van behnghebbendo naties, niet doeD. Niette
min meent spr. vrjjheid te kunnen vinden
om een enkel woord te zeggen. De Minister
wil een woord van geruststelling uiten. Ik
wil zegt hjj niet vorder gaan dan ik
kan en mug, maar ik meon te mogen zeggen
dat de berichten, die ik gedurende de laatste
24 aren heb ontvangen, en die ik wel msg
mcedeelen, alle symptomen in zich dragen om
to kunnen verwachten, dat langs den weg van
conferenties en kanselarij-arbeid een einde zal
worden gemaakt aan een toestand van oorlog
en onrust, die op 't oogenblik in Europa be
staat, zoodat op deze wjjze de rust zal wor
den hersteld waar ze door oorlog werd ge
stoord en de rust zal worden gehandhaafd in
die gedeelten van Europa, waar ze thanB
nog bestaat. Ik wil bier nog iets aan toe
voegen, vervolgt de minister. Ik heb reeds
gezegd, dat Nederland zich als vanself niet
heeft bewogen in de sfeer der belanghebbende
mogendheden, maar dit neemt niet weg, dat
wjj ons op de slagvelden hebben geweerd op
een wjjze zooals schier geen andere kleine
natie dat heeft gedaan: door middel van het
Roode Kruis. Ik betuig van deze plaats myD
diepe, warme en welgemeende erkentelijkheid
voor do opoffering van het N.derlsndsche
volk, voor de zelfopoffering, de trouw en do
liefde, waarmee door onze laodgenooten op
het oorlog8tcrrein wordt gewerkt. Ik durf te
verzekeren, dat zjj de eer en den naam van
de Nederlandsohe natie op waardige wjjze
hoog houden. (Luide bravo's on luid applaus,
ook van de tribunes.)
Hierna beantwoordt de Minister de ver
schillende sprekers. Wjj vermelden er alleen
uit, dat de Franzche taal gehandhaafd bijjU
ken op leniging van pjjD, troost in hun lyden,
Maar wie zal helpen? Er bestaat geen andere
h-r .p, dan dat de trein zich eindeljjk in be
weging zal zetten en hen zuidwaarts Daar
de groote stad te voeren, die zjj kort geleden
verlieten om san den oorlog hun kracht en
gezondheid te breneen als een duurbaar offer.
W»nneer de dag reeds ver gevorderd is,
naderen wjj Tsjorloe, het eindoel van de reis.
Verderop wordt er gevochteD. Wy vragen
vergunning om onze paarden on onze bagage
ir. ontvangst te nemen en zoo onze vrjjheid
van bewegen temg te krjjgen en uit onze
gevangenis van de slaapwagens te ontkomen.
Maar dit wordt ons om de een of andere
redén verboden, en wjj moeten nog niterljjk
24 uren in den trein bljjven.
„De zon schjjnt met zomersche licht cn
warmte. Het uitzicht is ver en vrij. Links
van de spoorbaan ligt de stad achter een
lagen heuvel. Rechts strekt zich een half
verdord grasveld ver heen naar den horizon
uit. Een zeldzaam tooneel aanschouwt men
op deze vlakte. Daar verheffen zich groote
wiite tenten met hospitaalvlaggende roode
halve maan in fop. Bjj hcndertallen zoeken
gekwetsten hun weg daarheen. Zjj komen
van plaatsen, welker Damen zjj zelf niet
kennen. Zjj denken aan niets anders dan om
maar in den spoortrein te komeD, en zich
in den eersten den besten wagen te laten
opnemen. H'er wordt het dringen. Het ljjden
hoopt zich in kuddon en schsren op. Het
wemelt van arm- en hand wond «n. Velen
hebben het hoofd gewikkeld in vuile bloedige
lompon, en tasten om zich heen als in den
blinde. Op de bruine uniformen vormt het
bloeduit borst- en scbouderwonden roodachtig
vlekken met donkergekleurde randen. Er is
hier een zoete en rottende lacht.
„Geen enkele klacht! Al dat ljjden is
stom. Evenmin uit de tenteD met de halve
maan, waar de dokters naar kogels zoeken
in de frissche wondeD, waar zjj amputeeren
en verband aanleggen onder den boogen
druk van de hondorden die wachten even
min vandaar hoort men een jammerklacht.
