4
30e JAARGANG
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1939
No. 137
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
WIERINGEN EN OMSTREKEN
ALS HET GEWETEN
SPREEKT.
nwieringer courant
VERSCHIJNT ELKEN
DINSDAG, DONDERDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS
per 3 maanden f 1.25.
UITGEVER
CORN. J. BOSKER WIERINGEN.
BUREAU
Eüppolytushoef Wieringen
Telefoon Intercomm. No. 19.
ADVERTENTIëN
Van 1 5 regels
Iedere regel meer
10.50
10.10
1
BRITSCHE MAATREGEL TEGEN
DÜITSCHEN UITVOER.
In het Lagerhuis heeft Chamberlain
aangekondigd, dat de Britsche Regee
ring represailles zal nemen in verband
met de uitbreiding der - naar hij zeide -
Duitsche mijnenvelden. Uitvoer van
goederen van Duitschen oorsprong
zal onderworpen worden aan inbeslag-
nemng op zee.
NEDERLANDSCHE INDUSTRIE- EN
HANDELSBELANGEN GESCHAAD
De Nederlandsche koopvaardij moge
met het verlies van de „Simon Boli-
var" en den dood van ettelijke tiental
len opvarenden en passagiers wel ver
reweg het zwaarst getroffen zijn in
het afgeloopen weekend, dat voor de
scheepvaart op de route van de Noord
zee naar het Engelsch Kanaal zoo bui
tengewoon noodlottig is geweest, ook
de aankondiging van de represaille
maatregelen, die MinisCer-prelside'nt
Chamberlain Dinsdagmiddag in het
Engelsche Lagerhuis heeft gedaan,
heeft hier te lande in reederskringen
groote ontsteltenis gewekt. Integen
deel, deze maatregelen, die bedoeld zijn
om Duitschland te treffen, worden hier
in de eerste plaats en vooral gevoeld
als een zware slag voor de Nederland
sche koopvaardij.
-
ERNSTIGE BEZORGDHEID
IN BELGIE.
In semi-officieele kringen legt men
reeds den nadruk op het feit, dat de
nieuwe Britsche maatregelen buiten
gewoon ernstige gevolgen voor de
kleine neutrale landen als Nederland
en België zullen hebben en dat zij nog
meer moeilijkheden zullen toevoegen
aan die, welke de havens van Antwer
pen en Rotterdam reeds te verduren
hebben. Men verwacht dat deze maalre
gelen een gunstige uitwerking zullen
hebben op de scheepvaart in Italië en
dat de Italiaansche havens den zeehan
del van de Noordzeehavens aan zich
zullen trekken.
Men vraagt zich in politieke kringen
af wat Duitschlands houding zal zij.n
ten opzichte van de neutrale landen.
Chamberlains verklaring wordt dan
•ook als buitengewoon ernstig be
schouwd, zoowel in politiek, als econo
misch opzicht. Daardoor immers zal
de scheepvaart in de Noordzee zoo
goed als verlamd worden.
ITALIË ZIET GEVAAR VOOR
UITBREIDING CONFLICT
United Press meldt uit Rome
Uit gewoonlijk goed ingelichte Itali
aansche kringen wordt vernomen dat
men daar in het geheel niet verwcm-
derd is over de verklaring van Cham
berlain dat de Duitsche exporten aan
gehouden zullen worden. Deze kringen
doen opmerken dat tr vele wegen zijn,
FEUILLETON.
Historische roman.
41.)
XIX.
Het toeval was Frans Tigchelaar gunstig
nauwelijks had hij de woning van Johan
De Witt verlaten, of hij ontmoette den bar-'
bier van Piershil, zijn vader, die van de
Kasteleny van den Hove van Holland, alwaar
men den Ruwaard in hechtenis hield, terug
keerde, werwaarts hij ontboden was geworden,
om tegen Cornelis De Witt te worden ge
hoord doch welk gehoor geen plaats had,
aangezien Tigchelaar eenige dagen uitstel
had verzocht, ten einde in de gelegenheid te
zijn, de noodige bewijsstukken bijeen te za
melen.
„Es moet u spreken, terstond zeide Frans
ontstuimig, terwijl hij zijn vader staande
hield.
„Welnu wat hebt ge mij te zeggen zei
deze, „is het om geld Dat heb ik niet, en...."
