KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HeltèerTexel, Wieringen en Anne Peulowm
Mo; 4197.
Woensdag 30 April 1913
4i»te Jaargang.
'1 Vliegend Bisadje p. 3 m. 50 c*., tr. p. post 75 ct., bnitealsnd 11.35
Pre- Zondagsblad 37i 45 i 10.75
Advertentiên van t tot 5 regels (bij vooruitbetaling) 30 cent
idagsblai
deblad
(Voor het bnitealsnd bij vooruitbetaling.)
Intaro.-
Talafoon 50.
Uitgever C. DE BOER Jr., Helder.
89. Interc. Tglef. 50.
Tweede Blad.
Agenda.
Bioscoop-Voorstellingen, ttanaalweg 112.
Oagelpks 7 nur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Spoorgracht 18.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat.
Dagelgks 7 uur. Zondags 2 nur.
Circus Wilke. Dagelijks groote voorstelling. Woens
dag en Donderdag middagvoorstelling.
StandplaatsEinde Laan.
oli,
1 Mei. Concert Marine-Ensemble
Badpaviljoen, 4 uur.
UIT HET BUITENLAND.
Maandag is in België vrywel de arbeid
overal hervat. In Gent moesten in enkele
katoen- ea linnenweverijen de arbeiders nog
worden afgewezen wegens gebrek aan grond
stoffen.
De kolenvoorders in de Borinage vroegen
loonsverhooging. Toen die oisch werd afge
wezen hebben zij den arbeid
Waar moeilijkheden bestonden tusschen
lieden en patroons weigerden enkele dezer
laatBten arbeiders die tot staking opruiden,
weer aan te nemen in die inrichtingen daart
nu de staking nog voort.
Zaterdag is te Gent de wereldtentoonstel
ling officieel geopend in t« genwoordigheid
van den koning, de koningin en prins Leo-
pold. Do menigte juichte de vorstolyke per
sonen luide toe. Geen enkel incident had
De Fransche mijnwerkers dreigen nu met
werkstaking. Het nationale congres der
mijnwerkers besprak de middeleD, die moeten
aangewend worden om de eisohen van de
vereeniging ingewilligd te krijgen.
Het congres belastte het bestuur, om in
ov«l«g me. de besturen der nationale orga
nisaties, die deel uitmaken van denmynwer-
kersbond, de besluiten van dit rapport zoo
spoedig mogelijk toe te passen.
Het congres besloot verder den krachtigen
wil te toonen, van de wetgevende macht de
TerwezenlijkiDg dier besluiten te verkrijgen,
met alle ten dienste staande middelen, des
noods mot een algemeene staking.
Op de Fransche vloot heeft zich een nieuw
kwaad geopenbaardde opium.
Over het gebruik daarvan door de man
schappen heelt zich de minister van marine
in een onderhoud met een medewerker van
een der Parijscho bladen als volgt uitgelaten
„Het kwaad heeft wellicht sterk om zich
heen gegrepen, maar toch is het nog niet
diep ingeworteld. De meeste officieren, die
opium rooken, doen dit veeleer uit slechte
gewoonte, dan wel omdat zjj er aan verslaafd
zijn en juiBt omdat het nog niet te laat is,
moet er krachtig ingegrepen worden. Eener-
zijds moeten zij, b0 wie het opiumsohuiven
hartstooht geworden is, onbarmhartig
'Den anderzijds zij, die nog te redden
zijn, gered worden".
Zaterdagochtend is in de crypte van do
oude Karmelietenkerk te Parijs door drie
kardinalen, aartsbisschoppen, bissohoppen en
monniken van verschillende orden, het monu
ment ter nagedachtenis van Frederic Ozanam.
den stichter der Sint Vincentius-vereeniging,
onthuld. Kardinaal Vinoenzo Vannutelli was
als gezant van den Paus aanwezig.
Ozanam werd 100 jaar geleden geboren.
De vereeniging heeft zich over alle Europee-
sche landen verbreid en ontzaglijk veel ge
daan tot leniging van do nood der armen er
voor hunne zedelijke opheffing.
De Duitsche RÜkadag heeft de behande
ling der legerbegrooting teneinde gebracht.
De zaak Krnpp werd nog eens ter sprake
gebracht, doch de minister van oorlog ver
klaarde alles gezegd te hebben wat hij zeg
gen kon. De zaak is thans in handen der
justitie. Van in den doofpot steken ïb
sprake. De minister van oorlog heeft nog
een concessie gedaan. Overeenkomstig het
verlangen van den Rijksdag zijn 10 adjudants-
plaatsen geschrapt.
In Lissabon hadden volgens de «Mundo'
lieden die zich republikeinen noemden eene
oproerige bewegiDg voorbereid. De overheid
had uitgebreide voorzorgsmaatregelen ge
nomen.
