Coép. Aankoop Vereen.
alléén lederen Donderdag
worden bezorgd
Is deze moeilijks tijd
Voor belangtiebbenden!
Beperkte dienstregeling
Cinema de Haan
TuinartiCcelen
P. J
reenion
Dlr. H. 2 H. I. Naast
HETtOUPDNHIIIS
„DE WIERINGERMEER" G.A.
GOED KAUWEN
C. DEKKER - IJZERHANDEL Brugstraat 35 Middenmeer Telef. 63.
J. LONT J.Gz.
Inlichtingen bij KANTOOR HIPPOLYTUSHOEF
FOTO
LEERLINGEN
AMBACHTSCHOOL
GEVESTIGD TE SLOOTDORP TELEFOON 51.
BESTELLINGEN OP KUNSTMEST EN VEEVOEDERARTIKELEN KUN
NEN VOORLOOPIG
Van VEEVOEDER bij voorkeur bestellingen voor de GEHEELE distribu
tieperiode INEENS.
(uit een artikel van dr. Ove Brinch, te Kopen-
hage in „Aus der Natur". Beriijn-Lichterfelde,
Januari/Februari 1940)
GRASPERKSCHEERDERS
GRASVANGERS
GRASSCHAREN
TUINSLANGEN
TUINHARKEN
TUINNETTEN
GAZON SPROEIERS, enz.
\/OOR de spijsvertering in de maag van
den mensch-is het van het allergrootste
belang, dat het eten fijn wordt verdeeld,
alvorens het via den slokdarm de maag be
reikt. Voor de verwezenlijking van dit doel
zijn de tanden overtrokken met een laag bui
tengewoon hard weefsel, het email dat bijna
uitsluitend uit kalkzouten bestaat en in geolo
gisch opzicht als apatiet beschouwd moet wor
den. Het is niet gelukt, in het email eenigerlei
spoor van leven aan te toonen. Derhalve is
het evenmin mogelijk, met medicamenten of
dieet-maatregelen invloed uit te oefenen op
het email weefsel van eeQ volledig ontwikkel
den. doorgekomen tan^Pa-e onderlaag van het
email wordt gevormd door het tandbeen, een
levend weefsel, dat zeer veel gelijkenis ver
toont met het beenderweefsel. Op soortgelijke
wijze als het beendermerg is de „zenuw" van
den tand midden in de kroon gelegen en via
de tandholte staat deze „zenuw" in natuur
lijke verbinding met de zenuwen en bloedva
ten van het overige organisme. Derhalve mag
men den tand als geheel niet als een dood
iets beschouwen, hij vormt integendeel een
levend onderdeel van het totale organisme.
De ontwikkeling en vorming der tandkroon
voltrekt zich in de kaak vóór het doorkomen
van den tand. terwijl dit met den wortel pas
na het doorkomen het geval is. Willen de tan
den zich normaal kunnen ontwikkelen, dan
is het een vereischte, dat het kind de voor dit
doel benoodigde stoffen ontvangt. Het gaat
hierbij in hoofdzaak om kalkzouten en vita
minen, in het bijzonder om vitamine-D. De
kalkzouten en phosphorverbindingen neemt
het kind in hoofdzaak in zich op in den vorm
van versche groenten, fruit, melk en kaas,
vitamine-D speciaal in den vorm van melk en
boter. Van zeevisschen afkomstige levertraan
is zeer rijk aanvitamine-D, hetwelk de vis-
sehen op hun beurt van zeeplanten betrokken
hebben. Doarbij komt, dat het menschelijk
organisme zelf in staat is, vitamine-D te vor
men, als het aan bestraling door de zon wordt
blootgesteld. Ontbreekt het het kind aan vi
tamine-D, dan krijgt het rachitis, wat zeer
speciaal bij de tanden aan den dag treedt
het email van den later doorkomenden tand
wordt oneffen. Kuiltjes en dwars loopende
voren ontstaan. Terwijl het mogelijk is, de
beender-rachitis geheel en al te genezen,
draagt het kind dat eenmaal aan Engelsche
ziekte geleden heeft, de sporen van deze kwaal
gedurende zijn geheele leven aan de tanden
mee. Het oneffen oppervlak van een rachiti-
schen tand kan men naderhand niet meer
verhelpen.
