voor het herstel onzer onafhankelijkheid. Zoo
(lan zagen wij in rijtuigen monaienr le maire
met zjjn secretaris, in alle genoeglijkheid in
den landaner liggend, vervolgens de wet
houders en leden van den raad, totdat daar,
glimlachend en blozend van gelok, het jong
getrouwde paar (te zamen 162 jaar oud) de
vele toejuiohingen in ontvangst nam, waarmee
het door de menigte werd begroet. De ge
tuigen van het huwelijk volgden eveneens
per rijtuig.
Een enkel woord over de coatuums. Daar
van waa veel werk gemaakt. Alles was frisch
en fleurig; hoe keurig zag Napoleon en zjjn
Mamelouk Boustan er uit; de laatste bad
een kleurrijke Oosterache uniform aan. Trou
wens, alle coatuums waren veelkleurig en
frisch en bekoorlijk; hoe ongunstig steken
daar dikwijls de hedendaagsche moderne
uniformen bij af! Typisch waren ook de
nationale gardesde Kozakken zagen er kranig
uit. Van verscheidene groepen werden bij
vertrek opnamen gemaakt.
Nadat de stoet zich in beweging had geateld,
nam bij de volgende route: Van Instituut
langs Hoofdgracht, Kanaalweg, Dijkstraat
door den ouden Helder, terug langs Polder
weg, Koning- en Spoorstraat, West- en
Zuidstraat, Binnenhaven, Achterbinnenhaven,
Spoorgracht, Keizerstraat, Spoorstraat, West
straat, langs Hoofdgracht weder naar het
Instituut, waar hij te 5 u. ontbonden word,
De oudjes, die braaf schik hadden op hun
geïmproviseerde bruiloft en die onderweg met
een bouquet, door middel van een hengel in
hun rijtuig afgelaten, begiftigd waren,
kregen nog eene serenade van «Winnubst",
waarna de verschillende rijtuigen zich huis
waarts begaven.
Voetbal.
Vrijdagmiddag te half vijf zou de voetbal
match plaats hebben tnsschen H. B. S. I en
het militair elftal, waarvoor door het feest
comité een verguld zilveren medaille was
uitgeloofd.
Het werd echter later dan gedacht werd.
Eerst te half vijf toch kwam de optocht
voorbij rBellevue", waar de Harmoniekapel
sich van den stoet zou afscheiden om de twee
elftallen naar bet voetbalterrein bij den
watertoren te brengen.
In vroolijke stemming gingen de voetballers,
voorafgegaan door het H. B. S.-vaandel, naar
het veld, waar reeds velen samengekomen
waren.
Te 6 uur 10 stonden de spelers in het
veld. H. B. S. had voor deze maal het groen
witte tenue verwisseld voor een Oranje-wit.
De opstelling was als volgt
Militair elftal.
Persoon,
v. d. Wal. Heilig.
Sinjewel. Wilbrink. Van Benthem.
Verbrnggen.Breur.Dubbeldam.Groote.Schram.
Korfl.A. Kramer. Meerens.TenHacken. Keizer.
S. Lujjck*. B. Lnijckz. De Waard.
Hasebroek. C. Kramer.
Hoek.
Scheidsrechter was de Weled. Qeslr. Heer
L. v. d. Hulst, 2e luitenant der artillerie.
De militairen wonnen den toss en wensohten
eerst tegen den wind, welke niet zeer sterk
was en bijna dwars over het veld stond, te
spelen.
Dadelijk na den aftrap komen de militairen
geweldig opzetten, H. B. S. als het ware over
rompelend. Het doel beleeft dan ook angstige
oogenblikken.
H. B. S. herstelt sich echter onmiddellijk,
en reeds te 5.15 wordt na een flink door-
gesetten aanval van H. B. S. door Kramer
met een prachtig schot, het eerste doelpunt
gemaakt.
Natuurlijk was een oorverdoovend gejubel
der H. B. S.-supporters hiervan het gevolg.
De militairen hadden echter ook niet te
klagen over aanmoediging van de zjjde van
het publiek.
Af en toe komen zij dan ook geweldig
opzetten, maar zg kunnen het niet tot doelen
brengen. Wel werd er menig sehot op de
H. B. S.-goal gelost, doch dese waren meestal
te hoog.
Beide partijen weten echter het net van
den tegenstander niet te vinden, zoodat met
half-time de stand 1—0 is, in het voordeel
van H. B. S.
Na de omwisseling treedt H. B S. reeds
dadelijk eenigszins sterker op; doch ook de
militairen laten zich niet onbetuigd en spannen
alle krachten in. Dit kon echter niet beletten,
dat Meerens kort na half-time, uit een voor
zet van Kejjzer de 2e goal voor H.B.S. maakt.
Nu begint een eigenaardig spel. De mili
tairen doen al hun best, djn achterstand te
verkleinen, terwijl H. B. S aanval na aanval
onderneemt. Alles echter tevergeefs.
Eindelijk echter, na een serimage voor
het doel, loopt Keijzer in en maakt de derde
goal, juist nog even voor het einde.
H. B. S. won dus met 80.
Dadelijk na afloop werd de medaille door
een der commissieleden, den Kapt. der Inf.
Koning, na een korte toespraak, aan H. B. S
uitgereikt.
Over het geheel was het een spannende
match, hoewel de apelqualiteit over het alge
meen niet hoog stond. Er werd vrjj forsch
gespeeld, doch voor alles was het een eer
lijk spel.
Den scheidsrechter komt een woord van
lof toe voor de goede leiding van deren
wedstrijd.
Gondelvaart.
Beeds vroegtijdig lagen de vaartuigen
gereed in het kanaal en bjj de kinderzang-
uitvoering hadden wjj al gelegenheid gehad
ze te bewonderen.
