6eli.-0É. Zangkoor „ONS DOEL"
Agenda.
Bioicoop-Vcontellingen, K»n»«lweg 112.
Dage lijk» 7 uur. Zondag* 2 nor.
Bioicoop-Voorztellingen. Spoorgracht 18.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
27 Febr. Liederenavond Tilly Koenen. O a s i n o,
8 uur.
28 Febr. Vereen, voor Vrouwenkiesrecht Propa-
ganda-avond in T i v o l i, 8 uur.
4 Haart Muxiekvereeniging „Apollo". Concert in
Casino, 8 uur.
5 Haart Geheel Onthouders Zangkoor „Ons Doel".
Uitvoering.
5Maart Percy Grainger. Casino, 8 uur.
7 Maart Lezing met lichtbeelden door den luit ter
see L. J. Quant, met medewerking van
mevr. Boldingh in Tivoli, 8 uur.
9 en 10 Haart. Lezing door G. Dahne. Tivoli,
8 uur.
Stoom vaartberichten.
Stooxyaakt-Maatsohappu Nederland.
Ambon, thuisreis, is 95 dexer KaapSt Vincent gepas».
Krakstau arriveerde 26 dezer van Java te A'dam.
Nias, thaïsreis, arriveerde 25 dezer te Suex
Pr. Jnliana, uitreis, vertrok 26 dezer van Genua.
Bsnka, nieuw stoomschip, arriveerde 26 dezer vsn
W. Hartlepool te Amsterdam.
rotterdaksohe llotd.
Bandoeng. v.Bassein n Port-Said,pass.25 dezer Perim.
Ophir, uitreis, arriveerde 26 dezer te Padang.
Kawi, uitreis, pasieerde 26 dezer FinisterTe.
Wilis wordt 28 dezer v. Batavia te R'dam verwacht
Kok Hou,. Llotd.
Frisia, thuisreis, vertrok 25 dezer van Bio Janeiro.
Zaanland arriveerde 26 dezer van Santos te A'dam.
Zeelandia, uitreis, arriv. 26 dezer te Montevideo.
Kok. West-Indische Maildienst,
Calypso vertrok 26 deier van Trinidad naar A'dam.
Ingszondan MtësdMling.
De firma LAFÈBER ontving dezer
dagen een groote zending niauwa
Rijwielen. De besteller die deze
bezorgde, zei terwijl bij ze aflaadde:
„je kan an de verpakking wel zien dat
bet goed spul is".
Of die het ook wist 11 Hij zag direct
het verschil met de Rijwielen, die hij
bü anderen bezorgt.
Marine en Leger.
De bevolen plaatsing op 2 Maart t914 aan boord
van hr. Ma. Wachtschip te Willemsoord van den
luitenant ter zee der le klasse J. N. de Ronde is
bij beschikking van den Minister van Marine, in
getrokken.
Bevordering op 1 Maart 1914.
Sergt.-seiner J. A. Degonhardt tot seiner-maj.
Torp d.-majj. H. C. J. v. Oers tot oppertorped,
Serg.-torp.d. IJ. Roidnma tot torped.-Msjoor.
Mach.drjjv.-maj. L. F. Baljen Cotopperm.drjjv.
Serg.-mach.dr. C. P. Blinkhof totmacb.dr.-maj.
Serg.-mach.dr. 12. B. Nichting tot mach .dr.-maj.
Kwartierm. T. Eorving tot bootamac.
Kwartierm. P. J. Aaaenberg tot bootsman.
Matr. le kl. W. van Be tot korp.-seiner.
Stoker 2e kl. H. Qoeltsch tot matr.-torp.d.m.
Korp.-torped. J. v. d. Molen tot aerg.-torped,
Eorp.-torped. J. L. v. Dort tot aerg.-torped.
Matr. le kl. J. Lievenae tot korp.-torpediat.
Matr. le kl, F. M. v. Rijn tot korp.-torpediat,
Stok.-oliem. B. Kou wen oor t totkorp.-mach.dr.
2e klaa.
Matr.-timm. J. Schrander tot korp.-timm.
Matr. 2e kl. T. Westerbeek tot matr.-achrjjv.
Matr. le kl. A. C. de Jongh tot matr.-tcbrfiv,
Marin. le kl. C. J Witteveea tot matr.-achrijv,
Matr. 2e kl. J. Mulder tot matr.-achrfiv.
Matr. 2e kl. W. Schwippert tot matr.-achrijv.
Korp.-kok P. J. v. d. Geest tot aergt.-kok.
Matr.-kok A. G. Jongman tot korp.-kok.
Marin. le kl. L. B. Gooasens tot matr.-kok.
Matr. 2e kl. F. H. J. Honoolvold tot aoheerdcr.
Alaboven met 17 Maart 1914.
Korp.-torped. K. Woud tot aerg.-lorpediat.
Matr. le kl. S. F. Theel tot korp.-torpediat.
Alsnog bevorderd met 1 Febr. 1914.
Stok. le kl. W. H. Nellen tot korp.-stoker.
Stok. Ie kl. W. J. H. Lameree tot korp.-atoker.
Alaboven met 9 Febr. 1914.
Matr.-achrijv. K. de Heer tot korp.-achrjjver.
Geplaatat aan boord Hr. Ma. Neptunua'
op 4 Maart a.s.
Opperichipper J. Bonte v. W.aW.o.
Bootsman B. H. Schoo
id. P. Verhuist
id. C. v. d. Meulen
id. A. H. Verachoor
id. K. de Jong
Konat.-msjoor J. Baaatra Bellona.