Geduldig draagt de Mohammedaansohe sol
daat zyn leed. Zjjn oogen staran vroom en
zacht. Hjj draagt zjjn lot in gelatenheid voor
God. Hjj verdient, dat Allah hem hot para
dijs geeft, waar hjj naar hoopt en verlangt.
„Waarom zjjn er geen draagbaren Waar
om moeten doze stakkers zichzelf Daar den
spoorweg sleepen en daar een plaats zoeken
Geen verplegingsmateriaal ia toereikend
onder zulke toestanden, antwoordt oen dokter,
die voorbjj spoedt. Wjj hebben in de twee
laatste dagen over de vierduizend gewonden
uit de gevechten op de linie Wi6a-Tsjoeng-
loe Boergas gekregen. Wjj kunnen het niet
bolwerken. En vele gewonden vermjjden de
lazaretten, helpen zich zoo goed en zoo
kwaad als het gaat, en streven er slechts
naar om een trein te bereiken, die hen naar
Siamboel zal voeren.
Wat de dokter zegt is waar. Reeds met
klaarliohten dag wemelt het van soldaten,
die paarsgewijs of alleen voortslnipcn in de
greppels of langs de heggen, kruipende langs
den grond, als vreesden zjj den vjjand. En
wanneer de duisternis valt, begint de grond
te leven. AUod, die in de voeten gewond
zyn kruipen op handen ea kniëen voort of
strompelen verder, steunend tegen den schou
der van een makker. Men dnrft nauwelyks
te loopon, om Diet over deze stakkers been
te vallen, die van alle kanten sluipen en
kruipen naar den spoorweg menscbolyko
wezens, die door het ljjden op het peil zjjn
gebracht van dierenstomme offers voor een
barbaarschheid, waarvan zjj zin en doel
even weinig begrjjpen als het aangeschoten
wild het feestelijke en de schoonheid van
de jacht kan vatten.
De cholera.
De correspondent van de „Kölniacho Ztg."
te Konstantinopel meldt, dat de cholera zich
toenemende hevigheid door de gansche
stad verspreidt. Daar or algemeen rust
heerscht en het onderhoud van de door de
mogendheden aan wal gezette troepen moei
lijkheden oplevert, wordt een derdo gedeelte
van die troepen weer ingescheept. Kanonnen,
wapenon en schietvoorraad bljjven echter aan
wal. In een oogenlik kunnen de troepen weer
worden ontscheept.
Van andere zjjdo werd echter bericht dat
de cholera afneemt.
De mogendheden.
Bcrljjn, 2 December. De Rjjdsdag is met
de behandeling van de begrooting in eerste
lezing begonnen.
De rijkskanselier besprak den buitenland-
scben toestand, in het byzonder de gebeur
tenissen op den Balkan. Hjj zeide o.a.
Indien er, wat wjj niet hopen, onoplosbare
moeilijkheden zich mochten voordoen, dan
zullen de in de eerste plaats belanghebbende
mogendheden hun aanspraken moetou laten
gelden, ook onze bondgenooten. Indien deze
echter by het opkomen van hun belangen
van oen derde zjjdo, tegen alle verwachting
mochten worden aangevallen en daardoor in
hun bestaan mochten worden bedreigd, dan
zouden wjj, getrouw aan onzen plioht van
bondgenooten, ons vastbesloten aan hunne
zijde moeten scharen en aan de zjjde van
onze bondgenooten tSr bescherming van onze
eig"n positie in Europa en tot verdediging
van de veiligheid en do toekomst van ods
eigen land aan de zjjde van onze bondge
nooten moeten vechten.
Ik ben vast overtuigd, dat wjj bjj een
dergeljjke politiok het heele volk achter ods
hebben.
Bjj het onderhouden vaR onze economische
en politieke betrekkingen tot de BalkaD-
Btalon hebben wo ook Turkjje menigen dienst
bewezen zonder onze betrekkingen tot andere
mogendheden in gevaar te brengen. Deze
politiek zullen we ook in het vervolg voort
zetten.
In het streven om Turkjje na den vrede
genoeg levenskracht te laten behouden om
een belangrjjke economische en politieke
factor te bljjvcD, gaan wjj band in hand
niet alleen met onze bondgenooten, maar
ook met de andere groote mogendheden.
