BIACKBJRD
tweede blad.
zaterdag 9 juli 1938
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
huidonzuiverheden, vetwormpjes, pukkels en uitslag
zijden kousen.
VUWSHHélSiRS
No.
WIERINGER COURANT
BINNENLANDSCH NIEUWS.
KA.BILOLIJKE KWESTIE
ÏJS UHAUÜ1I.1V.
Kuilen van kerk ingegooid.
Een godsdienstige kwestie neeit
eenigen tiju geieaen geieia tot scnor-
sing van aen Gereiormeerden predi
kant te Draenten, as. O. btaai, en viji
ouderlingen. regen net ciassicaje
sciiorsmgsoesiuit teekende de predi
kant neruep aan bij de particuliere
synode. Deze synoue wees net neroep
ai en hierover vergaaerae Woensaag
ae -'assis Dracnten van de Gereior-
meerde kerk,, teneinde de kwstie na-
dei onder de oogen te zien en eventu
eel een oeslissmg te nemen. De verga
dering, weike werd nijgewoond dour
alge-vaardigden der syiiuae, duurde
den geneeien dag. bnjKDaar heeft de
opw eaking van de synode, tot de ge-
keel e Gemeente, om zien te veroot
moedigen („opdat aan de jammerlijke
verdeeldheid een eind zou komen")
weinig uitwerking gehad, want er
werd geen overeenstemming bereikt.
De classis hesloot, den geschorsten
predikant en de 5 ouderlingen van hun
ambtsbediening te ontslaan.
ï"adat deze beslissing in het dorp
kekend was geworden, verzamelde
zich vóór en in het kerkgebouw, waar
de classis vergaderde, een groote me
nigte, waaronder vele aanhangers van
ds. Staal. Het ging in de kerk zeer ru
moerig toe er werden zelfs eenige
vensterglazen stuk gegooid. De leden
van de classis, die zich in de kerk be
vonden, werden op hardhandige wijze
naar buiten gewerkt. Marechaussee
en gemeentepolitie moesten te hulp
snellen. Tot laat in den avond duurde
de onrust voort. Ook Donderdag was
het eenigszins rumoerig in Drachten.
Inmiddels zit de Gereformeerde kerk
te Drachten zonder predikant, daar
in de vacature van ds. Zandbergen ook
nog niet is voorzien.
STEUN AAN DE BOLLENCULTUUR.
Verplichte binnenlandsche kor
ting 24 pCt.
De door telers en handelaars in
bloembollen in het binnenland op ae
verkoopnota's te gedogen korting is
vastgesteld op 24 pCt. van de prijzen,
welke vorig jaar door het bollen vak
aan den Minister zijn voorgesteld als
basisprijzen voor oogst 19,38 en die nu
tevens zullen gelden als minimum
prijzen in het binnenland.
Men hoopt op deze wijze - door de
24 pCt. korting - de geldmiddelen van
het hloembollen-surplusfonds voldoen
de te stijven, om het te verwachten te
veel van den nieuwen oogst te kun
nen opkoopen tegen de officieele uit-
betalingsprijzen.
LANDBOUWER GEDOOD OP
OlVtfLWAAki'LN UVtltWtCr.
Hooiwagen gegrepen door
dieseltrein.
Op den onhewaakten overweg in
den Meeleweg, gemeente Nieuw-Leu-
sen, is Vrijdagmorgen een doodelijk
ongeval geneurd. De landbouwer H.
Prins uit Kuiteveen, die met paard en
hooiwagen op weg was naar zijn lan
derijen, is daar aangereden door den
dieseltrein, die te 7.24 uur in Zwolle
moet aankomen.
De wagen werd. in de flank gegrepen
en finaal doormidden gereden. Prins
werd honderd meter meegesleurd en
terzijde van de lijn neergeworpen. Hij
moet op slag zijn gedood. Het paard,
dat ongedeerd bleef, sloeg op hol.
De Dieseltrein werd beschadigd en
had eenige minuten vertraging. Het
uitzicht ter plaatse is vrij goed.
R.K. KERK TE TIEL VERWOEST.
Oorzaak staat nog niet vast.