Zondag in den vroegen morgen vertoonden
zich een troep mannen voor de geniekazerne,
die schoten losten on riepen«leve de repu-
blikeinsch-radicale republiek". Onder hen
bevond zich kapitein Lima Dias van het 5e
regiment infanterie. De betoogers, die voor
zien waren van revolvers en bommen, ver
klaarden dat zich samenzweerders op straat
bevonden, zoodat het noodig bleek de repu
bliek te verdedigen. De officieren verzeker
den, dat zy op hun post waren, maar niet
zouden uitrukken zonder orders van hun
superieuren.
De betoogers drongen nog eens aan, doch
te vergeefs, en verwijderden zich daarop.
Volgens de geruchten gingen zy naar het
federale clublokaal om zich te wapenen.
Enkelen hunner ontvingen leeren valiezen,
gevuld met bommen.
Verschillende arrestaties hebben plauts
gehad. In de provincies is het rustig.
De ministerraad kwam byeen om te be
raadslagen over het nemen van militaire
maatregelen.
De Balkan qiiestie is nog lang niet op
gelost.
't Blijkt nu dat Skoetari groote moeilijk
heden oplevert. Tot de bevolking is een
proclamatie gericht waarin gezegd wordt dat
in naam van koning Nicolaas van Montenegro
plechtig bezit genomen wordt van de stad.
In Weonen kan men met de verovering van
Skoetari geen genoegen nemen. De bedrei
ging tegen het onwillige Montenegro is geuit
en de mogendheden scbynen Oostenrijk gelijk
te geven. Zal dit nu mot geweld optreden?
Aan de uitlatingen in dat land zou men
«eggen: het is niet meer (e vermyden.
Maar dan komen weer berichten dat Rus
land het daarmee volstrekt niet eens is.
De berichten luiden wel ietwat tegen
strijdig.
Zoo seint Reuter uit Londsn onder dag-
teekening van Maandag: «Wjj vernemen,
de vertegenwoordigers der mogendheden
te Cettinje aan do Montenegrynsche regee-
collcctieve mededeeling overhan-
waarin de ontruiming van Skoetari
n kortst mogelyken tijd wordt ge-
de overgave van de stad aan den
commandant van do intornatione vlootmaoht
in de Adriatische Zee".
Maar Zaterdagavond seinde hij uit St. Pe
tersburg: «De Russische regeering heeft
gisteren te Weenon een nota doen over
handigen, waarin wordt verklaard, dat de
keizerlijke regeering van meening is, dat de
mogendheden tegenover Montenegro nog niet
alle middelen van actie, waarov<r zjj be
schikken op h6t gebied van pressie of be
loften, hebben uitgeput.
De keizerlijke regeering meent daarom
i Oostenryksche regeering te moeten waar
schuwen tegen de gevolgen die een overijld
optreden zou kunnen hebben I"
Binnen een paar dagen zullen wij er meer
van weten, want de mogendheden moeten
klaarheid hebben vóór de verdere afwikke
ling.
Oostenrijk en Montenegro.
Weenen, 28 April. Baron Luckacs deelde
-n de „Neue Freie Presse" mede, dat bi)
uit een gesprek met graaf Berchtold den
indruk had gekregen, dat men in de kringen,
de teugels ia handen hebben, hoopt op
de mogelijkheid van een vreedzame schik
king in cake het geschil met Montenegro
op het laatste oogenblik.
De buitenlandsche politiek van Oostenrijk
heeft nog hetzelfde karakter als geduren
Balkancrisis. De monarchie oef<
mogelijke geduld en bewaart'de
grootste kalmte, hoewel vast besloten,
het noodig wordt, te doen wat het presttge
i do waardigheid van het land vorderen.
De Albaniscbs quaettle.
Weenen, 28 April. In offioieele kringen
wordt gemeld, dat. prins Danilo met zyn
troepen Skoetari verliet en in noordelijke
richting trok. Vijf bataljons Montenegryn
sche infanterie bleven in de stad.
Oplossing probleem No. 44,
van Mendes de Moraes Filho.
1. Ta2.
Goede oplossingen ontvangen van R. Roe-
lofs, Dr. J. Chr. Reeders, J. Miecis en H.
Wiltemse, allen te Holder; B. B. Nanning
en C. Nanning, beide te 's-Gravenhage.
Correspondentie.
G. B. B., alhier. Men slaat by de op
lossing van een probleem, bijna nooit een
vyandelyk stuk. Ook hier niet. Dame gl X
wordt door 1.... Tb4—a4 weerlegd.
Plaatselijk kampioensohap.
De zesde party, gespoeld Woensdag 9
April jl., bracht tevens de beslissing. Geus
met wit speelde het zeer riskante Steinitz
gambiet, doch zette veel te kalm voort, zoo-
t at Dr. Reeders spoedig behalve een pion
»lus, een bolangryk stellingvoordeel verkreeg.
