TWEEDE BLAD.
ZATERDAG 8 JULI 1939
No. 78
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
JOH. LAUWERS,
WIERINGER COURANT
"^iüSiftUwolkeii van genot
BiNNENLANDSCH NIEUWS.
EUROPA'S GROOTSTE MOLEN
WEER IN BEDRIJF
De Walvischmolen tei Schiedam.
Europa's grootste molen, de Wal-
vischmolen te Schiedam, is vorig jaar
twee maal door brand geteisterd. De
molen, eigendom van de Vereeniging
de ITollandsche Molen, was vorig jaar
gehuurd door de loonmaalderij van
e^sen, chemicaliën, drogerijen en gra
nen van de firma G. J. en Zoon, expe
ditie- en veembedrijf, gevestigd te
Rotterdam. Op 29 Maart brak er brand
uit, die toen spoedig kon worden ge-
bluscht., maar op 10 Dec. woedde een
tweede, veel heviger brand en werd de
molen ternauwernood van den onder
gang gered. Die brand was aangestoken
De Vereeniging de Hollandsche Mo
len heeft den Walvischmolen, die da
teert uit het jaar 1794. de grootste mo
len van ons land is - hij is 42 meter
hoog en de grootste diameter is 13 me
ter - en die met 'n capaciteit van 100
ton per dag tevens de grootste molen
van Europa is, na den laasten brand
opnieuw laten restaureeren door de
firma A. de Graaf en Zonen uit Gou
da, een firma, die zich speciaal op
het restaureeren van molens heeft
toegelegd. Het werk is thans gereed
en de molen is opnieuw verhuurd, dit
maal aan het gemengd veevoederbe
drijf van de firma Piersma uit Vlaar-
dinger Ambacht, die er 'n deel van
haar bedrijf in zal vestigen. Om niet
uitsluitend van windkracht afhanke
lijk te zijn, zijn er machines in ge
plaatst, zoodat bij geringen wind het
bedrijf toch normaal voortgang kan
vinden.
De volgende week zal de molen in.
bedrijf worden gesteld.
WIERINGEN vóór 50 JAAR.
Wij waren een vorige maal wat die
per in de Wieringer geschiedenis
doorgedrongen, om de vorming van
het hoofddorp in latere jaren beter te
begrijpen. De R.K. Schuilkerk in de
Elft werd n.1. in 1796 weder verlaten
en twee huisjes in de Dorpstraat (nu
Hoofdstraat) tusschen het erf van de
familie Lomeijer en de boerderij van
Jan van Savoijen in gebruik geno
men, het eene voor hulpkerk, het an
dere voor woning van den Pastoor.
Ook toen waren in deze straat drie
herbergen. Op de plaats waar nu Hotel
de Haan staat, de herberg van Evert
Pot waar nu Hotel Centraal van S.
Kaan. de herberg van Cornelis Vogel,
en waar nu de electr. winkel van
Berkhout staat, de „Oranjeboom" van
Dieuwer Maai's. een echte stamkroeg,
waar veelal meer werd gedronken,
dan goed voor een mensch was.
Het kwam zelfs eens zoover, dat de
DE BOER EN DE
EXPORT.
Er moet. vaart worden gezet
achter de pogingen, om door
rationalisatie van het weide-
bedrijf den veestapel op ren
dabele wijze in te krimpen.
Het kunstmatig drogen van
gras is een middel daartoe.
Het Handelsblad wijst in een arti
kel op de mogelijkheden, die het dro
gen van gras biedt. Volgens dr. ir.
Frankena is de Kg. zetmeehvaarde in
gedroogd gras goedkooper dan in vee
koeken. Op de in 1938 gehouden alg.
verg. van de Alg. Ned. Zuivelbond gaf
hij de volgende cijfers
Dooi 6 a 7 ct. per Kg. zetmcelwaarde;
kuil voer 5 ct. per Kg. zetmeelwaarde;
gedroogd gras 8 ct. per Kg. zetmeel
waarde krachtvoer 12 ct. per Kg.
zetmeelwaarde.
Het is dus duidelijk, dat .,gras,,-koe-
ken met voordeel kunnen worden uit
gevoerd. Zeer wel mogelijk is het
dat de Engelschen, die groote waarde
hechten aan het carotinegelialte van
het gedroogde gras, aan deze koeken
de voorkeur zullen geven boven die,
geslagen uit oliehoudende zaden.
Graskoeken inplaats van boter.
Het Handelsblad schrijft dan verder:
In een vorig artikel wezen we er op,
dat de uitvoer van boter gepaard gaat
met een belangrijk verlies. (De export
Doninee van de preekstoel afkondig
de. dat hij het niet langer dulde, dat
Dirk Dubbel, de voorzanger, en vele
anderen hun geheele weekgeld in de
„Oranjeboom" in drank omzetten.
