30e JAARGANG
DINSDAG 24 OCTOBER 1939
No. 124
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR iPIlp
WIERINGEN EN OMSTREKEN
ALS HET GEWETEN
SPREEKT. ,i
WIERINGER COURANTS
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG, DONDERDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden 1 1.25.
WAT MOET IK WETEN
VAN
LUCHTBESCHERMING
n.
In ons vorige artikel hebben wij gewezen
op de noodzakelijkheid van de luchtbescher
ming. Wij hebben gezien, dat het gevaar "van
een toekomstige oorlog lang niet denkbeeldig
genoemd kan worden en dat wij evenmin
mogen rekening houden met de kans onze
neutraliteit wederom te kunnen blijven hand
haven. En zelfs indien dit laatste het geval
mocht zijn, en het mocht gelukken ons land
buiten het gewoel der strijdenden te houden,
dan blijft het luchtgevaar ons bedreigen.
Immers, men denke zich maar eens de ge
volgen in van een eventueele ontmoeting van
twee elkander vijandelijke vliegtuigeskaders
boven ons land
Luchtgevaar eischt luchtbescherming
Willen wij over luchtbescherming praten, dan
dienen wij ons terdege op de hoogte te stel
len van de gevaren, die ons tijdens een vlieg-
tuigaanval in den letterlijken zin van het
woord boven het hoofd hangen
Welke zijn deze gevaren
Het zijn de brisantbommen, de brandbom
men en de strijdgassen.
Ie. Brisantbommen zijn zeer groote bom
men van 501500 Kg. Zij zijn gevuld met
springstoffen en zijn in staat groote verwoes
tingen aan te richten. Wie in de bioscoop
de filmjournalen heeft gezien over de ver
woestingen in Barcelona na een luchtbom
bardement, behoef ik niets meer te vertellen.
Een brisantbom van 50 K.G. beschadigt een
huis ernstig, een bom van 100 K.G. vernielt
een huis en een bom van 1000 Kg. vernielt
een huizenblok. Tenslotte veroorzaken de me-
ters ver rondspringende brok- en scherfstuk-
ken ernstige verwondingen.
2e Brandbommen zijn veel lichter, hoog
stens 1 a 2 K.G. Terwijl een vliegtuig slechts
enkele brisantbommen kan vervoeren, kun
nen per vliegtuig wel honderd en meer brand
bommen worden meegenomen. Zij zijn ge
vuld met zeer licht-brandbare mengsels, zoo
als phosphorus en zwavelkoolstof (geweldige
rookvorming) of thermiet, een mengsel van
ijzeroxyde en aluminiumpoeder. Thermiet-
bommen ontwikkelen temperaturen van 2000
a 3000 gr. Celsius. Het vloeibare ijzer dringt
in reten en gaten en zet alles in band, waar
mede het in aanraking komt. In den regel
zijn deze bommen zóó licht, dat zij alleen
door het dak heendringen en dan op de zol
derverdieping blijven liggen, om aldaar haar
gevaarlijke werking aan te vangen.
De chemische strijdmiddelen kunnen wor
den onderverdeeld in
1. Verstikkende, welke de werking van de
longen belemmeren en op de luchtwegen
werken
2. Vergiftige, welke in het bloed worden
opgenomen
3. Prikkelende, welke hoofdzakelijk inwer
ken op oogen, neus en keel.
4. Blaartrekkende, welke ontsteking van de
huid met blaar- en later wondvorming
veroorzaken en de oogen en luchtwegen
aantasten.
Een volgend maal iets over de algemeene
richtlijnen van de bescherming tegen lucht
aanvallen.
UITGEVER
CORN. J. BOSKER WIERINGEN.
BUREAU
Hlppolytushoef Wieringen
Telefoon Intercomm. No. 19.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
VADER EN ZOON IN DE
MAAS VERDRONKEN.
Met roeiboot over een stuw
geslagen.
Zaterdagmiddag tegen half drie wil
de de 44-jarige landbouwer F. Liljens
'uit Sambeek met zijn roeiboot, waarin
ook gezeten waren zijn 13-jarig zoon
tje en de 19-jarige H. van der Broek,
zich naar zijn aan den overkant van
de Maas gelegen weiland begeven.
