KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor He/tier, Texel, Wieringen en Anna Pauiowna.
Ho, 4198.
Zaterdag 3 Mei 1918.
4lite Jaargang.
't Vliegend Blaadje p, 3 m. 50 cl., Ir. p. pozt 75 Ct., bnitealaad f1.25
Pre- Zondagsblad i i 37| j 45 f 0.75
mie*jHod?blad i 65 75 (0.90
(Voor bet buitenland bij vooruitbetaling.)
Advertentie» van 1 »oi 5 regelt (bij vooruitbetaling) 30 een».
Elke regel meer. 8
Bewgz-exemplnar 34
Vtgnettcn en groote letten wordea naar plaatsruimte berekend
Intero.-
Talafoon SO.
Uaraohijnt Dinsdag- an Vrijdagmiddag.
Uitgaaar a C. DE BOER Jr., Haidar.
Bursaal i Koningstraat 29. interc. Tilef. 50.
Tweede Blad.
Agenda.
Bioacoop-VoertteUingen. Kanaalweg 112.
Dagelijks 7 anr. Zondags 2 nar.
Bioscoop-Voorstellingen. Spoorgracht 18.
Dagelijks 7 nur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
8 Mei. Zangkoor „Harmonie". Opv. van „Goud-
sprookjes Tooverlied". „Casino". 8 nur.
10 Mei. Cursus-Bal van Polak en Zoonen, Dijkje
in „Casino", 8 uur.
UIT HET BUITENLAND.
De Belgische liberale afgevaardigde Loram
wenscht den minister van oorlog te mogen
interpelleeren over de verdediging van Luxem
burg. De kamer besloot op voorstel van den
miniBter-president deze interpellatie te houden
bg de discussie over art. 87 der militiewet.
Deze interpellatie schjjnt in verband te staan
met de oprichting van een tweetal nieuwe
troepen depots door Duitschland aan de
Luxemburg—Duitsche grens.
In Dnitschland is intusschen officieel ver
klaard dat de onzijdigheid van België door
de mogendheden gewaarborgd is.
Bg de behandeling der legerbegrooting in
de commissie van den Duitschen Rijksdag
heeft de regeering iacake de cavalerieregi
menten niet geheel haar zin gekregen. Zg
vroeg er zes en krjjgt er 8, als de Bgksdag
doet naar 't voorstel der oom missie, waaraan
wel niet getwijfeld wordt.
In Frankrijk gaat 't nog altijd over het
vóór en tégon van den driejarigen diensttijd,
't Ib voor de depntós ook een moeilijk geval.
Tenminste als waar is wat men zegt dat
sommigen heel wat doen om vrienden te blijven
met hunne kiezers, vanwege de 15.000 francs
die het baantje geeft, ziet U.
De Parjjsche afgevaardige Roche heeft er
wat nieuws op gevonden. Wijs beleid en
voorzichtigheid hebben hem doen besluiten
een referendum uit te schrijven onder zjjn
kiezers. Tot hen heeft hij een brief gericht
waarin hg o. a. zegt
„Burgers, indien de souvereiniteit van het
volk geen IJdele klank is, dan is het thans
het oogenblik om daarop een beroep te doen.
De Kamer moet beslissen over de weder
invoering van den driejarigen oefeningstgd.
De gevaren, welke Frankrijk loopt bjf een
inval, zjjn n bekend. Maar gjj zjjt het, die
uw geld moet geven, uw kinderen, uw bloed
om den vjjand te verslaan. Daarom is het
billg'k, dat gjj thans ook beslist.
„Ik verzoek u dus ronduit u voor of tegen
het ontwerp uit te spreken, zoodat ik in nw
geest kan handelen in het parlement."
Nog is het niet geheel duideljjk wat daar
in Portugal aan de hand is geweest, 't Blijkt
echter toch wel dat de nieuwe republiek niet
alleen bedreigd wordt door de monarchisten,
maar ook door sommige groepen van syndi
calisten en uiterste radioalen. Vermoedelijk
hebben ook de carbonaria's eene rol gespeeld
bij de jongste oproerige beweging.
Volgens de bladen hadden de leiders van
de beweging reeds een nieuw ministerie ge
reed. Als minister-president zon optreden
Mage'haes Lima; generaal Gnesdes, hoofd
van de radicaal-repnblikeinsche federatie, sou
buitenlandsche zaken krijgen; kapitein Lima
Dias oorlog onz.
De correspondent van „The Daily Tele-
graph" te Boecharest deelt mede, dat de
toestand in den Balkan op het oogenblik
hopeloos verward is. Er wordt zulk een
strenge censuur uitgeoefend, dat omtrent het
geen er gebeufê zoo goed als niets uitlekten dat
weinige wordt telkens nog officieel voor
onjuist verklaard. De correspondent is echter
uit zeer geloofwaardige bron het volgend©
te weten gekomenIn Griekenland en Servië
zjjn in do afgeloopen week drie gevechten
geleverd, zonder dat iemand er iets van weet
behalve de troepen, die meegevoohten hebben,
de genoralo staf, de vorsten en de ministers
van oorlog der betrokken landen. Omtrent
dere gevechten wordt een Btreng stilzwijgen
bewaard en zooals reeds gezegd, zoo vaak
toch iets bekend raakt, volgt onmiddellijk
een officieelo tegenspraak.
