Heldendood.
„Iel onvoltooide Portret"
of Je Doodlottige Jachtyrengde".
Marine en Leger.
Hr. Ua. politieicliocnei- Dolfijn, commandant
kapitein-luitenant ter zee W. F van Erp Taalman
Kip, vertrekt morgen van Nieuwediep, tot het
maken van een kruiiiocht op de Noordzee. Deze
bodem zal van 0 tot 9 en van 24 tot 27 Juni te
Larwick, van 14 tot l'J Juni te Bergen, van 2 tot
7 Juli te Invcrness, van 12 tot 17 Juli te Leith en
van 23 tot 28 Juli te XundcrlaivJ vertoeven en
1 Augustus te Nieuwediep terugkeeren.
Bij beschikking van den minister van oorlug ad
interim minister van marine zijn de kapitein-luite
nant ter zee A. van den Dricsien Mareeuw en de
officier van administratie 2dc klasse C. J. Wit met
li dezer in activiteit gesteld te 's-Oravenhage.
Bij bescli. v. d. Min ad int. van Marine zjjn de
luits, t/z. 2e kl. Kon. marine-reserve A. D. Verschuur
en J. K. Versteeg met 31 dezer resp. gepl. a/b.
„Dolfijn" en a/b. wachtschip te Willemsoord.
Bij K. B. is met ing, van 1 Juni aan luit. t. z.
1ste kl P. II. D. Schuttevacr, wegen» ongeschikt
heid voor de verdere waarn. van den mil. dienst,
eervol ontslag uit den zeedienst verleend onder
toekenning van een pensioen van f2247 en be
vorderd tot luit, t. z. 1ste kl, de luitenant 2de kl.
P. M. van Riel.
Bij K. B. is, met ing. van 1 Juni de dirig off,
v. gez. lsle kl. bij de zeemacht A, W. Pulle be
vorderd tot insp. van den geneest, dienst der
zeemacht; is aan den insp. van den geneesk. dienst
der zeemacht A. |W. Pulle en aan den dirig. off.
v. gez 1ste kl. O. Engelken, op verzoek, resp. met
1 Juni en Juli, wegens Inngd. dienst, eervol ont
slag uit den zeedienst verleend, onder toekenning
vin een pensioen van f3325 en voor laatstgen.
van f3445 en zijn bij de zeemacht bevorderdmet
ing. van 1 Juli tot dirig. ofl. v. gez. 1ste kl, de
dirig ofi. v. gez. 2de kl. dr. I [O. ten Noever de Brauw
en J. Vorstman; met ing. resp. van 1 Juni en 1 Juli
tot dirig. off. v. gez. 2de klde off. v. gez. lste kl.
L. J. Janssen en B. van Utteren.
Stoom vaartb.richten.
Stoom va a rt-Ma atsoii armj Nederland
Nias, uitreis, arriveerde 29 Mei te Hamburg.
Matjan, uitreis, passeerde 30 Mei l'oint de Gallc.
Calcutta, uitreis, arriveerde 31 Mei te Port-Said.
Ceram, uitreis, arriveerde 31 Mei te Padang.
Kangean, thuisreis, pass. 31 Mei Point de Oalle.
Kon. d. Nederl,, uitreis, vertr, 30 Mei van Lissabon.
Oranje, thuisreis, vertrok 31 Mei van Singapore.
Vondel, uitreis, passeerde31 Mei Pcrim.
Rotterdamsohf Llotd.
Arakan arriveerde 29 Mei van R'dain te Sabang.
Malang, uitreis, passeerde 29 Mei Gibraltar.
Goentoer vertrok 31 Mei van R'dam naar Batavia.
Tcrnate, thuisreis, arriveerde 31 Mei te Suez
Ujocja, uitreis, passeerde 31 Mei Gibraltar.
Rmdjani, uitreis, passeerde 31 Mei Kaap del Armi
Tnbanan, uitreis, vertrok 31 Mei van Colombo
Tambora, thuisreis, vertrok 31 Mei vau Marseille.
Walcheren, thuisreis, passeerde 31 Mei Gibraltar.
konihzlijxe HOLLAXDSOtlE LLOTD.
Rijnland, van La Plata naar Rotterdam, vertr. 29 Mei
van Las Palrnas.
Maasland, thuisreis, passeerde 31 Mei Ouessant.
Salland, uitreis, passeerde 31 Mei Dover.
Kon. WEST-lNDisons Maildienst
Prins der Nederlanden vertrok 30 Mei van New-York
naar West-lndië.
Prins Willem 1 vertrok 28 Mei van Paramaribo naar
Amsterdam.
(Zie verder Tweede blad.)
Tijdstippen van verzending der
Brievenmalen.
Naar Oost-Indië:
Datum der ter
Tjjdit. der
,V )ui. DUI1.
postbezorging. a h Postk
p. zeepost via Amsterdam 6 en 20-Juni; 6.55's
p. zeepost via Rotterdam 13 en 27 j G.55 's
p. Holl. mail via Genna I 3 en 17 6.55 'a
p. Holl. mail via Marseille 10 en 24 3.40 t
p.Fran. mail via Marseille jl3 en 27 6.55 's
(voor Atjeh, Sumatra's
Westkust en Benkoe-
len, alleen op verlangen J
der afzender*),
p, Duitschem. via Napel» 11 en 25 |12.l5'i
Naar Palembang, Riouw, Banka, Billiton
en Borneo:
6 cn 20 Juni
3 en 17
10 en 24
8.45 >s
6.55 's av.