Do veronderstelling in de pers dat de
groote mogendheden plannen zonden hebben
Turksch gebied in te palmen kan ik onjuist
noemen.
De gedacbtenwisseliDg tusschen de groote
mogendheden wordt voortgezet en laat een
bevredigendo oplossing tegemoet zien.
De groote mogendheden zjjn er steeds op
uit geweest om het uitbreken van den Bal
kanoorlog zoolang mogtljjk te verhinderen,
totdat dat ten slotte onmogelyk gebleken is.
Sedert ons dezen zomer bot tot stand komen
van het Balkanvcrbond bekend geworden
was, moesten wjj het uitbreken van den oorlog
als onvermjjdeljjk beschouwen.
Ik kan echter met stelligheid de hoop uit
spreken dat het gelukken zal den oorlog te
localiseeren.
Londen, 2 December. Volgeps telegrammen
aan de bladen dreigt er een ernstig geschil
tusschen Bnlgarjje en Griekenland en wil
Griekenland do voorwaarden van don wapen
stilstand niet goedkeuren.
Keulen, 2 Docember. De correspondent
van de vKölnische Ztg.* te Sofia seint:
Bulgarjje wenscht een vredelievende oplos
sing van het geschil tnsschon Oostenrjjk-
Hongarjje en Servië en is in dien geest werk
zaam. Het Baikanverbond kan ni»-t zoo maar
door een van zjjn leden in een oorlog worden
gewikkeld. Bulgarjje zon ertegen opkomen,
alleen om de eischen van Servië in een oorlog
te worden gesleept.
Met een gevoel van diep mishagen bespreekt
men de mogelijkheid, dat door den invloed
van Europa veranderingen in de vredes-
bepalingen zouden worden gebracht. De be
reidwilligheid van Turkjje tot groote toegeef
lijkheid heeft wantrouwen gewekt. Men
gelooft, dat Turkjje op bepaalde veranderingen
hoopte, die Europa in de vredesbopalingen
zou laten aanbrongen.
Het Baikanverbond heeft echter reeds op
de Europeesche belangen gelet. Het zal
onder de wapenen bljjven in ver
band met het gevaar voor algemeene ver
wikkelingen. Slechts door geweld van wapenen
zal het zich laten ontrukken wat het in dezen
oorlog verkregen heeft. «N.R.Ct.*
Uit den Omtrek.
Anna Paulowna.
Ds. Hopster, predikant alhier, heeft een
beroep ontvangen by de Ned. Herv. Gemeente
te Callantsoog.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer J.
Buisman, thans te Beomster, is benoemd tot
kaasmaker in de fabriek „Flevo" aan den
Boermansweg alhier.
Onze plaatsgonoote Mej. M. van Gorkum
is benoemd tot tjjdelyk onderwijzeres (e
Vinkeveen, prov. Utrecht.
Op Zondag 24 Nov. en 1 Dec. j.1. zjjn
nnbjj „Welgelegen" seriewedstrijden gehou
den door de Korfbalclubs uit Winkel, Schagen,
Hoorn en Anna PaulowDa. De uitslag was:
Winkel le prjj», een verguld zilveren
medaille;
2e prjjs, Schagen, oen zilveren medaille;
8e prjjs, Anna Paulowna. een zilveren
medaille
4e prjjs, Hoorn, een zilveren medaille en
een extra-prjjs, een zilveren medaille, door
Anna Paulowna, tegen Hoorn met 21.
Burg. Stand v. A.-Paulowna.
Maand November.
GEBORENCornelis, zoon v. Aria Schenk
en v. Johanna van Egmond. Dirk Maarten,
zoon v. Hendrik 't Hart en v. Grietje Wa
gen aar.
ONDERTOUWD: Coraelis Kiesling en
Wilhelmina Vroone, beiden to Anna Pau
lowna. Jan van Schoorl en Grietje Lange-
rei».
GETROUWD: Jacobns de Bree en Maria
Vlaar, beiden te Anna PanlowDa. Johannes
Praat, te Zype en Grietje Vlaar, te Anna
Paulowna. Cornelis Kiesliog en Wilhelmina
Vroone, beiden te Anna Paulowna. Jan van
Schoorl en Grietje Langereis, beiden te Aona
Paulowna.