Sorg.-koaBtab. A. A. do WJJn
id. J. Nahaan
Ziekv.pl.-maj. C.B.v.d.Hejjden „W.a.W.o.
Bott.-majoor J. J. Boys „Atjeb.
Sergt.-timm. W. Slijboom „W.a.W.o.
Schrijv.-maj. J. C. Meershoek
Sergt.-echrjfv. J. Dolatra
8srg. d'. marin. W. Verhoef
id.
id.
id.
id.
Serg.-bottel.
id.
J Nonkea
W. Bruin
T. L. v. Deunen
P. F. E veraard
J. Meinster
A. Rosovelt
Afd. W.o.
Kae. A.d.
Afd. W.o.
„Wi W.o.
De sergeant 1« kl. Bergsma, de sergeant Jonk
man, soomede de korporaal de Jong, allen van het
21e regt. infanterie te den Helder, worden werk
zaam gesteld by de opleiding van de miliciens,
welke zjjn bestemd voor den dienitbjjj het mitrail
leurpeloton van het 21e regt. infanterie.
De sergeant-majoor-instruct. B. Tromp, van het
21e regt. infanterie te den Helder, wordt op 5
Maart a.s gedetacheerd bij het vaste detachement
in de leegrplaats bij Harskamp
Ingezonden Mededeeling.
HOOFDAGENT gevraagd
door
VtPztkaHRg-Maaltohappg.
Brand, inbraak-, Diefstal verzekering.
„Benrspolis-verzekering".
Ziekte-verzekering.
Concurreerende premie, gunstige provisie-
voorwaarden.
De Hoofdagent is verplicht te nemen
klein aandeel.
Brieven franco onder No. 79 aan het
Bureau vau dit blad.
Visacharijberiohten.
Nieuwediep, 25 Februari. Aangebracht doorgar-
nalenvisicbers 8 mand schar f J.00 a f2.50 per
mand. Vau 1 baringtrekker 170 stuks baring, nit
de hand verkocht
26 Februari. Van garnalenvis*chers 2 mand kleine
schol f5 00 per mand, 6 mand schar f8 00 per
mand Van 2 haringtrekkers 7 tal haring f 11.50
per tal.
27 Februari. Van 1 korder 10 stuks middeltong
10.60 per stok, 10 stuks kleine tong f 0.20 per stuk,
2 mand stortschol f6 00 per mand, 10 mand kleine
schol 13.50 a f4.00 per mand, 2 mand schar f2.00
per mand.
■Sarktberiohtaa.
Schagen, 26 F;br. 1914
7 Paarden f 110 k (250.
2 Stieren f 110 A (160.
5 Geldekoeien (magere; f 170 k i 220
80 Geldekoeien (vette) f200 k f880.
55 Kalfkoeien (200 k f820.
850 Nuchtere Kalveren f 12 k f24.
280 Overhouders f 24 A f 88.50.
25 Varkens (magere) f 14 k 118.
75 Varkens (vette) p. KG. f 0.43 k 0 47.
100 Biggen f 8 k 114.
90 Konfinen (0.75 k f 1.75.
60 Kippen f 0.75 k f1.50 per stuk.
180 K.G. Boter f 1.60 k 1.70. per K.G.
50 K.G. Kaas f 0.45 k f 0.55.
8500 Kipeieron (8 k f4. per 100 «tuk*.
800 Eendeieren f 5.per 100 stuks.
Burgerl. Stand Heldar,
Van 24 tot 26 Febrnari.
ONDEBTBOÜWDJ. v. Willigenburg en
A. v. Blankeneteio. G. Verve* en H. C.
Scbutte. H. L. Hornkamp en J. J. Caarls.
GETBOUWD: D. Abbenes en C. de Waard.
J. Coert ea C. M. E. Coffis. H. v. d. Heide
en W. Pompert.
BEVALLEN: A. C. Klein geb. Swaerte,
d. A. Wiljouw geb. Kossen, s. P. IJska geb.
van Strjjen, g. Z. J. de Krutjter geb. Drechs
Ier, s. Q. Maarsen geb. Jager, d. C. de
Jong geb. Walboom, t. C. Bult geb. Lavoll,
t. M. W. J. Meereboer geb. Strang, d. E.
D. A. de Fouw geb. Hollemani, d.
OVERLEDENH. Bres, 63 j. J. Pater,
81 jaar.
VERVOLG BERICHTEN.
HELDER, 27 Februari
In verband met een onlangs door de
regeering der Fransche republiek genomen
besluit om hare consulaire agentschappen
in Den Helder en te Egmond aan Zee op
te heffen en een consulair agentschap to
IJmuiden te vestigen, is thans benoemd tot
consulair agent van Frankrijk te IJmuiden
de heer W. Polderman, lid van de Kamer
van Koophandel en van den gemeenteraad
te Velsen-IJmuiden.
Vaarplan van Hr. Ma. «choener „Zeehond"
gedurende de maand Maart 1914 voor het
uitoefenen van Politietoesioht op de Zee-
visscherjj.
Vertrek van Nieuwediep 2 Maart.
Aankomst te v 11
Vertrek van 16
Aankomst te 25 t
Vertrek van 80
Aankomst te 8 April.
Kan. Instituut voor de Marine.
Krachtens Kon. besl- vau 16 Februari
kunnen in dit jaar bfi het Koninklijk In
stituut voor de marine te Willemsoord wor
den toegelaten:
dertig jongelingen als adelborst 2de kl.
en v i e r jongelingen als adsp.-administrateur,
op de voorwaarden vervat in het Bsgl. voor
genoemd Instituut, vastgesteld bjj Kon. besl.
van 18 Dee. 1812.