Door den sterken stroom van de ri-
jVier dreef liet bootje naav de stuw
van Sambeek.
De boot sloeg met den stroom over
een der openingen van de stuw, waar
'de Maas 'n verval heeft van 70 Cm. De
De drie inzittenden geraakten te wa
ter. Van der Broek wist zicht er red
den door zich aan de stuwwerken
vast te grijpen. Litjens en zijn zoon
kwamen evenwel om.
Een in de buurt aanwezige visscher
wist hen spoedig op het droge te bren
gen, doch het was reeds te laat, want
ondanks toepassing van kunstmatige
ademhaling, gedurende langen tijd,
mocht het niet gelukken de levens
geesten weer op te wekken.
Litjens laat een vrouw en elf nog
jeugdige kinderen achter
MUITERIJ OP EEN TREILER.
De treiler „Sch. 65" is Zaterdagmor
gen met 'n muitende bemanning te
IJmuiden binnengeloopen. De muiters
zijn onmiddellijk per autobus naar
Scheveningen overgebracht.
In aansluiting op dit bericht, wordt
gemeld, dat de reederij van de Sch. 65
de N.V. Vischhandel en Ijsfabriek
Frans Vroolijk, de reden van deze sta
king niet kon mededeelen. Zoodra de
directie van de dienstweigering op de
hoogte was gesteld, heeft zij den schip
per onmiddellijk opdracht gegeven
naar den wal terug te keeren.
Naar men meldt, omvat de dienst
weigering 8 leden der bemanning,
wier zaak in handen is gesteld van
den waterschout.
De Sch. 65 zal thans weder uitvaren
met 'n andere bemanning.
GEEN VERLAGING VAN LEERLIN-
GENSCHAAL TE VERWACHTEN.
Zij zou later weer ongedaan
gemaakt moeten worden.
In haar Memorie van Antwoord op
het voorloopig verslag der Tweede Ka
mer over hoofdstuk I der Rijksbegroo-
ting, zegt de Regeering, dat zij het ver
langen naar verbetering der leerlin-
genschaal deelt.
Zij hoopt dan ook op dit gebied iets
tot stand te kunnen brengen. Maar op
dit oogenblik ontmoet dit bezwaar, al
dus de Regeering. Indien de verbete
ring thans werd aangebracht, zou de
i kans groot zijn, dat zij straks weer on-
gedaan zou moeten worden gemaakt.
De weaischelijkheid - zegt de Regee
ring nog - iets voor de werklouze on
derwijzers te doen is, nu door de mo
bilisatie verscheidene onderwijzers
tijdelijk aangesteld zijn, minder acuut
dan het bij deze aangelegenheid be
trokken onderwijsbelang.
DR. IR. H. WORTMAN f
Te 's Gravenhage is tachtig jaar
oud, overleden dr. ir. H. Wortman,
oud-directeur-generaal van de Zuider
zeewerken.
GEEN SCHUILLOOPGRAVEN
TE NOORDWIJK.
Het zijn rattevallen, aldus de
burgemeester.
In de vergadering van den gemeen
teraad van Noordwijk heeft de burge
meester, de heer Van de Mortel, mede
gedeeld, dat B. en W. zijn teruggeko
men op hun voornemen, óm in de ge
meente schuilloopgraven te doen aan
leggen. Het nut daarvan kan spr. niet
inzien en in zijn meening is hij ge
sterkt door een onderhoud met ie
mand, die het bombardement van
Warschau heeft medegemaakt. Schuil
loopgraven zijn rattevallen, aldus de
burgemeester. Bij een onverhoopte
luchtaanval zal de Noordwijksche be
volking zich in haar woningen moeten
terugtrekken.
MET EEN MELKBOER
TER HARINGVANGST.
Een mislukte reis.
De schipper van den stoomlogger
Onderneming Sch. 65, die Dinsdag van
Scheveningen ter haringvisscherij was
vertrokken, heeft het niet met zijn be
manning getroffen. Gebrek aan vak
nis en conflicten hebben hem ertoe
genoopt in IJmuiden binnen te loopen,
waar hij zal trachten een betere be
manning aan te monsteren.
Bij de aanmonstering te Schevenin
gen was en blijkbaar geen acht gesla
gen op de vakkennis der candidaten.