3.40 n.
p, Eng. mail via Brindisi
p. Holl. mail via Genua
p. HólL mail via Marseille
(alleen op verL der afz.)
p. Fran. mail via Marseille
p Duitsche ra. via Napels
Naar Atjeh en de Oostkust van Sn ma tra
p. Eng. mail via Brindisi eiken Vrijdag i 8.45
p. Holl. mail via Genua 3 en 17 Junij 6.55 'si
p. HolL mail via Marseille
(alleen op verl. der afz.)
pFran. mail via Marseille
(voor Atjeh alleen op
verlangen der afzend.)
p Duitsche m. via Napels
Naar Gnyana (Suriname)
p.zeepost via Amsterdam 5 en 19 Juni 6.55'sav.
p. mail via Queenstown i 6 en 13
p. mail via Southampton 16 en 30
(alleen op verl. der afz.)
p. mail via St. Nazairc 9 6.55 's av.
Naar Curaqao, Bonaire en Aruba
ost viaAmsterdam 5 en 19 Juni
6.55 's av.
p, zeepost t
p. mail vla Sonthampton eiken Dinsdag
of Qneenstown en Vrijdag
p. mail via Hamburg. .1 1 Ju
(alleen op verl. der afz.) I
Naar St. Martin, St. Eustatins en Saba:
p. zeepost viaAmsterdam I 5 en 19 Juni I 6.55 'i
(alleen op verl. der afz.)
p. mail via Engeland |16 en 30 s 6.55 's av.
Naar Kaapland, Natnl, Oranje-Rivier-kolonie
en Transvaal:
eiken Vrijdag, 8.40 's namiddags.
Voor Hr. M«. „Eortenaer"
Konstantinopel des Zondags 12.15 'snam.
en op werkdagen 6.55 'sav. (dagelijks).
VERVOLG BERICHTE*.
HELDER, 3 Juni.
Mej. C. do Vries te Huisduinen heeft
Vrijdag met gunstig gevolg te Haarlem examen
afgelegd voor het skte-oxamen L. O.
De heer N. J. Buitenweg te Helder, is
bestemd voor oprichter by den dienst der
Staatsspoorwegen in Ned.-Indië.
De waarn. minister van marine zal
gedurende het grootste godeelte van deze
week »jjne inspectie over inrichtingen
het loodswezen voortzetten en wel in het
noorden des lande.
Daartoe vertrok de heor Coljjn gisteren
naar het loodsstation te Delfzjjl, van waar hfy
'r avonds op een torpedoboot naar Terschelling
de reis voortzette.
Heden is de minister te Harlingen en be
geeft hy zich van daar per torpedoboot naar
Nieuwediep.
Woensdagochtend verlaat hy Nieuwediep
om met dezelfde gelegenheid naar Amsterdam
te varen, waar de minister Donderdag blijft
ter bijwoning der opening van do scheepvaarl-
tontoonstelling E. N. T. O. S.|
De torpedoboot brengt Z.Exo. Vrydag-
oohtend naar IJmuiden, van waar de heer
Coljjn des avonds naar den Haag terugkeert.
Op al dexe tochten wordt de minister weer
vergezeld door Bchout-bjj-nacht van Maren
Bentz van den Berg, inspecteur-generaal van
het loodswesen en luitenant ter see mr.
Jager, adjudant en chef van het Kabinet.
Aanbesteding.
Uitslag van de aanbesteding van 11 arbeiders
woningen te Julianadorp, gehouden op 31 Mei.
Ingeleverd waren de volgende biljetten;
H. Doorn, 't Zand, f18.700; P. Tuin,'tZand,
113.500; W. Lastdrager, Helder, f 18.200;
W. Hoornsmnn, Julianadorp, f 18.000; J.
Kosseo, Julianadorp, f 12.750; J. de Graaf,
Jaliaoudorp, f 12.662.
't Werk gegund uau den laagsten in
schrijver, die voorstelde het in vereeniging
met don heer Kossen te voltooien, hetgeen
werd goedgevonden.
0e Gelderland.
De correspondent van de „N. R. Ct." te
Konstantinopel schrift d.d. 27 Mei:
De „Gelderland" gaat ons deze week ver
laten om naar het vaderland torug te koeren,
en wordt door de „Kortenaer" vervangen,
nu de moeilijkheden, welke zioh hadden voor
gedaan voor het verkregen der Keieerljjke
fiirman betreffende het verlof voor dien
oorlogsbodem de nauwte in to varen en tot
hier op te stoomon, opgelost zjjn ton gevolge
van een precedent door de Porto zelf ge
schapen.
Ruim vertien dagen geleden stond zjj
nainel\jk toe, dat de Spaanoche kruiser
„Reiaa Regenta" hier op de roede zelf werd
afgelost door den nog grooteren kruiser „Prin-
coasa d'Asturia", en ons gezantschap heeft
daarop dadelijk van de regeoring verlangd,
dat nu ook insgelijks do uitgifte van de
firman voor de vervanging van de „Gelderland"
door de „Kortenaer" zou goschieden voordat
eerstgenoemde bodem de Turksche wateren
zou hebben verlatoD, zooals de Porto eerst
als voorwaarde had gesteld. Zulks is nu ge
schied, aileen zal de overgave van den
stationsdienst door odic schepen niet eveneens
hier op den Bosporus maar buiten de Darda-
nellen in de Besik&baai geschieden, zoodat
toch nog in elk geval er gedurende op zjjn
minst twoe etmalen geen Nederlandsch oorlog
schip hier ter reede zal wezen.