Haring.
Deee week is de eerste haring alhier ge
vangen. Aan den vischafslag werd gisteren
7 tal aangebracht, die f 11.50 per tal konden
opbrengen.
Kazernebrand ts Haarlem.
Door de militaire autoriteiten is te Haarlem
een onderoffioier in arrest gesteld, die ver
dacht wordt den brand in de kazerne te
hebben gesticht. De wachtmeester der mare
chaussee vond in sjjn bezit een fleschje
benzine, een sleutel, die op verschillende
rust- ea deponeerkamers past, ea kaarsen.
„Wat da Reln-Lsven beweging wil en
niet wil".
Voor de groep Helder van de Bein-Levon-
beweging «prak gisterenavond de heer Lod.
van Mierop over bovenstaand onderwerp
voor een klsin», aandaohtig-luisterende sohaar,
die in de vestiaire van «Tivoli'' bjjem was.
De Vice-Voorsitster, Mevrouw Van Maanen-
Martin, die de bijeenkomst leidde, deelde
mede, dat dit de eersto openbare vergadering
was, die door de groep Helder gehouden
werd. In October 1913 opgericht, telt s{j
thans 14 leden, die eiken tweeden Zaterdag
in het gebouw der Theosofische Vereoniging,
SluisdjjkstraaC, bijeenkomen. Door verhinde
ring van Ds. Klaver, die oorspronkelijk deze
lezing zou houden, had de heer Van Mierop
diens taak overgenomen.
De Bein-Lvven-beweging wil de gezonde,
normale ontplooiing van het menscholgk
laven, in 't bizonder op geslachtelijk gebied. De
normale ontwikkeling daarvan cn het beant
woorden aan de menschelijke bestemming
houdt het hoogste in wat de mensch bereiken
kan. De B.-L.-beweging wil het leven lang
zamerhand opvoeren van het stoffelijke tot
het geestelijk- en zedelijk hoogere, zoodat te»
slotte de geestelijke adelmenscb, de opper-
mensch daaruit ontstaat. Wat er in de samen
leving tot nog toe bereikt ia te dien opzichte,
is treurig. Noch voor den Christen, nooh
voor den Socialist, noch voor ieder ander,
die zich mensch voelt is er in dit opzicht
bevrediging. En vooral ook nist op het ge
bied van het geslachtsleven tusschen man en
vrouw.
BL. tracht tot betere toestanden op ge
slachtelijk gebied te komen door:
le. Zslf beheersohing teleeren. De meeste
menschen hebben er geen ff«uw idee van,
wat de waarlfik krachtige mensc :t ten opzichte
van zelfbeheersching bereiken kan. Hoewel
neergelegd in de godsdiensten, is dit niet
verstaan of door slechts te weinigen.
2e. Door monogamutisch huwelijk. Dit
klinkt gewoon, doch in de praktijk is hiervan
niet veel overgebleven. Dese dingen dient
men goed onder de oogen te zien
8e. De voortplanting als norm voor het
geslachtsleven. Dus in alle andere gevallen
onthouding. Dat kan, omdat men begonnen
is met zelfbeheersching aan te kweeken.
In verband hiermede besprak spr. het
prostitutievraagstuk, en andere maatschappe
lijke uitwassen, en bewees hoe er in onze
huidige maatschappij met reoht van «sex'ieele
nood" kan worden gesproken.
Tegen al die stroomiogen wil B. L. in,
haar beginsel is de menschslflkheid. Tegen
over de prediking van het vrije leven, uit
leven naar ieders inzioht prediken wjj zelf
beheersching.
B. L wil dus prostitutie b'Strijden en
Malthusianisme, maar ook redden de
velen die gevallen agn en steunen de swakken,
in ééa woord: het op dit gebied heerschende
stilzwijgen verbreken, kennis verspreiden.
Zij wü niet, dat men voortdurend over
die onderwerpen praat, slechts als de b.<urt
aan het spreksn is, moet niet gezwegen.
Kinderen inlichten over het srxueele leven,
jongeren opvoed»; a{j wil niet het zinne
lijk leven als iets sondigs doen axinzien;
wil daarentegen meer natuurgetrouw doen
levsm, door geheel-onthouding, vegetarisme,
weren van prikkelende spijzen do zelfbe
heersching gemakkeifiker maken, tg wil gelijk
waardigheid van man cn vrouw; genees
kundig onderzoek vóór het huwelijk met het
oog op ziekten als mherculose e. a., ook de
aandacht vestigen op de economische zijde
van het vraagstuk. De publieke opinie moet
bewerkt worden, men is nog te onverschillig.
De B. L. beweging is neutraal, niet anti
godsdienstig, maar open voor iedereen. Maar
slechts door aaneensluiting kan men wat doen.
Er was debat van een Nieuw-Malthu-
sianist, die zQn standpunt verdedigde tegen
over dat van dea Bprekcr en naar genoegen
der vergadering beantwoord werd.
Liafdidlghsldt-ultvoerlng.
't Was stampvol in (Casino" Donderdag
bij do uitvoering, die gegeven werd ten
voordeele eener weduwe, door Helders Har
moniekapel, onder directie van den heer
v. d. Bogaerde en Heldors Dilettantenclub
„Excelsior". Wie te 8 uur kwam, zoouls uw
berichtgever moest zich met een staanplaatsje
achter vergenoegen ofmocht er niet meer
in, omdat 't vol was.
