NV.NOORDERB&NK
TWEEDE BLAD.
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939
lilEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
No. 105
ZITDAG MIDDENMEER (HOTEL SMIT)
ELKEN WOENSDAG VAN 9 1/4-3 UUR.
©ötnung
©cojj&cifonroen cm öoé SDeutfdje
mt
L.
WIERINGER COURANT
RUIM ZILVER IN CIRCULATIE.
In tegenstelling met 1914, toen zilverbons
moesten worden aangemaakt.
Thans zilver uit Indië geremitteerd
beschikbaar.
Het zal velen opgevallen zijn, dat, in te
genstelling met Juli 1914, op het oogenblik!
ruim zilver, vooral guldens en rijksdaalders,
in circulatie is. In 1914 was de toestand ge
heel anders de oorlog overviel ons allen,
ook de regeering, die voor de noodzakelijkheid
stond een onverhoeds door den oorlog over
rompeld handels- en credietverkeer van be
taalmiddelen te voorzien. Door den plotselin-
gen schok werd ieder in Augustus 1914, zoo
als Prof. Treub in zijn „Oorlogstijd" geestig
opmerkt, een Warenar ieder potte hard
geld op de voorraad gemunt zilver bij De
Nederlandsche Bank was zeer gering deze
bedroeg slechts ruim f 8 millioen, welke in
een week tijds wegslonk tot beneden de f 3
millioen. Het was min of meer door toevallige
omstandigheden dat zich juist in die jaren
een zekere schaarschte aan betaalmiddelen
van een nominale waarde van 1 tot 10 gulden
voordeed, reden waarom o.a. in 1912 minis
ter Kolkman het gouden vijfje had ingevoerd.
De oorzaak hiervan was, dat in de jaren vóór
J.914 Nederlandsch-Indië een groote behoefte
aan zilvergeld had door den economischen
opbloei des lands.
Men heeft in Augustus 1914 een uitweg ge
vonden door den aanmaak van zilverbons
van één gulden, van een rijksdaalder en van
vijf gulden, welke men reeds in de eerste
week van Augustus in omloop kon brengen en
waarvan tot half September al omstreeks
f 19 millioen in het verkeer werd gebracht.
Later heeft de Nederlandsche regeering door
nieuwe aanmunting op ruime schaal zilver
laten aanmunten in 1916 was reeds voor 30
millioen nieuw zilvergeld aangemunt.
Zooals reeds gezegd, kan men op het oogen-
blik hoegenaamd niets van een dergelijke
dringende vraag naar of oppotting van zil
vergeld waarnemen integendeel zilvergeld
is op het oogenblik zelfs zeer overvloedig, men
zou thans zeggen eerder zelfs te ruim en het
zou ons niets verwonderen als in de komen
de weken zulks zou blijken, dat het zilver
weer naar de schatkist en De Nederlandsche
Bank terugvloeit, zoodat deze laatste, welke
de vorige week haar zilvervoorraad sterk zag
dalen, deze misschien weer spoedig boven het
vroegere peil van ca. 20 a 25 mill. zou zien
stijgen.
Wat mogen de oorzaken zijn, dat ons land
nu zoo dik in het zilvergeld zit
Het kan wellicht zijn, dat de menschen wat
geleerd hebben en niet meer zoo bijzonder ge
steld zijn op „hard" geld zeer waarschijnlijk
zal van grooter invloed geweest zijn, dat wij
zoo langzamerhand den oorlog zijn ingegleden,
en ieder de ontwikkeling, welke thans zijn
tragisch verloop heeft genomen, al min of
meer heeft voorzien en de overgang van „wit
ten oorlog" tot werkelijken^ krijg zonder eeni-
gen schok heeft plaats gehad.
Dit verklaart nog evenwel niet, waardoor
men hier te lande over die groote hoeveelheid
zilver, welke thans in circulatie is, zoo plotse
ling kon beschikken het zal velen ook op
gevallen zijn dat zooveel nieuw zilvergeld in
omloop is.
De veronderstelling rij kt niet te boud, dat
onze autoriteiten over een ruime hoeveelheid
zilver beschikten uit voorraden in de jaren
19301935 opgeslagen bij de Munt van zilver,
dat in die jaren uit Indië naar Nederland was
geremitteerd.