Do toestand kan haast niet erger zijn.
Men gelooft algemeen, dat zoodra do .vrede
tusschen de geallieerden en Turkije geslo
ten zal zjjr, onmiddellijk een oorlog zal uit
breken tusschen Servië en Bulgarije eener-
zijds en Griekenland en Bulgarije ander
zijds. In Griekenland zou, volgens door den
correspondent uit Athene ontvangen berrehten,
deze oorlog buitengewoon populair zijn.
Men weet, dat de Bulgaren 140,000 tot
150,000 man hebben geconcentreerd in het
district rondom SerreB en Kavalla en de
Grieken een ongeveer even sterke leger
macht tusschon Saloniki en Serres. In de
laatste dagen zjjn vier lichtingen van de
reserve opgeroepen en in alle stilte zjjn on
langs een groote voorraad wapenen uit
Frankrjjk en van elders ontaoheept en naar
Saloniki doorgezonden;
De Serviërs concentreeren een leger van
ongeveer 200,000 man rondom Veleslano in
het noordoosten en oosten van Monaatir,
bestemd om te ageeren tegtn het eerste
Bulgaarsohe legercorps, dat naar Monastir
oprukt.
De weinigen, die precies op de hoogte
zjjn, zjjn van meening, dat een oorlog met
kan uitbljjven en dat deze reeds aan den
gang zal zjjn, voor hg officieel verklaard
wordt.
Koning Constactjjn zal zich onmiddellijk
na het uitkreken van den oorlog naar Sa
loniki begeven. De krooi prins zal over Sa
loniki naar Monastir gaan, quasi om een
inspectie te houden in het veroverde
bied; hg zal echter vermoedelijk bjj
Servische leger blijven.
Er worden pogingen in het werk gesteld
om een verdrag tusschen Servië ea Grieken
land tot stand te brotgen, voor de vijande
lijkheden beginnen.
Datnommer eou.
En nommer twee, de questie tusschen
Oostenrijk en Montenegro heeft Europa ook
weer_ opgeschrikt omdat het ljjkt, dat zjj tot
ernstige verwikkelingen aanleiding zou kun
nen geven. Een paar dagen lang was de
ttemming4>epaald' oorlogauehtigi
Oostenrijk wil zjjn wil betreffende het tot
toegeven dwingen van Montenegro doordrijven
en Ruslandschjjnt Montenegro geen
ongelijk te willen geven. De leuze luidt:
Alle middelen om tot eene schikking te
komen zjjn nog niet beproefd.
Zet Oostenrijk door en noemt Rusland
daartegen stelling, dan kan dat aanleiding
geven tot een gehoolen Europeeschen brand.
De regeeringen der mogendheden confe-
reeren over en weer. Echter zonder blijk
baar resultaat.
Aan 't Engelsche Departement van Buiten-
landsohe Zaken verzekerde men dat er geen
reden is tot pessimismo.
Maar in Weenen meent men, dat de op-
der OoBtenrjjksche troepen Daar Mon-
niet te vermjjden zal zjjn. Engeland
wil, naar de Weener bladen meldeD, het
karakter van een gemeenschappelijk optreden
bewaren, door de bepaling, dat de blokkade
gedurende de actie der monarchie zal worden
gehandhaafd.
In Weenon gelooft men verder, dat de
mogelijkheid van een oorlog tegen Servië en
Montenegro groot is; maar men is tevens
overtuigd dat daaruit geen wereldoorlog zal
onstaan.
Rusland, zoo zegt men in Weenen, zal
geen oorlog beginnen voor Skoetari, wjjl
Engeland volstrekt geen neiging vertoont,
om zich voor een panslavistische politiek
bloot te stellen.
Uit Belgrado seint Reuter, dat daar alge
meen hot gevoalen gedeeld wordt, dat Servië,
indien Montenegro te land wordt aangevallen
door Oostenrijk, onmiddellijk de wapens zal
De ,Berl. Loo. Anz.« verzekert, dat de
Bnlgaarsche regeering pogingen heeft gedaan
om de Servische en Montenegrjjnsche regee
ring tot toegeven te bewegen.
Uit Weenon wordt geseind, dat de militaire
toebereidselen aan de zuidelijke grenzen vol
tooid zjjn en voldoende troepen bjjeen zjjn,
die onmiddellijk kunnen opmarcheeren.
Donderdag zou nog een confeientie, waar
schijnlijk een beslissende, worden gehouden.
In Parijs is men in toonaangevende kringen
van oordeel dat bjj aldien Montenegro Skootari
zon ontruimen, Oostenrijk dadeljjk bereid is,
territoriale compensaties in overweging te
De
ening omtrent de verzoeningsgezinde
wordt nog versterkt, doordat het
gerucht loopt, dat Koning Nicolaas, teneinde
een bewijs te geven van zjjn vredelievende
gezindheid, aan Oostenrijk heeft laton weten,
dat hij bereid is 15000 soldaten naar hnis
Volgens een telegram nit Rome aan de
Vois. Zeg." tracht de Italiaansche regeering
met alle middelen een gemeenschappelijk
optreden der mogendheden te bevorderen.
