KooptLoten v.d. Wierinoernieerfaiifafe!
TWEEDE BLAD.
DINSDAG si JULI 1936
No. 58
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINOEN EN OMSTREKEN
VOOR ÜW TUINGRIND
W.G.V. VLIET (Hotel Smit)
M|DütNME£g.
TOEN DE W1ER1NGERMEER NOG
ZEE WAS.
FORD's BETALINGSSYSTEEM
WIERINGER COURANT
ELECTRISCH VISSCHEN.
Een middel tegen de Wolhankrab
De directeur van het Visscherijproef-
station te Utrecht, dr. J. Olie, schrijft
in zijn jaarverslag over 1935 o.m. het
volgende over electrische visscherij en
bestrijding van de Chineesche krab.
De electrische vischvangst, zooals die
reeds sedert eenigen tijd op sommige
plaatsen in Duitschland uitgeoefend
wordt, in het bijzonder in forellen-
beken, had al geruimen tijd mijn aan
dacht. Daar ook bij de Nederlandsche
Heidemaatschappij belangstelling voor
deze vangmethode bleek te bestaan,
heb ik in het begin van het jaar met
verschillende vischsoorten uit de kwee
kerijen van deze Maatschappij afkom
stig, eenige series proeven genomen.
De methode berust op het verschijn
sel, dat onder invloed van electrische
gelijkstroomspanning de zich in het
water bevindende visch bewusteloos
of verdoofd kan worden. Heit men die
spanning op, dan komt de visch, wan
neer de inwerking niet te lang heeft
geduurd, onmiddellijk weer bij en
zwemt door alsof er niets gebeurd is.
Schadelijke gevolgen heeft die verdoo-
ving niet, ook niet later.
Nu is voor kleine zoowel als voor
gvoote visschen van eenzelfde soort 't
spanningsverschil tusschen kop en
staart, dat noodig is om verdooving te
doen optreden, nagenoeg gelijk en
daar bij eenzelfde spanningsverloop in
het water groote visschen aan grootere
spanningen worden blootgesteld dan
kleinere, zuilen grootere visschen dus
ook het eerst verdoold worden. Het is
gemakkelijk in te zien, dat men het
dus in de hand heeft door regeling
van de spanning alleen visschen noven
een bepaalde groote te trefien bene
deze maat word»t dan geen hinder on
dervonden.
Heeft men met verschillende visch
soorten te doen, dan wordt de zaak iets
gecompliceerder, omdat de specifieke
gevoeligheid voor electrische spanning
niet voor alle soorten gelijk is. Zoo
vond ik dat b.v. voorn 5 Volt, forel 7 a 3
Volt, karper en zeelt 10 a 12 Volt noo
dig hebben, om in verdoolden toestand
te geraken.
Op de merkwaardige verschijnselen,
die zich verder voordoen, kan ik hier
niet verder ingaan, maai- dat al spoe
dig de vraag overwogen werd, of wei-
licht de gevreesde Chineesche krab ook
langs electrischen weg te verdelgen of
in zijn opmarsch naar de Nederland
sche wateren te stuiten zou zijn, is bij
na vanzelfsprekend.
Want de berichten over de versprei
ding van dit uitheemsche schaaldier
en de schade, die het veroorzaakte aan
de visscherij, werden steeds onrust
barender.
Bij de experimenten bleek al spoe
dig, dat de Chineesche krab een groote
re specifieke gevoeligheid heeft voor
de electrische gelijkstroomspanning
dan visch, een omstandigheid die de
kans op bestrijdingsmogelijkheid ver
groot.
Eveneens van beteekenis in dit op
zicht is het curieuze feit, dat bij verhoo
ging van de spanning boven de waar
de, noodig om de verdoovings- of ver
stijvingstoestand te doen intreden, lede
maten worden afgeworpen. Na de op
heffing van de spanning eindigt welis
waar dadelijk de verdooving ot verstij
ving maar zijn eenmaal pooten of scha
ren afgesnoeid, dan is de krab toch in
meer of mindere mate invalide en de
kans, dat hij in den strijd om het be
staan spoedig ten onder zal gaan, aan
merkelijk vergroot.