T.A.V.E.N.U.-Bioscoop
De bioBcoop aan de Spoorgracüt mag zioh
verheugen in een vry constant bezoek. Dat
merkten we weer op toen we Zaterdagavond
weer eens een kijkje gingen nemen.
Inleiding vormden natuuropnamen: kokjes
in do Pyreneën; Lourdes, Arcachon, Biaritz,
de kusten van de Golf van Biscaye, wonder
lijk mooie natuur.
„Willy als diplomaat", een komisch stukje
van 'n jochie, dat een diplomatieke zaak
bedierf doch weer in orde bracht was no. f
Hoofdstuk was het drama: „Heldendood'
Kon geschiedenis uit het Verre Westen in
het kamp der Sioux-Indianon. De verklaring
dio hierby gegeven werd maakte het geheel
tot eon aangrijpende geschiedenis. Trouwens,
we hebben hot meer gezegd, de explicatio
die in deze bioscoop gegeven wordt maakt
de geschiedenissen duidelijker en veel ge
makkelijker te volgen, wat het publiek blyk
baar op prijs stelt. De explicateur is eoD
man die zjjne woorden «eer juist weet te
kiezen.
Bezielde voorwerpen is een van die komischo
nummers, die je zeggen doen: „hoe is dat
toch iu elkaar gezet?"
Fricot onder de wapenen is een komisch
FranschsoldateDStukjs, een goed inslaandemop.
De directie bljjft getrouw aan hare belofte
„niet den minsten aanstoot gevende bedden.'
Ook wat betreft: „passende pianomuziek'
't Eerste geldt als een goede aanbeveling.
,,6eestelijke Bijstand".
Door de vereeniging „Goestolijke Bijstand'
is op Vrijdag 80 Mei de ulgemoene jaarver
gadering gehouden. Het in dio vergadorin;
uitgebrachte jaarverslag over het jaar
April 1912—81 Maart 1913 luidt als volgt
Het jaar 1 April 1912—81 Maart 1913
kan in vele opzichten voorspoedig wordoo
genoemd. Het bestuur was soo gelukkig op
zjjn verzoek om subsidie van den togenwoor-
digen Minister van Marine een gunstige be
schikking te verkrijgen. Het 17 Juli 1911 in
uitzicht gestolde jaarlykscho subsidie werd,
na aanneming der marine-begrooting 1912 in
Juni jl. aan Geestelijke Bijstand toegekend
tot een bedrag van ten hoogste 1500 golden,
op voorwaarde, dat dit subsidie als riterum
tantum moet worden beschouwd, zoodat de
vereeniging zelve een even groot bedrag voor
de betoldiging van haar voorganger, die niot
aan een gemeente verbonden mag zijn, moet
beschikbaar stellen. Kan Geestelijke Bystand
deze som niet opbrongen, dan wordt ook het
subsidie lager. Óp 1 October 1912 werd toen
door het bestuur als vaste voorganger be
noemd ds. H. Buiskool, predikant van Para-
maribo met verlof, gedurende zjjn verloftijd
verbonden aan de Ned. Hervormde Gemeento
van Ondescbild, en tevens sodert November
1911 verbonden aan Geestelijke Bijstand.
Deze vaste aanstelling werd mogelijk, omdat
do tjjdeljjke voorganger te voren was afge
keurd voor verderen Indischen diets',
Nadat de Minister in November 1.1. zjjne
benoeming had goedgekeurd, heeft hjj eervol
ontslag aangevraagd als predikant van Oude-
sehild en in December zjjne bediening neer
gelegd, zoodat hy nu geheel voor den arbeid
onder de Marino beschikbaar is.
Van dien arbeid is uit den aard der zaak
nog niet alles to zoggen, temeer omdat alle
begin moeilyk is. Iets valt er echter toch wel
te vermelden. Daar de Minister de vereeni
ging looveel mogeljjk vrjj wil laten in haar
wijze van arbeiden, heeft hij geen bezwaar
gemaakt, dat de voorganger optreedt in de
kerken der Herv. Gemeente te Helder, wat
dan ook gebturt met toestemming van den
Kerkeraad. Verder wordt geregeld godsdienst
onderwijs gegeven aan de marioe-schepolin-
[en, die zioh als vrjjzinnig hobben opgegeven.
7an dese catechisanten ajjn gedurende het
vorige vereenigingsjaar een 70-tal als lid
maten dor Herv. Kerk bevestigd, na voor
den Korkoraad beljjdecis des geloofs te hobben
afgelegd. Ook is geregeld huisbezoek gedaan
in de gezinnen der gehuwde schepelingen,
en tevens zjjn de zieken in het hospitaal en
de gevangenen in de provoost bezocht. Het
laten doopen der kinderen en het bijwonen
der godsdienst-oefeningen het kerkbezoek
kon beter zjjn wjjst er op, dat vele schepe
lingen nog volstrekt niet met de kerk hebben
gebroken. Ook op de enkele burger-catechisa
tiën, welke de voorganger geeft, zjjn ver
scheiden leerlingen uit bnrgor-gezinnen.
Door het toegekende subsidie is de flnantieele
kraagkracht der vereeniging natuurljjk aan
merkelijk vergroot. Zooals uit de rekening
blijkt, bedroeg gedurende het jaar 1 April
*12—31 Maart '18 bet totaal der ontvangsten
8159,78', het totaal der uitgaven f2618,99',
zoodat als batig saldo f545,74 geboekt kon
worden, tegen f595,45' over het vorige jaar.
