10)01,
He Jaargang-
Vrijdag 16 November 1923.
No. 92.
WIERINGER
NIEUWS- EN AOVERTENTSEBLSO VOOR
WIERINGEN EN O^ISTREËCEN
UITGEVER:
COPN. J. B03KER. WIERINGEN
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG «o VRIJDAG
ABONNEMENTSPRIJS
p&i 3 maanden 0.85.
ADVERTENTIiNi
Van 15 regelt 0.50,
Iedere regel meer 0.10,
BUREAU»
Hippol yiushoef Wieringan.
TEL. INTERCOMM. Nu 19,
STAATSHUISHOUDKUNDE.
In verband reet de kabinetscrisis, zul
len vc-Ien wel eens nader willen welen hoe
dat bestuur van Laind en volk in elkaar
zit, vandaar dat wij artikelsgewijze in on
ze nummers op eenvoudige wijze de
Staatshuishoudkunde wilden weergeven.
INLEIDING.
Waarmede houdt de Staathuishoudkun
de zich bezig Waarschijnlijk zullen ve
len, afgaande op de benaming geen juis»
denkbeeld daarvan hebben. De oorzaak
hiervan is te zoeken in het feit, dal de
naam staathuishoudkunde" niet gelukkig
gekozen is. (Beter zou de naam zijn, als
het volkshuishoudkunde genoemd werd,
zooals de D.u.itscher ook veelal spreekt
van Volks wirtsohafsiiehre.") Daar de
naam staatshuishoudkunde algemeen ge
bruikt wordt en zich ingeburgerd heeft,
zal ik, daar het niet wenscli lijk is daar
van af te wijken, ien het allicht verwar
ring zoau kunnen stichten, mij van dezen,
naam in het vervolg blijven bedienen.
Man zou de staatshuishoudkunde kun
nen definiecren als die wetenschap, die
de voortbrenging (productie), vcrdceling
(distributie) en de vertering (consumptie)
van goederen behandelt.
De staatshuishoudkunde of met een
vreemd woord aangeduid ,,de economie"
houdt zich bezig .met dn bevrediging van
de behoeften van den mensch. Ze be
schouwt daarbij dan mensch evenwel niet
als een individu maar als een wezen, le
vend in de maatschappij. Een der voor
naamste doeleinden van 's m.enscheti werk
zaambeid is gericht op de bevrediging van
zijne behoeften1. Om in die behoeften te
voorzien zijn goederen, noodig. Die goede
ren zullen veelal eerst door menscheliijke
airheid moeten worden voortgi&btiachl, In
tegenstelling toch met den mensch in de
primitieve samenleving, weük menscli zich
slechts tevreden stelt en ontbloot als
hij is van de meest elementaire technische
hulpmiddelen zich ook wel tevreden zal
moeten stellen met datgene, wat de
aarde hem zonder verdere bewerking te
behoeven, voortbrengt, kent de mensch
der moderne maatschappij vele behoeften,
die hij slechts to bevredigen weet, Wan
neer bij de stoffen, die die natuur oplevert,
verwerkt, bereidt. De goederen zullen dus
veelal eerst moeten worden geproduce rd.
Zijn de goederen eenmaal geproduceerd,
dan dienen ze vervolgens ook tc komen
FEUILLETON.
No. 34.
De jonge vrouw jubelde bij het hooren
dezer opbeurende woorden en met een
sprong hir.g zij aan den hals haren echt
genoot.
Mijne kinderen riep zij dronken van ge
luk uit komt uwen vader omhelzen 1
De kind er kwamen tocgeloopen en Thi-
baut drukte de lievelingen met vuur aan
de borst.
O, wat ben ik gelukkig op dit oogenblik
riep hij uit.
Zijne oogen zochten den jongman.
Waar is Pierre vroeg hij.
Thibaut antwoordde de vrouw, Pierre
heeft uwen eed gehoord' en is vertrokken.
In-iien gij dien' eed houdt en thans weer
wordt wat gij geweest zdj't, dan zal hij hier
niet meer terugkomen, maar opstalan om
een ander ongelukkig gezin te gaan Iroos,
ten.
MIJNHEER DE BURGGRAAF.
