KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel, Wieringen en Anne Paulowna
Ho. 4219
Woensdag 16 Juli 1913.
41ite Jaargang.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p.,poat 75 ct,, buitenland f 1.25
Pre-Zondagsblad 37} 45 fO.75
miön J Modeblad »»«65»»» »75» i 1.
(Voor het_buitenlaad bij yooruitbetaling.)
Advertentién van 1 tot 5 regels (bij vooruitbetaling) 30 cent.
Elite regel meer6
Be wijs-exemplaar 2}
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
V»P8ohi|H« Dinsdag- sa Vrijdagmiddag.
Uitgavsr: O. DE BOER Jr., Haldar.
Bnraaus Koningstraat 29. interc. Teief. 50.
■IEUW8BERICHTER.
HELDER, 15 Juli.
IndUcbe jongelui te Heider.
Den lOen en Hen Jnli j.1. was een aantal
voorname aonen van tropisch Nederland, leden
der Indische Vereeniging als gaston van
Marine-officieren alhier aanwezig.
Het was een zeer gelakkige gedachte van
den heer P. J. Jager, luitenant ter zee 2e kl.,
in overeenstemming met don heer Raden Mas
Noto Soeroto, den bekenden schrijver over
Indische toestanden, o.a. in de ,N. R. Ct.",
om die toekomstige leiders der volkeren van
het heerlijke Insnlinde in kennis te brengen
met de Koninkl. Marine, in het besef, dat
Noderland ernstige en zware plichten te ver
vallen heeft tegenover zy'n tropisch deel, en
dat vooral der Marine voor het intact honden
daarvan de gewichtigste fnnctiën zyn opgelegd.
Daarnaast echter kan het slechts voordeel
voor beide volken hebben, als zij de besten
huneer met elkaar samenbrengen, opdat daar
door de verbroedering kome!
Verschillende heeren waren gastvry by
familiën opgenomen, andere echter logeerden
op Hr. Me. f Wachtschip" en op Hr. Ms.
(Neptnnns".
Zoowel Zyne Exc. de Vice-Admiraal, als
ook de verschillende coi - -
hebben al het mogelijke veroorloofd
wat voor weislagen van waarde was. Zoo
hebben de heeren, onder wie o.a. twee jengdige
zouen van Z. H. den Soesoehoenan van Solo,
Bendaorao Raden Mas Ario Hirawan en B.
R. M. A. Soemeh, beiden nog scholieren der
li. B. S. te Leiden, alsmede een viertal
Prinsen uit het Huis van Pakoe Alam, een
zoon van den bekenden Regent van Domak,
eu van een reeks andere Regenten, kunnen
by wonen een lanceoronfeniog aan boord van
een torpedoboot; zij bezochten het Koninkl.
luntitnat v. d. Marine, Hr. Ms. «Heemskerck"
tin Hr. Ms. iGelderland"; zy bezichtigden
eveneens een paar onderzeebooten, terwyl de
drie medici in het Marine-hospitaal do
Itönlgen-inrichting en het laboratorium zagen,
alsmede een paar Salversan-injectiën bijwoon
den.
Ook onze drukkerij hebben de heeren met
ern bezoek vereerd. Zjj bezichtigden de
«erschillende afdeeliogen de zettery, de
drnkkery, en vooral de technici toonden
uitteraard voor onze groote snelpersen voel
belangstelling. In hun byzyn drukten wy een
groot portret van Marton Harpertszoon Tromp,
dat w(j aan hen, als souvenir aan dit bezoek,
hebben aangeboden.
Op den dag van hun aankomst waren zy
by de lnnch de gaBten van oen aantal Marine
officieren, die hun eveneens een onzer zee
helden in effigie aanboden, n.1. Michiel
Adriaansz. de Ruyter; 's avonds was een
groot aantal genoodigd aan boord van het
Wachtschip, waar, na een dronk op H. M.
do Koningin, door een der aanwezigen in
een toast werd gewezen op het groote feit,
dat de ouders der aanzittende vorstenzonon
begrepen, hoe noodig het was, dat hunne
kinderen, wilden zy werkelyk goede regeer
ders worden hunner volken, by het schoone
en intense gemoedsleven, dat den Oosterling
kenmerkt, ook zouden zien en leeren, wat
het Westen in zijn beste kennisvormen aan
de mcnschheid bood: daarom werd dan ook
eon dronk ingesteld op Z. H. den Socbo&-
hoenan, alle Vorsten on Regenten, in 't
algemeen op de ouders, wier zonen hier
kwamen wetenschap vergaren. Men kan over
tuigd zyn, dat aan beide zjjden de kennis
making een zeer aangenamen indruk nagelaten
heeft, en dat zoo wederom con grondslag te
meer gelegd is voor vriendschap tusschen
gasten en gastheeren, die ten voordeele zal
komen van beide volken.
De namen van de Indische gasten (in het
vorig nummer onvolledig afgedrukt) zyn:
Benduru Raden Mas Ario Hirawan, >H.B.S.
Soemeh J Leiden,
zoons van Z.H. den Soesoehoenan van
Soerukarta.
Raden Mas Ario Soorjopoetro, bouwk. ing.,
zoon van wjjlen Prins Pakoe. Alam V.
Raden Mas Ario Moorhadiningrut, landb.k.,
zoon van den regent van Demak (Sema-
rang).
R. M. Noto Soeroto, jur. stud. iPresid. der
k i Ind. ver.
Notodicingrat, l f Neven van
Noto Koeworo, lmed. I Prins Pakoe
Gondowinoto, Ijur. I Alam van
Mas Ischaq,glnlandsch arts.