*ïa begon een wilde strjjd om den aanval te
bemachtigen; het gelukte wit twee pionnen
te winnen, doch ten koste van een geheel
ontblootten koningstand. Zwart stormde met
zyn dame en een toren er onmiddellijk op
af, doch kon niet moer bereiken dan dat de
witte koning na ettelijke schaakzetjes lang-
van de h naar de b-lyn verhuisde,
waarop geen schaak meer kon volgen. Alsnu
kon wit door zijn meer pion de party in
enkele zetten beslissen.
De uitslag K. Geus 5 punten en Dr. J.
Chr. Reeders 1 punt, is bepaald verrassend,
daar het resultaat beslist niet da verhouding
beider speelkracht juist weergeeft. Doch
Calssa l1) was ditmaal Gsus welgezind.
Wjj laten hier de interessante 5de partij
volgen.
SPORT.
Uitslag op Texel.
LeonidasEen Tez.oomb. 2—1.
(Bijzonderheden ontbreken).
Padvinders elftalSportclub 2 2.
Deze uitslag is allen verwachtingen te boven
gegaan, vooral in aanmerking genomen, dat
de sportclub fiink versterkt was. Naar we
vernemen, moeten Hagenaar en Kramer veel
hebben bijgedragen tot den zoo gunstigen
stand.
Uitslag op 't H. FC. terrein.
H.F.C. H—H.B.S. II. 2-0.
H. B. S. heeft zich in dezen wedstrijd nog
goed geweerd: de voorlinie van H. F. C.
had den stand minstens tot 40 moeten op
voeren. De verdediging van H. B. S. was
goed. Verder wisten de vleugelmannen, vooral
voor de pauze, den bal nogal eens op te bren
gen, maar de middenspelers brachten weinig
productief spel voort. By H. F. C. waren de
2 achterspelers in vorm en verder de spil.
De rechts midden was in minder goede con
ditie. Voor viel do rechts binnen nogal op,
terwijl de links buiten van den anderen kant
't doel bestookte. De anderen hadden flinke
mannetjes tegenover zich.
H. F. C. III en IV-H. V. V. 0-6
(Bijzonderheden ontbreken).
(H.B.S. I.—Wilhelmina 8—0.)
Een spelletje van kat en muis, dat toonen
de cijfers wel. Verder is de wedstrijd weinig
interessant geweest. Do militairen hadden
tenminste wel beter spel mogen leveren. Ze
stonden volkomen machteloos tegen de
stekende voorhoede van H.B.S., die vry ge
makkelijk spel had. Mot de voorlinie van W.
was juist 't omgekeerde het geval. De v
dediging van H. B. S. scheen hun haast on
overkomelijk, vooral na half-timede cyfers
geven een duidelijk bewys hiervan.
Wegens gebrek aan tyd kan geen uitvoerig
verslag gegeven worden.
Voor Hemelvaartsdag heeft H. F. C. I de
adelborsten uitgenoodigd. 't Ia echter nog
niet bekend, of deze uitnoodiging is aango-
genomen. Mocht dit niet het geval zyn, dan
zal men een club van bniten over 1
komen. Van een en ander wordt echter bij
tijds kennis gegeven.
Verder speelt H F.C. II tegen D. O. S. de
matrozen van de «Piet Hein", die ook een
kranig elftal moeten hebben. Kees.
Schaakrubriek.
Probleem No. 45,
van E. B. Cook.
Wit begint en geeft in vier zetten mat.
Z w a r t.
abcd ef g h
abcdefgh
Wit.
Stand der stukken.
Wit: Kh5, Pg5, Lt6 en pion 17.
Zwart; Kg7 en pion h6.
Oplossingen worden ingewacht onder motto
„Schaak", tot uiterlyk Dinsdag 6 Mei a.s.
aan het bureau dezer courant.
(1) Godin van het schaakspel.
Fransche party.
Gledhill variant.
Gespeeld te Helder, 12 Maart 1918.
5e partij van de match.
WitDr. J. Chr. Reeders. ZwartK. Geus.
1, e2e4 e7e6 11. Lele37 Jammer 1
2. d2d4 d7d5 Door h5 had wit
3. Pblc3
4. e4—e5. Deze zet werd
door Steinitz ingevoerd
4 e5 Pd7, 5. Pco2 c5,
8. c3 Pc6. 7. f4 Db61,
8. PI3 Le7 (Steinitz
Dr. Fleissig Tornooi te 11.
Weenen 1873), de aan- 12. f-2f4
val werd later ver- 13.000.
dc5Lc5
(Steinitz-Sellman 1885),
doch toen de verdedi-
aanval prachtig
gehouden b.v. 11. h5
Dd412. hgbh6, 13.
gi7f K(7en de witte
stelling is te prefe-
reeren.