Zg is echter tegen het verloenen van een
Europeesch mandaat aan óóa enkele mogend
heid. Intusschen doet Italië moeite om Mon
tenegro tot toegeven te bewegen. Naur mede-
deeld wordt, heeft do koning van Italië zoUb
persoonlijk bg zgn schoonvader koning Nioo-
laas daarop aangedrongen.
telegram van gisteren nit Weenen,
meldt, dat de Montenegrijnscho regeering
verwijst naar de door de gealliëerden op 24
April gedane mededeelïng, en verklaart zg
de Skoetari- quastie te willen behandelen bij
de vredesonderhandelingen, waarbij de defi
nitieve grenzen van Albanië zullen worden
vastgesteld.
En een telegram uit Konstantinopel van
denzelfden datum bericht, dat aan de Porte
en aan de gealliëerden door de gezamenlijke
ambassadeurs een nota is overhandigd, waarin
geëischt wordt, onmiddellijke staking van de
vijandelijkheden, benoeming van gedelegoer
den en aanwijzing van de pluats,
preliminairen van den vrede op do reeds
bekende grondslagen znllen worden geteekond.
200.000 Turken gedood.
Dat de Balkanoorlog ontzettend moord
dadig is geweest, valt niet meer te betwij
felen. De legers der vier verbonden staten
hebben hunne zware verliezen zooveel moge
lijk verzwegen of verkleind. Maar de Turken
hebben zeker de zwaarste verliezen geleden.
En hun aantal dooden wordt op micstons
200.000 gesohaf. („Tel.")
NIEUWSBERICHTEN.
HELDER, 2 Mei.
1 Mei-viering der S. D. A. P.
Voor een slechts ten deele gevulde zaal
kwamen voor de s. d. a. p. afdeeling Helder
heeren A. W. Michels en C. Thomassen,
i beteekonis uiteenzetten van den 1 Mei-dag.
De voorzitter, de heer Verstegen, heette
de aanwezigen welkom en vestigde er de
aandacht op, dat de Mei-viering onder zoo
gunstige condities geschiedt. Spreker bedoelt
de pracht-staking der Belgische arbeiders
en de prachtige discipline. Die discipline der
arbeidersklasse heeft zoo'n indrnk gemaakt,
dat de clericale Belgische regeering water in
haar wjjn gedaan heeft en het algemeen kies
recht in het vooruitziobt heeft gesteld.
De eerste spreker, de heer Michels, kan
slechts kort zgnspr. moet met den trein
mee het was inmiddels half vier gewor
den en vult de opmerking van den voor
zitter over de gunstige teekoceD, waarin deze
feestviering staat, aan door te wijzen op de
(ypografenstaking, en de uitsluiting der sigaren
makers •hier te lande. Het is'een duro plicht
van de arbeiders, te zorgen, dat tg hun strijd
winnen. Als we zoo deze nitsluiting weer
zitr, komt de verzuchting opwat is het
kapitalisme toch wreed 1 Bij de minste poging
om veibeterix g in toestanden te krijgen,
staan de patroons tegenover de arbeiders.
Eén troost is er vroeger was het i bg erger.
Spr. zet du het verschil uiteen tusschen
vroegere slaven, die geheel en al eigendom
van de meesters warer, en do tegenwoordige
arbeiders. Maar de verhouding is thans zoo
veel slechter: op den slaaf was do meester
zuinig, die kon niet zoo gemakkelijk ver
vangen wordën op den arbeider behoeft het
kapitalisme niet zuinig te zijnhij la gau'
te vervanger, want er is een groot reservt
geschiedenis van het kapitalisme
nagaat, staat verbaasd over wat het durft'te
doen. Er is wel verbetering in gekomen,
maar do ingevoerde vei beteringen gaan nooit
verder dan het belang der bezittende
meebrengt. Tegenwoordig brengt dat belang
mee, dat zg weer behoefte heeft aar
beter onderlegd proletariaat, vandaar
meerdere zorg voor den arbeider. In de fa-
briekscentra was do proletariër tenslotte zoo
uitgebuit, dat velen voor het leger werden
afgekeurd. Dat vond zelfs het kapitalisme
le erg.
De 1 Mei-dag is allereerst een demonstratie
voor verkorting van den arbeidsdag. Statis
tieken wijzen nit, dat de meeste ongevallen
plaats hebben daar waar langen arbeidsduur
heerscht, en wel in de laatste aren van 'de
laatste dagen der week, als het lichaam moe
is. Het blgkt dat de leeftijdsgrens bg ver
korten arbeidsdnnr stijgt. Toen in Engeland
do werktijden boven de 9 uur waren, was de
leeftijdsgrens van den man 88 jaar, toen de
9 urige werkdag ingevoerd werd, steeg die
grens reeds na 20 jaar tot 45. De strjjd om
verkorten arbeidsduur komt dus neer op een
strgd om langer leven.
Van de «ijde van het kapitalisme kwamen
verschillende bezwaren opzetten.
le. De arbeidors zouden hun meerdere vrije
tijd in de kroeg doorbrengen. Gebleken is,
waar de verkorte arbeidsduur werd
doorgevoerd, het drankgebruik verminderde.