De achteruitgang zon eohter veel grootor
zjjn geweest, zoo de Minister van Marine in
Juni '12 niet de goodgnnstige besebikking
had genomen om het subsidie te verleenen
met terugwerkende kracht tot 1
Januari van dat jaar. Ware der vereeniging
dat buitenkansje niet te beurt gevallen, dan
zou van het batig saldo, waarmee wjj het
vereenigingsj&ar begonnen, niet veel zjjn
overgebleven. Eenig bezit, fondsen of reserve-
kapitaal heeft Geestelijke Bijstand niet
En elk jaar moet door de vereeniging f 1500
worden opgebracht, zoo zjj althans aanspraak
wil maken op het volle subsidie als alterum
tantum. Daarom is noodig, dat Geestelijke
Bijstand door de vryzinnig-godsdiensiigen in
den lande zooveel mogeljjk worde gesteund 1
Het getal der leden en begunstigers bleef
rjjwel stationair en bodraagt bjjna 1000.
In het bestuur kwam eenige verandering.
»e hoor Nepveu, officier-machinist le klasse,
mest bedanknu als bestuurslid wegens zyn
vertrek naar Rjjewjjk, en de heor Schrender,
officier-machinist 2e klasse, wegens zijn over
plaatsing naar Vlieringen. Beiden zagen wij
met leedwcton vertrekken, omdat Geestelijke
Bijstand hun volle belangstelling had. In
un plaats zjjn gekozen do heer Verschoor,
riicier-macbinist le klasse, en de heer J.
Jnngepier, hoofd-machinist der Koninklijke
Marine.
Hoewel het bestuur met vertrouwen de
toekomst tegen gaat, kan het toch niet na
laten om de vereeniging Geestelijke Bjjstand,
die met de behartiging van de geestelijke
belangen onder de Marine in vrijzinnigen
geest ontegenzeggelijk een hoogst nuttig en
noodig werk vorricht, nogmaals met kracht
iu de belangstelling en do hulp van alle
vrijzinnigen aan te bevelen. Contributiën en
giften worden gaarne door den penningmeester,
den boer A. Korfi Jz., Laan 9, in ontvangst
genomen.
Stuurlieden-examens.
't Gravenhage, 81 Mei. Geslaagd groote
stoomvaart tweede stuurman de heer O. H.
Tammos.
De gedeserteerde cadetten.
De cadetten, die 21 M»i Alkmaar zonder
verlof verlieten, zjjn Vrijdagavond vrijwillig
bij do Cadettenschool weórgekeerd.
IJmuiden, 2 Juni.
Dividend. Do stoomvisschery IJsland
keert over 1912 een dividend van 7 °/0 uit,
na ruime afschrijvingen en versterking vun
het extra-reservefonds.
Oponlu chlmoeting. Gisteren waren trots
de zware regens nog ruim 600 personen aan
wezig op eon terrein aan den Rijksweg um
to luisteren Daar eon rede vun den hoer
W. do Jong, afgevaardigde voor Hoorn, met
het onderwerp „de Juni-strijd".
Zangersfeest te Bergen.
Men meldt ons uit Borgen het volgende:
Aangemoedigd door het goede sucoes van
het vorige jaar heeft de »Bond van Gemengde
Zangvoroenigingen in Noordholland" besloten,
om ook dit jaar zyn Zangersfeest weder
Bergen te houden, en wel op den 18den Juli a.s.
In den fraaien tuin van de Rustende Jager
zullen een vijftal zangvereenigingen deelnomen
aan een wedstrijd, door den Bond uitgeschreven
en een aantal andere vereenigingen zullen
een vry nummer zingen, terwijl alle deel
nemende gezelschappen samen eenigo liederen
zullon uitvoeren onder leiding van den heor
J. Paardekopor, vip Purmerend en mot be
geleiding van mu?iok door het zeer gunstig
bekende gezelschap »Zaanlands Kapel",
onder directie van den heer G. Bakker, welk
muziekkorps deB avonds een concert in den
tuin zal geven. Men ziet dus, dat belooft
eon genotvollen dag voor liefhebbers van
zang en muziek I
Stoomjacht „Pothos".
Het stoomjacht Pothos", welker boman-
ning eenigen tjjd geleden verdacht werd van
apionnage, is Nijmegen gepasseerd in de rich
ting van Rotterdam.
Vergiftiging.
De vrouw van den arbeider C. B-, te Vuren,
b|j Gorinchom, en dions commensaal zjjn in
het Huis van Bewaring to Dordrecht opge
sloten, als verdacht van vergifting van
Do vrouw heeft thans bekend, dat zjj
poogd heeft haar man te vergiftigen; de
oommensrri ontkent medeplichtig te zjjn.
B. wordt thans by zijn ouders te Beesd
verpleegd. De geneesheer aldaar, dio hem
behandelde, vorraoèdde al dadelijk, dat B.
vergiftigd was. In bet gezin van B. zyn vier
kinderen, (Dordr. Ot.)
Volksstemmingen drankverkoop.
By do te Appiagedam gehouden proef-
stemming werden 2621 geldige stemmen uit
gebracht. Van deze waren 138 vóór onbe-
perkten drank verkoop, 444 wilden den huidigen
toestand handhaven, 864 waren vóór ver
mindering, terwijl 1680 stemmen, zijnde 64%,
waren vóór geheele verdwijning der drank-
golcgonhedon
De kruiser BIQcher aan den grond.
