KLEINE COURANT
voor HelderTexel? Wieringen en Anne Paulowna»
No. 4272.
Woensdag 21 Januari 1914.
42ste Jaargang.
Advertentlën van 1 tot 5 regels (bQ vooruitbetaling) 10 cent.
Elke regel meertt
Bewjjs-exemplaar 2}
Vignetten en groote letters werden naar plaatsruimte berekend.
't Vliegend Blaadje p. 3 m. 60 ct,,fr.p.poit 75 ct., buitenland f 1.25 J8 <M J£K9 M BS
8: ü:i6 sf «lïeoeflO BlSflCliC
(Voor het bnitenland bg vooruitbetaling.) <J* m vs m i»*** wewwe BKW
ïanehllit Dinsdag- aa Vrijdagmiddag.
Uitgavar i O. OE BOER Jr., Haldar.
Bsraaai Kaaiagatraat 81. intwe. Tiur. «0
Tweede Blad.
Aganda.
Bioscoop-Voorstellingen. Kanaalweg 112.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Spoorgrachtl8.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur,
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
23 Jan. Ned. Protestantenbond. Openb. Verg. in
de Nieuwe Kerk, 8 uur.
23 Jan. Ned. Ver, Alc.h.dr. Rede van Enka,
C a a i n o, 8 uur,
24 Jan. Buitengewone Specialiteitenvoorstelling in
Tivoli, 8 uur.
27 Jan. N.V. Toneelvereeniging, Casino, 8 uur.
7 Pebr. Dansclub „T. o. p.". Balmaiqué in T i v o 1 i.
UIT HET BUITEHLAHD.
In de Zabern-grechiedenis sQn we na b\j
het volgend bedrijf. BQ de Eeraio Kamer van
het Btjkalsnd ie eene interpellatie ingediend
aldus luidendeWat denkt do stadhouder te
doen om bet land aekcrheid te verschaffen
dat de militaire autoriteiten in Elzas-Lotha-
ringen zich in de toekomBt binnen de wette
lijke perken hunner bevoegdheid sollen honden
Waarschijnlijk komen heden (Dinsdag) in
den Rijksdag ook de interpellaties over Zabern
aan de orde. Daar zullen de spaanders er
wel afvliegen.
In Berlijn is Zondag in het paleis het
Kionnnga-Ordensfest gevierd bij welke ge
legenheid jaarlijks de lintjes in het Duitsche
B(jk worden uitgedeeld. Er waren e- "Ut jaar
ook weer zeer vele. Maar eene decoreeriug
trekt vooral de aandacht: 't is die van den
commandant van het 99ste regiment infanterie
té Zabern, kolonel Von Kenter, die den Booden
Adelaar derde klasse kreeg I Wat na jnist
niet cal bijdragen tot pacificatie.
De redactenr Solmann van de „Rhein.Ztng.",
die beschuldigingen van omkooperij tegen de
Kculeohe politie had gepubliceerd, is veroor
deeld tot 600 mark boete en de kosten van
bet geding. Wel had de redactenr zjjn beschul
digingen tegen verscheidene politiemannen
kunnen bewezen, doch de veroordeeling volgde
omdat nit den vorm der artikelen de beleo-
digende bedoeling sprak. Officieel is ook
meegedeeld dat tegen verschillende inspecteurs
van politie disoiplinaire maatregelen sullen
worden genomen.
In Parijs is een groote bankflrma in fiaan-
ciowle moeilijkheden gewikkeld. De firma heeft
een passiva van &0 millioen francs. De kamer
van afgevaardigden hield zich roede met het
geval bezig en Vrijdag hadden tal van afge
vaardigden een bespreking met den minister
van Financiën. Verschillende maatschappijen
worden door den val der Bank getroffen.
Generaal Piqnart, een der bekenden nit
het Dreyfas-proees hjj koos party voor
Dreyfns en was toenmaals kolonel is te
Parijs overleden. Hg was van zyn paard
geBtort en had daarbj] ee& achedelwonde
gekregen, die zich in den beginne niet ernstig
liet aanzien, tot de toestand eensklaps ver
ergerde en hij Zondagmorgen overleed.
David Bey, die in Parijs de Tarksch-
Fransche onderhandelingen komt voeren, is
door minister Donmergne ontvangen. Dese
legde vooral don nadruk op het politiek
karakter der onderhandelingen. |Frankryk gaat
dienaangaande met zyn bondgenooten vol
komen accoord.
Rusland, dat op het Balkan-eiland voor
oontrolenr speelt, heeft thans officiëel bekend
gemaakt, dat het eerst dhn geen enkel be
swaar meer tegen de benoeming van generaal
Liman von Sanders tot Tarktyo's militair
adviseur «al opperen, wanneer de positie
van den Duitsohor uitsluitend die van inatruc-
tenr is, zonder dat daaraan eenig troepen
commando wordt verbonden.
