30e JAARGANG
DONDERDAG 16 NOVEMBER 1939
No. 134
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
ALS HET GEWETEN
SPREEKT.
WIERINGER COURANT
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG, DONDERDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden f 1.25.
UITGEVER
CORN. J. BOSKER WIERINGEN.
BUREAU
Hlppolytushoef Wielingen
Telefoon Intercomm. No. 19.
ADVERTENTIëN:
Van 1 5 regels
Iedere regel meer
10.50
fOAO
WEER AUTORIJDEN OP
ZONDAG.
Rijverbod met ingang van
19 November opgeheven.
De Regeeringspersdienst meldt
De Minister van Economische Za
ken brengt ter algemeene kennis, dat
de aanvoer van benzine in de laatste
weken niet onbevredigend is geweest.
De Regeering meent daarom het ri
sico te mogen aanvaarden om den
maatregel van het niet-rijden van mo
torrijtuigen op Zon- en Feestdagen met
ingang van 19 Nov. op te heffen.
Hierbij komt tevens het feit, dat de
voorbereiding van de distributie-rege
ling van benzine thans zoover is ge
vorderd, dat deze regeling - indien dit
•onverhoopt noodig mocht zijn - op kor
ten termijn kan worden ingevoerd.
Met nadruk voegt de Regeering hier
aan toe, dat het van groote beteekenis
is, dat de automobilisten hun mede
werking blijven verleenen door zuinig
heid te betrachten bij het benzine-ver-
bruik.
Dit kan geschieden door het achter
wege laten van niet noodzakelijke rit
ten, door het combineeren van vervoer
in één auto en bovenal door niet te rij
den met 'n te groote rijsnelheid, wat
zoowel op het benzineverbruik als op
de bandenslijtage van grooten invloed
is. Deze medewerking is in de eerste
plaats het belang van de automobilis
ten zelf,, aangezien opnieuw maatrege
len zouden moeten worden genomen,
wanneer de voorraadpositie, bijv. door
te groot verbruik, ongunstiger zou
worden.
Zou alsdan tot distributie worden be
sloten, dan onderschatte men niet de
bezwaren van dezen maatregel, welke
in de practijk onvermijdelijk stroef
werkt. Vandaar dat het aanbeveling
verdient, dat door vrijwillige medewer
king der belanghebbenden het in wer
king treden eener distributie zoo lang
mogelijk wordt uitgesteld.
De heer Everts (lid van Ged. Staten)
merkte op, dat in 1938 't geld nog niet
noodig was. Ook wanneer het wel noo-
dig was geweest, stond niet vast of da
delijk leenen voordeeliger zou zijn ge
weest.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
GELDERLAND LEENT
TEGEN 5 PCT.
Prov. Staten van Gelderland zijn
Dinsdagmiddag in najaarzitting bijeen
gekomen. Naar aanleiding van 't voor
stel van Ged. Staten tot verhooging
van het maximum rentepercentage
van 3.5 tot 5 pCt. van de provinciale
geldleening van f 323.000 wees de heer
Rademakers er op, dat Ged. Staten
reeds in December 1938 werden ge
machtigd om tegen 3.5 pCt. te leenen
Waarom heeft men daarmee zoo lang
gewacht, terwijl de rentestandaard
toch stijgende was
GEEN ARRESTATIES IN
ONZE WEERMACHT
Verklaring van den opperbe
velhebber.
Aangezien in de laatste dagen weder
om allerlei geruchten zijn verspreid
omtrent handelingen van officieren en
onderofficieren, welke zelfs tot arres
taties zouden hebben geleid, deelt de
opperbevelhebber van land- en zee
macht mede, dat deze geruchten van
allen grond ontbloot zijn. In verband
hiermede wordt 'n dringend beroep
gedaan op het publiek, geen waarde te
hechtein aan niet-officieele berichten
en er zich van te onthouden geruchten
verder te verspreiden.
HET WILHELMUS OP SCHOOL
Minister van Onderwijs neemt
een maatregel.
Het Handelsblad schrijft
Vier weken geleden, op 16 October,
hebben wij 'n gruwelijk specimen ge
publiceerd van wat leerlingen van de
tweede klasse van 'n 5-jarige II. B. S.
bij een onverwachte schriftelijke op
gaaf van het eerste couplet van het
Wilhelmus hadden gemaakt (Den Prin
Sen van Oranje blijf ik steeds onbe-
zeerd, etc.)