Gistermorgen heeft te Tiel een felle brand
gewoed, welke ontstaan is in den toren van
de kerk van den H. Dominicus, door den
door den hevigen wind werd aangewakkerd
en tot ver In de omgeving waarneembaar
was.
Omstreeks tien uur was het grootste ge
deelte van de kerk door het vuur verwoest,
de brandweer moest zich in hoofdzaak beper
ken tot pogingen om de aangrenzende gebou-
ken, waarvan eenige reeds hadden vlamgevat,
te behouden.
De brand werd eenige minuten over achten
ontdekt door een kerkbezoeker, die een plech
tige uitvaartdienst had bijgewoond.
Toen hij buiten kwam, ontdekte hij dat in
den toren brand was ontstaan. Reeds sloegen
vlammen naar buiten. De kerkbezoeker
spoedde zich weer in het gebouw om de daar
aanwezigen te waarschuwen.
In groote haast moest het in de kerk aan
wezige stoffelijke overschot naar buiten wor
den gebracht, want het duurde niet lang of
het vuur deelde zich aan het geheele gebouw
een van de grootste kerken van de Betuwe,
mede.
Spoedig was de intusschen gealarmeerde
brandweer, die over twee motorspuiten be
schikt, ter plaatse. Onder leiding van den
brandmeester Van Eijk werd het blusschings-
werk begonnen.
Het duurde niet lang of het stond wel vast,
dat van het kerkgebouw niet veel meer te
redden was. Reeds begon het vuur over te
slaan naar de aangrenzende gebouwen, dé
pastorie en het gemeentelijk gymnasium.
Ook voor het in de directe omgeving staande
R.K. Ziekenhuis bestond gevaar.
Met man en macht werd gewerkt om deze
gebouwen te behouden, doch te tien uur was
men het vuur nog niet meester en bestond
nog groot gevaar, dat de brand zich zou uit
breiden.
Korten tijd na het uitbreken van den brand
kwamen de burgemeester, de heer N. F. Cam
bier van Nooten, de gemeentesecretaris, de
beide wethouders en de commissaris van po
litie, de heer De Jong, op het terrein van den
brand.
Omtrent de oorzaak van den brand staat
nog' niets vast, doch^jpen vreest, dat deze is
te wijten aan de -^L^rzichtigheld van schil
ders, die op derjt? 'j Wren werkzaam zijn
geweest.
VLIEGONGEVAL BIJ SCHELLINGWOUDE.
Een doode en een zwaargewonde.
Gistermiddag heeft nabij Schellingwoude
een vliegongeval plaats gehad. Juist aan het
einde van het buiten-IJ is een Nederlandsch
marinevliegtuig door tot nu toe onbekende
oorzaak van geringe hoogte neergestort of bij
een mislukte daling op het water over den
kop geslagen.
Het toestel ligt aan het einde van de Am-
sterdamsche rioleeringsbuls in het IJselmeer.
Onmiddellijk is van het vliegkamp Schelling
woude een vliegtuig opgestegen en ter assis
tentie vertrokken. Ook een sloep van de ma
rine is naar de plaats, waar het toestel is
neergekomen, gegaan. Ook bevindt zich een
boot van den dienst op Marken in de nabij
heid, terwijl visschers van het IJsselmeer
eveneens te hulp snellen.
Twee slachtoffers.
Nader wordt omtrent het ongeval met een
marine-vliegtuig bij Schellingwoude gemeld,
dat bij dit ongeval twee slachtoffers zijn.
De sloep van de marine heeft een van hen
naar het vliegkamp vervoerd, het ter hulp
gesnelde watervliegtuig heeft den tweeden
inzittenden van het marinevliegtuig, dat ver
ongelukt is, bij de hanger van het vliegkamp
afgegeven.
Een marinedokter en een arts uit Schel
lingwoude hebben in de hangar de slachtof
fers behandeld.
Een doode en één ernstig gewonde.
Het ongeval, dat gistermiddag bij Schel
lingwoude heeft plaats gehad, heeft twee
slachtoffers geëischt. Eén der beide inzitten
den is bij het ongeval om het leven gekomen,
de tweede is ernstig gewond en is naar het
Burgerziekenhuis te Amsterdam overge
bracht. Het ongeval heeft plaats gehad met
een lesvliegtuig, genummerd L. 10.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
EEN BITTER „JUBILEUM."