Het kauwen is een zeer gewichtig werk.
Kauwt het kind flink, dan bevordert dit de
normale ontwikkeling der kaken, zoodat de
ware tanden zich bij het doorkomen tot een
normalen tandboog kunnen aaneenscharen.
Bij gebrekkige ontwikkeling der kaken doet
zich licht een onregelmatige plaatsing dei-
tanden voor, hetgeen in tal van opzichten van
noodlottigen invloed kan zijn. De kauwfunc-
tie heeft er in aanzienlijke mate onder te lij
den. spijsresten hechten zich gemakkelijk aan
de onregelmatig geplaatste tanden vast en
kunnen tot tandbederf leiden en iets wat
men evenmin mag onderschatten onregel
matig geplaatste tanden leveren geen mooien
aanblik op
Daarnaast wordt door krachtig kauwen de
toevoer in de kaken gelegen kiemen der blij
vende tanden bevorderd, waardoor het kind
er zelf toe kan bijdragen, dat zijn gebit zich
op normale wijze ontwikkelt.
Van eenzelfde belang is een andere uitwer
king van het kauwen voor kind en volwasse
ne het op de juiste manier kauwen van har
de en grove spijzen reinigt de tanden, waar
door het in aanzienlijke mate bijdraagt tot
het voorkomen van vuilen aanslag aan de
tanden. Een dergelijke aanslag is zeer gevaar
lijk. daar hij onder bepaalde omstandigheden
in sommige gevallen tot tandbederf, in andere
gevallen tot het losraken der tanden para
den tose) kan leiden. Weliswaar kan men den
aanslag verwijderen door het poetsen dei-
tanden, doch het feitelijke resultaat van de-
de kost toen vrij arm aan suikerhoudende
stoffen was, doch de menschen van dien tijd
hebben zich door landbouw en veeteelt diver
segraansoorten, vleesch, melk, boter en eieren
kunnen verschaffen. Ook honing hebben zij
genuttigd en bovendien een grootere keur van
vruchten, groenten, noten en dergelijke. De
bereiding der spijzen verschilde echter sterk
van de huidige wijze. Het vleesch werd niet
gekookt, doch enkel verwarmd door in de
potten heete steenen te leggen, het graan
maalde men door het tusschen platte steenen
te wrijven. Gezeefd werd het vrijwel niet. zoo
dat het meel een zekere hoeveelheid steenstof
moet hebben bevat. Het brood werd in den
vorm van platte koeken hard gebakken. Uit
dit alles blijkt, dat bij de bereiding van den
kost de vitaminen en de minerale zouten niet
vernietigd werden en dat het verorberen van
den kost stevig kauwen noodzakelijk maakte.
Opvallend nu is, dat de tanden dezer men
schen weliswaar een zeer sterke slijtage ver-
toonen, doch dat tandziekten betrekkelijk
zeldzaam waren. Zieke tanden waren in dien
tijd even zeldzaam als tegenwoordig gezonde.
Dezelfde tandziekten die in onzen tijd zulke
verwoestingen aanrichten, konden zich ook
toen voordoen, doch de menschen van het
steenen tijdperk hebben door de keuze en de
wijze van toebereiding van hun kost hun tan
den instinctief tegen ziekten weten te be-
schermen,
zen vorm van mondhygiëne mag men wel als. T.
tamelijk twijfelachtig beschouwen. De beste1 Kr=fhtl« ka"w™ 's 0vanwf ten
reiniging der tanden verkrijgt men door het waardevol middel tegen tandbederf doch het
verwerkt tevens het kaakweefsel, dat de tand-
kauwen van harde en grove spijzen.
De levenlooze toestand waarin het email
verkeert, heeft voor den tand een bijzondere
beteekenis. De versleten emaillaag kan niet
door nieuw weefsel worden vervangen, zooals
dit bijvoorbeeld wél gebeurt met de opper
huid, die na opgebruikt te zijn van onderen
door de vorming van nieuw weefsel vervan
gen wordt. Derhalve dient men de slijtage van
het tandoppervlak als een natuurlijk ver
schijnsel te beschouwen. Dienovereenkomstig
neemt men haar bij alle kauwende diersoor
ten waar. Bereikt de slijtage het tandbeen,
dan kan ook dit niet vervangen worden, doch
wel kan het tandmerg (pulpa) zich tegen den
invleod der slijtage beschermien door afzetting
van nieuw tandbeen in het inwendige van
den tand.
