Beurt- of Veerschepen.
i G E Z O I» 15 .V.
Vervolg en slot.)
ooreerstomdat het regt op dergelijke vceren dikwijls door den
schipper was gekocht, cn dat uitsluitend regt, om te varen, als
een soort van eigendom werd beschouwd, dat men moest handha
ven. Dit mag- echter geen grond voor het behoud van deze in
stellingen zijn. Die een monopolie koopt, koopt eene zaak, die el
ke volgende wetgeving kan afschaffen. De erven der Notarissen
verkochten vroeger de protocollen; in Frankrijk verkoopt men zelfs
de notaris-kantoren. Het ligt echter in den aard der zaak, dat
zulks alleen mogelijk is, zoolang de wet het veroorlooft, maar dat
op zich zelve dergelijke materiën geen voorwerp van koop zijn kun
nen.
F.en andere oorzaak ligt mogelijk daarin, dat die beurtschepen
door de gemeente-besturen worden begeven en dus eene soort van
baantjes zijnwaarmede Burgemeester cn Wethouders of Assessoren
hunne gunstelingen kunnen beneficierenen eene soort van
afhankelijke personen schept, die men ongaarne mist.
In den goeden ouden tijd hadvooral in de stedendit stelsel
van bcgeefbare baantjes eene groote uitbreiding gekregen. Het is
thans gewis veel minder, maar nog niet geheel uitgeroeid. Behal
ve de beurtschippers zijn op vele plaatsen, b. v. de poortgelden
en de portiers nergens anders hun bestaan aan verschuldigd.
Het spreekt van zelf, dat zoo deze oorzaken het leven van het
beurtschippers-monopolie hebben verlengd, deze oorzaken eclitcr niet
dc redenen zijn die men voor het behoud aanvoert.
Die reden is het belang van het publiek. Waar zou het heen,
zegt men, zoo dat monopolie niet gehandhaafd werd? Het publiek
had geen oogenblik zekerheid voor het vervoer zijner personen en
goederen. Heden zouden er tien gelegenheden zijn, om van de
eene plaats naar de andere te gaan morgen zou men te vergeefs
rondzien naar een schipper, die een pakje wil vervoeren. IJdele
v rees, door de onderviug ruimschoots weerlegdIndien de beden
king juist ware, de gemeente zoude ook bakkers, slagers, verkoo-
pers van groenten en aardappelen behooren aan te stellen; want
liet algemeen heeft zeker nog meer belang, dat er altijd een ge
noegzame voorraad eetwaren voorhanden zij, dan bij een regel
matig vervoer zijner personen en goederen. Intusschen dat hoogst
belangrijk artikel, dc verzorging van de maag, laat men aan de
vrije concurrentie over, en waar en wanneer heeft de ondervinding
nu ooit geleerd, dat de eene dag dc bakkers en slagers ons het
huis afloopenen de andere dag bij gebrek van bakker of slager
geen brood noch vleesch te krijgen is? Zou het met de beurt
vaarten anders zijn? Zou daar ook niet het belang van den on
dernemer voldoende zijn, om het publick te waarborgen, dat het
nimmer aan eene goede gelegenheid ter verzending zou ontbreken
De instelling van het monopolie der veerschepen is in zijn we
zen socialisme. Het is regeling van den arbeid. Het beginsel is
het zelfde; het verschilt alleen in de uitgestrektheid waarin het be
ginsel wordt toegepast. Het socialisme cn communisme is slechts
meer consequent.
Indien men het goedkeurt, dat de gemeente of dc staat zorgt,
dat er veerschepen zijn cn door een monopolie hun een goed be
staan verzekert, dan zal men ook moeten goedkeuren, indien de
staat zorgt, dat er slagei'3, bakkers, smeden, winkeliers, enz. enz.
zijn, cn tevens door monopoliën hun een goed bestaan verschaft,
en ook dit weer goedkeurende, zal men den staat toch evenmin
vrij kunnen stellen van den pligt, om te zorgen, dat ieder werkman
een behoorlijk bestaan kan vinden; want neemt de staat de pligt
op zich, om te zorgen dat er veerschepen zijn en dat de aange
stelde schippers een goed bestaan hebben, dan moet hij ook zor
gen dat er arbeiders zijn en dat zij hun bestaan in den arbeid
vinden. Het is overal het zelfde beginsel, dat geïsoleerd toege
past, misschien eene bevallige zijde vertoont, maar eenmaal aanga-
nomen, bij verdere toepassing tot communisme voert.
