ledinj Wieriip
Boekhouden - Handelskennis - Taal
Bezoekt deze 3-jaiige cursus
Zelf knutselen
DEKKLEEDEN
RUBBER
LAARZEN
OLIEGOEDEREN
GOUDZOEKERS IN ONZE OOST.
In Pontianak, de toegangspoort tot de
Westerafdeeling van Borneo, behoort de goud
zoeker tot de dagelijksche verschijningen.
Steeds zijn er eenige maatschappijen, soms
van twijfelachtigen aard, die hun explorators
naar het goudland Borneo zenden, in de
hoop, dat dezen eindelijk op ..de" ader zullen
stooten. Veelal zijn het Australiërs, die hier
heen worden gezonden of wel op eigen risico
erop uit trekken. Zij vallen gedurende de
korte dagen, dat zij in Pontianak vertoeven,
vooral op door hun nonchalante kleeding en
hun slechte manieren. Er zijn maar weinig
Nederlanders, die hun „slang" kunnen ver
staan en op een gunstige uitzondering na is
het niet het beste deel der menschheid, dat
hier naar goud komt zoeken. Dat neemt niet
weg, dat deze trekvogels zich plegen te beti
telen met den weidschen naam van „mining-
engineer". Tot hun uitrusting behoort dan
ook meestal een twaalftal reageerbuisjes en
retorten. En zoo ziet men ze dan op een goe-
dag, meestal zonder eenige ervaring van het
leven in de tropen, de o e 1 o e, het binnen
land, intrekken, en dat nog wel zulk een
troostelooze wildernis als het binnenland van
Borneo.
Zoo komen en gaan ze al jaren. Een eigen
lijke gold-rush heeft men hier nooit gehad,
want nog nooit heeft iemand een werkelijk
formidabele ader gevonden. Toch komen ze
steeds weer, want goudzoeken is hier een
dankbaar werk. Men zoekt hier nooit ver
geefs. Elk beekje brengt goud mee uit de ber
gen, elk riviertje heeft goudhoudend slib, de
machtige Kapoeas spoelt jaarlijks kapitalen
de zee in. Al dat goud moet ergens vandaan
komen. De groote ader, ze is er, maar waar
Vol hoop vertrekken de goudzoekers naar de
blauwe bergen, die ze reeds uit zee hebben
gezien. Wat ze toen echter niet hebben kun
nen waarnemen, merken ze nu hun goud ligt
bedolven onder een onmetelijk woud. niet een
oerwoud, zooals ze dat in Tarzanfilms hebben
gezien, met hier en daar een boom. lianen,
om zich gemakkelijk van boom tot boom te
zwaaien, schreeuwende, scheldende apen.
leeuwen, die vriendelijk opzij gaan en olifan
ten, die je op hun rug nemen, als je moe
wordt.
hand een kereltje vati de kleuterschool-leef
tijd. beklimt de mooie beige trappen. Als ze
heel voorzichtig, achter elkaar, de tourniquet
zijn doorgedraaid, buigt grootvader zich naar
het oor van het ventje „Janeske, nou motte
gij ier bij deze mallemeulen blijven staan, en,
als ge 'nne suldaat of 'nne pliessie-agent ziet
aankomen, motte mijn eventjes stillekes tegen
m'nne rug komen stompen. Maar, niet hard
op praten, niks zeggen, enkel maar eventjes
11 douwke geven. Zuldet doen
Ja grootvader."
Grootvader begluurt door z'n dikke brille-
glazen de opschriften boven de drie loketten.
Dat duurt 'n poosje, terwijl zn kleinzoontje,
zacht en voorzichtig de mallemeulen doet
draaien. Grootvader heeft het gevonden, 't Is
3ruk voor dat loket. Hij diept uit een van z'n
broekzakken een knipbeurs te voorschijn.