Bij tandbederf als volksziekte heeft men
met een ziekte der beschaving te doen. Welis
waar kwam tandbederf ook reeds bij den
mensch van het steenen tijdperk voor, doch
dit was maar hoogst zelden het geval. De
door Euïer onder andere in Opper Silezië ver
richte onderzoekingen hebben in belangrijke
opzichten uitsluitsel verschaft omtrent de
leefwijze en den toestand der tanden bij den
mensch van het steenen tijdperk. De teerkost
welken men den mensch van het steenen
tijdperk meegaf in zijn graf, opdat hij tijdens
zijn lange reis geen honger zou lijden, is dank
zij de bijzonder gunstige bodemgesteldheid
dermate goed behouden gebleven, dat men
met behulp van het microscopisch onderzoek
nog thans kan vaststellen, hoe 5000 jaar ge
leden het dagelijksch eten was samengesteld
en bereid werd. Bij dit onderzoek blijkt, dat
wortels omgeeft en vast vasthoudt (den tand-
lials), zoodat dit weefsel gezond blijft. Aldus
kan krachtig kauwen-ook een voorbehoed
middel vormen tegen paradentose. het losra
ken der tanden. Paradentose is een zoo veel
vuldig voorkomende kwaal, dat aan haar
meer tanden ten offer vallen dan aan tand
bederf.
Het kan niet aan twijfel onderhevig zijn,
dat de zoo hoogstaande culinaire kunst scha
delijken invled kan uitoefenen, althans op de
landen. Door koken, braden en bakken wor
den de vitaminen dikwijls in sterke mate ver
nietigd en de minerale zouten grootendeels
omgezet in een vorm, dien het organisme niet
kan gebruiken. Daarbij komt. dat de kook
kunst het kauwen bijkans overbodig heeft
gemaakt. Hoe beschaafder de kost des te meer
worden de spijzen gekookt, gebakken en ge
braden. alles teneinde de tanden voor het
kauwen te behoeden. In den ondeugdelijken
steun van het gebit van onzen tijd komt een
voedingsfout tot uiting. Een algemeen gelden
de wet leert, dat een orgaan hetwelk niet
wordt gebruikt, ten prooi valt aan degenera
tie, terwijl een duurzaam en natuurlijk ge
bruik van het orgaan de ontwikkeling en het
behoud van het orgaan bevordert. Krachtens
deze wet gaan de tanden in onzen tijd achter
uit, daar men ze er voor behoedt te moeten
kauwen in onzen tijd begint de spijsvertee-
ring al in de keuken In de helaas vrij zeld
zame gevallen waarin wij heden ten dage
slijtage der tanden als weerspiegeling van
krachtig kauwen aantreffen, zijn de tanden
vrijwel steeds even gezond als die van onze
voorvaderen uit het steenen tijdperk.
is een nauwkeurig en regelmatig
overzicht van Uw bedrijf noodzakelijk. Een goed
ingerichte en deskundig bijgehouden
BOEKHOUDING door het Administratief B. ZON
geeft U dit overzicht
Vraagt eens geheel vrijblijvend inlichtingen aan
MOLENVAART 44, ANNA PAULOWNA, of Telef. 79
Men haaste zich. Nog in voorraad le klas
RIJWIELEN EMPO PHOENIX SIMPLEX
Gewone prijs 1 Mei.
GEBR. TEN BRINKE
TEL. 53 H.-HOEF.
GOUD, ZILVER, UURWERKEN EN OPTIEK
HEERHUGOWAARD.
Wij bezoeken onze Depots zooals voorheen W E K E L IJ K S
REPARATIES SPOEDIG. BILLIJK EN NETJES.
Beleefd aanbevelend,
Kerkplein 3, Hippolytushoef.
BESTELHUIZEN Th. van VEGTEN. Middenmeer G. KROEZE.
Slootdorp J. BRUUL. Den Oever.
KAPITAAL RESERVES f 61.500.000.
150 KANTOREN IN NEDERLAND.
GEEFT ADVIES INZAKE BELEGGINGEN.
SAFE - LOKETTEN TE HUUR.