Daar waren de Koninklijke Marine-Jaehtclub,
de onderofficieren Hr. Ms. fWachtechip"
id. Hr. Ms. «Heemskerck", «Bellona", «Atjeh'
,Emma" ,Van Speyk", «Nautilus", alle
met fraaiversierde vaartuigen, onderofficieren
Kon. Instituut, de Zeevaartschool, de Adel
borsten Boei- en Zeilvereeniging en de B.K.
Volksbond.
De onderofficieren der «Van Speyk'
kwamen uit met de historische Scbeveningsche
bomschuit, waarop Prins Willem en zQn
gevolg, de «Emma", voerde een vliegmachine
meevoerde, en een geheel toegerusten duiker,
een fraai-opgetuigde brik van de «Atjeh"
lag te schommelen op het water terwijl de
onderofficieren van het Instituut een zwaan
bestuurden.
In den donkeren avond, op het water
maakten de schitterend verlichte vaartuigen
een tooverachtigen indruk, die verhoogd
werd door het Bcngaalsch vuur, dat met
kwistige hand afgestoken werd en het geheel
in een fantastischen gloed setto.
Langsaam zette de stoet van verlichtte
vaartuigen zich in beweging, langs het kanaal.
Duizenden en nogmaals duizenden hadden
zich aan weerszijden verzameld gedurende
den geheelen weg, dien de stoet nam, dat
waa door het geheele Heldersche Kanaal
over 't Noord-Hollandsche Kanaal naar de
Binnenhaven waar hQ ontbonden werd.
Muziekcorpsen zorgden voor de vrooljjkheid,
terwijl tal van bootjes en sloepen den feeate-
Ijjkcn optocht begeleidden.
Zou er wel één man of vrouw geweest
ifjn van onze 27000 inwoners, die de gondol-
vaart niet gezien heeft W\j betwijfelen
het. Bondom, zoo ver het oog reikte, vormden
zij ondoordringbare rijen, waartusschen een
nooit rustende menigte «Mina" opriep ten
strijde. Bij de bruggen was de opeenbooping
waarlijk schrikbarend. Maar alles liepschit-
torend af; het weer, dat zich den vorigen
avond zoo ongunstig deed aanzien er woei,
zooals we zeiden een harde oosten wiod
had zich hersteld: do wind was grooten-
deels gaan liggen, zoodat ook niet de lam
pions en de overige verlichting gevaar liepen.
De bewoners van Kanaalweg, Kerkgracht
en Loodsgracht hadden voor een groot deel
hunne woningen verlicht, hetgeen niet weinig
het effect verhoogde. In sommige woningen
zagen wjj eene hoogst eigenaardige, smaak
volle verlichting van kaarsen, naast elkander
op eene rjj gezet.
De Kon. Marine-Jachtclub had voor de
Gondelvaart drie medailles beschikbaar ge
steld. Deze werden gewonnen door
Eerste prjjs: „De Onafhankelijkheid", ver
vaardigd door onderofficieren van Hr. Ms.
Wachtschiptweede prjjs„De Zwaan",
vervaardigd door onderofficieren van het
Kon. Instituutderde prjjs„De Vredes
engel", vervaardigd door onderofficieren van
Hr. Ms. „Bellona".
De menigte, die langzamerhand met de
gondels mee was geloopen naar de Achter-
binnenhaven, verspreidde zich gedeeltelijk
<m de verlichting der schepen te zien. Aan-
;ezien slechts de «Heemskerck" ter reede
ag, was de verlichting tot dit vaartuig be-
>erkt. De kaserno der mariniers had een
teurige verlichting vóór op bot terrein en
langs den voorgevel het wapen van Neder
land met eene verlichte W van binnen, ter
wijl het Instituut en het Directiogebouw de
gewone, tooverachtige verlichting van het
grasperk hadden aangelegd. Do verlichting
van het Paleis was gedeeltelijk uitgewaaid,
waardoor het groote wapen niet tot zjjn
recht kwam. Veel beter kwam dit uit
bjj de Mariniers-kazerne. „Vau Öpeyk's
mast prijkte, in glanzende hulüe en het was
een aardig gezicht, «net een kerstboom",
zooals een jongen zei. Tijdens de Gondel
vaart werden door een geheelonthouders-
vereenigiog op een boot in de Loodsgracht
levende beelden vertoond, door Bengaalsch
vuur verlicht. Velen stonden naar dit fan
tastische en propagandistische schouwspel te
kijken.
Inmiddels liep het naar tien uur: de tjjd,
waarop door de Gymnastiekverenigingen
op een podinm op het Havenpleio verschil
lende standen zouden worden uitgevoerd.
Wij behoeven wel niet te zeggen, dat het
daar ter plaatse reeds vroeg volliep.
De standen.
De gymnastische standen, door de mannen
afdeelingen der drie gymnasliek-vereenigingen
•Turnlost", «Oefening Kweekt Kunst" en
«Pro Patria" nitgevoerd, waren zeer fraai
en dikwjjls uiterst gecombineerd. «Turnlusl"
vertoonde een drietal groepen, die de alge-
meene bewondering wekten door hun smaak
volle samenstelling. De paardgroepen van
«Oefening Kweekt Kunst" on de ladder-
groepen van «Pro Patria" waren mede zeer
gecompliceerd en oogstten oveneens veel
applaus. De Bengaalscbe verlichting deed
Hare Majesteit de Koningin dankt
bevolking Helder voor gebrachte buide.
Adjudant van dienst
SlOKIlïQHJC.
De Minister van Marine antwoordde het
volgende:
Dank voor gelukweosch.
Bamboknct.
HEDEN ZATERDAG.
Deze dag komt op het offlcieele programma
niet voor. In verschillende straten zal men
echter opnieuw illumineeren, muziek maken,
enz. De Zuidstraat doet het hedenavond
voor het eerst.