2e. De productie zou verminderen, de al-
gemeene armoede toenemen. De praktijk be
wees, dat in de meeste gevallen de productie
toenam en dat zij nooit achteruitging. Het
kapitalisme sou dit zelf moeten toegeven, als
men het kon dwingen.
8e. Er zou loonsvermindering ontstaan. In
Zwitserland werd in een jalouziefabriek, die
9-urigen arbeidsdag had ingevoerd, het
jaar daarna 12 cent per gulden moer betaald.
Terwglin do Duitsche kolenmijnen in 1878—80
dus over 2 jaar, het aantal arbeiders met
8 pCt. steeg, stegen de loonen met 24 pCt.,
de netto winst echter met 451
Met naar .vermindering van arbeidstijd te
streven zgn we or nog niet af; één middel
is er tegen het kapitalisme: organisatie.Met
i opwekking om op den candidaat der
s. d. a. p. te stemmeD, eindigde spr.
De heer Thomassen begon met te zeggen
„Neen, vrienden, bg ons staat de Meiboom
nog niet in de kap. Wjj zitten nog aan de
fundamenten te ploeteren. Wg zgn nog lang
niet aan onze acht aren toe. Soms is het
wel eeti8 als of wo achteruit gaan in plaats
vooruit. Voor Christus en nog eeuwen
daarna konden zich de grootste geesten de
isatsohappij niet denken zonder slaven.
Toen reeds zei Aristoteles: als alles eens
door werktuigen kon gebeuren wat zou dat
mooi zgn. Wg zgn na een twintig eeuwen
verder, hebben allerlei prachtige machines,
maar zjjn we zoover opgeschoten? De men-
schen die ze moeten drjjven zgn er niet
veel beter aan toe dan vroeger do slaven;
koopt nn niet meer de personen maar
de arbeidskracht. Die machines hadden voor
de menschen een zegen kunnen worden en
zgn eon vloek geworden, omdat ze niet zijn
it eigendom van het volk en dus niet ten
ite der menschheid worden gebruikt.
Voor dat het kapitalisme opkwam werkte
en ook voor loon, maar toen kon eon knecht
zich tot baas opwerken, thans is daar geen
kijk meer op. Officieelo ejjfora bewijzen, dat
do vjjf millioen jonge menschen van
14 tot 18 jaar in Duitsobland drie millioen
in loondienst werken, waarvan de helft in
fabrieken. Ook het aantal in fabrieken wer-
le vrouwen en meisjes neemt toe. Hieruit
blijkt, dat de grootste massa absoluut be
zitloos is en het geld zich in handen van
enkelen ophoopt. Door eigen arbeid wordt
niemand meer rijk. Hoe meer arbeiders eon
patroon heeft des te meer neemt zgn kapi
taal toe.
In de laatste jaren is met den groei van
het kapitalime de toestand voor de ar eiders
niet beter geworden. Dat die niet nog erger
geworden is komt, zooals Michels reeds op
merkte, doordat het geslacht aohternit ging.
Do spr. releveert nn een artikel van
zekeren Taylor waarover „Het Volk" schreef,
die door'een vernuftige wiskundige becijfe
ring van arbeidskracht, uit den arbeider
viermaal meer arbeidspraeetatio weet te
halen dan thans geschiedt. Daar is iets
moois in, niotwaar, wanneer gij uw arbeids
capaciteit vervierdubbelt kan uw arbeidstijd
verkort worden en zoudt gij dan natuurlijk
uwzelfde loon kunnen verdienen. Maar de
arbeidstijd wordt niet verkort en voor het
meerdere werk geniet de arbeider slechts
vierde meerder loon in plaats van zooals
hem toekomt viermaal zooveel. De rest komt
het kapitalisme. Natunrljjk moeten er
nog onkoBten af, maar ook hieromtrent
tracht men door de machines die onkosten
te beperkeD. Zoo heeft men nu in plaats
van don z.g. voorwerker,iets niruws toe
gepast. Do arbeider heett een bioscopiioh
beeld van het door bem te verrichten werk
voor zich. Altijd door wordt dezelfde be
weging of handgreep weergegeven zoodat
het als 't ware als gangmaker werkt.
Evenals de vorige spr. wees de heer
Thomassen er op, dat het niet alleen gaat
don achturigen werkdag, want voorzeki
zou het kapitalisme er in slagen die acht
uren, gesteld dat zij ingevoerd werden, zóó
uit te buiter, dat van winst voor lichaam
en geest geen sprake was. Wg moeten
voor waken dat dit niet gebeurt. In Bra
bant is een r. k. firma, dio de proef
den acht-uren-dag genomen heeft. Het gaat
uitstekend; de winst is onveranderd gebleven
en de zaak heeft geen schade
Spreker weidt hier nog over "uit.
Toen er sprake was om in de linnen- en
katoenfabrieken van Twente verkorte ar
beidstijd in te voeren (van II op 10 nur)
stak een storm van de zijde der patroons
hiertegen op. Die patroois zgn de zuivere
liberale geestverwanten van uw afgevaar
digde Mr. de Meester (gelach).
De woorden die Multatuli in Vorsten
school koningin Louise laat zeggen:
Het volk is laag gezonken, Moedert Ziel
(en hart
Gaan order bij aanhoudend stoffelijk lijden.
