't M Blaadje, Kit Cni ir Bier, Teitl, ffisrip i Ah Faalovna ra Mag 11 Maart 1914
Tweede Blad.
Agenda.
Bioscoop-Voorstellingen, Kisttlveg 112.
Dsgeljjks 7 aar. Zondags 2 uur.
Bioscoop-Voorstellingen. Spoorgncht 18.
Oagel^ks 7 aar. Zondags 2 aar.
Bioscoop-Voorstellingen. Koningstraat.
Dagelijks 7 aar. Zondags 2 aar.
10klaart. Lesing door G. Dahne. Ti v o li, 8 unr.
10 Maart, N.V. Tooneelvereeniging. Opv. van „Monna
Vanna". Casino, 8 unr.
11 Maart. Groot Vocaal en instrumentaal Concert
in Casino, 8 aar.
12 Maart. Optreden van Jacob Kelder. T i v o 1 i, 8 nur,
13 Maart. Ned. Protestantenbond. Openb. Verg. in
4e Nieuwe Kerk, 8 uur.
17 Maart. De Dageraad. Openb. Verg. in C a i n o,
8 nur.
24 Maart. Tooneelr. „Anna WensraaKlaasen. Opv.
van „Het zwakke Geslacht" in Casino,
8 aar.
UIT HET BUITEHLJtHD.
D© vervlaamsching der Gentsohe Hooge-
sohool staat al jaar en dag op 't programma
der Vlamingen. Het Vlaamsche drieman
schap Van CaawelaertFrancAnseele,
vogels van zeer onderscheiden pluimage wat
de politiek betreft, maar voor de Vlaamsche
taal éóo, hebben, ook al geruimen tijd ge
leden, een wetsontwerp ingediend om van do
Gentsche Hoog'school een Vlaamsche te
maken. In de afdeelingen der Kamer is
thans hierovor gesproken. Minister de Broc
queville verklaarde voorstander te sjjn der
vervlaamsching.
De regeering had plannen daarover zelf
een ontwerp in te dienen, doch zjj heeft er
van af gezien uit hoffoljjkheid jegens de
onderteekenaars van het wetsvoorstel. De
regeering sou echter amendementen voor
steilen, welke in hoofdzaak strekken souden
tot ontdubboling der leergangen.
Ia de tweede afdeelisg v erd dit door
minister Ponllet nog iets nader omschreven.
De regeering kon de afschaffing der Fran-
soho Hoogeschooi van Gent niet aannemen,
maar zjj zou nevens de Fransche leergangen
er Vlaamsche inrichten, en bijzondere Vlaam
sche scholen voor hooger onderwijs als land
bouw, mijnbouw, enz., in Tt leven roepen.
De burgemeester van Gent, Braun, ver
klaarde dat de meerderheid der Gentsche
bevolking tegen die vervlaamsching is, doch
verscheiden leden spraken dat tegen. Woeste
was er in sijn afdeeling tegen. In de verschil
lende afdeelingen hebben zich 61 leden uit
gesproken voor het voorstel, 41 tegen en
19 in blanco.
Minister Brocqneville legde nog de ver
klaring af dat het mogelijk is een stelsel te
vinden dat do Vlamingen voldoening schenkt
en tevens rekening houdt met de sienswjjse
dergenen, die Fransche leergangen te Gent
willen behouden. Hoe dit sal moeten gaan
ligt nog in 't duister, manr de Vlamingen
zullen zich niet met een klnitje in 't riet
laten ituren.J
De Köln. Ztng. bevatte verleden week
een opzienbarend artikel van zijn Peters-
burgsohen correspondent. Daarin wordt ge
zegd, dat Rusland krachtig gesteund door
Frankrijk, sioh in alle stilte opmaakt tegen
een oorlog met Duitschland. Over vier jaar
sou Rusland met zjjn legermacht gereed zijn.
Als Rusland, zoo zegt de correspondent over
vier jaar over al het noodige beschikt, tegen
wien zal het sich dsn 't eerst keeren?
Wij lieten dit bericht zwemmen, omdat
we meenden dat 't een van die berichten
was, die zoo van tijd tot tijd opduiken en
de gemoederen verontrusten en zoo wat stem
ming maken voor verhoogde weerbnarheidiaan-
vragen. Nu blijkt het echter dat dit artikel
nog al de aandacht getrokken heeft. Ver
schillende bladen keuren het sterk af dat
op deze manier de gemoederen in beweging
worden geb;acht. Reuter bericht nu onder
dagteekeniag van 7 Maart uit Parijs
«Volgens een telegram uit Petersburg aan
de bladen heeft de Russische ambassadeur
te Berlijn minister von Jagow in vriend
schappelijke termen gevraagd of het veelbe
sproken artikel in de //Köln. Zeitnng" over
eenkomt met de officieuss opvattingen. Het
antwoord van den mi sister is nog niet ont
vangen".
Nu dat antwoord sal wel geruststellend
luiden. Er is wel wat anders te doen in de
beschaafde landen dan oorlog te voeren. In
Rusland heeft men zelfs zeer goede voor
nemens.
H»t «Nowoje Wremjia" deelt mee, welke
maatregelen sullen worden genomen tegen
het ontzettend drankmisbruik, dat zoovele
verwoestingen aanricht.
Vooreerst sal er minder brandewijn wor
den gestookt, wat gemakkelijk kan worden
bepaald, wjjl de distillatie een staatsbedrijf
is. Dan sal scherper worden opgetreden
tegen den olandestienen verkoop. Verder zal
in kerken en scholen voor de matigheid
worden gestreden en ten slotte sal dronken
schap bij het begaan van misdrijven niet
meer als verzachtende omstandigheid gelden.