Zuidstraat
Behalve de feestelijke verlichting zal er
een openlucht-biozcoop vertoond worden, af
gewisseld door muziek. De beelden zullen
geprojecteerd worden op een lichter, gelegen
le haven, ongevèer dwars over het
tweede blok huizeD, gerekend vanaf de
Zuidstraat. Toeschouwers kunnen de beelden
dus van weerszijden zien
De muziek-vereeniging „Winnnbat" zal
tegeljjk een concert ten geboore brengen
nabij het achterschip van de „Emma".
Het bioscoop-programma is als volgt:
1. Stille beelden.
2. Electrische gordel.
3. Een reis langs de rivier de Maas, natuur-opname.
4. O, die dameshoeden.
5. Een vrouwelijke spiou.
6. De moderne toovenaar.
7. Een bedelaarstruc.
8. Keizerlijk kanaal in Cbina, natuur-opname.
9. Helpl Help I
10. Len dagje naar buiten.
11. Extra
prachtig op al die jonge, stoere mannon; de
uitroepen van bewondering naren dan ook
wel gemeend. «Helder's Harmoniekapel"
zorgde voor muziek en dood menig lustig
wijsje schallen over het wijde plein. Vuur
pjjlen vlogen af en toe op, van enkele huizen
verhoogde men het efiect door Bengaalsche
verlichting.
Na afloop was het een algemeene terug
tocht langs de Hoofdgracht de stad in. Hoeveel
duizenden er op de been waren liet zioh wel
gissen maar niet raden, maar 't waa enorm.
Lang duurde het vóór allen afgetrokken
waren, het restant achter de meziek aan,
welks tonen door «Mina" en «Manns" werden
overstemd. Hoe kan het anders: én Mica
én Manus zjjn in den smaak tegenwoordig.
Slotwoord.
Besumeerendc, mogen w(j niet eindigen zon
der den verschillenden Commissies een woord
van lof te hebben gebracht voor bun prach
tige organisatie en aan de deelnemende be
sturen voor hun discipline. Alles liep prachtig
van stapel, het haperde niet éénmaal. Het
Uitvoerend Comité, dat de leiding bad, moet
op de eerste plaats staan in ons slotwoord
van lof. De heer Boldingh, voorzitter, was
overal tegeljjk, maar ook de andere heeren
J. W. A. Mulder, C. Adriaans», Jb. Bakker Dz.
C. Koning ontbraken zelden. Het zjjn voor
die heeren inspannende dagen geweest, maar
zjj kunnen er met voldoening op terugzien
Het is waar, had het weer niet meegeholpen,
dan waren al hun ijver en werkkracht
geefsch geweest, maar dit ontneemt niets aan
de waardeering, die huo organisatorisch talent
toekomt. De verschillende onderdooien der
feesten, de reveille, bet kinderfeest, de muziek,
do optocht, de gondelvaart, zjj hadden alle
huD eigen, bijzondere commissie, die de onder
dooien regelde. Het is niet wel doenlijk al
die heeren te noemen: zjj vormden een gansche
staf, die de feestelijkheden tot één schitterend
geheel wist te maken. Het sloot alles
prachtig aaneen, en militairement, als in een
militaire stad behoort, werd precies op tjjd
begonnen. Ook aan besturen van marine en
landmacht komt een woord van dank voor
hunne medewerking.
Speciaal aan de politi# komt een woord van
hulde toe voor de wjjze, waarop zjj haar
zware taak vervuld heeft. Het zjjn moeilijke
dagen voor haar geweest, waarin het zaak
was tactisch op te treden en waarin een
enkele onverstandige uitbarsting veel onaan
genaamheden zou hebben veroorzaakt. Z{j
■laat uiteraard tegenover de lastige elementen
onzer samenleving; jonge mannen, die, door
drank opgewonden, meenen, dat alles hun
veroorloofd is. Tegenover zulkea is bezadigd,
gemoedelijk optreden eerste vereischte, al
lokt hunne houding het tegendeel uit. Die
bezadigdheid heeft de politie dezer dagen
getoond en haar komt daarvoor hulde toe.
Ook de padvinders hebben zich geweerd
afzettingen en orde bewaren, waarvoor ook
hun langs dezen weg dank moet worden
gebracht,
Door het Comité werden de volgende tele
grammen verzonden
Hare Majesteit de Koningin.
De bevolking van Helder, vierende
het eeuwfeest van Neorlanda Onaf
hankelijkheid, brengt Uwe Majesteit
eerbiedige hulde en uit hierbjj de beste
wenschen voor den voorspoed van Uw
Huis en het Vaderland. Boldihoh.
Minister van Marine, 's Gravenhage.
Het Comité voor de viering van het
eeuwfeest van Neerlands Onafhankelijk
heid te Helder, wensoht U we Excellentie
geluk met Uwe plannen tot uitbreiding
der vloot, het hechtste bolwerk van ons
onafhankelijk volksbestaan en koloniaal
besit. Boldihoh.
Namens Hare Majesteit werd hierop het
volgende antwoord ontvangen:
Het concert-programma zal zjju:
1. Volkslied, Willems.
la. Oude Wilhelmus.
2. Piet Hein Marseh, A. 1-, Haiebroek.
3. Ouverture Vendangc et Moisson, A. Tack.
4. Valse Nationale over Nederlandzohe
Volksliederen, Ch. Larmont
5. Nederland in lied en dans,
potpourri populaire, J. Ooms.
PAUZE.
6. Jubel-Marsch 1813—1913, Ogier,
7. Feest-Onverture, J. Bouman.
8. Brise du Soir Walier, F. Viveno.
9. Franche Amitié Fantaizie, Martin.
10. E.N.T.05. Manch, Oiiberr.
Volgons de ons verstrekte opgaven zullen
nog de volgende ztraten
hedenavond
llumineeren
Spoorstraat, Koningstraat, le en 2e Vroon
straat, Hoogstraat, Loodsgracht, Kanaalweg,
Diaconieitraat, Californiestraat, Breewater-
straat,Weezenstraat, Keizerstraat, Kroocslraat,
Gravenstraat, Sluisdjjkstraat, Schagecatraat,
Basstraat, Goversstraat, Klaas Duitstraat,
Florastraat, Janzeustraat, Jonkerstraat, Nieuw-
straat, Brouwerstraat, Vijzelstraat, Verlengde
Wilhelminastraat en Cornclia Ditostraat.