Men viert tegenwoordig op vereenigings- en
zakengebied al het eenjarige jubileum. In
Duitschland is een heldhaftig man, die dezer
dagen een soortgelijk jubileum, maar dan van
bitteren aard, heeft kunnen gedenken. Het
was n.1. een jaar geleden, dat ds. Niemöller
door de nationaal-socialistische machthebbers
werd opgesloten. Wèl is het vonnis, dat over
hem werd geveld (zeven maanden gevange
nisstraf) al „uitgezeten", maar toen het oo-
genblik was gekomen om hem in vrijheid te
stellen, hielden de heeren hem toch voor het
gemak maar vast en zonder hem naar een
concentratiekamp, waar hij nóg zit en zon
der eenig uitzicht op invrijheidstelling wordt
vastgehouden. Wat men hem verwijt is, dat
hij naar eigen vrije overtuiging het Evangelie
van Jezus Christus wil verkondigen en zich
die niet laat voorschrijven door het natio
nalisme. „Duitschland" zo oheeft een
machthebber onlangs gezegd „is, religieus
gezien in de plaats van het Christendom ge
komen." Dit weigert Niemöller te erkennen
daarom is en blijft hij gevangen. In een juist
dezer dagen verschenen geschrift zegt de be
roemde theoloog Karl Barth„Zeker, in
Duitschland wordt nog iederen Zondag in
stad en land gepreekt. Maar er kan geen
preek worden gehouden, of de predikant moet
vreezen, dat er een of andere betaalde of on
betaalde spion of zelfs iemand van de gehei
me rijkspolitie aanwezig is, wiens verklikke-
rijen dikwijls genoeg berustend op de
dwaaste misvattingen hem naderhand in
aiie mogelijke coniücten kunnen brengen."
Tailoozen, over de geneele wereld verspreid,
hebben bij zijn bittere jubileum aan ds. Nie
möller gedaenten van eerbied, genegenheid
en bewondering gewijd.
IERLAND GESLOTEN VOOR
ONZE VISSCHLRS.
Treilars keeren huiswaarts.
Naar men meldt, heeit de Iersche
Regeering liet voornemen, binnenkort
over te gaan tot een verbod voor liet
markten in Iersche havens van vis-
scnersschepen, weike niet zijn inge
schreven in Ierland of Groot-nrit-
tannië.
Van officieele zijde wordt dan ook
aangeraden, om eventueele moeilijk
heden te voorkomen, den aanvoer
van visch met Nederlandsche sche
pen in Iersche havens vóór 12 dezer
te beëindigen.
De IJmuider stoomtreiler „Amstel-
stroom", welke gedurende drie maan
den in de Iersche wateren heeft ge-
vischt en de vangsten te Dublin aan
de markt bracht, is inmiddels in de
thuishaven teruggekeerd. Het is even
wel niet bekend, of dit thuisvaren in
verband staat met dit verbod. Nog 'n
paar Nederlandsche treilers oefenen
sedert geruimen tijd dit bedrijf aldaar
uit en zullen ongetwijfeld ook spoedig
huiswaarts keeren.
LEVENSLANG VOOR DEN
LAATSTEN SCOTTSBORO-NEGER
De doodstraf, welke was uitgespro
ken tegen Clarence Norris, den laatste
van de Scotts-boro-negers, die nog
geen gratie heeft gekregen, is thans
gewijzigd in levenslange gevangenis
straf.
Van de 9 beklaagden, die beschul
digd worden in 1931 blanke vrouwen
in een trein te hebben aangevallen,
zijn thans vier in vrijheid gesteld, ter
wijl de vijf overigen werden veroor
deeld tot langdurige gevangenissstraf.
vonken door het luchtruim en kwa
men terecht op de daarnaast staande,
eveneens met riet gedekte boerderij,
bewoond door C. de Gouw. In korten
tijd stond ook dit pand geheel in
vlammen. De bewoners konden zich
met groote moeite in veiligheid stellen
Met een groot aantal slangen op de
waterleiding, werd het vuur bestreden.
Aan blusschen van de brandende
boerderijen viel echter niet meer te
denken. De boerderijen naast de bran
dende perceelen konden behouden
blijven.
Een varken, eenig klein vee en een
aantal landbouwwerktuigen werden
een prooi der vlammen.