Kiel, 81 Mei. De gepantserde kruiser
„Bliicher" zit in de Grooto Belt aan den
grond. Muaitio on steenkool zjjn eerst aan
oord van lichters overgeladen; nu wordt
ook bet geschut gedemonteerd. Bjj 't
den grond raken is het schip lek geworden.
Alweer een vliegongeluk.
De aviateur-luitenant Kreyder is te Bourges
gevallenhjj was onmiddellijk dood.
De Suffragettes.
Mevrouw Pankhurst is Vrijdag opnieuw uit
de gevangenis vrijgelaten. Zjj is zeer riek en
per ambulanoewagen overgebracht naar het
huis'van een vriend, waar zjj verpleegd zal
worden.
Gruwelijke wraak.
In bet dorpje Poenew hebben boeren een
gruwoljjke wraak geoefend op eqn in het dorp
wonondo Joodsobe familie, waarvan het hoofd
een preoea togen de boeren had gowonnen.
De boeren spijkerden des nachts deuren en
vensters van hot buis der Joodsche familie
dioht en staken daarop bet hnie in brand.
.Aoht menscben kwamen in de vlammon om.
Alleen het jongste kind kon door de moeder
nog uit een venster in den tuin worden ge
worpen en werd aldus gered.
na inet juistheid kan atgelozen worden.
Hieruit zal het tevens duidelijk zijn, dat
de meters van de „Bnlhönd" en „Jakhals",
na vorloop van eenige maanden waarin ver
schillende volle-krachtsproeftochten hadden
plaats gehad, niet geheel juist meer aanwezer-,
en dat dus uit verificatie en verbetering der
aanwijzing van de manometers geenszins het
besluit is te trekken, dat deze meters b\j dan
aanvang der proeftochten niet juist aan
wezen. Zoowel voor- als terugzetting kon
verwacht worden. Bjj de opleveringsproef
tochten beeft de juistheid dier nalezing
trouwens geen overwegend belang. Het is
bijna onaannemelijk dat alle pl.m. 25 mano
meters kunnen zjjn versteld zonder dat bet
toezicht hebbende pemoneel daarvan kennis
kreeg.
Sohaakrubriek.
Probleem No. 46,
van P. F. Blake.
(Tournooi der „Western Daily Mereury").
5e prijs.
Wit begiDt en geeft in twee zetten mat.
Zwart,
abcdef g h
EERSTE KAMER.
De manometers van Bulhond en Jakhal*.
Gevolg gevende aan de door hem b(J de
Memorie van Antwoord omtrent Hoofdstuk
VI der Marinebegrooting voor 1918 gedane
toezegging heeft de minister van oorlog ad
interim minister van marine aan den voor-
■itter der Eerste Kamer eeno Nota aan
geboden, vermeldende den uitslag van het
door hom ingestelde onderzoek met botrekking
tot hetgeen gedurende de proeftochton zou
zjjn voorgevallen mot de manometers van de
torpedojagers „Bulhond" en „Jakhals".
Uit de Nota bljjkt dat door het ondersoek
bewys van het geïncrimineerde feit der ver-
valsching van do manometers niet is ver
kregen, evenmin een aanwjjzing waaruit oen
bepaalde conclusie is te trekken.
Intusichen meent de Minister dat ook op
minder directe wjjze kan worden nagegaan
of voor de beweerde vervalscbing der mano
meters eenige waarschijnlijkheid bestaat. De
zoogenaamde Bourdon-stoommeter, die vrjjwel
zonder uitzondering overal wordt toogepast,
is geen volkomen betrouwbaar instrument.
Na eenig gebruik doet ontstelling rich wel
eens voor, in het bijzonder au boord van
torpedovaartuigen, vooral als die eenige
malen volle kracht hebben gevaren, bjj welke
gelegenheid de meters wel eens in die mate
trillen, dat de aanwjjzing op geen 20 Eng. pd.
abcdefgb
Wit.
Stand der stukken.
Wit: Kd7, Dg4, Tfl, Le8 en hl, Ph6.
Zwart: Ke5, TaS en h5, LcS on h8, Pg7
en b8, pionnen a4, b2, dó en f6.
Oplossingen worden ingewacht onder motto
„Schaak" tot ujterljjk Dinsdag 10 Juni a.s.
aan het bureau dezer courant.
Oplossing Eindspel No. 6,
van Greco.
1. Pg5f Tg52. Tf6f K163. Td6#.
Goede oplossingen ontvangen van: J. H.
de Carpentier, J. Mionis, A. Rozovolt, C.
Rab, Dr. J. Chr. Reoders, W. J. van Nieuwen-
huijzon, R. Roolofs, J. J. van Trotsenburg,
H. Willemze, C. J. Taaie en H. Zegel, allen
te Helder on B. B. Nanning, te 's-Gravenhage.
Schaaknieuws.
Ter gelegenheid van haar 40-jarig bestaan
heeft de Nederl. Schaakbond naast de gewone
bondswedstrijd oen „Internationale Meester-
Hoofdklasse-wedstrijd" uitgeschreven.
Aan dezen wedstrjjd kunnen vjjf buiten-
landscbe en zoven Nederlandsche spelers
deelnemen.
Voor dit concours, dat vanaf 28 Juli a.s.
in hot Kurhaus te Scheveningen plaats beefi,
wordende volgende prijzen uitgeloofdf890.
f250.—, f200.—, f150.—f120.— en f80.—,
terwjjl voor troostprijzen f 100.beschikbaar
is gesteld,
Uit dan Omtrek.