Raden Marwata, Inlandsch arts.
R. Loekmaudjajadiningrat, technisch stud.,
broeder van den regent van Serang
(Bantan).
R. Soorjowinoto, med. stud., zoon van den
regent van Heboemen (Kedoe).
R. Sarengat, tech. stud., zoon van den regent
van Karanganjar (Kedoe).
R. M. Soemitro, bouwk. ing., zoon van den
regent van Bandjarnegara (Banjoemas).
R. M. Soediarto, landb.k.
Leatemia, Ambon.
Zeilwedstrijden Kon. Marine Jachtclub.
Vrydag Zaterdag werden de jaarlyksche
wedstrijden Kon. Mar. Jachtclub ter
rcode van "Texel en Nienwediep gehouden
onder n\%i zeer gunstige omstandigheden wat
windkracTi betreft. De uitslag is als volgt:
VrijdaR'll Juli. Eenig nummer: Sloepen
type B2. met modeltuig, gestuurd door
v. d. Kon. Mar. Baan 12 Eng. m. Ie pr.
Een zilv. med., uitgel. d. Z. E. den Min. v.
Mar.iiben. een Zeiss-binocle (Rennieprijz),
Hr. iAtjeh, stuurman luit. ter zee J. W.
A. t er; 2e pr.: Een br. med., uitgel. d.
Z. Z \-oti Min. v. Mar., ben. een knnstv.
Hr. fjs. Atjeh, et. luit. ter zee J. W. H
Vo (ing; 8e pr.Verg. zilv. med., uitgel.
d. 1. best. v. d. Ned. Ver. „Onze Vloot",
H. V Emma, st. luit. ter zee J. G. Veene-
boz: xtra-pr.: Een kl. zilv. med. v. de sloep,
die L eerst de afvaartlyn passeert: Mars.,
Hellev., st. luit. der mars. Spiegelberg.
Zaterdag 12 Juli. A. Zeilv. beh. t. d. Kon.
Mor. 2. SI. type B met fantaaieluig (vold.
aan de voorw., waaronder de wissolbeker
wordt verzeild;, gestuurd door off. d; Kon.
Mar., leden der K. M. J. C. Ie pr.: Gr.
zilv. med., uitgel.' d. H. M. de Koo.-Moeder
Hr. Ms. Atjeh, st. luit. ter zee C. Rühl, tyd
3 u. 53 m. 22} b.; 2e pr.: Verg. zilv. med.,
d. Z. E. d. Min. v. Mar.: Hr.
"Djocjakartu.
uitgel.
Gelderland, st. luit.
zee Van Lijnden,
tyd 3 u. 54 m. 13} s.; 3e pr.: Gr. bronzen
med. v. d. ver.: H. M. Atjeh, st. luit. t. zee
J. W. A. Mulder, t(jd 3 u. 56 m. 7 sec.
Uitslag der extra-pryzen niet bekend.
3. SI. type B1 met modelt., gest. d. ond.off.
d. Kon. Mar. m. d. rang v. korp. en h. Ie
pr.: De zilv. draagmed. v. d. Ver. v. d. st.
on f 20 v. d. geh. bem.H. M. Emma, stuurm.
torp.-maj. M. Haakman, tyd 4 n. 18 m. 6 s.
2e pr.f 10 voor de geh. bem., ben. een
k. sig. v. d. st. Hr. Ms. W/s. W/oord, st.
bootsm. S. Lak, t(jd 4 u. 19 m. 28 s. Extra-
pr.: Een kl. zilv. med. v. d. si., die het
eerst de afvaartl. pass., Hr. Ms. W/s. W/oord,
kw.m. G. Mondeel.
Afst. pl.m. 12 Eng. mijlen.
4. SI. type B; met modelt., gest. door
ond.oö. d. Kon. Mar. m. r. v. korp. en
h. Ie pr.: de zilv. draagmed. v. d. Ver. v.
d. st. en f25 v. d. geh. bem.: Hr. Ms. Bel-
lona, st. bootsm. H. Nykamp, tyd 4 u. 16 m.
15 s.; 2e pr.f 15 voor de geh. bom., ben.
een k. sig. v. d. et.: Hr. Ms. W/s. W/oord,
st. oppersch. L. Vedder, 4 u. 18 m. 59 s.;
3e pr. f 10Hr. Ms. Nautilus, st. oppersch.
A. C. Zonderwijk, tyd 4 n. 22 m. 18 s.; 4e
pr.: f5: H. M. Emma, st. opper-torpedist
H. Koopman, tyd 4 n. 38 m. 25 s. Extra-
prijs: Een kl. zilv. med. voor de sloep, die
het eerst de afvaartlyn passeert: Hr. Ms.
Piet Hein, st. bootsm. D. Christian.
Afst. pl.m. 12 Eng. mijlen.
5. Sloepon type B3 met modeltuig, gest.
door onderoff. der Kon. Mar. met den rang
van korp. en hooger. Ie pr. de zilv. draag-
d. Ver. v. d. st. en f 20 voor de
geheole bom., Hr. Me. Nautilus, st. bootsm.
P. W. Erkelens, tyd 4 u* 28 m. 31 b.; 2o
pr. f10 voor do gehoele bem., ben. oen k.
sig. voor den st., Hr. Ms. Lynx, st. sorg.-
konst. K. de Boer, tyd 4 u. 41 m. 45 s.
rxtra-prys een kl. zilv. med. voor de sloep,
welke het eerst do afvaartlyn passeert, Hr.
Ms. Atjeli, stnurman bootsman B. van Doorne.
