ÖüeCHAftö PIUSN
Agenda.
Bioscoop-Voorstellingen. Kanaalweg 112,
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Spoorgracht 18.
Dagelqks 7 nnr. Zondags 2 nor.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat
Dagelijks 7 nnr. Zondags 2 uur.
20 Febr. Hollandsche maatschappij van Landbouw
atd. Heider. Lesing van den heer Halst.
Tivoli, half acht.
21 Febr. öymn. ver. „Pro Patria". Feestelijke ver
gadering in Casino, 8 uur.
21 Febr. Optreden van Jacob Kelder, in Tivoli,
8 uur.
23 Febr. Heldersche Tooneelvereen. sT.a.v.e.n.n."
Uitvoering in Casino, 8 nur.
24 Febr. Qezondheidscommsisie. Openbare vergade
ring in het Raadhuis, 9 nnr.
24 Febr. Liefdadigheids-Concert. Casino, 8 nur.
25 Febr. Comité voor Winterlezingen. Opesb. verg.
in de Bethelkerk, 8 nur.
26 Febr.Liefdadigheids-uitvoering, in Casino,
8 uur.
26 Febr. Rein-leven-beweging. Openb. vergadering
in Tivoli, 8 uur.
7 Ifaart Lesing met lichtbeelden door den luit ter
zee L. J. Quant, met medewerking
mevT. Boldingh in Tivoli, 8 nur.
Marine en Leger.
Ingevolge Koninklijk besluit van 5 Februari 1914
No. 51 xal Hr. Ms. «Neptunuss den 4en Maart a.s.
den gewonen dienst hervatten en is het bevel over
dien bodem opgedragen aan den kapitein ter zee
J. H. van Leent, terwijl verder daar aan boord
worden geplaatst;
luit ter zee ie kl. O. I. te Winkel, thans ter
beschikking, als eerste officier; idem ie kl. E. M.
1. Ohevalier, van Wachtschip, als dd. kapitein der
mariniersidem 2è kl. J O Knegtmans, van Hr. Ms.
Wachtschip Willemsoordidem 2e kl. I. P. Seret,
F. P. Snethlage, J. W. Henny en officier van gez
le kl. H. J. M. Laureme, allen thans ter beschikking:
officier van administratie 2e kl. H. O, derdes, van
Hr. Ms. Koningin Emmnidem 2e kl. J. Vons,
van Hr. Ms. sZeelands, én hoofdinachinist W. 6.
Jansen, van de directie der marine te Willemsoord,
als dd. officier-machinist. Chef der equipage wordt
opper-schipper J. Bonte.
De lnit. ter zee der le klasse J. N. de Ronde en
lnit ter zee der 2e klasse L. Chaillet, beiden
thsns'ter beschikking, worden 2 Maart 191* ge
plaatst aan boord van Hr. Ms. Wachtschip te
Willemsoord en de eveneens thans ter beschikking
lijode officier van administratie der le klasse W.
Nanning met 28 Februari a.s. geplaatst aan boord
van Hr. Ms. sKoningin Emmai.
Overplaatsing van Hr. Ms »Z)« Rug tert bij
uildienstsulling op 4 Maart a s.
Schipper A. v. d Kamp op W.s. Wo.
Bootsman F. M. le Febre
J. v. d. Oord Atjeh.
s B Haringa v. Speyk.
H. Wink W.s W.o.
M. van Reijn v. Galen.
Sergt.-seiner P. R. H v. Schaik K. Emma.
Konst-maj J. B. Klop Bellona.
Sergt.-konat. F. C. J. Bogert
W. K. H. Siegelaar a
s W. 1. Bekker s
A. Fluri
W. A. O. P. v. d. Akker
Sergt-schrjjv. D. Paat» K. W.o.
J. B v. d. Craats v. Speijk,
O. Hato v. Galen.
Sergt.-torpedom. P. de Wit K A dam.
-torpedist C. Schouten Schorp
i -monteur S. H. Boels K.Emma.
O. de Vries i K. A'dam.
-geschutm.A. H. Brandenburg werf W.o.
Mach. dry v. maj R. de Kloe Ws. W.o.
N Hoebe s v. Speyk.
Sergt.mach.drijv. W. M. Visser s
W. de Jong Hydra.
Sergt -timmerm. K. E. Pels Ws. W.o.
-jickenv. Cr, J. Hanekamp s
-bottelier J. N. 't Gilde
d.marin. W. v. Beek sAfdR'dam
De kapitein-kwartiermeester A. J. Uiterwyk,
toegevoegd aan den controleur van de inwendige
administratie der korpsen te Amersfoort is tydelijk
gedetacheerd by den ataf van het 4e regt. vesting
artillerie te den Helder, teneinde op te treden als
administrateur van het korps.
De officier van gezondheid der 2e kl. G. van der
Redden, van den militairen geneeskundigen dienst
te den Helder, wordt binnenkort overgeplaatst bij
den geneeskundigen dienst te Haarlem
De 2e luitenant G. Schultz van het 2'e regt.
infanterie, die op heden is overgeplaatst by het
4e regt. van het wapen, komt te Leiden in garnizoen.
De korporaal K. L Groenwoudt van de depót-
compagnie van bet 2te regt. infanterie, is op 20
dezer aangesteld tot sergeant by het 3e bataljon
van het korps te den Helder.
Ingezonden Mododooling.
mm mm mm mm m
13ij LICHTE aandoeningen
aangewend, voorkomen
vaak zaar GEVAARLIJKE zlakten.
Stoom vaartberichten.
Stoomvaart-Maatschappij Nederland
Bali, thuisreis, arriv. 19 dezer te Antwerpen.
Kambanggan, thnisrvertr. 19 dezer v Sabang.