Op zee kwam het al spoedig tot con
flicten, waartoe vooral één lid der be
manning aanleiding gaf. Toen het
schip op de visscherij aankwam, bleek
dat de meeste opvarenden het vak
niet verstonden en nog erger werd het,
toen de netten* gerepareerd moesten
worden. De meesten waren hiertoe
niet in staat, het leek wel of de men-
FEUILLETON.
Historische roman
27.)
„De liefde is toch een zonderling ding," zei
de overste na weinige oogenblikken, „niets is
haar te onoverkomelijk, niets is haar onmo
gelijk, zij stoort zich aan rang noch stand
heb ik zelf hiervan niet het sprekendst be
wijs geleverd
„Ge bedoelt uw huwelijk met Maria
„Ja, Lodewijk ook zij was niet van adel,
ook zij was slechts uit den burgerstand ge
sproten en toch, hebt ge ooit een gelukkiger
huwelijk dan het onze gezien Helaas
waarom is het van zulk een korten duur ge
weest
„Maar Maria's vader was koopman, en dat
verschilt nog zeer veel van een barbier, en
toch," hernam Lodewijk, „welke waren de
gevolgen van dit huwelijkde douairière
heeft u onterfd."
„Wat bekreun ik mij om hare schatten
riep Van Reigenhorst uit, „ik bezit, Gode zij
dank, rijkdommen genoeg om de hare te
kunnen ontberen en geloof mij, gaarne zou
ik mijn geheele vermogen weggeschonken
hebben, indien ik haar slechts had mógen
behouden. O, Lodewijk," ging de Overste
voort, „reeds zijn er bijna vier en twintig ja
ren verloopen, sedert de dood haar van mij
ne zijde wegrukte, en nog zweeft haar beeld
mij onophoudelijk voor den geestaan haar
te denken en aan alles, wat mij nog aan mijn
gelukkig huwelijk herinnert, is nog mijne
hoogste vreugde. O, hoe teeder heb ik haar
bemind
„Laat ons dit gesprek afbreken, Karei
zei de Baron, „waartoe weder een wonde open
te rijten, die de tijd reeds lang had moeten,
heelen
„O neen, Lodewijkhet is mij zoet, over
de zalige doode te spreken," riep zijn broe
der uit, terwijl zijne oogen vochtig werden,
„hoe gelukkig zou ik mijn leven gesleten
hebben, als ik haar had mogen behouden
Wat baten mij thans mijne rijkdommen, mijn
aanzien en de roem, dien ik op het slagveld
verworven heb Ik ben verlaten, eenzaam is
mij dit kasteel, waar ik eenmaal gelukkige
dagen met mijne Maria heb doorgebracht
hoe vroolijk gevoelde ik mij eiken morgen,
als haar lieve mond mij met een kus deed
ontwaken, en hoe gelukkig en snel vloden de
lange winteravonden aan hare zijde voorbij
O, ook gij hebt haar gekend spreek, Lode
wijk was Maria niet een engel
„Zij was eene goede vrouw," mompelde de
Baron, terwijl hij strak voor zich keek.
„En nu, nu is al dat geluk verdwenen, ver
dwenen als een zoete droom," riep de Over
ste, bedekte zijn gelaat met beide handen en'
weende.
Het is een treffend schouwspel, den kracht
vollen man tranen te zien storten, dat trot-
sche, gebiedende oog door smart en zielelij-
den bevochtigd te zien, den man, den moedi
gen krijgsman, die onversaagd op het slag
veld den dood onder de oogen ziet, weenende
om het verscheiden van eene beminde gade.
„En wat mij nog het diepst grieft," ver
volgde de Overste, terwijl hij een traan uit
de oogen wischte, als schaamde hij zich over
zijne zwakheid, „is, dat ik niet aan haar
sterfbed heb mogen staan, hare laatste woor
den niet heb mogen hooren, en van hare
koude hand den laatsten handdruk niet heb
mogen ontvangen Ik, die gehoopt had, haar
bij mijne terugkomst als moeder te begroeten,
vond niets dan haar lijk, en ook daaraan heb
ik den laatsten afscheidsgroet niet kunnen
brengen want toen reeds bedekte de mar
meren zerk het dierbaarste voorwerp, dat ik
immer op aarde bezat
Baron Lodewijk staarde nog steeds gedach
teloos voor zich en scheen geen acht te slaan
op de woorden, die de Overste tegen hem
sprak, toen deze eensklaps opsprong en, de
hand van zijn broeder grijpende, uitriep, ter
wijl hij die blijkbaar drukte
schen dachten, dat de haring zoo maar
opgeschept kon worden
Verder dan 40 mijl van Scheveningen
j heeft de Onderneming het niet ge
bracht. De schipper was genoodzaakt
de reis te onderbreken en is naar
IJmuiden teruggekeerd, waar hij zal
j trachten een andere bemanning aan te
werven.