Afst. pl.m. 12 Eng. mylen.
B. Internationale wedstrijden.
Kiel- en middenzwaardjachten.
9. 6 Meterklasso, lo prijs een kunst
voorwerp: ,,De halve Maen" eigenaar Koe.
Mar. Jachtclub, stuurman J. G. Veenenbos,
tyd 2 u. 40 m. 21} sec; 2e prijs de grooto
zilveren medaille van de Vereeniging„Neer-
landia V", eigenaars John M. C. Kievits cn
W. Schouten, stuurman John M. C. Kievits,
tijd 2 n. 64 m. 31 sec. Afstand pl.m. 12 Eng.
mylen.
C. Internationale Handicap-
wedstrijden.»
10. Scherpo ou middenzwaardjachten, lang
7.8 M. op de waterlijn eu daarboven. Ie ptys
een gouden medaille, uitgeloofd door H. M.
de Koningin; 2e prys: een kunstvoorwerp,
uitgeloofd door eenigo leden van de Kon.
Marine-jachtclub; Se prys: de groote zilv.
medaille van de vereenigiug. Afstand pl.m.
20 mylen. Ie prijs: Stolla, eigenaar-stuur
man Jhr. W. Six; om den 2e dn 3o prijs
zal opnieuw wordon gezeild.
11. Scherpe on middenzwaardjachten, lang
beneden 7.8 M. op de waterlyn. Ie prys:
een kunstvoorwerp, Najade, eigenaar Kon.
Marine Jachtclub, stuurman luit. t. z. P. T.
de Meester, tyd 3 u. 16 m. 58, e.; 2oprys:
de groote zilveren med. van de vereeniging:
Norita, eigenaar-stuurman L. Doedes, tyd
u. 22 m. 29 e. Afstand ongeveer 12 Eng.
mylen.
D. Nationale wedstryden
12. A. B. C. klasse. Ie prys: Een kunst
voorwerp, uitgeluofd door eenige leden van
de Kon. Marine-Jachtclub: Carmen,eigenaar
Kou. Mar. Jachtclub, stuurman J. B. H.
Blom, tyd 3 u 57 m. 9 s.de groote zilveren
uitgel. door do gemeente Helder; Dux,
aar-stnurmau Ph. de Kanter, tyd 3 u.
58 m. 7 sec. Afstand ongeveer 12 Eng. mylen.
13. Ronde en platbodemjachten, met zy-
zwaarden, uitsluitend mot vaste roef on vaat
dek. Lang op do waterlijn 7 M. en daarbovon.
Ie prijs: Eon kunstvoorwerp: Kampioen,
eigonaar Kon. Marino-Jachtclub, stuurman
H. G. Ferwerda, tyd 3 u. 27 m. 37 s; 2e
>rysde groote zilv. med. van de vereeniging:
Irandaris, eigenaar E. S. Kerkhoven on
G. Tegelberg, stuurman E. S. Kerkhoven.
X' u. 54 m. s. Afstand pl.m. 12 Eng.
Begonnen onder aanvankelijk gunstige
windsterkte, verliep de wedstryd ten gevolge
van het gaan liggen van den wind meer en
meer. Af en toe streelde een flauw briesje
de zee en deed oven de zeilen zwellen, maar
dit wat slechts van kortstondigen aard.
De opening der Leeszaal in de
Breewaterstraat.
Toen, op initiatief van de afdeeling Helder
'an den Bond van Nederl. Onderwijzers den
3en Juni van het vorige jaar de Vereeniging
lOpenbare Leeszaal on Bibliotheek" werd
opgericht, was de aaavunkelyke belangstelling
niet van dien aard, dat men in den eersten
tyd op meer dan theoretische, in casu papieren
resultaten durfde hopen, men meende dat het
bezit van een leeszaal voorloopig nog wel
eeno illusie zou blijven.
Niettemin, het dagelijkseh bestuur dor ver
eeniging bleef ijverig werkzaam en trachtte
ryks- en gemeentelijke subsidie te krijgen ten
einde de plannen te kunnen verwezenlijken.
Wat die lautBto betreft, men weet, dat het
geslaagd is: de gemeente was, met
loffelijke vrijgevigheid, trots den niet zeer
gunstigen flnautiëelen toestand der gemeente
kas, bereid tot het verleenen van eene subsidie
van f 850.Het Ryk echter moest afwijzend
eene subsidie-aanvraag, althans voor dit
jaar, beschikken, op grond dat de bijdragen
van particuliere zyde nog te gering waren.
Wat te doen? Hot Bestnor voelde zich,by
het vernemen van deze jobstijding, meer
ooit ontmoedigd. Aan de eene zyde plaatste
het zich op dit standpunt, dat men met recht
op grooter belangstelling van de zyde van het
publiek rekeüen mag, wanneer er eenmaal
eene leestaal is, sjj het op nog zoo bescheiden
voet, dan wanneer men belangstelling blijft
vragen voor eene leeszaal op papier, en wilde
het dns niets liever dan zyn plannen, hoe dan
ook, doorzetten. En aan den anderen kant
was daar eeno begrooting die niet sloo
die allen verworkelykiDgsplannen den kop
indrnkte.
Maar zieaudaces fortuna juvatde fortnin
is met de stoutmoedigon. Den ijverigen secre
taris der Vereeniging, den heer kapitein B.
A. James, komt do eer toe door zjjn optimisme
het bestuur, dat van plan was moedeloos te
worden, weer met nieuwe energie te bezielen,
inkort en goöd, zoo ontstond do z.g.
minimum-leeszaal", die wij Zaterdagavond
bobben geopend en ingewijd.