„Geld behoef ik niet," Frans, „maar hetgeen
ik te zeggen heb, kan ik hier op straat niet
doen mijne woning is in de nabijheid, laat
ons die binnentreden."
„Op een anderen keer," zei de barbier,
„thans heb ik geen tijd."
„En juist nu moet ik u spreken," en zijn
vader bij de hand nemende, voerde de advo
caat hem, in weerwil van zijne tegenstribbe
ling, zijne woning binnen.
Daar gekomen, begon Frans Tigchelaar
met eene stem, die van zijne gemoedsstem
ming getuigde
„Vader wat hebt ge gedaan
„Mijn plicht," gaf deze koel ten antwoord,
„den plicht van elk Vaderlander, dit het op
recht met het Huis van Oranje meent. De
waarover de Duitsche exporten buiten-
landsche naties zullen kunnen berei
ken.
Intusschen valt de Italiaansche pers
deze blokkademaatregelen aan met de
opmerking dat een dergelijke politiek
het uitbreiden van het conflict in de
hand werkt. Ciano's blad „Telegrafo"
schrijft o.a. „Het blokkade-probleem
is niet langer economisch, doch ook
van politieken aard, het bereidt den
weg voor ernstiger gevaren voor. De
oorlogvoerende landen, die van deze
blokkade te lijden hebben en deze zul
len breken, zouden daardoor gedwon -
gen kunnen worden om het veld van
hun militaire operaties uit te breiden
tegen elk neutraal land, dat zich vrij
willig of tegen zijn wil neerlegt en sa
menwerkt met blokkade, het hoofd
buigt voor de gewetentlooze Britsche
eischen.
DADER VAN AANSLAG
TE MUNCHEN GEVONDEN
Himler, de leider der Gestapo,
doet mededeeling van bijzon
derheden omtrent de arres-
statie.
United Press meldt uit Berlijn
Ofiicieel wordt gemeld, dat de per
soon, die verantwoordelijk wordt ge
acht voor den bomaanslag te Munchen,
is gearresteerd.
Himler, de chef der Gestapo, deelde
mede, dat hij Georg Eiser heet, 36 jaar
oud en uit Munchen afkomstig is.
Hij heeft reeds 'n bekentenis afgelegd
Voorts wordt officieel gemeld, dat
de politie twee personen heeft gearres
teerd, die 'n leidende positie bij den
Britschen Geheimen Dienst zouden be
kleeden, die worden verdacht van me
deplichtigheid aan den bomaanslag.
Himler heeft verder nog medege
deeld, dat Eiser is gearresteerd in den
nacht van 8 November, toen hij tracht
te over de grens naar Zwiterland te
vluchten.
Reeds op 14 November heeft Eiser
volgens een mededeeling van Himler
tegenover de speciale commissie van
onderzoek een bekentenis afgelegd,
nadat bij de nasporingen de verden
king op hem was gevallen.
Hij heeft verklaard weken lang te
hebben gewerkt aan het plaatsen van
de helsche machine in een der pilaren
van den Burgerbraukeller. Het uur
werk kon 144 uur of zes dagen loopen.
Aan een bericht van het D. N. B. ont
leenen wij nog de volgende bijzonder
heden
Terstond na den aanslag werden al
le Duitsche greinzen gesloten en werd
de controle verscherpt.
Onder de nog denzelfden nacht ge
arresteerden bevond zich een man, die
op illegale wijze de Zwitsersche grens
trachtte te passeeren. Dit was Georg
Eiser. Uit hetgeen het onderzoek dei-
speciale commissie had opgeleverd
bleek, dat Eiser op een of andere wijze
met den aanslag in verband moest
staan. Onder den last van het uitvot»-
rige bewijsmateraal en na talrijke con
frontaties legde Eiser, na eerst hard
nekkig te hebben ontkend, op 14 No
vember 'n volledige bekentenis af. In
een wekenlangen minutieuzen arbeid
had hij in een der zuilen van de Burger
braunkeller de tijdbom ingebouwd.
Het plan voor den aanslag werd
reeds in September of October 1938 ge
maakt. In Augustus 1939 werd de ruim
te in orde gemaakt, waarin de bom zou
worden geplaatst, de lading werd op
den zevenden dag voor de betooging in
de Burgerbraukeller aangebracht.