Dit is althans een beter voornemen dan
dat aan den czaar toegeschreven als zon hij
sjjn leger nogmaals met 90.000 man willen
vermeerderen.
Officieus ia van Duitsche en Oostenrjjk-
sche zijde verzekerd dat de nieuwe militaire
maatregelen van Rusland aan de regeeringen
te Weenen en te Berlijn geen aanleiding
zullen geven om voorstellen in te dienen tot
legeruitbreiding. Waar zou het ook heen
moeten voor debelastingbetalers
Na het Italiaansche ministerie de kwestie
van Ljbië tot oplossing heeft gebracht meent
de parlementaire radicale groep dat de poli
tieke verschillen wat beter naar voren moe
ten komen opdat het parlement de verwezen
lijking kan voorbereiden van sniver demo
cratische horvormingen. Wat beteekont dat
de radicale ministers snllen uittreden en dat
dit het ontslag van het heele kabinet ten
gevolge zal hebben. Dan zal op andere wijze
een meerderheid voor een nieuw ministerie
moeten gevormd worden.
In Spanje zjjn de verkiezingen nnn den
gang. In Madrid zjjn se kalm verloopen.
Uit andere plaatsen komen echter berichten
dat ket daar nog al Spaansch toeging. In
Bareelona staken de trambeambten. Genie
soldaten voorsien in den dienst. De stnking
breidt zich echter niet uit.
Het Albaneesche vorstenpaar is Zaterdag
middag te Dnrazso aangekomen onder het
gebulder van het geschat. De ontvangst van
wege leger en bevolking was zeer geest
driftig. Moge dit een goed voorteeken zijn.
't Is echter op het Bsïkan-schiereiland nog
rustig. Op meerdore plai
inoidenton" te vormeiden.
niet rusti|
weer
Sylvia Pankhnrst, de bekende suffragette,
dochter van de bekende mama Pankhnrst,
dor suffragetten aanvoerster, is gisteren te
London in een omnibus gearresteerd op het
oogenblik, dat zij op weg was naar de
vrouwenkiesrochtbetooging op Trafalgar
Square. Deze arrestatie maakte de kies
rechtvrouwen zóó woedend, dat zij zich met
dikke atokken wapenden en besloten naar
Downingstreet op te trekken, ten einde op
het minizterie te protesteeren.
De betoogers vielen de politie aan, die
haar den toegang belette en haar ten slotte
uiteesjoeg.
■IEUWSBERICHTEN.
HELDER, 10 Maart.
Hr. Ms. „Kortenaer" is gisteren te
St. Lucia aangekomen.
De Nederlandsche sleepboot „Wodan"
is heden teruggekeord van het Noordiee-
ondersoek.
Naar men om moldt sal hier ter .stede
worden opgericht een Gemengde Zangver-
vereeniglng, bestaande uit Onderofficieren en
hunne dames van Land- en Zeemacht onder
Directie van den heer Hertsworm, stafmu
zikant der K. N. M.
Een kranig stukje.
Zaterdag geraakte het kindje van de
weduwe B. wonende op de Westgracht in
het Heldersche Kanaal b(j de gasfabriek.
Een tachtigjarige grijsaard, de heer J. van
Dalen Sr., zag het en bogaf sich onmiddellijk
te water. Hjj had de voldoening het reeds
afgedreven lichaam van hot kind te grijpen,
waarna hjj met behulp van omstanders den
drenkeling op het droge bracht.
Broederlijke omarming.
Zaterdagavond lagen op het plaveisel Jvan
den Kruisweg in broederlijke omarming on
vriendschappelijke omhelzing een marinier
en een korporaal van dit korpr. Helaas kwam
een agent de idylle storen.
't Bleek aldus in elkaar te zittende mari-
>r, die van de genoegens, die Nieuwediep
hem aanbood, genoeg had en wiens plichts
gevoel hem riep, wilde naar boord, zijn
superieur was van een tegenovergestelde
opinio en wilde juist terug naar de plaatsen
des verderfs. Deze twist was zóó hoog ge-
loopso, dat ze beiden vielen en dat slechts
de invloed van den agent in staat was hen
weer op te heffen.
Natuurkundige voordrachten.
't Was gisteravond zeer goed bezet in
.,Tivoli" waar do heer Qustav Dahne zijn
eerste „Experimental-Abend" gaf. Al wat in
onze gemeente aan natuurwetenschap deed
was opgekomen: doctoren, leeraren in de
natuurwetenschappelijke vakken, adelborsten,
H. Burgerscholieren der hoogste klassen en
leerlingen der Normaalschool, onderwijzers
en tal van gewone belangstellenden.
Bij zijn optreden met applans begroet viel
de heer Dithne met do deur in huis en begon
zijn voordracht al dadelijk met proeven.'t Is
interessant den geleerde zjjn nimmer falende
proeven op poputair-wetenBchappeljjke wijze
te hooren verklaren. Dat de heer Dahne
Duitsch spreekt moge misschien een bezwaar
schijnen, waar hij zeer duidelijk spreekt en
zjjne beweringen onmiddellijk toelicht met
een proef, vervalt dit beswaar voor 't grootste
deel.
Interessant waren zijn zwemmende mag
neten, de krachtvelden van magneetstaven,
de krachtvelden der geleidende electrische
drades. Meer uitvoerig behandelde h{j het
wezen der electrische vonken en de Hertz-
»olven, het resonneeren van stemvorken als
nleiding voor de electrische resonnasseo.