XVI.
Louise Vcrdieir was, zooals gemakke
lijk te begrijpen is, zeer ontroerd, en met
een hevige onrust in het hart naar het ho
tel de Lucerolle teruggekeerd, 't Was mis
seinen wel de honderdste maal,, dat zij in
ziehzelve sprak
Wat moet ik doen wat moet ik aan
vangen
Een grievende benauwdheid folterde
haar hart Want thans zag zij helder gc- zij even radeloos als te voren
bij degenen, die de goederen noodig heb
ben. De goederen moeten dus worden ge-
dis triibueerd. Ten slotte, om tot bevredi
ging der behoeften te geraken, worden
die goederen verleerd, geconsumeerd. En
die menschelijke behoeften zijn velerlei
m aantal. De allervoornaamste is wel de
behoefte aan voedsel zonder voedsel zal
geen levend wezen kunnen bestaan. Voor
den mensch is ier behoefte aan kleeding
en aan woning. Heeft de mensch eenmaal
een hocgere trap van beschaving bereikt,
dan stelt hij zich daar niet mee tevreden.
Voor hem bestaat er ook behoefte aan
geestelijke ontwikkeling, ibehoefte aan
kunst, aan ontspanning, aan conversatie,
aan gezellig verkeer. Hoe meer ontwik
keld hoe beschaafder de mensch wordt,
des te talrijker zullen ook zijne behoeften
worden. De bevrediging dier behoeften is
een der krachtigste prHekels voor 's men-
schen werkzaamheid.. Een arbeider, een
laerobaat eer. rechter, een minister, deze
allen zullen als regel hun werkzaamheden
vel niet uit louter lijdspasseering verrich
ten zij willen daar loon, salaris, honora
rium of wat dan ook voor ontvangen om
voor zich een gedeelte der .maatschappe
lijke rijkdom te verwerven, waardoor ze
in hun behoeften kunnen, voorzien of hun
verlangens kunnen bevredigen. Het kan
ook van belang zijn om te weten hoe het
met de algemeene volksgezondheid ge
steld is die a'gemeene hygiënische toe
standen toch zullen van invloed; kunnen
zijn op de volkskracht. Het recht zooals
het in een bepaalde maatschappij wordt
aangetroffen is tok van groot belang, zoo
wel wat regeling 'betreft van het privaat
recht, als die van het publieke. Waar
schijnlijk zijn er, die niet weten wat onder
publieklen wat onder privaatrecht moet
wOrden verstaan. Het publiekrecht heeft
betrekking op dan staat het privaatrecht
beheerscht uitsluitend de samenleving,
het vermogen en het verkeer der bijzon
dere personen. Tot het publiekrecht be-
hooren staatsrecht, strafrecht en volken
recht. NOORDEN
Wordt vervolgd.
GEMENGD NIEUWS
DE TERUGKEER ^AN DEN
EX-KROONPRINS.
Berlijn 14 Nov. Dinsdagavond werd uit
neeg al de gevaren van den toestand in.
Zij wist dat de gravin Pieirre toevallig
in het bosch ontmoet had en zonder recht
goed te weten waarom een levendig be
lang in den jongeman stelde.
Zeker, zoo dacht zij, zal mevrouw de
Lucerolle hem willen wederzien 't is zelfs
niet mogelijk, dat hij hier kome, daar hij
met juffrouw Leonline Blanchard spoedig
in den echt zal treden, met de goede vrien
din van mejuffrouw Ernestine. De gravin
zal hem sommige bragen stellen, doch
niets van hem vernemen, daar Pierre cn
zij allen, die hem 't best kennen, niets we
ten. Maar ik weel alles En mag ik nu
zwijgen. Heb ik diaarloe wel hel recht
De plicht, de dure plicht, en hel geweien
roepen mij toeSpreek, spreek, daar gij
alles weet.
Doch de liefde tot haren zoon versmoor
de onmiddellijk weer haor slem van haar
binnenste, welke zoo nadrukkelijk zcide
gij hebt 't kind weergevonden dat gij zoo
langen tijd vruchteloos gezocht hebt. Hel
■oogenblik is thans gekomen om al uwe mis
slagen te herstellen en weder uwer waar
dig te worden.