Zoo men ziet, zal do verlichting woer vrjj
algemeen zjjn. Bovendien zullen in verschil
lende buurten muziekuitvoeringen plaats
hebben. De commiasio in de Spoorstraat be
richt ons, dat men ook vuurwerk zal af
steken.
Aan den Kanaalweg: van 8 tot 10 uur,
tusschen Post- on Molen brug concert van
Helders Harmoniekapel.
Maandag
Algemeene illuminatie van de Vischmarkt,
Leliestraat en Jan in 't Veldstraat.
Langs de straat.
Het leutige leven
dezer dagen.
Dinsdagavond, 23 September. Helder
is Helder niet meer. Het allodaagsche aan
zien van ons burgerlijk stadje is hier en daar
weggetooverd. We zjjn opmerkzaam en be-
teekenisvol in feestdos gebuid. Straten en
grachten worden nu al door honderden en
nog eens honderden zolen beschuifeld
waren wjj in Amsterdam en beleefden een
reprise van een grooten dag uit de Juliana-
feestweek. Men begrjjpt niet waar de men-
achen vandaan komen. Uit welke afgelegen
buurten. Uit welke stille wjjken. Uit welke
haast vergeten steegjes en slopjas. Maar zjj
zjjn daar, de Helderschen en Nieuwediepers,
om op verschillende punten bjj voorbaat zoo'i
beetje te neuzen, te gapen. Voor onze win
kels een gedrang alsof je de diverse artike
len achter de ruiten daar voor niets kondt
krjjgen. De groote en kleine uitstalkasten
waren dan ook wel bezienswaardig, sommigen
zelfs buitengewoon fraai door veel oranje,
door veel plantengroen, door veel licht.
Maar ook de overgroote meerderheid van
de burgerjj had iets gedaanoveral zag je
opgehaalde gordjjuen, de ramen open en bloot,
de vensters met extra potjes, met mandjes,
met bouquetten on de gas- en petroleumlam
pen, kleurig behangon met speciale kappen
zetten menig kamer in een huiselijk gezelli-
gen schjjo. De bewoners staarden er niet
uit gewone, uit verwezen strakgetrokken
gezichten. Menschen van allerlei stand zaten
glunder bjj hun geopende vensters te loeren,
stonden in troepjes aan de deur, lachten en
babbelden druk om zich heen. Ja, deze avond
was reeds zoo interessant, zoo licht en zoo
rijk aan feestelijke momenten, als een andere
een meer gewone aanvangsdag rjjk is aan
visitekaartjes en bloemstukken. Een opge
wekte, vroolijke menigte krioelde langs den
feestweg. Groote scharen trokken er op uit.
Stokoude meuscbjes, kromgebogen moedertjes
met echte kapjrs en omslagdoeken vau 1813
en tanige, gerimpelde mannetjes met gouden
ringetjes in de ooren en een snuifdoos in de
veetsak, lui van den ouden stempel, die ge
woonlijk nooit een voet buiten zetten, waren
present. Heele families, vrouwen en mannen
in jak en pilow uit de nuchtere volksbuur
ten, bewogen zich nieuwsgierig, vrijmoedig
en blijmoedig. De pret zat bij hen al in de
beenen. Zij gingen lustig, soms dolzinnig
over de groote straat, bijwijlen luidruchtig
door een valsch klinkende zang vansohorre,
schelle stemmen. Eu dan het jonge volkje'
Onder hen: schep vreugde in het leven.
Meiden en jongenB, stevig gearmd, waren in
stemming. Joelende troepjes kinderen zwerm
den in de feestvolte. Uit hun jolig gedoe kon
men een echte ongedwongen vreugde peilen.
Grappig verkleed, behangen met oranje en
uitgerust met vlaggen en banieren, scharrel
den ze tusschen het grooto publiek. Hun
fleurige liederen deed het bloed snellor cir-
culeoren en plezierigen geest wokken. Hun
eenvoudige leut kenmerkte een onbezorgd
bestaan. In zoete verbroedering zag je te
midden van de bonte massa: matrozen en
mariniers en soldaten, lijf-wiegelend on voet-
trappelend onder 't loopen heele slierten,
elkander vasthoudend en in klimmende geest
drift zingend allerlei vroolijke wijsjes. Een
paar open wagens met gecoscumoerde kerels
en vrouwen lieten zich rondrtfdon. Telkens
ontmoette je clubjes hossendéihihA hi
haEen drukte van belang. De vreugde van
al deze simpele sielen werkte aanstekend.
Nu eu dan danste al wat boenen had en
menig bejaard plaatsgenoot waagde in het
gewoel nog eens een flikker als in den goe
den jongen tQd. Wie kon sich ergeren aan
zulke volkstooneeltjes Het stfu immers goed
koops genoegens, die zQ smaken? Men moot
al nurksch van aard z\jn om zich te verbij
ten over het feit dat onze menschen eens op
onschuldige wjjse van 't touw breken. Daar
is een Nederlandsche spreekwas die zegt:
het is met do hooge oomos kwaad kersen
eten. Het kan wezen dat dit klopt. Maar
vanavond zijn het lieden dio óók meedoen.
En waarom niet Een deftig gezelschap in
rijken tooi van de 17do eeuw was met zui
delijken zwier op het pad, deed niet onder
voor anderen. Ze liepen gearmd en zingend
door de straten en overmoedig-hel galmde
hun lied naar den avondhemel omhoog. Om
dit schoon begin waardig te bekronen,
schoten jongens hier en ginder hun voet
zoekers en zevenklappers af, waarvan het
luide geknal met korte, ruws slagen, het
jubelend gezang in stukken sneed.