Men zal zich wellicht herinneren, dat in de
crisisjaren na 1930 zeer veel zilvergeld
Indië uit de circulatie was teruggevloeid,
dat de Nederlandsche regeering in totaal een
bedrag van f 56 millioen aan zilver van het
Ned.-Indische gouvernement heeft overgeno
men tot gedeeltelijke aflossing van het in die
jaren aan Indië verleende voorschot. Dit zil
ver, bestaande uit nieuw aangemunte zilveren
guldens en rijksdaalders (juist in de vooraf
gaande jaren had immers de ommunting
reeds plaats gehad), heeft toen eenige jaren
bij 's Rijksmunt te Utrecht berust, maar i!
vervolgens overgebracht naar De Nederland
sche Bank, die om verschillende redenen een
ruimen zilvervoorraad raadzaam achtte, zoo
als thans blijkt, zeer terecht
Geleidelijk is een deel van dien voorraad in
circulatie gevloeid, terwijl in de jaren 1937 en
1938 ook Indië weer nieuw zilver begon te
vragen, waartoe 's Rijksmunt tot nieuwe aan
munting is overgegaan dit betrof evenwel
hoofdzakelijk klein zilvergeld, zoodat de uit
Indië afkomstige voorraden guldens en rijks
daalders hier te lande beschikbaar bleven.
Men zou dus op het oogenblik kunnen zeg
gen, dat de invloed van onze munteenheid
met Indië, welke in 1914 een der oorzaken
was van de toenmalige schaarschte aan wet
tig betaalmiddel, op het oogenblik juist de
reden is geweest, waardoor ons land over een
zeer ruime hoeveelheid zilvergeld de beschik
king had, zoodat wij, voorloopig althans, zil
verbonnetjes van 1914 niet noodig hebben
Rogge f 8 Ilaver f 7
Wintergerst f 8 Zomergerst f 8.40
Deze prijzen gelden voor ge
middelde kwaliteit en voor levering
op de door den Provincialen Voedsel-
commissaris, onder wie'n de teler res
sorteert, aan te wijzen plaatsen van
aflevering. Tiet ligt in de bedoeling,
de prijzen vóór 15 December 1939 niet
te wijzigen.
Door dezen maatregel wordt reeds
van lieden af voor rogge de prijs be
taald, welke anders, eerst op 15 Decem
ber 1939 zou zijn bereikt.
Dit houdt in, dat voor rogge het be-
waarloon van 3 cent per 100 Kg., dat
den teler voor normale tijden in uit
zicht was gesteld, komt te vervallen.
Bij deze nieuwe prijsregeling is over
wogen, dat de denaturatie-toeslag voor
rogge is vervallen.
Voor deze leveringen dient men ten
spoedigste aan den Prov. Voedselcom-
missaris in wiens werkgebied het be
drijf ligt, waarvan het graan afkom
stig is, opgave te verstrekken van de
graansoort of -soorten, welke zullen
worden aangeboden, alsmede van de
hoeveelheden. Daarbij zal de teler
nauwkeurig moeten vermelden!
naam (voluit), volledig adres en orga
nisatie-nummer.
BOUWNIJVERHEID EN DE
ONZEKERE TOESTAND.
Wordt wederom gesticht de
„Centrale Bouwmaterialen-
voorziening.
De gevolgen van den benarden toe
stand doen zich gelden op velerlei ge
bied, niet het minst op dat van de
bouwnijverheid.
Nu reeds werd, mede als uitvloeisel
van het besluit van den Ned. Aanne-
mersbond, voor publieke Overheids
aanbestedingen niet ingeschreven.
Men heelt namelijk niet de minste
zekerheid dat bouwmaterialen en
grondstoffen kunnen worden verkre
gen, en zoo ja, wat de prijzen zullen
zijn. Er zullen dientengevolge voorloo
pig weinig; groote werken worden uitge
voerd, van de Overheid niet, en even
min van particuliere zijde.
Naar men hoopt, zal die stagnatie in
het bouwbedrijf slechts van tijdelijken
aard zijn.
Naar mem meldt,, wordt namelijk
door de Regeering overwogen wederom
zooals in den jongsten wereldoorlog
het geval was, een orgaan te stichten
„De Centrale Bouwmaterialenvoor-
ziening" wier taak het zal zijn zoo
veel mogelijk bouwmaterialen te doen
aanvoeren en die aan belanghebben
den, zoowel overheidslichamen als par
ticuliere ondernemers, tegen vast te
stellen prijzem te leveren.
