Agenda.
biotcoop-Voarilellingett. Kta>>l«t| ltï
ÜKgrlpkg 7 nar. Zondags 'J nor,
Bio»coop-Yoor*tellingen. Spoorgractat 18
Dagelijks 7 nor. Zondag* 2 nor.
hiojcoüp-Voorn tellingen. Koningstraat,
Dagelijks 7 nor. Zondag* 2 nar.
14 Oct. Solisten-Concert te geven door mevr. A.
Lieman-Brsak. Casino, 8 nor.
14 Oct. Lichtbeelden voorstelling in de Luth.
Kerk, Middenstr. 5 en 8 uur.
17 Oct. Kerkconcert in de Nieuwe Kerk,
's avonds 8 uur.
18 0«t. „lustus van lianrik". Opv. van „Mottige
janus". Tivoli, 8 uur.
Rnrfl*flijk« Stand Haldap,
van 10 tot 13 October 1913.
BEVALLEN: H. Klerk geb. Appel, z.L. de Jong
geb. Zuiderbaan, d.A. Rqk geb, de Porto, d.
E, Vis geb. van Duin, d.A. H. J. Leen geb.
van Leuvensteijn, d.C. R, Minntboo geb
Gunst, z.
OVERLEDEND. Dienaar, 9 maanden.
Marine en Leger.
n$» Kon. beslnit van 8 dezer is, mat ingang van
1 November:
lo, de vice-admiraal F. C. E. L. Koster eervol
•ntheven van dc betrekking van commandant der
marine te Willemsoord, tevens commandant der
stelling van den Helder;
2o. aan den vice-admiraal F. C E, L. Koster, op
ztfn verzoek, wegens langdurigen dienst, eervol
ontslag uit den zeedienst verleend, onder toekenning
van pensioen, en onder dankbetuiging voor de door
hem aan den lande bewezen goede diensten;
3o. het bedrag van het onder 2o. vermelde pen
sioen vastgesteld op f4350 *s jaars;
4o. de betrekking van commandant der marine
te Willemsoord, tevens commandant der stelling
van den Helder, opgedragen aan dan scbout-bij-
nacht W. Naudin ten Cate;
5o. bevorderd tot vice-admiraal, de schont-bq-
uacht O. P. van Hecking Colenbrander, directeur
en commandant der marine te Hellevoetsluis.
Hr. Ms. „Gelderland" zal op 16 dezer de haven
alhier verlaten tot het aanvaarden van een oefe-
ningsrei* tot 19 December a.s., en staat onder
bevel van den kapitein ter zee L. F. H. Tuckerman.
Verder zqn daar aan boord geplaatst de navol
gende officieren en machinistenkapitein-luitenant
ter zee M. Schoo, le officier; luitenant ter zee ie
kl. J. A. Jager, id. le kl. H. C, Louwerse, id. 2e kl.
J. C. E. baron van Lijnden, id. 2e kl. J. J. Jentink,
id. 2e kl. 0. E. L. Helfr'ich, id. 2e kl. Jhr.O.van 1
Brandeler, id. 2e kl. H. Vreedenberg;officieren
gezondheid 2e kl. A. H. F. Cranne eu J. M. A. J.
H. von Frcltag Drabbeofficier van administratie
le kl. D. Kaan; officieren-machinist H. G. L. Yauz,
W. N. van Pelt en A. J. Dqlter; hoofd-mach. W.
C. Gort; machinisten A. I. Huqsse, J. A. W. van
der Laan, H. G. van Niel, M. P. J. Pover, i. R.
Hofstra en P. Tapperwijn.
Den 14en October 1913 wordt Hr. Ms. opnemiugs-
vaartuig „Hydrogrsaf" te Willemsoord uit dienst
gesteld en keert de luitenant ter zee der le klasse
D. E. Keus terug naar het departement van marine,
terwijl de daar aan boord dienende machinist J,
Arents met 17 October a.s. wordt geplaatst aas
boord van Hr. Ms. „Dolfijn" ter vervanging van
den machinist J. G. L. C van Erkel, welke wordt
overgeplaatst aan boord van Hr. Ms. „VanSpeyk"
Bq Kon. besluit van den 3en October 1913, no.
36, .is dc kapitein ter zee A, H. C. Heijdeman met
29 October a.s. eervol ontheven van het bevel over
Hr. Ms. wachtschip te Willemsoord en van de
betrekkiDg van Havenmeester der Marine aldaar
en deze functiën opgedragen aan den kapitein ter
zee W, H. C. Hoog terwijl eerstgenoemde met dien
datum op non-activiteit wordt gesteld.
Bij beschikking Tan den minister van marine
zqn de navolgende plaatsingen enz. gelast:
kapitein-luitenant ter zee L. P. W. van der Wal,
dienende als eerste officier aan boord van Hr. Ms.
Heemskerk, 21 dezer gesteld ter beschikking;
luitenant ter zee der 1ste klasse C. D. Haes 20
dezer eervol ontheven van het bevel over Hs. Ms.
Bever en 21 dezer geplaatst aan boord Hr. Ms.
Heemskerk, als eerste officier;
luitenant ter zee der 2e klasse T. Akkerman 20
dezer belast met het bevel over Hr. Ms. Bever
Voorts zijn de met particuliere gelegenheid uit
Oost-Indië in Nederland teruggekeerde luitenants
ter zee der 2de klasse R Zalm, 0. Wlnkler en 0.
11. Zqlstra gesteld ter beschikking.
Bij besch. van den minister van marine zijn met
11 dezer: luit. t. z. 2de kL J. van Hengel, thans
gepl. in dedir. te Amsterdam,gest, ter beschikking;
met 16 dezer: luit. t. z. 2de kl. J. J. Roog, dienende
a. b. Bellona, op non-activ. gesteldmet 25 dezer:
kapt. t. z. J. H. van Leent, aftr. comm. van tfep-
tunus, gepl. in de dir. te Willemsoord; luit. t. z,
lste kl. F. K. Weber, thans lste off. a b Neptunus,
gest ter besch.; luit. t. x. le kl. E.M.J.Chevalier
en id. 2e kl. F. N Gastmann gepl. a. b. wachtschip
te Willemsoordluit. t. z. 2de kL J. I. Leutschcr
Kpl a. b. Koningin Emma; leluit. der mariniers
J. van Loenen gepL bq de afd. te Rotterdam
off. v. gez. le kL L. K. Garf gepl. a.b. Heemskerk;
off, v. adm, 2de kl. D. W. Qesink, dienende a. b.