Waar nu 't Waaggebouw staat op
het Marktplein, was in dien tijd het
Raadhuis het huis wat nu nog be
woond wordt door den heer R. Post
was '11 Weeshuis in het huis nu be
woond door den heer J. Visser, woon
de Dr. Driessen en op 't hoekje waar
nu 't plein is, woonde de burgemeester
Pi-eter van Pommeren later werd dit
gebouw het Raadhuis.
De bakkerij, wat nu nog de bakkerij
van Minnes is, was toen van Jaap
Koorn, en ook op de plek waar nu 't
winkelhuis is van S. Jongkind, dat
thans verbouwd wordt, was in die da
gen 'n bakkerij, n.1. van Simon Wage-
maker (Simon de balcschuur in de wan
deling genaamd.)
Zietdaar een beeld van de Dorp
straat van Hippolytushoef omstreeks
1790 - 1800.
We springen thans 'n halve eeuw
over en raken nu weer de Kerkge
schiedenis aan, omdat deze telkens
diep in het volksleven ingreep.
De Doopsgezinden kregen 'n nieuwe
Vermaning. Lijsbet Ve^erdig, zuster
dier Gemeente was in April 1860 over
leden, en had bij uiterste wilsbeschik
king bepaald, uit hare nalatenschap
f 3000 te bestemmen voor het bouwen
van een nieuwe Kerk, benevens een
strook grond in het dorp, waarop die
Kerk zou staan.
Reeds in Dec. 1861 had de eerste
Godsdienstoefening in de nieuwe Kerk
plaats.
Ook van Katholieke zijde werd voor
een Kerkgebouw in die dagen geijverd.
Een der Parochianen de heer Kap
tein (de vader van Jacobus Kaptein)
trok het geheele land door om hier
voor te collecteeren, en in 1868 was
het nieuwe bedehuis er. benevens pasto
rie en Kerkhof.
Op 14 Dec. 1868 had de eerste teraarde
bestelling op dit R.K. Kerkhof plaats
en wel van Aaltje Reijmering (groot
moeder van Jac. Kaptein) die in den
ouderdom van 85 jaar was overleden.
Op haar bidprentje lazen wij ,.Op
haar vurig verlangen op plechtige wijze
den 14den daaropvolgende begraven
op het R.K. Kerkhof te St. Hippolytus
hoef, zijnde zij de eerste der Paro
chianen, wier stoffelijk overschot de
zegenrijke eer eener kerkelijke be
grafenis erlangde.
Zoo hadden dus in het dorp belang
rijke wijzigingen plaats gehad en zijn
we nu genaderd tot omstreeks 1890,
dus 50 jaar geleden, en willen we dus
in volgend nummer op deze funda
menten onze historie over Hippolytus
hoef voortzetten.
Wordt vervolgd.
prijs heeft zich in de laatste jaren be
wogen tusschen 30 (goud-)centen als
minimum en 75 a 100 (gedeprecieerde)
centen. De productiekosten liggen in
elk geval boven f 1.20.) Daarbij wezen
wij er tevens op, dat voor iederen
boer individueel vergrooting van de
melkopbrengst per ha. gewenscht is,
omdat - bij toepassing van het moder
ne beweidingssysteem - de melk dan
per Kg. goedkooper wordt gewonnen.
Zoolang van het gras geen goed verhan
delbaar product is te maken, is meer
gras per ha. gelijk aan meer melk. Wan
neer echter het gedroogde gras als zoo
danig, of als koek, een verhandel- pro
duct is geworden, vervalt voor den
vooruitstrevende!! boer de noodzake
lijkheid, om de grootere hoeveelheid
gras, die hij per bunder wint in den
vorm van weidegras, hooi en kuilgras,
via zijn melkvee tot waarde brengen.
Het is dan dus niet langer nood
zakelijk, om door het aanhouden van
zooveel mogelijk melkvee het officieele
streven, om den rundveestapel te be
perken, togen te werken. De boer kan
dan in plaats van producent van melk,
leverancier van graskoeken worden.
Bij een zoo intensief mogelijk ge
bruik van grasland is het dan mogelijk
om den melkveestapel te verkleinen.
Automatisch zal dan de melkstroom
geringer worden, waardoor de produc
tie van boter zal verminderen. Het ge
volg hiervan zal weer zijn, dat bij ge
lijkblijvende consumptie in ons eigen
land er minder boter tegen verliesge-
SUCCES NIEUWS.
Programma Zondato%!s.
SUCCES II FLEVO I Aanvang 10 uur.
De Adspiranten nemen ,deeï aan de Serie
wedstrijden te Wieringerwaa-rü. Vertrek 12.15.
FILMNIEÜWS.