Dan scheen haar hart te breken en de
ongelukkige riep uit
Hij zou hier nog slechts een vreemde
ling zijn, men zou hem verjagen, en de an
dere zou zijn plaats, zijn fortuin, den naam
dien hij draagt, komen innemen, 'en voor
hem voor mijn zoon zou niets meer over
blijven dan die ntaainl van zijn vader, van
een dief.
Met allerlei tegenstrijdige gedachten
vervuld legde zij zich te bed.
Ijlhoofdig, door koorts bevangen, zon
der een oogenblik tc slapen bracht zij den
nacht door, en toen het dag werd, stond
doch
3, 31. afte W AAÏ
et
S a fi
Oehls gemeld be ex-kroonprins is bij
zijn fami ie te Oehls teruggekeerd. Heden
avond ecnige minuten over zessen arri
veerde hij aan het slot te Oehls, na vijf
jaar in 'ballingschap te hebben doorge
bracht. Aan hel ingang van het slot werd
hij begroet door de ex-kroonprinses en 3
zijner .kinderen, Alexandrina, Cecilia en
Frilz.
Ondanks het feit, dal zijn aankomst ver
wacht werd, kwam zij toch geheel onver
wacht, daar hedenmiddag gemelld was,
dat hij naar de boerderij" te Klein lllgau
zou gaan en dat de 'kroonprinses zich 's a-
vonds ook daarheen zou begeven.
In Oehlls werd juist de najaars ïarkt ge
houden. Plotseling reden twee stoffige au
to's door de straten: naar de binnenplaats
van het kasteel. De auto's werden bijna
niet -opgemerkt, door die drukte. Deze bei
de auto's brachten de bagage van den
ex-kroonprins aan.
Twintig minuien 'lateir arriveerde de ex
'kroonprins in een open zes persoons auto.
waarin vijf personen zaten. Wilhelm zat
op de middenplaats achter in de auto. Aan
den eenen kant van hem zat adjudant
Von Muldner aan den anderen kamt een
hoo.ge politie-iautoriteit. Naast den chauf
feur zat een onbekend persoon in civiel.
De ex-kroonprins wilde d e men igte ont
wijken, en liet de auto door een zijstraat
rijden. Bij den ingang van het kasteel ston
den slechts weinig fenschen.
spoedig werd zij gewaar, de ongelukkige,
dat moederliefde bij haar alle overige ge
voelens overheersebte.
Toen zij hare kamer verliet om naar de
eerste verdieping af té dalen ontmoette zij
in den gang een ouden dienstknecht van
de familie de Lucerolle, die zijn meester
zeer toegedaan en verkleefd was. Na den
ouden graaf gediend te hebben bleef hij in
dienst van diens zoon, wiens vertrouwen
hij ook spoedig gewonnen had. Hij was
voor den meester wiat Louise voor den
gravin was. Evenals de ministers in den
staat ontvingen zij rechtstreeks de beve
len, die zij gelast waren uit te voeren.
De oude dienaar wenschte Louise goe
den morgen en vroeg haar
Ik heb u gisteren avond niet aan tafel
gezien waart gij ongesteld
Ja, antwoordde zij, ik leed aan hevige
hoofdpijn, en daarom ben ik vroeg gaam
slapen.
En is 't nu beter
Ja, veel beted.Zeg eens Jozef
heeft'm'ijnhter die burggraaf gisteren' hier
gedineesd
Ja.
Is hij laat thuisgekomen
Hij is na taftl niet meer uitgegaan. Hij
begaf zich na het diner onmiddellijk naar
zijn kamer en heeft deza niet meer verla
ten'.
Zoo zeide Louise, die moeite had hare
vreugd te bedwingen.
Dal gebeurt hem niet dikwijls, hernam
Jozef. Mijnheer de burggraaf houdt te veel
van de vermaken en ik ben er angstig
voor dat hel nog zeer slecht met hem af-
loope.
Hij is nog zoo jong, meende Louise.
Gij kunt miaar niet vergeten dat gij zijn
voedster zijt geweest.
De deur werd geopend door een ouden
bediende, die den ex-kroonprins reeds
ven zijn tiende jaar kent.