Neptunus, gest ter besch.; luit t. z. le U. 0. A.
Brugman eervol ontheven van het bevel overHef-
ring en gepl. a. b. Heemskerk; luit. t. x. le kl. A.
w. Boeke tijd. gepL in de dir. te Willemsoord
luit. t z. 2e U. J. B. H. Blom, dienende a. b.
Heemskerk, gest t. besch.luit. t z. 2e kl. W. 0.
Beels gepL a. b. Heemskerk; luit t z. 2e kl. Kon,
Mar.-reserve W. F. van Wijk, gepL a. b. Atjeh
met 30 dezeroff. v. adm. le kl. C. P. Soutendam,
dienende a. b. Neptunus, gest. ter besch.; met 1
Nov.: luit t z. 2e kl. H. J. van de Stad gepl. b.
Bellona.
Voorts zqn de nit O.-Indië gerepatr. luit t x. le
kl. j. J. H. Gommqs en id. 2e kl. J. W. Cohen Stuart
en P. de Booy gesteld ter beschikking.
Bq besch. van den minister van marine is de
a. b. Bellona dienende lnit. ter zee le kl. H. B. L.
Braam met 11 dezer gesteld ter beschikking.
De luitenant ter zee der le klasse O. Bender word*
met 1 November 1913 tqdelqlc geplaatst in de
directie der marine te Willemioord voor hem door
den commandant der marine aldaar op te dragen
werkzaamheden.
De luitenant ter zee der 2e klasse W. G. van
Kuqk wordt met 15 October a.s. overgeplaatst van
de directie der marine te Amsterdam op Hr. Ms.
„Heemtkerck".
De luitenant ter see der 2e klasse H. Ferwerda
is aangewezen om op 22 November a.s. per parti
culiere gelegenheid naar Üost-Iudië te vertrekken
als transport-commandant van een transport
schepelingen.
De luitenant ter zee der 2e klasse J. J. Roog zal
binnenkort den zeedienst verlaten wegens onge
schiktheid voor de verdere waarneming van den
militairen dienst tengevolge van lichaamsgebreken
Bjj besch. v. d. Min. van Mar, zqn met 15 dezer
adelb. le kl. A. M. Hekking gepl. a/b „Koningin
Regentes", en is de aanwqzing van luitt.z. 2e kl.
8. W. F. Hendrikse voor „Koningin Regentes"
ingetrokken.
Stoom vaartberichten.
SYOOITAAXT-MAsrSOHAPFU nxdxxlakd.
Betjan, uitreis, vertrok 9 deter van Suez.
Qrotius, uitreis, vertrok 9 dezer van Genua.
Rembrandt, thuisreis, vertrok 9 dezer van Oolombo.
ëumatra, uitreis, arriv. 9 dezer te Sabang.
Karimata, uitreis, vertrok 10 dezer van Hamburg.
Bell, uitreis, passeerde 10 dezer Ouessant.
Kambangan, thuisreis, rertr. 11 dezer van Port Said.
Karimoen arriv. 11 dezer v. Hamburg te Amsterdam.
Koningin d. NederL, uitr., vertr. 11 dezer v. Oolombo.
Boeton, thuisreis, arriv. 11 dezer te Macassar.
Kon. Wil!. 111, uitr., arriv. 12 dezer te Southampton.
Oranje thuisreis, arriv. 12 dezer te Genua.
Timor, thuisreis, arriv. 13 dezer te Genua.
Oelebes, uitreis, pass. 13 dezer Kaap Roco.
Nias, thuisreis, pass. 13 dezer Kaap Oarvocir.
rottxkdxksohi llotd,
Bandoeng, thuisreis, pass. 9 dezer Gibraltar.
Palembang, thuisreis, pass. 9 dezer Perim.
Sindoro, thuisreis, pass. 9 dexer Perim.
Rindjani arriv. 11 dezer van Rotterdam te Batavia.
Bogor vertrok 12 dezer van Batavia naar Rotterdam.
Djebres, thuisreis, vertrok 11 dezer van Padang.
Gocntoer, uitreis, pass. 11 dezer Perim.
Jacatra, uitreis, pass 12 dezer Point de Galle.
Kawi arriv. 12 dezer van Batavia te Rotterdam.
Malang, uitreis, arriv. 13 dezer te Antwerpen.
Medan, uitreis, vertrok 13 deier van Snez.
Menndo arriv. 13 dezer van Rotterdam te Batavia.
Ophir, uitr., vertr. 12 dexer van Tanger en Gibraltar.
Samarinda, uitreis, pass 12 dezer Point de Galle.
Wilis, thuisreis, vertrok 11 dezer van Padang.
Bandoeng, thuisreis, pass. 13 dezer Ouessant.
kok. holl. llotd.
Delfland, thuisreis, vertrok 10 dezer van Montevideo.
Zeelandia arriv. 10 dezer van A'dam te Buenos Ayres.
Kernland vertr. 12 dezer van Buenos Ayres n. A'dam.
Hollandia, uitreis, vertrok 12 dezer van Vigo.
Salland arriv. 13 dezer van a'dam te Buenos Ayres.
Zaanland, uitreis, vertrok 12 van Bahia.
Kok. wxst-Ixhuohs Maildukbv.
Jan van Nassau, van Paramaribo naar Newyork, var-
trok 9 dezer van Port-au-Prince.
Oranja-Massau, uitreis, pass. 12 deter Ouessant.
Prins Maant*, thuisreis, paas.U deaerfftMiekaels.
VERVOLG BERICHTEN.