In het Weekblad voor Gymnasiaal
en Middelbaar Onderwijs lezen wij nu,
dat de Minister van Onderwijs den di
recteuren der Rijks II.B.S.-en de vol
gende circulaire heeft toegezonden
„Ik heb de eer U - voor zooveel noo
dig - te verzoeken er voor zorg te dra
gen dat het Wilhelmus bij de lessen
voor de Nederlandsche taal wordt gele
zen en behandeld en dat de leerlingen
de belangrijkste stroplien van buiten
leeren, een en ander als afzonderlijk
onderwerp van onderwijs."
Een afschrift van dit stuk heeft de
Minister aan de dagelijksche besturen
der gemeenten, die gesubsideerde hoo
gere burgerscholen, lycea, gymnasia
en handelsdagscholen in stand hou
den, doen toezenden.
DE NIEUWE SPELREGEL
VOOR VOETBAL
Afhouden zonder gebruik van
lichaamskracht voorloopig toe
gestaan.
Er heerscht - men weet het - groote
verwarring op onze voetbalvelden over
de toepassing van den nieuwen spelre
gel, waarbij men elkaar niet mag aan
vallen als niet meteen de bal kan wor
den gespeeld.
In het K.N.V.B.-orgaan lanoeert de
secretaris van de spelregelcommissie,
de heer mr. R. W. Pik, thans de volgen
de mcdedeeling voor H.H. scheidsrech
ters en verenigingen
Het is niet geoorloofd dat de tegen
standers elkaar aanvallen, indien de
bal zich niet binnen het bereik van
de betrokken spelers bevindt en zij
niet tevens pogen den bal te spelen.
Verder is bepaald, dat, althans voor
loopig, het afhouden (zonder gebruik
van lichaamskracht) niet onder aan
vallen is begrepen.
Het is goed, dat een en ander van
officieele zijde thans nog eens duide
lijk wordt gestipuleerd, want vooral
de uitleg van de laatste alinea, geeft,
voortdurend aanleiding tot meenings-
verschil.
Aan de arbiters om het minimale vel
schil tusschen afhouden en aanval
len - vaak een gevoelskwestie - juist
te onderscheiden.
FEUILLETON.
Historische roman.
38.)
„Ik begrijp u niet, Lena gaf de barbier
ten antwoord, „wat raakt het mij, of Frans
Mijnheer Johan De Witt bezoekt of niet
„Ge behoeft mij ook niet te begrijpen," her
nam het wijf, „doe maar, wat ik u zeg, zeg
den Jonker
„Eeuwig dat woord Jonker, noem hem
Frans," riep Tigchelaar ongeduldig uit, „zoo
als ik en iedereen het doet."
„Ik wil hem Jonker noemen," hernam de
waardin uit „Het Brandewijnvat, „en het
raakt mij niet, of u dat bevalt of niet. Zeg
den Jonker, dat ge hem hedenmiddag tegen
vier uur hier weder zult wachten, en dat hij
vóór dien tijd geen bezoek ten huize van De
Witt aflegge, verstaat ge mij Dat is alles,
wat ge te zeggen hebt."
„Maar waartoe moet dat dienen vroeg
Tigchelaar.
„Dat zal ik u zeggen, zoodra hij vertrokken
is. Komaan, nu niet langer gedraald, doe spoe
dig wat ik zeg riep Lena en dwong den
barbier, ondanks zich zelf, de gelagkamer
binnen te treden.
„Frans ik moet u spreken," zei de barbier,
„maar ik kan dat nu nog niet doen kom
daarom vanmiddag om vier uur nog eens
terug. Zult ge komen
„Ik wenschte liever, dat ge mij dadelijk
meedeeldet, wat ge mij te zeggen hebtmaar
als het volstrekt zoo wezen moet, dan zal ik
zorg dragen, hier te zijn."
„Ongetwijfeld zijt ge voornemens, na het
geen er vannacht is voorgevallen, een bezoek
bij Mijnheer Johan de Witt af te leggen
„Ik ben van plan, terstond derwaarts te
BUITENLANDSCH NIEUWS.