BEWOGEN RECHTSZITTING
Ambtenaar van het O.M ver
laat de zaal.
Een aanrijdingszaakje, waarbij het
ging om een schadevergoeding van 'n
rijksdaalder, heeft aanleiding gegeven
tot een bewogen zitting van het Kanto.n
gerecht te Alphen a.d. Rijn.
Een slager en een fietsrijdster zou
den van een verkeersagent tegelijk een
teeken tot doorrijden hebben gekregen,
hetgeen 'n botsing tot gevolg had. De
fietsrijdster had aanvankelijk geen
schade opgegeven, doch zij was later
tot de ontdekking gekomen, dat haar
fiets en haar kousen de sporen van de
aanrijding droegen. Voor een rijksdaal
der had zij de fiets laten opknappen
en een paar nieuwe kousen gekocht.
Verdachte wond zich tijdens de zit
ting zoo hevig op, dat de ambtenaar
van het O.M., mr. Den Hollander, er
«niet in slaagde hem het zwijgen op te
leggen. De ambtenaar wendde zich
tot den Kantonrechter en verzocht de
ze, verdachte van de zitting uit te
sluiten. Daar de Kantonrechter aan
dit verzoek geen gevolg gaf, in weer
wil van de aandrang van mr. Den Hol
lander, verliet deze de zaal met de op
merking
-- Ik ben niet van plan, mij door een
verdachte te laten brutaliseeren.
Den Kantonrechter bleef niets an
ders over dan de zitting te schorsen.
Na tien minuten werd de zaak hervat
en de ambtenaar zat weer op zijn
plaats. Toe.n was de zaak spoedig afge
liandeld. De slager betaalde de schade
vergoeding en hoorde f 10 boete subsi-
dair vijf dagen hechtenis tegen zich
eischen. Dat vond hij onbillijk, omdat
naar zijn meening de agent de schuld
droeg. De Kantonrechter achtte niet
bewezen, dat de slager schuldig was en
sprak hem vrii.
REIST PER
W.A.C.O. - AUTOBUSDIENST,
DOOR GEHEEL WEST-FRIESLAND, NAAR
AMSTERDAM en DEN HELDER.
VLUG VEILIG VOORDELIG.
„Eeuwig zal ik u dankbaar zijn voor het
geen ge aan mijne Maria gedaan hebt
De Baron sprong, als door een electrieken
schok getroffen, op, toen de hand van zijn
broeder de zijne aanraakte.
„Maria ja.ik begrijp u.O, God
ja J" en met verwilderde blikken staarde hij
zijn broeder aan.
„Ja, haar dood heeft indertijd ook u ge
troffen, en ik zie aan uw gelaat, Lodewijk
dat ge nog in mijn lijden deelt."
„Ja, ja ge hebt gelijk, Karei
„O van uit betere gewesten ziet zij op ons
neder riep Van Reigenhorst uit. „O, Lode
wijk verschijnt zij u niet somtijds als een
weldadige engel in den droom
„Ja, ja Maar laat ons over iets anders
spreken riep Lodewijk, angstig om zich
heenziende, uit„laat ons over den student
spreken, neen ook niet over dezen over
Ida, ja, over Jonkvrouw Ida, en over de dou-
arrière Van Harmeien
„Waarom niet over haar riep de Overste,
„waarom niet altijd, altijd over mijne Maria
O, het is mij zoo zoet, zoo zalig, over haar
te spreken het is mij dan, alsof ik haar
geest in mijne nabijheid zie
„Waar? Haar geestGod in den he
mei gilde Lodewijk, terwijl hij zijn gelaat
met beide handen bedekte, „haar geest, ik
wil dien niet zien O, God o, God
„In 'shemels naam, Lodewijk! wat scheelt
er aan riep de Overste verschrikt uit.