De verbreiding der electrische golvingen,
de stoffen die ze doorlaten en tegenhouden
liet hg zien.
Hij lichtte duidelijk toe hoe licht, warmte
en eleotriciteit als eene eenheid te beschou
wen zijn.
Iets geheel nieuws, voor ons althans, waren
de klankfiguren die sich op een elastisch
membraam als ons trommelvlies, het tele-
foonmeifibraam onder de inwerking van het
spreken en zingen ontwikkelen.
Met gespannen aandacht werd de voor
drachtgever die nu en dan zelfs een aardig
heid wist in te lasschon, gevolgd en aan 't
eind met een warm applaus beloond.
De avond van heden (Dinsdag) zal niet
minder interessant sjjn; dan behandelt hjj:
het licht als middel tot herkenning van den
bouw der materie, en sal hjj prachtvolle
verschijningen in het gepolariseerde licht
laten sien.
Het aantal instrumenten waarover de heer
Dahne beschikt is verbazend groot.
Vrouwendag der S. D. A. P.
Gisteravond was door de sociaaldemocra
tische vrouwen-propugandaolub alhier,in navol
ging van andore plaatsen, een socialistisohe
(vrouwendag" georganiseerd, waarop het
woord voerden mejuffrouw de Vries van
Amsterdam en het lid der Tweede Kamer
F. W. N. Hugenholtz, beide met het onder
werp: «Waarom een Socialistische Vrouwen
dag De groote zaal van //Casino" was
geheel gevuld.
Mrj. Blaauboer, de Voorzitster, opende
de vergadering met eene korte rede, waarin ijj
uiteenzette dat het hoofddoel van dezen avond
was propaganda voor algemeen vrouwen
kiesrecht. De t|jd is voorbjj, dat men met
vrouwenkiesrecht spotte, het is thans een
punt geworden, dat ernstig wordt besproken.
Ook in het regeeringsprogram ia het al ge
noemd, zjj het nog vaag en zonder nadere
omschrijving. Aan ons om de verdere beletse
len weg te nemen, te zorgen dat de eisch
wordt vervuld. De vrouw weet thans al
meer en meer welk belang zjj bij de wetten
heeft, hoe zjj nog maar al te zeer als minder
waardig wordt beschouwd, zjj weet hoeveel
belang zjj heeft bjj het loon dat de man
wordt uitgekeerd, daar zjj er mee rondkomen
moet. Do arbeidersvrouw, die dat weet, kan
onmogelijk rustig en stil blijvenals eerste
wapen in haar strjjd moet algemeen kiesrecht
worden opgeëischt. Een krachtige actie is
thans gevraagd, die het hoogtepunt sou moeten
vinden in een algemeenen Socialistischen
vrouwendag. Die heeft dan ook in 70 plaateen
van Nederland en vele buitenlandsche plaat
sen plaatsgevonden gisteren, en Den Helder
is niet achter gebleven. Wjj hopen, dat hjj
resultaat moge hebben en dat vele vrouwen
zich zullen aansluiten bjj de S. D. A. P.
Mejuffrouw de Vries, hierop het woord
verkrijgende, zette uiteen hoe deze algemeene
vrouwendag ontstond. Niet maar zoo is die
nit de lucht komen vallen, maar men heeft inge
zien, dat steeds de vrouwen te veel buiten den
strijd bleven. De Dnitsche vronwen zjjn er mee
begonnen, op een internationale conferentie
is de zaak beflproKen. Op de eerste confe
rentie te Stuttgart werd een resolutie aange
nomen, later op het Congres bevestigd, waarin
uitgesproken werd dat het algemeen kiesrecht
niet alleen voor mannen, maar ook voor
vrouwen bereikt moet worden. Drie jaar later
werd de vraag, te Copenhagen gedaanmoeten
de socialistische landen elk jaar een vrouwen
dag houden? bevestigend beantwoord. Dit is
nu de derde, en hjj is, bljjkens de verslagen,
prachtig geslaagd.
De spr. zette nu uitvoerig uiteen waarom
het kiezrecht voor de vrouw zoo van belang
iz. Hoe komt het, dat het in de laatste jaren
meer naar voren dringt Omdat de mecschon
veranderen, en met hen de levensverhoudin
gen.
Vóór het begin van het kapitalisme deden
de vrouwen den gezinsarbeid in huis, en
kwamen niet in het maatschappelijk leven.
Maar toen de machines ontstonden en de
vrouw een bruikbare, goedkoopo arbeidskracht
werd, voranderde dat. En doordat de vrouwen
niets wisten, kon men baar gemakkelijk een
klein loon betalen, 't Gevolg was, dat de
loc>nen van den man omlaag gingen nn hij
een concurrente kreeg, en dat nu man en
vronw samen deden wat vroeger da man
alleen deed, en voor hetzelfde loon. Tegelijker
tijd kwamen ook de kinderen en die maakten
lange arbeidsdagen. De vronwen verdiendon
soms f 1.50 per week (hemdennaaisters te
Manchester) eu werden .gedreven in de armen
der prostitutie; kleine kinderen stierven bjj
hoopen.
Do Engelsche bourgeoisie gerooide, dat
het zóó niet langer gaan kon, dat zjj haar
arbeiders kwijt zou raken. Toen kwamen
de beschermende wettenin 1802 ontstond
do eerste wet van dien nard in Engeland.