Tegenover den Konstantinopelsohen corres
pondent van de »I?owoje Wremja" moet
En verpasja, nu weer verklaard hebben, jegens
Dnitschland volstrekt niet zóó vriendschap
pelijk geiind te zijn om het boven andere
mogendheden te bevoorrechten. Integendeel
hy is van oordeel dat de toekomst van
Tnrkye afhangt van goede betrekkingen
met Rusland, en verklaart alles te znllen
doen om die te verbeteren.
De prins van Wied zit nog altyd niet op
syn vorsteiyken troon in Albanië. Er biyfc
daar onzekerheid heersohen en die onzeker
heid is ook oorzaak, dat de mogendheden
weinig animo hebben om financiëelen steno,
die onmisbaar is, fo rerleenen.
De NederlandMfee officieren, leiders der
Albaneesche gendarmerie hebben tot de be
volking van Zuid-Albanië de volgende pro
clamatie gericht:
Nu w§ het bevel over de voor Zuid-
Albanië bestemde gendarmerie aanvaard
hebben, achten wy het gewenscht, de bepa
lingen te pnbliceeren, die in het door ons
bezette gebied znllen gelden:
1. Ieder van welke natie ook en welke
taal ook sprekend heeft recht op onze
bescherming.
8. Het is beslist verboden, de vreedzame
bewoners lastig te vallen of hen te krenken
in hnn bezit en hnn eer. Wie tegen dat
verbod handelt, zal streng gestraft worden.
8. Lieden, die zich verzetten tegen de
bezetting en de militaire maatregelen, welke
wjj noodig achten, zullen worden beschouwd
als oproerlingen en als zoodanig behandeld
worden. Wy vertrouwen dat alle soldaten,
die onder ons bevel staan of met ons samen
werken, bezield zyn door den wil naar deze
voorschriften te handelen in het belang der
menacheiykheid en in het welsyn van de
Albaneesche belangen.
De gendarmerie iz intnsschen tegen de
rebellon opgetreden en heeft deze by Elbassan
verslagen.
In Madrid zyn de minister van Justitie
en de bisschop van Lion, die zich in een
Ijjkstoet bevonden, door de glzdheid der
straten gevallen en bleken zich beiden ern
stig bezeerd te hebben.
De toestand in Znid-Afrika is merkbaar
verbeterd. De staking is zoo goed als ge
ëindigd. Eerst in Natal en nu ook in Trans
vaal melden de meeste stakers zich weer
bereid om te werken. By proclamatie
in allo regimenten, die onder de wapenen
geroepen zyn, weder naar hnis gezonden,
behalve aan den Rand en in de districten
Pretoria en Fanresmith. Nog een 60.000 man
biyven onder de wapenen.
De Engelache bladen vernemen nit Was
hington, dat de opening van het Panama
kanaal thans officiëel is Vastgesteld op I
Januari 1915, by presidentsbeslnit, waarin
tevens een permanent kanaalbestnnr wordt
aangewezen. Kolonel Goethals, de hoofd
ingenieur, is tot gouverneur en administrateur
van de kanaal-zone benoemd. Een commissie
van hoofdingenieurs zal den gonvernonr in
syn beheer bijstaan. Verwacht wordt de
aanstelling van 2500 personen voor den
dageiyksohen dienst, wanneer het kanaal in
gebruik zal genomen worden.
ÜIEUVrSBERICHTEH.
HELDER, 20 Januari.
Biykens b(j het Departement van Marine
ontvangen berioht is Hr. Mz. „Koningin
Regentes" 15 Januari te Sabang aangekomen.
Hr. Ms. „De Rnyter" is 20 Januari
van Aden vertrokken.
Hr. Ms. „Heemskerck" is 20 Januari
van-Malaga vertrokken.
H. Maljert. t
In den ouderdom van.42 jaren is hier ter
stede plotseling overleden, na een korle
ziekte, de heer H. Mejjers, commies bjj
's Rijkswerven.
Den len October 1890 in 'aRjjks dienst
getreden als klerk by Bykswerf, werd hg
1 Mei 1902 bevorderd tot adjunci-coinmics
en 1 Nov. 1906 tot commies. Van 1 Oct
1890 tot 1 Dec. 1896 was de overledene
werkzaam op het Bureau Scheepsbouw, van
laatstgenoemden datum af tot 1 Oct. 1918
op het Bureau Uitrusting, terwyi hjj ge
durende de laatste maanden op het nieuwe
Bureau Directeur arbeidde. Bg syne bevor
dering tot commies, toen de heer Meyers
werkzaam was op Bureau Uitrusting, werd
tot chef de bureuu benoemd, welke fanetie
hy alzoo zeven jaar bekleedde.
De overledene waz een zeer bekwaam
ambtenaar en stond in hoog aansien by *jja
superieuren. Steeds welwillend voor zgae
ondergeschikten, werd hjj ook door hen zeer
geacht, hetgeen het feit bewees, dat hem by
zgne benoeming op hot 'Bureau vau den
Direoteur, toen hy dus als Chef de Bureau
van Bureau Uitrufting afscheid nam, nulde»
biyken werden aangeboden van schrijvers en
mindere geëmploiearden aldaar werkzaam.