Texel, 1 Juni,
Vrijdag j.1. hield de. heer Mr. Th. de
Meester, afgevaardigde der Tweede Kamer
voor het district Den Helder, on opnieuw
candidaat van de Vrijzinnigen, aldaar, eene
lezing In het tHotel Texel" te Den Burg.
Aanvankelijk eoheen de vergadering klein
te zullen bljjven, doch ten slotte kon men
toch spreken van een flink bezoek.
De heer P. J. Oud, voorzitter der Vrij
zinnige Kiesvereniging /Texel", leidde de
vergadering, heette allen welkom inzonder
heid den spreker, die nu weer kras en
krachtig is, en dan ook weer staande zjjne
rflde kon houden. Het kalme, degelijke woord
heeft zeker allen voldaan.
Nadat de spreker gewezen had op den
aanstaanden stembusstrijd, die zeker iel zal
zjjn en met spanning tegemoet gezien wordt,
werd het volgende duideljjk ontwikkeld:
Waar gaat het om? Of de coalitie zal
aanblijven of niet, on zoo neon, of links dan
eene meerderheid zal hebben, waarmede te
regeeren valt-
De Sociaal-Democraten hobben zeker nog
geen hoop op oen kabinet in hun geest.
Blijft do coalitie met baar 8 jammerlijk ver
deelde groepen aan, dan volgt zoo spoedig
mogelijk afdoening van het tariefwetsont-
werp. Invaliditeitswet enz. toch zitten vast
gekoppeld aan het tarief, waaruit het geld
voor die wetten moet komen. Mon heeft er
geen andere middelen voor aangewezen.
Kolkman heeft gezegd: tGeen bezwaar, als
het tarief er niet komt, dan zijn wjj er
ook niet". Recht» zegt, als er een andere
meerderheid komt met andere voorstellen dan
doen wij niet mee; alleen uit het tarief
kunnen de kosten gevonden worden.
Dit is toch een lichtzinnige beweging,
want waar moet het opvolgend Ministerie
het geld vinden? Zeker is het, dat we niet
aan deze hatelijke anti-sociale belasting
zullen ontkomen, wanneer rechts aanblijft.
Wal mopperen de enkele Chr. Historisohen,
doch dezo mensohon blaffen wel, maar bijten
niet.
Als rechts onaannenrelyk" roept, dan
worden onmiddellijk de amendementen inge
trokken; Lohman doed het bjj 45 tegelijk.
Gegevon werd een overzicht van de
groote nadeelen, die voor het volk uit het
tarief kunnen voortvloeien. Protectie werd
vergeleken by een olievlek, die zich al meer
en meer uitbreidt, en die brengt bet tot het
vormen van trusts. In Amerika b.v. ziet
men het verderfelijke er van meer en meer
in, en tracht men dan ook de bescherming
zooveel mogelijk te doen afnemen.
Hierna volgde beschouwing over de voor
gestelde Grondwetsherziening, waarbij
vooral om art. 192.te doen was, opdat open
baar onderwijs uitzondering en by zonder
onderwijs regel kan worden. Met s'n „Mei
boom in den kap" heeft Dr. Kuypor al te
kennen gegoven, dat hy meent te kunnen
slagen. Spreker riep dan ook alle vrienden
van het 1. o. op, om te trachten dit te
voorkomen. Minister Heemskerk hoeft voor
het onderwijs nietB gedaan, wel voor den
bouw van bijzondere scholen, terwijl bij den
onderwijzers een aalmoes heeft gegevec, die
in onderwijzerskringen groote verontwaardi
ging gewekt beeft, voor de betere ontwikkeling
van den leerling absoluut niets. Nu moet de
openbare school ten doode worden opgeschre
ven; Dr. Kuypor wil het, en ook de Katho
lieken. Er zijn er zelfs, die zeggen, dat de
ouders niet beboeren gehoorzaamd te worden,
wanneer men de kinderen naar de openbare
in plaats van naar de Katholieke sobool wil
zenden.
Vorder werd gewozou op bot gezinshoofden
kiesrecht, waarbij b©t individueole wordt
teruggewezen. Vrouwenkiesrecht wil de coalitie
niet. De Rogeering heeft beloofd niet moor
te zullen tornen aan art. 171, opdat niet de
Hervormde Kerk in het gedrang zon komen.
Er zyn evenwel vele Hervormden, die dit
niet vertrouwen, en zich nu tegenover de
coalitie stellen. Gewezen werd op het manileat
vau den Nat. Bond, hetwelk verklaart, dut
de coalitie godsdienst en politiek jammerlijk
dooreenmengt.
Heemskerk trad in den beginne gematigd
op dit mocht niet. Dr. Kuyper hoeft geboden
en het 'Min. Heemskerk hoeft zich geheel
ontplooid als Knyperiaansch.
De antithese wordt weer ergerlijk op de
spits gedrevenvooral uit de benoemingen
blijkt dit. Do betrekkingen bij de post sijn
voor de Katholiekenby benoemingen voor
Burgemeester kijkt men bijna steeds naar
rechts. Blijft de coalitie aan, dan zal dit
nog erger worden.
We mogen er niet over zwijgen we moeten
er op wijzen, dat de burgers togen elkander
worden opgehitst; kinderen worden gedwon
gen tot het bidden voor den uitslag der
stemminggepredikt wordt, dac men bij links
een poel van onzedelijkheid tegemoet gaat.