Do gloed van hooger geistdrift wordt gc-
(doefd
Als 't leven slechts één kamp is met het lage
Als niet te sterven 's levens eenigdoelis,
En uitstel van bezwijken hoogste prijs!
die woorden gelden nog altijd. We zien
het weder in don strijd der sigarenmakers,
typografen enz., als van de zgde der arbei
ders verzet opkomt tegen de uitbuiting
worden ze de straat op gestuurd.
Wg moeten pal staan. In België heeft
men ons een prachtig voorbeeld gegeven,
daar zjjn de fundamenten stevig gelegd voor
het gebouw, dat wg optrekken. Laat dan
deze 1 Mei-viering die over de geheele
wereld plaats heeft, en die nog wat anders
is dan die depntaten-vergadering waarop
niet-geestvcrwanten niet toegelaten worden,
getuige zijn van onze kracht.
Met eene opwekking tot strijd besloot
spreker zijn rede.
De Zangvereeniging „de Stem des Volk»'
deed zich voor en na de vergadering hooren.
Ten bate van de uitgesloten sigarenmakers
werden roodo talpen verkooht, terwijl ver
schillende vereenigingen brochures en andere
geschriften aan den man trachtten te brengen.
Avondfeest.
De zaal vaa Tivoli was aardig bezet.
Te 8 uur zou men beginnen, maar 't was
cndertusscben bjj half negen geworden.
Onder directie van den hoer Brands, werd
door gemengd koor gezongen „De Zegepraal"
van H. Overat.
De heer A. G. A. Verstegen trad toen op
het tooDeel en deelde mee, dat op 't onge
schreven program stond dat Thomassen de
vergadering zou toespreken. Door familie
omstandigheden was deze echter verhinderd.
Spr. had nu officieel opdracht gekregen do
vergadering open te doen. Spr. zei dan naar
aanleiding vaa 't Meifeest wel een ea ander
te willen zeggen. En hg wees er op hoe hier
thans voor 't eerst twee vergaderingen op
één dag konden worden gehouden. Niet altjjd
was 't zoo rooBkleorigtou bewjjze haalt spr.
eenige bijzonderheden aan over de viering
van 't eerste Meifeest alhier, toen ook een
vaandel onthuld werd „zoo groot alB 'n zak
doek".
Met genoegen constateerde spr. dat de partij
hier met reuzeniohreden voornit gaat. Groote
oorzaak was de groote volksactie voor alge
meen kiesrecht. Na die actie was Tivoli vol.
Er was 'n macht van nieuwe gezichten, een
onbekend terrein tot dan toe, gevonden.
Spr. wees er op dat de viering van den
Meidag zgn ontstaan vond in de gedachte
die op het Internationaal Congres te Parjjs
in 1889 werd uitgesproken door oen oud
mijnwerker. Hjj stelde voor om dan jaarlijks
te propageeren voor een wettelijk vastgeBtelden
8 urigen arbeidsdagdat voorstel werd met
ich begroet en thans viert men het feest
de hoele beschaafde wereld. Er moet
geijverd worden voor dien verkorten arboids-
dag, omdat de arbeider tjjd moet hebben om
zich te ontwikkelen. Moe en afgemat als hjj
nu iB gaat dat te bozwaarljjk. 't Is noodig
dat de groote massa begrjjpt hoe do maat
schappij is ingericht en hoe daar 80 procent
werken en zwoegen voor de 20 procent die
niets doen. Spr. haalde schrijnende staaltjes
aan van de ongelijke verdeeling der goederen,
van verregaande verkwisting, tegenover njj-
pende armoede. Wie die tegenstellingen ziet
begrjjpt waarom op 1 Mei betoogd en ge
demonstreerd wordt voor verkorting van den
arbeidsdag, 't Gaat tegen bet kapitalisme
dat de arbeiders schandeljjk knecht.
Een dameskoor zong daarop zeer verdienste
lijk „Avondcantute" waarbij Mevr. Brands
de solo's zoDg.
sn gemengd koor vertolkte daarop weer
zeer verdienstelijk „Op mannen op" op de
wg'ze der Marseillaise.
De pauze duurde vrjj lang.
Daarna werden eenige groepen te zien
gegeveD.
Een bal „tot geaetten tjjd" zon nader volgen.
veer 26», Maandag ongeveer 27® bereikt,
terwijl hoogstwaarschijnlijk ook Dinsdag de
25° zal worden overschreden.
De abnormale warmte doet zich ook ovei
geheel Duitschland gevoelen on staat in ver
band met de voor den tjjd van het jaar on
gewone luchtdi uk verdeeling, die op het ge
heele vasteland Z.-ljjke tot O.-ljjke winden
met krachtigen zonneschjjn tewoegbrengt.
Arresten.
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft
Woensdag vernietigd de vonnissen van don
kantonrechter te Helder en do Rechtbank te
Alkmaar, waarbjj L. Grunwald te Helder,
veroordeeld werd tot f 5 boete of 5 dagen
hechtenis, wegens overtreding der Loterjjwet
(het doen verkoopen en afleveren van premie-
bewijzen, uitgaande van de Maatschappij tot
Exploitatie van het Administratiekantoor
Haighton <Sc Co. te 's-Gravenhage). Opnieuw
rechtdoende, sprak het Hof den bekl. vrjj.