Langzamerhand zjjn de arbeiden» ontwaakt.
De machines verkortten don arbeidstijd
crisissen ontstonden, werkeloosheid, de loo-
naa daalden ontzettend. De arbeiders ver-
eenigden zich. De vrouwen beginnen nu ook
't gaat langzamor dan bjj de mannen; zjj
sjjn nog minder ontwikkeld en hebben min
der gezien van de maatschappij, maar 't
komt toch. Ook de politieke actie moeten
zo voeren. Zjj sjjn het, die moeteu zien rond
te komen met het karige loon, terwjjl de
prjjzon van levensmiddelen ontzettend stijgen.
En ook huishuur, belasting, en al stijgt nu
het loon van den man een weinig, dat hondt
daarmee geen geljjken tred. Op hot Congres
voor kinderbescherming vernam men hoe
veel kinderen nog zonder ontbijt naar school
gingen in deze tjjden van geweldige crisis
in het diamantvak; moet de gemeente nu
niet zorgen dat deze kleinen gevoed worden?
Voelt ge niet, moeders, dat gjj daarom voor
't kiesrecht arbeiden moet, daar ge zonder
dat niets gedaan krijgt? De vrouw schenkt
aan do maatschappij nieuwe arbeiders, mag
zjj daarvoor niet iets in ruil hebben
De spr. besprak verschillende punten waar
voor de vrouw strijden moetzoogpremies
en zuigolingenpremies. Onder de rijken is
het sterftecijfer lang niet soo hoog als onder
het volk. In de concertgebouw wjjk te Am
sterdam b. v. 2 per 100, in de Jordaac en
op de eilanden daarentegen 12 k 15
Daarvoor moeten natuurlijk oorzaken zjjo.
Verdor: moederschapsverzekering: de vrouw
moet een periode van rust van 4 weken
voor en na de bevalling gegeven worden.
Dit staat wel al in de wet, maar er staat
niet bjj, dat ze 't loon dan krjjgen en zjj
kunnen het niet misBen.
Maar wacht niet op de bnrgerljjke vrou
wen. Wjj hebben ze gedreven tot Algemeen
Kiesrecht. Wjj eischen het niet alleen alB
eexo eiscb, ah een politieke eisch, een eisch
van gelijkstelling, maar als wapen in den
klassestrjjd. De strjjd tegen het kapitalisme
looDt ten eindehoe langer hoe meer hoopt
het sich op en aan den anderen kant neemt
het aantal arbeiders toe. Wjj moeten zorgen
dat de aarde voor allen is, zorgen, dat wjj
klaar staan als men ons oproept.
Luid applaus volgde op spr. boeiende
rede. Na het zeggen van eenige verzen,
waarin de spr. bleek te beschikken over
eeno buitengewone begaafdheid, werd door
het zangkoor //Kunst aan 't Volk", dat zich
vóór den aanvang ook had doen hooren,
eenige strijdliederen gezongeD, waarna een
tableau, voorstellend het //Algemeen Kies
recht", vertoond werd.
Daarna kreeg de heer Hngenholtz he'
woord. Uitteraard zei spr. dikwjjls hetzelfde
als de vorige spreekster. Ook hij begon met
de erkenning, dat te veel de belangen der
vrouw door de mannen verwaarloosd zjjn.
De bnrgerljjke dames hebben om echter een
lesje gegeven, toen zjj propageerden en dat wel
voor idames"-kiesrecht. Toen ontstond voor
ons een prikkel voor Algemeen Kiesrecht
voor mannen en vrouwen te jjveren.
Maar nu ontstonden tegen argumenten
het vrouwelijke sou te loor gaan, het gezin
zou worden verstoord. Dat is al zoo heel
lang verstoord doordat bet kapitalisme de
vrouw naar de fabriek trok, dat dat niet
opgaat. De vrouw kan tegen den man op
staan werd gezegd, dat sou den huiseljjken
vrede veratoren. En is die nu dan zoo onver
stoorbaar Integendeel, juist Algemeen Kies
recht zal eenheid brengen in vele gezinnen,
man en vrouw krjjgen don dezelfde belangen
Hoe was hot met staatspensioen? Wat
heeft men niet geweldig getobd om daarvoor
een //rechtsgrond' te vinden. Na het er is,
sjjn alle chicanes overboord geset. We moe
ten aan de vrouw toonen, dat het haar
klassebelang is te strjjden voor alg. kiesr.
Meer dan de man wordt de vrouw door het
kapitalisme uitgebuit. De huis trouw doet
haar werk, slooft en zwoegt, en wat is haar
belooning Niets. Dus de patroon van den
man heeft hem in dieast, maar ook haar.
Spr. besprak de dunrte en de hooge belas
tingen, die het onmogelijk maken goed van
het loon te leven..Er. wat is onder die om
standigheden do toekomst der kinderen
Onvoldoend onderlegd, slecht onderwezen,
gaan se de groote, onherbergzame maat
schappij in, daar wenkt de drankduivel of
voor de meisjes vaak prostitutie. Voelt ge
niet, arbeidersvrouw, dat ook gjj moet mee
doen in den strjjd om de maatschappij te
hervormen
Als het een kwestie van recht was! Nie
mand sou uw toestand niet ten hemel schreiend
vinden. Maar wat ondervindt gjj zelf over
uw recht, Bond voor Minder Marinepersoneel.