Als interessante bijzonderheid wil
ik hier nog vermelden, dat het gedrag
van de krab bij het onder electrische
spanning brengen, naar gelang van de
stroominrichting verschillend is. De
krab kan dientengevolge als poolzoeker
gebruikt worden.
In overleg met en door tuschenkomst
van de Nederlandsche Heidemaatschap
pij is, contact gezocht met den heer
Kamps, biologisch doctorandus te Gro
ningen die zich al geruimen tijd met
het onderzoek naar de leefwijze van de
Chineesche krab had beziggehouden en
ook naar bestrijdingsmethoden zoe
kende was.
Zoodra het benoodigde bedrag hier voor
gevonden is, waarop redelijke kans be
staat en de omstandigheden gunstig
zijn, zullen de wenschelijk geoorddeel-
de proeven o.a. met de electrische be-
strijdings-mehode genomen kunnen
worden.
Balans der onlusten in Palestina.
Ruim 150 personen onder wie vijf
Britsche militairen en 41 Joden, zijn
gedood sedert 19 April toen de Arabi
sche onlusten begonnen. Het aantal
gewonden wordt geraamd op 300. Het
nauwkeurige aantal Arabische slacht
offers is niet bekend, aangezien de
Arabieren de gewoonte hebben gewon
den en dooden mee te riemen. Het to
tale aantal moet echter grooter zijn
den 120. De door de Joodsche eigenaars
in den loop van de gebeurtenissen ge
leden schade wordt geraamd op
200.000 pond sterling. In 150 dorpen
zijn tot dusver gewapende huiszoekin
gen gehouden.
AFPERSERS GEARRESTEERD.
Op een klacht van dorpsbewoners,
die onder bedreiging met wraak ge
dwongen werden bij te dragen tot het
rebellenfonds, hebben Britsche troe
pen en politie het dorp Mujeidal bij
Nazareth omsingeld. Er werden zeven
personen gearresteerd, die werden her
kend als leden der terroristische ben
de, die den dorpsbewoners geld af
persten. ,-^j
of ander Verhardingsmateriaai
Teleurstellingen vroeger onder
vonden met nieuwe gronden.
(Overgenomen uit de uitgave- der
Zuiderzee-Vereen, in 1917.)
Meer dan eens is de vrees geuit, dal
de uit de Zuiderzee aangewonnen gron
den evenzeer teleurstelling zouden op
leveren als dit reeds vroeger met nieuw
drooggemaakte of ingedijkte gronden
het geval is geweest. Maar die vrees
kwam voort uit onvoldoende kennis
van de omstandigheden, waaronder
de aanwinst van die gronden weleer
heeft plaats gehad of door vergelijking
van ongelijksoortige gronden.
Zoo vielen o.a. de gronden van de
Wormer (1625 in het zuiden zand) en
de Heer Hugowaard (1631 - grooten-
deels zand) tegen, daar zij vooraf niet
behoorlijk waren onderzocht. Daarom
mag men de Zuiderzeegronden niet
vergelijken met die van den Haarlem
mermeerpolder, die gedeeltelijk uit
zand en veen bestaan, en die dan ook
in onzen tijd met zijn nieuwere hulp
middelen nog ongeveer f 100 bruto per
H.A. 's jaars minder opleveren dan
die van de Waard- en Groetpolders (in
1909-1911 resp gem. f 283 en f 382.)