Db6 - db.
a7
met vgr-
werdbevönden,
verraste de Engelsch- 13.a6 X b5.
man W. Gledhill de 14. Pd X b5 Dd6bH
schaakwereld in 1901 15. h4-h5 Pg6e7
met de verrassende 16. Dg3—12 Pe7c6
voortzetting. 17. f4—f5 Lf8d6
4,.,. P(6d7 18 15 X e6 f7Xe6
5. Üdl—g4l? waardoor 19. Pb5Xd3 Db8Xd6
een schat van interes- 20. Thlel Th8f8
santé aanvallen moge- 21. Pc3b5 Dd6b8
lijk worden. De zet is 22. Dt'2—h4 Pd7e51
en blijft echter riskant, Om het volgende toren
waarom bij door de manoeuvre, hetwelk
Meesters nog niet in zwart veriaste,
genade is aangeno- lijk te maken,
men. 28. Le3—c5. Op LI
5. c7c5 eveneens 23.
De sterkste tegenzet. 23.Tf8—f41
Pglf3. De uitvinder 24. Dh4—g5. Indien Df4
van dezen variant meen- dan Pd3f en de witte
de dat hier 5. Pb5 veel dame is verloren. Beter
sterker was. H jj wilde dan de tekstzet is Dh3.
De verkoop der Emmabloempjes heeft op
ons eiland in 't geheel opgebracht f 157.88.
WulkenvisBchers brachten hier in de ver-
loopen week aan 16 balen wulken, die ver
scheept werden tegen f7.of f8—, per
baal van 70 K.G.
Door de garnalenvloot werden per schuit
van 400 tot 800 K.G. garnalen gevangen.
De prijs was van 7 tot 15 ot. per K G.
Vergadering „Witte Kruis", afd.
„Texel".
Vrijdagavond j.l. vergaderde deze afdee-
ling. Na opening en behandeling der notu
len, die onveranderd goedgekenrd werden,
deed de penningmeester rekening. De ont
vangsten hadden in het laatste boekjaar be
dragen f 2209,04, de uitgaven f 2081,60,
batig saldo f 177,44, terwijl het saldo by de
boerenbank bedraagt f 579,84.
De rekening werd nagezien door de hee-
ren G. D. Kikkert en A. C. Rab, die alles
in orde bevonden, waarom tot vaststelling
i goedkeuring besloten werd.
Uit het verslag over de verplegingsartike-
len, gedaan door den heer Pisart, bleek, dat
van de gewone artikelen voldoende voor
handen is, waarvan 455 keer gebruik ge-
aakt werd.
Een yskist en een brancard waren aan
geschaft.
De voorzitter deelde mede, dat van het
aanstellen van pleegzusters, hoe wenschelyk
ook, voorloopig wegens de hooge koste»,
niets kan komen. Meerdere leden zouden
nog moeten toetreden. Middelen werden nog
aangegeven, om tot een grooter ledental te
;eraken, byv. het ophangen van reclame-
(iljotten, circulaires, persooniyk besoek, enz.
Verder werd voorgelezen een keurig ver
slag van de Algem. Vergadering, gehouden
te Amsterdam.
Tot leden van het Bestuur werden in de
plaats van de hoeren Dr. A. Wagemakeren
'isart, die niet dadelijk herkiesbaar waren,
i;ekosen de heeren G. D. Kikkert en Dr.
I. Over, en voor Oudeschild in de plaats
van den heer F. Zegel, die bedankt heeft,
de heer M. de Waard. Tot rekeningopne-
mers werden gekozen de heeren Joh. Kikkert
i A. Langeveld Az. Allen namen aan.
By de rondvraag sprak men nog ov<
het Emmabloempje en over het wenschelijke,
om do opbrengst er van apart te behesren,
terwijl de heeren D. Mentz en L. J. Kikkert
den voorzitter dank brachten voor d
leiding en ijver.
Hierna werd met eon opwekkend woord
gesloten.
Lezing van den heer D. de Klerk,
Lid oer Tweode Kamer, gehouden in «Hotel
Texel", te Texel.
De zwarte stukken
treden thans actief op.
24Tf4-g4.
25.Dg5—dl Ta8Xa2
26. c2c3. Als wit nu
Kbl speelt, vervolgt
zwart nu met 26.Tb2:f
en de koning kan
nemen wegens
Pc4+.
Pe5—c4
Gledhill Dr. S.' F. 27. Dd2—f2. Wit kon hier
dit in een correspon
dentie partij bewjjzen,
doch dit bewijs veron
gelukte op de volgende
wijze 6. Pb5 cd4, 7.
Pt3 Pc6. 8. Lf4 Lb4f 1
9. Pd2 Kf8 I 10. o-o-o
a6, H.Pa3h5. 12.Dg3
h4, 13. Dg4 La3: 14.
ba3De7 en zwart staat
i juweeltje (W
Smith Engeland)^
7'. Lfl'—b5 c5 X d4
Pf3Xd4 PcOXeb
Tot hiertoe was de par
tij identiek aan de
eenigste meesterpartjj
metdenGledhil variant
n.1. (LeonhardtMars
hall Ostende 1905).