Ofschoon de overledene zich in het open
bare leven niet op den voorgrond plaatste,
was hy zeer gezien in onze stad. Van de
oprichting af vervulde hy afwisselend do
functie van adviseur en Voorzitter der Hel-
dersche Tooneelvereeniging tTavenu", welke
vereeniging door syne krachtige medewerking
tot een respectabele hoogte is geklommen.
Ook was h|j lid van het Hoofdbestuur van
het in Maart 1918 opgericht Nederlandsch
Dilettanten Tooneelvorboad, aan welks tot
standkoming hy mét yver en erzst heeft
medegoholpen.
Behalve deze functie bekleede hy jsren-
ang eene bestuursfunctie in de afdeeling
.Toonkunst". Ook was hy langen tyd oon
gewaardeerde steun van de Nutsbiliotheek,
waarvoor hy het seoretariaat vervulde.
Het feit, dat «Tavenu" dezer dagen het
10-jarig bestaan zou vieren, voor welke ge
legenheid een driedaagsch feestprogramma
opgesteld, w&arby het aan huldeblijken
ontbroken sou hebben, maakt dit sterf
geval dabbel tragisch.
De begrafenis zal plaats hebben Woensdag
middag 1 uur.
Door den heer J. J. Schoefielenborger
ord gisteren onderhandsch aanbesteedhet
bouwen van een woonhuis aan den Kanaalweg,
voor rekening van don heer C. J. Brouwer.
Ingeschreven werd door de heeren:
K. Zeeman f 2900.
Gebr. Steeman 2508,
P. Korfl 2500.
Qebr. van Pelt t 2498.
T. v. d. Sterr 2478.
H. Riemers 2467.
N.V. Tooneolvereenlglng,
De aangekondigde operette voorstelling,
die op Dinsdag 27 Jan. door het gezelschap
Nap de la Mar gegeven zou worden, kan
door ziekte van mevr. S. de la Mar—Klopper
niet door gaan. Op dien zelfden datum zal
nu een voorstelling gegeven worden door
de N.V. Tooneelvereeniging, Directeur Her
man Heyermana.
Onza Vloot.
Wy maken den leden van de vereeDiging
„Onze Vloot" opmerkzaam op de in dit
nummer voorkomende advortentie, betreffende
de te houden algemcene vergadering op
Vrydag 28 Januari.
IJS.
Neen, 't is geen winter met eere. 't Blyft
een beetje vriezen, dan weer eens meer, dan
weer eens minder, zelfs nu en, dau dooien,
maar 't resultaat is, dat er voor den volbloed-
■ohaatsenryder niets te halen valt, dat hy
syn schaatsen thuis moet laten. Wy syn ten
opzichte vau y> hier altyd wat meer mis
deeld dau elders. 'tMoct hier al hard vrie
zen wil er betrouwbaar y< komen.
Toch werd er nog gereden Zondag, op
de fortgrachten en ook in de duinen. Op de
eersten ging dit niet zonder levensgevaar
gepaard, want het ys was zeer zwak en boog
soms geheel door.
Een ongeluk is dan ook niet uitgebleven,
zooals olders wordt vermeld.
Dit is het eerste slachtoffer van het ijs
hier ter stede; ofsohoon van de jongelui, die
de vorige week te water raakten, de jonge
Boutes nog hard ziek Is, is er nog hoop,
dat hy behouden blyft.
WJ vleien ons niet, dat de jongens, mot
voorbeelden voor oogen, wjjzer zullen
en voorsiohtiger. Maar wy hopen,
als het dan toch niet tot een stevig, be
trouwbaar ys komt, dat dit gekwakkel maar
zoo gauw mogeiyk
De Petltionementsbeweging
Tegen Maandagavond was in«Casino"
een vergadering belegd door het «Comité
voor Plzatseiyke Keuze", w&arby z^n aan
gesloten de meeste alhier bestaande drank-
bestrydorsvereenigingen en eenige andere
vereenigingen zich op sociaal terrein bewe
gend. De opkomst was bevredigend.
De voorzitter, de heer Hartendorf, heette
fie aanwezigen welkom uit naam dor drank-
beBtrydorsvereenigingen en de andere aan
gesloten vereenigingen. Hjj wees er op hoe
er beweging is onder de drankbestryders in
odb laad, die thans een gelegenheid hebben
om in heel het land, ook hier, ons volk eens
wakker to maken, eens bezig te houden met
het streven der drankbestryders. Spr. meent
dat de actie voor «Local Option" of «Gomcen-
teiyk beslissingsrecht" nuttig zal werken,
ook al verkrygen wy nog niet wat wy wen-
scheD, omdat er eens over geheel-onthouding
eu wat daarmee samonhangt, zal worden
gesproken, omdat een grooter deel van ons
volk wellicht gebracht wordt tot nadenken
over de alcoholkwestie.
Daarom is een eprokor uitgenoodigd die
zal handelen over geheel-onthouding in het
algemeen en over het volkspe'.itioanement dat
naar Plaatselijke keuze streeft, in het hg-
zonder.