De volgende dagen trachtte Eiser
herhaaldelijk het uurwerk te plaatsen,
waarin hij pas in den nacht van 4 op
5 November slaagde.
Eiser vertrok daarop onmiddellijk
om via Stuttgart naar zijn in Zwitser
land op hem wachtende lastgevers te
begeven, doch om bepaalde redenen
keerde hij op 7 November des middags
naar Munchen terug. Het gelukte hem
in den nacht van 7 op 8 November nog
maals den Burgerbraukeller binnen
te dringen, om zich nog eens daar per
soonlijk te overtuigen, dat het uurwerk*
tikte. Hij had niet vergeten voor het
dempen van het geluid te zorgen. Hij
herhaalde de proef in den loop van
den nacht eenige malen. Toen de mor
gen aanbrak reisde Eiser per spoor via
Ulm naar de grens, welke hij in den
daaropvolgenden nacht bij Konstanz
poogde te overschrijden. Hij werd daar
bij aangehouden.
De opdrachtgever en financier van
de daad, zoo verklaart Himler verder,
was de Britsche Intellingence Service,
de organisator van het misdrijf was
Otto Strassen.
Tot dusver had het onderzoek naai
de opdrachtgevers en medeplichtigen
het publiceeren van mededeelingen
daarover ongewenscht gemaakt, doch
thans is een deel van de met de mis
daad in verband staande groep perso
nen gearresteerd.
De chef der Duitsche politie roept
tenslotte de bevolking op, alles mede
te deelen, wat omtrent Eiser bekendis
EEN ARRESTATIE BIJ VENLO.
Officieel wordt gemeld, dat de chef
van de Britsche Intelligence Service
voor West-Europa met een medeplich
tige is gearresteerd, toen hij op 9 Nov.
bij Venlo de grens trachtte te over-
Ruwaard wilde mij overhalen, de handen aan
het leven van den Prins te slaan het was
alzoo mijn plicht, den Hove van Holland met
dien voorslag bekend te maken want maar
al te licht zou hij iemand hebben gevonden,
die, minder nauwgezet dan ik, zich door zijn
goud liét omkoopen of door zijne schoone
woorden verblinden."
„Vader zeide Frans, „het is mij onmo
gelijk, te gelooven, dat de Ruwaard zulk een
snood ontwerp zou gesmeed, en nog veel
minder, dat hij u tot de uitvoering van zulk
een plan zou gekozen hebben want het is
mij nooit bekend geweest, dat ge in eenige
betrekking hoegenaamd tot Cornelis De Witt
stondt. Zulk een voorslag doet men toch
waarlijk aan geen onbekende
„Ik was den Ruwaard geenszins zoo onbe
kend, als ge wel denkt," zeide Tigchelaar op
een overredenden toon, „ge weet, dat ik in.
zeker geding onschuldig met den Heer en
Schout van Piershil gewikkeld ben, en ten
einde hierover met den Ruwaard te spreken,
ben ik dikwijls ten zijnen huize geweest. Zoo
was het dan, op den 7den Juli, dat ik mij op
nieuw bij hem liet aandienen, maar ten ant
woord kreeg, dat ik hem vóór den volgenden
dag niet zou kunnen spreken. Den volgenden
morgen begaf ik mij weder naar de woning
van Cornelis De Witt en vond den Ruwaard
nog te bed liggen," vervolgde Tigchelaar. „Ik
verhaalde hem, hoe ik met den Heer en
Schout van Piershil een rechtsgeding ge
wikkeld was, en riep zijne tusschenkomst in
deze zaak in. „Gaarne wil ik u van dienst
zijn," gaf mij de Ruwaard ten antwoord, „en
ik beloof u, de zaak te zullen schikken, mits
gij mij ook belooft, mij wederkeerig een
dienst te zullen bewijzen." „Gaarne," zeide
ik, niet vermoedende, van welk een snooden
aard die dienst zijn moest. Na eenig dralen
maakte hij mij eindelijk met den dienst, dien
hij van mij vorderde, bekend, en die in niets
minder bestond dan den Prins van Oranje
van kant te helpen, hetzij door wapenen of
door vergif. Hij zeide met vele schoone woor
den, dat het welzijn van het Vaderland den
schrijden.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt,
'dat officieel het volgende wordt bekend
'gemaakt
De te 's-Gravenhage bestaande Cen
trale van de Britsche Intelligence Ser
vice voor West-Europa heeft sinds ge-
ruimen tijd getracht in Duitschland
complotten te doen smeden en aansla
gen te organiseeren alsmede contact
tot stand te brengen met door hem
vermoede revolutionnaire organisa
ties. Op grond van een even misdadige
als onnoozele inlichting door Duitsche
emigranten verkeerde men bij de Brit
sche Regeering en de onder haar staan
de Intelligence in de meening. dat
zich in den Staat, in de partij en bij de
weermacht een oppositie bevond, die
het doel had in het Rijk een revolutie
te doen ontstaan.