Marshall speelde nu
8Pde5en ver
kreeg na 9. Dg3 a 6
10. Pc6Pc6ll.Lcö:
bc6: 12. 0-0 Ta7 het
beste spel. Zwart meen
de echter dst de tekst
zet beter was daar dan
het paard op g6 kwam.
Dg4g3 Pe5gö.
10. h2— h4I Zeer sterk.
1bö
zeer gied Dd5: pro-
beeren, wat er zeer
gevaarlijk uitziet b.v.
27. Dd5: Tal+ 28 Kc'2
Tdl: 29. Te6: Le6:
30. De6:f en wit wint,
doch zwart was waar
schijnlijk na 27.Dd5
Df4f 28. KblTb2:f
29. kal li f7! alle ge
varen te boven.
27Db8-f4i
28. DX2 X ft Tg4 X f4
29. Kcl— bt 7 7 Tenslotte
nog een zet, waar
door alle tegenstand
nutteloos wordt. Wit
had echter toch een
verloren
29.... Ta2Xb2+
Wit geeft op.
Uit den Omtrek.
Wieringen.
Door Z. K. H. Prins Hendrik der Neder
landen is een groote bronzen medaille ge-
schonken als prys voor het aanstaand concours.
.Eensgezindheid" alhier stelde ook
bronzen medaille ter besohikking van «Har
monie".
Texel, 28 April.
Heden werden ter weekmarkt aangevoerd44
schapen, prijs f 24 h f 26;7 lammeren f 14;
6 koeien, f 180 f 280; 2 pinkeD, f 75
23 nuchtere kalveren, f 11 k f 18; 57 schram
men, f 24 k f 30 en 63 biggen, f 14 k f 16
per stnk.
Texel, 28 April.
Het zoeken naar kievitseieren is
weer afgeloopen. De opbrengsten 1
minder dan in voorafgaande jaren. In Mei
zullen vele vogels weer ongestoord kunnen
broeden, daar verschillende terreinen weder
onder bescherming gesteld worden. MogeD
velen medewerken, om deze attraotie voor
Texel te behouden en uit te breiden I
De he6r Hugenholtz, lid van de Tweede
Kamer, zal op 10 Mei a.s. te Oosterend
eene lezing honden ter aanbeveling van de
candidatnur Thomassen.
De lammerenteelt loopt ten einde. Overal
ziet men nu het witwollige goedje dartelen,
dat het eiland eigenaardig decoreert. Er
worden reeds hooge pryzen geboden.
Vrydag werd te Middelburg de acte voor
vrfle- en ordeoefeningen en voor Nattige
Handwerken verkregen, door mej. N. C.
Mets, van hier, leerlinge der R.N.S. te Goes.
De opkomst was niet soo groot,
.rwacht had. WaB de entróe van 10 cent
daarvan misschien de schnld, of is men
niet wakker voor het politieke leven
De heer P. J. Oud, lid van het Hoofd
bestuur der Centrale Liberale Kiesvereeni-
ging «Helder", leidde de vergadering, opende
een hartelijk welkom, heette het oen
5gen den heer D. de Klerk, voor 't
«erst op Texel aanwezig, te mogen
daar hy er van verzekerd is, dat de
spreker eon warm hart heeft voor de vryz.
beginselen, waarvoor hy steeds op de bres
staat; deelde mede, dat spreker zou ontwik
kelen, wat de mannen der concentratie willen,
on opende hiermede de vergadering, om het
woord aan den spreker te geven.
Uit zyn bolangryke redo wordt het vol
gende aangestipt:
.Geachte vergadering, ons volk maakt
zich op om het eeuwfeest der onafhankelyk-
viereD. Voor honderd jaren werden
we bevryd van het Fransche juk, dat
wel ook nog goede vruchten voor ons land
gegeven hoeft. We vieren, als het ware, de
wedergeboorte van Nederland, waarbij we
ook kunnen gedenken de grondwet, die veel
goede dingen heeft gebracht, die nienw leven
telkens werd herzien en wel in 1848
belangryk. Thans wil men weer grond
wetsherziening op gezag van een man, die
veel beroering in het land her ft gebracht
en nog breDgt, thans met zijn devies «de
Meiboom in de kap 1" Hij beweert, eerst
nitgelcid te zyn uit het diensthuis, toen is
men aan het werk gegaan, aan het bouwen,
en nu moet de kap op het gebouw, waar de
Meiboom op staat en die kap heet«de
bijzondere school regel, de openbare aanvul
ling". Geroepen heeft hy«denkt er a
we hebben 3/a van de stemmen noodig 1"
Voor dit jaar zijn de verkiezingen voor
Kamer en Staten al zeer belangrijk; ieder
vervnlle dus zyn plicht, ook al wanhoopt
hij, door 't grootst mogelijke 1
voor zyn kandidaat te verwerven. De par
lementaire periode, die weldra eindigen zal,
duurde langer dan ooit te_ voren. De Regee
ring had eene meerderheid zoo groot als
nimmer te voren, 18 stemmen in de Tweede,
14 in de Eerste Kamer. En wat kwam tot
stand? Er ie een gevoel van onvoldaanheid,
zoowel rechts als links, vooral onder de
arbeiders.