0e verlaging van het tramtarief te
Amsterdam.
De gemeenteraad van Amsterdam beeft
Woensdag het voorstel van B. en W. tot
verlaging van het tram'arief aangenomen.
Voortaan, dat wil zeggen met ingang van
nader door B. en W. vast te stellen
lis, maar nog vóór den zomer, zal men
te Amsterdam voor vjjf centen van de
tram kunnen gebrnik maken, ook als het lange
afstandon geldt. De eenige uitzondering op
dezen tot tevredenheid stemmonden regel
■uilen de korte Ijjnf jes vormen van den Dam
het Postkantoor naar Stationspleiu en De
Royterkade, waarop men 2*/g cent zal bljjvcn
betalen. B. en W. achtten het onbillijk voor
dien kleinen afstand eveneens vjjf centen te
berekenen, on men kan hiervoor iets gevoelen,
al is ook voor ons een absoluut uniform
tarief het ideaal. („N. R. Cf.")
Fabrieksbrand.
Woensdagavond, nadat het werkvolk de
fabriek reeds verlaten had, is in hei midden
gedeelte van de bekende groote Veenendaal-
rche spinnerij en weverij brand ontBtaan. De
spinnerjj brandde geheel uit. De weverij bleef
behouden.
De buitengewone warmte.
Men meldt uit de Bilt:
Vanwege het Kon. Ned. Meteor. Instituut
is het volgende meegedeeld over de abnormale
warmte der laatste dagen:
Ofschoon do hoogste temperatuur gister
middag, 28 Apri', te Groningen en Maastricht
bereikt (ongeveer 26®, 25 9® en ongeveer 27° C->,
omstreoks een hal ven graad bleef beneden de
hoogste tot dusver in April waargenomen
(26.6®, 26.4® en 27.8®, op 15 April 1904),
vormt de opeenvolging van zeer warme dagen
in April, Zondag aangevangen, toch
nog nooit in Nederland opge-
teekend verschijnsel. Slechts één
maal in 1865 ia in April op 1
opeenvolgende dagen te Utrecht en M
tricht een temperatuur boven 25® opgoteekmd
en wel op 22 tn 23 April te Utrecht (25.1
en 25.9) en 23 en 24 April te Maastricht
(26 5 en 25.7).
Ditmaal werd te Maastricht Zondag onge
l) In Rotterdam bleef het Dinsdag aan
mtrkeljjk koeler om 8 uur bedroeg de
temperatuur 20.8® C. Red. (N. R. Ct.)
Tot aanvulling van dit bericht kan nog
worden gemold, dat inderdaad Dinsdag d<
temperatuur te Maastricht en Winterswijk
ODgeveer 26 graden bereikte, zoodat voor
hot eerst sedert do oprichting van
Institunt de temperatnnr op eenzelfde pli
hier te lande op drie achtereenvolgende
dagen in April boven 25 graden steeg. Daar
Hamburg heden Woensdagmiddag 27 graden
meldt, Maastricht 24.8 graden, ia. het wi
waarschijnlijk, dat in het Oosten van ons
land ook heden de 25 graden bereikt werd.
TWEEDE KAMER.
Over de rede van minister Coljjn inzake
het kustverdedigingsontwerp schrijft de „N.
Rott. Ct.":
Minister Coljjn is in zijn peroratie minder
gelukkig geweest. Het was geen breede
samenvatting en gloedrjjke aanprijzing van
de onderdooien van het regeeringsvoorstel,
doch oen houw naar de vrijzinnigen, verge
zeld van een knipoogje voor de rechterzijde.
Dat was jammer, evenals het te betreuren
ia, dat de heer Van Karuebeek onlangs de
Knstvordedigingswet met de verkiezingen in
verband gebracht heeft. Indien eenig onder
werp, dan moet het thans behandelde buiten
den politieken strjjd dezer dagen gebonden
worden.
Zoowel de heer Tydeman als de heer De
Beaufort leverden Dinsdag een scherpe critiek
op het regeeringsontwerp.
De afgevaardigde voor Tiel, 'die ditmaal
>or het eerst over het ontwerp hot woord
voerde, stelde op den voorgrond, dat niet elk
vau ons land met versterkingen beschermd
worden, en dat uitbreiding van de levende
strijdkrachten allerminst vermeerdering van
de doode weermiddelen tot noodzakelijk gevolg
had. Vau een fort, welks bepeikte doel en
ent afhanko.jjk was van een politieke con
stellatie, welke zich elk oogenblik wjjsigen
kon, verklaarde hjj «ich eon tegenstander,
dies zal hjj tegen het wetsontwerp etemmeD,
als het fort te Vlissingen daarin blijft opge
nomen.