Maar niet gaarne souden wy op het fmaie
etablissement in do Breewaterstraat hot
epithetOD .minimum" willen toopasBOD. Want
minimum", nietwaar, dat geeft zoo'n idéé
van een minimumlijder ou wie hot keurige
interieurtje ziot, dat er zoo gezellig en ver
lokkelijk nitziet, die zegt seer sekermetons:
miuimum-leessaal is wat anders. Het is
bescheiden, het zaaltje, maar het bescheidone
kan groot zyn en is oenvoud niet het kenmerk
van het ware?
Vele genoodigden waren Zaterdagavond by
de opening aanwezig. Wij zagen don heer,
Van Nock, vertegenwoordigend het Dagelyksch
Bestuur dor Gemeente, de heeren Hartendorf,
Oortgysen en Verstegen, raadsleden, de heeren
Denker en Rusting voor deu Bond v. Ned.
Onderwijzers, dr. Griinwald, van hot Departe
ment Heldor der Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen, den heer W. D. van Pelt, lid der
firma Gebr. Van Pelt, die als eigenaar vaa
het perceel Breewaterstraat zich zeer ver
dienstelijk heeft gemaakt, verschillende be-'
stuurstoelen, en andere genoodigden.
Hen allen heette de Voorzitter, dr. C. H.
Ketner, welkom. Spr. releveerde in 't kort de
geschiedenis der Leeszaal, van den tijd dat in
de bovenzaal van Café .Central" de kiem
gelegd werd door de rede des heeren Moorman
uit Hilversum, wiens profetie: w&nneor gy
moeiolykhedeii ontmoet, laat u niet ontmoe
digen, maar zet door zoo schitterend bewaar
heid ie geworden, tot aan het resultaat dat
het Comité thanB ziet ontstaax.
Wat moed gaf, was het subsidie van de
gemeente. Juist omdat de gemeonte, trots
den minder gunstigen toestand der finantiëo,
van haar belangstelling blijk gaf, moest dit
voor het Comité een prikkel zyn om een
goede leeszaal opterichten.
Maar het ontbreken der rijkssubsidie ont
moedigde even, wy zeiden dit boven reeds.
Do beer Ketner releveerde de geschiedenis
biervan in 't kort, en meende, dat het
Bestuur, nu tenslotte de oprichting verzekerd
was, mat het gebouw een gelukkige keuze
had gedaan. Het huis, aangekocht door de
en Gebr. van Pelt, werd tegen een zoo-
danigen prijs verhuurd, dat de Vereeniging
dien kon betalen, en op de bovenverdieping
werd een alleszins bovredigéfede woning voor
conciërge ingericht. Niet alleen bevredi
gend, maar ook royaal werd het plan uit-
gevoerd, en iedereen zal straks, als do woning
voltooid ia, toegeven, dut zy een flinke woning
is geworden.
W(j kregen, zeide spr., den indrnk, dat
het den heeron Van Pelt niet te doon was
iets aan deze leeszaal te verdienen, maar dat
zij or inderdaad iets voor gevoelden. Daarom
ook was bet spr. aaogenaam den lieer Van
Pelt bier aanwezig te zion. Doze geschiede
nis behoort tot de aangenaamste herinneringen
aan de Leeszaal.
Maar er is meer. AU men bier zoo rond
ziet, en naar die meubels, gordijnen enzoo-
voort kijkt, lykt hnn aanwezigheid heel
natuurlijk. Toch kosten xe, zooals ingewijden
begrijpen, veel hoofdbrekens; men moetpaBsen,
meten, beraadslagen en berekenen hoe een
en ander 't zuinigst kan. Tal van „puzzioa"
het woord !b van mevr. Redeke moesten
worden opgelost. In hoofdzaak is het aan
den ijver en de toewijding van haar te danken
dat dit alles in orde is gekomen. Ia dit ver
band moeten genoemd worden do gordijntjes
langs do boekenkastjes ouder, een geschenk
van den heer on mev. Redeke.
De aanwesige couranten en tijdschriften
zyn van den meest uiteenloopenden aard.
Welke diepgaande kloof ook bestaat tuaschon
„N. Rolt. Courant" en „Standaard", bier
vindt men zo broederlijk naast elkander. De
„Vegetarische Bode" ligt naast het „Geïllus
treerd Slagersvakblad", „Het Volk" naast
Maasbode", enzoovoort. En diezelfde
veelzijdigheid vindt men ook in het bestuur
don aankoop terug. Alle kleuren van
den regenboog zyn daarin vertegenwoordigd.
Het is niet dan aangenaam, dat zooveel
enwerking is. Dit komt doordat bjj allen
één gemeenschappelijke wensch voorzit:
geestelijke verheffing van het volk, en men
loge hieromtrent verschillende inzichten
hebben, toch werkt ieder op «ijn manier
mede.
Spr. hoopt, dat dit zoo mag blyven. We
hebben hier verschillende kerken on scholen
in de gemeente, we zullen hopen, dat we
slechts éen openbare leeszaal sullen hebben.
Ook op het gebied van boeken vindt men
alle richtingen vertegenwoordigd. Het
huis heette, toen de heer Vrieslaudor er nog
woonde, de „Allemansgading", en werkelijk,
die naam zou nog kunnen dienen, want er is
voor ieders gading. Hoe komen wij aan die
boeken, vraagt spr. daar toch het plan was
alléén maar (voorloopig) eeno leeszaal van
tijdschriften interichtec. Het allereorst valt
het oog op de ry netjes bruin-gekafte boeken,
die de Vereeniging in bruikleen heeft van
het Dopartement van 't Nut. Hopen wy, zei
spr., dat het onze gast hier op den duur zoo
goed moge bevallen, dat zij bljjft.