Daar zit veel zilvergeld in, en, als-ie dat er
uithaalt, draait-ie zich behoedzaam om, alsof-
ie iets ging uithalen, wat verboden is. Nu
iStaat-ie met de rijksdaalder in z'n hand, richt
zich dan met het licht-mummelende mondje
tot een van de wachtenden „Komd ook in
slaan
„Inslaan vraagt de ander verwonderd.
„Ja, ja„ ze doen 't animaal tegeswoordig,
maar oeve verraaier slaapt nie."
De man snapt niet, waar grootvader heen
wil. Maar, dat wordt hem duidelijk, als diens
leurt daar is. 't Manneke buigt het hoofd zoo
v-er mogelijk door het loket, duwt geheimzin
nig z'n beide rijksdaalders in de hand van
en meneer „Mijn vijftig postzegels van vijf
centen, as ge ze nog het."
Ze hebben er maar genoeg van vijf centen,
en vlug, maar behoedzaam links en rechts
glurend, frommelt grootvader het glimmend
papier in z'n broekzak. Dan „Kan het nog
vijftig van drie centen lijden
„Wablief
„Of 't er nog vijftig van drie cent kan lij-
en
„Natuurlijk, al wilt u er vijfhonderd heb
ben."
„Hèèè Is er nog zooveul voorraad En
mag 'nen mens nog zooveul postzegels koo-
pen, as-ie wil
„Zooveel als u maar wilt. Waarom zou-ie
dat niet maggen
„Ja, ziede.... 't is toch „hamsteren"
dat noemen ze toch zoo En, m'nne
schoonzoon heed in de krant gelezen, dat de
postzegels omhoog gaan vandaag of morgen.
Toen zeet-ie, vader, ga nog gauw voor vijf
gulden koopen, maar.doeget stikum
Dit is een doodsch woud, riekend naar ver
rotting. De hemel is vrijwel onzichtbaar. De
gouddelvers moeten hun pad hakken door
een warnet van slingerplanten, vaak met
doorns van een decimeter lengte en zoo hard
als dolken. Van de dierenwereld is maar wei
nig te merken. Een enkele onzichtbare vogel
is hoorbaar, verder niets behalve het vallen
van een takje, en, zoodra zij stilstaan, het'
gezoem der muskieten. Een bloedzuiger vindt
hier of daar een plek, waar hij zich kan vast
zetten een duizendpoot laat een bloedrood,
snel opzwellend spoor na op een onbedekt li
chaamsdeel groote mieren bijten zich met
hun scharen vast in de huid de beet van
de Dajakvlieg kan doodelijk zijn. De atmos
feer is vochtig, heet en zwaar vooral zwaai
en uitputtend ze rust als een nachtmerrie
op de borst van den vermetele, die haar tracht
te trotseeren.
Trots al deze ontmoedigende factoren heeft
ook Borneo zijn Dorado, minder abstract dan
menig ander. In de lange huizen der Zeeda-
jaks wordt erover gefluisterd, een enkele ou
de Maleier weet erover te vertellen, is er mis
schien zelf geweest, In het achterland van
het oude Sultanaat Sambas is een woud. Een
der vroegere Sultans heeft dit woud afgeba
kend op regelmatige afstanden werden stee-
nen geplaatst. De Daj aks maakten bidplaat
sen langs de grens, om de hantoes, de gees
ten, die dit woud bewoonden, op een afstand
te houden. Niemand overschrijdt de grens,
want wee den vermetele, die hier een voet
durft zetten. Van tijd tot tijd trokken vroe
ger eenigen van 's Sultans mannen dit Bosch
in om pas na weken terug te keeren. Het doel
van deze tochten was geheimzinnig en gaf
aanleiding tot gissingen. Misschien heeft wel
eens een trouwelooze een gedeelte van het
geheim verraden. Hoe het ook zij, de bevol
king weet te vertellen, dat in dit spookbosch
ergens vier bergen zijn, die een vierkant vor
men. Van elk dier bergen stroomt een beek.