Gjj begaat de vreeseljjke misdaad te strjjden
voor betere toestanden. G(j noemt een paard
ern paard. Nn wordt de propaganda aan
boord verboden. Als ik de jonnen» goed ken,
sullen ze zioh door minister Rambonnet cu
niet soo heel gauw in een hoekjo laten dringen.
Met geestelijke wapens wordt thans de Bond
bestredenTreub's staathuishoudkundig werk
wordt den baardeloozen jonkers onderwezen,
't Is goed als de jongens van den Bond ook
dat boek eens bestudeeren. Dan kan bet
gezellig aanboord worden: een debatingclub.
Tot nog toe was het een doode boel, men
sprak altjjd van drjjvende doodkisten, omdat
onse scheepjes niet de minste gevechtswaarde
hebben en men er dns als op een doodkist
is, maar cu sie ik het gebeuren, als daar
aan de kim de Eugelichman komt, die ons
zal vernietigen, dst hem geseind wordt:
wacht even, om debat is nog niet uit. Jam
mer, dat de arbeidersvrouw niet mee kan.
Manr neemt een voorbeeld aan de jongens
op ds vloot, gjj vronwen, beseft, dat gjj u,
evenals zjj, sterk en krachtig maken moet.
In hot kort besprak spr. de kiesrecht-
beweging. Opgekomen in 1899, bereikte zjj
in 1902 reeds 7000 leden met 840 organi
saties; in 1910 waB dit reeds 25000 met
1015 vereenigingen. Het petitionnement om
vatte 817500 handtsokecingen en het werd
op den eersten Rooden Dinsdag aangeboden
door 20000 betoogers aan de Regeering. Het
volgend jaar waren het er 80000. Toen
kwam het verkiezingsjaar en daarmee de
vervulling van onzen eisch. Maar nu kwam
men met het amendementrecht voor de Barste
Kamer, dat zou het alg. kiesrecht waardeloos
makenmen kwam met dameskiesrecht, maar
onze herstemmingseischen waren krachtig
genoeg om dit gevaar to keeren, tot de bnr
gerljjke partjjen tenslotte gedreven zjjn in
onzo richting en Als er vrouwenkiesrecht
komt, komt het voor alle vrouwoD.
Oppassen is de boodschap, dat de actie
niet verslapt. We hebben de Eerste Kamer:
een verzameling van dooven, het symbool
van de innerljjke doofheid der leden. Zjj z(jn
doof voor wat er in den boezem vau het
volk leeft en 't kon wol wezen, dat wjj hard
moesten kloppen om onze eischen to ver
wezenlijken.
Spr. besprak nn nog de onderwijs commissie,
hot blanco artikol voor vrouwenkiesrecht en
toonde aan hoezeer het noodig is, dat ds
actie niet verslappen mag. Want onder eon
radicale regeering kan vrouwenkiesrecht
op den achtergrond raken. Men zie inaar
naar Engeland, waar juist uit hot radicalo
kabinet de suffragette-actie geborea is.
Of de kansen goed staan Eon merkwaardig
verechjjnsel is hot, dat de burgerlijke ver-
eeaiging aan onzen kont is gekomen. En als
tweeden bondgenoot hebben we den arbeider
zelf, die sjjn vrouw opwekt mes te strjjden.
Bovenal echter moet een beroep worden
gedaau op de moeders, als ge voor u of uw
man dan nie'.s voor het kiesreoht voelt, denkt
dan aan uw kinderen. Gjj zoudt uw leven
voor hon geven, welnu, neemt uw kind
tussohen u beiden in, bjj de hand en zorgt,
dat zjjn toekomst zooveel zonniger is dan ds
uwe. (Daverend applaus).
Do heer Verstegen, voorzitter der s.d.a.d.,
sprak een slotwoord en constateerde den
reusachtigen omvang der huidige beweging.
Met algomeene stemmen werd eene motie aan
genomen, waarin op de onverwjj 1de invoering
van alg. onbeperkt kiesrecht .voor mannen en
vrouwen aangedrongen werd.
Met een nummer zang werd de goedgelukte
avond gesloten. Gecollecteerd werd voor
slakende confectie werkers te Almolo.
Een regaeringsopdracht.
Naar ,Hot Volk" verneemt, heeft de ro-
gssring het Eerste Kamerlid Van Kol op
dracht verleend om voor haar een reis naar
Japan te ondor&emen, ten einde daar de
groot-industrio te bestudeeren.
De Wadden.
Naar wjj vernemon, bestaan er weer
plannen om de Wadden ten Zuiden van
Ameland droog te leggen. Esn concessie
aanvraag van de naaml. venootschap Beton-
jjzermaatschappjj Sanders moet reeds eenige
maanden geleden bjj den minister van water
staat zjjn ingekomen.
Branden.
Te Zaandam is Zaterdsgmiddag ongeveer
half vjjf, ten gevolge van het smelten van
vet, doordien bjj het van het vuur nemen
van de pan een oor brak, zoodat de geheele
inhoud in het vuur vloeide, brand ocstaan
in het woonhu's van den groentehandelaar
den heor S. Kwast aan de Archangelstraat
nabjj de oude Zeehaven. Van den inboedel
kon, doordat het vaur zich in een oogenblik
over het geheele huis had verbreid, slechts
weinig gered konden. Huis en inboedel be
nevens een bedrag aan geld gingen ver
loren. Het belendende perceel van den heer
H. D. Tel beliep allen eenige waterschade.
Bjj dezen brand deden voor het eerst de
nieuwe motorspuiten uit de fabriek van de
firma J. en H. W. van der Ploeg uit Grouw
dienst, die uitstekend bleken te voldoen.