Rembrandt, thuisr., arriv. 19 dezer te Lissabon
Karimata, uitrreis, vertrok 19 dezer van Djibouti
Kom. Holl. Llotd
C»pe Antibes, uitreis, vertr. 18 dezer v. Lissabon.
Hollandia, uitr., vertr. 19 dezer des middags 12 nnr
van Dover.
Zeelandia, uitr., pass. 18 dezer Fern&ndo Noronha.
Rotterdamsohe Lloyd
Arakan vertr. 19 dezer v. R'dam n Batavia.
Djocja, thuisreis, pass. 18 dezer Sagres.
Palembang, thuisreis, pass. 19 dezer Perim.
Samarinda, uitreis, vertr. 18 dezer van Suez.
Wilis, thuisreis, wordt morgen te Marseille verwacht
Tabanan, thuisreis, vertr. 18 dezer van Colombo
Tambora, uitreis, vertr. 19 dezer van Marseille,
Kon. West-Indisobe Maildienst.
Viaacharij berichten.
Nieuwe diep, 17 Febr. Aan gebracht door
garnalenrisscbers 10 mand scharren f2. Jk
12.50 prr mand.
18 Febr. Aangebracht door 4 korders te
samen: 10 middeltongen f0.70 per stuk, 80
kleine tongen f0.80 per stuk, 6 maud schol
f4— k f6.— per maud, 2 mand scharren
f2.per mand, 2 mand wijting f8.p. m.
19 Febr. Aangebracht door 10 korders te
samen: 10 tongen f 1.per stuk, 10 mid
deltongen f0.60 per stuk, 10 kleine tongen
f0.25 per stuk, 14 mand kleine schol per
mand f 8.— k f 6 per mand, 8 mand schar
f2.per maud, 2 mand waling f8.— p. m.
Burgerl. Stand v. Heldap,
van 17 —19 Februari 1914.
ONDERTROUWDJ. Bais en A. Paster
kamp. A Koppel en H. M*(jer.
GETROUWD: M. L. Bock en E S Simon.
J. Visser en C. M van Koningsbrugge. J.
W. Statige en C. NuQens. J. Tam is en A.
B. Janssen. S. Veldman en L. C. J. MeniJn.
BEVALLEN: J. KuiperSchets,s.; A. C.
C. BahlPetri, d.
OVERLEDEN: T. Mieldflk, 5 mnd.; S.
v. Halm, 40 jaar; J. Steff-DS, 9 mnd.; N.
A. Blom, 82 jaar; A. Linslröu, 77 jaar; W.
Duinker—wed. C. Duinker, 82 jaar.
Marktberichten,
Schagen, 12 Febr. 1914
15 Paarden f70 (820.
8 Geldekoeien (magere) f 170 k f 280.
70 Geldekoeien (vette) f200 k f870.
50 Kalfkoeien f200 a f840.
250 Nuchtere Kalveren f 12 k f 24.
140 Overhouders f24 k f81.—.
20 VarkecB (magere) f 16 k f 20.
70 Varkens ("vette) p. KG. 10.42 0 45.
100 Biggen f 8 k f 15.
70 KonJJnen 10.20 k f 1.80.
25 Kippen f 0.50 k i 1.40 per stuk.
250 K.G. Boter f 1.70 k 1.80. per K.G.
50 K.G. Kaas f0.45 a (0.55.
3000 Kipeieren f4 a f4.80 per 100 stuks.
VERVOLG BERICHTER.
HELDER, 20 Februari.
Do beer P. P. Hartendorf, lid van den
Raad dezer gemeente, heeft wegens vertrek
naar elders nle zoodanig ontslag genomen.
Dientengevolge moet binnenkort in het tweede
district een verkiezing plaats hebben.
Verhatard bericht Ned. Ver. „Onze Vloot".
De lezing met lichtbeelden van den heer
Quant zal plaats hebben op Zaterdag 7 Maart,
's avonds 8 uur in „Tivoli". Toegang voor
niet-leden 50 c*nt. Voor het lidmaatschap
kan meu zioh aanmelden by den heer J. C.
Boeker, secretaris, Nieuwebrngatraat. Nadere
aankondiging volgt.
Oe „Evertsen" en de „Piet Hein".
Naar wy vernemen zullen de «Evertsen"
en de „Piet Hein" binnenkort uit de sterkte
der vlooc worden afgevoerd en voor verkoop
in aarmerkïcg kom«*n. Deze schepen zjjn
ruim 20 jaar oud. De kosten van eerste
nitrnsting bedroegen indertijd rnim f 2.800.000
ieder.
Inlijving.
Op Maandag 2 Maart a.s. zal om 12 uur
's middags in de artillerie cantine binnen h-t
firt Erfprins alhier inleving van dienst
plichtigen der lichting 1914 piaats hebben.
ONTWERP ZOMERDIENST
op de Hollandsche Spoor.
I Rflai 1914.
Van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Aankomst
5.15
's Maandags en daags na
7.40
feestdagen, dooh ni*t op
1 Juni.
6.26
Zondags niet
9.10
6.59
op Zon- en feestdagen
8.06 J)
tot Alkmaar.
7.40
sneltrein
9.10
7.51
DonderdagB tot Schagen
8.46
9.02
11.37
11.55
2.21
1.50
Zondags niet
4.85
4.10
gedeeltelijk Sneltrein
6.03
7.40
sneltrein
9.16
8.82
10.54
Van Amsterdam naar den Helder.
Vertrek Aankomst
4.44 alleen Donderdags 7.34
6.04 Zondags niet 8.85
8.12 sneltrein 9.37
9.Zondags, alleen van af
Alkmaar 10.07
9.44 11.47
12.54 3.26
3.38 6.05
5.25 7.32
9.05 sneltrein 10.85
10.06 alleen van af Alkmaar 11.12
10.47 op Zon- en feestdagen 12.54
1) te Alkmaar.