Op de plaats, waar deze vier beekjes tezamen
vloeien,heeft zich een vijver gevormd, die
schuilgaat onder een dek van roode lotosbloe-
men. Eeuw in eeuw uit brengt het van de
bergen vloeiende water gouddeeltjes mee,
die bezinken in het rustige water onder de
lotosbloemen. Steekt men een lange bamboe
in den bodem van dit vijvertje, dan bestaat
de opgehaalde hoeveelheid modder voor de
helft uit goud.
Of dit waar is Men kan slechts gissen.
Weinig dergelijke verhalen zijn echter van
allen grond ontbloot. De Sultan's van Sambas
golden steeds voor zeer rijk. De roep van het
goud is sterk. Er schijnen reeds vele verme-
telen geweest te zijn, die dit bosch introkken
om zijn geheim te ontsluieren. Men zegt dat
geen enkele van hen terugkeerde. De tegen
woordige Sultan schijnt geen talismans meer
uit te geven en het woud ligt onbetreden en
gevreesd in zijn verlatenheid. Borneo heef
totnutoe zijn schatten weten te bewaren en
het is een weinig aanmoedigende schatbe
waarder met zijn dichte wouden en drukken,
de atmosfeer. Reusachtige, stervende boomen.
geheel overwoekerd en verstikt door schitte
rende orchideeën. Uitgestrekte moerassen,
begroeid met laag hout, die daar door schij
nen te liggen, zelfs door de dieren geschuwd.
Een vischarend trekt langzaam, schijnbaar
moedeloos, zijn cirkels boven een kali. Dik
opgezwollen ligt tegen den oever het lijk van
een wild zwijn, een leguaan heeft zich er
half ingevreten. Somber Dorado
HAMSTEREN.
Hamsteren zit den Brabander, die in naas
te of verre familie altijd wel een beroemd
smokkelaar kan aanwijzen, haast van nature
in het bloed.
Dit gebeurde in een postkantoor ergens in
Brabant. Een bejaard mannetje met aan de
WENKEN VOOR DE
ZUINIGE HUISVROUW
TOMATEN. De tijd breekt, aan, waar
in de versehe tomaten werdcrom in
overvloed en tegen lagere prijzen ver
krijgbaar zijn. Ongetwijfeld zal deze
thans populaire vrucht dan weer in
velerlei vorm een geziene gast zijn aan
onze dagelijksche discli. Tomaten zijn
gezond en smakelijk, terwijl men ze in
zonderheid ook heeft leeren waardce-
i en als leveranciers van het voor ons
lichamelijk wélzijn zoo onontbeerlijke
vitamine C. Wat dit laatste betrert, mo
gen w ij intussclien de tomaat toen ook
weer niet overschatten, daar zij als
bron van vitamine C zeker niet op één
lijn is te stellen met b.v. de sinaasap
pel, waarvan het ontbreken werkelijk
een bijzonder gemis mag heeten. Ter
wijl het vitamine C-gehalte van ver
sehe Hollandsche tomaten op ongeveer
14 mg per 100 gram mag worden ge
steld, bedraagt dit cijfer voor de sinaas
appel ongeveer 50 mg. hetgeen dus 'n
niet onbelangrijk verschil uitmaakt.
Met dit al behoort de tomaat tot de le
veranciers van vitamine C en boven
dien laat ze zich op velerlei manieren
smakelijk verwerken, dat het te begrij
pen is, dat de huisvrouw ook bui'en
liet zomerseizoen gaarne in de een of
andere vorm over deze vrucht de be
schikking heeft.
Wij denken o.a. aan de ingeblikte to
matensoep, waarvan de beschikbare
voorraad echter nog slechts beperk'
is en die dus geleidelijk aan uit de hau
del gaat verdwijnen. Al te rouwig mo
gen wij hierover intusschen niet zijn,
daar het vitamine C-gehalte van deze
soep niet bijzonder lioog was, terwijl -
hetgeen al evenmin een te verwaarloo
zen factor vormde - hier toch eigen
lijk, uit een oogpunt van voedings
waarde, een onvolledig maal werd gele
verd tegen een prijs, die althans in de
gezinnen der minder draagkrachtige»
slechts voor een volledige maaltijd kan
worden uitgetrokken.