Zeker in den Haarlemmermeer
polder ging het den eersten tijd na de
droogmaking zeer slecht. De gronden
waren verkocht met de verplichting
voor de verkoopers om ze nog met
slooten en grappen te doorsnijden en
dit geschiedde door velen min of meer
gebrekkig: Het langjarig gesukkel met
de afwatering was, behalve aan de on
voldoende loozingsmiddelen, vooral te
wijten aan de omstandigheid, dat de
slooten door de eigenaars, voor ophou
ding van water mochten afgedamd wor
den, zoodat de waterberg*: gHn den
polder veel te klein was. Maar tegen
vallers in dit opzicht zijn, zooals wij
zagen, voor de Zuiderzeegronden ge
heel uitgesloten. Bij de IJgronden zijn
zij ook niet voorgekomen.
Juist met hetgeen de geschiedenis
ons in dit opzicht geleerd heeft kun
nen wij ons voordeel doen, terwijl de
hulpmiddelen der moderne techniek
geheel andere zijn dan die van vroe
gere tijden.
Men mag' daarom aannemen, dat de
aldus voorbereide vruchtbare gronden
der Zuiderzee-provincie opbrengsten
zullen geven, gemiddeld als die van
de Waard- en Groetpolder, al komen
zij voor het grootste gedeelte waar
schijnlijk nog meer met de zwaardere
gronden der drooggemaakte Ijpolders
overen, wat voor de kleigronden in de
Zuidelijke kom trouwens reeds hoor
Prof. van Bemmelen werd uitgesproken
In het Regeeringsontwerp van de
droogmaking van de Wieringermeer
van 19U7 wordt medegedeeld, dat in
dat jaar de pacht van kleigronden in
de Waard- en Groetpolders bedroeg
f 100 a f 120, van de zwavelgronden
f 70 a f 90 in den Anna Paulownapol
der van lichte zwavelgronden f 50 en
van de zwaardere f 90 de H.A. en dat
men dus met de Staatscommissie van
de Zuiderzeegronden een gemiddelde
jaarlijksche netto-opbrengst van f 60
per H.A. veilig mag aannemen, na af
trek van de polderlasten. In het nu aan
bangige Wetsontwerp tot afsluiting
en droogmaking van de Zuiderzee
komt de Regeering tot een hooger be
drag, n.1. van f 8u, gegrond op de koop
sommen der gronden die in het tijd
vak 1900-1909 gekocht en na 1909 weer
verkocht zijn, waarover hierna meer.
Wordt vervolgd.
I^IET lang geleden vatte de eigenaar van
een reizend circus het plan op, zijn
tenten in de nabijheid van Dearborn
op te slaan op den dag, volgende op dien,
waarop bij Ford de loonen zouden zijn be
taald, daar hij van oordeel was, dat er dan
wel volop geld zou zijn. Zijn agent, dien hij
had uitgezonden om den juisten dag te we
ten te komen, kwam echter met de mededee-
ling terug „De eene dag is even goed als de
andere. Het is daar lederen dag betaalddag."
En dat is inderdaad juist. Bij Ford wordt
het loon per veertien dagen betaald. Voor
eiken dag worden omstreeks 10.000 man op
de betaalrol geplaatst, zoodat in een periode
van twee weken successievelijk allen aan de
beurt zijn gekomen. Het doel van dit sy
steem is tweeledig. In de eerste plaats wordt
het geld er vaker door in circulatie gebracht
en in de tweede plaats wordt vermeden, dat
als de larven in den grond gekropen
zijn.
Aan het laatstgenoemde geval moet
evenveel aandacht geschonken worden
als aan de insecten zelf, want als de
waargenomene beschadiging werkelijk
door den Coloradokever is veroorzaakt,
moeten onmiddellijk maatregelen wor
den genomen om de in de grond ver
popte larven te dooden. Wordt dit
verzuimd, dan komen spoedig de
jiieuwe Coloradokevers te voorschijn
en deze verspreiden zich en kunnen
dan nog moeilijker uitgeroeid worden.