Onder leiding van den heer Bastin g -zingt
daarop de (gemengde) Qeheel-Onth. Zang-
vereen. «Ons Doel" op uitstekende wyae het
onthoudingslied.
De heer Woltman van Breezand zegt in
zjjn inleiding het zoo heerljjk te-vinden, dat
hier zyn samengekomen menschen van ver
schillende richting en levensbegin*al, nit
verschillende kringen ook, die schouder aan
-schouder staan om met elkaar wat goeds te
verrichten. Die menschen strijden samen
tegen ééa vijand, den drank, zyn één van
wil en van verlangen, n.1. de hoerschappy
van het alcoholkwaad te beperken. Ic ge
dachten ziet spr. hier en elders de ver
schillende banieren voor het podiim wap-
perer, de witte vaan van het Evangelie,
naast de blauwe vaan der onthonding en de
roode vaan der Internationale, 't Gaat tegen
den gemeenschappeiyken vyand in heel
het laad.
Ons volk heeft lang genoeg gezucht onder
het alcoholkwaad.
De Comité's voor Plaatseiyke keuze willen
ons vqlk bewegen, om by de Regeering eau
te dringen dat sjj de gelegenheid scheppe
dat een eind kan gemaakt wordsn aan de
alooholheerschappy. Er wordt nog niet aan
gestuurd op dadeiyke algeheele sluiting;
alleen dat mannen en vrouwen boven 28 jaar
znllen beslissen in de toekomst of er alcohol
zal mogen worden verkocht of niet.
Door de verbeterde teohniek hoeft het
alooholkwaad zich in do laatste 25 jaar sterk
uitgebreid, de gelegenheden tot drankgebruik
syn vertienvoudigd, er zyu in ons land een
28000 jenevervorkoopplaatsen en een 25000
verlofmken.
Onze tyd is veralcoholiseerd, zei eens een
spreker terecht. De drinkgewoonten be-
hoerschen onze levensgewoonten, de drink-
dwang is groot. Er heerscht zooveel misver
stand omtrent nut en onmisbaarheid van den
alcohol.
Spr. gispte de drogredenen die aangevoerd
worden om het alcoholgebruik te recht
vaardigen.
Er. spr. weidt uit over den achtergrond
der verderfeiyke gewoonten, de nooden die
ontstaan door het dr&nkgebrnik, op geesteiyk
i stcffsiyk gebied.
Het getal opgeslotenen in de gevangenis,
in het krankzinnigengesticht, het aantal der
stompzinnigen en idioten is toenemend. Kan
anders waar ons volk jaarljjks voor drank
een som van 118 millioen offert?
daarvoor koopt het diefstal, moord,
krankzinnigheid en ontaarding der geslachten.
Gelukkig wórdt het leger der onthouders,
die optornen tegen de burcht van het alco
holisme dagelijks versterkt. De geh.-onth.
wordt ook niet meer aangezien als een
sohynheilige, een Farizeëer. Hy begint geteld
te worden. Nu willen zy, dat door de heer-
ichappy van den volkswil een einde gemaakt
wordt aan de heerschappy van den alcohol.
Spr. set uiteen wat «Local Option", het
stelsel dat zoo goed werkte in Canada, Tsland,
Noorwegen, is. 't Is het recht dat die
meerderheid (gewooniyk »/4) der ingezetenen,
mannen en vrouwen boven 23 jaar, hebben
om te bepalen of in een gemeente nog langer
drank mag verkocht worden of niet. Dat
stelsel willen wy hior voorbereiden door
mannen en vrouwen, ook vooral de laatstee,
de gelegenheid^ te geven b]J do regeering er
op aan te dringen dat ejj de mogeiykheid
■oheppen dat (in de toekomst) de kroeg naar
de maan ga, als */4 der stemmenden dat wil.
Proefstemmingen werden reeds gehouden
in 16 gemeenten en districten over verdwy-
ning, vermindering, handhaving van het aantal
kroegen of voor onbeperkten drankhandel.
De meerderheid sprak zich in allo uit voor
verdwyning. 't Laagste procent was 56
(Enkhuizen) 't hoogste 80% (Franekor).
Tegen die proefstemmingen kan aangevoerd
worden, dat het geen ernst, doch parade was.
Welnu, zegt spr., we willen er nu ernst van
maken. Spr. is niet bevreesd voor de nette
caféhouders en fatsoeniyke herbergiers.
Er zullen altyd wel ontspanningsplaatsen
blijven. Zelfs is er niets tegen schadeloos
stelling. Amerika en Zweden leerden ons'
hoe groot belang van allen erby betrokken
is, dat de drank uit het openbare leven wordt
weggenomen. Spr. gaf daarvan frappante
staaltjes.
In de pauze die nu volgde zong het zang-
rerdiensteiyke wyze eeu drietal
koor
nummers. Aan de solisten in het derde lied
een compliment.