S) te Schagen.
De dienstregeling geeft enkele belang-
rtjke wijzigingen.
V. er t r e kkende - treinen:
De ochtendsneltrein vertrekt te 7-40 (in
p'a&ts van 7.44), en komt te Amsterdam te
9.10 in plaats van 9 24.
De tweede trein vertrekt te 9.01, dus 4
minuten vroeger.
De derde trein vertrekt nu te 11.55 (in
plaats van 12 48), eu komt te Amsterdam
te 2.21, in plaats vun 811. Hierdoor is
gevolg gegeven aan het versoek de ruimte,
gelegen tusschen bet vertrek vbr twee trei
nen, te verkleinen.
De avondtrek vertrekt te 7 40 in plaats
van te 7 80 en komt te Amsterdam te 9 16.
Aankomende treinen:
De eerBte trein komt 4 minuten eerder
aan.
De tweede aankomende (rein wordt na
sneltreinhy vertrekt om 8 12 van Amster
dam via Zaandam, Alkmaar, Schagen en
Anna Paulowna en komt hier te 9 37 aan.
De derde aankomende wordt nu beemd'
vertrekt van Amsterdam 9.44 en arriveert
te 11.47
De middagtrein, vertrek Amsterdam 3.1
komt 11 minuten later aan. Het oponthoud
to Alkmaar is thans vergroot tot 26 minuteD 1
De daarop volgend? trein vertrokt uit
Amsterdam om 5 25 en komt te 7 32, du»
4 minuten later aan.
De overige veranderingen lijn van geen
belang.
„Waarom een land onder den Invloed
,van Rome komt."
Ove' bovengenoemd onderwerp sprak gis
terenavond voor de «fd. Helder der Evan
gelische Maatschappij de heer J is. van Veen,
ex-B.K. priester. De groote zaal van //Casino*
was bijna geheel gevuld.
De heer ds. Onnekos heette de talrijke
aanwezigen welkom. Beter dun iemand anders
kan de hoer Vau Veen vertellen, wat in de
Roomsche kerk omgaat. Ii den laatsten tijd
worot door haar weer veel propaganda ge
maakt; spr. wees in dit verband op eene
uitlating van dr. Jan van Bfst. Die had in
eeue vergadering gezegd niet te weten wie
by de verkiezingen van het afgsloopen jaar
eigenlijk gewoonen had. Even* later zegt hjj,
dst het het anti clericalisme is (deloges etc)
r.'s citaat is uit het •Handelsblad' van
1 Dec. 1913 Avondblad). Wat dr. Van Best
hier zegt is een blaam, niet voor het anti-
clericalisme, maar voor hem die dezo beschul
diging uitspreekt. Waarom de Evangelische
Maatschappij sioh deze woorden heeft aan
te trekken? Ondat ju'st an'iriericaal
werkt. Zij strijdt niet tegen iemands gods
dienstige overtuiging, zooals die, los van
dogmatiek, kan wonen in bet bart van olkm
katholiek, maar tegen de priesterheerschappij,
het ultramontanisme. Haar bedoeling is meer
en meer betere gedachten to brengen over
wat het protestantisme is, onder de Roomsch-
Katholieken. Spr. wekte op de Vcreenigtag
to steunen.
De heer Van Veen, thans het woord ver
krijgende, begon met een uiteenzetting boe
in de Roomsche kerk, naast al de geestelijke
diagoD, die daar geleerd worden, een stolsel
loopt van groote macht, dat tot een gevaar
wordt voor de volkeren. Men noemt dat
met een vreemd woord »pénótration pacifique'
de vreedzame bienendricginghet io de
diplomatieke kracht, die in do Roomsche
kerk werkt en grooten invloed heeft. Wij
zien meestal de wereldgeschiedenis verkeerd.
Men leert ons, dat koningen de veldslagen
wonnen en daardoor de geschiedenis maakten,
doch dat is onjuist: 't groote leven heeft
zich aan al dio veldslagen al een bitter beetje
gestoord. In ome dagen begint men in te
zien, dat de oultUHrgeschiedeaie van groo-
ton invloed is op de geschiedenis der
volkeren, dat daardoor wisselwerking ont
staat. Het volk werkt op het vaderland, maar
ook omgekeerd, en het is nu juist die methode
van de fpe'sótration pacifiqae', tusiohen
haakjes, al jaren door de diplomaten beoefend
die zooveel uit het land tracht to halen
als er in is. Bijvoorbeeld: wy vestigen ons
in Indië, biedon osze zoogenaamd hoogore be
schaving aan in inil voor wat anders, breiden
allengs onse invloedsfeer uit, tot op een zeker
oogenblik wy daar geheel in doorgèdrongen
sijc, er niet weer nit kunnen, doordat het
eigen land b.v. economisch teert op de kolonie,
maar omgekeerd de kolonie niet meer zonder
den overweldiger zou kannen bestaan.
Do R jomsche kerk nu heeft zioh door deze
vreedzame indringing invloed weten te ver
schaffen. Zij gebruikte daartoe vorschillende
middelen, waarvan de godsdienBt wel het
storkste is. Wel is godsdienst nooit bedoeld
als politiek middel, maar voor wia het als
zoodanig gebruiken wil, is het een buiten
gewoon sterk middel. Hoe groot de invloed
van den godsdienst is, toont spr. met enkelo
voorbeelden astKuypois voorgenomen ker
stening van Indië b.v. was niets dan zuivere
politiek; Kuyper begreep, dat daardoor ons
prts'.igo sou toenemen. Onder alle godsdiensten
is het katholicisme allervoortreffelijkst inge
richt voor de pdcë'.ration pasifique en Rome
wendt den godsdienst aan om tot macht te
komeD. Het gevoel van taamhoorigheid der
katholieke u gebruikt R>me om er mee te
manoeuvreeren.