Terwijl wij het monopolie bestrijden, willen wij daarom nog niet
dat de beurtvaarten geheel zonder regeling blijven, in zoover als
eene goede policie die regeling noodig mag achten. Wij achten
den staat, of de gemeenten wel bevoegd, om regelen te stellen voor
allen die eene beurtvaart willen ondernemenmaar liet moet ieder
vrij staan, om met onderwerping aan die regelen een beurtvaart
in te rigten.
Dan zal men niet, als bij de Schager keur, tarieven behoeven
te maken, noch de nalatigheid van den monopoliehouder door
strafbepalingen behoeven te temperen. De concurrentie zal wel
zorgen, dat het publiek goedkoop en ijverig bediend wordt.
De tijd nadert dat die monopoliën zullen worden afgeschaft. Hoe
meer de wenschen naar een algemeen vrij handels-verkeer toene
men, hoe minder een voor den binnenlandschen handel belemme
rend monopolie bestaan kan blijven. De teekenen der naderende
slooping vertoonen zich voor den opmerkzame.
Beeds merkt men de tegenstrijdigheid opwanneer men de beurt
met schuiten, door da betrokken gemeente-besturen laat regelen en
die arme besturen laat toezien, als er een diligence wordt opgerigt
die rijdendein plaats van varendede beide plaatsen aan elkander
verbindt. Dc concessie wordt door Koning of Gedeputeerde Sta
ten verleend en de veerschipper ziet zich zijn passagiers ontnemen.
Maar donkerder teekenen vertoonen zich voor het monopolie. Da
strijd tegen de veerschepen wordt niet alleen door diligences ge
streden, maar vaartuigen strijden met de vaartuigen.
De stoomboot tusschen Zaandam en Alkmaar is buiten twijfel
een veerschipmen zou dus moeten verwachtendat die beurt door
dc steden Alkmaar en Zaandam was geregeld. Het verschilt veel.
Misschien mag men betwijfelen, of het aanvankelijk wel veel bijval
bij de besturen dier plaatsen vond. Werd het vaartuig door zeilen
of trekpaarden in beweging gebragt, de steden hadden liet veer
moeten daarstellen; nu het door stoom wordt bewogen, dringt de
Koning het veer aan de gemeenten op. Arme veerschepen bleef
het er nog maar bijMaar neen de invloed der gemeente-bestu
ren houdt reeds, zoo het schijnt, op, zoodra een vaartuig in plaats
van uit hout te zijn vervaardigd, uit ijzer zamengesteld wordt; of
is onze informatie onjuist, dat het wettig tussclien de gemeente
besturen daargesteld veer der nachtschuit .van Alkmaar naar den
Helder is bezweken, voor de ijzeren barge, die op eene concessie
van Hoogere authoriteit het veer heeft ingenomen?
Het is waar, dat hier het eene monopolie liet andere heeft ge
dood; maar waar de monopoliën elkander gaan bestrijden, vinden
zij beiden een wissen dood.
Beeds moet het bij het publiek iets stuitends hebben, dat ter
wijl de ijzeren barge, die niet door dc gemeente-besturen in een
veer is aangestelddie dcrhalven, zoo zij eene concessie heeft ver
kregen, die verkregen heeft van eene onbevoegde authoriteit, dus
inderdaad geen concessie, geen aanstelling heeft, onvervolgd blijft,
terwijl anderen met geldboeten cn gevangenisstraf worden gestraft,
indien zij op nederiger schaal hun beroep als schipper uitoefenen.
Waar dc hoogere authoriteitcn in strijd komen met de gemeen
te-besturen, wie het regt tot vestiging van het monopolie c be
noeming van den monopolist zal uitoefenen zal het gansche regt
of liever onregtspoedig, met andere overblijfselen van een tijd,
toen minder heldere begrippen van staathuishoudkunde cn meer
aristocratische regeringsvorm zulke instellingen deden handhaven
opgeruimd worden.
STAÏEIT-SSITSÏIAAL.
Nov. 29. Ingekomen bij de Tweede Kamer een wets-ontwerp tot
verhooging van dc bcgrooting over 1849 van de de
partementen van Marine cn Oorlog, ter zake van den
aankoop van nieuwe oorlogsmiddelen.
Dcc. 3. Dc Tweede Kamer ontvangt 3 wets-ontwerpen tot rc-