De avond werd ingezet door Harmonie-
kapel met ee* tweetal flink uitgevoerde
nummers. Tusschen de b^drgven gaf stf
insgelijks goedklinkende muziek.
Gegeven werd het bekende big spel in 4
bedrijven van JuBtus van Maunk „JanUB
Tulp"..
Justus van Maurik is een popalair schrijver,
die juist weet te reekenen, die ons volksleven
wel weet te schetsen. „Janus Tulp" is vol
geestige zetten, er zit handeling ia. Vooral
als het goed gespeeld wordt zooals bier het
geval was. „Excelsior" beschikc over
uitnemende kraenten. De aankleeding van
het eerste bedrijf was beat, die vaa het
tweede hadden we gaarne wat voUer gezien.
De kamer moet volgepropt zijn met alles en
nog wat. Vooral vol. ,,'t Geid was er voor
disponibel" zei Janus immers.
Er werd braaf gelachen bjj de verschillende
scenes. Janus zelve cpeelde zga rol meesterlijk,
maar ook Jan de knecht en Jonker vu»
Bietheu/ei. 't Derde bedrijf was te olf uur
nog niet uit. 't Vierde moest toen nog volgen.
Dat hebben we er maar aan gegeven, 't
Publiek omusserde zich bost.
Toonkuntt
Naar wQ vernemen, zal de opvoering van
het oratorium Saul eerst in het begin van
April kunnen plaats hebben. De solisten tjja
n.1. door engagementen in het buitenland ver
hinderd eerder op te treden. Het BeBtuur
der afd. Helder beijvert zich deze uitvoering
bQtonder schitterend te doen zijn, daar tevens
de afd. dan haar 3i-jarig jubilenm vierc.
Bekwame musici van bet Ameterdamsch
Concertgebouw zullen hunne medewerking
verleenen. Ten einde don leden tegemoet to
komen, zal nu een extra-concert gegeven
worden op Woensdag 11 Maart door don heer
Lingeman, leeraar aan de Maziekachool, met
medewerking van mej. Molenaar (zang,) mej.
v. d. Dael (piano), den heer Vermoer (violon
cel).
Met den heer Lingeman heeft het Bestuur
een financieele overeenkomst geslotou, waar
door aan de leden der atdceling en de wer
kende leden persoonlijk gratis toegang wordt
gegeven tot dit concert, terwijl voor hunne
huisgenooten 50 pet. reductie wordt toege
staan. Hot programma, dat eerstdaags zal
worden bekend gemaakt, z al ongetwijfeld van
voornaam karakter zijn. Ook wordt 19 Maart
opgevoerd de bekende kindercantate „Nova-
Zembla". De afd. Helder is dus wel actief
en hoopt op een groote toosirooming van
nieuwe leden, omdat zij dan in staat zal zgn
steeds uitvoeringen van beteekenis te kuanon
geven.
Schoonmaakters gemeente-ambtenaren 7
Door de gemeentebesturen worde verschil
lend geoordeeld over de vraagof werkvrouwen,
die in abonnement belast zjja met h6t schoon
houden enz. van gemeente-gebouwen, gemeente
ambtenaren zijn in den zin der gemeentelijke
pensioenwetten.
Aan het adviesbureau van den Nedorland-
■chen Bond van Gemeente-Ambtenaren is
door het Departement van Financiën mede
gedeeld, dat indien zulke vrcuwen o:n stuk
kannen produceeren, dut ingevolg de wet
als vaste aanstelling is aan te merk?», dat
de wet ten haren opzichte van toepassing is.
Aangezien de stukke» voor inkoop van dienst
tijd volgens de gemeentelijke pensioenwet
voor alle gemeente ambtenaren vóór 1 April
moeten worden ingezonden, dient hierop dus
ook door of voor deze werkvrouwen te
worden gelet.
Het drama te IJmuiden.
De Haarlemscho rechtbank veroordeelde
gisteren den 87-jarigen scheepsbouwkundige
Jacob Brester, die te IJmuiden '.wee
revolverschoten op zijn 16 jang meisj-j Dioa
Sant loste, aan welke wonden het meisje is
overleden, tot 2 jaar gevangenisstraf, c»der
aftrek der preventieve hechtenis. De eisch
was 7 jaar. De rechtbank nam den doodslag
alB bewoton aan.
Het doen zinken van een schip.
Gistermiddag heeft de assuradeur G. Z.
te IJmaidcn voor de Huarlomsche rechtbank
terecht gestaan. Hem wordt Ce iaste g.-legd,
det hjj vóór 18 April 1918 te IJmuiden
door een belofte opzstteljjk het s.rafbare
fait van opzettelijk en woderrechtelijk oenig
vaartuig, dat geheel of ten Ceele, .-.au eon
ander toebehoort, onbruikbaar maken heeft
uitgelokt, door aan A. Th. M., varende als
machinist op het Ned. stoomvisschorij vaartuig
Hope IJ- M. 115, toebehoorende aan de
maatschappij Labor, govest-gd te IJmuiden,
een beloonicg in geld te beleven, wanneer
hij het bovengenoemde vaartuig Hope, door
zjjn toedoen of handelingen tot zinken bracht.
De machinist, ds stoker en de kapitein,
vroeger reed veroordeeld, werden thar.s als
getuigen gehoord. ZQ bleven bg de verkla
ringen vroeger afgelegd, dat beklaagde den
machinist M. een belooning van f 1000 zou
hebben toegezegd, wanneer hg de Hope tot
zinken braoht.