Het aantal andere boeken, dat er io, her
innert aan het verschil tusschen deze bibliotheek
en die van een Leidsche wetenschappelijke
vereeniging, die er slechts vyf besat; hoe
bescheiden ook, maakt de Heldcrsche leeszaal
daartegenover eon goed effect. Een groot
deel der aanwezige boeken is afgestaan door
een vroeger bestaande Helderache Loosc'
die de tijdschriften, die in haar leeninrichting
circuleerden, heeft bewaard. Daarvan zyn
ook de meeste belletristische werken afkomstig.
Van verschillende ingezetenen en belang
stellenden zyn schenkingen ontvangenzoo
van de heeren v. d. Mark, S'-umphius,
Redeke, die een belangrijke schenking deed.
Ook van andere particulieren zyn min of
meer groote schenkingen ontvangen. Aange
kocht zyn enkele standaardwerken, zooals de
volledige Encyclopaedie van Winkler Prins,
AndreeB Handatlas, dictionnairea, geschied
kundige werken e.t.q.
Over het personeel sprekend, seispr., dat,
hoewel het bestuur, om de kosten, van de
aanstelling van eon bibliothecaris had afgezien,
die wensch nochtans vervuld is geworden.
Mejuffrouw Pleyte, een dame, die in ver
schillende openbare leeszalen gewerkt heeft,
zoowel in ons land als in Engeland, beeft
zich bereid verklaard een tijdelijke aanstelling
als bibliothecaresse te aanvaarden, en de
aanwezige boeken en tijdschriften te catalo-
giseeren. Tot conciërge word de heer W.
F. Lalau aangesteld, in wien men hoopt den
rechten man op de rechte plaats t8 zullen
vinden, en van wiea men verwacht, dat hy
el opgewektheid syn plicht zal doen. Moge
de Leeszaal over don conciërge, maar ook
de conciërge over de leeszaal tevreden zyn!
Een achterzaaltje aan het eind van de
eigenlijke leeszaal kan dienBt doen als be
stuurskamer en tevens als studiezaal. Ook
is er nog een tuin, waarin een pereboom,
volgens zeggon van den vroegeren be
woner, rijkelijk vruchten afwerpt. Wellicht
onze instelling, zoo zei spr., ten opzichte
1 dien pereboom eenig in onB land, maar
het zij: evenals die pereboom van klein
stekje tot grooten boom gedijd is, zoo moge
leeszaal groeien en evenals de pereboom
rijkeljjk vrachten afwerpen.
Spr. verzocht nu aau deu hoer Van»Ncck,
als vertegenwoordiger van het gemeentebe
stuur, de leeszaal te willen openen.
Den heer Van Neck deed het zeer veel
genoegen, dat eindelijk het oogenbiik gekomen
was, waarop de verwachtingen, die men langen
tijd gekoesterd had, verwezenlijkt zullen
worden, Spr. vindt het een eer, dat het
Dag. Bestuur dor gemeente hem uitnoodigde
de vertegenwoordiging to vormen. Spr. doet
dit dan ook met hot aangename gevoel hulde
te kunnen brengen aan hen, die de eerste
schredo hebben gezet op dit pad, en spr.
weet, hoe moeielyk hot iB hier tor plaatse
zooiots te ondernemen, onder ongunstige finan-
tie*Ie omstandigheden en met eon vlottende
bevolking, die voor blijvende zaken weinig
voelt.
NamonB het Dag. Bestuur, neen, namens
de geheele gemeente brengt spr. hnlde aun
de oprichters en het beBtuur, dat thans de
in handen heeft. De plaats is gunstig
zenin 't centrum dor stad, en de in
wendige aanblik noodigt uit bier te vertoeven.
Spr. uit de beste wenschen voor den bloei
der onderneming. Zij kan zeker zyn van de
groote belangstelling van de zyde van het
gemeentebestuur.
Na dit officieele gedeelte bestond de ge
legenheid het lokaal te bezichtigen. Op ver
wonderlijk-praktische wyze is gebruik gemaakt
van de ruimtoeen schrijftafel met ntensiliën
sen laugo leestafel lokken tot een lang
bezoek uit. Van een kast in den muur heeft
men een garderobe gemaakt on het geheel
maakt een aangenamen indruk. Ook het
achterzaaltjo studiezaal levert een
prettig zitje op. Wy noemden reeds eenige
boeken, die de Vereeniging aangekocht heeft
en die voor naslag-materiaal dienendus
niet uitgeleend worden. Een encyclopedie,
hand-atlas, dictionnairea, eon bybel, een ver
zameling staatswetten, jaarboekje van leger
vloot, dat zyn de voornaamste en de
allereerst benoodigde en voor iedereen ter
inzage en ten gebruike. Behalve die vonden
we nog een ry gidsen voor vreemdelingen
van verschillende plaatsengeschenk van
„Helders Belang", een serie van „de Gids",
„de Nieuwe Tyd", „Marineblad" (compleet),
„Album der Natuur", en de volgende standaard
werken; Ou demons, Insecten, Quack, De
Socialisten, Knyper, Ons program, Pothuis
Keesnig, Administratieve Kennis, Domela
Nieuwenhuis, Geschiedenis v. h. Socialisme,
Bragmtras en Kernkamp, Algomeene Geschie
denis, Dozy en de Roever, Het leven v. onze
Voorouders, verschillende nos. Wereldbiblio
theek, Goethe, Vondel,(compleet), en zoo voort.