Een Zsandamsche firma zag zich door deze
brand een naar zjj zich voorstelde pakkende
reclame ontglippen.
Bedoelde firma had aangekondigd om half
vjjf eenige duisenden sluitregels te zullen uit
geven. De jeugd zorgde op het aangegeven
uur in grooten getale aanwezig te ijjn. Voor
echter tot uitgifce der begeerde sluitsegels
sou worden overgegaan, zou er een phoiograaf
van de groote groep een kiekje ontken.
Reeds was alles in gereedheid gebracht, had
de photograaf sich boven op twee op elkander
ges'apelde ledige pakkisten opgesteld en sou
bjj juist beginnen te tellen eentwee,
toen de brandklok haar ook bjj de jeugd
goed bekende bim bam bim bam liet hooren.
Zonder zich verder om den photograaf te
bekommeren en zelfs de sluitzegels vergetende,
zetten op hetzelfde oogenblik alle jongens
en meisjes het op een loopec iu de richting
van het terrein van den brand.
Brand ging toch boven alles.
IJmuiden, 9 Maart.
Verdronken. Omtrent het verdrinken
van schipper Ketting vernemen wjj nog dat
bjj mot twee matrozen door bet vastloopen
van een viachbord over boord sloeg, terwjjl
de twee matrozen slechts konden worden
gered.
Onderwjjs. Het onderwijs aan de
U. L. O. alhier gaat zoo vooruit dat
B. W. den Raad voorstellen eon leeraar
in het Fransch en de Wiakundo te benoemen,
ter ontlasting der werkzaamheden van het
hoofd.
De handelscnrins alhier sal vermoedelijk
f 500.— subsidie krijgen, vanwege het nnt
dat het handelsonderwijs hier afwerpt.
Bbldo banden afgereden.
In de Marnixstraat te Amsterdam woei
gisteren de hoed van een voorbijganger af.
De hoed bleef op een der tramrails liggen,
en de man wilde hem nog grjjpen, voordat
een inmiddels nabjj gekomen tramwagen het
hoofddeksel son hebben vernield, maar kreeg
de wielen over beide handen, die
nagenoeg werden afgereden. Nadat hem in
een winkel door den geneeskundigen dienst
de eerste hnlp was verleend, werd de man
in een gasthuis opgenomen.
De wichelroede.
Men schrijft uit Winterswjjk:
Aan de exportslachter^ der firma Zwanen
berg had men voortdurend gebrek aan water.
Om die reden liet men Zondag een man met
de wichelroede komen en sjjn alnminium-
■tokje wees toen enkele plaatsen aan, waar
water te vinden was, o.a. een plek waar het
water 20 meter diep sat. Men sal nu dese
week aan het boren gaan. U.blad'"
Ds vergiftigingszaak aan den Koninginneweg.
Gisterenochtond met den trein vau 11.80
is nit Venlo via Njjcnegen en Arnhem aan
de Weeep*rpoort gearriveerd Wijnoogst, de
verdachte van de vergiftiging aan den Ko
ninginneweg. Hjj wm vergezeld van twee
plaatselijke politie-agenten nit Yenlo en een
Rijksveldwachter.
De verdachte was geboeid aan een anderen
verdaohte, die met denzelfden trein aankwam.
Per celwagen werden zjj naar het Hnis
van Bewaring vervoerd.
Weer kazernebrand te Ede.
E jrgisteravoad is Ce Ede «en nieuwe
poging tot brandstichting gedaan in de infan-
teriokazerno No. 1,
Te 6 unr werd bjj het aflossen van de
wacht de brand van bniten af ontdekt op
eon slaapkamer der onderofficieren. Het vnnr
werd spoedig gebluscht. Een der vjjf kribben
op de kamer was in brand gestoken; de
met stroo gevulde bet-zak was verbrand, en
de dekens en do lakens waren geschroeid.
De vlammen hadden ook het mnnrkastje
boven de krib geblakerd.
De gemeentepolitie en de marechaussee
hebben dadeljjk een uitvoerig onderzoek
ingesteld, dat echter niet de minste aanwij
zing omtrent den dader opgeleverd heeft.
Gistermiddag is als verdacht van den brand
op Zondagavond te hebben geslicht, een ser
geant in arrest gesteld, die sjjn alibi niet kon
bewjjzon.
In zjjn verklaringen heeft hjj zich enkele
malen tegen gesproken. Ook vertelt men,
dat er geïd wordt vermist nit een kastje op
de bewuste ksmer.
Nog esn slachtoffer van de vergiftigde
oeafert.
De hoer A. J. Smieiaert, vroeger praeses
vau het collegium te Leiden, ia ia den ouder
dom van 28 jaren in Den Haag als het
vierde slachtoffer van het eten van oesters,
overleden.
Scheepsramp.
Men seint uit Hamburg, dat do Nederland
sche logger SCH. 158 (Imperator reederjj H.
en J. M. van Leeuwen te Scheveningen) nab(j
Terschelling m t het van Rouaan naar Ham-
bnrg bestemde Fra: sche stoomschip Listrac
in aanvaring is geweest en daarna gezonken.
De bemanning is daar geland.
Voetbal.
B e 1 g i N e d e r 1 a n d.
Men meldt nit Amsterdam aan de Nienwe
Rott. Ct.
Voor den internationalen voetbalwedstrijd,
die Zondag te Antwerpen (nssohen de Neder
landsche en Belgische elftallen sal worden
gespeeld, blijkt enorme belangstelling te be
staan.