Beklaagde bleef ontken aen.
De officier achtte do schuld b.'wezon, on
wijl de beklaagde andere meoucho» in het
ongeluk had gebracht, eischte hfj 21/i jaar
gevangenisstraf met laat tot onmiddellijke
inhechtenisnening.
Na in raadskamer te zga vergaderd, wses
ds rechtbank dien laataten eisch af.
Mr. dr. W. P. Vis oordeelde het ten laito
gelegde niet bewezen on concludeerde tot
vrijspraak.'
Oplichting van f 11000.
Te 's Gravenhags is een bswoonster vro
de Daendelsstraat aangehouden, als verdacht
zich bij herhaling te hebben schuldig gemankt
aan oplichting en valschheid in geschrifte;
hierin bestaande dat afi op verschillende
tijdstippen den houder van een voorschotbank
en een anderen ingezetene van Den Haag
onder b-driegelijke voorgerecs en op val-
schelijk door haar osderteekende borgstel-
lingen heeft weten te bewegen haar gelden
te leenen tot een gezamenlijk bedrag van
f 11.000.
Zedenmisdrijf.
To 's Graveuhage is door de zedenpolitie
gearresteerd een bejaard persoon, die zich
voor dokter uitgaf e» zich schuldig maakte
aan ontuchtige handelingen jegens kinderen,
na de kleinen met suikergoed cn andere lek
kernij tot zich te hebben golokt.
Nader meldt men ons:
Giaternamiddng word de Bagijnestraat te
's Gravenhago in rep en roer gebraoht, door
dat voor perceel no. 45 oen vigilante stilhield
waaruit eenige rechercheurs van de zeden
politie stapten, die genoemd perceel binnen
gingen en daar een vrouw arresteerden. Deze
vrouw is de moeder van enkele der kinderen
met wie de door de zedenpolitie aangehouden
bejaarde persoon ontuchtige hsndolingen heeft
gepleegd.
De vader moet reeds in den loop van den
dag gearresteerd sjjn. Het waardige ouder
paar moot van de gepleegde, niet nader aan
to duiden handelingen, alles hebben afgeweten.
Ia deze tot donker 'sGravenhagebehoorendo
buurt stonden een groot aantal menschen,
onder wie het vronwelgk element zeer talrijk
vertegenwoordigd was, de noodige commen
taren op de arrestatie te leveren, terwijl het
z|jtuig wegreed.
Door de zorgen der zedenpolitie sjjn de
kinderes, Daar verluidde, aan betere hoede
toevertrouwd.
Ds geleerde brievenbesteller.
Naar „Het Volk" meldt, bestaat het voor
nemen, den heer Spruyt, die als brievenbe
steller met good gevolg het examen middel
baar onderwijs voor staathuishoudkunde en
staatsinrichting heeft afgelegd, aan het
hoofdbestuur der posterijen te plaatsen,
waarschijnlijk ais adjunct-commies.
Ontploffing.
Berlijn, 26 Fetnuan. ia oen aniliaefabriek
te Bammelburg, oen oostelijke voorstad van
Boriijo, had hedenmorgen oen aoer ernstige
ontploffing plaats. De uitwerking van deso
ontploffing is nog mot te overzien, daar het
cde brandweer omstreeks 12 uur nog niet
gelukt was door te ariagen tot de plaats
van de ontploffing. De omtrek ia geheel in
een dichten rooa gehuld, ia uo fabriek waren
moer dan 400 arbeiders aan het werk. Velen
van hen aio in de machinekamer werkten,
waar de ontploffiag waarschijnlijk plaats
vond, worden vermist, Eea groot aantal
dot den en zwaar gewonden is reeds onder
do puinhoopen weggehaald.
Nadere berichten melden:
Berliju, 26 Februari. Het'terrein van de
aniline fabriek is gevuld met een ontzettende
massa verbrijzelde steenes, glas en ijzer.
Slechts twee ijzeren reservoirs staan onbe
schadigd op den voorgrond.
Berlijn, 2é Februari. Op een groot terrein
tusschen de öpree en de HauptatraSBe in de
Ooatclgke voorstad Bummelanurg, ligt het
uitgestrekte gebouwen-complex van de aniline-
faoriek. Het verst verwgaerd van de straat,
onmiddellijk bij don Sgree-oever, ligt, vol
komen geïsoleerd van de overige gebouwen,
do nitrobensolfabriek, waar heaenmorgen de
ontploffing plaats had. Ia een gedeelte van
deze fibriek waren de arbeiders bezig met
het reparceren van een toestel, dat opnieuw
gemonteerd moest worden. De ingenieur, met
hot toezicht belast had zich met een paar
meesterknechts reeds verwijderd, toen plotse
ling eon verschrikkelijke knal gehoord werd.
Een reusachtige wolk van stoom en rook
steeg op, en uit deze wolk schoot een hooge
vlam naar boven. Muren braken, stortten in
en stukkon steen en ijzer vlogen rond. Op
nieuw klonk een knal. E;n onbeschrijfelijke
chaos volgde. Geschreeuw en gejammer klonk
van onder de puinhoopen. Honaorden arbeiders
liepen naar don uitgang. Vlammen sohoten
uit den dichten, gigs-zwartcn walm, uit de
giftige gas- 6n rookwolken. Van een grooteu,
moturshoog-.n ketel, was de deksel wegge
slagen en door het dak gevlogen. Twee muren
waron totaal in puin gevallen. Vau de huizen
in do buurt eprongen de runen.