Van de couranten on periodieken noemen
wy Holl. Revue, Gids, Nieuwe Tyd, Vragen
v. d. Dag, Nieuwe Gids, Op do Hoogte, Tijd
spiegel, de Ploeg, Lévende Natuur, Amster
dammer, Standaard, Maasbode, Beukelaar,
Electrotechn. Weekblad, N. Rott. Ct., Volk,
'erlander, Nederlander, alle Heldorsche
bladen, en zoo voort, totaal 56 maand-,
week- en dagbladen van elke richting en
strekking.
De Nutsbibliotheek bestaat uit pl.m. 900
deelen, door particulieren werden 300 deelen
byeengebracht, op elk gobied, veel belletrio
i natuurwetenschappen.
Wy mogen dit verslag niot eindigen, zonder
onzerzijds het bestuur met haar aanvankelijk
resultaat gelukgewenscht en de beste wenschen
voor den toenemenden bloei der instelling
geuit te hebben. Het zal verdor noodig zyn
nogmaals de aandacht te vostigen op
feit, dat voor Rijkssubsidie voor 1914 de
geldmiddelen aanzienlijk zullen moeten toe
nemen, en ook het ledental. Doch, nu de
leeszaal er eenmaal is, zal eene contributio
f 0.50 per jaar (men mag natuurlijk ook
r geven) wel geen beletsel zyn voor
velen om toe te (reden. Waartoe wy hen
ijverig opwekken.
De HMBdusa"-berdenking.
De gowezen officieren on minderen van de
„Medusa", het oorlogskorvet dat een halve
eeuw geleden de straat van Simonoseki for
ceerde, ontvingen Vrijdag op den herdenkings
dag van dit wapenfeit velo blijken var
belangstelling in don vorm van bloemen ei
felicitaties. Van de vijf oud-officieren woont
heer Pliilipse, ond-efficier-machinist, in
Amsterdam. Hij ïb de eenige die Vrydag,
wegens ongesteldheid, Diet kon deelnemen
het diner, dat door den oud- officier,
De Jongh, in zyn villa „Irwana" to
Scheveningen, aan de vroegere leden van don
état-major der „Mednsa" werd aangebodon.
Fort te Vlissingen.
Op Zaterdag 19 dezer zal in Den Haag
vanwege de genie de aanbesteding worden
gehouden voor de grondwerken tot het
maken van de fundeeringen voor het fort to
Vlissingen. Deze grondwerken moeten in
April a.s. worden opgeleverd, en er zal
ongeveer voor f 140.000 aan wordon verwerkt.
De geschutlevering der firma Krupp.
Naar wy van welingelichte zyde verneme
was de inschrijving der firma Krupp ten
aanzien dor geschutlevering, 2 a 3 ton lager
dan de daarop volgende inschrijving. (Vad.)
Kustverdediging.
De „Staatscourant" van Vrijdagavond
bevat de wet van 23 Juni 1913 tot vast
stelling van do begrooting van inkomsten en
uitgaven vaa het „Fonds tot verbetering van
de kustverdediging" dienst 1913 en tot in
stelling van een Fonds ter verbetering van
de kustverdediging.
De kabinetscrisis.
Mr. H. L. Drucker ontving Vrijdagavond
in zijn woning te 's-Gravonhage tot het
bonden eoner samenspreking den Kabinets
formateur dr. Bos en de Vryz.-Democratische
tegenwoordige en niouwgokozen leden der
Twoede Kamer de heerenMarchant, Limburg,
Kotolaar, Teunstra, Smidt, Van Deventer en
Roodonburg. De heer Treub is buitenslands.
Zaterdagavond heeft de formateur van het
nieuwe Kabinet, dr. Bos, to zynen huize een
langdurige conferentie gehad met leiders en
voormannen van verschillende partyen uit de
linkerzijde, met name mrs. Druckers, Goeman
Borgesiu», De Meester, De Beaufort en
Tydeman.
Hot #Volk" zegt, dat in het geval van
aanbieding van een portefeuille aan een,
twee of drie sociaal-democraten do oplossing
van de crisis nog eenigen tyd zal moeten
doren. «Want de verantwoordelijkheid zoowel
voor de aanvaarding als voor de weigering,
is een verantwoordelijkheid, die in de soc.-
ocr. party d°or g°®n perraon en door
orgaan kan worden aanvaard, noch
door de Kamerfraktie, noch door het Partij
bestuur. Een congres alleen zal in deze
kunnen beslissen".
De Kabinets-formiteur.
„Het Handelsblad" geeft het volgende
aTtikel over den heer Bos, den Kabinets
formateur:
Aan dr. Bos, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, iB dus opgedragen do
vorming van een regeering, bestaande nit
leden der linkerzijde.
De „linkerzijde" na wat reeds over de
mogelijkheid van het zitting nemen vaa een
sociaal-democraat in een linksch ministerie
is bekend geworden, mag wel als zeker aan
genomen worden, dat dr. Bos, ook indien do
sociaal-democraten hnn medewerking bjj het
vormen van een regeering weigeren, zal
trachten uit led6n der overige linksehe
fracties een kabinet samen te stellen.