„Ja, daardaar is haar geestIJse
lijk, verschrikkelijk, Karei daar is haar
geesten stuiptrekkende viel hij van zijn
stoel neder.
Ijlings verliet de Overste het vererek, ten
einde hulp te halen, om zijn broeder tot be
wustzijn terug te roepen.
Toen hij weder binnentrad, zat zijn broe
der kalm en bedaard aan tafelwel lag er
nog een doodelijke bleekheid over zijn ge
laat verspreid, maar geen enkele trek verried
eenige zielsonrust, en zijn gewone kalme
glimlach speelde als te voren om zijn mond.
„Wat scheelde u, Lodewijk vroeg zijn
broeder, verwonderd, hem weder geheel her
PROVINCIAAL NIEUWS.
TRAGISCH STERFGEVAL
TE OUDESCHILD.
Maandagmiddag is tijdens zijn werk
-op de liaven, plotseling overleden de
heer H. W. Hoogerheide, weger aan de
vischafslag te' Oudeschild. Hooger
heide was voor zijn 70 jaar nog een
krasse baas en deed nog opgewekt zijn
werk. Hij had die dag de garnalen in
gepakt en weggebracht, waarna hij
ging helpen bij de lossing van schip
per Plaatsman. Er werd een gezellig
theetje" gedaan, maar toen daarna
ADVERTENTIëN
Van 1 5 regels X0.50
Iedere regel meer f 0.*0
weer met het werk werd begonnen,
j voelde hij zich plotseling onwel de
'dood trad bijna onmiddellijk in.
1 Hoogerheide was gedurende 18 ja
ren weger aan de afslag en deed zijn
■werk serieus. Ook was hij nog eenige
tijd controleur van de Visscherij Cen
trale. Hij kon zeer goed met de vis-
schers omgaan en velen zullen hem
dan ook in de afslag missen.
Als blijk van sympathie werd na
mens de Visscherij-vereeniging een
bloemstuk op zijn laatste rustplaats
gelegd. T. Crt.
GOEDE WEEK VOOR DE KOTTERS
TE TEXEL.
De elf kotters, die vorige week ter
vischvangst zijn uitgevaren, hebben 'n
goede week gemaakt. Er werd geduren
de de eerste drie dagen gevischt, want
Woensdagavond werd het weer te ruw
Zoo lagen Donderdag reeds acht
schepen in IJmuiden aan de afslag,
terwijl er een in Scheveningen had
aangedaan. De overige twee waren
toen misschien nog aan het visschen.
De prijzen waren zeer hoog de tong
deed f ;2.30 per Kg. de zware tarbot
f 1.70. De gemiddelde besommingen vva
ren ongeveer f 750 per kotter. De hoog
ste besomming was Donderdag f 937.
De TX 24,. schipper W. v.d. Vis, vooral
had een goede vangst en wel omstreeks
50 mijl ten Westen van Texel. Zaterdag
zijn, zooals verwacht kon worden, de
kotters niet naar de haven terugge
keerd. Het weer werd later kalmer,
zoodat het niet uitgesloten is, dat er
nog eenige binnengekomen zijn.
De wulkenvisschers verging het vo
rige week minder goed. Er kon alleen
de eerste twee dagen uitgevaren wor
den. Maandg werd er gemiddeld 32
baal van 70 Kg. gevangen en Dinsdag
28 baal.
T. Crt.
BUITENLANSCH NIEUWS.
steld te zien.
„Eene ongesteldheid, die mij meermalen
overvalt," gaf Baron Lodewijk ten antwoord,
„ik heb oogenblikken, warin ik eene vrees
lijke benauwdheid krijg, waarvan ik geene
reden weet te geven ik meen dan eene vree-
selijke verschijning, een schim te zien, mijn
bewustzijn begeeft mij maar even spoedig
als deze ongesteldheid mij overvalt, is zij ook
weder verdwenen. Karei laat ons ons ge
sprek hervatten."
Over het zonderling gedrag zijns broeders
verwonderd, zette de Overste zich weder
neer, en het gesprek werd voortgezet over
het onderwerp, dat de lezer gemakkelijk
raden kan.