HELDER, 14 October,
Blijkens een bjj het Dep. van Marine
ontvangen bericht zijn Hr. Ms. torpedoboot-
jagers «Lynx" en (Hermelijn" '11 dexer van
Aden vertrokken.
Bjj Kon. beslnit van 9 dexer xqd, in
gevolge de Wed e wen wet voor do zeemacht
1909, de navolgende pensioenen verleend,
als aan:
Koot, weduwe J. Q. van der Heyden,
sergeant-majoor der mariniers, f 808, onder
intrekking van het haar bij Koninklijk beslnit
van 2 September 1918 no. 81 toegekend
verhoogd weduwenpensioen ad f 280
J. Fokkema, weduwe A. Kramer, tamboer
lste klasse, f175.
Bjj de kortgeleden gehouden eind
examens aan het „Bheinische Technicnm" te
Bingen (Dnitschland), werd het diploma voor
Electro-Ingenienr o. a. verworven door den
Machinist der Kon. Marine A. J. M. Blom.
Hoog bezoek.
Z. H. Kandjeng Pangèrao Hangabèhi,
Kroonprins van Soerakurta, majoor gen. staf,
adj. bnitengew. dienst van Z.Exc. don gouv.
generaal, xal Woensdag en Donderdag a.s.
oen bezoek aan onze gemeente brengen. Dit
bezoek geldt in hoofdzaak de oorlogsschepen,
den torpedodienst cn verdere maritieme in
richtingen alhier.
Brieven aan Hr. Ms. „Gelderland".
Aan Hr. Ms. pantserdekschip (Gelderland'
sullen de volgende brievenmalen worden
verzonden
naar Valencia van 23 Oct. t/m. 1 Nov.
met den trein van 6.49 a. Amsterdam-
Antwerpen
naar Messina, van 10 t/m. 18 Nov. met
trein 7.50 a. AmsterdamEmmerik
naar Algiers, 27, 28, 29 Nov., 1, 2,3 en 4
Dec. met trein van 7 uur m. Amsterdam
Antwerpen.
Het verdient aanbeveling de enveloppe te
voorsien van twee elkaar snijdende lijnen
over het geheele adres loopende van den
oenen hoek naar den andereu.
Het pantserschip.
De Tel. verneemt, dat spoedig bij de
Tweede Kamer een suppletoire begrooting
sal inkomen waarin de minister van marine
den eersten termijn aanvraagt van een pant-
serschip voor Indië, type Dreadnonght- Is
het blad goed ingelicht, dan xal de minister
te kennen geven, dat hij op behandeling van
dit ontwerp in het komend voorjaar prijs
stelt.
Er schijnt bij een aantal instellingen op
handelsgebied, voornamelijk te Amsterdam,
het plan te bestaan om, wanneer do Staten-
Generaal dit pantserschip mochten toestaan,
een oproep te richten tot het Nederlandache
volk ten einde gezamenlijk de gelden voor
eon tweede soortgelijk schip bijeen te brengen,
Soerabaja Droogdok.
Amsterdam, 10 Oct. Volgens bij de
reederjj Zur Mühlen ingekomen radio-tele
gram, afgezonden door de sleepboot „Atlas"
via het stoomschip „Teheran" en Colombo,
bevond sicb het Soerabaja-droogdok, gesleept
door do sleepbooten „Atlas" en „Titan",
S'Bteren op 9 gr. 8 min. N.B. 67 gr. 86 min.
,L. Alles wel.
Inlijving van lotellngen.
Tusschen 16—20 October 1918 sullen bij
het 4e Rogt. Vesting-Artillerie 116 dienst
plichtigen der lichting 1913 uit de provincie
Noord-Holland worden ingelijfd.
Levering van aardappelen
De levering van aardappelen ten behoeve
van de soldatenmenages van het garnisoen te
den Helder, gedurende het tijdvak van 1
November 1918 tot en met 80 Juni 1914 is
door den Minister van Oorlog toegewexen aan
den heer C. van Os, alhier, tegen den prijs
van f 1.66 per H.L.
Inxchrijvingsbiljetten waren ingekomen van
de heeren: M. Smits, f 1.94 per H.L.; A.
Postma, f2.00 per H.L.; A. J. de Bonje,
f 1.91 per H.L.; S. van Amesfoort, f 2.12 en
van de N.V. voorh. P. van Twisk, directeur
W. A. Swaters, f 1.81 per H.L.,allen te Helder.
„Liefdadigheid naar Vermogen".
In het oudeliedenhuis van „Liefdadigheid
naar Vermogen" is met hot oog op den
naderenden winter behoefte aan boven- en
ondorkleeding voor de verpleegden, in het
bijsonder aan bovenkleeding voor de mannen.
Dames Regentessen van die inrichting doen
daarom een beroep op de ingesetenen van
deze plaats om gedragen of niet meer ge
bruikt wordende kleeding aan Liefdadigheid
naar Vermogen te willen afstaan.
Het beschikbaar gestelde zal gaarne, na
ingekomen bericht bij het oudenliedenhuia
Jan in 't Veldstraat worden afgehaald.
Da drank.
Door overmatig gebruik van sterken drank
geraakte de 28 jarige M. R. van een schuit
in de Binnenhaven Zondagmorgen over boord.
Reeds in het midden gedreven en in sinken-
den toestand, werd bij door den matroos G.
Ham uit het water gehaald en naar don kant
gebracht.
Een gevaarlijk beer.
Ds vorige week werd door de politie op
den Zeedijk alhier aangehouden een ongeveer
S5-jarig persoon uit Amsterdam, die in be
schonken toestand verkeerde en een revolver
met dertig patronen bij sich droeg, waarmee
hg kwade bedoelingen had tegen een familie
lid hier ter stede. Nadat het wapen en de
patronen in beslag waren genomen en de
man geheel nuchter was geworden, werd
proces-verbaal opgemaakt en vertrok hg later
weer naar Amsterdam.
„Harmonie".