OVERLEDEN: Klaas Vlaar, 61 j. geh.
mot Antje Botman. Albert Kos, 68 j. geb.
met Antje Stoffel. Catbarina Vieser, 23 j.
_ab. Pieter Appel, 78 j. wedn. v. Antje
van Til. Aarjen Vader, 93 j. wedn. van
Neeltje Wosterhof.
Burgert. Stand v. Wieringen.
Van 130 November.
GEBORENWillem z. v. J. Kooy on Tr.
SuooyAlbert Simon z. v. C. H. Steigstra
en G. LontPaulus Dirk z. v. C. Kaan en
Tr. Lont.
ONDERTROUWD: H. G. Rump on M.
Asjps; S. E verte en A. Kujjt.
GETROUWD: J. Hegemam on G. de
Jongh; H. G. Rump en M. Asjes; S.Everts
en A. Kujjt.
OVERLEDENLevenloos aangegeven
kind van J. H. Rus en C. Wjjsman.
INGEZONDEN.
Een mooi idee.
Wanneer de ingezetenen van onze stad
op hunne diverse toebton naar verschillende
St. Nicolaastafels den Kanaalweg passeeren,
ZBllen zjj ongetwijfeld eenige oogenblikken
mot aandacht kjjken, naar do hoogst elegante
en voor groote steden niet onderdoende,
etalage in de bekende damesconfectie-zaak
van de firma I. Grunwald aan den Kanaal-
weg 71.
Wanneer wjj er hier in onze courant speciaal
de aandacht op vestigen, dan heeft dit eene
bjjzondere reden.
Onder de vele mooie, witte damestoilotten,
trekt direct een hoogst elegant met dons
gevoerd costnme de opmerkzaamheid. De
firma I. Grunwald nu, heeft het plan opge
vat dit kostbare kleedingstnk te verloten
(behoudens toestemming van Burgemeerter
en Wethouders) en de geheele opbrengst
af te staan aan de „Vereeniging tot Steun".
Wjj kunnen dus niet genoeg bjj Heldor's
burgerjj aandringen zich spoedig van ééo of
meerdere loten te voorzien: in de oerste
plaats wordt de „Vereeniging tot Steun",
welke zooveel doet om het leed der minder
bedeelden to verzachten, hierdoor op hare
beurt gesteund; in de tweede plaats heeft
ieder de kaDS dit mooie costanm op 12
December (den verlotingsdag) zjjn eigendom
te noemen.
Kaarten zyn h 25 cent verkrijgbaar bjj
bet bestuur der Vereeniging „Tot Steun"
en bjj de firma I. Grunwald, „De Zon".
Helder, 1 December 1912.
Geachte Redactie.
Vergun mjj s.v.p. om van een bescheiden
plaatsje in nw blad gebruik te maken voor
het volgende, hetwelk van belang kan zyn
voor uwe lezers.
EeDigen tjjd geleden kwam er in nw blad
een advertentie voor, van een Versandhans
Mercnrius, Wjjnbrngstraat 11 Rotterdam,
waarin 250 klokken gratis werden aangeboden
aan nwe lezers, mits men een van de 250
eerste aanvragers was. Nu was onderge-
teekende een van de gelukkigen, want eenige
dagen, na dat ik had kennis gegeven aan d»t
Versandhaus, dat ik zoo'n klok wenschte,
kreeg ik oen brief dat ik ©en van de 250
eerste aanvrager* waa, maar dat ik ëéo
gulden twaalf cent moest zendén voor trans
portkosten en invoerrechten. Ik voldood aan
het verzoek, want de oorspronkelijke waarde
was f 4.50, dus het was een koopje. Veertien
dagen later kreeg ik een pakket uit Rotterdam
waar ik 53 cent voor meest betaleD, want
het was rembours verzonden. En toon ik bet
opende, bleek de gratis Schwarzwald-klok een
minderwaardig ding te zjjn, wat men in het
warenhuis in Den Haag voor 46 cent kan
koopen.
Nu acht ik het mjjn plicht om te voor
komen dat er meerdere menschen invliegen,
te waarschuwen tegen dergeljjke adverteDtiën
van het Versandnaus Mercnrius, Wjjnbrng
straat 11 Rotterdam.
Bjj voorbaat dankend voor de plaatsruimte
blyf ik hoogachtend,
y. T.