In het oude Romeinsche'rijk was do keizer de
opperheerscher. Maar bij zyn val was hot de
paus, die daarvoor in do plaats trad. En nu
was het goede diplomatie le maken, dat hel
volk deze verandering niet bemorkte. Wat
deed de eerste paus? By gaf zich zei f den
titel ,pontifex maximus', tot op dezen dag
toe nog aanvaard door de pausen. Die titel
is do oorspronkelijke hcidenechn titel van den
Romeicsohen keizer, dien de katholieken be
houden hebben. Hieruit sist men, dat volstrekt
het doel niet voorzat, de menschen plotseling
voor de verandering te stellen, neon, ze
moesten langhaam daarmee vertrouwd worden,
de «vreedsame indringing" moest geleidelijk
plaatshebben. En tót op dezen dag nog zyn
in de katholieke kerk verschillende ceremo
niën en gebruiken in zwang, die zuivor hei-
deiiEch zijn. Hiervan gaf de spreker eonige
voorbeelden.
Is dat godsdienst of politiek? vroeg by.
De Italiaan, geboren meergodendieuuar,
heeft de heiligen aanbidding uitgevonden. De
meeste van die heiligen vereeringen zyn oud-
heidensche afgoden. St. Ives noemt in t(jo
boek «Les sainls succosseurs des dieux" ver
scheidene gevallen. De Roomsche kerk ont
neemt den mocschsn dit bygeloof, dit animis
tische geloof, niet: politiek. Zy gaat eigen
lijk van dit standpunt uit: we moeten doen
wat de menschen graag hebben.
De sacramenten in de kerk zfya iets stof-
felQks; bet g?este]yke moet mon cr b(j den
ken. Do hostie is een ouwel; gezegd wordt
dat God daar in is, en dat meu, door die
ouwel te slikken, God in zich opneemt. Zoo
iets maakt iadruk op eenvoudigen van harte.
Dat is ook wat de nonne'jes zoo gelukkig
maakt; zQ gelooven werkelijk God ia al die
heilige voorwerpen b(j zich to hebben, zjj
koesteren zich in al die liefkozende namen:
zinnelijkheid, anders niet. De protestanten
daarentegen laten de menechen zelfstandig
onderzoeken en denken.
De zedelijkheid onder de menschen is niet
overal gelyk. Met do menschheid zelf ver
anderen ook de begrippon over zedelijkheid.
Wat doet de Roomsche kerk ZQ weot, dat
kleine, eenvoudige menschen nu eenmaal
graag over alles en nog wat praten, dat
anders is dan hun moraaltje het voorschrijft.
De kerk werkt dit in de hand; z(j geeft ren
lange l(jst van deugden. Die een dier deug
den overtreedt, kan daardoor door een katho
liek worden geminacht, hoewel by volstrekt
niet slechter is das een ander mensch.
Gezag: Er is een dwingend gezag in de
keik. Al dio kleioe tobbers etc. in de kerk
hebben dat grasg. H-t gezag blijft hun trouw
en zegt: laat alles maBr aan m{j over.
Doordat de kerk van Rome zoo'n samen
hang heeft en ze de zinnen dor menschen
Btreelt en zich naar de menschen woet te
pIooieD, kan ze zoo doordringen in de maat
schappij.
Vroeger was het gezag der koningen abso
luut. Thans ie dat geknotwy regeeron zelf.
Maar vroeger kon de koning waken over
htt volk, thans staat hot volk zelf tegenóver
die sterke macht van Rome. Door do ver-
auderde staatkundige vormen zijn we in een
moeilijke positie geraakt. Bijvoorbeeld door
ons veranderd kiesrecht is de helft plus 1
al de baas De tfjd sal niet ver zijo, dat
ook w(j onder dec domper zitten van de
clerical- n, evenals België thans reeds De
Roomsche kerk huldigt het: weest vrucht
baar en vermenigvuldigt u, terwyl anderzijds
in de maatschappij een achteruitgang van
geboorten valt te cocstateeren.
Ii den laatsten tyd is Rome hevig geor
ganiseerd. Ia 1870 werd de pauselijke onfeil
baarheid uitgeroepen, dat beteakent, dat de
bisschoppen ambtenaren zijn geworden van
den Paus. Zy hebben te geboorsamen, terwijl
de paus onafzetbaar is. Elk zijner bevolen
wordt door den geringste dor geloovigen
gehoorzaamd. Menschon worden tot snivere
machineriën van R imo gemaakt, waartegen
over aam den anderen kant onze verzwakte
staatkundige inrichting staat. Hoognoodig
is het daarom onse kennis te vermeerderen
en ons tegen de macht van Rome te ver
zetten.
Io het tweede desl behandolde spr. nog
eenige blondere middelen, die voor de p?né
tration pacifiq - e aangewend worden.
Allereerst Let btibeerschen der publieke
opinie. Met allerlei middelen traoht de katho
lieke kerk de publieke opinie te beheerscheo.
Er tjjn geheeln organioaties, die tot taak
hebben tot zelf* de liberale pers te b -in
vloeden en hoe sluw men daarbij te werk
gaat, toonde spr. uitvoerig aan. Men inti-
mideort eenvoudig do directies, man laat
willekeurige katholieken zich abonneeren, die
op oon zeker oogenbük, door de opname van
een of ander voor Rome schadelijk bericht,
de abonnementen opzeggen. Als dat dan in
massa gaat, maakt dat wel indruk.