Bij aankoop van Staats-, Provinciale-, en Gemeentestukken
en pandbrieven van erkende Hypotheekbanken wordt eene
rente gemaakt van 4 tot 5%, met halfjaarlijksche rente
betaling.
TELEFOON No. 15.
Jac. DE BOER
DE BEKENDE NAAM VOOR
HET BESTE FOTOWERK.
Keizerstr. 113 Den Helder.
TELEFOON 450.
H. H. Veehouders Veegeneesmid
delen voor Paarden, Koeien, Var
kens.
Met Prêsuron Preparaten
De beste resultaten.
Beleefd aanb. Depóthouder
JAC. TROUW,
WIerweg F 62 I, Slootdorp.
Wij leveren U de vereischte
TEEKEN
MATERIALEN
EN BOEKEN.
Boekhandel BOSKER,
H.-hoef—Middenmeer.
htbonïü
(DIRECT INGAANDE).
Ondergeteekende maakt bekend, dat vanaf heden op bevel van
de Overheid slechts een beperkte dienst wordt gereden. (Zie onder
staande dienstregeling), terwijl slechts op vaste stopplaatsen halt
wordt gehouden, n.1.
WIERINGEN hoek Gesterweg, Café Klein Oosterland, Smerp,
hoek Hofweg, Stroe, hoek Slingerweg, Marktplein, H.-hoef, 't Hoekje,
hoek Mekkenstuinweg, Hollebalg kruispunt, hoek Poel weg, Wester-
Iander School.
ANNA PAULOWNA: Van Ewijcksluis, hoek Stooniwcg, Veer-
burg, Raadhuis, v. d. Goes, Station.
BREEZAND: Driebruggen, Draaibrug, Café Borst Breezand,
Café Roozebroek, Kruispunt Stoomweg, dit alles met het oog op
benzinebesparing.
Traject DEN HELDER - DEN OEVER, vice versa
Den Helder
De Kooy
Bx-eezand
Station Anna Paulowna
9.15
9.23
9.31
13.15
13.23
13.31
17.—
17.15
17.23
17.31
Treinen van Alkmaar
Station Anna Paulowna
Kleine Sluis
van Ewijcksluis
Te Koop beste eetaardappelen, Westerland
.ook per 35 Kg.een z.g.a.n. dubb. Hippolytushoef
hooisleep en een gebr. gecomb. ^en Oever
hark-schudder bij H. Luinenburg,
Wierweg Slootdorp.
KROEZE'» BAZAR
SLOOTDORP.
10 stuks 25 ct.
VRAAGT PROEFMESJE.
Voor de
9.31
9.35
9.41
9.48
9.56
10.11
13.31
13.35
13.41
13.43
13.56
14.11
DEN OEVER DEN HELDER.
Den Oever
Hippolytushoef
Westerland
van Ewijcksluis
Kleine Sluis
Station Anna Paulowna
7.20
7.35
7.43
7.50
7.56
11.—
11.15
11.23
11.30
11.36
11.40
15.—
15.15
15.23
15.30
15.36
1540
17.31
17.35
17.41
17.43
17.56
18.11
19.-
19.15
19.23
19.30
19.36
19.40
Treinen naar Alkmaar
Station Anna Paulowna
Breezand
De Kooy
Den Helder
8.— 11.40 15.40
8.08 11.48 15.48
8.15 11.55 15.55
8.30 12.10 16.10
19.40
19.48
19.55
20.10
Spoorbuurt 16, Anna Paulowna.
J)amessboppen eri
Garnering in
een enorme sortering
DenHe(derTe(-.635 Keizerstr78
Telefoon 7 Wieringen
VRIJDAG, ZATERDAG en ZONDAG
3 UUR en HALF NEGEN
FIENTJE DE LA MAR, JAN MUSCH, LOUIS BOREL,
ADOLF ENGERS CISSY VAN BENNEKOM e.a.
Een verrassend Nederlandsche film. met het Utrechtsch
Stedelijk Orkest onder leiding van MAX TAK.
Goed verzorgd voorprogramma.
Vrijdag en Zaterdag Populaire prijzen.
Zaal I 0.30. f 0.40, Balcon f 0.75.
ZONDAGMIDDAG 3 UUR
ZAAL 1 0.25. BALCON I 0.50.
Militairen beneden de rang van onderofficier reductie.