Laten wij de verdwijnende tomaten
soep in blik dus rusten, dan gaan de
gedachten in de eerste plaats uit naar
het zelf conserveeren. liet DROGEN
AN TOMATEN, zooals dit b.v. in
Italië geschiedt, is niet aanbevelens
waardig en in elk geval voor de huis
vrouw te omslachtig. TOMATEN IN
HET ZOUT hebben dit nadeel, dat do
vruchten bijkans niet te oiitzoutcn
zijn, zoodat een weinig smakelijk en 'n
vitamine C-arm gerecht overblijft.
TOMATEN IN HET ZUUR en TOMA
TEN-JAM (ook wei van onrijpe torna
ten; zijn eerder als genotmiddelen dan
als voedingsmiddelen te beschouwen,
omdat hiermede slechts kleinere hoe
veelheden vruchten gemoeid zijn.
Zoo komen wij als vanzelf terecht bij
het STERILISEEREN. Hiervoor ko
men in aanmerking de heele vrucht,
do tot moes verwerkte vrucht en het
uitgeperste sap. Bij het stcriliseorcn
VAN HEELE VRUCHTEN heeft men
minder ruimteverlies en verkrijgt men
een oogelijker product wanneer de to
maten van het schilletje worden ge
daan (zie onderstaand recept.).
De bereiding VAN MOES kan ook
zonder gummiring in gekurkte fles-
schen tot een goed resultaat leiden.
TOMATENSAP kan in de keuken waar
dcvolle diensten bew ijzen voor de berei
ding van soepen en sausen het is ver
der ook goed te gebruiken als een op-
wekkende drank.
Wie tegen de moeite van het sterili-
seeren opziet, zou zijn toevlucht kun
nen nemen tot de z.g. „Deenselie me
thode", namelijk 't rauw inmaken van
vruchten onder toevoeging van benzoo
zure natron. Door deze naam behoeft
men zich niet te laten afschrikken,
want het betreft hier in wezen een ïia-
uurlij k conserveermiddel.
In Denemarken volgt men namelijk
sinds lang de methode om de z.g. „vos-
senbessen" (roode boschbessen, „Preis-
zelbsere", vaccinium vitis-idaéa) een
heele winter lang goed te houden door
ze in potten te doen en met gekook'
en daarna afgekoeld water te overgie
ten. De vruchten behouden op deze w ij
ze hun natuurlijke smaak en geur.
Sinds men ontdekt heeft, dat benzoë-
zure natron, die zich in de U;. sen be
vindt, oorzaak is van het. nier|T beder
ven, is men er toe gekomen om dit na
tuurlijke conserveermiddel ook voor
het rauw bewaren van andere en zelfs
van niet gesuikerde wichten toe te
passen. Daartegen behoeft geen be
zwaar te bestaan, mits men in liet oog
houdt, dat de Denen* hun roode bosch
bessen slechts met mate genieten, zoo
dat ook voor op deze w ijze geconser
veerde tomaten een niet te. veelvuldig
gebruik aanbeveling verdient.
Voor het overige boude men, wan
neer men wil overgaan tot het op de
een of andere wijze conserveeren van
tomaten in het oog, dat ook hier de gul
den regel der matiging aanbeveling
verdient. Inmaak toch mag in het win
terseizoen slechts dienen ter aanvul
ling van groenten en fruit, die ook dan
in versehe staat verkrijgbaar zijn, het
geen doorgaans in grootcre omvang en
in rijker afwisseling het geval pleegt te
zijn, dan veelal wordt verondersteld.
De lage zomerprijs mag daarom voor
de huisvrouw niet de voornaamste re
den zijn, die haar tot inmaken brengt.