Vanochtend begon de verkoop van de spe
ciale kaarten voor den goedkoopen trein naar
Antwerpen.
Htel in de vroegte, om kwart voor vieren
reeds, bevonden z<ch drie personen aan het
passagebnrean op den hoek van Nienwendjjk
on Dam om kaarten te koopea. De toeloop
werd spoedig zoodanig, dat de conciërge zioh
genoodzaakt sag telefonisch hnlp van de politie
in te roepen, om de orde te handhaven. Negen
agenten warea ten slotte noodig om alles ge
regeld te doen verloopen.
Aan het Centraalstation was om half vjjf
vanochtend de voorraad kaarten reeds uit
verkocht.
Ook aan het passagebnrean op het Rokin
was de toeloop groot, doch niet zooals op
den Dam.
We vernemen verder
Alleen het secretariaat van den N. V. B.
heeft al 4000 plaatsen in Nederland verkocht.
De houders van die kaarten moeten allen
Zondag heen cn weer naar Antwerpen. De
exiratrein kan slechts 1000 personen bevatten.
Hoe moet dat nn wel gaan
Rtmp te St. Louis.
St. Louis, 9 Maart. Het gebouw van de
Mitsouri Atbletic Club is hedenmorgen vroeg
afgebrand. Ongeveer 100 personen, die er
kamers hadden, worden vermist; men vreest,
dat zjj sjjn omgekomen.
Zeven ljjken zjjn op straat gevonden. Hrt
gebouw was 8 verdiepingen hoog; de sla-
penden werden op de bovenverdiepingen
door het snel om sioh heen grjjpende vuur
verrast; de weg ter ontkoming was bun
afgesneden.
Do brand brak uit in den vroegen mor
gen. Toen de brandweer aankwam, spron
gen mannen en vrouwen uit alle verdiepingen
boven do vierde. Een aantal bereikten de
lager gelegen daken van huizen, naast de
Club gelegen en konden zoo ontsnappen.
De schade wordt op een millioen dollars
geschat; het geheele gebouw ligt nu in puin.
De club was een der meest «select" in de
stad.
St. Louis, 9 Maart. De Boatmens Bank,
de eigenaresse vau het verbrande gebouw,
bad de benedenverdieping in gebruik. De
ambtenaren verklaren, dat de kluiten 1.876.000
dollar aan contanten bevatteD, die men on
beschadigd hoopt terug te vinden, wanneer
de puinhoopen opgeruimd zjjn.
Men verklaart thans, dat meer dan 20
personen vermist worden.
Mijnramp.
Jekaterinoslaf, 7 Maart. Io de mjjn Jele-
nofka, in het district Siawjanoierbtk, heeft
eon werkman een mjjnlamp geopend om sjjn
sigaret aan te steken, met het gevolg dat een
mjjngasontplofling plaats vond, die 24 mijn
werkers het leven kistte.
Marine en Lager.
De kapitein-luitenant ter zee H. S. Suerruondt
heeft wegens gezondheidsredenen onttlag uit den
marinedienst aangevraagd.
De miliciens, bchoorende tot de lichting 1911
van de 2e comp., 2e bat,, 4e regt. vesting-artillerie,
zjjn op 9 dezer voor den tyd van 20 dagen voor
herhalingzoeleningen onder de wapenen gekomen.
StoomvaartbariGhten.
Stoomvaart-Maatschappij Nederland,
Nias, thuisreis, arriv. 6 dezer te Marseille.
Timor, thuisreis, passeerde 6 dezer Pernn.
Koning Willem LU, uitreis, pass. 8 dezer Gibraltar.
Prins der NederL arriT. 7 dezer van A'dam te Batavia.
Koningin d. Ned.,thnizr., vertr.7 dezer v. Singapore.
Java, arriv. 7 dezer van Kohtichang te Amsterdam.
Karimata, uitreis, arriv. 7 dezer te Padang.
Koningin Emma, arriv. 9 dezer v, Batavia te A'dam,
Prinses Juliana, uitreis., is 7 dezer Perim gepas.
Batjan, uitreis, passeerde 8 dezer Perim.
Kambangan, thuisreis, vertrok 9 dezer van Port Said.
Oranje, uitreis, vertrok 9 dezer van Algiers.
Vondel, thuiireis, arriveerde 9 dezer te Sues.
Bali, uitreis, arriveerde 9 dezer te Port Said.
Karimoen, vertrok 9 dezer van A'dam naar Java.
Lomkok, uitreis, arriveerde 9 dezer te Port Said.
ROTTKRDAKSOHX llotd.
Jacatra, uitreis, passeerde6 dezer Perim
Medan, uitreis, passeerde 6 dezer Uuessaut.
Tambora, uitreis, vertrok 7 dezer van Colombo.
Arakan, uitreis, pass. 7 dezer Uuessant.
Besoeki, thuisreis, past. 7 dezer Sagres.
Djebres, vertrok 7 dezer van Batavia naar Rotterdam.
Madioen, thuisreis, is 8 dezer Perim gepasseerd.
Samarinds, uitreis, arriv. 9 dezer te Padang.
Sindoro, uitreis, arriv. 8 dezer te Soutbampton.
Soerakarta, thuisreis, vertrok 7 dezer van Sabang.
Tabanan, thuisreis, vertrok 8 dezer van Tanger.
Palembang, arriv. 9 dezer van lava te Rotterdam.
Kok. Holl. Llotd.
Rijnland, thuisreis, passeerde 5 dezer St. Vincent.