Dan weer zag je in de een of andere straat
plots Bengaalsch vuurwerk branden, waarvan
de roode en groene gloed prachtig opvlamde,
langs de huizen steeg en de spookachtig ver
lichte gezichten der wandelaars fantastisch
deed uitkomen. En je kon het de meer be-
adigde menschen aanzien, dat ze meenden
e kuieren in een wonderlijk droomland.
Hier draaiden de hoofden zich om, daar
werden wjjeende vingeren uitgestoken en
stille woorden van hulde en bewondering
gefluisterd. Overal om je heen was vlaggen-
I ala. Van de hutsenwapperende banen.
Van de stokken in den grondhet rood-wit-
blauw en de talrijke doeken van bijna alle
nationaliteiten. Dan de groene boompjes zoo
maar tuascben de straatsleenen geplant. De
lange slierten groen aan de gevels, over en
weer, rechtweg of kruiselings gespannen. De
veelkleurige ballocnekes, die op afstanden
in de hoogte wiegelden en als groote vlinderB
in den avondwind speelden. En eindelijk de
eerepoorten met zinnebeeldige voorstellingen,
beelden en ornamonteering, met effectvolle
bogen, met roode en witte en blauwe vet-
lampekons, duiveltche, dansende vlammekens
en de nederige kaarskens van éóoen oent,
die rechtop inboopjts zand moesten branden,
>reciea zedige, rochto rijen van witte kabouter-
tecs. Dit allesNrerkto samen tot ééa illusie
van lioht, van kleuren, van glorie. En waar
men nog niet klaar was, werden toebereidselen
gemaakt. Verscheidene buren waren daarvoor
gezamenlijk in actie. Je zag mannen, vrouwen
en kinderen sjouwen met stokken, vlaggen
en groen, 't Was passen on meten en klau
teren en timmeren als gold het de versiering
van één groote feestzaal. TerwQl deze men
schen nog maar uitpakten, was men ergeni
anders al geestdriftig aan het genieten van
hetgeen men zelf en op eigen kosten tot
stand had gebracht. Als je van de Sluisdijk-
straat de verschillende zijstraten inkeek, dan
was het inderdaad eeo amusant schouwspel
wat hier vertoond werd. Onder den vredigen
sterren-avond lag deze buurt met vele ballonne-
kens sprookjesachtig verlicht. Hier volop
kleurenwisselend getoovor bij vlaggen en
wimpels en groen door de ontelbare flikkerende
kaarsjes. En alsof 't kermis was sloegen er
de vlagen muziek en voetengezebuifel uit.
In de Gravenstraat zat een opgeschoten
jongen met- een gedeuktcn hoogen hoed op
het hoofd en een lange koetsierajas aan,
bovenop een houten kist. Hij bespeelde een
kleine harmonica met witlederen blaasbalg
en werd nu eu dan gesteund door een piston
niet die naast hem troonde. Deze twee prikkel
den velen tot een vreugd-oogenblik. Stramme
wijfjes konden zelfs don lust niet bedwiogen
om eens mal, eeus erg uitgelaten te doen.
Ze riepen elkaar toe en maakten gekke
capriolen op do sloflen. Oude mannekens
bogen de knieën, rondden de armen
draaiden dat het een lust was. Maar
jongeren, vrouwen on mannen, meisjes en
jongens, vormden een levende kolk, waarin
ze verhit werden van lol. En als ze een
poosje ophielden, dan werd een tafel en een
stoel aangedragen en om beurt ging iemand
op die tribune om er voor de vuist weg
een voordracht te doen. Een lange vent,
geheel in 't wit, met een papieren steekmuts
losjes op het hoofd, had veel succes met zjjn
«Alida-Skedobbel-Skedau-Skidsi" en een juf
frouw iu aardig Japansoh pakje gestoken,
gaf iets koddigs dat eveneens luide toejuiching
en handgeklap verwekte. En als het uit was,
klommen weer audereu omhoog, totdat de
muzikanten opnieuw eeu teoken kregen om
zich te doen booren. Dan klonk weer een
aantrekkelijk walsje en de feestvierenden,
typisch verkleed, tolden met frisschen moed
rond. In de Goversstraat ging het ook zoo
toe. Oud en jong haalden er het hart op,
als waren we te Amsterdam in gezochte
kwartieren. Vooral de vrouwen-onder-elkaar
verweerden zich ongewoon dapper: dames,
met het haar opgerold onder een marine
muts of marinierspet, hadden de pakjes van
hun dierbaren echtgonoot aangetrokken en
wandeldon nu in donkere uniformen rond. Een
paar nogal corpulente figuren waren in wit
werkgoed gestoken en het was komiek om te
sien hoe de lange broeken, hoe de kielen van de
marine hen aan 't ljjf zaten. Geen enkele
wanklank werd vernomen, niemand stelde
zich onbehoorlijk aao. Men danste en sprong
onvermoeid, arm in arm, ljjf tegen lijf zwie
rend, in breedo broederlijke rijen. Eu over
dat alles laaide en trilde en straalde de
tooverachtig-scboone kleuren-glorie der tal-
looze lichtende lampions.
Maar in de Basstraat was het nog een
graadje erger. Hier klonk heftig het ramoer
van de branding: hot gebonk van 't straat
orgel. Telkens als bet inviel waren de rapen
flink gaar, werd alles vrooljjk van onge
bondenheid. Klaar en nuchter, zonder een
spatje drank in 't lichaam, was het een
onschuldig vermaak, golfde men in dwaze
slieren, woest bonkend in massa, ordeloos
rond. En als de muziek zweeg, dan hoorde
je hoszingende troepen in aantocht en door
dringend gegil van meiden in 'C nauw, ver
brokkelend in gieren van lachen. Vader-
landsche liederen werden afgewisseld door
allerhande geliefde straatdeuntjes en toen
ee iige muzikanten met koperen instrumenten
op een stiller plekj- de mop van
Manus, heb jij je hoedje op?