De Roomsche kerk lanceert zelve do be-
riohten ia de Italiaansohe bladen, die over
de geheele wereld verspreid worden. Daar
door wordt ook verklaard de gunstige ont
vangst van de pauselijke encyclieken, ook
in dn liberale pers.
Een dorde middel is: neiging om op het
onderwijs invloed uit te oefenen, 't Neutraal
onderwijs houdt de kinderziel niet rein, zegt
do Kerk. Nu zijn ze zoover, dat ze al geld
krijgen uit de staatskas. Wel zal er ten
slotte staatstoezicht komen, maar wat komt
daarvan terecht, vooral in Roomsohe Btreken?
Wo zitten langzamerhand zóó aan Rome vast,
dat we er niet eens goed buiten zouden
kunnen; we hebben hun personeel noodig
omdat we anders al hun scholen niet kon
den bevolken, gesteld ze kwamen in onse
handen, etc.
Zs springen van de eene partij °P de andere,
't Kan hen niet schelen met wie ze samen
gaan, als het maar winst oplevert. Een natio
naal ideaaal hebben ze niet. Rome weet zeer
goed, dat na reeds de liberale partij staat te
knipoogen en to wachten op het oogenblik,
dat do coalitie uiteenspat om haar dan op
te nemen. Rome kent geen landen en volken
bij verkiezingen hier wordt geld uit Doitich-
land en Frankryk naar hier gebracht.
Zij speelt de eene macht tegen de andere
uit. Frankrijk ligt nu met Rome overhoop
door de scheiding van kerk er staat. Wat
doet Rome nu? 't Coqaetteert met Duitsoh-
land, eu belet daardoor bv. aan Holland een
of ander nuodige wet te maken.
Ten slotte het kloosterwezen. Esn klooster
ling zelf denkt heilige dingen te doen; het
klooster wordt uit het Roomsche hart ge
boren, maar wat doet de kerk? Die wijst
het een plaats aan en langzamerhand krijgt
het bezittingen, land etc. en invloed. Politiek
Wat west zoo'n onschuldig, lief, zacht non
netje van politiek. Maar t zit er wel achter.
Rome koloniseert en maakt een bolhuis van
Roomsche macht.
De kerk beschikt over ontzettend veel mid
delen cn is eigenlyk in de voetstappen getreden
van het oude Romeinsche Ryk. Engeland
koloniseert nu nog op oud-Romeinsche manier
vry zelf hebben een gedeeltelijk op het oud-
Romeinsch recht gebaseerd wetstelsel, al die
oude Romeiuache dingen, die thans nog stand
houden, syn in de Roomsche kerk doorge
drongen en zy heeft bovendien nog haar
oogenbekoring en zinnenprikkeling.
Maar hoe groot baar macht is, de kracht
van het Germanendom wil haar afschudden
Luthor reeds is begonnen. De macht des
levens is tenslotte grooter dan een politieke.
Laat ons, als goede Germanen trouw s(j&
aan onsen stam. Strijd voor de vryhaid.
Er was eenig debat. Een der aanwezigen
vroeg of de leidende machten dar kerk zelve
geloofden in de leer, uie zy verkonden en
de heer Van Veen lichtte in, hos dat volstrekt
tiet noodig was. De kerk vraagt daar niet
naar, als die leiders maar werken voor haar.
Daar komt het op aan.
Ds. Oanekes sloot vervolgens deze druk
bezochte vergadering.
Oordeel der pers
In Limburg over de lezingen Dabne.
De Limburger Koerier van 27 Jan. 1914:
Maastricht. Ia de flink bezette Rudoutezaal
hield de heer Dühnc, docent in de natnur-
kunde te Dresdea, gisterenavond zjjn eerste
voordracht. Ejh talryk publiek, waaronder
leeraren van gymnasium en H. B. fc>., een
groot aantal leerlingen van deze en verschil
lende onderwijsinrichtingen, vrouwelijke en
mannelijke krachten van bijzonder en open
baar lager onderwijs, geestelijken en andere
belangstellenden vormden het aandachtig ge-
hqor. De heer Dame, dié zich een meester
toonde op het gebied der natuurkunde, had
er nog bijzonder slag van door zyne mooie
en onderhoudende voordracht, de noodige
aangename afwisseling te scheppen. Z(jne
populair wetenschappelijke voordracht over
het wezen der elecirische ca magnetische
werking in ds verte en de eenheid der licht-
warmte en electri3che stralen, werd met
schitterende prooven verduidelijkt. De vak-
me&schen op natuurkundig gebied hebben
den collega om zijn voortreffelijk doceeren
zeker geprezen, maar de leeken op dat gebied
hebben, vooral bij de aanschouwelijke proeven,
menigmaal met verbazing opgekeken naar
zooveel interessants en leerrijke. Hot publiek
toonde zich dan' ook zeer voldaan en als
dankbaarbeidsbetoon mocht de oonferencier
een luid applaus oogsten. Hedenavond tweede
voordracht van do heer Dahhe.
Mc. Treub op de vloot.
Naar „Het Volk" verneemt, ie dezer dagen
oen resolutie van den minister van Marine
verschenen, waarin hy bepaslt, dat de eerst
daags verschijnende nieuwe derde druk van
het werk van mr. M. W. F. Treub, getiteld
„Hoofdstakken uit de geschiedenis der Staat
huishoudkunde", aan boord van de groote
oorlogsschepen en aan enkele dieneten zal
wordon verstrekt ea dat by 500 overdrukken
van de drie laatste hoofdstukken van dit boek
zal aanschaffen, namelijk„De grondslagen
van het Marx'sme", „De leer van den klas
senstrijd" en „Veranderingen in de maat
schappelijke klassengroepeering" en deze
onder den apnrten titel van „Marxisme en
klassenstrijd" zal verstrekken cm te worden
gebruikt by het onderwys aas het Koninklijk
Instituut voor de Marine en ton einde te
worden uitgereikt aan eiken tot officier be
vorderd wordenden adelborst of adspirant-
administrateur ea aan eiken tot adjuoct-
machinist bevorderd wordenden aspirant-
machinist.