EERSTE DUITSCHE SOLDAAT, DIE
AAN HET WESTELIJK FRONT
SNEUVELDE.
Volgens „United Press", deelen de
Duitsche bladen mede, dat de eerste
Duitsche soldaat, die in dezen oorlog
aan het Westelijk front is gevallen, 'n
korporaal, Beek geheetcn, uit Heiligen
stadt in Thuringen, is geweest. Iiij
sneuvelde bij de.n grenssteen 110. 18 in
de buurt van Saint-Arnaul en Saar-
brucken bij een aanval van Marokkaan
sche troepen op een Duitsche grenspa-
trouille. Beek rende terug naar liet
hoofdkwartier van zijn compagnie in
n Duitschen douanepost om te berich
ten, dat de vijand de grens had over
schreden. Op het oogenblik, dat hij
don post bereikte, werd hij door '11 ko
gel getroffen en hij viel dood aan de
voeten van den luitenant.
Het bericht maakt geen melding van
den datum, waarschijnlijk gebeurde
het op 8 September.
INCIDENTEN AAN DE
FINSCH-RUSSISCHE GRENS
United Press meldt uit Helsinki
I11 officieele kringen verklaart men,
dat Dinsdag zoowel te land als in de
lucht incidenten zijn voorgevallen,
doch men weigerde '11 officieele verkla
ring daarover af te leggen. Deze inci
denten zijn, zoo werd verklaard, gelijk
aan die, welke in de laatste weken
REIST PER
W.A.C.O. - AUTOBUSDIENST,
DOOR GEHEEL WEST-FRIESLAND, NAAR
AMSTERDAM en DEN HELDER.
VLUG VEILIG VOORDELIG.
meermalen zijn voorgevallen, toen de
Russen trachten druk uit te oefenen
op den loop der Finsch-Russische on-
1 derhandelingen.
Volgens een nog niet bevestigd ge
rucht hebben de Finnen '11 Russisch
Ivliegtuig aan de Oostelijke grens in
(„Niemandsland" neergeschoten. Van
'geen van beicle zijden is men de geval
len machine genaderd, uit vrees een
incident te verhaasten.
De Russische infanterie zou verder
het moreel der Finsche troepen op de
proef hebben gesteld door met gevelde
bajonet tegen de prikkeldraadversper
ringen te chargeeren e»n in de lucht te
schieten. De Finsche soldaten waren,
echter geenszins gc-imponeerd, daar
zij er op getraind zijn incidenten met
Rusland te vermijdein. Bovendien be
vinden zich in, de grenszone slechts sol
daten, die tenminste vijf jaar gediend
hebben.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN IN
BELGIE GELAND.
Zij meenden boven Fransch ge
bied te zijn.
Dinsdagmiddag hebben verscheide
ne Engelsche militaire vliegtuigen over
de kust gevlogen. Een der toestellen
daalde op het strand te De Panne, 'n
tweede toestel zou, naar men gelooft,
geland zijn op Belgisch gebied hij de
Fransche grens.
De bestuurders der eerste toestel
len zijn zeer jonge menschen. Zij ver
klaarden zich hoven Fransch gebied ge
waand te hebben.
AMERIKA MAAKT 1250 VLIEG
TUIGEN PER MAAND.
De president van de Amerikaansche
kamer voor luchtvaart, John Jouett,
deelt mede, dat de Amerikaansche fa
brieken thans 1250 vliegtuigen per
maand produceeren. Binnenkort zal
de productie nog aanzienlijk worden
verhoogd.
DE NEUTRALEN ZIJN „LEKKEN"
ZEGT MEN TE LONDEN
In deskundige kringen te Londe,n uit.
men op dit oogenblik de gedachte, dat
indien al de Duitsche bedreiging met
een continentale blokkade van Enge
land bij woorden gebleven is, de Brit-
sche contrabande-cointrole gericht te
gen Duitschland, ook geenzins vol
maakt is.
Deze mededeelingen krijgen bijzon
dere beteekenis in het licht van de van
Duitsche zijde tot de neutrale mo
gendheden gerichte verwijten, dat zij
zich te zeer schikken naar de Engel
sche eischen.