Zaterdag en Zondag in CINEMA DE
HAAN de film
MADAME X
Een film met een grootsche creatie
Het is een drama vol menschelijke
ontroering. Waarin de misstap wordt
geschilderd van een meisje en wat tot
geschilderd van 'n meisje en wat tot
gevolg had dat zij uit de samenleving
werd verdreven.
Doch deze vrouw offerde zich op
voor degenen die haar verstooten had
den Madame X is een film die mee
sleept en boeit en waarin de mensch
even zichzelf terugvindt. Het is een ge
geven, dat men niet spoedig vergeet.
GLADYS GEORGE speelt de hoofd
rol (Madame X) en weet deze zeer voor
treffelijk uit te beelden.
Als 2e Hoofdnummer
KOM JE OOK BIJ DE BRANDWEER?
met JOE BROWN in de hoofdrol.
Deze film is van geheel anderen
oorsprong, trouwens de titel met JOE
BROWN zegt ons reeds genoeg.
Deze acteur is voldoende bekend,
en men weet, wanneer deze acteur op
het witte doek verschijnt, hij u alles
van de vroolijke kant laat zien.
Zijn dwaasheden zijn onuitputtelijk
en een film met JOE BROWN is in 't
kort gezegd iets goeds
Zondagmiddag draait ook de film
met JoE BROWN.
Zoo men uit bovenstaand ziet, is
het ditmaal wederom een programma
in de grootste verscheidenheid
GEMEENTERAAD. De bij de jongste
verkiezing voor leden van dee Ge
meenteraad benoemde nieuwe raads
leden hebben allen hun benoeming
aanvaard.
MARKTBERICHTEN.
DE VEEMARKT.
LEEUWARDEN, 7 Juli. Anage-
voerd enter f 100 a 220 152 Twenter
f 220-350 per stuk 255 vette koeien
f 120-260 519 melk- en kalfkoeien
f 115-250 27 pinken f 60-140 50 vette
kalveren f 20-60 286 graskalveren
f 15-48 515 nuchtere kalveren f 3-
7.50 450 vette schapen f 10-22 105
weideschapen f 7-15 328 lammeren
f 3-8 206 vette varkens f 45-150 48
mag. varkens 16-45 cent per Kg. 221
kleine biggen f 6-14 44 bokken en
geiten, 42 paarden. Aanvoer 3351 stuks
Aanvoer iets grooter. Handel stie
ren traag met lager prijzen. Vette
koeien handel vlotter en veetere prij
zen. Melk- en kalfkoeien handel rede
lijk en prijsh. Beste soorten iets vlug
ger, prijzen vast. Graskalveren be
stemd voor de slachtbank, iets vlugger
Overigens hanlel stug. Nuchtere kalve
ren handel iets vlugger, prijzen vas-
iets vaste. Vette varkens niet geheel
prijsh. Kleine biggen prijsh. Wolvee
zeer stug met lager prijzen. m
De N.V.C. nam 136 varkens over.
HELDERSCHE EIERVEILING
Noteering van 6 Juli 1939. Aange
voerd 25620 Kipeieren. Eendeieren 300
Prijs 52-54 Kg. a 320 55-57 Kg.
330 a 350 58-60 Kg. 340 a 360 61-63
Kg. 350 a 390 64-70 Kg. 370 a 400
eendeieren a 200. Alles per 100 stuks.
DE KAASMARKT.
HOORN, 6 Juli 1939. Op de gehouden
kaasmarkt waren aanvoer en prijzen
als volgt 6 stapels kleine boerenkaas
f 19 en 1 stapel boerencommissiekaas
20. Totaal 7 stapels, wegende 2222
Kg. De handel was goed.
PREDIKBEURTEN ZIJPE.
ZONDAG 9 JULI
NED. HERV. GEM.
St. Maartensbrug, v.m. 10.30 uur, Ds. Vorstman.
Schagerbrug v.m. 10 uur Ds. Witkop.
Burgerbrug, Oudesluis, Petten geen dienst.
mag een roep van wijsheid hebber?,
dei^^uilebril heeft
zijn tijd gehad.
Van de excentrieke modellen
is men overgestapt op de
gedistingeerde. Draagt U
reeds het moderne model
met de aanzet der oorhaken
geheel bovenaan en met
glazen die recht zijn aan den
bovenkant Deze modellen
staan niet alleen beschaaf
der, ze zijn vooral practischer.
U ziet véél meer door
Uw bril, doordat U minder
tegen het montuur
a a n k ij k t Kom zoo'n
moderne bril eens passen.
OPTICIEN.
Ziekenfondsleverancier.
PAYGLOP 3 ALKMAAR Tel. 2606.
DE. KABINETS-CRISIS. De Voorzitters van de Kamerfracties na
een onderhoud mét Dr. Colijn.
vende prijzen behoeft te worden uitge
voerd. De onrendabele uitvoer van
boter zal dan worden vervangen door
een winstgevenden export van gras-
koeken.
