HELDERe» bet NIEUWED1EP.
éS
STAATKUNDIGE BESCHOUWINGEN, VERTOGEN ENZ.
2ES©E JAAKKAUfG.
Pit Weekblad wordt eiken Maandag-morgen
ïfitgegeven bij O. BAKKER Bz te Nieuwe Diep,
Trijs is 80 Cts. in de drie maanden en*voor
«le buitensteden franco per post 9l) cents. Men
abouneert zich bij de Boekhandelaren en Pcstkaa-
L«rcen zijner woonplaats.
MAANDAG
ADVERTEiXTIEN gelieve men ongezegeid aam
den Uitgever in te zenden, uiterlijk Zaturdagsde»
middags ten 12 ure; de prijs van 1 lot A regels
is 60 centen, voor eiken regel meer 15 centen,
behalve 35 centen zegelregt voor elke plaatsing.
31 J A K II A R IJ.
"*T c
THEORIE.
Wanneer domheid en trnagheul er eens toe komen, om iets te doen,
het zal zijn om een monument op te rigteu voor het woord T11EOJtiIE
■iet voor de zaakIïet is een dierbaar wooru voor allen die eenige ver
andering schuwen, ot' tegen de moeite opzien om eenige verbeteringen
daartesteilen. Spreek met itniand over een bestaand gebrek, wijs hem
aan, hoe bel vei bet» rd zou kunnen worden, welke gevolgen de aantebren-
gen verandering» n zullen hebben; gij verwacht toestemming, of we
derlegging v»n de gionden door u aangevoeld; maar liet is mis. Met i
groole deftigheid, soms zeils mtl een m»e«lelijdend glimlachje, hoort gij
u toevoegen: »Dnt is alhs zeer fraai in theoriemaar de. praktijk I lieve
Vriend! de praktijken daarmede kunt {jij naar huis gaan. Men zal ons
toestemmen, dal er voor de domheid, geen gemakkelijke» middel beslaat
Om alle nadenken en redenering afiesnijden noch voor de traagheid, om
licli van de moeiten eener verandering te bevrijden.
Maar wat is dm toch de theoiie? Niet> anders, dan vooraf door dere
de berekenen wal onder zekete omstandigheden en met bepaalde mid
delen zal gebeuren. Het aanleggen van een spoorweg was eeist nietsd n
eene biooie iheoiie, in het hoofd van den ingenieur, die op dat denk
beeld kwam en als men hem, wanneer hij afschilderde, hoe snel de
'Wagens door stoom in beweging gehragl over eenen ijzeren staaf zouden
voortvliegen altijd had geantwooid »Jm dat is fraai in theorie! maar de
praktijk, «Je praktijk! wij hadden i ooit geen spoorwegen gekregen.
•Vóór de in»oerug onzer giondwet bestonden onze tegenwoordige staats
opstellingen slechts in theorie. In één wooid er is geene verandeiing,
jgeene veibeteiing in eenige zaak denkbaar, of liet is eerst eme bloote
theorie, die daaina door de praktijk, op de pioef gesteld wordt.
Wat is bel dat de theorie dan in zvo kwaden reuk gebragt heeft? Het
Is alleen dat de praktijk dikwijls deed zien, dat men bij zijne beschou
wingen te voren «iet alle omstandigheden in aanmerking had genomen
dat men verkend geredeneerd bad; en «laaivan heeft domheid en traag
heid gebruik gemaakt, om de llieosie in liet algemeen als de droo u van
een' dwaas Ie doen vooistellen ten einde in hel oude zandige spoor van
,de praktijk te kunnen voo»tsjokken.
Eene ilieoiie kan valsch zijn men toone clan slechts waar bet gebrek
in de reden» ring gelegen is; welke omstandigheden, die invloed op de
zaak kunnen hebben, niet in aanmerking zijn genomen; maar rut n ver-
Werpe niet alle tlieo ie, alleen omUat het nog slechts theorie omdat het
tiog niet door c'e praktijk bevestigd is.