Amstelland, vertrok 6 dezer van A'dam naar Brazilië.
Krui», thuiireis, is 9 dezer Teneriffe gepasseerd.
Zeelandia, thuisreis, vertrok 7 dezer van Montevideo.
Cape Antibes, uitreis, vertrok 9 dezer van Bnhia.
Kok. Wkst-Ikdisobe Maildienst.
Triton arriveerde6 dezer van Amsterdam te Colon.
Pr Maurits, uitr,, vertr. 7 dezer v. Funchal (Madera).
Adonis, arriv. 8 dezer van Rotterdam te Lissabon.
Pr. Willem V, vertr. 8 dezer v. New-York n. W.-India.
Burgerl. Stand Haldar,
van 69 Maart 1914.
BEVALLEN: C. M. van der Tnng-
Paurdekooper, d.; A. KiesewetterGrnaff, d.;
A. Hamer—Harmsen, z.; C. C. Wahlers—
Gerritsma, d.; A. Jimmink—Kruiaveld,
P. M. BruulLuiers, C. J. v. d. Steen—
Van Berkel, d.N. Koole—Hoogerwerf, z.
E. Kasteel—Hoefsmit, d.
OVERLEDEN: T. J. Summeling, 5 weken
G. J. H. Schriever, 98 jaar; M. Ramlor—
Kleeberg Verberne, 61 jaar.
Advartentiën.
Den 16den Maart 1914 hopen
mijne geliefde Ouders
Hermanui Birtram
en
Sopbla Wllbelmlna Schoenbergen
den dag te herdenken, dat zjj
vóór 36 Jaar in den Echt wer
den verbonden. Dat zjj nog
lang gespaard mogen bljj/en,
is de wensch van hun Dochter
ALBERDINA.
Amsterdam, Haart 1914.
Geboren: Cornella,
Zoon van M. PIETERSE en
T. PIETERSE geb. Klik.
Helder, Maart 1914.1
Gbtrouwd
Antoon Koppel,
Stoker 1c klasse K.M„
en
Hendrika Meijer,
die, namens wederzjjdsche familie, hun
harteljjken dank betuigen voor de be
langstelling, vóór en bjj hun huweljjk
ondervonden.
Helder, 6 Maart 1914.
Heden ontsliep, zacht en kalm,
onze lieve Moeder, Behuwd-, Groot-
en Overgrootmoeder, Mej.
Trljnlja Kruk,
Wed. vsn J. de Wjjk,
in den ouderdom van 77 jaar.
Uit aller naam:
Familie DE WIJN.
Helder, 4 Maart 1914.
De Heer en Mevrouw STUTTER-
HEIM Muldbb betuigen hierbjj hun
birtelljken dank voor de vele bewjjzen
van belangstelling bjj de geboorte hunner
Dochter ondervonden.
Helder, 9 Maart 1914.
Voor de bljjken van belangstelling
ons betoond bjj 't overljjden van onze
geliefde Zuster en Behuwdzuster, be
tuigen wjj onzen oprechten dank.
G. E. KLOOSTERHUIS.
E. KLOOSTERHUIS-Jonker.
P. SCHILDER.
Laatata bariehtaa.
Egmoud aan Zo©, 10 Maart. Het Kurhaus
to Egmond aan Zee is hedennacht afgebrand.
Hieromtrent wordt nader gemeld, dat de
brand ontstond in het aousterreia, en de bur
gemeester hedenmorgen om 5 uur gewaar
schuwd werd. Men moest het gebouw laten
branden. Het paviljoen werd in 1907 gebouwd
en behoorde aan de Bad-Maatschappjj.
Alkmaar, 10 Maart. In eene buitengewone
vergadering van de afdeeling Alkmaar der
Neder). Maatschappij vau Geneeskunde, is
opgericht eene algomeeno afdeeling van het
Ziekenfonds der Maatschappjj. Het fonds van
88 gemeenten is in Alkmaar gevestigd, 8
geoersheeros en 8 apothekers zjjn tot voor-
loopige bestuursleden benoemd.
Mevrouw GREG0RY—SMIT It voorloopig
wwrhindard bezoeken te ontvangen
ot te brengen.
Ankerpark 31.
Mevrouw BIK zal Vrijdag a t. (13 Maart)
ni«i o«tvam«H.
Viasoherijberiohten.
Nieuwediep, 6 Maart. Aangebracht door
trokkers S tal haring f 6,80 a f 7,50 p. tal.
7 Maart. Niets aangebracht.
8 Maart. Door trekkers 20 tal baring
f 6 a f 6,40 per tal, 1 salm voor f 26.
9 Maart. Door trekkers 80 tal haring
f 6,15 a f 7,10 per tal, 1 salm voor f 12,50
Mevrouw QUANT, Binnenhaven 61, zal
dezen winter niet meer ontvangan.
Per abuis Maandagavond uit de Witte
Bioscoop een verkeerde Heeren Paraplule
medegenomen. Verzoeke hiervoor ruiling.
AdresHaven plein 19.
VERLOREN
••n Lorgnet.
AdresBassingracht 49.
VERLOREN aan plattogokruioto
Sohokolormband.
Terug te bezorgen: Janzenstraat 36.
■P" Degene, die inlichtingen
kan geven omtrent de Donder
dag j.1. niet teruggebrachte Hand-
wagon (No. 24 vóór, No. 16 achter)
gelieve zich s. v. p. te vervoegen bjj
K. BREBMAM, Wagenverhuurder,
WMtgraoht 77.