Totual xgv, zoover thans nagegaan kan
worden, van dexo ramp 10 dooden, 8 ernstig,
doch niet levensgevaarlijk gewonden en 30
licht gewonden het slachtoffer geworden.
Omtrent de oorzaak kan nog niets modege-
Qceld worden. De ooggetuigen, die inlichtingen
zoudeo kannen geven, zya allen gedood.
(Hbld.)
PANHARING-BAKKERIJ
IN HET GROOT.
Dook H C. Redeke,
Een dor eenvoudigste en meest voor de hand
liggende manieren om haring toe te bereiden
is ze versch, dus niet gerookt of gezouten, te
bakken in een pan. Gelgk bekend is, geniet
ten ODzent de Zuiderzee-haring van oudBher
de reputatie, een kostelijke panharing te zgn,
maar ook op het Hollaudsch Diep ea Hariug-
vliet wordt in don winter en het voorjaar
een zeor eotbare panharing gevangen.
De boreidswgze is al heel eenvoudig. Het
volgende recept vind ik in een oud kookboekje
uit het begin der negentiende eeuw, onder de
vischgorechteu, die iD de maand Maart te
preforeoren zgn: „Versche- of panharing. Dê
liefhebbers van deeze reinigen ze naar behooren,
kerven ze, wentelen ze in meel en peper, of
ook wel in gestoote» beschuit, en bakken ze,
in olie of boter, in de koekepan gaar." Dit
is zeer kort en bondigopmerkelgk is echter
de aanhef: de liefhebbers van deeze! Blijk
baar moest men in die dagen ook al een'bg
zondero liefhebber van gebakken visch zgn,
om panharing to eten en gold „deeze", evenals
tegenwoordig nog met tal van andere visch-
soorten hot geval is, voor, nu ja wel eetbaar,
maar toch niet fijn. Wg hebben hier weer
een typisch voorbeeld van het exclusivisme
der Nederlanders op het gebied van vischeten,
waarop ik bg con vroegere gelegenheid
reeds heb gewezenvoor tal van vischsoorton,
die toch .inderdaad een goede en aangename
spg's vormen, trekt ons volk zgn neus open
laat er vreemden aan smullen.
Het is intusBchen ook waar, dat men in het
buitenland en met name bg onze oostelgkt
naburen, juist hot tegenovergestelde is van
kieskeurig en daar met groote blijmoedig
visch tot zich neemt, die of om haar kwaliteit
of tengevolge van de bereidingswijze bg ons
op goon enkele tafel zou worden geduld.
Doch de Duitsche zoevisscherg moet „gehoben"
worden en het Duitsche volk moet dus visch
eten on terwijl aan den eenen kant tot dek
king van de behoefte de visschersvloot let
terlijk alles wat gevangen wordt, tot zolfs
haaien aan toe, ter markt brengt, legt er zich
aan den anderen kant de viBchindustrie op
toe, de visch die in verschen staat ongeschikt
is voor de consumptie op eeoigerlei wijze
eetbaar en houdbaar te maken en worden er
van rogooringswoge op tal van plaatsen visch
kookkursuuen georganiseerd, waar de huis
moeders kunnen leerun, om vooral van de
goedkoopere soorten toch nog eetbare en voed
zame gorechten klaar te maken. Zoo komt
het, dat de Dnitsche vischkonserven industrie
allengs een hooge vlucht genomen heeft 'on
men or zelfs op hot platteland „Bratschell-
fische", „Bratheringe", „Fischkoteletts" en
dergelijke, alles uit het blik krggen kan.
Die „Bratheringe" nu zgn, zooals licht te
begrijpen is, eenigszins verwant aan onze pan
haring en in den tgd, dat do haringaanvoeren
nit de Noordzee groot zjjn, worden in de
Duitsche Noordzeehavens groote hoeveelheden
van deze haringen, die versch (wel te verstaan
ongeprepareerd I) uit zee wordt aangevoerd
tot „Bratheringe" verwerkt.
Vroeger gebeurde dit zóó, dat de visch op
dezelfde manier als bovenbeschreven in pan
nen werden gebakken, pannen, die natuurlijk
veel grooter waren dan de koekepan van
moeder de vrouw, maar die toch ook boven
eon open vuur geplaatst waren en elk> door
een meisje of vrouw bediend moesten worden.
Natuurlijk waren aan dit procédé tal van
bezwaren verbonden. In de eerste plaats moest
men bg groote aanvoeren over een groot aan
tal pannen on vuren en even zooveel geschoolde
baksters kunnen beschikken, voor wie in Blappe
tgden geen werk meer was te vinden, zoodat
men vaak met ongeoefend personeel moest
werken. Dan was de bakkerij zeer afhankelijk
van weer en wind. Was het windstil, dan
wilde het vuur niet branden en had men kans
op een ongaar produktwoei het hard, dan
brandden de fornuizen als een hel en had
men de grootste moeite om te voorkomen, dat
de visch verschroeide. Maar ook zelfs onder
overigens gunstige omstandigheden werden de
visschen, die bg dozijnen tegelijk in de groote
pannen gebraden werden, ongelijkmatig ver
warmd, zoodat het vaak gebeurde, dat er
enkele minder goed doorbakken exemplaren
met de overige in de blikken kwamen, waar
door de kans op bederven grooter werd.