„Het Volk" voegt aan dit bericht de
voigerde vrieadelijkheden toe
„Het is voor den wetenscbappelijken naam
van dea ex hoogleeraar Treub zeksr wel een
gevoelige klap, dat zyn hoofdwerk niet to
goed wordt geacht om de officieren in te
dichten omtrent de beste wijze, waarop zij
den Bond van Minder Marinepersoneel kunnen
bestrijden.
„Intutschen is deze op 's Rijks kosten, dus
ook op kosten van de sociaal-democratische
belastingbetalers, te maken anti socialistische
propaganda niet minder clan een schandaal,
waarover het laatste woord nog niet gesproken
is. Als de minister van Marine denkt, dat
wij oos goedschiks aldus laten ringelooren,
vergist hij zich. WJJ verwachten, dat ieder,
die het onpartijdige karakter van het staats
gezag niet tot oen aanfluiting gemaakt wil
zien, met ons tegen deze onduldbare bevor
dering van de platste party doeleinden van
rijkswege zal protesfeeren".
Enkhuizen-Stavoren.
Mit iDpang van heden (Vrijdag)avond zal
de dienst Eukhuizea—Stavoren eindelijk we
der geheel hersteld zyn.
Stuurlieden examens.
's-Gravenhage, 17 F«br. Geslaagd le
stuarman groote stoomvaart G. J. Guttig,
8de atuuiman groote stoomvaart E. A. A.
B*ntsm, G. A. Man, W. Ocsting, F. P.
van der Dussen en W. E. Knip.
's-Gravenhage, 19 F?br. Geslaagd groote
stoomvaart 1? stuurman J. P. E'cher en W.
J. Hasenboer, 2e stuurman J. D. DeBruyn,
K. Koster en J. J. Vnyk, 8a stuurman J.
Goos on A. J. E. Lsfering.
De kazernebrand te Haarlem.
Er zfjn thans verschillende voorzorgsmaat
regelen genomen, om tegen nieuwe plannen
van brandstichting te waken. De kazerne-
wacht is zeer versterkt, op de gangen langs
de rust- en deponeerkamera zyn vaste wacht
posten geplaatst. Thans slapen geen man
schappen moer op dezelfde verdieping waar
deze kamers zijn. Om voor deze soldaten
slaapplaats te maken is selfs een deel der
cantine in gebruik genomen.
Aan verschillende posten zijn scherpe pa
tronen verstrekt, om zoo noodig streng te
kunnen optreden tegen personen die op slink-
sche wyze do kaïerne zouden willen binnen
sluipen of uitklimmen.
Brulnsma gearresteerd.
F. Brainsma te Breda, die 14 dagen geleden
zijn voormaligcn directeur der Coöperatieve
Zuivelfabriek onder bedreiging eene schuld
bekentenis benevens f 250 afperste is in Lim
burg gearresteerd.
Het Hoefijzer Verbond.
Woensdag werd te Utrecht in het gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen een geweste
lijke vergadering gehouden van Het Hoefijzer
Verbond onder voorzitterschap van den heer
A. C. Bos uit Egmond aan Zee. Vertegen
woordigd waren Utrecht, Boarn, Amorsfoort,
Loenen en Rhenen.
Ia zyn openingsrede zette de voorzitter
uiteen, dat het doel van het Verbond is om
gelden te verzamelen voor het kinderherstel
lingsoord.
Dit herstellingsoord is noodig omdat de
medische commissie van het Centraal Ge
nootschap voor kiuderherstellings- en vacan-
kolonies, waar het huis voor is, het dringend
noodzakelijk heeft gevonden om Bpoedig een
herstellingsoord te hebben waar kinderen
voor afdoend herstel zullen opgenomen wor
den. De praktik, segt spr., leert hetzelfde
als hetgeen de medische commissie van
meening is.
Spr. zegt ten slotte dat ia e«p hulpherstel
lingsoord te Nunspoet langdurige verpleging
werd toegepast, waarmede een groot succes
verkregen werd
Na uitvoerige besprekingen zegden de
afgevaardigden van voreenigingsn en perso
nen qit de verschillende plaatsen toe, te
sullen trachten ia hun woonplaats sub-comitó's
te sullen stichten.
De voorsitter drong er op aan overal pro
paganda voor het idee te maken en wees
op Friesland en Groningen, waar weldra
geen plaats van eenige beteekenis meer is
waar liiet ingezameld wordt voor het Verbond.
De zaak zal ongetwijfeld slagen, daar reeds
io 200 plaatsen eub-comitó's sijs of worden
opgericht.
De z&ak-Rambonnet.
Het Gerechtshof te Arnhem, uitspraak doen
de in de soak tegen den oud burgemeester
van Doornspijk, den heer N. S. Rsmbonnet,
heeft beklaagde vrijgeoprokeD, Het vonnis der
Zwolsche Rechtbank, waarbij beklaagde we
gens het gebruik maken van een valsch ge
schrift tot een maand gevangenisstraf was
veroordeeld, werd vernietigd.
Het spoorwegongeluk bij Hooghalen,
De oorzaak.
Woensdag had een der medewerkers van
do „Telegraaf" een onderhoud met een
hooggeplaatst spoorwegambtenaar omtrent het
spoorwegongeval naby Hooghalen, die ons
mededeelde, dat het onderzoek heeft uit
gemaakt, dat het ongeluk zyn oorzaak vindt
■n dea ouden wissel voor de brug over het
Oranjekanaal.