Moet er niet getracht worden, aan dit ergerlijk
drijven te ODtkomen
Tegenover de coalitie staat de concen
tratie, maar ook de democratie. Mochten nu
wy (de geconcontreerden) aan de Regeering
komen, dan zal men trachten het algemeen
kiesrecht te krijgen, ook voor de vrouw, en
maatschappelijke gosteldheid moet daarbij
buitengesloten worden.
Het recht van amendement voor de le
Kamer zal niet in de Grondwet gebracht
worden.
Als tweede hoofdpunt noemt spreker
OuderdomsverzokeriDg. Deze moet z(jn niet
voor enkelen, maar voor allen, mannen eu
vrouwen. Geen gedwongen, maar eon vrij
willige verzekering met financieelen steun
van den Staat.
Hebben de vrijzinnigen geen regerings
meerderheid dan met de sociaal-democraten,
dan znllen ook nog de handen gebonden
bljjven, omdat de S.-D. in vele dingen an
ders doen en willen dan wij.
De S.-D., zegt Roodhuyzen, hebben her
senschimmige ideeën; hun hemol kan eerst
geopend worden, wanneer de menschen geen
gebreken en ondeugden meer hebben. Het
eigenbelang kan niet op zy gezet worden,
het moet bljjvon, anders zal niets zich meer
schoon kunnen ontwikkelen.
Ten slotte werd gewezen op het zeer be
langrijke van de aannta&nde stemmingon,
waaraan allen behooren deol te nemen. Wel
heeft Heemskerk de concentratie genoemd
de roode vlag in de mist, doch hij zag
duarby de vriendelijke nevenkleuron, wit en
blanw ovor het hoofd Onder die schoone
nationale vlag willen wij bl|jven stryden voor
vrybeid en voor recht!
Luid applaus volgde.
Voor heb debat gaf zich op de heer
Michels (S D.A.P.) van den Helder, dio
onder ontwikkeling van de bekende begin
selen aanraadde, zooveel mogelijk arbeiders-
afgevaardigden in de Kamer te doen ver
schijnen. Vojrloopig das rood gestemd; by
de herstemmingen kan men dan zien!
Do heer De Meester beantwoordde nog
den debater, om te eindigen met de woor
den: tTroolstra heeft gezegd, we staan be
slist aan de zijde vau de concentratie)"
De voorzitter sloot met hartelijke woorden
van dank qn met aansporing, om to stem
men op don candidaat van de Vrijzinnigen,
den heer Mr. de Meester.
INGEZONDEN,
Mijnheer do Redaoleur!
Met verwondering heb ik de laatste inge
zonden stukkon over vóór en tegen negen
uur-sluiting gelezen, vooral dat, wAt de
argumentaties aangaat. Wat kan het al vóór
hebben, dat vele gefortuneerde winkeliers
voor sluitingsdwang zyn Ik zou haast
zoggen, dat juist dat het beste bewijs
tegen hen is. Niet-gefortuneerde winkeliers
zon bet dan ook zeker niet tot nadeel zija,
wanneer sy hunne zaken niet om negen uur
sluiten. De voordooien, die de aanwezigheid
van een eskader nog na negen aur zonden
hebben opgeleverd, schijnen mij ook al niet
veel argnment. Reeds zijn er verschillende
steden, waar de negon-unr sluiting dwong is,
maar laat ik onze hoofdstad eens noemen,
waarvan mij beweerd werd, dat, wanneer er
door de Amsterdamsche vroede vaderen no|
eons over gestemd moest worden, het voorste
„negen-uur-sluiting" niot zooveel stemmen
kreeg, als gehad. Wel weet ik, dat ver
schillende winkeliers er niet meer voor
zijn, dio er wel voor waren. Bovendien sjjn
er zeker even zooveel steden, waar de
„dwangslniting" verworpen is. Maar wat
heeft de negen-uur-sluiting dan voori
Dat het voor menigeen gemakkelijk wordt
gemaakt? Welaan zij, die het in hun
belang of dat in hunner zaken wenschen,
kunnen toob sluiten, al was het om 7 uur.
En dan maakt Den Helder nog een groot
verschil met andere steden. Men behoeft
hier slechts 's avonds de klok tien uren
hooren slaan, of de straten, voornamelijk
Kanaalweg, Spoorstraat, etc., zyn als 't ware
verlaten, waar 5 minuten te voren nog vele
wandelaars, koopers en kijkers waren. En
waar de A.H.W.V. alle eer toekomt voor
haar idee om te willen moderniseeren, diene
men toch wel rekening te houden ën met
den plaatselijken toestand èn met het groote
aantal winkeliers, waarbij niet de minste
oppositie is, maar die uitsluitend en alleen in
bot belang hunner zaken tegen negen-uur-
sluiting zjjn.
Met dank voor de verleende plaatsruimte,
Hoogachtend,
I. C.
Mijnbeer de Redacteur!
Vergunt U ons, tegenstanders der sluitings
dwang, nog een kleine plaatsruimte (tot slui
ting), doch ook tevens als antwoordw(J
zullen kort zyn.
Vooreerst laten zich niet enkele, maar vele
tegenstanders zich hooren, en die oppositie
is toch zeker wel gepermiteerd Wjj behoeven
toch niet in de schulp te kruipen, als enkele
rich een idós in het hoofd hebben gezet?
Ons inziens hebben de tegenstanders dezelfde
rechten als de voorstanders.