De coalitie werd prachtig 0
een: .zoekt eerst het Koninkrijk
Ea er is toch zoo weinig tot stand
Van de hooggeroemde eonheid
bleek niets, en er kan niels van blijken.
Als 't maar op daden aankomt, valt de
coalitie nit elkander.
Van do vier groote lenzen, dio de A.R.
in hnn vaandel hadden, is weinig terecht
gekomen; alleen de subsidies voor hunne
scholen zyn uitstekend goslasgd. Na ben ik
niet tegen subsidie voor het bijzonder onder
wijs, doch ik kan my onmogelijk stellen op
het standpnDt, waarop deze Regeeriog zich
plaatst. Voor het onderwijs zelf is niets
gedaan, en de Gemeente financies, die zoo
veel verbetering behoeven, zyn in treurigen
staat gebleven.
Minister Talma heeft wel hard gewerkt,
dooh hy was niel gelukkig. Niets is terecht
gekomen van zyn plannen van afschaffing
van nachtarbeid voor bakkers, ent. lfechts
heeft hem in den steek gelaten. De radenwet
werd met kunst- en vliegwerk in elkander
gezet; de invaliditeits- en ondordomswet zal
zeer tegenvallende armbesturen zullen
nog veel te doen houden. Een zware last
wordt opgelegd aan patroon en arbeider,
waartegen do kleine voordeelen lang niet
opwegen. Alle goede voornemens van Links
mochten hierbjj niet baten. Alleen voor loon
dienst kan iets gegeven worden.
Dr. Koyper vindt een goede nitkeering
in strijd met Gods woord, en hijzelf aan
vaardt het pensioen als Minister evenals
ieder ander. Talma werkt hard, maar hg
;aat met zjjn wetten tegen de belangen van
iet volk in.
De Rechterzyde beweert, dat Links den
tijd in beslait neemt, en beschuldigt van
obstructie. Myn overtuiging is, dat dit niet
vol te houden is, en geen schnld kan zijn,
dat zoo weinig tot stand gebracht is. Er
wordt veel te veel arbeid gevraagd van de
kamerleden, soms tot ver na middernacht,
en voor de verkiesingen heeft men bijna
geen tijd.
Waar ligt nu de diepere oorzaak van de
onvoldaanheid Bij de coalitie zelf, die op
bet stnk van den godsdienst arm van geest
maar rijk in het vinden van dubbeltjes
r het bijzonder onderwys. 't Is oen bloot
jagen naar aardsche macht; geen spoor van
godsdienst is er te vindeneen Dr. de Visser
moet dansen naar het pijpen van Dr. Koyper;
Leiden moet losgelaten worden voor de A.R.
Dr. Knyper berekent de kansen; waar blijft
dan de medewerking van het Opperwezen?
Is dat opperwezen gediend met onoprecht
heid, dan lykt my dat niet goed. Ook wij
brengen de laatste kiezers bij de stembus,
1 wij halen er den godsdienst niet bij.
De ooalitie is het alleen in ééa ding eens,
>t afbreken van het opeabaar onderwijfl.
Voorstellen omtreDt militaire uitgaven (40
millloen) hebben de aandacht van het bui
tenland opgewekt. Alle militaire uitgaven
koenen niet nitbly vod, maar we moeten door
meerdere wapening geen oorlog uitlokken.
Wat een sociale nooden kunnen er door dat
geld niet gelenigd worden 1 Links was dan
ook niet ingenomen met de voorgetelde 40
millioen. Ik hoop ook, dat Min. Coljjn zijn
12 millioen niet zal krijgen.
Als er niet meer was, dan wat ik in
vogelvlucht gaf, dan zou dat al voldoende
zyn, om Rechts zooveel mogeljjk te bestrijden.
Het karakter van de politiek van Rechts
is verderfelijk voor de toekomst. Er liggen
voorstellen voor grondwetsherziening klaar,
waaronder de volksschool eerst z al lijden.
De coalitiepartijen houden voor dat de school
aan de ouders behoort; bedoeld wordt, dat
ze tot de kerk behoort.
Wanneer deze Regeering aanblijft zal de
opgeborgen tariefwet dadelijk weer voorden
dag komen. Dan zullen die personen,
minste draagkracht hebben, zwaar
belast. Men zal dus goed doen, 01
daarvoor te bewaren. Een gelukkig
is, dat de Hervormden opkomen voor het
behond van hnn kerk, waarvan Dr. Knyper
geen vriend is.