Het voorste deel van den Groningschen
troin is goed over dien wissel die met
een Clausslot gesloten was heengegaan.
Daarna is door „vermoeidheid" van het iJier
de witsel opengereden, waardoor de wissel
etang bezweken is en in vier stukken brak.
Do derde wagon van achteren, waarin ver
schillende perBo?.en den dood vonden, liep,
doordat de wissel opsagereden was op het
zijspoor, doch daar de wissel zioh weer sloot,
liepen de twee volgende wagens, dat waren
de laatste wagens, recht door op het goede
spoor.
Hot gevolg was, dat de op het zijspoor
geloopen wagen, door het trekken en stootea
van de twee achterste wagens ten slotte
omviel met het bekende treurige gevolg.
Ziedaar de oorzaak.
Of dit ongeluk te voorkomen ware geweest,
is moeilijk te seggec. Men weet, dat de
S. S. op die lijn bezig is een tweede spoor
aan to brengen, waarna hot oude spoor sou
worden vernieuwd. Niemand wist dat er iets
aan den wissel haperde, niemand vermoedde,
dat zoo iets plaats kon hebben.
In verband hiermede is 't das ook voor
ingewijden onbegrypelyk, hetgeen bekend is
geworden omtrent de slechte rail, dio ge
vonden zou zyn. Men wil, men kan nietge-
looven, dat iets dergelijks mogelyk is in dan
tegenwoordigen tyd, waar juist door de Staats
spoor kapitalen besteed worden aan da veilig
heid.
Voortdurend worden de lijnen bg do S.
S. scherp gecontroleerd; de maatschappij
heeft daaromtrent aan haar personeel de
strengste orders gegeven: zy looft zelfs
belangrijke premies uit aan het wegporsoneel
voor het constateereu van onregelmatigheden
de veiligheid betreffende. En het wegperso-
neol, dat bijv. een rail zou vinden waaraan
iets haport, kan, ja moet zelf direct maat
regelen nemen, om gevaar te voorkomen.
De menschen in 't Noorden, die als het
waar is van die slechte rail afgeweten
hebben en eerst kortgeleden met bun ver
balen kwamen, hebben daardoor esn zware
verantwoordelijkheid op zich geladen, door te
zwijgen, toen het tijd van spreken was.
Hun eerste pliobt was geweeBt, die rail te
verwijderen en een andere rail in te leggen.
Dit zelfstandig optreden zou geen verzet vau
superieuren hebben uitgelokt; integendeel
niets dan lof.
Hot is bijna onmogelijk, dat die verhalen
waar kunnen zijn, daar ieder, die van de spoor
wegzaken op de hoogte is, weet, dat niets of
niemand ontsien wordt waar het de veiligheid
b'trefc. Vandaar dan cok, dat deskundigen vol
mondig toegeven, dat in ons land de
veiligheid beter verzekerd is dan byv. by
onze naburen in Duitschland en België.
Hiermede eindigde het onderhond.
De sneeuwstormen,
die in de laatste dagen hebben gewoed in
New-York, hebben in de metropool onhoudbare
toestanden in het leven geroepen. New-York-
sche ambtenaren vreezen, dat het een dag of
tien zal duren vöö- de sneeuwroamel opge
ruimd k&n wezen. Het plaatselyke verkeer is
totaal in de warzeer vele treinen en trams
loopon niet meer. En de menschen hebben
nren noodig om vau hun woning naar hun
kantoor te komen.
De Niw-York World heeft een uiterst
scherp gesteld artikel gepubliceerd, over het
gebrek aan bekwaamheid,^doortastendheid en
organisatietalent, dat b(j de N iw-Yorksche
autoriteiten was aan het licht gekomen nu
zQ zich plotseling voor de sneeuwcrisis ge
steld sagen. Hoewel dadelyk 20,000 man aan
't werk waren goset, s|jo de aanvankelijke
resultaten van het ruimingswerk bedroevend
gering geweest.
De aanval van een kiesrechtvrouw
op een Lord.
Londen, 18 Febr. Terwijl 200 gasten aan
Burtoc-stntion bijeenkwamen om het huwelijk
van lady Adeloide Spencer met Sydncy Peel
te gaan bijwonen, kwam een vrouw, klaar
blijkelijk een kifsrechtvrouw, op den 67-jari
gen lord Weardale, den brkenden pacifist,
af en sloeg hem met een hondenzweep.
Lord Weardale viel op den grond.
Spoorwegambtenaren grepen de vrouw en
gaven haar aan de politie.
Men meent dat de vrouw zich vergiste
en lord Weardale voor een lid der regeering
hield.
SPORT.
Voetbal.
Wedstrijden voor Zondag 22 Februari.
Te Helder: (Terrein Polderweg)
H.B.S. I—H.F.C. I.
Te Hoorn: Hollandia IIAlom. Victr. II.
Tijdstippen van verzanding dsr
Brievenmalen.
Naar Oost-Indië:
Verren ding» weg.
Datum der ter
poitbezorging.
Tijdst der
laat buil.
a Jl Poztk.
p. zespozt via Amsterdam
p. teeposi vis Rotterdam
g. Holl. mail via Gen na
s. HolL mail ri* Marseille
Fran. mail via Marseille
(voor Atjeh, Sumatra'»
Wejikust en Bemkoo-
Ica, alleen op verlangen
dar afzonden),
p. Duitsche m. via Napeiz
27 Febr.
20
24
3 Mrt.
20 Febr.
6.55 's av.
655 'i av,
6.55 's av.
3.40 's n.
6.55's at.
4 Mrt.
12.15'an.