HOLLANDSCHE
MIJNENVEGER
„WILLEM VAN EWIJCK"
OP EEN MIJN GELOOPEN.
RAMP BIJ ONZE NED. MARINE.
Gisteimiddag is bij Terschelling de
Nederlandsche mijnenveger „Willem
van Ewijck" op een mijn geloopen.
Het schip zonk binnen één minuut.
29 van de 51 opvarenden vonden hier
bij helaas den dood.
ONDERWIJS. Ter vervanging van
den heer P. C. Cornielje die onder de
wapenen is geroepen^is tot tijdelijk
onderwijzeres aan-^tf ^O.L. School te
Westerland benoemd Mei,F. C. Smith
onderwijzeres te Den Heïcrer.
Mej. S. D. Kruk, onderwijzeres te Den
Helder, vervangt wegens militairen
dienst den heer H. J. de Jong, aan de
O. L. School te H.-Hoef.
FILMNIEUWS.
Zaterdag en Zondag in CINEMA DE
HAAN de film
DE BAKVISCH
Een bijzonder onderhoudende film,
welker grootste verdienste wellicht is,
dat zij zich behoed voor overdrijving.
In de hoofdrol DEANNA DURBIN
bijgestaan door MELVYN DOUGLAS
en JACKIE COOPER.
Steeds treft het ons weer, hoe zonni
ge jeugd en geest in dit meisje geluk
kig zijn vereenig,d.
Het is een gezonde verpoozing en er
mag wel even apart worden vermeld,
dat de vocale prestaties van deze bak-
visch heel logisch in de handeling
zijn gevoegd.
Ongetwijfeld zullen jong en oud hun
genoegen beleven aan deze luchtige
en onderhoudende rolprent.
Zondagmiddag 3 uur; DICK FORAN
de zingendie cowboy in de film
HET DUIVELSLEGIOEN
Een film met spanning en sensatie.
Velen kennen dezen begaafden zan
ger uit vorige films en zeer zeker zal
deze rolprent met. DICK FORAN weer
vele bezoekers trekken.
GEMEENTE ZIJPE.
BURGERLIJKEN STAND.
Gem. Zijpe van 1 t.m. 7 Sept. 1939.
Geboren Sophie, dochter van Pau-
lus Visser en Jacoba Kriek.
Ondertrouwd Gornelis Nierop, 21
jaar, expediteur en Guurtje Ott, 22 jaar
zonder beroep, beiden te Zijpe.
Getrouwd Hendrik de Haan, 28 ;jr.,
landarbeider te Zijpe en Albertina
Trumpie, 22 jr., zonder beroep te Was
senaar Hendrik Jan Pit, 35 jr., han
delsreiziger en Jannetje Nannis, 24 jr.,
zonder beroep, beiden te Zijpe.
Overleden Anna Johanna Groot,
46 jaar, echtgenoote v. Johann.es Vis-
ALKMAAR HOORN.
Belast zich met den aankoop van effecten.
Verstrekt gaarne advies omtrent beleggingswaarden.
ser Cornelis de Wit, 35 jaar, echtge
noot van Elisabeth Visser Neeltje
Dekker, 71 jaar, weduwe van Cornelis
Bruin Johanna Stevendina Veerman,
62 jaar, echtgenoote van Philippus
Dommerholt.
OUDESLUIS. Door de Afd. Zijpe van
de Middennstandsvereeniging zijn voor
den aanstaanden Cursus van Midden
stands-Opleiding in verband met de
Vestigingswet Kleinbedrijf 1937, tot
leeraren benoemd de liceren J. J. Klaut,
Econoom te Warmenhuizen en II. Jip
pes, Hoofd der O. L. School Oudcsluis.
OUDESLUIS. De oefening in Lucht
bescherming, die 7 Sept. alhier werd
gehouden, is uitstekend geslaagd.
Twee luxe auto's reden tusschen de
Flap en Oudesluis tegen elkaar, waar
door de eene moest gerepareerd wor
den, terwijl de andere zijn reis kon
vervolgen.
PREDIKBEURTEN ZIJPE.
ZONDAG 10 SEPTEMBER.
NED. HERV. GEM.
Petten 's av. 7 uur Ds. van Wichen.
Schagerbrug v.m. 10 uur Ds. Witkop.