Hoe .staat de Regeering tegenover
kiesrecht? Trenrig. Men wil de vrouwen
heel blijven buitensluiten, de vronwen
vel belasting mogen betalen, maar geen
iegeingsschap hebben. De concentratie daar
entegen wil het woord mannelijke nit
de grondwet gsschrspt zien en komen tot
algemeen kiesreoht.
Art. 192 moet veranderen in het nieuwe
grondwetsontwerp. Komt deze verandering
tot stand, dan sal de openbare school ver
dwijnen, de school die heel wat Christelijker
is en werkt, dan de Christelijke school,
rdoor de menschen tegen elkander opge-
worden. Alleen op de openbare school
vindt men de kinderen van hetzelfde volk
bijeen.
Om al die redenen moet de coalitie niet
aanblijven. Er ia alle reden voor, om te
zorgen, dat do vrijzinnigen weer zegevieren
de openbare schóbl moet bewaard Blijven,
de aanslag op onzen vrijhandel moet worden
afgesohaft. Er moet komen kiearecht voorde
vronw, pensioen voor ouden en gebrekkigen,
Na alle pnnten van den debater een voor
een beantwoord te hebben, bleek, dat de hr.
De Klerk bij eventueele herstemming ook
eerder op een socialist dan op een coalitie
man zal stemmen.
Nogmaals werd opgewekt vooral don heer
De Meesier te kiesen.
Hierna braoht de Voorzitter hartelijk dank
en spreker en aan den debater die
elkander toch ten slotte nog hadden gevon
den, en beiden geen ooalitie-vereerders ble
ken te zijn.
Met de beste wensohen voor den uitslag
der verkiesingen werd da vergadering ge
sloten.
Burgerlijk* Stand van Taxal(
van 19 tot en met 25 April 1918.
GEBOREN: Grieteka, d. v. Jan Kryser
en Elizabeth Cornelia Bolier, den Borg
Jan, z. v. Pieter Klippel en Maria van Dyke,
Eierland.
ONDERTROUWD: Pieter Hendrik Bak
ker en Catharina Z(jm; Hendrik van Heer
waarden en Anna ZjjmKoendert Botter
en Frouwtje BarhorstPieter Willem Koojj
en Maartje Smit; Arie Groet en Maria
Sophia Elisabeth Dekker.
GETROUWDGeene.
OVERLEDENJan Blom, oud 6 maanden,
Eierland.
Praktijken der Petroloum-Trust.
Zeer Geachte Heer Redacteur.
Met onderstaand in uw blad op te willen
nemen, sovdt u ons, en met oos velen in
den lande, zeker ten- zeerste verplichten.
Wij wensohen openl{Jk deze drie vragen
te siellen:
le. Wat is er »wrong" in onze wetgeving?
2e. Wat en wie maken het mogelyk, dat
in lichaam als de American Petroleum O >m-
paoy in Holland hoogtij viert, waar het be
trek listige trast praktijken
3e. Hoeveel is er inderdaad nog overge
bleven van den onafhankelijkheisdzin van
ion vrjj groot gedeelte van het Nederlandsche
volk
Wy zullen zeer kort zijn. Eigen ervaring
heeft onze deze vragen doen stellen.
Refereorende tot vraag 1.
Wjj moeten er in bernsten, wanneer wij
m de American Petroleum' Company de
waarom zjj ods openlijk in
bespionneert, zjj ons ten ant
woord geeft: Omdat wjj zulks noodig oor-
Het doet weldadig aan, de linksohe
tijen samen te zien gaan.
Die concentratie kan de eendracht bewaren.
We gaan mot moed den strijd tegen. Over
winnen we niet, dan zal toch ons streven
eene schoono bladzijde vormen in onze ge
schiedenis. De vaan dus geheven I Als
zegevieren, zullen we ons volk voor 1
kwaad hebben behoed.
Jammer, dat we ons ook moeten wape
tegen de sociaal-demooraten, die alleen m
willen werken voor óón klasse en geen 1
antwoording willen dragen. Wel kunnen
in enkele dingen met hen 'samengaan, doch
we moeten werken voor de geheele
schappij. We staan evenwel geheel
tegenover ze, dan tegenover de coalitiepar
tijen misschien zullen nog eenmaal de scheids
maren wegvallen. De S. D.' kunnen den
klassenstrijd niet volhouden, dat sal later
blijken, en dan kunnen we geheel eamen-
werken.
Kiezers, de strijd in het district Helder
moet U gemakkelijk gemaakt worden,
ge eeu eminet knap kandidaat hebt. Ikvraa;
voor dien man, met een deugdzaam I
verleden, naar de stembns te willen
ideren er voor te willen opwekken. Moge
ook mijn eenvoudig woord U hebben opge
wekt, om U voor Mr. De Meester op te
maken 1" Daverend applaus volgde.