Naar Palembang, Bioaw, Banko, Billiton
Borseo:
p. Eng. mail vis Brindisi
p. HolL mail vla Geana
p.HolL mail via Marseille
(alleen op verl. der alz.)
o. Fran. mail via Marseille
p DniUche m. via Napels
27 Febr.
24
3 Mrt.
8.45 's m.
6.55 's av.
3.40'sa.
6.55 's av.
12.45'sa.
Naar Atjeh ea do Oostkust van Sumatra:
8.45 'sa.
elkea Vrijdag
24 Febr.
3 Mrt.
p. Holl. mail via Marseille
(alleen op verl. der afx.)
p.braa. mail via Marseille 20 Febr. 6.55'sr
(voor Atjeh alleen op
verlangen der aizend.)
p. Daitsche m. via Napeiz 4 Mrt. 12.15
Naar Guyana (Suriname):
p.zeepost via Amsterdam I 26 Febr.i 6.55 av.
p. mail via Queenstown 20 eu 27 s 3.40 a.
p. mail via Sonthampton 23 6.55 's, av.
(alleen op verl. der atz.)
mail via St NMaire 16 Mrt.j 6.55 'sav.
Naar Coraqao, Bonaire »n Aruba:
p. zeepost via Amsterdam 26 Febr. 6.55 'sav.
mail via Southamp'.o* inlken Dinidag
of Queenstown r* Vrijdag
s. mail via Hamburg. 1 Maart.
(alleen op verL der afz.)
Naar St. Martin, St. Kustatius en Saba:
p, zeepost via Amsterdam I 26 Febr.l 6.55 's av.
(alleen op verl. der afz.)
p. mail via Engeland 23 i 6.55 's av.
Nnar Kaapland, Natal, Oranje-Rivier-kolonie
aa Transvaal:
eiken Vrijdag, 3.40 'e namiddags.
Voor Hr. Ms. „Qeenikerck" naar
Yi 11 e f r a n c b o: 20, 21 Fabr., 6.55 's av.;
22 Febr. 12.15 's nam.28, 24, 25, 26 en 27
Febr., 6.55 'sav.
UIT HET BUITEHLAID.
De Belgische schoolwet is in tweede lezing
aangenom-m. De eerste 4 artikelen gingen
er door zonder bespreking. By art. 5 werd
een ameudement-Woeste aangenomen waarbij
bepaald wordt dat de kinderen, die op
13 jarigen leoftyi het getuigschrift voor
lagere studiëi hebben bekomen, van den
sohoolplicht onthoven worden.
(Ooze wet zegt dat de leerplicht in ieder
geval ophoudt met het volbrengen ven den
18-jvxrigen leeftfld).
By art. 18 bis, het door de Vlamingen zoo
fel bestreden artikel had de regeering den
volgenden tekst vastgesteld.
Ia al de gemeentelijke, aangenomen of
aanneembare scholen is de moedertaal der
kinderen de voortaal in de onderscheideno
grad n van het lager ondorwys.
Tot het eonigszics verzacht toepassen van
bovengemaldsn regel kan, volgens de be
hoeften der scholen, machtiging worden ver
leend to Brussel en in do voorsteden van
Brussel, alsmede in do gemeenten op de taal
grens Dio verzachte toepassing mag niet ten.
gevolge hebben, dat het grondig aasleeren
van de moedertaal geschaad wordt.
De ministorieele besluiten tot machtiging
worden in het Staatsblad" bekendgemaakt.
Voorts wordt erin bepaald op, welke wijze
vastgesteld wordt welks do moedertaal of de
gebruikelijke taal is n.1. door de gezins
hoofden, met hooger boroop.
De Vlamingen hebben dus bun zin ge
kregen. Destró-, een socialistisch F auskiljon,
die echter voor de conoeisies aan de Vla
mingen was, zei het nog al toeken end: „Na do
stemming in eerste lezing heeft de Vlaameche
Leeuw te Antwerpen gebruld en de minister
beeft den schrik op 't lijf gekregen."
Jawel, maar zonder dut brullen waren de
Vlamingen er bekaaid af gekomon.
Do Katholieken stemden vóó* de wet, de
christen-democraten onthielden zich en de
o'orige linkerzijde verliet, na protest tegen
do wet de zaal.
B|j een rit te paard bij Boschvoorde strui
kelde het paard vau Koning Albrecht over
een uitstekenden steen en de koning raakte
mot zijn linkerbeen onder het neerstortende
dier. Het bsen bleek gekneusd te zijn en
de linkerarm verlamd; later bleek het opper
armbeen gebroken. De koning hield zich zeer
koelbloedig en werd per auto naar het paleis
te Brussel gevoerd, waar hjj de kor-ingin
geruststelde. De arm is geset en 't geneainge-
proces heeft een normaal verloop. In den
namiddag kwamen uit dou vreemde reeds
talrijke telegrammen van deelneming, o.a. van
den koning van Es geland, van don Duitschen
Keiier en van president Poincaró.
Het geval Zabern leidde tot het inetellon
van een Rijksdag commissie, die de bevcegd-
hedon der militaire macht zou regelen, wat
noodig bloek daar ze te Zabern bleek bijna
onbegrensd te zijn. De vertegenwoordiger
der regeering is cu in de commissie komen
verklaren, dat ze wel kon ophouden met
haar werk: de voorgestelde wet overschreed
de grenzen der bevoegdheid van den Rijksdag.
Het ontwerp zou niet aangenomen kunnen
worden voordat de grondwet gewijzigd is en
hiertoe kon de regeeriog hare medewerking
niet verleenen. Ze zal daarom niet meer
aan de beraadslagingen deelnemen. Wel
prettig.
Het proces tegen luitenant Von Forstner
wegens verleiding van een minderiarig meisje
is door de rechtbank to Zabern uitgesteld