Onder deze omstandigheden werd
aan ambtenaren van den veiligheids
dienst der S.S. opgedragen contact te
zoeken met deze Britsche terreur- en
revolutiecentrale in Den Haag.
In de meening werkelijk te onder
handelen met revolutionnaire Duitsche
officieren, onthulden de vertegenwoor
digers van de Britsche Intelligence
Service den Duitschen ambtenaren
hun voornemens en plannen en om een
duurzaam contact met deze vermeende
Duitsche officieren te kunnen onder
houden, leverden zij bovendien een
draagbaar zend- en ontvangtoestel,
waarmede de Duitsche Geheime
Staatspolitie tot op den dag van heden
het contact met de Britsche Regeering
in stand heeft gehouden.
Op 9 November trachtten de leiders
van dezen Britschen Intelligence Ser
vice voor Europa, de heeren Best en
kapitein Stevens, de Nederlandsche
grens bij Venlo naar Duitschland te
overschrijden. Zij werden daarbij dooi
de hen bewakende Duitsche organen
overweldigd en als gevangenen aan de
Staatspolitie overgeleverd.
De met elkander in strijd zijnde me
dedeelingen betreffende hun gevangen
neming, namelijk of deze nog op Ne-
derlandsch dan wel op Duitsch gebied
is geschied, worden nog onderzocht.
BINNÊNLANIDSCH NiLÜWS!
VOOR ZAKEN OF FAMILIEBEZOEK
NAAR AMSTERDAM?
1VACO AUTOBUSDIENST is dan Uw aange-
wezen vervoermiddel.
RETOUR WIERINGEN - AMSTERDAM
14 DAGEN GELDIG fl. 2.50.
dood van den Prins noodzakelijk maakte
want dat deze, thans Stadhouder geworden,
weldra de souvereiniteit zoo erlangen en dat
de Prins zich alsdan lichtelijk met de doch
ter van een of andere Mogendheid in den
echt zou verbinden en het Vaderland alsdan,
onder eene vreemde Mogendheid zou worden
gebracht. Tot belooning voor dit waagstuk
bood de Ruwaard mij dertig duizend gulden
aan, benevens het Baljuwschap van Beierland,
en gaf mij zes zilveren dukatons op hand."
„En ge weigerdet riep Frans.
„Neen ik nam het voorstel aan," zeide
Tigchelaar, „maar weldra maakten berouw
en wroeging zich van mij meester mijne
j weigering, dus dacht ik, zou den Prins het
leven niet redden, want hoe licht zou hij
dan iemand gevonden hebben, die zich door
de groote belooning liet overhalen om dat
gene te doen, wat ik thans van de hand
wees. Ik achtte het dus mijn plicht, den Prins
alles te verhalen, en begaf mij derhalve naar
het leger te Bodegraven, in de meening, dat
Prins Willem III zich daar bevond maar
toen ik vernam, dat hij zich te 's Gravenhage
ophield, verhaalde ik alles aan den hofmees
ter van den Prins, den heer van Albrants-
waard, en daarna aan den heer van Zuilen-
stein. Vervolgens begaf ik mij, vergezeld van
den heer van Albrantswaard, naar 's Graven
hage, waar ik alles mondeling aan den Prins
mededeelde, door wien het Hof kennis van
ce zaak gekregen heeftHier eindigde Tig
chelaar zijn verhaalen een vragenden blik
op zijn zoon werpende, vroeg hij „Heb ik
nu mijn plicht niet gdaan
„Vader zeide Frans ernstig, „God geve, dat
er voor u nimmer een tijd kome, waarin ge
met Judas zoudt moeten zeggen „Ik heb
verraden onschuldig bloed
Deze woorden bewezen genoegzaam, dat
Frans Tigchelaar weinig of liever volstrekt
geen geloof sloeg aan hetgeen zijn vader
hem daar verteld had.