Men wijst erop, dat de Engelschen
er dan wel in geslaagd mogen zijn, de
Duitsche scheepvaart onmogelijk te
maken, doch dat anderzijds nog tal van
„lekken" bestaan, die Duitschland mo
gelijk maken handel te drijven.
Als de belangrijkste lekken noemt
men Italië, Holland, Scandinavië en
België aan de andere zijde dan, als
.'11 zeer belangrijken factor Rusland.
I Men acht het een groot gevaar, dat
het Russische graan,, de petroleum en
mangaanerts, het graan, de mineralen
en het vee van den Balkan en het ijzer-
'erts van Zweden ongehinderd Duitsch
'land kunnen binnenkomen. Er gaan
geruchten, dat de Duitsche handels
missie die in Stockholm verblijft,
krachtigen druk heeft pogen uit te oe
fenen op de Regeering om den Zweed-
schen uitvoer naar Duitschland te ver
'grooten. Niet alleein Rusland zelf is 'n
bron voor de Duitsche economie, doch
'ook de trans-Siberische spooi'lijn
wordt een belangrijke toevaerweg. In
diplomatieke kringen verneemt men,
dat Duitschland bezig is spoorweg
wagons te houwen met verstelbare
Iwielstellen waardoor de wagons zoo-
wel op het breede spoor van Rusland
als op het smaller spoor van de andere
landen kunnen rijden.
KLEEDING VOORTAAN IN HET
DUITSCHE RIJK GEDISTRIBUEERD
Zes paar dameskoosen per jaar
United Press meldt dit Berlijn
Met ingang van j.1. Maandag is in
Duitschland een textieldistributie in
gesteld. Iederee.il heeft 'n distributie
kaart ontvangen, die honderd „pun
ten" telt en 'n jaar geldig is. Men mag
deze honderd punten naar eigen keuze
gebruiken. Echter is„ teneinde een
„run" op de winkels gedurende de eer
ste dagen te voorkomen en ook het
hamsteren van kleedingstukken tegen
te gaan, verdeeling van het. puntenver
bruik over vijf perioden voorgeschre
ven. Er zijn verschillente kaarten,
voor mannen, vrouwen, jongens en
meisjes.
Een heeren costuum kost 60 punten,
een trui 30 pt., een overhemd en bad
pak elk 20 pnt., 'n paar sokken 5 pnt.,
een das 3 pnt., 'n, zakdoek 2 pnt. Voor
een wollen damesjapon moet 40 pCt.
worden betaald, voor andere jurken
30 pnt., voor een corset 15 pnt.
Bepaald is nog,, dat iedere vrouw
niet meer dan zes paar kousen, - die
4 pnt. voor de eerste vier paar en
8 pnt. voor de laatste twee paar kou
ten - per jaar mag koopen. Eea man
krijgt niet meer dan vijf paai- sokken
per jaar. Ook hier is voor de laatste
twee paar het dubbele aantal punten
vereischt.
Overjassen en huishoudgoederen
kunnen niet door middel van de
distributiekaarten worden gekocht.
Deze moeten speciaal worden aange
vraagd.
DUITSCHLAND ALS BOLWERK TEGEN
„LAWINE UIT HET OOSTEN."
In een rede. die de vroegere secretaris van
oorlog der Vereenigde Staten, Patrick Hurley,
gaan," gaf Frans zuchtende ten antwoord,
bedenkende, welk eene droeve taak hij voor
genomen had aldaar te verrichten.
„Ge moet daar niet heengaan, Frans
voordat ik u vanmiddag gesproken heb," zei
de vader. „Ik heb daarvoor gewichtige rede
nen, die ik u eerst heden middag mededëelen
kan."
„Welnu dan," zeide Frans, „ik zal uwe be
velen stipt opvolgenom vier uur ziet ge
mij weer."
„Zijt ge nu voldaan, Lena vroeg de bar
bier van Piershil, nadat zijn zoon vertrokken
was, „en zult ge mij nu de reden zeggen,
waarom Frans om vier uur hier moet terug
komen en vóór dien tijd geen bezoek bij De
Witt mag afleggen
Lena zette zich op een der vervelooze ban
ken neer, terwijl Tigchelaar tegenover haar
plaats nam.