In den hoofdingang omhelsde Wilhelm
zijn vrouw en kinderen.
De kinderen waren hem over de binnen
plaats tegemoet gesnéld. De familie ging
direct naar binnen, waarna de deur wear
gesloten werd.
Toen de deur dichtviel, ging uit de om
standers, die tot een.ige honderden waren
aangegroeid, een luid hoera" 1 op.
Over die reis van den ex-kroonprins
werd nog gemeld, dat hij den nacht van
Maandag op Dinsdag den nacht heeft door
gebracht bij den Hertog van Brunswijk.
Dc kroonprinses, die gistermiddag te 4
uur liet kasteel verliet, is hedenmorgen
teruggekeerd.
Gedurende zijn reis ontweek de ex-
kroonprins alle journalisten, fotografen,
filmoperateurs, enz.
Verscheidene fotografen wachtten aan
den ingang van het kasteel, doch Wi'helm
kwam niet voor de duisternis was geval
len en ging, toen hij aankwam, zeer snel
naar binnen.
In dc vestibule stond bij de aankomst
het geheele dienstpersoneel, van wie ve
len als jongen In dienst van den kroon
prins waren gekomen. Alvorens de woon
kamer binnen ie gaan, begroette hij allen
en drukte hen de hand. Eenigc vrouwelij
ke leden van het personeel hadden tranen
in de ocgen.
Voor elk zijner kinderen had dc ex-
kroonprins een pakje uit Nederland mede
gebracht.
Sinds 1918 is de ex-kroonprins niet
meer in Oehls geweest.
Behalve die ex-kroonprins, .zijn éebtge-
noote en de drie kinderen:, zaten aan ta
fel! aan dc adjudant Von Muldner en frau-
lein Tchirtsch'ky. Ter eere van vaders
thuiskomst zaten de kinderen mee aan ta
fel.
De drie oudste zonen van den kroon
prins waren niet aanwezig. Zij studeeren
te Potsdam. De oudste zoon ontmoette
zijn vader evenwel Zondag reeds op Huis
Von Bnssowitz. Zij zullen ale drie ver
moedelijk hier aankomen.
Die k'eine eetzaal, waar het diner werd
Gebruikt, wos versierd met bloemen.
Aan het einde van den maaltijd hield
majoor Von Muldner een korte speech.
Ja, doch zoo hij gisteren avond niet uit
is geweest, dan is dit toch reeds een goed
begin.
Van goed gedrag hernam de oude ter
wijl hij hot hoofd schudde. Neen, dat ge
loof ik niet.
Jozef, gij houdt al te weinig van uw
jongen meester.
't Is waar Louise, ik koester niet voor
hem de warme gevoelens, die ik voor de
anderen in het haart draag en wij mogen
het onder ons ook gerust zeggen, dal hij
hun .in het geheel niet gelijkt.
De ongelukkige loosde een diepen zucht.
Indien de graaf kwam te sterven, ging
Jozef dan weer voort, zou ik onmidd llijk
het hotel de Lucerolle verlaten.
Waarom
Omdat ik den burggraaf niet gaarne zou
dienen. Gij weet het, Louise, reeds meer
dan veertig jaar ben ik in de familie, en ik
ben steeds gewoon geweest bij mijne mees
ters welwillendheid en zelfs vriendschap
te vinden. Doch .met mijnheer dc burg
graaf is het geheel' anders gesteld hij is
trolsch hoogmoedig, verwaand, onbe
schoft. hij behandelt ns als slaven, als
honden.
O, Jozef, Jozef, gij overdrijft.
Neen, Louise, dat doe ik niet, en gij
zelve, die zijn voedster zijt geweest, moet
er van weten mede te spréken, want voor
u evenmin als voor alle overigen, spaart
hij zijnn harde woorden. Hij heeft zelfs
n.aar al te weinig eerbied voor mijnheer
den graaf en mevrouw de gravin. Vaak
\raag ik mij af, wat mijn oude meester
wel zou zeggen, indien hij nog op deze we
reld was. Hij was even toegevend, even
goed als de graaf nu is, maar bij hem
moest men recht in zijn schoenen staan
en geen slinlcsche wegen volgen. Had zijn
ter herdenking van den terugkeer,
dc ex-kroonprins kort antwoordde.
