WEEKBLAD van den
rr°. 3i.
K<\\ V r$£h G0p
1851
M HET T
Beginselen eener Kiezers vereen iging
te Amsterdam.
NEGENDE JAARGANG.
0lGEN HET r
G0p
/tif Q
Dii Weekblad wordt eiken Maandag-morgen
uitgegeven bij C. BAKKER Bz te Nieuwe Diep.
De 1'rijs ia 80 Cts. in de drie maanden en voor
de buitensteden franco per post 90 cents. Men
abonneert zich bij de Boekhandelaren en Postkan»
toren zijner woonplaats.
M A A N 0 A G
ADVEUTEIVTIEN gelieve men ongezegeld aan
den Uitgever in te zenden uiterlijk Zaturdags des
middags ten 12 urede prijs van 1 tot 4 regel»
is 60 centen, voor eiken regel meer 15 centeD
behalve 35 centen zegelregt voor elke plaatsing.
2§ J1JL IJ.
STAATKUNDIGE BESCHOUWINGEN, YEETOOGEN enz.
H.
Misschien rijst bij eenige onzer lezers de vraag, waarom wij ons
zoo lang bezig houden met de oproeping eener kiezersvereeniging
te Amsterdam. Wij antwoorden, omdat wij hierin iets meer zien,
dan eene zaak van locaal belang. Het is een manifest van eene
partjj, die hoe klein in getal, de vinnigste bestrijdster is der tegen
woordige orde van zaken, te gevaarlijker omdat zij steeds met gods
dienst en christendom in den mond, de minkundigen en trouwhar
tige menigte ligtelijk zal medeslepen, maar die, wanneer men hare
stelsels en leeringen naauwkeurig ontleedt, zoo geheel met den geest
des tijds, met de wenschen en begrippen der Natie in strijd bevon
den wordt, dat zij alleen in het duistere van hare stellingen eenige
hoop op het verwerven van eenigen aanhang kan vinden.
De beginselen, die de kiezersvereeniging zal huldigen, zijn verder:
r Dat het Christelijk geloof de eerbiediging en werkdadige in-
vloed, zoo wel in het geheel van de Christelijke godsdienst,
r aan welke ons volk met geheel Europa zijne vroegste wezen-
lijke vorming en ontwikkeling dankt, als in het bijzonder van
de hervormingaan welke sedert meer dan derdehalve eeuw
ons land vrijheid, bloei en welvaart verschuldigd is, bij gee-
nerlei overweging der ware belangen van land of stad vergeten
of ter zijde gesteld worden mogen."
De stijl dezer periode is reeds voor jaren door professor Geels
gequalificeerd met den naam van den onopregte. Wanneer men
door tusschenzin op tusschenzin de gedachte benevelt en wat men niet regt
streeks durft zeggenin een omhaal van woorden tracht to verbergen.
Neem de tusschenzinnen weg, en gij verkrijgt eene periodewaar
van nog de ware zin zich meer laat vermoedendan dat zij er door
uitgedrukt wordt. -
Dat de eerbiediging en de werkdadige invloed van de Chris-
telijke godsdienst, en in het bijzonder van de hervorming, bij
gecnerlei overweging der belangen van land of stad vergeten
of ter zijde gesteld mogen worden."
De eerbiediging een verrukkelijk antirevolutionair woordvan
ile Christelijke godsdienst en van de Hervorming zal misschien be
duiden, dat men in Nederland de Christelijke godsdienst moet eer
biedigen. Niemand zal het betwisten. In Nederland behooren alle
godsdienstige overtuigingen te worden geëerbiedigd. Wat eerbiedi
ging der hervorming beduidt, is ons verre van helder. Indien wij
het wel begrijpen, dan komt liet woord eerbiediging hier voor op,
om de aandacht van de woorden werkdadige invloed afteleidenen
moet om de ware zin van den steller aan den dag te brengen, weg
gelaten worden.
Dan zou de zin zijn dat de werkdadige invloed der hervorming
i' bij geenerlei overweging der belangen van stad of land ter zij-
n de mag worden gesteld."
Ook dit is letterlijk opgevat nog zeer onschuldig. De hervor
ming heeft een grooten invloed gehad op de ontwikkeling van Eu
ropa in het algemeen. Zij zal een gewigtigen invloed blijven uit
oefenen. Er kan geen sprake van zijn om dien invloed ter zijde te
leggenevenmin als men den werkdadigen invloed der Catholijke gods
dienst kan ter zijde leggen. Dit zal men dus niet bedoelen. Maar
wat wil men dan? Indien wij de wezenlijke beteekenis wel verstaan,
dan houdt deze staatkundige geloofsbelijdenis dit in dat Neder-
e land niet alleen is een Christelijken Staatmaar een Protestant-
sche Staat," en dat men bij de behandeling van algemeene
of plaatselijke belangen niet uit het oog moet verliezen, dat het
protestantisme hier de bovenhand moet houden.
Die ware bedoeling der stellers in strijd met de grondwet, durft
men niet zeggen en verbergt ze daarom in duistere en door opeen
stapeling van tusschenzinnen nog meer verwarde periodes. Perio
des, kunstig genoeg ingerigt, om aan den ultra-protestant die nog
van.eene heersckende godsdienst droomt, de bedoeling te doen ra
den, maar om tevens alle verantwoordelijkheid te ontduiken.
Le stxjle c' est l' homme, zeide een Eransch schrijver. Wat moe
ten het verwarde hoofden of onopregte harten zijn, die zulke pro
gramma's kunnen schrijven!
Dat wij omtrent de ware bedoeling en zin niet dwalen meenen
wij ook uit de volgende stelling der Amsterdamsche Heeren te mo
gen opmakenals zij verder zeggen dat liet even uitgesproken
beginsel geenszins in strijd is met dat eener opregte aanneming
ven naleving van de grondwet, als staatsvorm; noch met de meest
v milde en onbekrompen erkenning en eerbiediging van al die
uitkomsten van vooruitgang en beweging, welke voor demaat-
v schappij van onze tijden wenschelijk, onmisbaar of noodzake-
u lijk geworden zijn."
Indien de bedoeling niet die ware, welke wij hebben aangege
ven, waarom dan die betuiging dat het beginsel niet in strijd is
met het beginsel der naleving van de grondwet als staatsvorm.
Men merke hier wel op, dat men niet onvoorwaardelijk het be
ginsel in overeenstemming met de grondwet acht; maar dat men
hier slechts spreekt van eene grondwet als staatsvorm. Te weinig