„Zooeven was hier een vriend van den Jon
ker," begon de waardin, „een luitenant bij de
ruiterij, die hier in garnizoen ligt, ik ge
loof, dat hij Walraven heet, zóó werd hij ten
minste door uw zoon genoemd."
„Ik ken hem wel, dien ellendeling, die al
mijne plannen, die ik met Julia had, in dui
gen heeft geworpen," zeide Tigchelaar. „Ga
voort
„Zij kwamen spoedig met elkander in ge
sprek, en ik deed, alsof ik de rekening derge
nen,, die bij mij in 't krijt staan, opmaakte,
zoodat zij meenden, dat ik geen woord hoor-
de, en toch ontging mij niets van hetgéen zij
zeiden. Uit hun gesprek dan vernam ik, dat
Frans een meisje bemint, met name Ida, dat
thans bij den Raad-pensionaris De Witt
woont. Ge hebt mij van dat alles nooit een
woord gezegd, meester Tigchelaar
„Ik wist er ook niets van, Lena gaf de
barbier ten antwoord.
„Wist ge er niets van riep Lena uit.
„Denkt ge mij met uwe leugens te kunnen
bedriegen Dat gaat niet, al waart gij ook
j tienmaal slimmer dan ge zijtmaar om op
het onderwerp terug te komen de Jonker
verhaalde dan, dat hij Ida beminde, maar dat
j dit meisje door geboorte en rang te zeer bo-
ven hem verheven is, dan dat zij ooit zijne
vrouw zou kunnen worden. Hierover sprak hij
zóó aandoenlijk, dat de tranen mij in de
oogen kwamen en ge weet, meester Tigche
laar dat zoo iets niet gemakkelijk gebeurt
hij is nu van plan om dat meisje vaarwel te
zeggen en haar nimmer weer te zien."
„Wel dat is zeer verstandig van hem ge
handeld," riep Tigchelaar uit„ik had in
derdaad nooit gedacht, dat hij zooveel ge
zond verstand bezathij ziet van het meisje
af, dat voor hem te hoog geplaatst is, en ziet
naar eene andere vrouw uit, die hij kiezen
kan, en daarmee is de geheele zaak afge
daan."
„En ik zeg, dat dit niet gebeuren zal, mees
ter Tigchelaar riep de waardin uit, „zoo
lang Lena nog leeft, en ik ben nog niet oud
genoeg om van ouderdom te sterven. De jon
geling heeft gezegd, dat hij zonder Ida niet
gelukkig kan zijn, en ik geloof hem want
de toon, waarop hij dat zeide, bewees, dat hij
de waarheid sprak, en ik wil niet hebben, dat
hij ongelukkig wordt, verstaat ge, ik wil dat
niet, want ik heb reeds al te veel medege
werkt tot zijn ongeluk."
„Maar hij is nu immers gelukkig, hij is
advocaat, en een advocaat is een aanzienlijk
man."
„Zwijg," riep Lena uit, „zwijg van zijn ge
luk, hij is advocaat, dat is waar maar wat
had hij kunnen zijn, meester Tigchelaar
„Maar wat wilt ge dan toch riep de
barbier van Piershil uit. „Ge wilt toch niet,
dat wij hem met het geheim bekend ma
ken
„Ik wil, dat Ida zijne vrouw wordt, zonder
baar toch kan hij niet gelukkig zijn, en ik
wil hem gelukkig zien, anders heeft mijn
geweten geen rust."
„Uw geweten, het geweten van de waardin
uit Het Brandewijnvat zeide Tigchelaar
lachende. „Inderdaad, Lena ik dacht, dat
ge te verstandig waart om u met dergelijke
dwaasheden bezig te houden."
„Het kan wezen, dat gij noch Baron Lode-
wijk een geweten hebt," hernam Lena, maar
ik wel mijn geweten verontrust mij, en ik
gevoel, dat het niet rusten zal, voodat ik
Frans gelukkig zieIda, al was zij ook de
dochter van den Koning van Frankrijk, moet
zijne vrouw worden."
„Maar dat is onmogelijk, zonder dat ons
geheim, dat verschrikkelijk geheim ontdekt
wordt," riep Tigchelaar uit.