Eeu hooge z{j wat is ie bl{j,
aanhieven, golfde en drong en stuwde een
eindelooze stoet van feestelijke menschen
hier op aan. Ze dansten en sprongen als
zotten, zongen zich de kelen heesch en
schreeuwden van bandelooze leute, zorgloos
en zonder gedachten. Totdat het al zoo wat
nacht was, het orgel inrukte, de ballonne-
kens uitgedoofd worden en de daken der
huizen wegdokon in de goede donkerheid.
en portaaldooren streken. Tooverachtig was
de illuminatie aan de Spoorgracht. Deze
kant, aierljjk afgelijnd met gekleurde ba-
lonnekes, die prachtig in het water weer
kaatsten, maakte don indruk van het sprookje
uit de duizend-en-één-nacht. In dit oostelijk
deel ODzer gemeente had 't volk ouderwets
pret. Verkleede kerels en meiden, de armen
;estrengeld, drongen en stnwden er uitge-
aten door de talrijke straatjes, jubelend en
hossend op de maat van harmonica's, trom
mels, fluiten, klappers en ijzeren deksels.
Aan de Zuidstraat liep je ingedrongen tus
schen de menschen en het laantje was vol
stof en drukte. Hier hadden enkele kraamp
jes veel bekQk en hier wemelde het een
oogenblik van kooplui en venters. Boomijs,
vruchten, koek, bier, limonade, sigaren, oranje
en nationaal, strikjes en lintjes, toeters en
ratels. Langs dezen weg reden de groote
bak- en kapwagena, die menschen van buiten,
uit Koegras, uit den Polder aanbrachten.
Zingend trokken ze voorbij, °m de petten
banden van rood-wit-blauw, om het boven
lichaam gekruiste sjerpen van oranje. Aan
de Weststraat, bjj de Nieuwe Kerk, trok de
zweefmolen heel wat kinderen. Hier vermaak
voor de jeugd, waarvan een massa toe
schouwers genoten. De Kanaalweg, Loods
gracht en Kerkgracht waren zwart van de
menschen, die naar de onde Helder togen
n van de trouwpartij getuige te zijn.
Op en beneden het Dijkje een dichte
menschen-haag. En in do Smidstraat zelve
was de belangstelling enorm. De politie had
handen vol werk om de omgeving vrij te
houden waar ons oude raadhuis door een
ongeduldige menigte werd bekeken. Op dat
ouderwetsche hokje met zijn groengeschil-
derden gevel,waaraan tallooze wit-vlammende
lichtjes branden, waren aller blikken langen
tijd gevestigd en ondertusscben hunkerde
menigeen naar het oogenblik waarop de
trouwstoet zon verschijnen.
Heeft een paartje, dat hier in het huwe
lijksbootje stapte, wel ooit zóóvéél nieuws
gierigen op do beon gebracht Geen kwestie
van. Terwijl men van alle kanten kwam
opdagen, terwijl een reusachtige roezemoezige
massa publiek wachtend zich verzamelde tot
dichte drommen, zaten de oude luidjes en
hun gevolg nog rustig in het gebouw van
de Spaarbank. Hier, aan den Polderweg,
drongen de mensohen gedurig op en die
vooraan stonden begluurden met groote aan
dacht het eigenaardige geselschap daar binnen.
En toen de rijtuigen voorkwamen, de mannen
met hooge zwarte hoeden, met zwarte jassen,
met witte slobkousen instapten en eindelijk
de twee bejaarde menschjes plaats namen,
met een doorgewerkte doek om en een
kapje op het hoofd hij met den hoogon
hoed en de zwarte jas en hot witte vest en
de roos op z'n borst toen klonk een
donderend hoera geroep en giog een geest
driftig gejuich op uit de rijen, waardoor de
open wagens stapvoets moesten gaan. Eon-
maal een beetje op dreef, ging het in draf
naar de Smidstraat en do honderden, die daar
onmogelijk in konden, verspreidden zich half
voldaan en zochten grootendeels door de
Koningstraat de altjjd geliefkoosde Spoorstraat
op. Deze liep ineens vol, was niet lang en
niet breed genoeg om zoo'n machtige stoet
wandelaars te bergen. In de kleurlichte
lawaaiige herrie bonkte bet straatorgel zijn
schetterend geraas en was het dansvolk met
heftig golol aan don gang. Gloeiroode meiden
en opgewonden zeelui, do armen krampend
om de middels gewrongen, draaiden onver
moeid op do vroolijke muziek, die soms door
't jagend tempo een dringende wildheid ver
oorzaakte. Wat niet meeging in de woeste
vaart werd eenvoudig omver gezwaaid door
trappende beenen en rokkenzwieren en wrin
gende lijven, die tegen elkaar zmakten in de
malende wieling. En verderop was weer
tóóvéél andere vrooljjkheid, zóó véél uiting
van vreugde, te veel om in details te noemen.
Heele slierten feestgangers marcheerden
zingend heen en weer. Hossende jongelui
gingen met toeters, die een oorverdoovend
rumoer lieten hooren. Juichende kinderen
galmden populaire moppen, lachten monter
en brachten een groote levendigheid door
hun gedo*. Later kwam «Winnubst" op de
vlakte en de tonen van dese muziek vereeni
giog leenden sich uitmuntend voor nieuwe
verkwikking, hielden de bevolking in feest
roes; totdat het niet meer kón, van wege de
volte: de muziek werd platgedrukt en moest
een goed heenkomen zoeken 1 Ia de buurt
van de Sluisdijkstraat en omgeving gaf de
Harmoniekapel op de hoeken der straten
galjjk de «blaaspoepen" haar leukste
moppen. In de Janzoostraat had men ii
open lucht zoo waar een balorkest in optima
firma: piano, viool en contrebas.
Een gezellige huiselijke mauier van feest
vieren, die navolging verdient.