Eindelijk kan men denken, dat de baklucht-
in-het-groot, tengevolge van het verbranden
van het vet, dat ook niet altijd van het beste was,
vaak aanleiding gaf tot veel stank, klachten
van de omwonenden, optreden van autoriteiten,
kortom van veel geharrewar, waarbij de even-
bedoelde autoriteiten in een lastig parket
kwamen, omdat zg aan den eenen kant de
opbloeiende visscberg industrie de hand boven
het hoofd wilden houden en aan den anderen
kant den klagenden medeburgers niet geheel
eh al ongelijk konden geven.
Aan al deze bezwaren is nu op afdoende
wgte een einde gemaakt door de zeer ver
dienstelijke uitvinding van een Duitsch visch-
industrieel, den heer J. Lehrmann te Altona-
Ottensen, die op de goede gedachte is gekomen,
om voor het vischbakken gebruik te maken
van een modernen patentoven, zooals die
tegenwoordig allerwegen in groote bakkerijen
(broodfabrieken) on banketbakkergenin gebruik
zgn.
De laagte maal, dat ik in Hamburg was
had ik gelegenheid de groote fabriek van
den heer Lehrmann te bezichtigen en daar
het juist in het drukBt van het haringseizoen
was, ook den evenbedoelden oven in volle
werking te zien. Het is een groote gemetselde
oven, die met heete lucht verwarmd wordt
en tot op zekere hoogte op elke temperatuur
kan worden gobracht. Gewoonlijk wordt bg
een temperatuur van ongeveer 27o°C. gebra
den. Aan de voorzijde kan de oven geopend
worden on kunnen de vier boven elkaar
gelegen braadpannen, die elk 3.60 M. lang
en 1.60 M. breed zgn, stuk voor stuk op
sleden naar voren en buiten den oven gebracht
worden. Boven den bodem dezer pannen
bevindt zich een ijzeren rooster of zeef,
waarop de in meel gerolde hariDgen (na go$d
afgespoeld maar overigens niet uitgehaald of
anders behandeld te zgn) worden gelegd.
Daarna wordt de zeef' door een vernuftig
mechanisme in do eigenlijke pan, die met
kokend vet of olie gevuld is, neergelaten,
zoodat alle haringen ondergedompeld zgn on
vervolgens wordt het getieel in den oven
geschoven. Na circa vijf minuten wordt (in
den oven) de zeef weer opgeheschen zoodat
de haringen uit de olie zjjn en nu tot slot
nog een minuut of vjjf in de heete lucht
doorbakken. Daarna wordt de oven geopend en
komt de pan met de gare haringen op het rooster
weer naar buiten, de geheele zeef wordt uit
het toestel genomen, door een nieuwe, die
onderwjjl met gepaneerde haringen gevuld ii
vervangen en zoo gaat het onafgebroken
voort. Terwjjl in de eene pan gebakken wordt,
is een tweede buiten den oven en zoo wisselen
de vier pannen elkaar af. Voordengeheelen
oven zjjn slechts twee of drie mannen noodig
en een paar meisjes, die de haring in het
meel rollen en de roosters er mee beleggen.
Een groot voordeel is, behalve de groote
besparing aan materiaal en arbeidskrachten,
dat bjj deze wjjze van braden hoegenaamd
geen stank wordt verspreid en daar de vis
schen slechts betrekkelijk korten tjjd in het
vot verblijven, zjjn zjj smakelijker, dan voor
heen, omdat, zooals ik boven reeds zeide,
voor de bereiding van dit Massen-produkt"
steeds de allergoedkoopste oliën of vetten
worden gebruikt en het dus van voordeel is,
wanneer de visschen niet te lang daarin
verbljjven. Bovendien is de visch zeer egaal
van kleur en is die kleur zelf ook fraai
bruin, zoodat zulk een rooster met pas ge
bakken, nog dampende haringen er inderdaad
smakelijk uitziet. Die „Bratheringe" worden
nu vervolgens als ze wat afgekoeld zjjn, in
groote blikken bussen gepakt van c.a. 8 Liter
inhoud en daarin worden ze met kruidenazjjn
overgoten. Dan worden de bussen dichtgeperst
on, lot laugo cylinders opgestapeld, in kratten
verpakt voor het transport.
De oven, dien ik gezien beb, was er een
van de grootste soortdaarmede konden
dageljjks 2000 bussen haring gebraden
worden, hetgeen geljjk staat met het produktie-
vermogen van 50 ouderwetsche haring-
blaadpannen. Do oven wordt echter ook in
kleiner afmetingen en met minder pannen
gebouwd. In het geheel in 10 verschillende
nummers, wier prijzen varieeren van ongoveer
2400 Mark tot 80.000 Mark. Bjj de eersto
soort beBlaat de totale braadoppervlakte (1
pan) 1.2 vierkante Meter, bjj de laatste
(4 pannen) 24 vierkante Meter.
Overgenomen uit: „Mededeelin-
gen over Visscherij", no. 340,
December i913 Uitg. C. de Boer Jr.
te Beider.)
Laatste berichten.
0r. P. P. C. HOEK. t
Haarlem, 27 Febr. Op 68 jarigen leeftjjd
is alhier plotseling overleden Dr. P. P. C.
Hoek, wetenschappelijk adviseur in Visscherg-
zaken.
Dr. Hoek is in 1851 geboren te Giethoorn,
studeerde aan de hoogeschool te Leidon en
promoveerde aldaar in 1875 tot doktor in de
wis- en natuurkunde op een proefschrift, ge
titeld „Eerste bjjdrage tot een nauwkeuriger
kennis der sessiio Cirripediën". Van 1874 tot
1880 was hjj assistent aan het zootomisch
laboratorium te Leiden, van 1878 tot 1888
leeraar aan het gymnasium en de hoogere
burgerschool aldaar. In laatstgenoemd jaar
werd hjj benoemd tot wetenschappelijk advi
seur in visscherjjzaken en was hjj directeur
van het Zoölogisch Station.