In het tweede deel «yner rede zegt de
heer Woltman dat bet Pla&tieiyk comité
ook hier hoopt op den steun van velen. Om
der wille van barmhartigheid, welvaart,
vrede en de toekomst onzer kinderen, is het
goed dat aangestuurd wordt op Plaatseiyke
keuze, 't Zou beteekenen vermeerdering van
geldelyke en atoffeiyke welvaart. In warme
bewoordingen wekt spr. zyne hoorders op
hunne handteekeniug op de ïysten, die zullen
aangeboden wordon te plaatsen opdat osze
Landsregeering zal handelen in die richting.
Spr. schetst nog de zegenrijke werking van
het stelsel in Noorwegen, vooral ook
do9r de krachtige medewerking van de
vróuw. De vrouwen wekt hy op mee te
doen, omdat ,hct gelilt do vcrbefflDg van
haar geslacht, de toekomst der kindorea, de
eerbied van bet moederschap. Spr. hoopt
dat de dag zal aanbreken waarop dese stryd
op een plaat zinnebeeldig zal worden voor
gesteld en dat voor elk winkelraam zal hangen
een plaat waarop staat: de Nedorlandsche
Maagd, zich buigende over het veelhoofdig
monster Alcoholisme, een viymend zwaard
in de hand dat ze steekt in het hart van
't monster met deze woorden: «In Gods
naam, sterf". Een warm applaus volgde op
deze met gloed uitgesproken rede.
Voor debat, waartoe gelegenheid waz,
meldde zich niemand aan.
Voorzitter doelt mee dat by 't uitgaan een
collecte zal gehouden worden om het comité
fioantieel te steunen in zyn stryd. Hjj
brengt dank aan den heer Rusting en de
zangors en zangeressen, die voor zoo aau-
gocamo en hoogstaando afwisseling zorgden
en aan den heer Woltman voor «yn pak
kende rode.
Hy drnït »yn spyt nit dat niemand het
op nam voor het drankkapitaal en den drank
handel.
Uit Schiedam toch zyn deze in 't geweer
geroepen om tegen de drankbestryders, die
ze van overdrjj ving beschuldigen, te ageeren.
Waar hier in een publieke vergadering ge
legenheid geboden wordt ontbreken ze. Ze
hadden hier kunnen aantoonen waarin de
drankbestryders overdryven.
Spr. hoopt dat n<et te vergeefs een be
roep zal worden gedaan op het nuchtere
verstand onzer Helderscbe inwoners. Ieder
heeft den plicht te stryden tegen dej be
langen der volkewelvaart, die alcohol heet.
Met oyfers eenvoudig en klaar kan aan
getoond worden dat in Helder een kwart
millioen wordt besteed aan sterken drank
alleen. Laat de tegenstanders eens aantoonen
dat^ hier overdreven wordt.
ion kwart millioen! Een vrywillige be
lasting die men zich oplegt, terwijl als de
belasting soms maar even verhoogd moet
worden, men opstuift.
Spr. hoopt dat by de aanbieding van het
adres ter teekening do vrywilligers niet
zullen worden weggezonden, 't Is in 't be
lang der gemeenschap.
Moge ook van hier uitgaan een krachtige
aandrang by Onze Landsvrouwe opdat sy
ons hoore, zegt spr.
De vergadering wordt daarna gesloten.
Nederlandscbo anti-militaristische
Vereeniging.
Gisterenavond hield de bekende propa
gandist voor bet anti-militarisme, ds. N. J.
C. Sehermerhorn van Nieuwe-Niedorp, in
Tivoli" een propagandarede voor het anti-
militarisme.
De leider der vergadering, de heer C.
Kriller Jr., sprak een openingswoord, waarin
hy or op wees, dat de bedoeling van deze
rede was te komen tot do opriohting vau
een afdeeling Helder.
~en detachement militairen van laad- en
zeemacht, benevens eenige agenten van politie
waren aan den icgang van het gebouw ge
posteerd.
Ds. Schermorhorn, dit feit besprekend,
vond, dat het eigeniyk propagandistische
waarde bad, daar de soldaten nu juÏBt aan
het nadenken werden gebracht.
De groote burgerlijke beweging, het paci
fisme, is eigeniyk ook niets anders dan een
iti-militaristische beweging. Als wy ons
hadden aangekondigd als een paoiflitische
beweging, zonden er geen patrouilles klaar
staan. De Regeering-zelve erkent die be
weging, steunt haar en verleent medewer
king Maar den anti-militaristen iz dat niet
voldoende. Tegen den oorlog strydt wel
ieder beschaafd mensch, althans in theorie.
Maar wy dringen dieper in de zaak door:
zoeken de oorzaak op van het kwaad. Im
mers, waar zyn per slot van rekening de
legers voor als het niet is om oorlog te
voeren, dus te dooden? Toch zeker niet voor
wat militsdr vertoon
De anti-militaristen kunnen wijeen op hot
feit, dat, ondanks de uitbreiding .-van het
pacifisme, het militarisme minstens evenzeer
toeneemt. Er is een tyd geweest, dat men
geloofde aan de vermindering van oorlogstoe
rustingen; dat was toen de Czaar van Rus
land het eerste vredescongres byeenriep.