„Vader riep hij, na eenige oogenblikken
in diepe gepeinzen verzonken te zijn ge
weest. „Vader welk voordeel kan u de dood
GEVANGENISSTRAF GEëlSCHT
WEGENS PRIJSOPDRIJVING
Baaltje suiker van 21 gulden
bracht tenslotte f 100 op.
Nadat Dinsdagochtend vier gevallen
van prijsopdrijving voor de Haagsche
Rechtbank waren behandeld, werden
in de middagzitting van dit college
nog twee van dergelijke gevallen be
recht.
,Het ergste geval, dat ik in het res
sort Den Haag heb aangetroffen", zoo
zeide de Officier van Justitie, mr. Co-
hen Tervaert, is wel het onderhavige"
Het betrof hier den verkoop van een
van den Ruwaard aanbrengen
„Geen voordeel," sprak de barbier van
Piershil, „men moet ook iets doen uit vader
landsliefde, en niet altijd op voordeel en
winstbejag letten. Het eigenbelang zwijgt,
waar de stem der vaderlandsliefde spreekt."
„Vader riep Frans Tigchelaar, terwijl hij
den barbier strak aankeek, „vader men
heeft u omgekocht om den Ruwaard valsch
te beschuldigen wie dat gedaan heeft, kan
ik best vermoeden, maar ik wil dat vermoe
den niet uiten. Spreek vrijuit, zonder ach
terhoudendheid, zooals een vader tot zijn
zoon spreektzeg, hoeveel heeft men u ge
boden voor het onschuldig bloed van Corne
lis De Witt Noem de som, en zij zal u ver
driedubbeld geschonken worden, als ge uwe
valsche beschuldiging herroepteene be
schuldiging, die uw doodstrijd zal verzwaren,
en om welke ge eenmaal zult te recht staan
voor den rechterstoel des almachtigen Gods
„En wie zou mij dan die som uitbetalen
vroeg Tigchelaar met een ongeloovigen glim
lach.
„Ik gaf zijn zoon ten antwoord. „En al
bezit ik geen middelen, nochtans zal het mij
weinig moeite, kosten om die som bijeen te
kiijgen eene som, om de onschuld te bevrij
den van de straf, van het leed en den smaad,
die haat en partijzucht haar willen opleg
gen."
De barbier van Piershil verzonk in diep
gepeins. „Hij kan mij het driedubbele ge
ven," zeide hij bij zich zelf, „dat weet ik.
Johan De Witt en de betrekkingen van den
Ruwaard zouden die soms licht bijeen kun
nen brengen maar ik ben te ver gegaan, ik
kan niet terugtreden. De teerling is gewor
pen aan de eene zijde grijnst mij de ge
vangenis, ja het schavot aan want mijne
misdaden zijn te klaarblijkelijk dan dat ik
aan de straf daarvan kan ontgaan aan de
andere zijde wacht mij -eene goede belooning
en een winstgevend ambt."
„Waarlijk", zeide hij eindelijk, „waarlijk,
Frans, uw voorstel is zoo schoon, dat het mij
bijna zou kunnen overhalen, nogmaals tegen
baaltje van 50 Kg. suiker, even voor
de distributie. Dit baaltje vertegen
woordigde een waarde van f 21 a 22,
docli de 24-jarige handelaar te Den
Haag had het verkocht voor f 40.
De Officier van Justitie .noemde het
een ergerlijk feit, daar het hier een
goed voor de eerste levensbehoeften
betrof. Het was het spekken van eigen
zak met den nood van andere men-
schen.
De eisch luidde een maand gevange
nisstraf.