MARKTBERICHTEN.
De Graanmarkt.
ALKMAAR, 8 juli 1938. Op de g?-
houüen Graanmarkt waren aanvoer
en prijzen ais volgt 40 HL Gerst
f 7.50 a 7.00 gerst chev. f 7.75 a 8
18 HL Haver f 4.50 a 7.12V2 bruine
boonen f 15 a 20; citroen boonen f 13.50
a 20 en witte boonen f 22 22 HL
Mosterdzaad, rood, f 16 8 HL erwten
w.o. grauwe f 15 a 32.50 en vale erwten
f 8 a 13. Totaal 204 HL. Alles per 100
Kg. Handel .goed.
De Veemarat
LEEUWARDEN, 8 Juli 1938. Aan
voer en prijzen waren als volgt
Stieren 72 Enter f 80 a 180 en .154
Twenter f 180 a 340 240 Vette koeien
f 140 a 270 46 a 68 cent per Kg. 348
Melk- en Kalfkoeien f 130 a 315 16
Pinken 65 a 150 18 Vette kalveren
f 8 a 58 265 Graskalveren f 25 a 68
454a Nuchtere kalveren f 4 a 10 192
Vette schapen f 12 a 27 66 Weide
schapen f 11 a 20 294 Lammeren f 7
a 12 315 Vette varkens f 40 a 140; 46 a
53 cent per Kg. 40 Magere varkens
22 a 45 cent per Kg. 235 Kleine Big
gen f 12 a 20 36 Bokken en Geiten
en 48 Paarden, prijs niet genoteerd.
Totaal aanvoer 2793 stuks.
ONWEER.
Twee boerderijen in de asch gelegd.
Donderdagnacht ontlastte zich een
kort doch hevig onweer boven de ge
meente Drunen in de prov. Noord Bra
bant. De bliksem sloeg in de met riet
gedekte boerderij, bewoond door het
gezin van den heer Jos. Pulles, gele
gen aan de Groote Straat aldaar. Aan
gewakkerd door den wind sloegen de
verdwijnen door de huidzuiverende, huidvoedende en huidverfraaiende kracht die Purol in hooge mate bezit. Doos 30, 60 ct. Tube 45 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
(Uit een artikel van Margaret Dana
in „The Atlantic
Het is thans om en nabij 350 jaar
geleden, dat William Lee, hulppredi
ker met radicale neigingen, een be
zoek bracht aan zijn meisje Cecily
Yorke. William hield ervan, door men
schen aangehoord te worden en der
halve zeide hij, terwijl hij de kamer
van haar eenvoudige woning op en
neer liep, voor Cecily's zedig luiste
rende ooren de preek op, die hij den
volgenden Zondag wilde houden. On
derwijl zij hem daar zoo rustig zal aan
te hooren, hanteerden haar handen de
breinaalden en was haar blik aandach
tig op de kous gevestigd, die bezig was
vorm aan te nemen.
Doch eensklaps hield William op
met spreken. In woede ontstoken,
vroeg hij, hoe zij een man kon laten
praten bij het vervloekte getik van
naalden, hoe hij er ooit achter kon ko
men, of een meisje naar hem luisterde
of niet, terwijl zij naar niets anders
zat te kijken dan naar een ellendige
kous, die zij onder handen had En
wegstormend uit het huisje, zwoer liij
een duren eed, niet te zullen terug-
keeren, alvorens hij een machine had'
Uitgevonden, die mechanisch dajgene
zou doen,, wat Cecily's rappe handen
met haar breinaalden tot stand brach
ten.
In onzen tijd - lang nadat Wiiliam
Lee inderdaad de eerste breimachine
had uitgevonden - worden alleen al in
de Vereenigde Staten ongeveer 500
millioen paar zijden kousen gefabri
ceerd. Millioen dollars gaan in de kou
senbranche om. Met welk een merk-
waardigen tak van industrie men te
doen heeft, blijkt reeds uit het feit,
dat van een gemiddelden prijs van
bijvoorbeeld 85 dollarcent 10 cent voor
rekening komt van de ingevoerde
grondstof, terwijl 75 cent voor rekening
komt van de Amerikaansche industrie
zelf. Volgens de statistiek in de V.S.
vinden 90.UU0 menschen werk bij de
vervaardiging der kousen zelf, 30.000
arbeiders en arbeidsters bij het gereed
maken van het garen.