Deze zang- en reciteervereeniging van Her
vormde Protestanten, onder directie des heeren
Joh. Brands, bracht reeds tweemaal mot veel
snocoB voor 't voetlicht de mooie operette
in drie bedrijven //Goudsprookjes Tooverlied",
van Otto Ludwig Wernecke en M. M. Koster.
Jl. Zaterdagavond ging de derde opvoeriog.
En s(j, die haar in tCasino" bijwoonden
de zaal was tamelijk goed bezet hebben
ongetwijfeld van eenige genotvolle uren ge
profiteerd. De inhoud is gozoegzaam bekond.
Niettemin, dese operette laat steeds en steeds
weer een aangename herinnering na. Aan de
schitterpracht van costuums was ook nu hooi
wat ten koste gelegdtijd en moeite, sorgen
en kosten en vooral smaak. Het een en
ander vormden een geheel van xeldxame be
koring en geen wonder is het, dat de opvoe-
renden, die de koorfragmenten, de solo-ge-
dealtan en ds due's hier op verdienstelijke,
op sympathieke wjjao teu beste gaven, veel
bgval genoten. Van de zijde der toesohouwers
was men lang niet sninig met het applaus.
Er werd telkens erg geklapt en wel soo dat
meermalen gehaald moest worden.
Concert.
Omtrent het optreden van don bariton
zanger Joh. NelisBen op het Sluis-Leewens-
concert op 28 October a.s., ontleenen wij do
volgende beoordeeling aan de „Haarlemscbe
Courant" van 28 October 1912:
Een langdurig applaus volgde op dese
schitterende rede en voorzeker geheel ver
kwikt zullen de aanwezigen, gelijk wij, daarna
geluisterd hebben naar de inderdaad genot-
vollo kunst, die de ons lang niet onbekende
heer Joh. Nelissen, baritonsanger uit Amster
dam, te genieten gaf in een paar zangnummers.
Het waren „Die boiden Grenadiere" en „Hg,
die geen liedje zingen kan". Hartstochtelijk
werd de zanger beappiaudiseerd en bg her
haling teruggeroepenna de pauze boorden
wg van hem op even onberispelijke wgzo en
met een prachtstem voorgedragen „Wandel-
lust" en „Vlaamsche kermis".
Wederom klonk toen hartelijk applaus, en
toen was de heer Nelissen zoo vriendelijk
een „toetje" te geven, dat ook zeer in den
smaak viel„De kermis van Rupelmonde",
van Hullebroeck.
limuid&n 13 October.
Verdronken. Van den Zaterdag hier
binnengekomen loggor K. W. 166 Neder
land III is op zee een 16-jarige matroos,
woonachtig te Middelburg, verdronken.
Hulploon. De stoomtrawler „ChriBchie"
van de Algemeono Visschorg Maatschappij
alhier krijgt 80.000 gulden voor het te Chns-
tiania binneDsleepon van hot Eogelsche tank
schip ,.Harry Wadsworth". Destijds werd
voor 180,000 gulden borggosteld.
Moord te Rucpben.
Op de Bredascho baan, tusschen do wogen
welke van Seppe en Zegge naar die liaan
leiden, heeft zich Vrijdagavond eon vreeaelgk
tooneel afgespeeld. Een vader heeft daar
zijn eigen kind doodgeschoten.
In een boerderijtje woont daar do 75-
jarige Michiel Lambrogts mot vrouw en hun
jongeten 31-jarigen zoon Jan. De andere
kinderen, twee zoons en oen dochter, sgn
getrouwd en wonen elders.
De vader is een klein, grgs mannetje,
lastig van natuur cn hard voor zgn vrouw.
Het spreekt vanzelf dat de zoon meestal de
partfj van zgn moeder koos en omgekeerd,
zoodat Lambrogts zoo zoetjesaan een wrok
begon te gevoelen tegen allen, die hem thois
omringden. Geen wonder, dat de eenigo zoon
die nog thnis was, zgn genoegen zocht in
do herberg en dat er dikwijls ruzie in huis was.
Zoo was het ook Vrijdagavond. Jan was
met paard en kar naar Roosendaal geweest
en kwam dronken thuis. Vader speelde op,
Jan speelde ook op, sloeg op tafel, sprong
zelf met een opon mes voor zijn vader,
soodat de oude Lambrogts de door uitging
cn den in de buurt wonenden rijksveldwachter
Meosink ging waarschuwen. Dose kwam,
doch Jan wae reeds naar bed gegaan. Men-
sink kalmeerde toen den oudon Lambregl»
en keerde daarna naar huis terug.
De oude Lambrogts zou zich ook ter ruste
leggen, doch hg nam een geladen goweer
mee near bed. De moeder waarschuwde toen
Jan, die nog niet sliep, dat vader met het
geweer naar bed gegaan was, cn maande
haar zoon tot kalmte aan. Doch Jan, verhit
door den drank, wilde zich niet bang toonen,
kwam naar benedon, doch vóór hij do laatste
treden bereikt had, klonk een schot en Jan,
in de volle borst getroffen, zonk in de armen
zijner moeder met de woorden: „Moeder, hg
schiet me dood I" De vader had Jan naar
benedon hooren komen en in zijn woede
schoot hQ van uit het bed naar zgn zoon.
De jongen was bgna onmiddellijk een lgk.
De moordenaar begaf zich daarna weer
naar bed. HU heeft reeds een volledige be
kentenis afgelegd.
Scheepsrampen.
Eon telegram van Zaterdag uit Kiel meldt,
dat bg een storm nit het Noordoosten in de
Oostzee elf schepen, 'Duittche, Deensche,
Noorsche en Zweedsche, gebleven zgn. Ver
scheidene menschen sgn doodgevroren of
verdronken.
Dr. Diesel gevonden.
Het loodstransportvaartuig „Coertsen" heeft
Zaterdag in den Roompot een lijk drijvende
gevonden van een net gekleeden man. Hjj
droeg een blauw costuum, grgze overjas,
bruine schoenen on handschoenen en was
gladgeschoren.
Wegens de hooge zee kon het niet moe
naar Vlissingcn vervoerd worden. Verschei
dene voorwerpen van waarde, op dit lijk
gevonden, zijn bij den burgemeester-strand
vonder aldaar gedeponeerd.