Afbeeldingen en plaatjes met model
len van den kever en de larven zijn
o.a. op alle lagere scholen in de pro vin
ciën Limburg, Noord-Brabant en Zee
land aanwezig, zoodat desgewenscht
wat men gevonden heeft, daarmede
kan worden vergeleken. Ook de ge
meente- en rijks-politic, zoomede de
Kon. Marechaussee in de genoemde
provinciën beschikken over afbeeldin
gen en kunnen dus inlichtingen geven.
BÜITENLANDSCH NIEUWS.
EET OP COLORADOKEVER.
Maar óok op de larven I
Nogmaals vestigt de Plantenziekten-
kundige Dienst te Wageningen er de
aandacht op, dat het noodüzakelijk is,
om gedurende den geheelen zomer
nauwkeurig toezicht te houden op alle
aardappelvelden in de provinciiën
Limburg, Noord-Brabant en Zeeland
in verband met de mogelijkheid van
het optreden van den Colorado-kever.
Het is voor ons land van het groot
ste belang, dat als dit insect ons
land binnendringt, het onmiddellijk
wordt herkend en uitgeroeid en dat is
alleen mogelijk, als elk aardappelveld,
hetzij groot oi klein, door den teler re
gelmatig met aandacht wordt be
schouwd en dat, als er iets verdachts
gevonden wordt, dit onmiddellijk aan
de politie of ten gemeentehuize wordt
medegedeeld. Alsdan wordt dadelijk 'n
onderzoek ingesteld en zoo noodig wor
den de vereischte maatregelen ge
nomen.
Nu het seizoen en daarmede ook de
ontwikkeling van het insect voortge
schreden is, moet men er op verdacht
zijn, dat men niet alleen op den kever,
maar ook op zijn ontwikkelingsvor-
men (eieren en larven moet letten en
zelfs, dat men alléén de door de larven
veroorzaakte bladbeschadiging kan
waarnemen, als deze larven ter ver
popping in den grond gekropen zijn
Men moet dus letten op
1. den kever, die den vorm heeft
van een lievenheerbeestje, maar groo
ter is (1 cm.) en geel van kleur met op
de dekschilden 10 zwarte strepen in de
lengte
2. de larven, rood tot roodachtig
van kleur, met zwarte stippen op de
zijden en met gezwollen achterlijf, zit
tende op de bladeren der aardappel
planten en daaraan vretende
3e. het beschadigde aardappelloof,
Groote brand in houtzagerij.
4uu werkloozen in Oslo.
In een groote houtzagerij in uslo is
een felle brand uitgebroken, die in een
uur voor een half millioen kronen
schade heelt aangericht. Vierhonderd
arbeiders staan dientengevolge op
straat.
DUITSCHLAND.
Waddenzee-eilanden worden
versterkt.
Een medewerker van de „Daily Ex
press', die lielgoiand heeft bezocht,
zegt dat er geen pogingen worden ge-
uaan het macntige gescnut dat ter ver
dediging van Heigoiand op een piateau
'in geblindeerde torens is opgesteld oi
de ncnte kanonnen van het garnizoen
ie verbergen.
Volgens hem zijn ook Borkum, Nor-
derney, Langeroog en bpiekeroog we
der versterkt, evenals Syit met bïszi
en Wijk langs de kust van bieeswijk-
iiolstein.
Aiieigo-iand, dat in 1814 door Denemav
ken aan (jroot-Brittannme werd aige
staan, is in i88y door ingeland aan
Duitschland gegeven in ruil voor Zan
zibar.
AÜfeSlNië LIJDT GELDGEBREK.