Een premie ter aanmoediging.
In een vorig artikel wezen wij er op
dat door algemeene toepassing van t
moderne beweidingssysteem op den
invoer van veekoeken 14 a 15 mill. gul
den kan worden uitgespaard. Door de
kunstmatige droging van gras er aan
te verhinden, zou de geheele invoer
van veekoeken overbodig: kunnen wor
den gemaakt. Wordt ten slotte meer
gras gedroogd dan voor ons land noo-
dig is, dan zal zich een loonende uit
voer ontwikkelen.
V'oorloopig is het evenwel nog niet
zoo ver en er zullen nog heel wat jaren
verloopen, eer tastbare resultaten zijn
bereikt.
Vooral zal dit het geval zijn, indien
dit alles geheel aan de hoeren zélf
wordt overgelaten. Daar de Neder-
landsche boer er niet van houdt., om
in een bepaade richting te worden ge
drongen, verdient het dus de voorkeur
de verandering van de bedrijfsvoering
door een of andere premie aan te moe
digen. Geheel nieuw is deze methode
bovendien niet, zoodat wij kunnen
voortbouwen op het bestaande, dat
er succes mede is te behalen.
Wij hebben hier het oog op de pre
mies, die worden gegeven voor het
winnen van melk van goede kwali
teit, die worden gegeven in de weide
streken in het westen van ons land,
waar de melk voor de menschelijke
consumptie is bestemd. Reeds gedu
rende enkele jaren, wordt daar voor
de eerste kwaliteit melk één kwart
cent per liter meer gegeven dan voor
de tweede soort, terwijl de derde soort
hier weer één kwart cent per liter ori
der blijft. Op deze wijze wordt de boer
tot niets verplicht. Maar dc aanmoedi
ging, die van deze wijze van uitbeta
ling uitgaat, is zóó effectief gebleken,
dat de melk in kwaliteit aanmerkelijk
is vooruitgegaan.
Door het goede resultaat aangemoe
digd, zijn nu ook premies voor het be
drijf ingesteld. De hoogte van de pre
mie hangt af van de grootte van den
veestapel en van den toestand waarin
het bedrijf verkeert. Kunnen deze bij
de beoordeeling de qualificatie vrij
goed niet halen, dan wordt geen premie
toegekend.
Het geld voor de premies.
Zoo zou het mogelijk zijn een pre
mie te geven voor iedere melkkoe, die
minder wordt gehouden clan er op een
bepaald moment op het bedrijf aanwe
zig moet zijn. Daar moderne beweidings
methode de melkproductie goedkooper
maakt, zou het geld voor de premies
kunnen worden gevonden door verla
ging van den toeslag op de melk. Het
geld dat op deze wijze vrijkomt, kan
Dr G. C. van Balen Blanken, oprichter
en gedurende vijftig jaar voorzitter van
den Nederlandschen Kolfbond, tevens
voorzitter van het historisch genoot
schap Oud-West-Friesland, is te Boven-
karspel overleden op 86-jarigen leeftijd
aan de premies worden besteed.
Reeds eerder hebben wij de meening
geuit, dat op den duur de grootte van
den toeslag op de melk niet op een dus
danige hoogte kan worden gehand
haafd, dat de boeren, die de oude me
thode blijven volgen, nog met het be
drijf kunnen rondkomen. Wensclien
zij - in dit opzicht - niet met hun tijd
mede te gaan, dan moeten zij daar
van de consequenties aanvaarden.
Begin Juni deden wij de ontstellen
de mededeeling, dat onze uitvoer van
melkproducten naar Engeland met
ingang van 1 Juli weer drastisch moet
worden verminderd. Voor de volle melk
alleen beteekent deze beperking een
hoeveelheid van 30 mill. Kg., die op
andere manier moet worden verwerkt.
Waarschijnlijk zal er niet veel anders
opzitten dan deze melk maar weer tot
boter te bereiden. Deze boter, onge
veer 1.100.000 Ivg.) zal weer moeten
worden uitgevoerd, zoodat er ruim een
half millioen gulden als bijslag zal
moeten worden giegeven ten profijte
van den Engelschen consument.
Er kan - gezien de Engelsche „ver
rassing" - moeilijk een overtuigender
bewijs worden geleverd, dat wij steeds
bedacht moeiten zijn op verdere be
lemmeringen van onzen uitvoer van
land- en tuinbouwproducten. Dit is
echter tevens een aanwijzing, dat wij
vaart moeten zetten achter de pogin
gen. om door rationalisatie van het wei
debedrijf den veestapel op rendabele
wijze in te krimpen. In het kunstma
tig drogen van gras hebben wij daar
toe een middel.