Het is heden niet noodig, dat de
koopster alle tecnnische knepen van
het vak kent. Wat zij wel en in de al
lereerste plaats dient te woten, is, dat
de kern van alle practijken, die de
duurzaamheid der kous verminderen
en het risico, verbonden aan het koo-
pen van zijden kousen, vergrooten, in
één zeer bepaalde oorzaak schuilt -
het streven uit te sparen.
Zijde bezit namelijk eenige unieke
eigenschappen, die het onmogellijk
maken, haar in kousenfabricage dooi
andere stoffen te vervangen. Zoowel
katoen als kunstzijde worden wel als
vervangingsstoffen gebezigd, doch al
leen zijde leent zich voor de vervaardi
ging van een zoo fijnen draad, dat de
kous de dunte krijgt, die de vrouw
eischt en daarnaast tevens sterk en
elastisch genoeg blijft, om eenige feite
lijke duurzaamheid te kunnen waar
borgen. Noch katoen, noch kunstzijde
zouden, zoo men ze tot even fijne dra
den zou spinnen als gewoonlijk voor
zijden kousen gebruikt worden, de be
werking op de breimachine overieven.
Het spreekt vanzelf, dat er verschil
lende kwaliteiten zijden garens be
staan. Hoe fijner en dunner de kous,
des te beter is de kwaliteit zijde, waar
van men haar vervaardigd heeft.
De volgende schifting vindt plaats bij
de twijnster, die het garen voor de
breimachine gereed maakt. Zij neemt
twee of meer draden en vlecht deze tot
één draad ineen. Zouden er twee dra
den gebezigd worden, dan zou men 'n
tweedraads kous verkrijgen, doch in
dat geval zou men een ragfijn product
zonder eer.ige duurzaamheid tot stand
brengen. Een driedraads kous is bijna
even dun vier en vijf draden ïtveren
semi-dunne kousen en eerst daarna
verkrijgt men, bij beziging tol 7 a 8
draden, behoorlijKe stei'Ke kousen.
Tot voor enkele jaren gebruikte men
een draad, die slecnts licht getwijnd
was, drie a vijf keer per inch (2A/2 centi
meter.) Daar de vrouwen echter steeds
dunnere kousen eischten, zijn de twijn
ders een sterk getwijnden draad gaan
leveren, teneinde althans eenige duur
zaamheid te waarborgen. Bij een vier-
draads garen bijvoorbeeld pleegt men
tegenwoordig het eene paar draden
00 a 80 maal per inch naar rechts, het
ander paar 60 a 80 maal per inch naar
links te twijnen, waarna beide paren
tezamen nog eens een paar keer
rechtsom getwijnd worden. Het is
duidelijk dat, met deze machine een
enorm veel grooter verbruik van zijde
gespaard gaat.
Daar staat evenwel tegenover, dat
een deugdelijk getwijnde crêpe garen,
de duurzaamheid van zelfs dunne kou
sen op bijkans ongelooflijke wijze ver
groot. Echte crêpe kousen zijn zeer
goed bestand tegen schaven, scheuren
en trekken. Maar helaas worden vele
kousen als „crêpe" verkocht, die gee
nerlei recht op dezen titel hebben'. Bij
het koopen is dit niet te zien, doch
zoodra de kousen gewasschen zijn,
blijkt het onmiddellijk. Een echte
crêpe kous zal, als zij te drogen hangt,
als een spiraal rond haar naad kron
kelen een kous, die minder zijde be
vat, dan geëischt kan worden, zal
daarentegen tamelijk slap te drogen
hangen.
Zooals elke vrouw weet, zijn er twee
soorten kousen, naadlooze kousen en
kousen met naad. De eerste worden op
een ronde starig gebreid, zonder dat
zij naar den voet gevormd worden.