Burgerbrug, St. Maartensbrug, en Oudesluis
geen dienst.
f 21. Totaal 27 stapels wegende 61000
Kg. Alles met Rijksmerk. Handel goed
DE GRAANMARKT
ALKMAAR, 8 Sept. 1939. Op de gehou
markt waren aanvoer en prijxen als
volgt vale erwten 14 a f 17.
DE VEEMARKT.
LEEUWARDEN, 8 Sept. 1939. Stie
ren 120 Enter f 71 a 185 105 Twen
ter f 185 a 345 465 Vette koeien 130-
f 275 438 Melk- en kalf koeien f 120-
f 260 15 Finken f 70-f 155 10 Vette
kalveren f 22-f 60 472 Graskalveren
f 18-165 193 Nuchtere kalveren f 4-
f 7 356 Vette schapen 12-113 102
Weid schapen f 9-f 17 179 Lammeren
f 7-f 12 212 Vette varkens f 50-1 175
212 Vette varkens f 50-f 175 35 Mag.
varkens 18-50 cent per Kg. 199 Kleine
biggen 8-f 17 37 Bokken en Geiten
en 79 Paarden, prijzen niet genoteerd.
Totaal aanvoer 3017 stuks.
MARKTBERICHTEN.
De Kaasmarkt.
ALKMAAR, 8 Sept. 1939. Op de g.ehou
markt waren aanvoer en prijxen als
volgt 23 stapels Kleine Fabrieksbaas
f 22 en 4 stapels Kleine boerenkaas
PLAATSELIJKE BUREAHOUDERS
VOEDSELVOORZIENING.
Dé Minister van Economische Zaken
heeft benoemd tot plaatselijk bureau-
houder, ieder voor het gebied hem toe
gewezen door oi vanwege den Voedsel
commissaris voor do Prov. Noord-
Holland
D. Rijkeboer te Terschelling F. C.
Rab te Vlieland M. Zuidewind te Den
Burg W. de Jong te Anna Paulowna;
A. Tesselaar te Heerhugowaard J. de
i Vries te Oostwoud J. Schuyt te Hei-
loo A. Jansen te Stompetoren J-
Plas J.Rzn. te Middelie B. Eversen
te Groote Ypokler J. C. Beets te Hoofd
dorp G. E. Richter te Blaricum.
111
GEMEENTE WIERINGEN.
CRISIS - BUREAU.
AANBIEDING VAN GRAAN
AAN DE REGEERING.
De Minister van Economische Zaken
maakt bekend, dat van Donderdag 7
Sept. 1939 af den telers gelegenheid
zal worden gegeven om de volgende
producten aan de Regeering ter over
neming aan te bieden tegen de daar
achter genoemde prijzen p. 100 Kg.
BURGERLIJKE STAND
19 Aug. t.m. 8 Sept. 1939.
Geboren Maaike Hendrika, dochter
van L. W. Piasier en C. van Donge
Geertje, dochter van J. Kuik en J.
Swart Roelfien, dochter van W. J-
Heikens en M. de Beer.
Ondertrouwd: C. Brommer en M. Hid
dema.
Gehuwd J. Moed en W. Boekliolt
Tj. Huizing en C. Akkerman N. J.
van Wees en J. P. Schoonen J. Borst
en M. A. Vroone.
Overleden (te Alkmaar) G. Rotgans
63 jaar, echtgenoot van A. Tijsen
N. Koorn, 40 jaar, echtgenoot van M.
Noot Johanna Maatje Koole 4 mnd.
dochtertje van P. C. Koole en J. Burgel;
J. A. Siesling, 52 jaar, weduwnaar van
J. Bontes.
IEPZIEKTE. Bij een door een op
zichter van het Staatsboshhbelieer in
samenwerking met den Gem.-Opz. ge
houden controle bleek, dat in deze ge
meente wederom 98 iepen door de iep
ziekte waren aangetast.
De zieke hoornen zullen worden ge
veld.
BOUWVERGUNNING Aan
den heer P. Mostert is vergunning ver
leend tot het bouwen van een woon
huis aan den Westerlandervveg.
m
i u tf t Ij c
Mit Uitjl ertoogetiem ©orfatj Tjat bie 31eicf)8-
regteruug ©ro|bct{aiiniett frteg_ aufersttmngen.