Daar men vermoedt, dat het lijk van dr.
Diesel is, is diens zoon te Mliuchen telegrafisch
op de hoogte geBteld. Hij wordt te Vlianingon
verwacht om uit te maken, of do op het
lgk gevonden voorwerpen aan zijn vader
hebben behoord.
Nader meldt men
Gistermorgen is de heer Diesel nit Mflnchen
te Viissingen gekomen. H{j herkende de o|
het lgk gevonden voorwerpen als aan zgi
vader te hebben toebehoord. Het is thans
dus zeker, dat ér. Diesel verdronken is.
DE RAMP VAN DE „ÏOLTURNO."
Zaterdag ontvingen wg het telegram mei
dende, dat in het stoomschip „Volturno" dat
2 October met circa 560 passagiers en 100
man epoipage van Rotterdam naar New Tork
was vertrokken, een ketelontploffing ha!
plaats gehad, waarbij 19 opvarenden waren
omgekomen. Het stoomschip was daardoor in
brand gevlogen.
Uit verschillende later ingekomen telegram
men is gebleken, dat dit eerste telegram niet
jnist was wat betreft het aantal omgekomen
menschen. En ai moge het aantal slachtoffer s
veel geringer zijn dan die zjjn omgokomet
bg het vergaan van de Titanic, toch blijkt
wel, dat de ramp even schrikwekkend, zoo
niet erger is, dan die, welke dit rensenscbip
trof. Immers men had thans te kampen niet
alleen met de woedende zee, doch ook met
een feilen brand!
Hoevelen er het leven verloren, is op dit
oogenblik nog niet bekend. Volgens de tot
heden ingekomen telegrammen, wordt het
aantal op circa 200 geschat.
Wellicht hadden ook deze ongelnkkigen
voor hot allergrootste deel gerod kunnen
worden, indien zg, als de anderen, aan boord
waren achtergebleven, hetgeon deze „anderen",
de geredden, intnsschen ook wel niet zouden
gedaan hebben, als niet alle reddingbooten
6f reeds met schipbreukelingen waren wegge
varen öf tegen de romp van het brandende
schip waren verbrijzeld door de woedende
golven, die de ranke bootjes grepen, terwijl
zij halfweg aan de takels langs sjj gevierd
waren, en ze met onweerstaanbaar geweld
tegen de scheepswanden te plotter sloegen.
Indien er geen reddingbooten waren nitge-
set, maar alle opvarenden, den gloed van het
vaar en de dreigende vlammen zoo lang
mogelijk trotseerend, aan boord van de „Vol
turno" waren gebleven, dan waren er wellicht
slechts zeer weinig mensohenlevens te be
treuren geweest.
Intnsschen, ware de draadloozo telegrafie
niet nitgevonden, en haddo zich aan boord
van de „Volturno" geen radiografische post
bevonden, dan zonden zonder eenigen twgfel
alle opvarenden van het ten ondergang ge
doemde schip zijn omgekomen. Aan doze
wonderbare vinding van den menschelgken
geest is het to danken, dat binnen betrekke
lijk korten tgd een tiental groote stoom
schepen („Carmania", „La Tonrraine", „Min
nespolis", „Rappahannock", „Czar", „Narra-
gansett", „Devonian", „Kroonland", „Grosser
Kurfiirst" en „Seydlitz"), die zich binnen het
radiografisch gebied van het in nood ver-
keerende schip bevonden, op de plek van de
ramp verzameld waren. Eu al konden dezen
ook uren achtereen zich niet in onmiddellijke
verbinding met de „Volturno" stellen, dit
doet niets aan de onschatbare waarde der
radio-telegrafie af, die hier opnienw een zegen
gebleken.
De „Volturno" was een dubbelscbroefacbip,
gebouwd en van machines voorxien door de
firma Fairfields te Glasgow, in 't jaar 1906.
Het schip bad twee dekken en ma: 840 voet
in de lengte, 40 voet in de breedte en 31
voet in de diepte.
Uit de verschillende berichten is tot dus
ver de juiste omvang van de ramp van de
(Volturno" nog niet op te maken, maar
dit Btaat toch wel vast, dat de brand van
dit landverhuizorsschip een groot aantal
slachtoffers heeft goëischt, veel meer blgk-
baar dan de directie van de Uranium-maat-
achapplj te Botterdam die van slechts
negentien vermisten'sprak eerst heeft ge
meend. Dat de cgfors omtrent het aantal
geredden zoo zeer uiloenloopen is een gevolg
van het feit, dat zooveel schepen aan hot
reddingswerk hebben deelgenomen. Maar
het wordt hoo langer hoe waarscbijnlgkor,
dat meer dan honderd menschen bg deze
ramp z\jn omgekomen. Nu immers zoowel
nit de verklaringen van de ooggetuigen aan
boord van de (Carmania", die het eerst
het tooneel vau het ongeluk bereikte, als
uit het interview, van den eenigen geredde,
die zich aan boord v«n de „Carmania" be
vindt, blgkt dat de even voor en bij de
aankomst ran de „Carmania" uitgezette
booten, allen vergaan zlju.
Op Donderdag 9 October 'e morgens
vroeg werd aan boord van de „Volturno"
brand ontdekt. Er woedde een horige storm
en de ongelukkige opvarenden 24 kajaita
passagiers, 588 tuei-chend kspassagiers en
93 man equipage (er zijn ook opgaven 540
tusschondekspussagiersen 96mxn equipage)
werden dus door twee woedende elementen,
vuur en water bedreigd. Onmiddellijk wer
den door gexagvoercer en officieren, aan
wier houding de door de iCarmania" ge
redde passagier allo hulde brengt d«
noodige maatregelen genomen. Alle passa
giers werden aan dek geroopen en van
reddingsgordels voorzien. Maar iotusschec
woedden de vlammen steeds heviger en on
danks den hevigen storm werd besloten tot
het uitzetten der booten. Maar de golven
sloegen deze booten terug tegen de zgden
van het schip en verbrijzelden haar, waarbij
waarschgnlgk alle inzittenden z()d omge
komen. Toen echter naderde redding en do
kornet van de (Carmania", weldra door an
dere groote schepen gevoigd, heeft vermoe
delijk den gezagvoerder van de /Volturno"
aanleiding gegoven de hopelooze pogingen
om in den geweldigen storm booten nit te
zetten, te staken.