Teen spr. protesteerde tegen deze hniche-
lary werd hem dat hoogst kwaiyk genomen.
De meeste menschen gelooven zelf niet aan
den ernst van het streven der pacifisten, jz,
in weerwil dazrvan schyct het of het wan
trouwen is toegenomen. Er is otn ware
wedetryd in sterker bewapening, in een
hooger opdrijven der militaire lasten. Op
zichzelf zou dit niet zoo erg zyn, als er
maar niet achter zat het wantrouwen, dat
tusscben de verschillende naties bestaat.
Men praat over vrede, doch gaat tegeiykertjjd
docr met steeds grooter bewapening.
Is het niet vreeseiyk, vroeg spr., dat we
na 20 eenwen Christeiyken godsdienst nog
oorlogen by wonen, dat er in het afgeloopen
jaar nog 100.000 menschen ellendig op slag
velden moeten omkomen, zonder dat de
Christelyke wereld iets doet? 't Wordt ons
geleerd te denken, dat het zoo behoort en
verder denken we er niet over na.
Spr. betoogde, dzt men in de eerste plaats
op economische gronden anti-militarist moet
zyn. De oorlog is een groot kwaad in
economischen zin en vormt een schadepost
vau onberekenbare grootte voor de m&at-
schappy.
Ten tweede is het militair stelsel in stryd
met de waardigheid van den mensch: het
ontneemt hem zyn vryheid als zelfstandig
mensch. Want tucht en discipline zyn in
stryd met de «edeiykheid.
Voor het leger is "discipline noodig. Neem
die weg en het leger is weg. Discipline en
tucht moeten er ^jn, omdat men anders de
soldaten niet zou krygen voor hun werk:
het dooden van oen medemenseh, waarvoor
men sa noodig heeft. Ondtsr de vreeseiykste
suggestie slechts kunnen ze dat doen. Dat
alken veroordeelt reeds het militarisme.
Oorlog verlaagt den mensch tot erger dan
een dier. Toch gaat het militarisme syn gang.
Uitvoerig betoogt spr., dat oorlogee niet
gevoerd worden uit volksbelangen, maar uit
kapitalistecbelangoo. Wel zegt men dat het
voor het „Vaderland" geschiedt. Maar wat
is het begrip „Vaderland?" Honderden in
Groningen, Orerysel, otc. verdienen in Dnitsch
land hun brood, omdat zy in Nederland goen
werk konden vinden. Zou men nu oorlog
krygon b.v. met DuUschland, dan zouden al
die messshen, ter wille van hun vaderland,
moeten stryden tegen het land, dat ze nu
brood geeft. Het begrip „Vaderland"' is voor
den niet-besitter niets zeggend, wel hebben
wy het gevoel thuis te hooren in do streek,
de stad, het dorp waar wy wonen, maar dat
heeft met vaderlandsliefde niets te maken.
Neen, niet de volkeren maken den oorlog,
maar de kapitalisten, en zy sturen hot volk
op elkaar af om het uit to vechten, terwyi
zy zelf met den buit gaan stryken.
Wy sy'n er trotsch op, 80 jaar voor onze
vryheid te hebben gevochten tegen Spanje.
Maar wjj veroordeelen den Atjeher, die het-
zelfdo doet ten opzichte van ona. Zouden wy
gaan „beschaven", zooals do gcykto term
luidt, indien er niets te halen viel? Dan
bleven wy stil thuis, nietwaar?
Tegenover het begrip „vaderlandsliefde"
plaatsen wy het begrip „internationalisme
Geen grenzen meer onder de menschen, alle
menschen in vryheid en als broeders met
elkaar. Nu maakt men weer een nieuw laod
Albanië, nu moeten de menschen, die daar
wonen, ineens voor een ander land vader
landsliefde gaan gevoelen.
Het leger, betaald en gereornteerd uit het
volk, wordt by stakingen gebruikt tegen
datzelfde volk. Is het niet treurig?
Ho* het nu te besteden Voorloopig alleen
door de propaganda. Elke groote revolutie
ging vooraf door een g6estriyke revolutie.
Voltaire, Routieau en de encyclopedisten
waren de baanbrekers voor de Fransche revo
lutie. Met een paar woorden besprak spr.
nog het verschijnsel der dienstweigering, njj
geloofde niet dat dit een algemeen versohynsel
zon worden.
Voor debat meldde zich niemand aan. De
volgsndo weok zal een vergadering belegd
worden ter oprichting esner afdeeling.
Tot burgemeester vau de gem. Zype is
benoemd de beer Jb. de Moor en tot burge
meester van de gem. Callantaoog jhr. E. W.
J. de Beyer.
Met 1 Februari zullen de klerken by
i Posteryen 1ste kl. H. Hasolhof, te Den
Bnrg, en G, vau Westen, te Amsterdam
(bykantoor Hemosystr&at), onderling van
plaatsing verwisselen.