'iSolji tuufjfe (ie, öajj bie golgen iijtet ipanölung bie
Sienjdjlteit iii.eitt gröfjeréë Unfjeif ((iitjen, alë
191! eê tot. 3»i Stpril gab ber Sleicfjêfanjlcr eud)
unb bet üöelt bie SSerjirfienmg feirter frieblidien
xHbjiditeufie eriotcë firt» ntè ebenfo mcrtloë
roie (eitie j'ii SeBtember bev SïotjaljreS irti ©port*
paiaft beuimbeteu SöorteSBir Ijaben fe'ne
ioeitereirten-itoriafeu oovbertmgen in ©ttropa §w
(tellen."
£<iema(* (juf eiue SHegierung ifjrc llnterinnen
- unter geringereiu SSorionub in öen tob gejdjitft.
tiiefer ftrieg ift gan,i(i(p unnötig. Skm feiner
©eite ioaren beutfdie» Sartb unb bent(djeê SRecfjt
bebroljt, Memarib oertjinberie bie aBieberbefetjung
bes (Rljeinlanbeé, ben ©oiljug beë 3lnfrt)ïuffe£ unb
bie un&lutig burdigeffiprte ©införperuug ber
©ubeteit in baS Sicid). Sober toiv, nu cl) irgenbein
onbereë. 2aub, oerfudjte je bem lu-Sbau beë beut(ct>en
3'tcidieë ©.diraufcn 311 (etsen--(olange bicfe» nidjt
bie tlnabfjaugigfeü iiid)i.-beutjtf)er Siüüer pp-i-Hte.
V*''
SUten akjtrebuitgen $eut(d)(nnbd - fotnftge
fie'sinöcr» gered?* büe&en ijiitte mnu in frieb»
tidjer Seentnng ïRedjuung getrageu.
273
©eite 2
Iprdiibcnt 3iogfereït (kit eud» (otoolj! g'rieben
mit ©breit afö midi bie 3lusfidU nuf materielie
3Bo|lfttIjrt angeboiert. 9iu ©telle beffen. Tjat _eure
3iegientng end) pi bent ajinffetttuorb, bent Gtenb
nnb beu (SiitfeefjrHttgen eineê .ftrtege# oerweleiU,
bén stt geioimien (te itidjt emmat crijoffen tonnen.
9M)f uitf, fottbern eud) fjobeu (ie betrogen,
tiu'ch 3al?vc tjinbitrrf) bat eud) eirte etferne Sen(ur
SEkbi'beiten unterfdpagen, bie (etbjt uusioilifiertcTt
SSüïferu befamtt jiub, iÈiefe 3en?ut fjiilt ben
bH'iït DeS beiit(d)eu Solfes tit einem Éon*,e«tïii»
tiOH*(ngrr gefaugen. 9Sie fonft fortuien (ie
longen, bie .guiauimenarbeit frieöliebeubeu Stotter
jur ©idjentiig bes JyriebeuS fa((rf)!id) n!ê reiubiicfje»
©itttveifuug baraujteUcn"? ffiir ïjegeit- feine
5einb(etigteit gegen eud), baS beut(d)e ièoif.
®ic(e 9ia.)i 3euiuv ïjaf eud) oerijei>'t(i<f|i, bap
ibt nidjt iiber bie 9)iütei Oerfügt, eincit, langen.
Stvieg buvriisufiniteu. Svot,) erbviideuber ©tener*
ln(t (eib i()r aut (Rattbe beë '^iintrotté. Str unb
uu(ere a3iuib'ë|geiio{(en perriigen iiber uuermefj»
(idje 9ie(eroeit nu ïöioiineótraif, Kiiiftintg ttitb
tBorraicit. ST9ir (inb ju (tart, burdi ,(jiebe gebrocbett
ju ioerbeit unb föuueu eucf) unerbiitltd) bi-3 jur
©irberfdjöpfuMg beföntpfeu.
gfir, bas beut(die S3olï, bnbt baf 3ied)t, nuf
grt|beu ju beftel)eu jetjt unb ju jeber 3eit. 2lucb
mir ioüu}d)eu beu fytiebeit unb (inb bereit, iöu mit
jeber nufvirfittg friebiid) gefutnten beuifdjen
yUgieruug abjufdjlicgen.
De voor- en achierzijde van de waarschuwingwelke door Engelsche vliegtuigen boven Duitsch
grondgebied werden uitgestrooid