De bevolking van de Anessimscrie
nooidstad Addis Abeba heelt tijdens
uen ooi log en na ae bezetting- der Itali
anen, sterk aigenomen. Zij bedraagt
Dialis nog siecnts een tiende deel van
vroeger. Veie inboorlingen nenbuii
zich aangesloten bij de stammen van
net zuiden en Westen van Auessime,
uie den strijd tegen de naiianen wil-
.en doorzetten. Ook de ïiaudei van
Anessime heeit onaer den oorlog zwaar
geieden. De inheemseiie nandei stond
reeds tijdens den ooriog bijna stil en
aaar de zilveren tüaier bijzonder duur
is, hebben de meeste kooplieden hun
mezen gepakt en zijn naai andere dee
ien van nel land getrokken.
De oilicieele koers van ue zilveren
ihaler staat op ongeveer vijf lire, doch
daar het zilver zeer schaarsch is,
kan niemand een thaler bemachtigen
onder de tien Ine. Daar vreemd geld
niet mag worden verhandeld, lijdt
Ahessinië geldgebrek. Bovendiein wei
gert de directie van de Franscke
spoorwegmaatschappij, die de eenige
jspoorlijn m Abessinie onderhoudt,
Hardnekkig italiaanscn bankpapier
aan te nemen, zoodat de geheele nan
dei van Abessinië in de war is.
VEREENIGDE STATEN.
Hitïegoii eiscnt sieeas meer aooden.
net aantal dooden, dat de miregoif
111 de Vereemgde staten, weike eü da
gen duurde, neeit geeiscüt, bedraagt
mans reeds xoyu. De scnaue welke aan
uen oogst en boerderijen is aangericnt,
bedraagt meer dan buu millioen aoliar.
ie Deiroit en Micnigan zijn de njken-
nuizeii overvuid met siacutoiiers van
ue uitte. Dr. xiyan, de eerste genees-
neer van het gerecnisnof verklaarde
111 it> jaar met zuik een steritecijier 'e
nebben gezien. m drie dagen nebben
mj en zijn neipers iou lijkscnouwmgen
verricm. iii het krankzinnigeiigesticiit
zijn ui» verpleegden overleden, o2 ten
gevolge van de nitte en 31 doordat hun
ziekte door de warmte verergerde, liet
is nog met zeker, dat de regen, welke
in net midden-westen is gevallen een
duurzame verlaging van temperatuur
brengt.
De hittegolf in de provincie Onta-
rio heeft 450 dooden geëischt. Te To-
ronto was het aantal dooden zoo groot,
dat uit alle plaatsen in de omgeving
lijkkoetsen moesten worden geleend.
GAAT TOEREN
Dan eerst naar Bosker's Boekhandel
Een zakatlas waarop alle wegen
Een sterke fietstasch
Een rugzak
Een vulpen met zakboek
Een sterke portemonnaie
..dat zijn artikelen die U eerst in .Bosker's
Boekhandel gaat halen en dan kunt u veilig
op stap.
'TT"
Neen, een echte
bruut is meneer Janssen
met twee „essen") niet.
Maar hij „staat" op z'n recht.
Verleien week moest meneer Janssen
'P de fiets den drukken Rijksweg
kruisen. Hij kwam van rechts,
stak z'n hand voor zich uil, en reed
door. Natuurlijk (vond-ie) want hij-
had immers recht van voorrang!
Zijn toestand is nn weer redelijk we!.,..
de menschen uren moeten wachten, hetgeen
wèl het geval zou zijn.
Ford heeft hierover zijn eigen, besliste op>
vattingen en teneinde zijn menschen het
wachten of onnoodig terugkomen naar de
fabriek te besparen, is de loonafdeeling iede-
ren ochtend al om acht uur open, waardoor
ook de mannen van de nachtploeg hun geld
kunnen gaan ontvangen, alvorens zich naar
huis te begeven.
Het loonbriefje, dat aan elke arbeidskaart
is bevestigd, vermeldt nauwkeurig het tijd
stip, waarop de houder zijn loon kan innen.