Zoomin ter voorkoming van een acciden-
teele neutraliteitsschennis als ter verdediging
van de reede van Vlissingen tegen een op-
zetteljjken aanval achtte de heer Tydeman
het fort wensohelgk. Mocht in het eerste
geval een afsluiting van de Schelde noodig
bljjken (die overigens wel nimmer ten prejudice
onze Belgische vrionden zou geschieden),
dan zou één fort onvoldoende zjjn en het
zelfde doel veel boter te bereiken zjjn door
betere nitrusting van de forten te Ter Nenzen
Ellewoutsdjjk. In het tweede geval zon
met de ons ten dierste staande maritieme
middelen zeer wel een krachtige verdediging
gevoerd kannen worden, mits Blechts over
aitvalshavens, gelijk Ter Neuzen en Elle
woutsdjjk, beschikt kon worden. Aan den
anderen kant zou één fort te Vlissingen op
zich zelf allermitst voldoende zgn, al was
het slechts hierom, dat ook op de Noordkust
van Walcheren de landing kon plaats hebben.
De heer Troelstra heeft het fort
vooral in verband met de Belgische neutra
liteit bekeken on kwam daarbjj ongeveer lot
een soortgelijke conclusie als onlangs de heer
Thomsoneen Engelsche vloot, tot vervul
ling van een internationalen plicht de haven
van Vlissingen binnenvallende, behoefde niet
door ons te worden tegengehouden. Kwam
echter een fort. dan werd s.i. onze positie
veel moeiljjker, wjjl het niet-gebruik van een
voorbanden middel een zeer ernsiig karakter
draagt.
Da verdediging van den Helder.
In haar Overzicht vau de zitting van
Woensdag schrijft de „N. R. Ct." het vol
gende ovor do gevoerde kustverdediging*-
debatten
„In zjjn brochure over de kustverdediging
noemt de oud-minister Cool het driegend
noodig, dat het land front van Den Helder
geljjktjjdig met het kustfront wordt ver
beterd. „Een vjjand zal toch, zoo meent
hg ter vermeestering van de positie in den
regel den aanval tegen do landzijde richten."
De heer Eland heeft, onder beroep op den
generaal Van Ermel Scherrr, iets/dergelijks
beweerd, en als s\jo meeningte kennen gegeven,
dat op eenvoudige wijze hier verbetering zou
zjjn aan te brengen. Bjj zjjn amendement tot
vermindering van de-aangevraagde 12 millioen
tot 7 millioen her ft l.jj dan ook met een
r xtra-nitgave van */a millioen voor dit doel
rekening gehouden. In cn» eigen blad (Avond
blad D van 17 September 1910) is trouwens
reeds réór ruim twee en een ha'f jaar ge
constateerd, „dat do wondeplek onzer kuat-
versterkingen ten slotte in do eerste plaats
aan de landzijde moet worden gezocht."
Het moet, dunkt oy, verwondering baren,
dat dezelfde minister, die voor den bonw van
een nieuw fort van zeer betwistbare waarde
te Vlissingen vjjf en-een-half of zes millioen
wil uitgevoD, kortweg decreteert„Aan het
lar.dfront van Den Helder moet niets worden
gedaan." H« t is ook onlogisch, wjjl minister
Coljjn in zjjn eerste redevoering de stelling
verdedigd het fi, dat versterking van de zeezijde
van Vlissingtn en Den Helder een ganrche
divisie (do helft) van het kustleger overbodig
zou maken, en thans zich van de kwestie
van het lacdfront Den Helder afmaakt met
deu dooddoener, dat hjj geen landing fussi
IJmuiden en Den Helder verwacht, wat toch
alleen gegrond kan sjjn op de i fschrikkende
werking, welke van de kort te voren prijs
gegeven divisie zc-u kunnen uitgaan.
De weigering, cm aan het lacdfront van
Den Helder aandacht te wijden, karakteriseert
de houding der regeering, die elders (waarlijk
niet alleen, zelfs niet bovenal ten aanzien
van Den Holdei) met halt werk en lcpwerk
genoegen neemt, om toch maar vooral gelden
voor het Vlissirgscbe fort los te krjjgen.
De door den hoer Elknd toegestoken band
wordt versmaad; voor een verbetering der
bestaande forten bjj Nenzen en Ellewoutsdjjk
ten koste van anderhalf millioen is de minister
niet te vinden; aan Vlissingen heefc hjj
voor altjjd zgn hart verpand. Zelfs weigert
hjj, bjj eventnoele aanneming van het wets
ontwerp, de bestellingen en aanbestedingen
tot na de verkiezingen te laten rosten, geljjk
de heer Eland hem versooht had. Er schjjnt
plotseling een vreeseljjke haast gemaakt te
Bjj een dergelijke houding van den minister
heeft do heer Thomson, hoezeer ook zjjn
eigen aienswjjzo handhavend, intrekking van
zjjn amendemont raadzaam geacht. Dat van
heer Eland ia gehandhaafd, maar zal,
do onaannemelijk-verklaring, wel ten doode
opgeschroven zjjn. Toch zjjn wjj naar de
stemming van Dinsdag a. s. benieuwd. Zal de
heer Van den Berch van Heemstede bond
genoten vinden Znllen er vele katholieken
thuis bljjven? Of znllen de politieke over
wegingen bjj dat deel der Kamor het winnen
van de bedenkingen van technischen en
financieelen aard
Dat geen bindende voorschriften, nit 't ge
codificeerde volkenrecht voortspruitende, ons
de verplichting tot den bonw van het Vlis-
siogsehe fort opleggen, is heden, in antwoord
op eon rraag van den heer Tydeman, ruiter
lijk door minister Van Swinderen erkend. De
keuze der middelen, tegen nentraiiteitsschennis
aan te wenden, heeft ieder volk zelfstandig
te bepalen. Om redenen 7an internationalen
aard behoeft dns niemand zjjn stem aan het
wetsontwerp te geven."