Het aantal steken is aan den onder
en bovenkant even groot. Haar ner
ven loopen alle evenwijdig aan el
kaar. Het is volstrekt niet uitgesloten
dat zij een schijnnaad bezit. Kousen
met naad daarentegen bezitten schuin
sche nerven, die aan den achterkant
in V-vormige hoeken de naad berei
ken. Zij worden plat gebreid, begin
nend bij aen top oXzoorn met het aan
tal steken, dat de wijdte der machine
vereischt, en automatisch versmaiienu
bij knie, kuit en enkel. Kleine plekjes
ter weerszijden van den achternaad
duiden aan, waar deze versmallingen
ingetreden zijn.
Volgens het standaard-procédé moe
ten kousen op een naald van 35 Cm.
gebreid worden. Het geneurt wel eens,
uat de fabrikant om zijde uit te spa
ren, minder opzet dan de volle breedte
van de naald, hetgeen onmiddellijk
een verminderde elasticiteit van het
product tot gevolg heeft. Ook gebeurt
het wel, dat hij op de hoeveelheid zijde
beknibbelt, door te spoedig en te vaak
te versmallen, waardoor de spanning
ongelijk verdeeld wordt. In uitverkoo-
pen zal men menigmaal kousen aan
treffen, die onder de knie te veel van
deze plekjes vertoonen. Normaal is 'n
dubbele rij van vier of vijf plekken on
der de knie een grooter aantal is
verdacht.
De voet van de kous wordt op een
andere machine gebreid dan het been
Het overbrengen van de nietige lus
jes der naalden naar die van de voet
breimachine is een delicate aangele
genheid, die groote vaardigheid ver
eischt. Het is namelijk beslist noodza
kelijk, dat elke lus precies op de vooi
haar bestemde plaats komt. Op dit
punt van het productieproces kosten
zoowel vaardigheid als tijd geld. Nala
tigheid of haast geven de kous aan
den overgang van voet naar been het
onooglijke uiterlijk, waaraan vrouwen
zoozeer het land hebben. Met behulp
van de modernste machines kan men
deze afwijkingen tegenwoordig vrijwel
onzichtbaar maken.
De standaardlengte van kousen be
draagt 77 Cm., met een speling van een
inch naar beide zijden. Dat wil zeggen,
BOSKER's BOEKHANDEL
H.-HOLF MiDDLNMEER.
dat een kous van standaardlengte
noogsten Ï7y2 en minstens 72y2 om.
tang Denoort te zijn. Het gebeuit ech
ter vaaK, uat ae Kousen in ae iaone-
iven veei Korter vervactiuiga en aan
uoor treKlven en persen op ae vereiscn-
te maat genraent worden. Om na te
gaan, oi uit geneura is, grijpe men de
kous aan beiae uiteinuen vast, waar
na men er zachtjes aan gaat trekken,
nekt zij gemakkelijk een paar incnes
uit en springt zij vervolgens tot haar
oorspronkelijke lengte terug, inpiaats
van heel langzaam &eer aie lengte
aan te nemen, dan kan men veilig
aannemen, dat de kous op de vereischte
ieng,te gebreid en niet door rekKen of
persen op aie lengte georacht is.
Ook den voet moet men meten. Zijn
lengte behoort precies overeen te ko
men met het aantal inches van zijn
■maat. Bij een kous maat 9^ moet de
voet nauwkeurig 9V£ inches meten.
Er zijn echter helaas fabrikanten,
die slechts drie maten laten breien en
dan door rekken de tusschengelegen
maten verkrijgen. Het is duidelijk,
dat de voet van zulk een kous na ge
wasschen te zijn, de oorspronkelijke
breimaat zal blijken te hebben, zoodat
de koopster zich zal afvragen, hoe het
toch wel mag komen, dat haar kousen
in de wasch zoozeer gekrompen zijn.
De proef op de som is dezelfde als
bij het meten der lengte. Ook zoom en
enkel moeten speling hebben.
Hier volgen nog een paar kleine,
doch belangrijke details. De verster
king over den grooten teen moet goed
over het gewricht heenloopen, daar
de zijden kous anders als gevolg van
de wrijving op dit punt spoedig zal
stukgaan. Voorts dient de naad aan
den achterkant van het been en onder
den voet niet slechts vlak te wezen,
doch zij moet omstreeks 16 steken per
inch tellen. Twaalf is veel te weinig,
alhoewel vaak dit aantal wordt opge
zet, met het gevolg dat de hielnaad
onmiddellijk 9tuk gaat.