De kapitein verzamelde de opvarenden
op het achterschip, liet intnsschen hot blus-
schingswerk voortzetten en zoo kon, toen
de zee wat bedaarde, dank zg de talrijke
booten der ter redding toegesnelde schepen,
het grootste gedeelto van de opvarenden
nog worden gered.
Dat dus niet allen aan boord van het on
gelukkige schip jammerlijk zijn omgeko
men is zeker te danken aan
de draadlooze telegraphie,
die het mogelgk maakte, dat binnen zoo
betrekkelgk korten t$d een tiental groote
stoomschepen op de plaats des onheils kon
den verschgaen. Dank zg deze wonderbaar
lijke uitvinding, is het nog mogelgk ge
weest honderden menscheDlevens te redden.
Het eerst gaf de //Carmania" aan den
radiographiscben hnlproep van de (Vol
turno" gehoor. Door de (Carmania" werd
Donderdagmorgen reeds de hulpkreet van
de «/Volturno" opgevangen. Onmiddellijk
maakte de //Carmania" zich gereed hnlp
te bieden. Met vollen stoom voer de (Car
mania", ondanks het noodweer met een
snelheid van twintig knoopen in het uur
in de richting van de „Volturno". Tegen
den middag bereikte de //Canarder" het
brandende schip. Maar het bleok, dat niets
tor redding kon worden gedaan. Men zag
de passagiers bgeengodrongen op het ach
terschip, men zag hoo de bemanning aan
het blusschingswerk bezig was, maar men
was machteloos om eenigo hulp te bieden.
De storm maakte het onmogelijk het schip
te naderen. Wel werd door de (Carmania"
een boot neergelaten, onder bevel van den
eersten officier Gardner. Twee uren roeide
men rond, steeds pogende de Volturno"
te bereiken, maar de orkaan woedde te
hevig, de golven gingen te hoog. De riemen
braken, in de handen der onverschrokken
zeelieden en slechts met groote moeite kon
men er zelfs ten slotte weer in slagen de
„Carmania" te bereiken. Maar intnsschen
woedden de vlammen op de „Volturno"
met onverminderde kracht voort. Kapitein
Barr van de (Carmania" liet voortdurend
zijn draadlooze installatio werken.
Hulproep na hulproep
zond hg uit. En hij kreeg antwoord. Te
vier uur in den namiddag kwamen de „Grosser
Kurfiirst" en de Seydlitz" op het tooneel van
de ramp en weldra daagden ook do „Kroon
land", de „Devonian", de „Rappahannock",
de „La Touraine", de „Minneapolis" cn de
„Asiac" op. Immers de ramp geschiedde
noord-noordwestelijk van de Azoren, juist in
de groote sohoep vaartroute tusschen New-
York en Europa en zoo was hot dus mogelijk,
dat zoovele groote stoomers door de draad
looze telegrammen konden wordon bereikt.
Langzamerhand begon nu de storm wat
te bedaren. Maar de zoo bleef nog hoog en
de door de verschillende schepen uitgezette
booten moesten weder terugkoeren. Nog was
elke poging tot redding vruohteloos-
Te nogen uur Donderdagavond bereikten
de vlammen het middonsohip van de „Vol
turno" en toen volgde
een ontploffing.
Men kan zich de ontzetting donken van
do duizenden aan boord der reusouschepen,
die daar op zoo betrekkelijk korten afstand,
onmachtig, den ondergang van een zusterschip
aanschouwden. Hel verlicht was de zee door
de zoekliohten der te hulp gekomen stoomers.
Een reeks vuurpijlen werd van het thans
blgkbaar geheel ten ondergang godoemde
schip opgelaten.
Het was een vreesolgk schouwspel, die
brandende „Volturno", met meer dan 500
measehen aan boord, omgeven door de tcherp
verlichte rompen van deze internationale
transatlantische vloot, waar duizenden toe
schouwers zich verdrongen, allen popelende
om hulp to bieden, maar onmachtig door de
folie zeeën om iets te doen tot redding van
dó honderden, dien zg van oen wissen dood
zeker achtten. Het eenige wat men kon doen,
was verlichte reddingsboeien in zee te werpen,
om zoo althans de drenkelingen nog eenige
kans te geven zich zelf te reddeo. In de
nabgheid van de „Carmania", die het dichtst
het brandende schip was genaderd, hoorde
men do kreten der met de golven worstelende
slachtoffers. Maar slechts een van deze kon
worden gered. Langzamerhand stierven de
kreten der anderen weg.
Onophoudelijk werkten de zoeklichten, vol
Ijver spiedden honderden oogen rond, maar
niets werd meer gezien. Zoo ging de nacht
voorbjj en toen de morgen aanbrak, brandde
de „Volturno" nog steeds. Diohter en dichter
drongen de overlevenden op het achterschip
bijeen. Toen echter kwsm er eindelijk uitkomst.
De zee bedaarde en van alle schepen in de
nabijheid kwamen de booten, die zich om het
achterschip van de „Voltorno" verzamelden
en nn de schipbreukelingen konden overnemen.
Hoe eigenlgk dat reddingswerk plaats had,
is nog niet bekend. Nadere bijzonderheden
zullen hieromtrent eerst blijken, als de schepen
met de geredden de verschillende harens zijn
binnengekomen. Voorloopig zgn we nog aan
gewezen op de vrg spaarzame berichten, die
de radiogrammen ons geven.