INel geiing is hel getal der zulk» n in verschillende betrekkingen ge-
plaasl die men hooit zeggen: Van al die Theotien weet ik niet> af;
ik ben een man van praktijk, en praktijk is het ware! Indien zij zich
de moeite gaven om na te denken wat zij z» iden zij zouden zich
schamen; w nt ii.(li( n men de phiase m goed Ilollandsch overzet, be-
'duidt ze niet anders dan ik heb .mij nouil met eenig onderzoek van
.torzaak, of werking opgehouden; ik doe, zoo als me n'aitijd deen, enïieb j
uiuiiner geraadpleegd noch nagedacht waaiom de machine zóó werkte
en wat er aan te verbeteren was. Zoo zij al niet uitstekend ging zij
ging toch.
Men gevoelt dat men evenmin als in eenigen tak van indus rie, zoo
ook in zijne staatsinstellingen, met dergelijke menscheu nimmer tot eenigo
Yüihettfiing geraken zal.
Wij zien daarom echter niet laag neer op de kennis door praktijk ver-
kiegen. De prikiijk doet juist menige geringe omstandigheid opmerken,
waarop bij de Theoiie gelet moet worden, en die aan eens anders aan-
i dacht ligtelijk zullen ontsnappen maar men gebruiKe dan die ervaring,
I om de gronden zijner eigeoe Theorie le versterken, en die van zijne te-
genpailij te wederleggen. Men gebruike de kennis van de praktijk, om
een goed Tlieorelicus te worden.
Zuo zoude liet oriveischiilig kunnen schijnen of de handelingen van
eenen gemeenteraad niet gesloten deuren plaats grijpen of voor liet pu
bliek toegankelijk zijn maar de praktijk heeft geleeid dat achter geslo
ten «leuriu, waar men als in een gezelschap goede vrienden bij een zit.
de iiM om /onder aanzien van personen zijne gevoelens vooitestnan
spoedig veiflaauwt, en het pligtbesefzoo als de Hoogleeraar Thotbeckt*
zegt, tot zoo lagen stand dailt, als niemand, dau die d.rgeiijke ver
gaderingen bijwoonde, zich kan voorstellen. De theorie, d»e dergelijke
vergaderingen gesloten hou lt is dus valsch, omdat men daarbij te weinig
op de rnenschelijke zwakheid gerekend heeft.
Wanneer men derhalve de oppositie verwijf, dat zij alleen op blooto
theoiien liet bestaande aanvalt, dan zal d.it verwijt alléén dau iets bedui
den als men aantoont, dat de theorie van het bes aande, niensclu-nza
ken, en omstandigheden beter in aanmerking neemt, heilzamer voor du
■maatschappij moet werken, dan de nieuwere theoiie, die men iu toepas
sing wil brengen. Maar hieraan waagt men zich niet, en toch was het
wel der moeiie waard, de theoiie van het. bestaande eens te ontwikkelen;
daar, waarmen den boom aan de vruchten moet kennen, en aan den e nor
men schulden last, aan de toenemende armoede aan de algemeen? malai
se denkt, waarde praktijk geen gunstig oordeel over die iheoi ie van het be
staande schijnt te veilen.
B U I I E N L A N D S C II E B E II G T E N.
ITALIË.
ITALIAANSCHE GRENZEN, 20 Jan. Brieven uil Napels
van den 15den meldendat op den geboortedag des Koning*
(12 Jan.) geene hervormingen afgekondigd zlin- Ui! Paer
in o van den 12den verneemt men, dat do stad in vollen op
stand is. In den laalslen tijd waren in d;c stad, nadal do
bezetting eenigo versterking ontvangen had, door de potieie
arreslaliën in massa gedaan; z.elfs weiden verscheidene aaa-
zienlijke dames in hechtenis genomen, To vergeefs cischto
men de vrijlating van al dc staatsgevangenen. Dcu 12dc«