Woensdagavond, 24 September.
Nu waren alle hoofdstraten en vele zijstraten
daarvan spookachtig verlicht door duizenden
balonnekens, een schoone, schitterende op
en-neer-dansende gloed van fraaie kleuren.
Do winkelstand gaf nog méér verrassingen:
de meeste beduidende zaken-menschen hadden
op waarlijk bewonderenswaardige manier
bun étalages verzorgd, de kleinere winke
liers lieten zich niet minder onbetuigd en
zelfs het geringste snoepzaakje in de don
kerste achterbuurt deed om strjjd mee
Onze burgerhuizen waren als feestpaleizen
allo vensters heel en vele vertrekken met
groen, met planten, met bloemen gevuld.
Overal een ohaos van geluiden en verwaaide
muiiekrafels, die als tooht uit open rai
Donderdagavond, 25 September.
Onze Btraten waren niet zoo tooverachtig
schoon, niet zoo vol licht en kleur en har
monie. Alleen kwam nu en dan een bengaal
sche zon een lange rij huizen in bjjzonderen
gloed zetten of zware, walmende toortsen
werden bier en daar ontstoken en dan kreeg
je weer eens den juisten indruk, hoe groot
de menigte toch was die onder en langs de
versieringen voortwandelden. Geheele stoeten
gingen arm en arm, zingend uit volle borst:
«Oranje bove oranje bove leve Wil-
helmien!" Of: ,'t Is plicht dat iedere jon
gen*. Of van: ,Piet Hein*. En: «Ikhebeei
bloemetje geplukt al op die hei*. «Kees laat
je scheren», .Mop is dood», «We gaan nog
niet naar huis', «Manus hei jö je hoedje op»
en ook nog van een andoren Manus die geen
haar meer had op z'n kanus' en van het
eens zoo vermaarde «Ta ra-ra-boem-di-jée<
□u sedert lang in geheel Europa vergeten.
In de gewoonlijk nuchtere wijken, waar onze
doodeenvoudige burgera huizen, waar aller
hande typische tooseeltjes joelende vrouwen
en mannen uit de deuren lokten, klonk
wild gerol van tonen en lollend leven. Hup-
sche deerns en oolijke jongens zwierden ge
moedelijk vrij over de steenen. Overal bruiste
weer gloeiende jool. Soldaten en matrozen zag
je kameraadschappelijk slieren. Sergeants en
korporaals van de landmacht, bootslieden en
kwartiermeesters van de zeemacht marcheer
den in lange rijen, nuohter-grappig slingerend
door 't publiek. Groote visechersjongens, wier
schuiten in de Buitenhaven lagen en die niet
aan zee en wind dachten, waren in de beate
spullen: stof-zwarte broeken en glimmende
wambuisen, de zijden halsdoeken los gestrikt
en het harde, zwarte ronde hoedje op den
stoeren kop. Zjj waren uit met de frissohe
meiden, do roode armen uit de korte mouwen,
het Zondagsche jakljjf aan en opgetuigd met
slierten kralen en sloten en spelden, vrooljjk
van ongebondenheid. Af en toe gingen hun
beenen van den grond on wild en uitgelaten
sprongen ze met en onder elkander rond. Ze
waren allen één in het zwijmelende leven
van de algemeene feestvreugde. Aan de West-
straat was een kerel met vet neerhangende
ponnie en wit beenig gezicht, aan 't voor
dragen en 't begon er werkeljjk op te ljjken
of er geen eind aan zou komen, want een
aantal vrienden volgdon hem op, hadden alle
maal een aandachtig gehoor van den drom
kostelooze kijkers.
Langs de Hoofdgracht liep een groep heeren
en dames, erg leuk verkleed, met bengelende
lampions, met vlaggen, met toeters, met ratels.
De onmogelijkste en afgrijselijkste geluiden
maakte een bende van wel twee honderd
ongens en meiden aaD den Kanaalweg. Met
run ellendige piepers en rateltjes poogden
ze wat Hollandsche feestvreugde op te wek
ken bjj de compacte massa feestgangers, die
daar zoo rustig, kalm-bljjmoedig, ordeljjk
voortsohoven over den versierden weg. Linke
en rechts werden nationale geestdrift-uitin-
en geïntroduceerd en vele brave, fatsoen -
jke menschen, anders stjjf en stug van aard,
vonden hierdoor soms eeu prachtige gelegen
heid om in een dollen rondedans blijken te geven
van het gevoel, dat hen bezielde. Het is een
feit, dat ooze varensgasten van de marine
bovenmate in trek waren bQ het Heldersche
schoone geslacht: vele meisjes dansten tut
schen het Hollandsche gehos aan de armen
van de Jantjes. Mannen, in een vluchtig
aangeschoten opknappertje, de gesiebten glim
mend gewasschen of onberispelijk geschoren,
genoogeljjk zuigend en blatend aan hun
sigaartje en onbezorgd lnchtig stappend door
het weten van den vrijen dag die volgde
gingen hoogst kalmpjes in de tierige voort-
stoeting. Moeders met bonte schorten en
mutsjes op, werkten zich door de opstoppiu-
gon, trokken soms met korte, ongeduldige
snauwen de kinderen naar zich toe. Voorbij
de Poatbrug liep zoo'n vrouwtje te hnileu
en te zoeken naar haar kleuter van vjjf
jaar, die in de drukte verloren was gegaan,
't Ongelukkige schaap werd later aan het
Westplein teruggevonden in een hoogen,
dichten golf van menschen. Zelden zagen we
zooveel publiek in deze omgeving Het con
cert was hier de groote magneet. De gecom
bineerde uitvoering van 3 korpsen trok bon
derden wandelaars naar dit terrein. Die niet
heel vroeg waren gekomen, moesten ver
achteraf zioh tevreden stellen, 't Was een
grootsoh on verheven schouwspel wanueer je
ergens even halsreikte boven de deining van
al die hoofden. Een brutale juffrouw, vlak
naast me, met zwarte haren en Fedora-lokjeB
en op dat alles, van roze zjjdo, met roze bandjes,
koket auto-kapje oen jufler als van
een oude plaat uit den tjjd van het Trïanon,
had oen stevig krukje meegenomen en reikte
nu als een poffertjes-koningin boven de heete
oven plaat van 'r salon. Ze zag rood van
opwinding en babbelde druk met haar mat.