En bovendien is tomatenpuree in blik
tot dusver verkrijgbaar tegen zoodanige
prijs, dat het ook uit dien hoofde aan
beveling verdient om eens na te gaan
of de kosten van aankoop en het risico
bij de bewerking van versehe vruchten,
samen met de aan een en ander ver
bonden huiselijke arbeid, in redelijke
verhouding staan tot het nut, dat men
met het zelf conserveeren van tomaten
kan hereiken.
STERILISEEREN VAN HEELE TO
MATEN (in flesschen met gummiring)
Ontdoe de tomaten van steeltje en
kelkblaadjes, overgiet zc met kokend
water, laat ze daarin één a twee minu
ten staan en verwijder de vellen.
Leg de vruchten - die op deze w ijze
veel soepeler zijn dan wanneer de
schil er om blijft - zoo dicht mogelijk
op elkaar in dc l'lesschen, vul de over
blijvende ruimte aan met water 'ot
even boven de vruchten, sluit de
flesch op de bekende wijze en sterili
seer (of eigenlijk pasteuriseer) ze ge
durende een half uur hij een tempera
tuur van 80 gr. C.
STERILISEEREN VAN TOMATEN-
MOES (in flesschen met gummiring.)
Wascli de tomaten, ontdoe ze van
stelen ln kelkblaadjes en snijd ze in
vierde parten laat ze in een wijde
pan vlug tot moes koken, al of niet. un
der toevoeging van kruiden, (peterse
lie, selderij, laurierblad, ui, kruidna
gel.) Breng de massa over in een v< r-
giet en laai het overtollige vocht even
uitlekken. Bewaar dit om afzonder
lijk als sap in te maken.) Wrijf het dik
ke gedeelte door een zeef, zoodat de pit
ten achterblijven breng het over in
de schoongemaakte flesschen, sluit die
en steriliseer het moes een half uur
bij 80 gr. C.
Indien men gesteld is op zeer dikke
tomatenpuree, dan kan men het ge
zeefde moes in een breede pan nog
eerst wat inkoken.
STERILISEEREN VAN TOMATEN
MOES (in gekurkte flesschen.)
Ga op dezelfde wijze te werk als on
der 2 is beschreven. Gebruik echter
in plaats van z.g. Weck's flesschen in
dit geval flesschen of fleschjes, die met
een kurk worden gesloten, desnoods
gewone medicijnflesclijes. Giet het al
of niet ingekookte, gezeefde moes door
'n trechter in de fleschjes tot even on-
ler de hals, bind er met'n „kruistouw"
dc uitgekookte kurk losjes op, zet de
flesschen op een treefje of op een dub
bel gevouwen krant in het kokende
water en steriliseer het moes geduren
de 'n half uur. Laat de flesschen tets
bekoelen, druk er de kurken stevig in,
snijd ze tot aan den rand der flesch hij
en dompel ze tweemaal in gesmolten
lak of paraffine.
Onder een kruistouw verstaat me»
twee kruiselings over de kurk gelegde
touwtjes, die roiul de hals met een der
de touw worden samengebonden va
ieder loshangend touwtje worden nu
de twee uiteinden hoven op de kurk
samengeknoopt, zoodat gedurende de
verhitting de kurk niet van dc flesch
afvalt.
BEWAREN VAN RAUWE TOMATEN
MOES.
(Overgenomen uit „Rauw inmaken
van bessen en andere vruchten", uit
het Deensch van Ellen Carlsen, ver
taald door M. C. Wallis de Vries-W ijt.)
4 Kg. tomaten, 50 gr. zout, 4 gr. ben-
zoczure natron.
Wascli de goed rijpe, maar stevige
tomaten drie maal, de eerste, en de dei-
de maal in schoon water, de tweed
keer in water met wat keukenzout
laat ze uitlekken, snijd ze doormidden
en maal ze. Zeef de purée en roer zo
dan 4 a 5 minuten met het zout en de
beiizoëzure natron.
Vul er de zeer goed (in een soda-
sopje b.v. gereinigde flesschen mee en
kurk die.