XII.
De Jonker Van Naaldwijk' bewoonde met
zijne zuster een burcht, die alle blijken droeg,
dat deze in de middeleeuwen gesticht was
en toen een niet onaanzienlijke sterkte moest
geweest zijn. De juiste plaats, waar deze
burcht stond, kan ik onmogelijk met juist
heid bepalen, daar er in het oude werk,
waaruit ik deze geschiedenis geput heb,
slechts te lezen staat„Ende die burght was
ghenaemt, dat slot Van Naeldwijck, ende was
gheleegen op eene hooghte in 't midde van
een groot bosch, ende was seer starek ende
met walle ende grafte omringt, so dat daer
niet bequaemlyck eenen viand in kome en
konde." Toch heb ik in het bedoelde werk
eene juiste beschrijving van het genoemde
kasteel Van Naaldwijk gevonden, die ik hier
beknopt zal mededeelen.
Het kasteel was door een diepe gracht omge
ven en door een hoogen en dikken muur om
ringd, waarin zich eene poort bevond, voor
welke een valbrug lag, terwijl er nog eene
tweede, kleinere poort in den muur te zien
was, waartoe eene smalle plank, over de
gracht geslagen, den toegang verleende.
Als men de poort binnengereden was, kwam
men op een ruim plein, het slotplein genaamd.
Daar stonden nog eenige dier verdedigings
VAN ZEELAND VOOR VREDES
BEMIDDELING NAAR AMERIKA?
Gewezen Belgische Min.-Pre
sident zou met president Roo-
sevelt overleg plegen.
In neutrale diplomatieke kringen
te Londen doen geruchten de ronde,
volgens welke de gewezen Minister
president Van Zeeland, die met de
„President Harding" in New York jarri
veerde, met president Roosevelt en
Huil de mogelijkheid zal bespreken
van een vredesbemiddeling van de
Vereenigde Staten.
Volgens deze geruchten heeft Lon
den het nieuws bereikt, dat Hitier zijn
groote offensief uit zou stellen in af
wachting van de resultaten van Van
Zeelands pogingen.
Dezelfde kringen verklaren, dat Hit-
Ier zal pogen door de Maginot-linie
heen te breken, indien die pogingen
middelen, welke sedert de uitvinding van het
buskruit in onbruik geraakt zijn. Zoo zag men
daar nog die werktuigen, welke geschikt wa
ren, om groote steenen op de belegeraars te
werpen, en om pijlen, of liever werpspiesen,
op hen af te schieten.
Eene groote poort diende tot ingang van
het eigenlijke kasteel en was zoo ruim en
hoog, dat een ruiter die gemakkelijk kon
binnenrijden. Deze poort werd door twee to
rens verdedigd, daarboven prijkte het ge
beeldhouwde geslachtswapen der Van Naald
wij ks, met hunne spreuk daaronder, die ech
ter door den tijd en het weder bijna onlees
baar geworden was.
Wij willen niets zeggen van de ruime en
hooge voorzaal, die men dan binnentrad, en
die in vroegere eeuwen tot raad- en feestzaal
diende, maar thans tot een ander gebruik
was ingerichtevenmin van de donkere ge
welven onder het kasteel, die vroeger tot ge
vangenissen gediend hadden. Dit alles zou ons
bestek overschrijden wij zullen den lezer
daarom liever dadelijk in een vertrek, dat
zich naast de voorzaal bevond, binnenleiden.
Het was hoog en gewelfd en ontving zijn
licht door twee hooge kruisramen met in
lood gezette ruitjes, die, volgens de gewoonte
van dien tijd, met wapens en dergelijke din
gen beschilderd waren, wier sprekende kleu
ren men op den met kostbaar marmer inge-
legden vloer teruggespiegeld zag. De wanden
waren met tapijten behangen, die waarschijn
lijk uit het Oosten afkomstig waren, en hier
en daar prijkten de beeltenissen van Van
Naaldwijks voorgeslacht in breede, donkerkleu
rige lijsten.
(Wordt vervolgd.)
IN VIER BLADEN ADVERTEEREN VOOR
EENMAAL BETALEN
Wieringermeerbode.
Wieringer Courant.
De Polderbode.
Zijper Courant.