een korte, dikke pa op wiens schouders
een kleine jongen met bloote kuiten droomerig
sat te kjjken. Arme pa! Gepakt en belast,
spande hjj zich in om z'n vrouwtje zooveel
mogeljjk op d'r benijdenswaardige plaats to
houden. Steeds drong en stuwde een einde
looze stoet van feestelijke menschen op,
waaronder een zeer opgewekte stemming
heerschte. Boven jool van joviaal hardop
gepraat en gegiorlach boven 't schrik-
harens ramoer van hossenden klonk het
geroep van nijvere negotiauten. In oranje
schijn van royaal brandende olielampen met
koperen schilden aantrekkelijke uitstallingen.
Bergen appelen en peren en heerlijke mollige
pruimen werden warm aanbevolen door schelle,
doordringende stemmen met sterk Heldorscb
accent. Weer anderen galmden het uit voor
bier, limonades, melk, voor ponen en pieter
mannen en lekkere vette paling. De alge
meene herrie werd gelukkig een beetje
minder tegen negenen en toen de klok van
de Westerkerk sloeg was het eenigszins rustig.
Opeens roffelden de trommen uit de muziek
tent, de hoornblazers schetterden, do tamboers
en pijpers lieten zich gezamenlijk hooren en
op 't moment dat de cavallerio-trompattTS
eindigden en de Bussische had geklonken,
was het zoo goed als stil, luisterde men mot
attentie naar de teere, liefelijke melodie van
't bekende Gebed, dat door pijpers uitgevoerd,
bijna onmiddellijk met een zuiveren, plecb-
tigen inzet door het orkest werd overgenomen.
Deze zoo door den eenvoud e&den ernst
der in klank gezette hymne bekorende melodie
werd fijngevoelig beheeracht en behandeld
en bezat wel de ontroerende kracht om ornBtige
liefhebbers van goede muriek uit do sfe-r
van banaliteit des dageljjkschen levens te
voeren.
De Volksliederen en de Parade-mars .-b
werden nu gespeeld en het was voor vele
opgewonden feestgangers een rechte ver
kwikking toen de Piet Hein-marsch weer
galmde. Het daarin voorkomende kranige
volksliedje van Viotta gaf aan het geestdriftige
gedeelte van 't publiek een mooie gelegenheid
om mee te brullen.
Van de openlucht-bioscoop scheen intusscben
eerst niet veel terecht te komen. De wind
speelde op soms komieke wyte mot het doek
dat na veel gemartel zich eindeljjk schikte
in den wil vao ben, die belast waren met
de vertooning. Enkele beelden deden het goed,
doch er waren er ook, die een droevig efl et
maakten vanwege de bolle, bewegeljjko lap.
Doch zoo nauw werd het op deze plaats
niet genomen. In de geweldige volte dacht
men over alles luchtig. Toch was het jammer,
dubbel jammer, dat een wilde troep soldaten
en jongens het brullen en blasen op do
vervloekte snerpende piepers ook onder uit
voering van de muziek niet kon laten. Voor
hen, die zioh aan de westkant van het plein
hadden opgesteld en dat waren er duizenden,
ging het genot van het hooren van dit
eenige concert in een zee van wilde woeste
geluiden totaal verloren.
Een Ouverture de concert was voor menigeen
nu geen kost en daarentegen werd gesmuld
bij de Nationale Wals, waarin de Nederland
sche liederen weer volop vroolijkheid brachten.
Men zong eu sprong op deze wijsjes mot
onvermengd genoegen on toen den dirigent
na afloop een schoone krans werd aangeboden,
waa men opgetogen en werden kerngezonde
hoera's aangeheven.
Met Nederland in zang en dans stemde
Jan-Bap-en-z'n-maat weer volkomen in. En
toen het boeiende, interessante hoofdnummer
afgewerkt was en een machtige Jubel-ma; sch
zich ten slotte deed gelden, werd opnieuw
gedanst en gezongen door wriemelende menigte,
die zich iets later geheel kon geven aan de
trommelende en blazende muziekanten op hun
langdurige toohten door de gemeente.
Vrjjdag 26 September.
Een magnifieke dag: zonnig en licht. Een
heerlik frisch windje waaidje over de fees
telijk getooide stad. En: de vlaggen stoeien.
Als bonte feestspelkinderen doen ze dat.
Overal om ons heen. Op alle oorlogsschepen
en particuliere vaartuigen. Van alle torens.
Uit ramen en dakveuters van groote huizen
en kleine woningen.;
Vandaag was de marinewerf gesloten, in
alle werkplaatsen stond de arbeid stil en de
scholen hadden vrij. Vandaag geen bakkers,
geen groenteboeren, geeu molk verkoop rs,
geen vischventers, geen scharrelaars bij den
weg. Vandrag was heel Helder en Nieuw
diep op z'n Zondagach burgerij, marine
eu leger hadden het beste, het mooiste aan
getrokken. Vandaag gala en goud hoogen
hoeden, gekleede jassen, steken en degens
en politiehelmen borsten met ridderorden,
medailles en véél oranje en véél uatiouasl.
Vandaag was 't overal feest, overal joelen,
zingen, dansen. In een wilden hos trekken
de troepen langs de straten en grachten.
Kinderen met zwaaiende vlaggen, met wui
vende wimpels doorsnijden de oploopen. Koffie
huizen, cafés loopen vol, de deuren gaan
open en dicht. Vroolijke kluten ringelreien