Het is dan een zeer belangrijke taak, die
dr. Bes, die in het kabinet wol den voorzitters-
zetel zal innemeu, daarmede op zich genomen
beeft. Wy hebben in dit blad reeds vaak
genoeg onze meening gezegd en onze lezers
weten, dat wjj de taak, om zonder homogene
krachtigo meerderheid te regeeren onbonjjd-
baar zwaar achten. De verantwoordelijkheid
die eon vrijzinnig ministerie aldus op zich
neomt, is zeer grootoen verantwoordelijkheid
niet alleen tegenover het land, maar ook
tegenover de liberale partij, die door een
herhaling van het lot, dat het ministerio-De
Moestor getroffen hoeft, groote schade zou
ljjdon.
Doch dr. Bos durft het aan. Hij, ervaren
partijman en parlementair, wil als leider van
eon linksch ministerie optreden. En dan
moeten wjj dadelyk erkennen, dat de keus
vaD don persoon een.bjjzonder gelukkige is.
Wjj doelen daarmede niet zoozeer op de
algemeen erkende bekwaamheden van den
Bos. Wel op zyn geheele persoonlyk-
De heer Bos is bjj alle partjjen geacht
en zoo één vooraanstaande figuur in den
partijstrijd der laatste jaren in staat is ver
spreid staande groepen samen te brengen in
eon werk dat te zamen moeten en kunnen
verrichten en wat meer is hen samen
to houdeD, dan is het wel dr. Bos.
Hjj was nooit iemand, die nit portydrifc
billijkheid en hoffelijkheid tegenover anders
denkenden vergat, of wien het moeilyk viel
de grieven en bezwaren van andersdenkenden
te begrjjpen.
Ook zjj, die, als wjj, met kracht hebben
ontradon hot deelnemen aan een uitgesproken
linksch kabinet (of een concentratie-kabinet,
uitsluitend de politiek der concentratie uit
voerende, gevormd zal wordon is nog onzeker)
kannen niet andors doen dan de kouze
van dezen kabinets-formateur toejuichen, en
hem wolslagen toeweDSchen in zyn pogen
een kabinet te vormen, dat rogeeren kan
do niouwvorkozen volksvertegenwoordi
ging en daarby rekening te houden met al
do stroomingen in ons volk, die bjj de laatste
verkiezingen zjjn tot uiting gokomen.
Dit zeggende, denken wjj natuurlijk aan
het feit, dat de heer Bos behoort tot de
vrjjzinDig-democratische partij, d. w. z. juist
tot de kleinste groep der linkerzijde, die na
de verkiezingen het meest verzwakt in de
Kamer terugkeert. Wjj hebben op de be-
teekenis van de wijzigingen in de sterkte
der verschillende linksehe fracties reeds ge
wezen wjj zjjn overtuigd, dat in de be
noeming van dr. Bos niet eenige bijzondere
aanwjjziDg kan liggen omtrent den geest
de vrijzinnige wetgeving, die de komende
regeoriog zal willen tot stand brongen.
Wjj hopen, dat het dr. Bos geluiken zal
krachtige personen bereid te vinden in zjjn
kabinet zitting te nemen, want ook een
kabinet, dat op vele punten een gematigde
en verzoenende politiek zal moeten trachten
te voeren, dat vask maatregelen zal moeten
voorstaan, die het gevolg zjjn van een
compromis van uiteenloopendo wenschen,
hoeft behoefte aan kraohtige figuren.
Levasteur te Amsterdam.
LevaaRour heeft Zaterdagmiddag, omstreeks
vijf nur, ten aanschouwe van duizenden, te
Amsterdam een prachtige vlucht gedaaD. Het
was oen stralecd-mooie dag, met weinig wind.
Levasseur en zjjn passagier snorden voorbjj,
zoodat het toestel weldra uit het gezicht was,
maar oven snel keerde de reuzenvogel op zjjn
baan terug, en opeens, vlak voor het paviljoen
verhief hjj zich uit het glinsterende water in
de zonnige atmosfeer. Op ongeveer twee
derd meter hoogte vloog Levasseur over het
IJ tot aan de graansilo van Korthals Altes,
toen keerde hjj, om eenige malen lang
over het tentoonstellingsterrein te suizen. Het
was een prachtig schouwspel! 't IJ was be
zaaid met motorbootjes en zeil vaartuigen, en
daarboven, tegen den strak-blauwen hemel,
stak scherp af de groote, nn zwarte albatros
met zyn strakke lynon. Eu telkens als
boven het Tolhuis kwam, steeg uit duizenden
kolen een donderend hoera op; men zwaaide
mot de hoeden en wuifde met zakdoeken,
't Was of voor de eerste maal te Amsterdam
"een vlieger was opgestogen.
Ruim een kwartier bleef Levassenr in
lncht en onder de geestdrift der duizenden
die getuige waren van het schouwspel, landde
hjj, na eenige goed-geslaagde manoeuvres,
weder aan den Eutos-steiger. Mot eigon kracht
bracht hy syn vliegtuig in de haven terug en
het was een aardig gezicht hem over het IJ
te zien scheren.
Valsch geld.
Hot personeel van de Amqterdamsche tram
hoeft Vrydag by de politie ingeleverd: vier
valsche rijksdaalders, een valache gulden,
twaalf valsche kwartjes en zeven valsche
dubbeltjes, die het in betaling had ontvangen.
Stuurlieden-examens.
's Gravenhage, 12 Juli. Geslaagd kleine
zeilvaart stuurman do heer L. de Klerk.
Een comedie In de Zeeuwsche Staten..
Do Statenvergadering heeft, zoo achryft de
„Midd. Crt.", Dinsdag eon kleine comedie
opgevoerd. De staking van stemmen over
het voorstel-IJsebaert, om, in afwijking van
het voorstel van God. Staten, toch a#n den
R.-K. Boerenbond een subsidie van f 300 te
geven voor vlasproefvelden, gaf aanleiding
tot het aanwenden van een middel om de
noodzakelijke nienwe stemming in een vol
gende vergadering, niet te moeten uitstellen
tot den herfst.