Na het diner vertoefde de familie eer--
eenigen tijd in het studeervertrek van de.
ex-kroonprins, waar in een hoek bloemen
hulde van chrysantemums stond van ex-
koning August van Saksen.
DRAMA IN DE LUCHT.
Op het Mitscheill-v'iegvcld bij Ncw-
York is een afschuwelijk drama afgesp cl!
Er zouden feesten worden gehouden met
vliegtuigen en bestuurbare luchtballons,
en duizenden 'kijkers waren op het veld
aanwezig, toen de bestuurbare ballon TG.
2 zou landen. De uitgeworpen kabels wa
ren reeds gegrepen door mannen op het
terrein, toen een .plolselinga windstoot de
ballon weer omhoog voerde. De mannen
beneden lieten de touwen slippen, beha
ve één ongelukkige, die te lang vasthicU.
en toen niet meer durfde loslaten.
De 'krampachtige pogiingen van den
man om zich aan het touw naar boven te
werken en het om zijn liggen vast te ma
ken, brachten dc grootste ontroering
weeg bij de duizenden, die hel stenden
aan te zien, zonder tc kunnen helpen Het
touw bood hem echter niet voldoende hou
vast en ten slotte 'kon hij zich niet meer
houden en viel hij te pletter van een hoog
te van 100 meter.
DORP IN ZEE VERDWENEN
Het Japansche dorp Soelaki, in de nabij
heid van Kajesjima, dat door de aardbe -
ving gedeeltelijk verwoest werd. is nu 'j
heel door de zee verzwolgen. Talrijke in -
woners zijn omgekomen..
LANDBOUW.
Men schrijft uit Enimen:
Het landbouwbedrijf in de dorpen van
Oostelijk Drenthe verkeert thans in vrij
wat gunstiger omstandigheden dan hel vo
rige jaar. Was er teen zoo goed als geen
handel in consumptie - aardappelen, op
zand- en veengrond verbouwd, en werden
deze enkel voor veevoeder verhandeld te
gen prijzen van fl.per HL. en .mind r
thans vertoeven in de streek van Assen
tot Coeveorden tal van Friesche en IIol-
landsche kooplileden, die voor export in -
koopen. Aan alle stations van de Noord -
Oosterlokaal is men dagelijks bezig met
de verlading en de verzending
zoon de helft of slechts het vierde gedeel
te der dwaasheden begaan, die mijnheer
I eo zich durft veroorlooven zeker zou
men hem van het kasteel verbannen heb
ben. Weet gij wat er gasteren is voorgeval
Jen
Neen, wat dan
Mijnheer de burggraaf, die vurig ver
langt geheel vrij te zijn en een eigen huis
houding te leiden, ontvangt alle maanden
franken, die hij verteeren kan, zooals "t
hem belieft.
Ja, diat weet ik.
Wel, ik zeg, dat mijnheer de graaf
groot ongelijk heeft hij geeft Leo veel tc
veel geld.
De graaf de Lucerolle is meermalen
millioennair.
Dat is geen reden. Hoe meer geld jon
gelui hebben, des te meer verteeren zij.
Geven zij het op redelijke wijze uit, dan
is het neg iets anders, maar dat is in het
geheel niet het geva'. Zij gebruiken het
om allerlei dwaasheden te begaan, bras
partijen te houden, voor grof geld te spe
en neg vele andere zaken, die Ik zelfs
niet noemen wil,
Maar, goede Jozef, zoo ;s nu eenmaal
het leven. Het verstand kcml niet voor
dc iaren.
Een mensch kan we! verstandig worden
zor.der een liederlijk gedrag tc 'ciden, ant
woordde dc bediende en- mcchl hei leven
crko'iik daarin bestaan, welnu dan vind
ik het leven verre van schoon, dan acht ik
het dom. Men werpt het geld met vo"e
handen het venster uit, cn zijn de midde
len gevlogen, dan maakt men schu'den
Dat ondervindt mijnheer de graaf ook a'
van zijn zoon.
Wordt vervolgd.