Toch zal het er, volgens het bind wel komen.
De debatten *ijn thans afgeloopende stem
mingen uitgesteld tot Dinsdag.
Uit den Omtrek.
Texel, 1 Mei.
In den loop dezer week werden van hier
nitgevoerd: 156 koeien, 69 kalveren, 25
lammeren en 56 schapen.
De totale uitvoer van vee gedurende het
eerste kwartaal doses jaars heeft bedragm:
665 koeien, 488 kalveren, 918 sohapeD, 50
lammeren, 30 paarden en 288 varkens.
Van de overoude volksgebruikenhand
haaft zich hier nog 't langst de Meierblis".
Ook gisteravond, op den laatstee April,
werden weer allerwege de feestvuren ont
stoken en zag men op verschillende puntep
de vlammen der „Meieiblis" hoog opl-aien.
Alle brandbare voorwerpen die de school jengd,
reeds weken te voree, kan machtig worden,
gaart zjj bjjeen om op 30 April een groote
„Meierblis" te kannen branden.
Dag aan dag worden nog steeds rens-
ibtige hoeveelheden melk van hier nitge-
voerd. Men is thans aangevangen met de
melk, voor de verzending, aan eon keuring
te onderwerpen, 't Gevolg van dien r—
regel is geweest, dat reeds 'enkele h'
melk moesten wordea afgekeurd.
Anna Pauiowna.
Maandagavond, 28 April, hield de Heer
Schaper, lid der Tweede Kamer, eene poli
tieke redevoering in Veerbnrg. De zaal was
flink bezet. Na opening der vergadering door
den voorzitter der afd. Anna Pauiowna der
S. D. A. P. leverde spreker eene uitvoerige
kritiek op de tegonwoordige christelijke
regeering, de vroegere liberale regeeringen
en de geconcentreerde partijen en eindigde
de kiezers op te wekken te stemmen op den
candidaat der S. D. A. P.
De heer Virser van Schagen bestreed den
spreker op verschillende punten en verdedigde
de concentratie, waarop de hoer Schaper
repliceerde.
De heer Meuleveld stelde enkele vrager,
die door den spreker werden beantwoord.
Hierna sluiting.
Gemeenteraad van Anna Pauiowna cp
Dir.sdag 29 April des namiddags te 2 nur.
Afwezig de heer Blankevoort. Voorzitter do
Burgemeester, de heer C. Wjjdenes Spsars.
Na opening der vergadering, lezing en
goedkeuring der notulen, volgen eenige mede-
deelicgen, die veos kennisgeving worden
aangenomen.
Benoemd worden met algemeene stemmen
tot armvoogden de heeren C. Rezelman Dz.
Kaan Az., in de plaats van de heeren
K. Appel en Jb. Waiboer, beide vertrokken.
Aan Mej. do Wed. S. Boerman wordt met
algem. stemmen onthrffing van schoolgeld
verleend. Ingekomen is een versoek van de
Afd. Anna Pauiowna der Holl. Maatsch. v.
,'aodbouw om gedurende 2 jaar een jaar-
ljjkscbe subsidie van f 100 voor 't geven van
landbouw huisboudonderwjjs. Na eecige be
spreking toegestaan met 4 st. tegen.
Aan de orde komt het voorstel van Ged.
St., tot regeling der jaarwedden van Burge
meester, Secretaris en Ontvanger. De voor
zitter verlaat de vergadering. Deze jaarwedden
zjjn thans respectievelijk f 700, f 900on f 430.
Ged. Statrn stellen voor f 1300, f 900 en f 600.
Gevraagd wordt het advies van dm Raad.
De Wethouders stellen voor f 1000, f 900
met vrjje woning k f 200 en f 600. Hierop
vofgt eene uitgebreide discussie. De herr
de Graaf stelt voor f900 voor Burgemeester
en voor Secretaris f 850 met vrjje woning.
De heer Bakker stelt voor f 900 en f 900
met vrjje woning. Het voorstel van do wet
houders wordt verworpenalleen de wet
houders voor.
Het voorstel van den heer Bakker wordt
aangenomen met 4 stemmen tegen. Algemeen
is men er voor te adviseeren het salaris
van den Ontvanger op f 600 te brengen. De
burgemeester komt weder ter vergadering.
Bjj de rondvraag vraagt de heer Bakker
of er al overleg is gepleegd met de visscher-
vereeiiging te Ewycksluis over een visch-
afnlag. Voorzitter antwoordt, dat dit nog niet
is geschied, doch spoedig plaats zal hebben.
De heer van Hasften ontvangt inlichting
omtrent eene bepaling der verordening tot
heffing van begratenisreohten. Hierna sluiting.
De heer J. Krouwel heeft zjjn beurtveer
rp Alkmaar overgedaan aan den Heer S.
Wilms alhier.
Bjj Konink. beslnit zjjn tot heemraden van
den Aora Pauiowna polder benoemd de
heeren P. Kaan Dz. en L. O. Sipman.