De zitting wordt eenvoudig gesloten ver
klaard, de heeren gingen koffiedrinken, maar
kwamen daarna terug, begonnen toon een
nienwe zitting, stemden ovor dat voorstel,
dat verworpen werd, en behandelden daarna
de agenda verder.
Maar de wet is do wet. Het was oen
nieuwe «Hing. En daar de Statenleden voor
iedere zitting presentie-gelden krijgen, deden
Ged. Staten het voorstel om de begrooting
te verhoogen met f 200, het bedrag dier
presentie-gelden. Do Statenleden hoorden het
voorstel aaD, glimlachten in- en uitwendig,
maar niemand vroeg het woord om te zeggen,
dat die toch zeker onverdiende dnbbelo toe
lage wel wat mal was, en dat de Statenleden
die nu maar moesten afwijzen.
Allen zwegen, en zoo werden er f 200
uitgegeven voor een formaliteit.
By slot van rekening was er dus f 200
uitgegeven om een post van f 300 af te
wyzen.
„De Maasbode" twyfelt er echter aan, of
deze begrooting do koninklijke goedkeuring
wel zal erlangen.
INGEZONDEN.
Geachte Heer Redacteur I
Door de commissie voor het vacantio-
kinderfeest, samengesteld uit den Bond van
Ned. Onderwijzers werd eenigen tyd geledon
adres aan den gemeenteraad verzonden,
het verzoek f 50.subsidie uit de ge
meentekas toe te staan ter gemoetkoming in
de te maken onkosten. In de laatste Raads
vergadering is dit adres in behandeling ge
komen en werd overeenkomstig het advies
van B. en W. besloton de gevraagde subsidie
toe te slaan op voorwaarde, dat de hoofden
van scholen, na overleg met de klasse-
onderwyzers beslissen welke kinderen het
uitstapje zullen meemaken. Deze voorwaarde
nu is verregaand onbegrijpelijk in de eerste
plaats en in de tweede onmogelijk. Hoe
kannen de hoofden, waarvan sommigen de
kinderen niet eens van naam kennen, oor-
deelen welke in aanmerking komen Hoe
kunnen wy dit? W(j, d.w.z., de commissie
met behulp van de klasse-onderwyzera, kunnen
slechts een groot aantal voordragen en nn
zal toch zeker ieder moeten toegeven, dat
de kl.-ond. veel beter de toetand der kinderen
kent dan het hoofd, die nooit of zelden met
ze in aanraking komt als de onderwijzers.
Wy moeten eenige weken lang •ploeteren",
door de ouders der kinderen op te zoeken,
den toestand verkennen of in de om
geving, in winkols b.v. informeoron naar hnn
maatschappelyken welstand. Dan kannen we
pas eene keus doen. Wy moeten zóó to werk
gaan, omdat we anders in vele gevallen on
mogelijk billijk kannen syn. Er zijn zulk een
sa kinderen, dio netjes en zindelijk go-
kleed z^n en waar het echter thuis toch
armoed is, en daarentegen ook zoo vèèl, die
slordig, slecht gekleed uitzien en den in
druk geven .arm" to zijn, doch die ;t thuis
werkelijk goed hebben, wat eten, drinken en
pretjes betreft. Wjj onderwijzers ontmoeten
zoo iets dagelijks. Hieruit alleen blpt al,
dat het aanwyzen door de hoofden onmogelijk
is. Wy moeten zelf gaan zien Hoe de hoofden
met de ouders in aanraking komen, welnu
het gros der ouders en wjj onderwijzers weten
zulks het best! Waar de klasse-onderwijzer
niet op de hoogte is, door zekero omstandig
heden, zullen wjj zeker niet verzuimen het
hoofd ook te raadplegen. Waarom nu de
hoofden door B. on W. erin gemengd moetoïi
worden is ons een raadsel. Zyn wy niet
capabel om hetzelf te doen Het uitstapje
is toch zeker een zaak, die absolunt buiten
het onderwys omgaat? Iets wat bovendien
in de vacantie geschiedt
Is het daarom niet bedroevend, dat ons
om zulk een bedrag, dorgolyka voorwaarde
gesteld wordt Sohijnt hot geen zuiver wan
trouwen van B. en W. in onze zaak, Let
verschaffen van een genotvollen dag aan
arme kinderen We verantwoorden immors
allen De Heer Burgemeester wenieht geen
enkele voorwaarde te stellen aan de commissie
voor viering van het Onafbankelykheidsfeest,
voor de (toegestane) subsidie van f 500.—
Welnu, wjj vragen is er roden ons wel eene
voorwaarde te stellen, die wij niet accep
teeren wat begrijpelijk is 1 Dat het onge
rijmd en onbillijk was, blook dan ook, dat de
voormannen in den Raad, het voorstel van
den Heer Verstegen (ons geenerlei voorwaard o
te stellen) steunden. Op ons maakte het dan
ook den indrnk, dat de meerderheid in den
Raad, voor het voorstel van B. en W. stemde,
om te voorkomen, dat de f50.voor oos
verloren gingen. Allerminst omdat dit voor
stel den heeren zoo sympathiek was. Hiermee
hopen we het Heldersche publiek afdoende
ingelicht te hebben, over onze weigering de
snbsidie te aanvaarden.
De Commissie voor het vacantie-kinderfeost.
De secrotaris,
WlhL. Dknkek,
Langestraat 39,