Ruim 12 jaren, tot het najaar van 1902,
bleef Helder de standplaats van Dr. Hoek.
In dat jaar werd hjj tot Secretaris-Generaal
bjj den Permanenten Internationalen Raad
voor het Onderzoek der Zee benoemd en ves
tigde hjj zich, na bekomen verlof, metterwoon
te Kopenhagen. In 1907 teruggeroepen naar
Nederland, bekleedde hjj nog een jaar lang
nevens zjjn adviseurschap het algemeene secre
tariaat van den Internationalen Raad, dooh
vestigde zioh te Haarlem, waar hjj sedert
20 Mei 1912 tevens als Directeur optrad
van het nieuwe Rijksinstituut voor Visscherjj-
onderzoek aan den Zjjlweg aldaar, waaronder
de laboratoria te Heldor als filiaal-inrichtin
gen res8orteeren.
Dr. Hoek heeft seen reeks pubjjoatiën op
het gebied der visscherjj in het licht gegeven.
AdvbPtentiën.
K. KLEIN
eu
A. C. KLEIN—SWAÏETS
geven kennis van de geboorte van hunne
Dochter Nsaltje.
Helder,
Huisduinen,
I Februari 1914.
Geboren: Herman,
Zoon van H. DE VRIES
en J. DE VRIES—tir Hoest.
Helder, 26 Februari 1914.
Heden overleed tot onze diepe
droefheid te Apeldoorn, onze ge
liefde Broeder
Jan Hoogerwarf,
Echtgenoot van N. Kruk,
na een langdurig en geduldig ljjden,
in den ouderdom van ruim 61 jaar.
Mede namens de Familie,
Johs. HOOGERWERF.
Helder, 26 Februari 1914.
De ondergeteekenden betuigen bjj deze
hunnen hartelljken dank aan den WelEd.
Zeergel. Heer Dr. GROENENDIJK, aan
Directrice en Verpleegsters van het
Ziekenhuis voor de zorgvolle opoffering
tjjdens de verpleging en het overlijden
aan onze lieve kleine bewezen.
Namens hare Ouders:
H. FORRER.
B. FORRER-Hmrbs.
Helder, 26 Februari 1914.
Mevrouw VAN LEEN zal dazen winter
niet maar ontvangen.
Mevrouw PEK-VAN ESSEN la ver
hinderd Maandag 2 Maart ta ontvangen.
Da Heer en Mevrouw JONGEPlER zullen
gaarne Zondag 1 en Zondag 8 Maart be-
zoeken .ontvanBM Weststraat 72.
Helderscüe VisxcborsYereeüigipg.
ALGEMEEME VERGADERING
op Zaterdag 28 Februari 1914, des avonds
8 uur, in het Militair Tehuis bovenzalen.
Agenda
Opening door don Voorzitter.
Notulen vorige vergadering.
Mededeeling omtrent werkzaamheden enz,
RakQningenVerantwoordiagoverhetjaarl918.
Bondvraag. Namens het Bestuur,
A. P. Staalman, Voors.-Penniigm.
c. Bot, Secretaris.
N B. Den leden wordt nadrokkeljjk onder
da aandacht gebracht het bepaalde bjj art. I
van het herziene Rsglement luidende als volgt:
Leden die niet op tjjd ter vergadering tegen
woordig zjjn of deze verlaten, zonder opgave
aan het BeBtuur van wettige redenen van
vehindering, verbeuren een boete van 25 cent,
die in de week, volgende op die der vergade
ring, moet worden betaald.
Voor afwezige of zieke leden gelieven de
huisgenooten bericht te geven aan een der
leden van het Bestunr.
Donderdag b Maart as.,
geeft het
(Dir.: de heer C. W. RUSTING)
ter gelegenheid van het éénjarig bestaan
eene UITVOERING
in „TIVOLI".
Medewerking van:
Mwjuff. R. KOEK (Plano),
dmn Hmmr J. PALA (Viool)
en de Tabl«au-olub.
Programma's, 15 cent (Heer en Dame
25 cent) verkrijgbaar bjj de leden.
Zaalopening half acht.
BAL.
N.V. Texels Eigen
Stoomboot-onderneming.
De Directie van bovengenoemde onder
neming bericht, dat aanvangende 1 Maart
as.,deHeerQ SMIT,Stalhouder,Hoofd,
den Heider, voorloopig is aangesteld
als Commisaarls der onderneming in plaats
van den Heer J. F. SMIT, Texelsch
Veerhuis.
BRT Goederen voor TEXEL worden aan
de Stalhouderij aangenomen.
Schietoefeningen
tot
ïerfaoogtug m 's Luids Veerkracht.
De ondergeteekende Luitenant-Kolonel,
Commandant van het 21ste Regiment
Infanterie, brengt ter kennis van jonge
lieden, die den 16-jarigen leeftjjd hebben
bereikt, zoomede aan Miliciens-verlof-
gingers, die deel wenschen te nemen
aan bovenvermelde Schietoefeningen, dat
zjj zich daartoe te zijnen bureele, Kazerne
Langestraat, kunnen aanmelden op werk
dagen, voormiddags van 9—12 en na-
"ags van 2—4 uur.
De Luitenant-Kolonel, Regiments
commandant,
W. D. A. OPHORST,