Wjj zullen ons op de handteekeningen der
tegenstanders niet beroemen, dat kan een
vordenking tegen ons zjjn, maar wjj willon
gaarne het aantal handteekeningen vermelden
wanneer wjj gereed zjjn, doch als het den
heeren voorstanders maar niet verschrikkelijk
tegenvalt.
Dat, als men gedwongen zou z(jn om 9 uur
to sluiten, de winkelier evengoed s{Jn lichten
sal laten branden, is toch wat veel-eiaobend,
dat gevoelt men bjj het aanbieden der gas-
kwitantie in zjjn portemonnaie, en dan is de
liefhebberij daar heel spoedig van af, en bjj
het publiek zal de stad geen aantrekking
hobben, als het eenige licht de straatverlichting
is. En dat men het publiek kan dwingen vóór
9 uur 's avonds gereed te zjjn en anders maar
te wachten, is toob een vreemde opvatting van
do voorstanders der 9-uur-slniting, omreden
ons is geleerd, dat de winkelier toch is de
ondergeschikte van het publiek on niet
omgekeerd.
Dat de zaak volkomen rjjp is, willen wjj
gaarne gelooven, daar is al stof genoeg over
opgewaaid, docli in de overtuiging, dat do
ö-uur-slHiling spoedig een feit zal zjjn, deelen
wjj nog niet, omreden ten eerste de kleine
neringdoenden te veel zouden worden ge
troffen ten tweede dat hot iB een inbreuk
op den vrjjea handel; ten derde dat het per
soneel in onse zaken zeer minimum is en dat
de meeBte zaken door ous zelve of huisge-
nooten worden gedreventen vierde dat er
zeer veel fraude gepleegd zoude worden.
Daarvan hoorden wij dezer dagen een mooi
staaltje: eon groot voorstander der 9-uur-
sluiting op sekero plaats bekwam hot zeker
zeer Bleoht of was het te nadeeligenkele
dagen nadat de sluiting in werking was,
adverteerde die heer dat zjjn bekende merken
sigaren des avonds na 9 uur in verschillende
cafó's verkrijgbaar waren. (Toch een voor
stander 1)
Daarom, laten wjj vrjj bljjven en ons eens
het oude Volkslied herinneren, luidende
Wjj leven vrjj, wy leven bljj,
Op Neerlands dierb'ren grond,
Maar wenschen ook geen dwinglandjj,
In 't winkelsluitou bljjft men vrjj,
De vrjjheid hoog geroemd
Het Comitó tegen slnilingsdwaeg:
J. P. sweerinq. J. Habjkr.
a. vam Pelt. L. Schoonhoven.
H. Wormhoodt. 81, L. Heiligenberg,
P. Ploijlaab. a. Postha.
J. Graaf*.
Advertentiën.
13 Juni a s. hopen onze ge
liefde Ouders
Jan van de Vaari
en
Wilhelmlaa Hslana Kamper
hunne 28 Jarige Echtvereenlglng
te herdenken.
Hunne liefhebbende Kinderen
CORNa. W. v. n. VAART,
Santpoort.
J. F. Q. v. n. VAART, Utrecht.
J. J. v. d. VAART,
L. R. v. d. VAART,
P.A.A. G.v.n. VAART,JHaag*
88 Newtonplein, Den Haag.
Geboren: Patrus,
Zoon van J. Th. HOOGENBOSCH Pz
en G. B. HOOGENBOSCH-
Noordeloos.
Helder, l Juni 1913.
Algemeene kennisgeving.
Bioscoop - Theater-
„T.A.V.E.N.U.,
SPOORGRACHT 18.
PROGRAMMA
tan 30 KEI tot es oet 0 JUNI:
1. De Westelijke Pyreneën. Natuur.
2. Wlliy al* Diplomaat. Comedie.
3 en 4:
Drama.
5. Bezielde voorwerpen. Komisch.
6. Da verloving van Kapt. Starok.
Comedie.
7. Fricot onder de wapenen. Komisch
Doorloopende voorstellingen
van 7 tot 11 uur de* avonds.
Zondags van 's middag* 2 tot 11 uur
Weengda^middag Kinderïoorstelllog,
van 2-4 uur.
PRIJZEN DER PLAATSEN
le rang 48 ot., 8e pang 87 ot,,
3e rang 16 ot.
KINDEREN onder de 12 jaar:
le rang 88 ot.a 8e rang 16 et.,
3e rang liet.
Wekelijks een nieuw programma mei
niet den mineten aanstoot gevende pracht
bioscoopbeelden.
Met passende pianomuziek en duidelijke
explicatie.
De Bioscoop „T.a.v.e.n.u." is daardoor
de aangewezen Familie-Bioscoop en zal
aantoonen dat men zich evengoed kan
vermaken bjj goede voorstellingen.
DE DIRECTIE.
Bioscope-Tlnitri.
Kanaalweg 112.
Extra gaingageerd i
Boeiend drama in 8 Tafereelen.
Van af V rijdag 30 Mei tot en
met Donderdag- 5 Juni
geheel alem prachtprogramma.
PRIJZEN DER PLAATSEN:
LogefO.47, le R&ng f 0.82,2e Rang f 0.23
inclusief stedelijke belasting.
KINDEREN beneden 12 Jaar op alle rangsn
half gald.
Aanvang lederen avond te 7 uur.
Zondags te 2 uur.
Zondags diploma's en vrjjbiljettsn niet
tldlg.
Zaterdags van 10 tot 12 uur baftaal-
ag.
flpatla gelegenheid tot berging van
HJaiialaa.