„Laat het dan ontdekt worden," riep Lena
uit. „Wat raakt het mij Ik ben minder schul
dig dan gij zijt en hij is."
„Mensch zijt ge krankzinnig antwoord
de Tigchelaar, ontstuimig en woest opsprin
gende. „Maar neen, ge schertst, ge zijt te ver
standig, ge hebt weder geld noodig, en opdat
ik u dat zal geven, wilt ge mij vrees aanja
gen heb ik het niet geraden, Lena
„Neen, maar hoor mij aan ik wil u en
hem en mij zelf niet noodeloos verradenge
zijt slim genoeg, bedenk dus een middel, on
verschillig welk, ik geef er u twee maanden
den tijd toe, maar als die tijd verstreken is,
moet de Jonker gelukkig en moeten alle
hinderpalen, die hem beletten Ida tot echt-
genoote te nemen, uit den weg geruimd zijn.
Het staat aan mij, hem gelukkig te maken,
en datwil ik doen, Tigchelaar dat zweer
ik bij God."
Het was tevergeefs, dat de barbier van
Piershil de waardin uit „Het Brandewijnvat"
tot andere gedachten tracahtte te brengen
zij bleef onverzettelijk, en na al zijne welspre
kendheid te hebben uitgeput, vroeg Tigche
laar eindelijk
„Maar wat wilt ge dan, dat ik hem zeggen
zal, als hij vanmiddag hier terugkomt
„Zeg hem," zeide Lena, „dat ge weet, dat
hij Ida bemint, dat Ida de zijne zijn zal, dat
hij zich aan de wanhoop niet moet overgeven
de wijze echter, waarop ge die belofte zult ver
vullen, laat ik aan uwe geslepenheid over, en
denk er om, dat, als de Jonker er na den tijd
van twee maanden niet van overtuigd is, dat
Ida de zijne worden kan, ik alles verraad, al
zou het mij ook het leven kosten."
„Ik wenschte wel, dat deze nacht haar
laatste was," mompelde Tigchelaar, toen hij
d.e herberg verliet, terwijl Lena, als in diepe
gepeinzen verzonken, roerloos op hare plaats
bleef zitten.
„Zonderling," zeide zij bij zich zelf, „vroe
ger leefde ik onbezorgd en gerust, maar se
dert dien dag, waarop ik bij toeval eens in
de kerk kwam en hoorde, hoe de Predikant
Simon Simonides (1) over de straffen sprak,
die den zondaar of de zondares in het
leven na dit leven te wachten staan, was
het, alsof ieder woord mij door de ziel sneed
ik wilde mij verwijderen, maar het was mij
onmogelijk eene onzichtbare hand scheen
mij terug te houden. Sedert dien tijd is de
rust van mij geweken, altijd en overal denk
ik aan hetgeen ik reeds sedert meer dan zes
en twintig jaren vergeten had alles staat
mij nu weder zoo klaar en duidelijk voor den
geest, alsof het eerst gisteren voorgevallen
v/as, en eiken nacht word ik door benauwde
droomen gekweld, die mij aan dat verschrik
kelijke verleden herinneren. Lena Lena ge
hebt, slechts gehandeld, één handvol gouds
bracht u ten valmaar ik wil zooveel in
mijn vermogen is doen, om hetgeen ik mis
dreef, te herstellen, ik wil wederom rust
hebben, hier, hier," riep zij, op haar hart
wijzende, „hier, waar het nu zoo woest en
onstuimig is
(Wordt vervolgd.)
1) Simon Simonides was een van die Haag-
sche Predikanten, die door hunne taal tegen
de gebroeders De Witt zijn bekend geworden.
Gemelde Simonides was het, die daags na den
moord der De Witten eene predicatie in de
Nieuwe Kerk te 's-Hage hield, waarin hij
den moord der broeders eene wrake Gods
noemde, verzekerende, dat de daders niet
gestraft, maar veeleer beloond moesten wor
den. Rampzalige tijden, waarin zulk eene taal
tan de lippen der mannen vloeide, wier taak
het is, het Evangelie der liefde te verkondi
gen
IN VIER BLADEN ADVERTEEREN VOOR
EENMAAL BETALEN
Wieringermeerbode.
Wieringer Courant.
De Polderbode.
Zijper Courant.