Voor het debat had zich opgegeven de
heer Michels van Den Helder, die, behooren-
de tot de S. D. A. P. natuurlijk den klassen
strijd predikte, waarby de kapitalisten zich
verrijken door den arbeid van de werkers;
waarby nog beweerd werd, dat de S.-D.
niet vyandig staan tegeUOver den midden
stand, maar alleen tegenover het kapitalis
tisch stelsel. Daarom knoneh ze niet met de
vrijzinnigen samenwerken. Toch 'trerd een
links Ministerie geprefereerd boren een van
rechts, al zullen ook de concentratiegroepen
verdeeld zijn na een eventneele overwinning.
De vrijzinnigen zjjn wat koud in' debaters
oog. Ze hebben de kachel noodig en die
moet rood gestookt worden. Opgewekt werd
tot het uitbrengen van stemmen op den hr.
Thomassen. Slaagt die niet, na ja, dan sou
bjj de herstemming wel op De Meester ge
stemd worden.
De heer De Klerk beantwoordde den heer
Michels nog uitvoerig, waaruit vertrouwen
sprak voor de toekomst. H(j vond hot niet
goed, dat de S.-D. steeds wantrouwen
maar niet willen aannemen, dat er ook bui
de S.D. nog menschen zijn met een e
hart, die veel gevoelen en veel willen d<
voor de nooden van het volk.
INGEZONDEN.
Refereerende tot vraag 2.
Na gedarende veertien dagen een spion
achter onze wagen gehad te Jhebben «tuur»
de American Petroleum Company de Maat
schappij Pótroliftre "naar Amersfoort waar
zij nota bene, al vertegenwoordigd is door de
firma van Leeuwen (Pure Oil Comp.) de
MS. tot verkoop van petroleum voorheen
Rieth Co. en ook onder haar eigen naam,
de laatste twee ondergebracht bjj de firma
van Volleahove.- Lastige oonenrrenten
maakt zy dus niet openlijk af, doch gebruikt
daarvoor de Pótrolifère.
Unfaire concurrentie oefent zj] direot uit,
over het geheele land, met hare maatschappij
tot detailverkoop van petroleum «de Auto
maat".
Refereerende tot vraag 8.
Duizenden en duisenden petrolenmventers
teekenen blindelings oontraoten met deze
trust. Het gros van dese lieden begrijpt
vaak tittel noch jota van den inhoud dezer
contracten, en mochten zij eens «nattigheid"
en neiging vertoonen om geen oon-
tractjes meer te teekenen, dan worden de
i met alle mogelijke straffen en boeten
bedreigd, en mannen van de trust, die anders
den venter geen blik waardig keuren, loopen
bij een dergeljjken onwilligen venter de deur
plat om hem maar tot teekenen te bewegen.
Voor zooveel hooge oomes kruipt de man
in zyn schulp en het is alles weer pais en
vrfie. Tot in lengte van dagen sit de man
aan de trust. Een flink percentage van
contraeten laat de trust handiglyk vaak
de vrouw teekenen. Kwaad kan zij er
mede, de rechtbank promoveert eene
dergelijke echtgenoote van zoo'n venter tot
«openbare koopvrouw" en de zaak is opge
lost cot genoegen van.... de trost.
Indien onze regeering een daad van piëteit
tegeoover de nagedachtenis van 1813 aan
bet Nederlandsche volk wil beween, dan
biedt zich hier voor haar eene gelegenheid
dit te toonen door een einde te maken
aan het brutale optreden van een trnst,
welke binnen afzienbaren t(jd den prijs der
petroleum zal regelen al naar bet haar goed
dankt.
Daar, waar de regeering der Vereenigde
Staten ons self het voorbeeld gegeven heeft,
hoe een einde te maken aan de kwade prac-
tyken van de Standard Oil Company (Ame
rican Petroleum Compary in Holland) en de
regeeringen van andere landen, ook nirt meer
stil zitten by zooveel onwaardigs, wordt het
naar onze bescheiden meening, meer dan
tyd dat men bjj onze wetgevende lichamen
eens op middelen gaat peinzen, om aan het
optreden van den petroleumtrust paal en
perk te stellen.
Daarmede zonden duizenden in den lande
gebaat en het grootste gevaar bezworen zjjn,
dat het Nederlandsche volk in de toekomst
wannetr het eiken willekenrigen prijs
loeten betalen, die de trust dan goed
vindt te eisohen.
Hopende, dat alle bladen in ons land dit
ingezonden stukje zullen willen overnemen,
en s, geachte heer redactenr, de overtuiging
gevende, dat door de plaatsing van dit
artikel uw blad sioh onberekenbaar ver
dienstelijk heeft gemaakt, in het helpen be
strijden van een zeer groot kwaad t
wy, onder dankzegging,
Hoogachtend,
N.Y. De Eerste Amerifoortsche
Handel-My.,
TH. H. J. NIXUWNITDIJK,
Directeur.