De kooper van deze suiker moest
daarna terecht staan. Hij was door den
bedrijfsleider van 'n coöperatieve fa
briek van chocolademelk en pap aange
zocht om 'n baaltje suiker te zoeken en
had daarom dien hoogen prijs er voor
over gehad. Zelf vroeg hij er nu 100 gul
den voor. De bedrijfsleider deed net of
hij met dezen prijs accoord ging, doch
waarschuwde onmiddellijk de politie,
die procsverbaal opmaakte, toen de ver-
dachte met de afrekening kwam.
De Officier van Justitie zei, dat het
Nederlandsche volk zich gelukkig
mocht achte.n, dat de Regeering voor
een voldoenden suikervoorraad heeft
gezorgd,*en dat de prijsopdrijvingswet
is ingevoerd. Deze zaak demonstreert
duidelijk, wat er gebeurd zou zijn, wan
neer de Regeering geen voorzorgs
maatregelen had genomen.
Spr. eischte ook hier een maand ge
vangenisstraf met verbeurdverklaring
va.n het baaltje suiker.
SOLDATEN ZOEKEN
BIJVERDIENSTEN
Herhaaldelijk is het reeds voorgeko
men, dat gemobiliseerde militairen
des avonds of op andere tijdstippen,
wanneer zij vrij hebben, bij particulie
ren aanbellen en om werk vragen.
Schoenmakers, reparateurs op aller
lei technisch gebied, tailleurs e.d.
trachten op deze wijze iets extra te
verdienen.
Deze onverwachte nieuwe practijk
heeft de militaire inta.nties wel ver
rast en men heeft nagegaan, in hoe
verre dit optreden toelaatbaar is. Het
is verboden in het openbaar in uni
form particuliere werkzaamheden te
verrichten. Een groenteboer bijvoor
beeld mag niet in uniform zij.n klan
ten bedienen, dus is het deur-aan-
deur aanbellen van in militaire kleedij
gestoken gemobiliseerden niet toe
laatbaar.
Als ongehuwde, geen kostwinners
vergoeding genietende militairen bui
ten diensttijd werk willen verrichten,
is daar niets tegen, doch wanneer zij,
die in het genot van kostwinnersver
goeding zijn, welke de gemeenschap
moet opbrengen, daarenboven den
middenstand concurrentie gaan aan
doen, is dat niet in den haak, temeer
niet. daar zij door de bijzondere om
standigheden vaak in staat zijn, voor
lage prijzen te werken, Dat een zaken-
plicht en geweten te handelen door mijne
deugdelijke en waarachtige aanklacht te her
roepen en daardoor nogmaals het leven des
Prinsen van Oranje in gevaar te stellen doch
ik kan, ik mag niet. Mijn geweten verbiedt
het mij, en ik geef thans aan deze inwendige
stem gehoor, al zou ik ook, door niet naar
haar te luisteren, alle schatten der aarde
kunnen verkrijgen."
„Vader vaderriep Frans uit, „ge zijt
een braaf en rechtschapen man, of het
grootste monster, dat de aarde ooit droeg.
Een middelweg kan hier niet bestaan
Terwijl dit alles in de kamer van den jon
gen advocaat voorviel, zat Lena in hare el
lendige kroeg in een boek te lezen, dat men
gewis in hare handen niet verwacht zou heb
ben dat boek was de Bijbel, de Bijbel, zoo
vol troost, zoo vol bemoediging voor hen,
wier harte vrij is van schuld, zoo vergiffenis
predikend voor den berouwhebbenden zon
daar, maar zoo verschrikkelijk vermanende
voor hem, wiens gemoed verstokt is, voor den
verharde van harte, die de hand afslaat,
welke de Vader der liefde hem ter redding
aanbiedt.
De stemme Gods had haar toegeroepen, de
stem, die een Saulus tot een Paulus maak
te, was in haar binnenste doorgedrongen. Na
een lange reeks van jaren in ontucht en los
bandigheid te hebben voortgeleefd, was één
uur, doorgebracht in het bedehuis, waar het
toeval, neen de albesturende Voorzienig
heid haar had heengeleid, genoeg om haar
den blinddoek van de oogen te rukken, haar
het verkeerde en misdadige harer handelin
gen te doen inzien en hare ziel met berouw
te vervullen.
(Wordt vervolgd.)
IN VIER BLADEN ADVERTEEREN VOOR
EENMAAL BETALEN!
Wieringermeerbode.
Wieringer Courant.
De Polderbode.
Zij per Courant.