Voor zoover tot dusver bekend is, zonden
sich aan boord van de verschillende Bchepen
511 geredden bevinden. Aan boord van de
„Carmania" n.1. slechts een, de opgepikte
drenkeling, aan boord vao „La Touraine"
40, „Minneapolis" 80, „Rappahannock" 19,
„Czar" 102, „Narragansott" 29, „Devonian"
59, „Kroonland" 20, „GroBser Kurfüst" 105,
„Stydlitz" 36. Eu dnar het totale aantal
opvarenden van de „Volturno" 655 of 657
(deze cg'fers worden beide opgegeven) bedragen
ou hebbon, zouden dua ongeveer
144 of 146 menschen zijn omgekomen.
Rotterdam, 13 Oct. Zooals reeds uit- de
evrste berichten is gebleken heeft het stoom
schip „Czar" van de Russian East Asiatic Co.
102 schipbreukelingen van de „Volturno" gered.
Dit stoomschip was op de thuisreis van New-
York naar Rotterdam, waar het hedenavond ver
wacht wordt. De schipbreukelingen zullen
daar aan de Uranium-Sceamship Co. worden
overgegeven, die hen zal onderbrengen in
haar hotel aan de Maashaven, van waar zij
mot de eerstvolgende gelogenheid, vermoede
lijk 17 dezer, weer naar New-York zullen
vertrekken.
B6rlgn, 18 Oct. Uit Londen wordt aan
de (Berliner Zeitnng am Miltag" het ver
haal geseind, dat een van de geredde pas
sagiers van de (Volturno", een Duitscher,
Trintepohl genaamd, deed, nadat bjj
boord van de Carmania', gebracht was. HQ
vertelde
tAUes giog goed tot Donderdag 6 uur
's morgens, toen plotseling de brandsi&nalen
klonken. Wg werden uit onze bedden ge
haald en naar dek gezonden, waar de red-
dingsgordels verdeeld werden. Men zei ons,
dat de brand misschien spoedig gebluscht
kon worden, doch dat do kapitein het raad
zaam achtte, dat wg de gordels omdeden.
Door het lawaai werden vooral de kinderen
onrustig. Zjj weonden bitter. De brand nam
intusBchen steeds grooter omvang aan. Spoe
dig sagen wg, dat hot schip van binnen ge
heel in brand stond. Togen 10 uur werd het
bevel gegeven, de reddingsboeien in zee te
doen dalen. De kapitein gedroeg zich voor
beeldig, evenals do officieren, die allen Engel-
schen waren. Tot mgn epgt moet ik echter
zeggen, dat de bemanning, die uit Duitschers
en Belgen bestond, zich onwaardig gedroeg.
Als waanzinnigen liepen zg door elkaar en
vermeerderden op deze wjjze de verschrik
kelijke verwarring aan boord. De bemanning
scheen te denken, dat zjj allereerst gered
moest worden. De eerst6 officier had het
commando over de eerste boot. Hg gaf last,
dat alleen vrouwen en kinderen er in gela
ten mochten worden. Desniettemin was de
eerste boot voor het grootste gedeelte gevuld
met leden van de bemanning. Toen de boot
naar beneden gelaten zon worden, sloeg zg
tegen het schip en werd volkomen vernield,
waarbjj alle passagiers verdronken.
Intueschen trachtten andere leden van de
bemanning de tweede boot naar beneden te
laten. Nadat de eerste steward wat proviand
er ia geworpen had, sprong bg het eerst er
in. Ook in deze boot zag men meer man
nen dan vrouwen. Ook dezo boot werd te
pletUr geslagen en ging mot man en muiB
onder. Drie booten wordon nog klaar go-
maakt, doch de touwen braken en de in
de booten zijnde personen vielen in het
water en kwamen om. De andere touwen
werden doorgesneden, soodat geen enkele
boot meer in het water gelaten kon worden.
Toen eindelijk de //Carmania" kwam, dach
ten wij, dat wg allen gered zouden worden.
De stokers kwamen van de machinekamer
naar boven en weigerden weer naar beneden
te gaan. De kapitein nam sgn revolver en
dreef de stokers met geweld naar beneden.
Het duurde echter niet lang, of zg moesten
het opgeven, daar de brand reeds de machi
nekamer bereikt had. Toen de „Carmania"
in zicht was, liet de kapitein de vrouwen
en kinderen aan do «ene zijde van het schip
aantreden en de mannon aan de andere.
Ten slotte moest echter ook de kapitein
zijn plaats op de commandobrug verlaten,
daar het daar gloeiend heet werd. Toen de
vlammen het dek bereikt hadden, ontstond
een algemeene paniek. Nadat de ontploffing
ingetreden was, sprong ik in het water. Een
Engelsche passagier en iemand van de be-
inanniog wilden dit waagstuk met mg onder
nemen.
Ik sprong het eerst naar beneden en de
anderen volgden mgn voorbeeld. Ik heb dese
beiden niet teruggezien. Ik zwom naar een
Duitach stoomschip, dooh niemand hoorde
mg. Daarna kwam ik in de buurt van de
tCarmania" en riep om hnlp. Een straal van
het zoeklicht trof m(j, nadat ik ongeveer een
uur laug gezwommen had on half bewusteloos
geworden was. Hoe ik naar boven getrokken
ben, weet ik niet meer."
Toen men Trintepohl zeide, dat volgens
een mededcoling van den kapitein zes boo
ten naar boneden gelaten waren, van welke
er twee gered waren, zeido hij dat dit niet
kon uitkomen. (Ik was den geheelen tgd
aanwezig en heb alleB gezien. Er is niet
een enkele reddingeboot vlot gekomen."
Tot de bemanning van de (Volturno" be
hoorden 14 Hollanders.
De kapitein van de //Grosser Kurfiirst'
seint, dat bij de ontploffing 40 menschen
zijn omgekomen.
Eon der passagiers van de (Carmania",
heeft in oen persgesprek verklaard: Toen
kapitien Barr ingezien had hoe moeilijk de
redding zou zgn bij de onstuimigheid der
zee, beval hg don telegrafist, de olieboot
(Narragansott", die, naar bekend was, den
Atlantischen Oceaan overstak, te waar
schuwen, opdat men olie op de golven zou
kunnen uitstorten. De (Carmania" kreeg
weldra verbinding mot de olieboot en de
gezagvoerder daarvan seinde terug, dat hij
onmiddellijk en met de grootste snelheid
u komen.