H. M. de Koningin heeft gisteren eep
bezoek aan de stelling Amsterdam gebracht.
Verschillende plaatsen en forten in den om
trek werden per auto bezocht.
Militie-vergoeding.
Do M. v. Oorlog heeft aan de autoriteiten
der-Landmacht medegedeeld, dut vergoedingen
wegens kostwinnerschap, toegekend voor ver-
biyf in werkeljjken dienst voor eerste-oefeniog,
ten aanzien van hen, die by de administratie-
troepen zyn overgegaan, dan wel tot officier
of onder-officier by de militie worden opge
leid, als regel moeten worden geacht te zyn
toegekend voor den geheelen duur van het
verbiyf in werkeljjken dienst, waartoe die
militieplichtigen ingevolge de Militiewet 1912
gehouden «y».
Moet in eeu byzonder geval van dezen
regel worden afgeweken, dan zal door den
M. v. Oorlog kennis worden gegeven.
8cbait«enrljden.
In Noord-Holland.
.Alkmaar. Op de basen van de ysolub
„De Qaint" zyn Zondagmiddag de aange
kondigde wodstryden in het schoonryden
voor paren gehouden. Niet alleen werden
deze Bchoonheidsritten door eenige honderden
belangstellenden op de IJsclub gevolgd, doch
zeker evenveel toeschouwers hadden een
goed plaatsje op het aangrenzende weiland
gezocht om van het inderdaad mooi en op
gewekt rydon onzer Noord-Hollandsche ryd-
sterz en ryders getuig* te zjjn, d.w.z. er van
s genieten!
In ons No
Noorderkwartier heeft het geslaoht
Kaan al jaren lang met eero zyn reputatie
op het gebied van het sehoom-yden opge
houden. Niet minder dan vyf loten van
dezen stam traden ook thans weer in het
strydperk; de jongsten van het geslacht, die
voor het eerst meededen, behaalden een
derden pry*.
De IJsbond in Hollands Noorderkwartier
geeft in het Nieuws van den Dag kennis,
welke ysbanen in Noordholland berijdbaar
zyn. Op dat lyztje zyo, behalve Nieuwe
Nicdorp en Warmenhuizen, geen plaatsen
vermeld, gelegen boven Alkmaar.
Spoorverbinding over bet IJ.
B. en W. van Amsterdam hebben by den
Raad van Amsterdam een voorstel ingediend,
strekkende om met de HolL IJs. Spoorweg-
Maatschappij een overeenkomst aan te gaan
betrefi«nde een spoorwegverbinding door
middel van stoomponten tuischen de Riet
landen en de overzijde van het IJ. De be
doeling is op die stoomponten geladen goede
renwagons vise-versa te vervoeren naar de
over*yde van het IJ gelogen fabrieken,- en
om zoodoende de aldaar gelegen industrie
terreinen beter te kunnen fxploiteeren.
Kot spoorweg ongeluk te Lelden.
Wat den toestand, der gewonden betreft,
kunnen wy mededeelen, dat by den stoker
Van der Wal en den ploegbaas De Wit de
koorts eergisteren was toegenomen. De aard
hunner verwondingen is, zooals reeds is ge
meld, «8 etn.tig. De machinist Michielse
zal echter reeds heden het Hópital Wallon
kunoen
Men meldt nog uit Haarlem:
De by het ongeluk te Leiden omgekomen
chef-michinist Koele man zou Zondag 12} jaar
getrouwd zyn gewent. Zaterdag kwamen al
geschenken en bloemen; Zondag kwamen
familieleden om feest te vieren, die toen
eerst van het ongeluk veraamen.
Broedermoord.
Men meldt uit EindhovenEergisteravond
tegen balftwaalf kregen de twee broeders
M. uit Weort op den Steenweg ruzie, welke
zoo hoog liep, dat de een den ander met
een mes doodstak. De dader, die gearresteei d
werd, heeft slechts één arm.
Ovsrboord gevallen.
Men meldt van den Hoek van Holland
Van de ingekomen sleepboot „Zwarte Ze6"
wordt de boo:sman A. Schoon vermist. Ver-
raoedeiyk is Ly in den mond van do Water
weg overboord gevallen. Hij laat eon vrouw
en twee kinderen na.
Pater Neumann overleden.
Pater Neumann, die Donderdag te Roer
mond pogingen aanwendde, om de beide
novicen-theologanten, die door het y« waren
gezakt te redden, ia naar de „L. K." ver
neemt, nu zelf ook overleden.
Generaal Plcquart. f
Reuter meldt» het overlijden van den wel
bekenden generaal Plcquart, een der grooie
mannen uit de Dreylus-affaire.
De ramp In Japan
Kagoajima, 18 Januari. Gisteren hadden
nog eenige geweldige uubars'.iogen plaats
te Sakoerasyima, welke zich 's nachts her
haalden. Vele inwoners, die reeds terugge
keerd waren, vluchtten opnieuw. De wind
voert diohte stof- en aschwolken mede.