Dit tijdstip valt steeds samen met het oogen-
blik, waarop hij de fabriek verlaat. Hij be
geeft zich dan rechtstreeks naar de kas, tee
kent het loonbriefje, krijgt zijn envelop met
geld en gaat naar huis. Tegelijk met zijn
geld heeft hij een nieuwe arbeidskaart voor
een tijdvak van veertien dagen ontvangen.
Een en ander vormt het slotbedrijf der
transactie. Het eerste speelt zich af binnen
de muren der loonlijstenafdeeling. Hier heb
ben veertig employé's dagelijks vier uur noo
dig om de loonlijsten voor te bereiden voor
de circa 10.000 man, die den volgenden dag
uitbetaald moeten worden. Daarbij gaan zij
af op tijdkaarten, die door de betrokken
groep zijn gebruikt. Op elke
kaart staat het loon aangegeven, dat door
den bëtreffenden arbeider wordt verdiend,
terwijl de successieve merken der controle
klokken nauwkeurig vermelden, hoelang hij
aan het werk is geweest. Met behulp van
rekenmachines wordt dan het verdiende loon
vastgesteld. Het bedrag er van wordt op een
enveloppe geschreven, die den volgenden die
den naam draagt van dengeen, die den vol
genden dag het geld zal komen halen.
Dan moet het totale bedrag worden becij
ferd, dat van de bank moet worden gehaald,
om de 10.000 vorderingen te voldoen. Natuur
lijk gaat het daarbij niet eenvoudig om een
totale optelsom. In een envelop, waarop b.v.
het bedrag van 87.60 staat vermeld, zal'
men zeven verschillende geldswaarden moe
TREKKING 26 JULI a.s.
ten doeh. Dit is het minimumaantal en
Ford kent slechts minimumaantallen na
melijk een biljet van 50, 20, 10, 5, 2, een bil
jet van 50 dollarcents en een van 10 dollar
cents. Opnieuw met behulp van rekenmachines
wordt het totale minimumaantal aan biljet
ten en geldstukken vastgesteld, evenwel niet
voor de 10.000 enveloppen in één geheel, doch
telkens voor „series" van 150 stuks. De ver-
eischten voor elk dezer series worden op lijs
ten ingevuld en aan de hand van die lijsten
wordt tenslotte het nauwkeurige aantal der
vereischte geldsoorten becijferd.
Vervolgens gaan de diverse series naar de
kasafdeeling, waar van de bank pakken geld
worden bezorgd. Ieder pak correspondeert
met de behoeften van een bepaalde serie. Dan
tijgen de kassiers aan het werk, waarbij elk
hunner een stapel enveloppen en het ermee
correspondeerende pak geld voor zich heeft
liggen. Geleidelijk worden alle enveloppen
met het ervoor bestemde minimumaantal aan
bankbiljetten en geldstukken gevuld. Blijkt
aan het slot, dat de zaak niet klopt, dan is
de kassier verplicht, geheel van voren-af-aan
te beginnen, teneinde na te gaan, of de fout
bij hem dan wel bij andere instanties heeft
gelegen.
Trouwens bij Ford wordt al het mogelijke
gedaan om de arbeiders tegen onaangenaam
heden te beschermen. Verliest iemand zijn
loonbriefje, dan geeft hij dit op aan de loon-
lijstenafdeeling, terwijl hij zijn naam op het
geperforeerde einde van een tweede betalings
bewijs plaatst. Daarop wordt zijn handteeke-
ning vergeleken met de origineele handteeke-
ning, die in de registers der afdeeling wordt
bewaard. Blijkt een en ander te kloppen, dan
krijgt hij het andere stuk van het duplicaat
loonbriefje. Dit bewaart hij tot den betaaldag,
terwijl op zijn envelop wordt aangeteekend
„Slechts betaalbaar op vertoon van duplicaat
loonbriefje." Is de betaaldag aangebroken,
dan kan niemand, zelfs de arbeider zelf niet,
over zijn envelop beschikken, tenzij hij het
duplicaat-loonbriefje overhandigt.