De „Narragansett" kwam Vrijdagochtend
en begon dadelijk honderden tonnen olie op
de zee te spuiten. Daardoor werd de kracht
van de golven zeer aanzienlijk verminderd.
UIT HET BUITENLAHD.
Frosident Poincaré is Zondag teMarseille
welbehonden van tljn Spaansche reis terug
gekeerd.
Hartelijke telegrammen tnsschen den Spaan-
schen koning en Poincaré zjjn gewisseld toen
de president zich op den Franschen kruiser
onder stoom begaf.
De omstandigheid dat Engeland een pantser-
schip de (Invincible"ter begroeting der beide...
laat ons maar zeggen vorsten naar Cartagena
zond trekt nog al de aandacht. De koning
en do president bezochten het samen en
zonden beiden een telegram aan koning George
om te danken voor do eer en de vriendschap-
De volgende mededeeling tusschen graaf
Romanones, Lupos Munoz en Pichon vast
gesteld werd afgekondigd
Het onderhoud dat plaats heeft gehad
tusschen graaf de Romanones, Lopez Munoz
en Pichon en dat betrof al de vraagstukken
van politiek, staathuishoudkundig en handels
belang, tusBchen Frankrijk en Spanje, heeft
vergund een volstrekte overeenstemming van
zienswgze waar te nemen tusschen de ver
tegenwoordigers van beide landen. Hun poli
tiek in Afrika en Europa breidt zich uit
volgens de grondbeginselen, in vroegere over
eenkomsten vustgeBteld, en gaat meer en meer
over tot gevoelens van verstandhouding en
hartelgke vriendschap, zooals de belangen
en wenschen van beide volken dit vergen.
Alzoo eone offlcieclo ontente tusschon
Spanje en Frankrgk niet alleen wat betreft
Marokko maar ook de Europeesche aange
legenheden. Aan de „Herald" heelt minister
president Romanones verklaard dat de nota,
welke de politiek van Frankrgk en Spanje
afbakent betrekking heeft zoowel op de alge
meene Europeesche politiek als op het eco
nomisch regime in Marokko.
En dat alles onder hartelijke instemming
van Engeland. Want dut is hier toch wel
duidelijk uitgekomen.
Vandaar dat de bladen kunnen spreken
van een Middellandsche Zee-entente.
Het Spaansche parlement ie bijeengeroepen
tegen 25 October. De ministers komen niet
met leege handen in het parlement.
In Mexico is de Kamer van Afgevaardigden,
naar aanleiding ran een conflict met de
Uitvoerende Macht met behalp der militaire
macht ontbonden. Er zijn afgevaardigden iu
hechtenis genomen. Er is een proclamatie
uitgevaardigd waarbij niouvre verkiezingen
worden bepaald op 26 October, den datum
waarop ook de verkiezing van een president
sal plaats hebben. Nn, voor dien tijd kan
er nog heel wat voorvallen. Hnerta grijpt
wel kraohtig in. Er wordt een strenge cen
suur op de berichten uitgeoefend.
Laatste berichten.
Te Senghenydd (Znidwales) heeft heden
morgen oen grooto kolenmgn-ontploffing plaats
gehad, 700 mijnwerkers bevinden zich ia do
mgnputten. De kabels, tonwen en takels zijn
weggeslagen.
Een telegram nit London meldt
Er bevonden zioh 900 arbeiders in de
mgn Men vreest, dat ongeveer 500 mijn
werkers zgn omgekomen.
Uit IJmuiden seint men ons, dat de afd.
IJmuiden van de Ned. Zeelieden-Bond be
sloot Maandag de staking op de trawlervloot
te doen ingaan, indien de eisch, vrije voeding
op de stoomtrawlers, niet wordt ingewilligd.
Correspondentie.
Qnaffleuaald
ligt te onzen Kantore een Huissleutel. Spoedige
.li.li.ig gi..i.eht. Adm. vü.g, BUM-dji.
Wegens plaatsgebrek moesten eenige xd-
vertentiën on eeDige ingezonden stnkken
tot een volgend nnmmer blijven liggen.
Advertentiën.
Lena v. d. Vlies
Adriaan Johinnet v. d. Musiele.
Helder,
Onrust No. 4.
Rotterdam,
Agniesestr. No. 133a.
11 Oct. 1913.
Geboren: Margaretha Maria,
Dochter van C. LEEN
en A. H. J. LEEN-
van Lsuvknstbijn.
Helder, 11 October 1918.
Heden werden we verblijd met de
geboorte van een Dochter
Maria Elizabetb iobanna,
Dochter van C. VIS
en G. E. VIS—van Duin.
Helder, 11 October 1913.
Geboren: Theodoru»,
Zoon van Th. MINNEBOO Jb.
en C. R. MINNEBOO—van Gunst.
Helder, 12 October 1913.
Dankbetuiging.
Bij deze betuigen wij onzen hmrtelijken
dank aan den WelEdelZeerGel. Heer
Dr. C. G. VAN DER LEE en Directrice
en Verpleegsters in het Gemeente-Zieken
huis alhier voor de goede behandeling
aan ons Zoontje bewezen gedurende
diens ziekte in genoemd Ziekenhuis.
R. DE VRIES
en Echtgenoote.
Helder, 14 Ootober 1913.
Dnnkbutuiging.
Ondergeteekende betuigt zgn harte
lijke» dank voor de blijken van belang
stelling, ondervonden bij gelegenheid van
zijn jubileum als schipper van de redding-
vlet der Noord- en Zuidhollandsche
Reddingmaatschappij, ia het bijzonder
aan het bestuur hiervan, aan de besturen
van den Burgerkring .Harmonie" en de
Losse Werkliedenvereeniging „Onderling
Belang", zoo ook aan de leden van de
muziekvereeniging „Winnubst" en aan
vrienden en kennissen.
A. IJ. KUIPER,
Schipper van de Heldersche
reddlngvlet.