(Hui shou del ij k e Voorlichting)
Eerste Wieringei' Moffel-inrichting
Moffelen van Rijwielen, Haard
platen enz. Vraagt prijs.
Aanbevelend J. DE KRIJGER,
Rijwielhandel Den Oever.
Bloemen noodig? Bloemenmagazijn
Posthumus. Hoofdstr. Tel 11,
H.-hoef. Voorziet U hierin 't beste.
Door eigen kweekerij 't voordeeligst
10 stuks 25 ct.
KROEZE's BAZAK
SLOOTDORP.
VRAAGT PROEFMESJE.
Flink OPGEKNAPTE RIJWIELEN,
als nieuw, Spotprijzen.
GEBR. TEN BRINKE,
H.-hoef.
Alle maten.
P. JONGKIND,
Tel. 12 Hau kes Wielingen.
II. H. Veehouders Veegeneesmid
delen voor Paarden, Koeien, Var
kens.
Met Prêsuron Preparaten
De beste resultaten.
Beleefd aanb. Depóthouder
JAC. TROUW,
Wierweg F 62 I, Slootdorp.
TE IIUCR Aardappel - Sorteer-
machine en Aardappelsprociers.
A. BOERHAVE,
Middenmeer.
Voor ieder het Waardevol
Rijksdiploma te behalen.
Aangifte van Leerlingen vóór 4 September a.s.
bij den leider, den heer Jofriet te Den Oever, of C. Duijnker
Koningstraat, Hippolytushoef.
Wij hebben voor U
ROLLEN VERDUISTERINGSPAPIER a 10 M. 95 ct.
VERDUISTERINGSKAPJES
25 ct.
MAPPEN VOOR UW DISTRIBUTIEKAARTEN 15 ct.
BOSKER's BOEKHANDEL
H.-HOEF
MIDDENMEER.
MET DE LANGE
WINTERAVONDEN.
BESTUDEER DAN ONZE
DEELTJES
WETEN EN KUNNEN
a 75 ets. per stuk.
Knutselen, Weven, enz.
Hoe maak ik zelf een telegraaf
toestel
Hoe maak ik zelf een telefoon
toestel
Hoe maak ik zelf elementen, bat
terijen
Hoe maak ik een electriseer-
machine
Hoe maak ik zelf een elect'romotor?
Hoe maak ik '11 familie-bioscoop
Hoe maak ik een stoomboot
Hoe maak ik een photografie-
toestel
Hoe maak ik een electr. klok
Batikken.
Kunsthandweven.
Hoe maak ik gramofoonplaten
Meubelstijlen, Teekenen.
Meubelstijlen.
Het penteekenen.
Bouwkunde.
Kennis der schildermaterialen.
Het beitsen, politoeren, wassen en
vernissen van hout.
Electrotechniek voor bouwkundi
gen.
De aanleg van gasleidingen.
Gewapend beton.
Kennis van werktuigen in gebruik
in de burgerlijke bouwkunde.
Terrazzo- en.' houtgranietvloeren.
Electrotechniek.
Practische handleiding voor het
zelfinstalleeren van electr. gelei
dingen (zwakstroom.)
Aanleg van bliksemafleiders.
Het electromotorenboekje.
Hoe maak ik een electr. gramo-
foon
Handleiding voor hetzelfaanleggen
van electrische huisinstallaties
(sterkstroom.)
machinebedrijf en Metaalbewer
king.
Het Autogeen-lasschen.
Smeermiddelen.
Persluchtwerktuigen.
Het vervaardigen van gietmodellen
Het slijpen en polijsten van me
talen.
Legeeringen.
Varia.
Hoe leer ik voordragen.
Recepten voor werkplaats en huis.
Spreken in het openbaar.
DE DORPEN IN DE WIERINGERMEER NA 10 JAREN.
r -■ «v
De Brink Slootdorp.
Meeuwstraat Wieringerwerf.
gtw II ioiiéh WÊÊKÊÊ
Torenstraat Middenmeer.
Sternstraat Wieringerwerf.