Do ataklng la Zuld-Afrlka
Pretoria, 18 Jan. Het treinpersoneel hier
besloot hot werk te horvatten. De arbeiders
werkplaatsen hebben nog geen besluit
genomen, maar men verwacht dat iü het
voorbeeld van het treinpersoneel wel sullen
volgen.
Vanavond is by proclamatie bekend ge
maakt, dat alle commando's weder naar huis
zullen terugkeeren, behalve die aan den Rend,
Pretoria en Fanresmith dionat doen. Zoo
biyven dus nog 60.000 man onder de wapens.
Pretoria, 19 Jan. Hedenmorgen heeft het
treinpersoneel schrifteiyk zich weder voor
den dienst verbonden. Enkele beambten
hebben reeds den arbeid hervat.
Zabern.
Straateburg, 19 Januari. In de Eerste
Kamer is heden de interpellatie over de
gebeurtenisson_ te Zabern aan de orde ge
komen. Zy luidt: r/Wat denkt de stadhouder
te doen om het land de zekerheid te ver
schaffen, dat de militaire commandanten in
het Rtjksland zich voortaan binnen do wei-
teiyke parken hunner bevoegdheid zullen
houden f"
Curtius, president van de Kerk der Augs-
burgsche belijdenis, een der onderteekenzare,
zegt dat by de gevoelens der Eltasssrs deelt
en de voorvallen te Zabern beschouwt als
poging van het militarisme om den staat van
zaken in Elzas-Lo'hzriDgen te veranderen.
Spr. zegt dathetEU&B-Lotbaringzche volk,
democratisch als het is, zich nooit zal kunDon
schikken in Pruisische theorieën.
Staatssecretaris Zorn von Bulach herinnert
in «yn antwoord dat de vonnissen der krijgs
raden kracht van gew(jsde hebben gekregen.
De keiseriyke regeering heeft haar stand
punt icsake Zabern uiteengezet in de ver
klaring der Norddentsche Allgemeiue Zei
tang van 15 dezer.
De voorzitter leest een by hem ingekomen
voor, luidende: «De Eerste Kam er
betreurt bet gebeurde te Zabern zonde'.- <le
buitensporigheden van burgers en de houding
van zekere bladen goed te keuren. Zy is
van oordeel, dat de voorvallen vermeden
hadden kunnen worden, indien de superieuren
jonge officieren onverwyid de maat
regelen, om een einde te maken aan de
onwaardige, uitdagendo en de bevolking
kwetsende houding van sommige offleiereni
openbaar hadden gemaakt. Zy is verder
il, dat de militaire commandant
zyn bevoegdheden schromelijk te buiten is
en dat de bevolking recht heeft op
waarborgen dat de wetten van Elsat-Lotha
ringen door de militaire overheid stipt in
acht zullen worden genomen. De Kamer
verzoekt de regeering by de bsvoegde over
heden stappen te doen, opdat in diea «in
beslissingen worden genomen."
Deze motie werd met 88 tsgeu 3 stemmen
en 2 onthoudingen aangenomen.
Het ongeluk met de A 7.
De beriehten over de gemeenschap, die
een duiker met de bemanning van de ge
zonken Engelsche onderseesohe boot lutd
gehad, biyken volkomen osjoist. Men merkte
het ongeluk, toen Yrydagmiddag van zes
booten, die in de Wbitsandbaai by Piymouth
onder water voeren, een op het gegeven aein
niet boven kwam. Eeu torpedojager die
haastig er op af werd gosonden zag lucht
bellen bovenkomen, waaruit kon worden op-
gemaskt dat de afsluiting van de boot was
verbroken. Sedert heeft men niets van de
boot gemerkt. Zaterdag wiet men niet meer
jnist waar ze was gezonken. Het water is
in de buurt een 30 M. diep. Tot overmaat
van ramp was het bergingsvaartuig voor
onderzeeaohe booten, dat in December de
C 4 in Piymouth Sound had gelicht, Donderdag
uit Devonport naar Portsmouth vertrokken,
en een ander, dnt na de C 4 geborgon te liebbeu
te Sheerness werd hersteld, is Zaterdag pas
van daar op weg gegaan naar Plymonth.
dan twaalf uur kan de bemancing
A 7 het niet onder water uithouden.
Het is te hopen, dat het binnendringende
water of iets anders het onbeschryfeiyke
ïyden van de elf mannen beeft verkort.
Da koude in Spanje en Frankrijk.
We hebben in de laatste weken reeds
meermalen gelegenheid gehad melding te
maken van de buitengewone koude die som
mige streken van Spanje teistert; zware
sneeuwval en strenge vorst syn er aan de
orde van den dag gewees.
Mairileeosche bladen melden cu, dat er
Zaterdag te Madrid zes-en-dertig personen
zieh ernstig bezeerd hebben door uit te giy Jen
op de beineenwde straten, die door gladheid
onbegaanbaar waren. Esn hunner verkeert
ia levensgevaariyken toestand. En Reuter